Dialogu Politik
Parimet e Përgjithme të dialogut politik vendosin kushtet kryesore që përbëjnë bazën e
politikave të brendshme dhe të jashtme të palëve, si respekti për parimet demokratike dhe ato
të të drejtave të njeriut, respektimi i parimeve ligjore ndërkombtare dhe i shtetit të së drejtës, si
dhe për parimet e ekonomisë së tregut. Në këto parime përfshihen edhe angazhimet që pala
shqiptare duhet të marrë përsipër në kuadër të përmirësimit të mëtejshëm të bashkëpunimit dhe
marrëdhënieve të fqinjësisë së mirë me vendet e tjera të rajonit në të gjitha fushat, atë të
lëvizjes së lirë të personave, mallrave, kapitalit, shërbimeve, si dhe në luftën ndaj krimit të
organizuar, korrupsionit, pastrimit të parave, migrimit të parregullt etj.
Drejtësia dhe çështjet e brendshme
Shqipëria dhe Komuniteti Europian i kushtojnë rëndësi të veçantë forcimit të shtetit të së
drejtës dhe institucioneve, si dhe bashkëpunimit në luftën kundër terrorizmit, pastrimit të
parave dhe veprimtarisë kriminale. Negociatat mbi këtë fushë mbështeten në dy shtylla.
Shtylla e parë ka të bëjë me bashkëpunimin në fushën e lëvizjes së personave dhe parashikon
dispozita lidhur me vizat, azilin, migrimin dhe politika të tjera që kanë të bëjnë me lëvizjen e
lirë të njerëzve. Në këtë fushë Shqipëria ka arritur përparime të konsiderueshme, sidomos
përsa i përket përmirësimit të legjislacionit. Sidoqoftë, mangësi ekzistojnë në menaxhimin e
kufijve, regjimin e vizave, etj.
Shtylla e dytë ka të bëjë me bashkëpunimin në luftën kundër terrorizmit, pastrimit të parave
dhe drogave të paligjshme dhe parashikon dispozita mbi bashkëpunimin policor dhe gjyqësor
në çështjet penale. Në këtë fushë arritjet janë më modeste: në përgjithësi nuk është arritur të
neutralizohet fenomeni i pastrimit të parave dhe ndërsa janë hedhur disa hapa me adoptimin e
legjislacionit mbi luftën ndaj prodhimit lokal të drogës dhe penalizimit të shkelësve të ligjit,
shumë pak është bërë për të parandaluar trafikimin e drogave të rënda.
Dialogu teknik: Lëvizja e lirë e mallrave
Në përputhje me Marrëveshjen, Shqipëria dhe Komuniteti Europian duhet të vendosin
gradualisht një zonë të tregtisë së lirë gjatë një periudhe kohore prej 10 vjetësh që nga hyrja në
fuqi e Marrëveshjes së Stabilizim-Asocimit që pritet të ndodhë gjatë vitit 2004. Me fjalë të
tjera, zona e tregtisë së lirë midis Shqipërisë dhe Komunitetit synon të hapë tregun shqiptar për
eksportet e Komunitetit gjatë periudhës tranzitore, duke patur si qëllim konsolidimin e
ekonomisë shqiptare, mbrojtjen e konsumatorit dhe nxitjen e biznesit. Kjo marrëveshje është
asimetrike në favor të Shqipërisë, pra lehtësitë e siguruara prej saj do të përfitohen së pari nga 2—13
Shqipëria e më vonë nga BE. Në këtë kuadër bisedime janë zhvilluar për mallrat industriale,
artikujt bujqësorë, etj.
Dialogu teknik: E drejta e vendosjes, lëvizja e lirë e punonjësve
Në këtë kapitull synohet trajtimi i barabartë i punonjësve shqiptarë dhe atyre komunitarë, të
punësuar legalisht, me qëllim shmangien nga çdo lloj diskriminimi bazuar në kombësinë,
përsa i përket kushteve të punës, shpërblimit apo pushimit nga puna. Gjithsesi, kjo nuk do të
sjellë në të ardhmen e afërt mundësira më të mëdha aksesi të tregut komunitar, por vetëm
lehtësira për punonjësit e punësuar ligjërisht, familjet e tyre, si edhe lehtësirat e sistemeve të
sigurimeve shoqërore e më tej. E drejta e vendosjes ka të bëjë me përcaktimin e një kuadri
ligjor në lidhje me vendosjen e kompanive shqiptare dhe komunitare me të drejta reciproke
dhe lehtësirat që do t'u jepen këtyre kompanive për të vepruar në tregjet përkatëse, me qëllim
mënjanimin e çdo lloj diskriminimi. Gjithashtu në këtë kapitull përfshihen edhe çështje që
kanë të bëjnë me mundësinë e njohjes së kualifikimeve profesionale reciproke dhe ushtrimit të
aktiviteteve reciproke në fusha të caktuara.
Përfitimet nga Marrëveshja e Stabilizim-Asocimit
Përfitimet më të rëndësishme, të drejtpërdrejta nga Marrëveshja e Stabilizim-Asocimit janë në
fushën e tregtisë dhe një hyrje më të lirë të prodhimeve vendase në tregun e përbashkët
europian. Me përmirësimin e kushteve të eksportit lindin mundësi të shumta për zhvillimin e
kompanive lokale dhe të ekonomisë kombëtare në përgjithësi.
Nga ana tjetër, Marrëveshja e Stabilizim-Asocimit mundëson një hyrje më të lehtë të mallrave
europiane për blerësit dhe konsumatorët vendas, përmes procedurave administrative më të
shkurtra, më efikase dhe me çmime më të ulta.
Nënshkrimi i Marrëveshjes së Stabilizim-Asocimit gjithashtu krijon mundësinë e marrjes së
burimeve financiare prej fondeve të ndryshme strukturore, po ashtu ndihmë për ndërtimin e
kapaciteteve institucionale, zhvillimin rajonal dhe pjesëmarrjen në mjaft projekte të BE-së, si
p.sh. programet e shkëmbimit për profesorët dhe studentët, ose bashkëpunim midis qendrave
të kërkimit në vend me ato të BE-së.
Mbështetja e BE-së për Shqipërinë
Për realizimin e objektivave të Procesit të Stabilizim-Asocimit dhe të Marrëveshjes së
Stabilizim-Asocimit, BE-ja ofron mbështetje financiare nëpërmjet programit CARDS (Ndihma
Komunitare për Zhvillim, Rindërtim dhe Stabilizim), i cili zëvendësoi programet e mëparshme
të ndihmës PHARE dhe OBNOVA. Në periudhën 2001-2004, ndihma e BE-së për Shqipërinë
në kuadrin e Programit CARDS arrin në rreth € 180.000.000. Këto fonde, të destinuara për
rindërtimin dhe infrastrukturën, zhvillimin ekonomik dhe shoqëror dhe nxitjen e
bashkëpunimit rajonal, përqendrohen në disa fusha prioritare, si psh:
Forcimi i administratës publike dhe gjyqësorit
Ky program synon të ndihmojë Shqipërinë për krijimin e një sistemi gjyqësor modern, të
krahasueshëm me standardet europiane, nëpërmjet rishikimit të kuadrit ligjor, programeve të
trainimeve, rehabilitimin e burgjeve, etj. Po ashtu, përpjeke bëhen për të rritur
profesionalizmin e shërbimit civil, me qëllim që administrata publike të jetë efikase dhe t'u
përgjigjet standardeve të Bashkimit Europian.
Policia e rendi publik
Në këtë fushë policisë shqiptare i janë ofruar këshilla strategjike, trainime e pajisje. Forcat
policore kanë rol themelor në forcimin e shtetit ligjor, sigurisë së brendshme dhe luftës kundër
krimit.
Doganat
Misioni i Ndihmës për Doganat, i cili vepron në Shqipëri, ka arritur rezultate të vlefshme përsa
i përket vjeljes së të ardhurave, parandalimit të kontrabandës e korrupsionit e përmirësimit të
manaxhimit e procedurave të doganave.
Zhvillimi i infrastrukturës
Përmirësimi i rrjeteve të energjisë, transportit dhe ujit janë thelbësore për rritjen ekonomike në
Shqipëri. Bashkimi Europian financon zhvillimin e disa projekteve për zhvillimin e
infrastrukturës.
Demokracia dhe të drejtat e njeriut
Bashkimi Europian ofron asistencë për organizatat që veprojnë në fushën e demokracisë dhe të
drejtave të njeriut. Projektet mund të përfshijnë ndërgjegjësimin për rolin e të drejtave të
njeriut në ndërtimin e shoqërisë civile, mbështetjen e programeve të mediave që promovojnë
mirëkuptimin dhe tolerancën, riintegrimin e viktimave të trafikimit, etj.
Arsimi
Në nivelin universitar, Shqipëria merr pjesë në programet e shkëmbimit TEMPUS.
Universitetet shqiptare bashkëpunojnë me homologet europiane në projekte të përbashkëta.
Gjithashtu, janë bërë plane edhe për mbështetjen e arsimimit profesional.
‰ Zhvillimi i komuniteteve lokale
‰ Bujqësia
‰ Bashkëpunimi ndërkufitar
‰ Mjedisi
Krahas ndihmave të konsiderueshme që vendi ynë përfiton nga programet e ndihmës
ekonomike, ai gëzon edhe preferenca tregtare në lidhje me BE-në. Një pjesë e mirë e
prodhimeve vendase mund të hyjnë pa kufizime e dogana në tregjet europiane.
Sekreti i suksesit, sidoqoftë, qëndron në angazhimin e qenësishëm të vetë vendit. Procesi i
Stabilizim Asocimit ka për qëllim të përkrahë e mbështesë proceset e brendshme të reformave
që ka nisur vendi ynë, nëpërmjet ndihmës, preferencave tregtare, dialogut, konsulencës teknike
dhe, së fundi, me anë të marrëveshjeve kontraktuale.
Krijoni Kontakt