Close
Duke shfaqur rezultatin -19 deri 0 prej 2
  1. #1
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anëtarësuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet në Bllog
    17

    Ish-ministri i financave Robert Koli rrëfen për "kohën e urisë"

    Prag ’90-a dhe enigma gjermane; rrëfimi i ish-zv.ministrit të kohës së urisë (VIDEO – INTERVISTË)



    Për shumëkënd në ditët e sotme që është poshtë moshës 40 vjeçare, emri i Robert Kolit ndoshta nuk thotë asgjë.

    Kanë kaluar 25 vjet e më shumë nga koha kur ai lakohej si pjesë e një grupi njerëzish të rinj që ishin promovuar me poste e detyra të rëndësishme në aparatin qeverisës të regjimit komunist, kryesisht teknike, por dora-dorës edhe politike.

    Në gjysmën e dytë të viteve 80-të, Ramiz Alia po afronte, me dëshirën e tij apo i detyruar nga rrethanat, ose të dyja bashkë, disa profesionistë dhe intelektualë të mirëfilltë në pozicione të ndryshme, që shkonin deri në nivelin e zv.ministri e ministrit.

    Robert Koli ishte njëri syresh, që në vitin 1986 iu dha detyra e zv.ministrit të Financave, pikërisht në një vend financat e të cilit ishin përtokë.

    Në muajt e fundit të sistemit të vjetër, ai ishte dhe sekretar i Komitetit të Partisë për Tiranën, dhe në të dyja pozicionet, si në atë të ekonomistit të lartë, ashtu dhe në atë politik të Tiranës, ka qenë një dëshmitar i dorës së parë.

    Mbase në ndryshim nga emra të tjerë që janë bërë protagonistë në politikë, e padyshim edhe në media, mbi Robert Kolin nuk kanë rënë shumë dritat mediatike pas ngjarjeve që sollën ndryshimin e sistemit politik. Është prononcuar më të rrallë.

    Ai vetë nuk preferoi të angazhohej politikisht, duke zgjedhur profesionin e juristit dhe noterit, të cilin e ushtron sot e kësaj dite. Por kjo tërheqje nuk e pengon të ndjekë me vëmendje të gjitha zhvillimet e aktualitetit politik, si dhe ngjarjet, situatat, momentet e personazhet për të cilat flet në këtë bashkëbisedim me DITA-n.

    *************

    Emri:  446.jpg

Shikime: 2042

Madhësia:  31.4 KB

    Mira Kazhani: Zoti Koli, ju jeni një nga dëshmitarët e fundit, të fundit të një regjimi siç ishte ai komunist. Madje i jeni bashkuar aparatit qeverisës të regjimit në vitet ‘80, fillimisht si zv ministër i Financave dhe më pas në vitet 1990-91 ju jeni sekretar i parë i Tiranës. Rezulton të keni qenë mjaft aktiv në atë kohë. Po si është e mundur që nuk jeni “i famshëm” si të tjerë bashkëkohës tuaj. Pse nuk ju njohin shumë njerëzit?

    Robert Koli: Mbase se nuk kam dalë edhe shumë në media pas asaj kohe. Megjithatë herë pas here diçka kam thënë. Por mund t’ju them se të gjitha zhvillimet pas viteve ‘90 i kam përcjellë me shumë interes dhe duke uruar më të mirën për këtë vend.

    Mira Kazhani: Besoj keni ndjekur edhe debatin e hapur rishtaz, për atë pjesë ku ju jeni edhe dëshmitar. Mendoni se ato që thuhen në media po i kthjellojnë shqiptarët për një të vërtetë, apo mos ndoshta po ndodh e kundërta, duke i bërë ata më të paqartë?

    Robert Koli: Unë do doja të nisja me kohën kur erdha në postin e zv.ministrit. Kam ardhur në atë post në maj të vitit 1986. Ardhja ime si zv.ministër ishte në vazhdën e prurjeve të një brezi të ri që po afrohej në atë kohë nga Alia, për të bërë njëfarë ripërtëritje të kuadrove brenda dikastereve, por edhe për të sjellë një mendim të ri brenda filozofisë së asaj kohe. Disa prej këtij brezi arritën të bëhen edhe kryeministra siç ishte rasti i Ylli Bufit dhe Vilson Ahmetit. Ardhjen si zv.ministër unë e vlerësova shumë edhe si një vlerësim që më bëhej mua, por edhe si një përgjegjësi e madhe për të bërë diçka ndryshe në financat e asaj kohe të vendit.

    Mira Kazhani: Ju keni qenë zv ministër pak a shumë në kohën e urisë…

    Robert Koli: Po! Unë erdha në një kohë të vështirë dhe e kuptova që Shqipërinë po e kërcënonte hapur kriza ekonomike. Dhe një situatë të tillë unë e gjykova të drejtë t’ja bëja me dije në atë kohë përfaqësuesve më të lartë të pushtetit, Komitetit Qëndror të Partisë dhe jo direkt Ramiz Alisë. Njëri prej sekretarëve të asaj kohe, Foto Çamit, kur i parashtrova dhe një varg reformash që duhej të ndërmerreshin për të nxjerrë vendin nga kriza ku ishte futur, mbaj mend që e priti shumë mirë atë që unë i thashë, duke më bërë dy pyetje: Pse të tjerët s’na i kanë thënë këto gjëra? Dhe e dyta: A kemi ne ekonomistë kaq të mirë që të hartojnë platforma? Unë i parashtrova një listë.

    Mira Kazhani: Kishim ne ekonomistë të mirë?

    Robert Koli: Po, kishim shumë të mirë. Njërin nga më të mirët e asaj dhe kësaj kohe druaj, prof.Aristotel Panon, të cilin për fat të keq askush nuk e thirri ta dëgjonte. Aq më shumë t’i merrte për bazë mendimet e tij që për mua ishte një thesar në ekonomi.

    Mira Kazhani: Pa dashur t’ju ndërpres mendimin. As sot politika nuk i dëgjon ekspertët. Mesa duket qenka ves i politikës tonë në çdo kohë…

    Robert Koli: Kjo ka qenë në fakt, një e metë e madhe e politikës shqiptare. Në atë kohë edhe kur i thirrte për të dëgjuar, i dëgjonte vetëm brenda kornizave të veta, se po të dilje kundër, shkoje në Bulqizë. Tani që mendimi është i lirë dhe që njerëzit mund të shprehen më lirisht, këta njerëz prapë nuk i thërret askush. Shumë gjëra për mua kanë mbetur në mes të rrugës dhe bëhen me zgjidhje diletante. Kthehemi tek idetë e mia në ato vite. Unë zgjodha t’i bëja publike në atë kohë idetë e mia, përmes shtypit, në atë kohë Zëri i Popullit.

    Mira Kazhani: Cila ishin ato?

    Robert Koli: E para, të prekja raportin mesa bankës dhe financës në mbarëvajtjen dhe zhvillimin e ekonomisë, duke futur në një linjë bankat dhe duke tërhequr disi edhe financat. Dëshiroja të shkruaja një artikull për punën dhe pagat, pasi pagat ishin të ulëta. Këto dy të fundit nuk arrita t’i botoj, sepse për artikullin e parë që bëra në ZP, u ndëshkova rëndë dhe gati isha duke u përjashtuar nga partia, jo se ishte ndonjë ‘big deal’ të rrija pa parti, por atëherë të çonin në Bulqizë, ose në atë Burrelin tënd.

    Mira Kazhani: Po ç’kish të keqe të vinit në Burrel?

    Robert Koli: (Qesh) Po jo, asgjë të keqe, po më mirë ishte të jetoje në Tiranë. Por unë i qëndova deri në fund mendimit tim, sepse po mendoja për të mirën e popullit. Dhe nga fundi ma vlerësuan.

    Mira Kazhani: Kam përshtypjen që këto idetë janë në sinkron me kohën e ofertës së famshme ‘Shtraus’. Pse duhet të lodheshin shqiptarët për të vrarë mendjen me ide kur thjesht mund t’i thonin po këtij propozimi. Çfarë ndodhi që ajo u refuzua si nga Hoxha ashtu dhe nga Alia?

    Robert Koli: Shiko, për të kuptuar këtë gjë, duhet të kuptojmë se çfarë deshi të bëntë Hoxha realisht në Shqipëri dhe çfarë bëri efektivisht, për të dalë edhe tek pyetja juaj. Enver Hoxha mori përsipër të ndërtonte socializmin sipas mësimeve të marksizëm-leninizmit, bazuar në parimin e mbështjes në foecat e veta të cilin pas prishjes me Kinën, ai e cilësoi edhe më tepër, duke vendosur në Kushtetutë fjalinë “pa asnjë ndihmë dhe kredi nga jashtë”; duke e futur këtë edhe në Kodin Penal, në kuptimin që kush tentonte për të marrë kredi, përgjigjej për tradhti të lartë ndaj atdheut. Në fakt, Enver Hoxha jo vetëm që nuk ja zbatoi mësimet Marksit, por e bëri atë gabim, i devijoi shkollës së Marksit duke vendosur në Shqipëri jo socializmin por social-feudalizmin, duke vendosur një barazi sociale mbi bazë varfërinë, pa asnjë rrugëdalje për të ardhmen. Kjo është arsyeja që në fund të jetës së tij, ai i shtriu dorën ose pranoi ofertën gjermane të Shtrausit, për të marrë diçka nga Gjermania në këmbim të lidhjes së marrëdhënieve diplomatike me të; por Enver Hoxha harroi një gjë, se kjo marrje nuk mund të realizohej sepse ai e kishte shkruar vetë në Kushtetutë. Vetë ai e kish penguar vetveten. Dhe kur ai dha okejin për ta bërë një gjë të tillë, ata njerëz që e rrethonin i kujtuan Kushtetutën dhe që s’mund ta bënin këtë se kjo ishte tradhti ndaj Atdheut. Mendoj që Kushtetuta e pengoi Hoxhën.


    Mira Kazhani: Duket paradoksale sepse Hoxha kishte në dorë ta ndryshonte kushtetutën. Ai na shpalli komb ateist, bëri siç deshi sepse ishte i plotfuqishëm. Mos është bërë pak teatër nga ai, apo ju jeni i sigurt. Dhe diçka tjetër, kush ishin ata njerëzit që e rrethonin dhe i sugjeruan të linte një popull në varfëri…

    Robert Koli: Mendoj që Hoxha e kishte mëse seriozisht. Ai donte ta pranonte, por nëse nuk e realizoi këtë, e pengoi edhe koha që ai pati në dispozicion, sepse u sëmur dhe ai vdiq në 1985. Ajo çka ai vetë kish shkruar në Kushtetutë për të mos pranuar ndihma nga jashtë…

    Mira Kazhani: Ju në atë kohë e quanit tradhti ndaj Atdheut apo ishit që të pranohej ndihma?

    Robert Koli: Unë në atë kohë punoja në ministrinë e Financave dhe isha dakord e sidomos, i ndërgjegjshëm.

    Mira Kazhani: Kush ishin kundrat dhe pro-të. A mund të na thoni emra.

    Robert Koli: Dakord ishin shtresa e ekonomistëve. Ata që e penguan ishin ata të Komitetit Qëndror të partisë.

    Mira Kazhani: P.sh Foto Çami siç qarkullon, ishte kundër?

    Robert Koli: Nuk është e vërtetë. Foto Çami ishte dakord me dy duart. Ishte dikush tjetër në Komitet që i pengonte këto punë.

    Mira Kazhani: Kush?

    Robert Koli: Emrin nuk mund ta them. Tani ideja e ndihmave gjermane vazhdoi edhe në kohën e Ramizit. Unë këtë e di mirë, se në disa raste kam kryesuar edhe bisedimet. Dhe ajo që pashë unë ishte një gatishmëri e plotë e gjermanëve për të na ndihmuar ne edhe pse Kushtetuta jonë nuk e lejonte ende. Por Alia kish dhënë një okej që të bisedohej me gjermanët dhe ndryshimet kushtetuese t’i bënim në një kohë të dytë. Më kujtohet që isha me delegacionin gjerman në Kalanë e Beratit. Ai përfaqësuesi gjerman më tha, “të shoh të futur thellë në mendime”, dhe më garantoi se kish mbështetjen e qeverisë gjermane dhe do ja dalim. Do thoni ju, pse s’u bë edhe këtë herë. Mendoj që edhe këtu pati ndikim faktori kohë. Ndodhën ngjarje të reja në krejt lindjen dhe Shqipëria me ngjarjet e dhjetorit nisi një histori të re e për fat, ndryshuan edhe aleatët strategjikë të saj. Nuk ishte më Gjermania që do udhëhiqte Shqipërinë në rrugën e tranzicionit. Tashmë ishte Italia që e mori përsipër këtë mision me operacionin Pelikan. Duke u bërë si të thuash, avokatja jonë për të shkuar në Europë.

    Mira Kazhani: Prandaj jemi këtu ku jemi!

    Robert Koli: Jo nuk janë kaq të thjeshta këto punë. Mendoj që ngjarjet e Dhjetorit ndryshuan shumë gjëra që ishin nisur në atë periudhë.

    Mira Kazhani: Para se të shkojmë në vitet ‘90, vura re që në fillim të bisedës përmendet brezin e ri të intelektualëve që u përzgjodh nga Alia në atë kohë. Ka disa emra të asaj kohe që ndoshta mund të kishin vazhduar karrierën edhe pas viteve ‘90. Pse i zgjodhi Alia për të zgjatur pushtetin e tij, apo se thellë-thellë ai ishte një politikan që donte ta ndryshonte vendin, ta vitalizonte?

    Robert Koli: Alia solli një brez të ri intelektualësh. Sidomos në dikastere, për menaxhimin e punëve të qeverisë, e para për të larguar kastën e vjetër, e cila ai mendonte se ishte bërë pengesë për ndryshime në Shqipëri, dhe e dyta, për ta patur si një përkrahëse për ndryshimet që ai do të bënte në Shqipëri.

    Mira Kazhani: Pra kishte një plan të Alisë, e ndjente, kishte një informacion se dhe zhvillimet në vendet e tjera i kanë paraprirë me këtë akt, duke futur këta njerëz për të qenë gati për ndryshimin?

    Robert Koli: Padyshim. Unë në vitin 1990 u largova nga zëvendësministër i Financave dhe shkova në Komitetin e Partisë së Tiranës. Gjatë atij viti Alia u përpoq t’i liberalizonte shumë më shumë gjërat. Edhe në ekonomi, edhe në financë, edhe në shoqëri, por edhe në politikë. Pra, dukej se ai kishte një mision të tillë, duke pasur parasysh edhe atë çka kishte ndodhur në Lindje. Të mos harrojmë se në Poloni kishin fituar forcat demokratike të Solidarnostit, në Çeki kishin ardhur në fuqi intelektualët e Pranverës së Pragës. Në Gjermani ishte thyer Muri i Berlinit. Në Rumani ishte vrarë Çaushesku. Pra, në gjithë Lindjen ishin bërë një sërë zhvendosjesh, dhe Alia e dinte mirë këtë se edhe në Shqipëri do të bëheshin ndryshime, ndaj ai po përgatitej hap pas hapi. Tashmë janë të hapura për publikun, mbledhjet që bëri Ramizi me intelektualët dhe i pyeti drejtpërsëdrejti: A kanë ardhur kohët që në Shqipëri që edhe ne të bëjmë pluralizëm? Ramizi vetë, për mendimin tim, kishte një plan.

    Mira Kazhani: Me kë këshillohej ai, sepse nuk besoj të ketë qenë i vetëm se asnjë lider nuk është i vetëm në atë që bën?

    Robert Koli: Ramizi edhe në natyrën e vetë si politikan, ishte njeri jo vetëm i butë, në ndryshim nga Hoxha, por edhe njeri i kompromiseve.

    Mira Kazhani: Hoxha ishte i egër… Ju e keni njohur nga afër?

    Robert Koli: Jo unë nuk e kam njohur nga afër, sepse edhe në detyrë erdha pasi kishte vdekur ai, por Ramizin e kam njohur. Ramizi kryesisht këshillohej nga këshilltarët e vet që kishte, midis të cilëve shquhej Sofokli Lazri, të cilin ai e mbante si një mendje të ndritur për problemet që kishte Shqipëria. Ramizi këshillohej dhe thirri në atë kohë Xhelil Gjonin, të cilin e caktoi dhe sekretar të parë të Tiranës. Këshillohej edhe me njerëzit e Institutit të Maksizëm-Leninizmit ku në atë kohë punonte edhe Fatos Nano dhe shumë të tjerë. Unë kam idenë që pa mesazhe nga linja ndërkombëtare ai nuk ishte. Shkoi në OKB në atë kohë, mbas ngjarjeve të 2 korrikut priti këtu Sekretarin e Përgjithshëm të OKB-së, Perez de Kuelar, me të cilin ra dakord për kalimin nga Shqipëria të njerëzve që kishin hyrë nëpër ambasada, në Itali, Gjermani, Rumani, dhe për mua është meritë e tij që arriti që këtë kalim të parë të shqiptarëve në Europë ta bënte konform të gjitha rregullave, me dokumente e pasaporta e me të gjitha gjërat.



    Mira Kazhani: Janë bërë pasaportat brenda një nate, si është kjo historia e pasaportave?

    Robert Koli: Historia e ambasadave vazhdoi katër- esë ditë, dhe pasi njerëzit nuk po dilnin, u ra dakord që pas ambasadave ku ishin futur këta njerëz të kalonin në vendet përkatëse. 52 veta shkuan edhe në Çeki me një aeroplan që dërgoi Haveli atëherë. U ra dakord që këta njerëz të pajiseshin me pasaporta dhe këto pasaporta janë bërë brenda një dite.

    Mira Kazhani: Ju si politikan duke e parë nga sot Ramiz Alinë, për çfarë e vlerësoni dhe për çfarë do e kritikonit? Çfarë bëri ai mirë dhe ku gaboi, se në fund të fundit ishim të fundit që rrëzuam sistemin?

    Robert Koli: Ramizi pati shansin e madh duke zëvendësuar Hoxhën, që të bënte diçka ndryshe për këtë popull edhe për këtë vend. Kjo ishte dhe shpresa dhe kërkesa e masës së gjerë. Por ndërkohë, Ramizi kishte edhe presionin e madh nga njerëzit që e rrethonin, që këto ndryshime ose mos t’i bënte, ose t’i bënte në mënyrë shumë të ngadaltë. Ramizi gaboi pikërisht këtu. Duke e quajtur ardhjen e tij në krye KQ të Partisë si vazhdim i vijës së Enverit, si vazhdë e politikës së Enverit, duke ruajtur gati të paprekura të gjitha ato që ishin sanksionuar në kohën e Hoxhës. Ky është një nga gabimet e mëdha të tija, për arsye sepse Shqipëria mund të ishte bërë e para në Lindje promotore e ndryshimeve që ndodhën efektivisht. Mbas ndryshmeve që kishin ndodhur në Lindje dhe do të ndodhin në Shqipëri, Ramizi mori përsipër dhe për mua ka meritën e madhe, që e zhvendosi Shqipërinë nga diktatura në demokraci (sa është demokraci kjo) në mënyrë të butë, pa gjakderdhje.

    Mira Kazhani: E bëri për Shqipërinë dhe shqiptarët, apo ndoshta e bëri se kishte frikë dhe kështu fitonte një kontratë për të shpëtuar veten? Ishte altruist apo egoist?

    Robert Koli: Të dyja pranohen. Edhe për frikën e madhe që ai kishte, se mund t’i ndodhte ajo që i ndodhi Çausheskut në Rumani, por edhe për përgjegjësinë e madhe që ai kishte për ta tranzituar këtë popull drejt kërkesave të kohës pa gjakderdhje. Janë interesante shumë gjëra që ndodhën brenda harkut kohor të disa muajve në vitet ’90-91, kur unë isha dhe sekretar i parë i Tiranës. Po marr Lëvizjen Studentore të Dhjetorit, që është shkruar shumë, si i jep njëri opinionin, nuk e jep tjetri. Merita e Ramiz Alisë që aty fillon. Mua më kujtohet që një ditë përpara se studentët të ngrihen në demonstrimin e tyre për të kërkuar heqjen e diktaturës, sekretari i parë Xhelil Gjoni më thotë se e ka marrë Ramiz Alia në telefon dhe te studentët do shkojë Adil Çarçani për t’i dhënë përgjigje një fletërrufeje që kishin varur studentët te Korpusi qendror i Universitetit, për të cilën unë nuk dija gjë. Po me sa pashë edhe Xhelili nuk duhet të dinte gjë për atë fletërrufe. Shkuam në ballafaqimin me studentët, kanë qenë mjaft, edhe ministri i Arsimit të asaj kohe, Skënder Gjinushi, ministri i Ndërtimit, Ismail Ahmeti, ministri i Ekonomisë Komunale, Xhemal Tafaj, dhe shumë të tjerë, dhe midis tyre isha dhe unë. Ndryshe nga takimet e tjera, studentët folën hapur për shqetësimet që kishin, kryesisht për problemet ekonomike dhe të mbarëvajtjes së tyre. Por aty disa studentë hodhën edhe ndonjë ide, që ju nuk jeni në gjendje ta menaxhoni këtë vend, prandaj duhet të bëni ato që janë bërë në vende të tjera. Megjithatë, kaq ishte ai takim dhe Adil Çarçani u largua nga takimi me idenë për t’i plotësuar kërkesat ekonomike të studentëve. Ajo çka ndodhi natën e asaj dite, është një gjë tjetër dhe që lidhet direkt me një lëvizje të mirëfilltë studentore që do të shfaqej hapur në mëngjes, kur studentët dolën hapur te Liceu me parrulla “Liri demokraci”, “E duam Shqipërinë si gjithë Europa”, e të tjera si këto. Unë kam qenë prezent në ato momente dhe të them të drejtën, më vinte mirë që një gjë të tillë kaq të shenjtë në Shqipëri po e merrnin në dorë studentët.

    Mira Kazhani: E morën në dorë studentët vetë në mënyrë spontane apo dikush i organizoi? Kjo është dilema. Disa thonë që i dirigjuan, disa thonë, sidomos vetë studentët, që ishin ata. Unë nuk e di të vërtetën, kam qenë shumë e re, por edhe shumë shqiptarë… Cili është versioni juaj?

    Robert Koli: Vetë ato që kishin ndodhur në Lindje, vetë ato përpjekje që kishin bërë intelektualët në Shqipëri për të krijuar një mjedis ndryshe, kishin zgjuar diçka tek studentët dhe ata po bëheshin gjithnjë e më shumë të ndërgjegjshëm për misionin tyre historik, për thyerjen e zinxhirëve të diktaturës.

    Unë nuk mund t’ju flas për ndonjë organizim të mirëfilltë në ato ditë të para, por thashë që jam dëshmitar i asaj që studentët të organizuar, të mbështetur edhe nga profesorët e tyre, erdhën dhe u ndaluan nga policia te Liceu Artistik për të demonstruar me kërkesën “E duam Shqipërinë si Europa”, “Duam liri”, “Duam demokraci”. Më vjen mirë që ballafaqimi, që ishte një nga ballafaqimet e para të asaj natyre midis studentëve dhe policisë, përfundoi në mënyrën më të mirë duke u lejuar studentëve që të shfaqin mendimet dhe kërkesat e tyre. Natyrisht policia ushtroi edhe njëfarë dhune mbi studentët dhe kjo ndodhi në momentin kur studentët kërkuan që të dilnin në sheshin “Skënderbej”. Nuk i lejoi. Ky moment përkon me momentin kur unë njoha dhe Doktor Berishën aty.

    Mira Kazhani: Si u shfaq aty Doktor Berisha se ai nuk ishte student, por ishte profesor dhe mjek në QSUT?

    Robert Koli: Pasi u goditën studentët, unë zbrita sepse forcat e Sigurimit kishin arrestuar Sekretarin e Parë të Komitetit Qendror të Rinisë të saj kohe, Lisien Bashkurtin, dhe ua hoqa nga dora, e hipa në makinë. Nuk ishte mirë që Sekretari i Parë i Komitetit Qendror të Rinisë të arrestohej nga forcat e Sigurimit. Në atë moment pashë Berishën bashkë me Besnik Mustafajn dhe të them të drejtën, kur e pashë Doktor Berishën të cilin e njihja dhe ia dija predispozitat e tij për një Shqipëri ndryshe…

    Mira Kazhani: Nga e dije, kishte bërë shkrime në atë kohë?

    Robert Koli: Unë Berishën e kam njohur herët, që kur kam qenë student dhe ai sapo kishte filluar profesor në Universitet. Por e njoha shumë gjatë asaj kohe kur ai u angazhua shumë, në daç me shkrime, në daç me pjesëmarrjet në grumbullimet që bënte Ramiz Alia, ku Berisha shquhej ndër intelektualët të cilët kërkonin ndryshime në Shqipëri. Ai, pasi kishte parë skemën e goditjes së studentëve nga policia, më thotë mua: “Shoku Sekretar. Kjo që ndodhi me studentët nuk ishte aspak e mirë. Ata nuk kërkonin më shumë veç atyre që kanë kërkuar studentë të gjithë vendeve të tjera dhe si të tilla ato duhet të lejoheshin që të shprehnin mendimet e tyre. Dhe unë gjej rastin të protestoj për një gjë të tillë dhe do t’i drejtohem edhe mediave ndërkombëtare duke qenë dëshmitar okular”.

    Unë i futa krahun. Bëmë disa metra rrugë bashkë. I thashë që kjo lëvizje që nisi këtu do të përfundojë me më të mirën për Shqipërinë dhe për vendin, prandaj unë mendoj që për t’i qetësuar edhe studentët pas asaj që ndodhi, t’i duhet të shkosh tek ata se ata të duan, të respektojnë. Ndërkohë unë jam në Komitet të Partisë dhe për çdo eventualitet të pres atje, për çdo sugjerim që të kenë studentët.

    Mira Kazhani: Këtë sugjerim ia dhe nga mendja jote apo kishe parasysh që kjo do t’i pëlqente edhe Alisë dhe të tjerëve në aparatin shtetëror?

    Robert Koli: Unë në atë moment nuk kisha nga t’i merrja as udhëzimet, as orientimet, asgjë. Por duke parë që ajo çka kërkonin studentët te Liceu, mënyrën se si u procedua nga policia, kërkesat e Berishës, doja që gjithçka t’i përcillej të nesërmes, për ta parë gjendjen më me qetësi, për ta gjykuar më me qetësi. Berisha shkoi tek studentët. Di që e pritën shumë mirë. Pas ndonjë ore ai erdhi në Komitetin e Partisë së Tiranës, në zyrën time fillimisht, duke më thënë që “Siç ramë dakord, unë shkova tek studentët, ata janë shumë të irrituar dhe donin të dilnin poshtë te sheshi “Skënderbej” për të vazhduar demonstratën. Unë u thashë që të qetësohen, por ata më kërkuan dy gjëra të cilat unë po jua them juve. E para, të lirohen studentët që janë arrestuar nga Policia (ishin arrestuar rreth 19 studentë nga policia) dhe e dyta, të merren masa të menjëhershme për kurimin e studentëve që u plagosën në demonstratë sepse ka midis tyre, siç tha ai, nga ata që janë plagosur rëndë. Ç’është e vërteta, njërin unë e pashë që rridhte gjak kur e hodhën në makinë. U lidha me zv.ministrin e Brendshëm duke i kërkuar lirimin e studentëve. Edhe ata në një mendje ishin, dhe lirimi i tyre u bë në një kohë rekord. Madje Doktor Berisha bisedoi direkt në emër të studentëve me zv.ministrin e Brendshëm. U lidhëm ne me spitalin, u informuam për gjendjen e të sëmurëve nga plagët që kishin marrë nga policia. Konfirmimi i tyre ishte që erdhën tre vetë, dy i mjekuam dhe shkuan në shtëpi, njërin po e mbajmë në observacion sepse është pak më rëndë. Mbaj mend që doktor Berisha vazhdonte që të këmbëngulte me thënë të vërtetën. Unë edhe pse isha në atë post, nuk e kuptoja si duhej. Ai vazhdonte të këmbëngulte se ajo që ndodhi tek Liceu, ku studentët u goditën nga policia ishte e rëndë dhe do të kishte pasoja për të gjithë ditën dhe periudhën që vijnë.

    Ndërkohë pikërisht për këtë ngjarje, Sekretari i Parë Xhelil Gjoni kishte organizuar një takim në zyrën e tij me Komitetin Ekzekutiv, me disa njerëz në organizatën e masave të asaj kohe, me policinë, dhe më çon fjalë mua që t’i thosha Doktor Berishës që nëse ishte dakord, të merrte edhe ai pjesë në atë mbledhje. I them Doktor Berishës, duke i sugjeruar që do të ishte mirë të merrte pjesë në atë mbledhje me qëllim që fjala e tij të dëgjohej në instanca më të larta. Di që Doktori shkoi në këtë mbledhje, debatoi me Xhelil Gjonin.

    Mira Kazhani: Diskutoi apo debatoi?

    Robert Koli: Debatoi me Xhelil Gjonin dhe fill pas debateve që janë bërë në atë mbledhje, Doktor Berisha ka shkuar rreth orës gjashtë të datës 8, në një takim me Ramiz Alinë në Komitetin Qendror të Partisë.

    Mira Kazhani: Edhe me z. Gjoni, Doktor Berisha debatoi për atë që i kishte ndodhur studentëve apo diçka më tepër. Mund të na thoni diçka?

    Robert Koli: Berisha debatoi për atë që u kishte ndodhur studentëve atje, dhe sidomos për plotësimin e kërkesave të tyre të cilat ishin sipas tij, legjitime dhe të kohës.

    Me sa mora vesh po nga Doktor Berisha të nesërmen që e takova përsëri, kishin rënë dakord me Ramiz Alinë për shumë gjëra, të cilat në një bisedë telefonike që kishim patur në orën 11:30, ishin bërë shkak që të mos merreshin vesh për ato që ishin marrë vesh në orën gjashtë dhe të nesërmen Ramizi e kërkonte përsëri Doktor Berishën, për të vazhduar bisedën ku e kishin lënë. Por meqë situata ishte ndezur, ma kërkoi mua Xhelil Gjoni që të bëja ndërmjetësimin e tyre, për ta çuar edhe njëherë Berishën në një takim me Ramiz Alinë. Unë shkova dhe e gjeta në auditoret e Universitetit. I kërkova për sa njihesha me të, që atë ç’ka nisi një ditë më parë ta vazhdonte sot me një takim tjetër me Ramiz Alinë. U përgjigj shumë ashpër, sidomos për bisedën telefonike që kishte bërë me të. Sidoqoftë erdhi, unë e çova në Komitetin Qendror.

    Mira Kazhani: Kur thoni, i ashpër, çfarë ju tha konkretisht?

    Robert Koli: Me atë nuk merresh vesh. Alia është i pasinqertë. Këto ishin fjalët…

    Mira Kazhani: Kokëfortë që atëherë Doktor Berisha?

    Robert Koli: Doktor Berisha, për gjëra që merr përsipër gjithmonë është kokëfortë për mua. Tani është folur shumë lidhur me ngjarjet e asaj dite nëse Doktor Berisha ishte i dërguari i Ramiz Alisë apo ishte iniciativa e vet në vazhdën e atyre që ai kishte bërë për të marrë anën e studentëve në atë lëvizje. Mua më duket që çështja nuk duhej shtruar kështu. Dhe nga kontaktet që unë pata me të, vetë Doktor Berisha është produkt dhe protagonist i të gjitha ngjarjeve që ndodhën në ato ditë në Shqipëri. Në çfarë kuptimi? Në kuptimin e asaj që ai që në momentin e parë e përqafoi këtë lëvizje. E dyta, kush më mirë se Doktor Berisha duhej u vënë në krye të saj lëvizje do ta përligjte edhe atë lëvizje.

    Mira Kazhani: Kështu e mendoni tani apo kështu e mendonit atëherë?

    Robert Koli: Kështu e kam menduar gjithnjë.

    Mira Kazhani: Që ai ishte njeriu i duhur për diçka të tillë?

    Robert Koli: Berisha ishte produkt i asaj kohe dhe njeriu i duhur dhe më i cilësuari për atë lëvizje. Ajo ishte një lëvizje studentore dhe si e tillë në krye duhej të kishte një pedagog. Nuk mund të merrnin përsipër studentët me atë moshë të re që kishin, me atë fare pak përvojë që të udhëhiqnin një lëvizje të atillë e cila do të shndërrohej më vonë në një Parti Demokratike të mirëfilltë e cila një vit më vonë do të merrte dhe do të menaxhonte fatet e këtij populli.

    Nuk ishte problemi se po bëjmë një demonstratë apo jo, të themi pesë fjalë atje dhe të mbajmë pesë fjalime. Por problemi është se çfarë do të sjellë kjo demonstratë, çfarë gjërash të tjera do të kemi në vazhdën e saj. Kështu që për mua Doktor Berisha ishte një kompromis që u bë në atë kohë për të qenë ai pikërisht në krye të asaj partie.

    Mira Kazhani: Për pak tashmë Partia Demokratike do të festojë 25 vjetorin e saj. Pas 25 vitesh, ju si e shikoni? Z.Berisha ia vlejti? A ishte njeriu i duhur?

    Robert Koli: Mua më duket që Doktor Berisha në krye të Partisë Demokratike ka dhënë një kontribut shumë të madh për vendosjen dhe konsolidimin e demokracisë në Shqipëri. Tani shumë gjëra edhe mund të shikohen ndryshe, edhe mund të gjykohen ndryshe, por mos harroni se në ato momente kur lindi Lëvizja Studentore, kur u krijua Partia Demokratike, kishte një mjedis shumë në disfavor të saj. Shqipëria, qoftë edhe Tirana, në ato ditë e muaj, ishte e majtë dhe nuk lëshonte kollaj në favor të forcave demokratike.

    Kurse puna që bëri Berisha me të gjithë të tjerët, arriti që jo vetëm ta themelojnë Partinë Demokratike, ta konsolidojnë atë, por të marrin përsipër edhe menaxhimin e fateve të këtij vendi pa kurrfarë eksperience, pa kurrfarë përvoje, vetëm mbi bazën asaj dëshirës së mirë për të bërë më të mirën për këtë vend.

    Mira Kazhani: Por nuk mendojnë kështu si ju bashkëkohësit tuaj, ish-shefat tuaj. Për shembull z.Gjoni në një intervistë para disa kohësh deklaron se gjithçka ka qenë e dirigjuar nga regjimi komunist, dhe madje se Partia Demokratike është krijuar sipas urdhrave komunistë. Ai nuk po thotë të vërtetën?

    Robert Koli: Xhelil Gjoni duke qenë në ato pozicione, sigurisht që pati raste të shikonte edhe më shumë nga mua, të kishte edhe më shumë informacion se unë, por unë kurrsesi nuk mendoj që Lëvizja Studentore, Berisha në krye të saj, Partia Demokratike, janë të servirura nga Partia e Punës.

    Ato më shumë, siç e thashë, janë produkt i kohës, ato vijnë në vazhdën e atyre që kishin ndodhur në të gjithë vendet e lindjes, ku këtu tek ne ndryshe nga vendet e tjera, u gjendën studentët për ta bërë një gjë të tillë dhe qoftë Berisha, qoftë Partia Demokratike janë kompromisi më i mirë për mua që bëri Partia e Punës. Sepse jemi në pluralizëm dhe pluralizmin e ka pranuar vetë Partia e Punës. Kur thua që jam pluralizëm, do të thotë që krahas Partisë së Punës do të kishte edhe një sërë partish të tjera, pa të cilat nuk do të kishte kuptim pluralizmi.

    Madje unë do të tregoj një rast, ku jo vetëm që nuk kam qenë kundër Partisë Demokratike, por në pozicionet e Sekretarit të Parë të asaj kohe kam luftuar që Partia Demokratike të lëvizte në drejtim të konsolidimit të pozicioneve të saj me të gjitha ato mundësi që pati. Dua të përmend një shembull. Kur ishte vendosur pluralizmi në Shqipëri, unë bëra një mbledhje me disa intelektualë të Universitetit të Tiranës, duke thërritur kryesisht shokët e mi, që kishin mbaruar me mua Shkollën e Ekonomisë, dhe i ftova ata që në situatat e reja të kalojnë në Partinë Demokratike, me qëllim që njerëzit që do ta përfaqësonin këtë parti, që do të ishin në krye të kësaj partie, të ishin njerëz me nivel.

    Mira Kazhani: Duket e çuditshme që nuk i jeni bashkuar edhe ju Partisë Demokratike në pluralizëm. E shoh që e shihni me dashuri…

    Robert Koli: Jo unë nuk është se kam Partinë Demokratike… Unë kam dashuri për pluralizmin duke e parë atë si dialog midis forcave të ndryshme për të realizuar mendimin më të mirë, dhe pasandaj për të kaluar nga ky mendim në veprime më të mira. Kurse për të kaluar tek Partia Demokratike, unë isha Sekretar i Parë i Partisë së Punës (qesh).

    Mira Kazhani: Komunist ka qenë edhe z. Berisha, kështu që nuk është e thënë…

    Robert Koli: Natyrisht, është e vërtetë që ka qenë komunist. Edhe vetë ai nuk e ka mohuar një gjë të tillë. Por kjo nuk do të thotë që ai… Sepse edhe komunistët një pjesë e madhe kanë qenë dhe janë demokratë.

    Mira Kazhani: Ju për shembull…

    Robert Koli: Patjetër, patjetër. Nuk do të kishte kuptim që Shqipëria të vazhdonte në atë rrugë…

    Mira Kazhani: Ndalemi pak në 20 shkurt, në rrëzimin e bustit. Është një moment interesant, është një telefonatë që ka ardhur në një mbledhje urgjente ku ju keni qenë i pranishëm dhe që drejtohej në atë kohë nga Alia. Si është historia e asaj telefonate dhe çfarë është thënë në atë mbledhje?

    Robert Koli: Shiko, gjërat do t’i marrim pak me radhë. Po afroheshin zgjedhjet e 31 marsit të cilat ishin zgjedhjet e para pluraliste në Shqipëri. Mendimi i përgjithshëm ishte që këto zgjedhje nuk mund të realizoheshin duke pasur në mes të Tiranës bustin e Enverit. Ma merr mendja që dakord për një gjë të tillë ka qenë edhe vetë Ramizi, megjithëse ia ngriti me aq dashuri.

    Mira Kazhani: Në mos e ka organizuar vetë?

    Robert Koli: I don’t know.

    Unë mbaj mend që kjo punë u parapërgatit që një ditë përpara, kur mua dhe disa udhëheqës të partive të tjera na thërritën në televizion për të bërë një bisedë e cila do të kishte në epiqendër uljen e tensioneve të njerëzve të cilët kishin filluar të demonstronin nga të gjitha anët në ato ditë. Natyrisht që duke qenë përfaqësues i Partisë së Punës, unë do të mbaja edhe peshën kryesore sepse edhe sulmet do të ishin ndaj Partisë së Punës. Sigurisht që unë u përpoqa të tregoja që Partia e Punës ka bërë edhe gjëra të mira, të cilat i duhen vlerësuar dhe e vërteta kështu është. Edhe pse ishte diktaturë, edhe pse ndodhën gjithë ato, shumë gjëra të asaj kohe mbeten ose të papërsëritura sot ose të paarrira.

    Mira Kazhani: Për shembull?

    Robert Koli: Për shembull elektrifikimi i vendit është një nga veprat gjigante të asaj kohe. Do të më vinte keq ta thosha vetëm e Partisë së Punës, është vepër e madhe e njerëzve, e njeriut shqiptar e pasuar nga gjithë hidrocentralet që po na japin dritë edhe sot.

    E dyta, përmend arsimin ku çdo shqiptar dinte të shkruante dhe të lexonte, ku universiteti ku ka mësuar Fatos Nano që ka qenë bashkëkohës me mua, Berisha, kryeministri i sotëm, nuk shiste diploma, por jepte dije. Më vjen keq që me sportin e asaj kohe, futbollin edhe pse nuk luanin lojtarë kosovarë arritëm të sfidonim Gjermaninë e Madhe, Irlandën; në basketboll me Agim Fagun ndesheshim me skuadrat më të mira të Jugosllavisë që ishte Kampione e Botës; në volejboll me Asllan Rusin arritëm të ishim të katërtit në Europë. Flas më pas për kulturën që ansamblet tona shkonin e kërcenin në Francë dhe merrnin edhe gjerdane të arta.

    DITA

  2. #2
    i/e regjistruar Maska e SERAFIM DILO
    Anëtarësuar
    06-01-2008
    Postime
    7,489

    Për: Ish-ministri i financave Robert Koli rrëfen për "kohën e urisë"

    Interviste koti,me titull;"Po them ndonje gje por eshte njesoj sikur nuk e tashe ".

    Ndryshe nga Xhelil Gjoni;qe tha gjerat qe diheshin por qe duheshin thene. (Ketij si paska ikur frika akoma)

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund të hapni tema të reja.
  • Ju nuk mund të postoni në tema.
  • Ju nuk mund të bashkëngjitni skedarë.
  • Ju nuk mund të ndryshoni postimet tuaja.
  •