Pastaj mbërriti Maggie dhe ndryshoi gjithçka…
nga
Giulio Meotti
- Scruton shpjegon kulturën angleze para revolucionit thaçerian -
“Kur hyra në bibliotekën e universitetit tim, në vitet ’70, konservatorizmi ishte fiksimi i vetëm ndonjë të çmenduri të izoluar. Gjeta libra të Marksit, Leninit, Maos, por asnjë të Leo Straussit, Eric Voegelinit, Friedrich von Hayekut, apo Milton Friedmanit. Kishte çdo lloj reviste socialiste, por asnjë që të ishte konservatore. Pastaj erdhi Margaret Thatcher dhe ndryshoi gjithçka.”
Roger Scruton ka qenë themeluesi i Salisbury Review, revista më prestigjioze e konservatorizmit anglez dhe në 1980 ka shkruar “The Meaning of Conservatism”, mëpastaj e përkufizuar “Bibla e revolucionit thaçerian”. Scruton vjen edhe nga Peterhouse Right, lëvizja e famshme intelektuale e lidhur me ish-kryeministren angleze.
“Përpara Thatcher-it në Angli ishte bindja se konservatorizmi ishte për aristokratët apo fëmijët e familjeve të favorizuara”, i thotë Foglio-s filozofi dhe eseisti anglez.
“Të ishe konservator ishte si me pasë një pengesë gjuhësore. Margaret Thatcher ndryshoi politikën në Oksident, jo vetëm në Mbretërinë e Bashkuar. Deri në ardhjen e saj në pushtet socializmi kishte akoma ndonjë shans iluzioni, të vërtetë apo të pretenduar. Thatcher-i e shkatërroi përgjithnjë.”
Rasti i Zonjës së Hekurt është prej manuali për të kuptuar fyerjen në demokraci, thotë Scruton. “Kur athinasit dërguan Themistokliun në ekzil në 470-ën, harruan gjithçka kishte bërë për ta. Demokracitë kanë këtë tendencë natyrore për t’u kthyer kundër shpëtimtarëve të vet. I ndodhi Churchill-it, De Gaulle-it dhe Margaret Thatcher-it. Kur ajo mori pushtetin në 1979-ën, Britania e Madhe ishte në një gjendje terminale. Sindikatat, që kishin fuqinë të rrëzonin qeveritë e zgjedhura, ishin të zëna duke mbledhur privilegje. Mandarinë socialistë mbretëronin në shërbimin civil dhe gjysma e produktit të brendshëm bruto thithej nga shpenzimet publike. Industria ishte e paralizuar nga grevat dhe sektorë të tërë të ekonomisë ishin të mbrojtur nga kompeticioni dhe shkonin në falimentim. Mbi komunizmin, liderët tanë mbajtën një heshtje të turpshme. Shkurt, Anglia ishte dorëzuar, duke kapitulluar në një lloj ndjesie faji kolektive dhe varësie nga kultura e welfare-it. Thatcher-i ndryshoi të gjithë këtë. I detyroi britanikët të kuptonin se përgjegjësia individuale nuk mund t’i delegohet askujt tjetër. E liroi talentin nga dhjetëvjeçarë egalitarizmi. Shkatërroi sindikatën, duke treguar persona si Arthur Scargill-i për ç’ka ishin: stalinistë. Restauroi krenarinë nacionale, nga Falkland-ët tek mposhtja e eurokratëve.”
Por sukseset e saj nuk mund të kalonin pa kundërsulme, dhe filloi një fushatë denigrimi ideologjik. “Mjaft të mendohet se Universiteti i Oxfordit dhe fakultete të tjera britanike i kanë dhënë titull nderi Bill Cinton-it, por jo laureates së vet më të famshme, Margaret Thatcher, apo Robert Mugabes dhe gruas së Ceausescu-t. ‘Chattering classes’ u revoltuan kundër Thatcher-it, duke pranuar në atë mënyrë se suksesi i saj ishte shkatërrimi i tyre. Së bashku me mediat, me shërbimet sociale, me nëpunësit publikë, kolegët e mi të universitetit krijuan mitin e Thatcher-it si një grua e akullt, e armatosur me vlera viktoriane dhe me një kuletë. Në të vërtetë, Thatcher-i kishte kërcënuar vetëm parazitët.”
Sipas Scruton-it, ish kryeministrja ishte autorja e vërtetë e pax irlandese. “Thatcher bëri të mundur paqen në Irlandën e Veriut, u tregua e ashpër me terrorizmin e Ira-s, përdori forcën kundër forcës, dhe nëse sot ka qetësi në Ulster është vetëm falë saj, sepse çarmatosi terroristët.”
Thatcher-i u akuzuar për “kulturë lakmie”. “Për armiqtë e saj e ardhmja e njerëzimit ishte e thjeshtë: rrëzimi i rendit ekzistues dhe lënia e lulëzimit të së ardhmes. Por siç e dimë, e ardhmja nuk do të shfaqet. Këto filozofitë e ‘botës së re’ janë gënjeshtra dhe iluzione, produkte të një sentimentalizmi që ka fshehur faktet e natyrës njerëzore. Thatcher-i ishte e kundërta e gjithë kësaj. Në fraza si ‘kriza e kapitalizmit’, ‘shfrytëzimi kapitalist’, ‘ideologjia kapitaliste’, termi shërbente si formulë magjike. Në teorinë ekonomike ishte i barasvlefshmi i frazës së bërtitur nga Hrushovi, nga tribuna e Kombeve të Bashkuara: ‘Do t’ju groposim!’.”
Perktheu: Robert Haku
Gazeta
Mapo
Krijoni Kontakt