Ketu eshte nje artikull qe hedh drite mbi krimin e familjeve shqiptare ne Amerike.
Artikulli ishte anglisht shume i gjate dhe e perktheva me google translate
shkruar para 4 vjetesh

An Albanian American crime story, from 15 Mile Road to Pearl Street

Njė histori shqiptare tė krimit amerikan, nga 15 MILE ROAD pėr Pearl Rruga




Pėr tė kuptuar historinė e krimit tė organizuar shqiptar nė New York City, ku vrasja dhe tė trafikut tė drogės gjykimet e vėllezėrve tejet tė dhunshme Krasniqi dhe bashkėpunėtorėt e tyre tė marrė duke u zhvilluar kėtė javė, unė kam pėr tė shkuar nė Michigan.
Pėr pesė orė nė njė burg nė kufirin kanadez, isha ulur nėpėr njė tryezė nga Ketjol Manoku. Ai ėshtė nė pėr fjali vrasje-10 krim. Mocioni i tij i fundit ishte mohuar njė ditė para kam ardhur.
Ai ėshtė £ 200-plus dhe gjashtė kėmbė i gjatė, me kokė tė rruar dhe njė mjekėr Viking. Unė i thashė atij se ai dukej goxha e vėshtirė. Ai tha se ai pėrdoret pėr tė jetė mė e madhe dhe mė tė fortė, por ai ėshtė nė dhimbje tani nga njė aksident me makinė tė vjetėr dhe nuk mund tė punojnė jashtė si ai pėrdoret pėr tė.
E vetmja gjė qė ishte zhdukur nga profili klasik ishte njė tatuazh; fletė korrigjimet e tij ka deklaruar se ai ka pasur asnjė. Por sigurisht, gjatė intervistės ai u tėrhoq deri mėngė tė tij dhe aty ishte: Njė tat burgu i shqiponjės dyfishuar koka, ndoshta 8 inē i gjatė nė pjesėn e sipėrme tė krahut tė tij, qė pėrfaqėson Shqiptar kudo.
30-vjeēari Ketjol (Keti) Manoku ka jetuar me kodin e njė ushtari qė ai ishte njė ushtar aktuale nė Ballkan. Mė vonė, ai ishte ende njė ushtar, nė rrugėt e Amerikės. Pėr shtatė vitet e fundit ai ka qenė i mbyllur nė burg, ku ai do tė mbetet nė roje pėr pjesėn tjetėr tė jetės sė tij.
Ai mė tha ēėshtje-e-njė realitet qė burgu ėshtė shumė e lehtė. Ėshtė si shkollė tė mesme. Nė Shqipėri, tha ai, ai u rrah dikur nga policia deri kėmisha e tij ishte gri kuqe tė ndritshme dhe policėt ishin tė paguar tė nesėrmen dhe ai u le tė shkojė. Ai tha se qėlloi me armė e tij tė parė nė moshėn 11-njė version rus i njė 0,45.
Ai dhe shoku i tij sapo panė dy burra tė merrni shtėnė nė frontin e tyre. Njė vdiq menjėherė dhe tjetri u plagos pėr vdekje. Pershendetje Manoku arriti poshtė dhe mori kapelen koka e njeriut tė vdekur dhe e vėnė atė mbi kokėn e tij. "Njeriu, i japin vdekur kapelen e tij pėrsėri," Manoku tha ai i tha shoku i tij.
Shumė nga miqtė e tij nga shtėpia e pasme janė tė vdekur tashmė. Ai ishte njė adoleshent nė Shqipėri nė vitin 1997, kur vendi u ēmendur. Nuk ishte njė skemė piramidale, vendi u thyen, njė parti politike opozitare hapi burgjet dhe le tė burgosurit jashtė. Tė gjitha llojet e armėve dhe municioneve nė vend (policore, ushtarake, artileri tė rėndė) janė braktisur dhe tė lirė pėr tė marrė, nė mėnyrė qė njerėzit i pushtoi.
Njė ditė ai dhe djemtė e tij ishin ulur nė disa shkėmbinj varur jashtė dyqanin mekanik, kur njė makinė u tėrhoq lart, dhe disa njerėz tė marrė jashtė. Njėri prej tyre brandished njė AK-47 dhe i tha njėrit prej djemve Manoku ėshtė: "Ēfarė ka ndodhur me makinėn time"
A.K. u vuri nė gjoks djalit tė tij; Djali i tij u ngrit. Kjo ishte njė automatik. Ka pasur njė breshėri pak, dhe shoku Manoku u godit shumė herė. Manoku shkoi pėr armė, mekanik kapi atė dhe e hodhi mbi gardh, dhe njerėzit u larguan. Nuk ka pasur arrestime.
Manoku nuk e pėlqen shkollėn, dhe u largua nė 16 ose 17. Nė 19 ai bėri njė vit nė ushtri, tė cilėn ai e pėrshkroi nė terma me kujdes tė paqarta si diēka si forcat speciale. Ai nuk tha shumė pėr trajnim, pėrveē ajo e mėsoi atė se si tė jetė e mirė nė tė qenit tė dhunshėm.
Ai shkoi nė Greqi, u pėrfshi nė njė krim atje, duke pėrfshirė edhe paratė e falsifikimit, dhe u dėbuan pėrsėri nė Shqipėri. Ai kishte pesė pasaporta tė ndryshme.
Ai erdhi nė Amerikė nė vitin 2001 nė kėrkim tė njė jetė tė re. Ai snuck nė nėpėr Meksikė, duke folur asnjė anglisht.
SHQIPTAR TIJ AMERICA
Ai kishte familjen nė Michigan (nė Macomb dhe Oakland qarqet). Ai ka punuar nė restorante, dhe jetonte nė njė zonė geto nė fillim. Ai tha se ai dhe shoku i tij ishin mbajtur dikur nga dy tė rinj tė zeza nė bikes. Ai pa se ata ishin duke tundur pak. Ai dhe miqtė e tij kapi armėt, dhe pastaj mori bikes dhe flak ato. Ai shiti armė.
Ai u zhvendos nė nga restorantet me punė tė tjera. Ai e bėri tė sigurisė, duke ndihmuar tė organizojnė koncerte shfaqur kėngėtarė shqiptare nė Michigan, dhe kishte njė kompani tė vogėl pastrimi. Ai ishte i pėrfshirė edhe nė disa punė tė muskujve, bindjen e njerėzve pėr tė paguar borxhet pėr kriminelėt. Pra, tė themi, njė shqiptar do tė jetė kontrabandė nė Amerikė pėr njė tarifė prej $ 12,000; ai do tė paguajė $ 8000 nė fillim, por pasi ai ėshtė kėtu nė Amerikė ai nuk do tė duan tė paguajnė pjesėn tjetėr. Manoku do tė jetė djalė i dėrgoi pėr ta bindur atė pėr tė zgjidhur deri.
Ai tha se ai theu njė njeriu dhėmbėt njė herė, dhe e bėri kohė nė burg qarkut. Ai varur nė kafenetė shqiptare nė zonėn e Detroit dhe u takua me vėllezėrit famėkeq Krasniqi atje. Njė gangster shqiptar me emrin Elton (Tony) Sejdaris futur ato.
Ai tha se kishte gjetur se nė njė moment qė ai ishte rreth informatorėve konfidenciale shqiptare, dhe se FBI ishte mbi tė. Ai tha se ai ishte nė njė kafene me Krasniqis-e rende dy New York-Shqiptare gjyq e tė cilit sapo ka filluar, kur njė vajzė duke pretenduar tė jetė njė artist kolegj erdhi disa herė, duke kėrkuar pėr tė sketch njė prej tyre pėr njė projekt nė klasė. Manoku tha ajo shkoi nė banjo njė herė dhe ai dukej nė portofolin e saj dhe gjeti vizatime tė detajuara tė gjitha prej tyre. Ai mori shpėtoj e fotografive. Ajo nuk u kthye pėrsėri, as van mbikqyrjes qė ishte parkuar jashtė kafenesė ato herė tė njėjta.
Ai foli pėr njė mik i mirė shqiptar u vra nė njė koncert Michigan, dhe pėr tė shkuar nė Nju Jork pėr tė vizituar Krasniqis dhe kontrolluar nga shtėpia kriminel Paul Castellano-sė. Ai foli pėr dy miqtė shqiptarė, tė cilėt shkuan nė Ēikago nė njė marrėveshje tė drogės me disa Latinos dhe u vranė dhe trupat e tyre kishin djegur. Ai tha se ai shkoi atje pėr tė shikojmė nė tė. Nuk ka pasur arrestime.
Pėr Manoku, nuk ka pasur kostume dhe haircuts bukur dhe Cadillacs, si Krasniqis favorizuar. (Njė burim i zbatimit tė ligjit kam biseduar pėr tė quajtur Krasniqis "gangsterė Gentleman.") Stili Manoku e ka stil nė tė gjitha. Nuk rroba hip-hop apo bling: ai e urren atė. ("Ata kanė parė shumė filma," tha ai i gangsterėve hip-hop-vetėquajtur.) Ai as nuk veshin kostume tė bukur udhė, kur ai ishte nė pjesėn e jashtme, tha ai. Ai nuk ishte i pasur apo nė kėrkim pėr tė marrė tė pasur.
Tė Krasniqis janė miqtė e tij, tha ai. Ndonjėherė ata pėrkthyer pėr tė.
Sejdaris, i cili ėshtė duke bashkėpunuar nė gjyq New York dhe ka deklarua fajtor, nuk ėshtė aspak njė mik. Manoku quajtur Sejdaris njė frikacak, dhe i tha se ai gjithmonė mendonin se ai ishte lidhja mė e dobėt nė rrjetin e tij. Ai ka tė njėjtėn antipati dhe pėrbuzje pėr njė njeri i cili mori njė lutje marrėveshje-Florjon Carcani, tetė vjet, dhe dėshmoi kundėr tij dhe dy bashkė-pandehurve tė tij: Edmond Zoica, burgim tė pėrjetshėm, dhe Oliger Merko, 8 burgim tė pėrjetshėm, dy emėrtimet. Manoku fajėson Carcani pėr tė shtrirė nė kėmbim tė butėsisė, dhe pėr shkatėrrimin e jetės sė tij.
Pėrleshje me armė nė Detroit Ka qenė me sa duket disa fėrkime nė mes tė dy grupeve tė tė rinjve shqiptarė. Ajo ishte rreth nė veri kundrejt shqiptarėve nė jug, apo mosrespektimi tė perceptuar, ose diēka tė bėjė me njė grua, apo njė luftė fizike, ose tė gjitha e mė lart. Kur unė presion pėr detaje Manoku ofroi njė shumė tė "le tė lėnė atė nė atė."
Manoku tha se ai bėri thirrje pėr njė takim tė paqes pas njė grindje dhe duart u trondit dhe viēi u pėrfundua gjoja.
Njė javė mė vonė dy djem veri kėrceu djemtė e tij. Manoku tha se ai bėri thirrje telefonike dhe tė ekuipazhit tė tjera nuk dha; ata nė thelb tha se ishte se si gjėrat janė duke shkuar pėr tė jetė.
Ai tha se dy netė mė vonė, mė 17 korrik 2004, rreth 11:30, ai ishte varur nė parkingun e njė apartament kompleks me miqtė e tij. Pershendetje Manoku e Merko ishte duke u martuar ditėn tjetėr. Kjo ishte hera e parė nė jetėn e tij Manoku ndonjėherė kishte njė pije; njė gjysmė gotė birrė pėr tė festuar. Ai nuk e di atė, atėherė, por sė shpejti pasi ai do tė shkojnė nė burg pėr pjesėn tjetėr tė jetės sė tij.
Manoku tha njė furgon mbėshtjellė nė parkingun me pesė njerėz nė tė. Ai e thirri, "Ēfarė ėshtė lart."
Manoku tha njė AK-47 u theksua nga dritarja e automjetit. Ai tha se ai shkoi nėn njė shkurre ku njė nėntė-milimetėr u fshehėn dhe nxorrėn atė jashtė dhe tha: "Vendos armė poshtė."
Manoku tha se makina pėrshpejtuar drejt tij, dhe gjuajti, duke goditur katėr nga pesė tė rinjve nė furgon. Njė nga burrat, Marikol Jaku, 20 vjeē, vdiq; tė tjerė u plagosėn. (Njė prej viktimave tė plagosur atė natė, Ilirjan Dibra, u deklarua fajtor nė Macomb County katėr vjet mė vonė pėr sulmet me synimin pėr tė bėrė dėm tė madh trupor.)
Prokurorėt thonė se Merko, pėr mikun e Manoku, mė vonė u pėrpoq pėr tė rifitoj 2000 $ dhe dy armė dhe dy kuti me municion u kishte dhėnė njė mik. Ai donte armėt pėr tė vrarė dėshmitarėt, shteti i ngarkuar. Miku e kishte kthyer nė armėt nė polici ditėn e tė shtėnave; Merko pėrfundoi duke sulmuar atė. Merko e gruaja-tė-tė dhe familjen e shitur shtėpinė e tyre dhe tė biznesit dhe iku shtetin; Prokurorėt thonė se ai u tha atyre nėse ata biseduar ose shkuan nė polici ai do tė hedhur nė erė shtėpinė e tyre. (Manoku kundėrshton kėtė llogari.) Merko iku nė Worcester, Mass. Dhe pastaj nė Paterson, NJ, ku Shtetet e Bashkuara tė Emigracionit dhe Doganave dhe FBI zbuloi atė poshtė dhe e arrestoi rreth shtatė muaj mė vonė.
Kur vendimi u lexua nė gjyq, Zoica thuhet vėnė fytyrėn e tij nė duart e tij pėr njė moment. Merko dhe Manoku tregoi asnjė emocion.
Shteti gjithashtu i ngarkuar tė gjithė ata me konspiracion dhe vrasje me paramendim, duke pohuar se ata kurdisėn gjatė njė periudhe kohore pėr tė vrarė kėto djem e Veriut nė skenare tė ndryshme: duke hapur zjarr nė njė dyqan kafeje, qitje AK-47, ndėrsa shoferi nga nė motoēikletat, tė shtėnat e tyre deri afėr sa ata pritėn nė trafik.
Ka pasur edhe njė incident mė parė, njė akuzė federale, qė shteti tė pėrdorura kundėr tyre;
Ajo ishte njė luftė nė mes tė njė shqiptari qė unė do tė thėrrasė Q (njė mik i djemve nė veri tė cilėt u qėlluan nė makinė nga Manoku) dhe njė burrė tė quajtur Drini Brahimllari, njė mik i Manoku dhe djemtė e tij. Manoku dhe Zoica dhe dy tė tjerė tė grupit tė tyre gjetėn Q dhe njė mik disa ditė pas luftės nė njė parking. Manoku tha Q dhe mik tė marrė nė makinėn e tyre. Nė makinė Manoku vuri njė armė nė Q dhe Zoica nxorrėn njė thikė mbi tė. Zoica ishte duke marrė njė pak i ēmendur, duke kėrcėnuar pėr tė vrarė P. Manoku kapi dorėn Zoica dhe nuk i tha dėmtojė atė. Pastaj armė Manoku shkoi jashtė. Q dhe shoku i tij u hodh nga makina dhe u zhvillua.
Dy javė mė vonė Q u thirr pėrsėri nga Manoku, kėtė herė pėr parkingun e Café Tiranės. Ai u kap, i shtyrė nė banesėn e Brahimllari, dhe ai pasohet Manoku dhe Merko lart dhe brenda. Brahimllari dhe Carcani ishin tashmė atje. Plastikės ėshtė hedhur nė dysheme, me sa duket pėr tė kapur gjak. Kishte 10-20 thika kuzhine paraqitura nė njė tryezė tė cilėn Q u udhėhequr kaluarėn. Ai i tha Q tė bie nė gjunjė. Merko nxori njė armė dhe njė jastėk, vuri jastėk nė frontin e kokės Q-sė dhe tė vėnė armė kundėr tij.
Merko tha Brahimllari tė kthehet lart volumin nė televizion. Merko mallkuar nė Q, e kėrcėnuar atė, dhe i tha atij se ai kishte disrespected atė. Q lutej pėr jetėn e tij (Merko mė vonė tha Carcani ai le tė jetojė sepse u lut). Merko tha Q pasur dy ditė pėr tė dalė me 1000 $ dollarė pėr luftėn Brahimllari-sė, si dhe faturat e lidhura mjekėsore. Njė ditė me vonesė dhe ai do tė jetė shtėnė. Ata e ēuan atė pėrsėri nė kafene.
Q i tha babait tė tij gjithēka. Q tjetėr ditė dhe babai i tij ēuan nė njė park publik dhe u takua me Brahimllari dhe Carcani. Babai i tij e paguar dhe e pyeti pėr djalin e tij pėr tė lėnė vetėm. Kam arritur tė Q, falje pėr pushtimin e privatėsisė sė tij, duke i kėrkuar nė qoftė se ka pasur ndonjė gjė ai donte pėr tė thėnė, edhe nė mėnyrė anonime. Q jeton nė njė vend tjetėr tani. Ai u kthye nė mua. Ai tha se do tė vlerėsojmė nėse ai nuk ėshtė pėrmendur nė ndonjė nga tregimet.
"Unė kam lėvizur nė dhe gjėrat janė duke shkuar mirė pėr mua," tha ai. "Ju faleminderit pėr mirėkuptim."
Carcani ėshtė nė paraburgim federal nė Arizona me njė datė tė 2014 release. Brahimllari u larguan pėr nė Shqipėri, u ekstradua nė fund kthehet nė Shtetet e Bashkuara, dhe ėshtė burgosur aktualisht dhe nė pritje tė dėbimit.
F.B.I. agjent i cili ka punuar nė rastin nė Michigan quajtur Merko gjėja mė e afėrt pėr njė udhėheqės. Ai tha se nė qoftė se dikush vėnė frikėn nė komunitetin shqiptar ishte Merko, i cili kishte njė reputacion tė ndėrtuar mbi kanė rrahur njė rast tė mėparshėm vrasje nė tentativė. Agjenti kontestuar se djemtė veri kishte njė armė nė makinė; nuk A.K. u gjet kurrė. Ai gjithashtu tha se Manoku kishte njė rėnie mbi djemtė nė makinė. Ai kishte tė drejtė atje, dhe tė gatshėm pėr to. Ata nuk kanė shumė pėr njė shans.
Nė njė klub shqiptar nė Detroit, kam takuar njė njeri qė njihte familjen Jaku-sė. Ai tha se dyshonte se ata do tė flasin pėr mua, por unė u tha atyre pėr tė vėnė fjalėn jashtė. Ai tha se kjo ėshtė njė komunitet i vėshtirė pėr tė goditur. Mes tyre ata thanė diēka nė lidhje me kohėt e fundit ka parė babain e njėrit prej njerėzve tė pėrfshirė nė kėtė rast; ata thanė se ai nuk ka qenė i njėjtė qė ka ndodhur, dhe se ai ėshtė shkatėrruar.
PASOJAT DHE rrėfime
Manoku tha se ėshtė keq qė ai vrau Jaku. Ai tha se nuk do tė thotė atė, dhe se ai vetėm do tė thotė pėr tė dėmtuar njerėzit ai shtiu nė. Ai tha se unė nuk duhet tė kontaktojė familjen Jaku, sepse ata kanė vuajtur mjaft. Ai tha se nė atė kohė ai do tė kanė rrėfyer pėr vrasje ose vrasje tė shkallės sė dytė. Ai thotė se nė qoftė se ju bėni krimin ju bėni kohė. Ai kėmbėngul se nuk kishte asnjė konspiracion.
Ai luan maē dhe shah. Ai punon me dy burra Ai ėshtė i ftohtė me (ai nuk ka miq nė burg), njėri prej tyre meksikan dhe tė tjera afrikano-amerikan. Ai gėzon dhe humb veten nė Adam Sandler dhe Ben Stiller komeditė.
Ai ka bėrė njė pikė e kurrė duke folur pėr policėt, detectives, FBI ose, para se ai bisedoi me mua, gazetarėt. Ai qėndroi mama gjithė gjyqin e tij dhe dėnimin. Ai ton plot nėnkuptim kėrkuar asgjė nga unė dhe nuk do tė marrė asgjė nga unė nė njė dhomė plot me makinat shitėse. Ai nuk do tė tė prekė Coke apo qese me birili kam blerė, vetėm pėr t'i dhėnė atij diēka.
Ai lexoi listėn e njerėzve tė akuzuar tė pėrfshirė nė gjyqin e ardhshėm New York. Ai e di se njerėzit; ai tha se ka njerėz ai dhe bashkėpunėtorėt e tij kishin viēi me nga Michigan. Ai nuk do tė flasė mbi atė pse.
Ai beson nė njė zot, edhe pse ai tha se nuk ėshtė e vėrtetė fetare. Ai lexon Kuranin dhe Biblėn.
E pyeta se ēfarė ai do tė bėjė ndryshe nė qoftė se ai kishte njė shans pėr tė jetuar jetėn e tij pėrsėri. Ai heshti, sikur, madje edhe nė rrethanat e tij aktuale, ai kurrė nuk e kisha konsideruar atė. Ai tha se nėse ai kishte pėr tė bėrė atė pėrsėri ai vetėm do tė zotėrojnė njė shtėpi tė thjeshtė dhe tė ketė njė biznes tė vogėl dhe familjes, pa plane tė mėdha. Ai tha se ka krime tė tjera se i vjen keq qė ai nuk ka qenė i arrestuar pėr tė, por ai nuk do tė japė mua apo ndonjė gjė tė shtetit mė shumė se ne tashmė kemi.
Ka njerėz qė janė tė lirė dhe kanė jetėn tė suksesshme nė kėtė vend dhe nė vende tė tjera, tha ai, dhe ai nuk do tė tradhtojnė ata. Ai do tė marrė gjėrat nė varr. E pyeta nėse, nė qoftė se ai ishte 70 vjeē dhe duke marrė frymėn e tij tė fundit qė po vdes, ai do tė mė thoni. Ai tha se nuk do.
Ai rrallė tregoi emocion, pėrveē kur ai foli pėr snitches, mendimi i tė cilėve e bėjnė atė shumė tė zemėruar. Nė Sejdaris, pėr shembull: "Ai dėshiron tė jetė e vėshtirė, por nė tė njėjtėn kohė ai dėshiron tė jetė njė polic."
Ai dukej butė mirėnjohės, nėse jo i impresionuar nė fakt, se unė i dha atij (dhe prandaj bashkėpunėtorėt e tij) adresėn time nė shtėpi, nė premisat se unė u vjen nė shtėpinė e tij dhe duke i kėrkuar tė dinė se ku dhe se si ai ėshtė duke jetuar.
I pyetur nėse ai ishte i shqetėsuar nga vdekjet e miqve apo tė kundėrshtarėve tė tij, ose tė shkatėrruar nga humbja e lirisė sė tij. Jo, tha ai.
A pati ndofta qaj? Ai nuk mund tė qaj, apo edhe mos harroni, kur ai ishte nė gjendje pėr tė. Ai tha se dėshiron tė jetė nė gjendje pėr tė; nė tė gjitha ato funeralet kur tė gjithė ishte duke qarė, ai u pėrpoq, sepse ai donte tė ndjeni se ēfarė ata ishin ndjenja. Ai nuk mund tė.
Por ka qenė njė herė nė pesė orė kam kaluar me tė, kur ndjeva sikur ai nuk ishte nė lidhje me mua me pėrbuzje kujdesshėm. (Ai mė tha ton plot nėnkuptim se unė nuk ishte i denjė pėr tė bėrė atė mbi listėn e tij tė mbledhur-thirrje, ėshtė plot dhe ai do tė duhet tė pėrplasem dikush ai jep njė mallkim pėr.) Kjo ishte kur ai citon pėrsėri nga kujtesa njė vijė nga e para artikull kam shkruar pėr kėtė faqe interneti nė lidhje me krimin shqiptar, qė unė tė shtypura jashtė dhe e ka dėrguar nė shpresėn e rreshtuar intervistė: "Ka me siguri shumė nėna dhe etėr duke qarė, dashurin dhe bashkėshortet e shkatėrruara, familjet e mbytur ..."
Ai e pa nėnėn e tij nė vitin 2008, pėr herė tė parė qė kur ai u largua nga Shqipėria nė vitin 2001. Ajo erdhi dhe qėndroi me njė xhaxhai nė Michigan pėr njė kohė dhe vizitoi atė nė burg. Ajo ishte emocionale, tha ai; kur e pa atė qė ajo bėrtiti.
Pra, ēfarė ka ndodhur me tė vėrtetė? Pse? Si? Unė presion pėr detaje, dhe argumentoi pėr njė rekord historik. Kjo nuk ėshtė spiunazhi, i thashė. Kjo ėshtė e vėrteta, dhe pėr kėtė arsye i vlefshėm.
Ai tha se kishte njė abonim pėr revistėn Rolling Stone pėr njė vit dhe lexoi ēdo fjalė tė saj. Kam shkruar pėr kėtė revistė. Nuk ishte njė histori qė kam bėrė, ku njė burrė u ndėrprenė dhe derdhur gjithēka i procedurės paraprake, dhe njė tjetėr nė tė cilin njė njeri e mori mua nė botėn e tij dhe krimet e kryera para meje. Manoku mė tha se ai e vlerėsoi lexuar nė lidhje me atė lloj gjė, por nuk do tė bėjė atė vetė.
"Unė thjesht nuk duan tė thyejnė atė poshtė," tha ai.
Apeli im pėr Ketjol Manoku ishte, dhe ėshtė, kjo:
Unė nuk jam duke kėrkuar pėr tė merrni ju off e akuzave ose pėr tė varrosur ju apo t'ju gjykoj apo tė merrni emrin tim atje duke shfrytėzuar ju dhe jetėn tuaj, sekretet tuaja, hallet e tua apo magji tuaj gangster. Mos mė thoni nė lidhje me tė; tregoni komunitetin shqiptar qė ishte i tronditur nė mėnyrė qė nga incidenti nė vitin 2004. Tregoni Keti pak e sotme, njė Shqiptar 16-vjeēar qė e panė tė gjitha kėto filma dhe e sheh Shqipėrinė e tij tė 1997 nė njė geto amerikane dhe merr disrespected njė ditė dhe ka pėr tė bėrė njė Vendimi se si tė jetė njė njeri me nder. Tregojini atij ēfarė e vėrteta ėshtė, se ēfarė ėshtė si, atė qė ai duhet tė bėjė dhe nuk bėni dhe ēfarė mund ose nuk mund tė ndodhė.
Unė i thashė atij tė mė dėrgoni njė letėr, dhe pėr tė treguar historinė sipas fjalėve tė tij, kėshtu qė nuk mund tė ketė pyetje tė gjarpėrues ēfarė thotė ai. (Kjo ėshtė padyshim njė shqetėsim i tij. Ai mė paralajmėroi se nuk do tė ketė "pasoja" nėse kam ndrydhur fjalėt e tij) Ai tha se ai mund. Ai ra dakord, nė parim, me idenė e "ndriēon njė dritė" mbi ngjarjet e jetės sė tij, dhe nė punimet e shqiptare tė krimit tė organizuar nė Nju Jork dhe Amerikė.
Nė rrjedhėn e intervistės, ne dukej pėr tė bėrė progres drejt kėsaj ideje. Nė fillim, nė 09:00, ai mė tha se nuk kishte gjė tė tillė si tė mafias shqiptare.
Pak para 02:00, pranė fund, unė isha i rraskapitur duke u pėrpjekur pėr tė bindur atė se ajo qė unė isha bėrė ishte i vlefshėm, orė ndėrshtetėrore makinės, duke u messed me, zhveshur nga, yelled at, dhe disrespected papėlqyeshme nga rojet e burgut. (Me disa prej tyre, jo tė gjitha.)
Unė i thashė atij se nė qoftė se kam shkruar atė qė ai ishte duke thėnė, se nuk ka gjė tė tillė si mafias shqiptare, edhe pse lexuesit njohuri e di se ekziston, unė nuk do tė duan askėnd qė tė bėni gabim tė menduarit se ai ishte injorant nė temė. Ishte ai duke mohuar ekzistencėn e mafias shqiptare sepse ai kishte pėr tė, sepse ai nuk dėshiron pėr tė thyer njė lloj kodi?
"Ju mori pikė," tha ai.
Unė tronditi dorėn e tij, e la atė, dhe tė pėrgatitur pėr tė pėrzėnė gjashtė orė poshtė unė -75 nė komunitetin qė ai erdhi nga.
SHQIPĖRIA PAK nė Detroit
Kur kam marrė nė klubet shqiptare poshtė afėr Detroit, mė shumė se 300 milje nga burgu Manoku-sė, kam takuar njė njeri i cili ishte nga i njėjti qytet nė Shqipėri si Manoku, dhe qė e njihnin atė nga rrugėt e Michigan si. Ai tha: "Kėta janė njerėz qė mendojnė njė armė i bėn ata njė zot, dhe ata mosrespektim komunitetin shqiptar."
Ai tha se ka parė njerėz ai ėshtė i njohur nė popull Shqipėri-normal, "piktorėt" dhe "punėtorėt" -All i njė kthesė tė papritur nga tė qėnit njerėz ndoshta Merkos dhe Manokus nuk janė nė tė vėrtetė ushtarė "nė vetėm njė armė."; ndoshta ata kanė kthyer vetėm nė armė.
Macomb dhe Oakland County janė plot me qendrat zhvesh me restorant ushqimi tė shpejtė. Kjo ėshtė ku shumica e punės sė emigrantėve shqiptarė. Ka 11 dhe kryesore, zona klub nė qendėr tė qytetit, ku nė njė natė e premte nė tė diplomuarit kolegj komunitetit mesnatė janė ulėritės si i ēmendur nė lidhje me lojra hokej Red Wing mbi TV bar. Vajzat janė mini-skirted dhe ka bikers kudo.
I mbėrthyer kokėn time nė njė makinė policie pėr tė biseduar me njė polic. Oficeri mė tha Detroit ėshtė shumė e ēorganizuar tė ketė ndonjė bandat qė e fundit (njė bust dhe ata janė zhdukur pėrgjithmonė). Ai thotė se engjėjt e ferrit kanė qenė duke u pėrpjekur pėr tė krijuar njė klub kėtu pėr vite me rradhė dhe "ka njė element i madh i femrave tė zeza hipur raketa bigėzim", por ai nuk di asgjė nė lidhje me shqiptarėt.
Unė shkova nė apartament kompleks-parking ku ka ndodhur tė shtėnat Manoku. Kam biseduar me dy njerėzve tė parė kam ardhur tė gjithė, duke futur veten dhe tė kėrkojnė ndjesė pėr ndėrhyrje. Ata ishin shqiptarė.
Sigurisht ata e dinė nė lidhje me tė shtėnat, ata thanė; tė gjithė e dinė nė lidhje me tė. Ata mė thanė pėr tė gjitha kafenetė shqiptare, bare dhe restorante nė zonė: Café Tiranė, Eagle Café, Great Sport, Mocha Café, Goodfellas. (Unė pėrfundimisht shkova nė tė gjitha prej tyre.)
Njė grua qė sapo mori kthyer nga puna veshur dhimbje klinikės kėmishėn e saj tha se ajo ishte keq, ajo ishte vonė, ajo kishte pėr tė marr djalin e saj nga praktika e futbollit. Ajo tha shpejt se ajo mendonte njė familje e prekur nga tė shtėnat e pėrdorur pėr tė jetuar nė vendin fqinj, por ata u zhvendos.
Nuk ishte njė shqiptar i ri, 14 ndoshta, i cili ishte i kushtėzuar tashmė jo pėr tė biseduar me mua.
Nuk ishte njė grua e re squatting nė shesh, makina do tė kaluar nė rrugėn e shėrbimit nė 45 milje nė orė, cradling foshnjėn e saj, duke shikuar fėmijėt e saj tė tjerė luajnė. Ajo tha se ishte nga Kosova, dhe ishte i gatshėm tė jepni porotė tė tokės pak.
Njė njeri i zi u tėrhoq lart, veshur me stoli, duke tėrhequr nė Newport, duke i kėrkuar mua ēfarė ėshtė lart. Ai e pyeti nėse ai ishte vėllai im i cili u qėllua, sepse pėrse tjetėr do tė mė intereson aq shumė.
Njė moshė mesatare grua e bardhė duke qėndruar nė kopshtarisė saj tė vogėl tarracė mė tha nė lidhje me gruan skizofrenike shqiptare nėpėr rrugė dhe i tha pak mjerisht, "unė jam lloj si njė minoritet kėtu."
Tre tė rinj nga El Salvador tėrhequr lart. Si, si, ata e dinė nė lidhje me armė dhe farė e keqe dhe ladrones. Ne jemi mirė, nga njė vend i bukur, thonė ata.
Nė njė kafene shqiptar njė njeri i cili tha se ai e dinte Manoku nga Shqipėria mė tha Manoku ishte njė cigan-disi jo aq shumė njė shqiptar si ai ėshtė.
Takova njė 25-vjeēar shqiptaro-amerikan me njė diplomė nga Universiteti i Miēiganit i cili punon nė menaxhimin e ndėrtimit. Ai lejoi qė disa prej kėtyre kriminelėve janė tė vėshtirė-ai tha se e di se ata, por ai gjithashtu ka thėnė, jo krejtėsisht unsympathetically, "Kėta njerėz janė wannabes hot-shot. Kjo ėshtė e gjitha lufton adoleshentėve mbi bitches ".
Ai tha se gjysma e shqiptarėve Ai shkoi nė shkollė tė mesme me bė Rappers. Njė djalė, ai pa nė njė video tė rrethuar nga makina luksoze. Ai mendoi ky djalė u thyen; ēdo herė qė ai e pa atė nė kafene ai do tė duhet tė paguajnė pėr kafe e tij. Ai gjeti mė vonė se njė nga Rappers dinte dikush nė njė pikė shitjeje e makinave dhe ata le ta pėrdorin makina si props Video.
Kishte bare mbushur kryesisht me pleq shqiptarė luajtur lojra tjegull, ku tė rinjtė do tė duhet pėr tė pėrkthyer pėr mua. Nė njė kafene dhe ata mirėpritėn mua pėr t'u ulur me ta nė njė kabinė. I sjellė nė dosjen time letėr tė mbushur me dokumente tė raportimit, dhe u pėrhap jashtė pėrmbajtjen. Njė turmė e vogėl mbledhur. Burrat mė tė vjetėr mend Shqipėrinė nė vitin 1997. Njė punėtor i ri femėr prapa bar i cili tha se ajo mori vetėm nė Amerikė disa muaj mė parė dolėn vullnetarė qė ajo do tė nė vend tė kthehet nė shtėpi. Ajo u ul dhe dėgjuar me vėmendje tė gjitha tregimet e mia, nė mėnyrė periodike mbushjes kafe time dhe ujin. Ajo mė pyeti, duke luftuar me gjuhėn angleze pak, pastaj tė marrė atė me njė ndihmė tė vogėl nga njė prej burrave: "sinqertė? Manoku, ishte ai i sinqertė? "
Kam biseduar me tė nė bar mė vonė, duke i kėrkuar pyetje e saj dhe qė duan tė pyesni e saj mė shumė, derisa pronari yelled nė mua pėr tė lėnė vetėm atė. Ajo kishte punė pėr tė bėrė. Ajo e pranoi njė nga kartat e mia tė biznesit para se unė u largua. As ajo dhe as bosi qė yelled nė mua do tė pranonte paratė e mia.
Feds
F.B.I. ka njė task forcė pėr krimin e organizuar nė Ballkan, nė Kew Gardens, Queens. Njėsia u shpėrbė, por ajo ishte rithemeluar dy muaj mė parė.
Ka njė flamur me dy shqiponja shqiptare draped mbi njė nga cubicles. Agjenti mbikėqyrės, Lou DiGregorio, ka punuar nė mafien italiane pėr 20 vjet. Ai mė tha disa herė se djemtė nė lojė krimit shqiptar janė vicioz.
DiGregorio mban njė kopje tė Kanunit nė tryezėn e tij. Ai e quajti nė njė agjent emri i tė cilit ai nuk dėshiron qė unė tė pėrdorni, njė njeri qė ka punuar kėto raste pėr njė kohė. Ky njeri ishte i zgjuar, funny, besim dhe rrugė-zgjuar.
Ai lexoi artikullin tim tė parė dhe tha se ai e di ēdo emėr nė atje, dhe kishte biseduar me njė bandė e tė pandehurit personalisht. Ai e pyeti se ku unė do tė marrė disa prej informatave nga, dhe dukej i habitur dhe pak i zhgėnjyer se unė do tė qenė nė gjendje pėr tė marrė atė. Media merr nė mėnyrė ndonjėherė, tha ai; ai preferon qė tė ketė elementin e papritur.
"Ju bisedoi me dajėn Grezdas-sė?", Pyeti ai. Po, i thashė.
"Si e keni gjetur kėtė djalė?"
Zyrtari pėr informim publik i ulur nė tė prerė e intervistės nė: ai ėshtė njė gazetar.
"Ju shkoi nė klubet sociale nė Bronx, ju e dini ēdo gjė tashmė, ēfarė mund tė them?", Ka thėnė agjenti. Njė lajka pak, njė tallje pak.
Unė e dija atė qė unė nuk e di, edhe pse, dhe kėshtu bėri. Unė kuptova nga njė tjetėr F.B.I. agjent, i cili tani ėshtė nė Cleveland, por i cili ka punuar krimin e Ballkanit nė Michigan (rastin Manoku, rrėmbimi Krasniqi, etj), qė agjenti New York kam takuar ėshtė mė e mira agjencia ka nė gjuhėn shqipe dhe krimit tė Ballkanit.
DiGregorio tha se kriminelėt e Ballkanit kujtoj atij njė grimė e vjetėr-shkollėn italiane Mafia, para se amerikan i lindur mafiozėt tė cilėt ishin mė tė varfėr dhe tė uritur dhe tė dėshpėruar erdhi nga mosha. Ata janė punching mbi peshėn e tyre, tha ai, factoring mė shumė se ata duhet tė jenė nė gjendje pėr tė nė krimin transnacional, dhe nė veēanti nė shitjen dhe transportimin e drogave tė paligjshme brenda dhe jashtė Amerikės.
Ai ėshtė e drejtė nė lidhje me dėshpėrim e shqiptarėve, tė cilat ata duket pėr tė marrė me ta, por tani ata marrin nga atdheut. Shqiptarėt ishin tė mbyllur larg nga pjesa tjetėr e botės gjatė komunizmit; ata shkuan pėrmes njė spastrim gjenocidale dhe njė kolaps ekonomik. Fėmijėt e tyre mori armė dhe qėlloi nė njėri-tjetrin nė rrugė. Ata vuajtėn nga njė qeveri tmerrshėm korruptuar.
Gomoneve qė udhėtojnė rrugėn kontrabandės nė detin Adriatik humbur (ose hedhur), kėshtu qė shumė vajza shqiptare duke u pėrpjekur pėr tė marrė nė Evropė ose, eventualisht, Amerika e qė ata e quajtėn atė lumin e lot. Shumė prej vajzave qė kanė bėrė atė, duke shpresuar se ata do tė jenė nė gjendje tė bartend apo tė presė tabelat pėr disa muaj, ishin ngritur nė valle prehėr, dhe mė pas gjėra tė tjera.
SHQIPTARĖT DHE KRIMI
I intervistuar dijetarin Jana Arsovska, njė profesor nė John Jay College i cili pėrdoret pėr tė punuar pėr tė Interpolit dhe ėshtė njė ekspert nė Baltik dhe krimit shqiptar. Ajo ėshtė duke punuar nė njė libėr nė lidhje me kingpins-aēık mund, dhe vėllezėrit Dacic, Hamdija dhe Ljutivia, Naser Kelmendi-dhe rrjetet e tyre tė mėdha dhe perandorive tė biznesit; emigrantėt kinezė qė pėrdorin Shqipėrinė pėr kontrabandė; dhe Ushtria Ēlirimtare e Kosovės, e cila prodhoi shumė tė rinjve tė cilėt e dinė se si pėr tė vrarė dhe nuk kanė njė luftė pėr tė luftuar.
Nė libėr, ajo dokumenton sasi tė mėdha tė kokainės sė konfiskuar nė anije, dhe identifikon godfathers e njerėzve qė banojnė nė listėn e mė tė kėrkuarve, me klube dhe hotelet e tyre dhe lidhjeve tė biznesit dhe qeverisė. Burrat si Princ Dobrosh, i cili kishte kirurgji plastike nė fytyrėn e tij dhe u arratis nga burgu, dhe Dhimitėr Harizaj, i cili u arrestua nė mars nėn akuzat pėr pėrfshirje nė trafikun ndėrkombėtar tė drogės. Arrestimi pasoi sekuestrimin e 200 kg kokainė gjenden tė pėrziera nė njė dėrgesė e vaj palme qė kishte origjinėn nė Kolumbi dhe udhėtoi rrugėn e drogės nga Kolumbia, Spanja, Belgjika, Austria, Sllovenia, Kroacia, Serbia dhe Maqedonia nė Shqipėri. Ajo ishte konfiskimi mė i madh i kokainės nė historinė shqiptare.
Tė Krasniqis janė kohė tė vogla, nė vlerėsimin e saj, pasi ajo konsiderohet peshėn ata u zhvendos nė aktakuzė. Dhe ata nuk janė tė sofistikuara. Por ajo e lejuar qė ata janė tė gjithė tė lidhur, mė Krasniqis dhe lojtarėt Detroit dhe njė operacion shkatėrruar kohėt e fundit nė Nju Xhersi.
Sigurisht, disa lidhjet me kulturėn kriminale shqiptare janė mė reale se tė tjerėt.
Ju keni Rappers-armėt e rinj nė tė gjithė YouTube me Lamborghinis dhe rims, duke paraqitur nė parkingje nė Bronx ose YONKERS ose Staten Island ose 15 Mile Road jashtė Detroit, veshur bandanas dyfishtė-shqiponja rrinė-up stil, duke tundur AKs ose pretenduar tė, pirja e duhanit farė e keqe dhe duke bėrė thirrje Shqiptar tė vėrtetė dhe tė rreme. Ka grupe hip-hop si Alboz pėrgjakshme, TBA, Uptown Affiliates dhe Unikkatil emrat e tė cilėve unazė kėmbanat me tė rinjtė shqiptarė nė rrugė dhe klube.
Lyrics mostėr:

Kjo ėshtė e kuqe dhe e zezė, mori gjakun luftėtar nė venat e mia
dhe
Unė kam njė brothas Lotta, terroristė, killaz, mafiaz, dealaz drogės
Dhe shumica e tyre ushtarė, ato pėrdoren pėr tė rebelėt, qė jetojnė me armė mothafuckin, kėshtu qė nėse ju
ndonjėherė mendoj edhe pėr fuckin me shqiptarėt, unė betohem pėr zot ju Gotta 'drejtuar
Atėherė ju keni tė mes-burra tė moshės biznesit, lidhur dhe tė lidhur me mafien italiane: Alex Rudaj dhe llojet e tij Corporation. Rudaj ėshtė ende stoik nė burg, F.B.I. thotė; ai nuk do tė thonė njė fjalė. Ai bėri paratė e tij, pastaj ishte mbyllur nė mėnyrė tė rregullt si pjesė e operacionit tė FBI-sė Kali i Trojės.
Ju keni tė mesme-menaxhimit, pak kingpins lerosur me anėtarėt e tyre tė larmishėm bandės. Nė vitin 2009 dy pilotė plakjes u kapėn duke fluturuar 10 kilogramė kokainė nga Florida nė Ocean aeroportin e qytetit nė kėmbim pėr $ 15,000. Ata u kapėn si pjesė e njė hetimi katėr-vjeēare tė djeg nė ndėrmarrjet kriminale ballkanike. Tė paktėn 26 persona u akuzuan pėr shpėrndarjen dhe synimin pėr tė shpėrndarė heroinė, kokainė, armė, methamphetamine, ekstazi, Xanax, Oxycodone, Percocet, Metodologjia kristal, cigare kontrabandė, Ketamine (K Speciale), steroid anabolic dhe atlete tė falsifikuara.
Rrjeti me seli nė Paterson ne Nju Xhersi (ku Merko nga Detroit ikur dhe u arrestua), dhe ajo kishte lidhje me Shqipėrinė, Maqedoni, Kosovė, Serbi, Kanada, Holandė, Brooklyn dhe Staten Island.
Tė dyshuarit pėrdorur aeroplanėt pėr tė importuar ekstazi, Oxycontin dhe marihuanė nga Kanadaja dhe kokainė nga Florida, thanė autoritetet. Ata gjithashtu thuhet se diskutuan importimin Ecstasy nga Holanda dhe heroinė nga Serbia dhe Turqia. F.B.I. infiltruar dhe blerė rreth 30.000 tableta ekstazi, 2.5 kg heroinė, njė 9 mm pistoletė, dy armė sulm tė stilit dhe bizhuteri tė vjedhura. Regjistrimet dhe video survejimi nė Varshavės Restorant Mbretėrore dhe Bar nė ELMWOOD Park dhe Hotel Borgata, Kazino dhe Spa nė Atlantic City ēoi nė arrestimet.
Kėta terroristė ishin Myfit (Mike) Dika, 44 vjeē, i arrestuar nė njė restorant shqiptar nė Toronto; Kujtim (Timmy) Lika, 45, ende nė kėrkim (FBI-sė mė tė kėrkuar nė Jersey dhe gjoja kushėriri i Likės qė vėnė njė $ 400,000 goditur nga njė prokurori Giuliani); dhe Gazmir Gjoka, 56 vjeē, i cili u arrestua nė Shqipėri. Grupi gjithashtu pėrfshinte njė njeri me emėr Rodan Kote i cili iu dorėzua FBI-sė nė aeroportin Newark Liberty-sė.
Ky ishte njė operacion globale, por ai ishte edhe qesharake lokale. Profesori John Jay tha se njė numėr i nxėnėsve tė saj shqiptarė kanė aktakuza, akuza, lidhjet, urdhėr pėr shkak tė lidhjeve apo pėrkatėsive me anėtarėt e organizatės Jersey.
Ju keni ujq tė vetmuar dhe pėrkthyes tė pavarur, tė cilėt janė njė kombinim i frikshėm i shumė tė aftė dhe tėrėsisht tė paparashikueshme. Ky lloj ėshtė i ilustruar nga Din Ēelaj. Tani 27, ai filloi njė jetė tė krimit nė moshėn 10, ndėrtuar nė njė fletė qė tani pėrfshin grabitje, shitjet e armėve, shitjen e drogės, vjedhje, vjedhje dhe shitjen e makinave luksoze, peng-marrjen, mashtrime bankare, mashtrimit tė sigurimit, kredi-kartė mashtrim, rrezikimi i pamatur, arrestimi i rezistonin, dyndjet nė shtėpi, shkarkimin e njė armė nė lumin Parkway Hutchison gjatė njė ndjekje e makinave, dhe tė shtėnat nga njė aparat fotografik tė trafikut nė njė autostradė nė Bronx, pasi ai u zhvillua njė dritė e kuqe.

artikulli origjinal ne anglisht

http://www.fivefamiliesnyc.com/2011/...y-from-15.html

Profili i nje eksperteje mbi krimin e organizuar te shqiptaro amerikaneve
Jana Arsovska e lindur ne Maqedoni ka kryer studime per kriminalistike ne Europe,Beligjike,Greqi dhe Nju Jork me grade shkencore PhD
Ka bere trajnim dhe punuar dikur per Interpolin ne Europe dhe sot punon ne Universitetin John Jay ne Nju York si asistente profesore e kriminalistikes
eksperte mbi krimet ne rajonin e Ballkanit dhe shqiptaro amerikaneve.Ka bere kerkime dhe shkruar shume artikuj interesante
mbi krimin
Jana Arsovska
http://www.jjay.cuny.edu/faculty/jana-arsovska