400 vjetori i themelimit te Tiranes: Tirana e Sulejmaneve apo e Lashtesise?

[Al..]

TIRANA E SULEJMANËVE APO E LASHTËSISË?



Në një intervistë në “Gazeta Shqiptare” 26 janar 2014, G. B., i epitetuar nga gazeta si publicist e studiues, ankimohet se pse nuk festohet nga Bashkia 400 vjetorin i themelimit të qytetit të Tiranës, i cili qytet, sipas tij që merr përsipër të shkruaj historinë e Tiranës edhe nëpër libra, është formuar nga Sulejman Pash Bargjini. Kësisoj ja vë vulën historisë në intervistën e tij, duke fshirë gjithçka çfarë kish qënë në këtë tokë arbërore para se të dyndeshin barbarisht hordhitë osmane si pushtues shkatrrimtar, të cilët ku me gjak e ku me flakë, ku me rrënim si kështjella e Drishtit e tjerë, shuan çdo gjurmë e çdo lloj qytetrimi arbëror për të rinisur një “qytetrim” të ri anadollak. Kush e di ku e kanë hallin ata që ngulmojnë se historia e Tiranës nis nga një farë Sule me poture në vitin 1614. Anashkalohen si të paqëna gjurmët e lashtësisë që nisën të zbulohen në qëndër të Tiranës, në verë të vitit 2001, u zbuluan se muret e castrum-it para Akademisë. “Ka gjasë që bazat e këtij castrumi, shkruan arkitekti dhe studiuesi Artan Shkreli në prill 2008, themelet e të cilit duhet të jenë hedhur gjatë periudhës së Luftës Civile Romake, kur zona u mësy nga legjionet e Qezarit, që mbante të ngujuar në Petra/Shkëmbin e Kavajës ushtrinë e Pompeut“. Po kështu dhe Mozaiku i Tiranës që daton në fillesë në shekullin e dytë bëhët i paqënë e nuk merren në konsideratë si shënja të një qytetrimi të lashtë të Tiranës, këto mesa duket, nuk përcaktojnë qytetrim në kutin e historianëve me mentalitet orjental. Qytetrim, sipas tyre, përcaktojnë vetëm xhamitë, hanet dhe hamamet e bejlurçinave si Sulejman Pasha, që i shërbenin pushtuesit deri në shpërftyrim, ngritur 1400 vjet më pas. Kështu katranoset e varroset historia e shqiptarëve nga ata që nuk shohin më tej se koha e sulltanëve të Osmanisë....

Kolec Traboini

[Kreksi]

Mendoj se Tirana duhej te ishte Pirana, njashtu një Toponim te ngjjshem kemi edhe në Kosovë Pirana, qytezë afEr Prizrenit, mirepo jam habitur se, si ka mundesi kjo që në Skoci te kemi një Albani atje ne veri te Britanis se madh që për këtë kemi mËsuar te gjithë por, deri mesot nuk e kisha besuar se atje edhe në këtë Albanin Skoceze do gjënim një toponim te ngjajshëm si kryqytetin e Shqipërisë, Tirane tek ne e Tirane edhe atje në Albani te Skocisë, si ka mundesi do thoshim...por, shumë e thejeshtë kjo se, para sa te hyjmi në Angli nga Franca, në piket me tengat(te aferme) kemi piken Sangate...? sa ngat asht Anglia prej Sangati...e tregon thjesht edhe ky toponim.. pra, histroia nganjehere kur nuk rroket nga koka duhet provuar edhe kah bishti...LOL !

shendet !

[Al..]

KERTHIZA APO JATAGANI


Nga KOLEC TRABOINI



1. Themeluesi
Duke parë zellin e madh, me të cilin po rimëkëmbet tërë historia, si dhe dalja e mjaft figurave të shuara e të harruara edhe ne po përpiqemi të sjellim një ndihmesë, në mbështetje të studimit të letërshkruesit Skënder Jasa, botuar në «K.J.» datë11.05.1994, mbi origjinën e Tiranës, rrënjët e saj historike që u lidhkan me bollëk dhe me fije të pazgjidheshme me trungun e perandorisë osmane dhe asnjë fije me Marin Barletin, jetëshkruesin e Gjergj Kastriotit, heroit të Shqiptarëve, që u vuri turqëve shtegun tek thana. E pra ky Barlet (Ah, të mos ishte prift!), e përmend i pari, në historinë e letërsinë e shkruar të Shqipërisë, emrin e Tiranës. Aferim e paç ymër të gjatë Skënder Efendi (Jasa), se kështu ti na e nderon vatanin. Për të mbeshtetur, që të mos çahet kazani në sy të botës, po të sjellim studimin tonë mbi të paharruarin themelues, të ndriturin Sulejman Pashë Kurrkushi, që me izën e vetë Sulltan Salepit të 13, hodhi themelet e një qyteti perandorak në zemër të Europës, për inat të kaurrve të gjithë botës.

2. Me kallam e me ferman
Deri në çastin që marrim kallamin për të shkruar për vulehumburin Sulejman Pashë Kurrkushi, për Sulën pra, kurrkush nuk mori mundimin të hedhë një bishtuk dritë mbi këtë rrepirë të historisë sonë. Këto male (edhe kodra) e rritën Sulën me qumështin e zanave, më pas ai i mbështetur në traditën popullore, shumë sisëkishte për të pirë, por mbi të gjitha atij do ti pëlqente sisa e turkeshës Aishe... Por të mos ngutemi, të tatëpjetat e historisë janë të mundimëshme, prandaj i duhet rënë anës e pas anës. Termat e historiografisë së kalur ? Historinë e bën populli." apo të sotmit, “Historinë e bëjnë historianët”, nuk i marrin në konsideratë, po nisemi në bazë të parimit principial “ Historinë e kanë herë e do ta bejnë Sulejmanët”, Sulejmanët që nxorrën emrin e adashit të tyre nga greminat e historisë dhe e vunë, faqe me nder, në një shesh në ballë të Tiranës (diku pranë gropës së Hajdin Sejdisë). Kështu historianët vunë në vend nderin e vet dhe një ditë nëntori me shi të vitit 93, shpëtuan dhe të ziun Sulejman nga 300 vjet vetmi.

3. Kërkime në qorrsokak
Heroi ynë Sulejmani në figuracionin popullor njihet me shprehjen poetike “Mu tek pusi i Sulejmanit”. Pra del se ka pasur pronë të tij të trashegueshme, për të cilat sot i takon të marrë letër me vlerë. Por, as pse ja vunë pusit emrin e tij, as hollësi të tjera biografike nuk dihen. As emri i babait, i nënës , as gjyshe, e sa për motër e vëlla nuk bëhet fjalë. Mirëpo, pikërisht në hapësirën që quhej Tiranë, diku pranë Saukut, gjendej dhe një kodër e vjetër që quhej Kodra e Kopilit. Duhet menduar, duhet hulumtuar, se, a kishte fare lidhje Kodra e Kopilit me Pusin e Sulejmanit. Sepse Sulës së shkretë, duke mos iu gjetur kurrkush afër si sfond historik, i mbeti veç onomati pashë, dhe me këtë emër në kurriz ngjiti të përpjetat e historisë plot lavdi.

4. Hani me dy porta
Të dhënat e padhëna thonë se Sula, para se të bëhej pashë, ishte një zabit azgan, dy metër i gjatë, e shkonte e vinte me araba pas atyre që mernin taksë e vergji për Sulltanin. Bëri punë të ndershme, mblodhi lira e mezhida me bollëk, mblodhi dhe djem për t’i çuar në Arabistan si jeniçer të Sulltanit. Kush s’e dëgjoi Sulën shkoi në degë të rrapit, kush e dëgjoi la kockat në Jemen. Zgjidh e merr!
Sulejmani bëri përpara deri në Oborr dhe një ditë u gdhi pasha. I vuri punët mbarë, mblodhi ushtri të madhe në Petrelë dhe me force zboi gjithë fshatarët nga Fush e Tiranës. Ngriti fushimin ushtarak dhe aty ku sot është shatrivani i Tiranës, vendosi shtatoren e vet. Dy fjalë tha Sulejman Pasha, para asqerëve të vet:

1. Këtu do të ngre një Han.
2. Ky Han do të hyje në histori me emrin Hani i Sulejmanit.

Mori izën nga Sulltani, i cili bashkë me fermanin i çoi dhe dhjetë turkesha të ëmbla, të cilat ishin çengijet më të bukura të perandorisë, e që Sula i sistemoi në Hanin e vet me dy porta.

5. Sulejmani dhe divani
Gjatë hulumtimeve në arkivat e oborrit perandorak ku gjenden spiunimet e Taksirat Qelepirxhiut, del ne pah fakti se, e para femër që u fut ne dhomën e posaçme të Sulës, në mes së cilës ishte vendosur një nargjyle dhe një divan, ishte Aishe Hanemi, turkeshe e ëmbël, kumbull fare, e cila pasi i tërboi tërë oficerët e gardës, u bë shkak të thereshin me bajoneta dhe eunukët që ruanin haremin e Sulltanit; ky i fundit megjithëse me dhimbje, e hoqi qafe, duke ia bërë peshqesh shërbëtorit besnik Sulejman Pashë Kurrkushit, që po hidhte themelet e një qyteti të ri perandorak në perëndim dhe kishte nevojë për femra pjellore. Kështu e keqja apo e mira (këtë historianët nuk e spjegojnë) mbeti në derën e Sulejmanit, i cili ra në një dashuri magjike pas tuleve të Aishesë. U ndez, u përvëlua, u shkretua. Historia botërore dhe vetë arti klasik njohin çiftëzime ideale, që nuk ndahen as në shtëpi, as në varr e as në histori. Qëllimi i studimit është që, duke zbuluar vlerat e kësaj dashurie dramatike, të bëhet e mundur që edhe emri i Aishesë të përjetësohet në historinë e Shqiperisë dhe një rruge, që del tek Sheshi i Sulejmanit, t’i vihet emri i saj. Kështu që, ashtu siç ishin bashkë në han e në divan, të jenë përjetësisht edhe në memorien e banorëve të kryeqytetit të arnautëve. Nga ana tjetër, do të bëhet e njohur në rrethet intelektuale, brenda e jashtë vendit, se ashtu si Eva e Adami u bënë krijues të njeriut, Aishja e Sulejmani u bënë krijues të një kryeqyteti.Nga pikpamja estetike dhe emocionale, krahas Evës e Adamit mitologjik, të Romeos e Zhuljetës romantike do të kemi dhe çiftëzimin e ri Sulejman e Aishe shqiptaro-osmanike.

http://traboini1.blogspot.se/2014/02...ashtesise.html

[ATMAN]

Para se ta themelonte nje nje qender te vogel tregtare qytetare nga Sulejman Pash Bargjini Tirana ka qene nje fshat i vogel (qender e vogel fshatare) per kete arsye edhe protektori i saj eshte Shen Prokopi qe daton me heret ne kohe

[mesuesi_1]

Tirana eshte e lashtesise ..... pastaj ki Sulemani ndoshta i dha nje rigjallerim kesaj qendre banimi ..... prove eshte Mozaiku Tiranes, Kisha e Shengjergjit pas parkut autobuzave ....