Qeveria kerkon pushtet pa kufi

[shigjeta]

PD çon në Kushtetuese aktin për rritjen e borxhit dhe kompetencat e INUK

PD dërgon në Gjykatën Kushtetuese dy nisma të tjera të qeverisë aktin normativ për ndryshimet në buxhetin e vitit 2013 dhe vendimin për unifikimin e kompetencave të Inspektoriatit Ndërtimor Urbanistik Kombëtar. Në kërkesë paditë drejtuar gjykatës nga 1/5 e deputetëve thuhet se vendimmarrjet e qeverisë janë në kundërshtim me Kushtetutën.

Për rastin e ndryshimit të ligjit të buxhetit demokratët argumentojnë se qeveria duke rritur borxhin publik në shifrën 68.6% rrezikon interesin publik dhe stabiliteti makroekonomik të vendit, ndaj për këtë arsye kërkojnë që ai të shpallet si i papajtueshëm me Kushtetutën. Opozita nënvizon se ky akt bie në kundërshtim me nenin 4, 11 dhe 101 të Kushtetutës, ky i fundit përcakton se aktet normative nxirren nga Këshilli i Ministrave në raste nevoje dhe urgjence.

“Duke vlerësuar këtë aspekt qeveria ka marre pa të drejtë funksionin ligjvënëse të Kuvendit. Kushtetuta nëpërmjet nenit 101 të saj ka lejuar që pushteti ekzekutiv të mund të miratojë akte që kanë të njëjtën fuqi si ligjet vetëm kur rasti shfaqet si i jashtëzakonshëm dhe nevoja dhe urgjenca bëjnë të pamundur ushtrimin e kompetencës ligjvënëse nga Kuvendi. Nga analiza e aktit normative rezulton se qeveria të mos ketë evidentuar kushtet e nevojës dhe urgjencës për miratimi ne këtij akti”, - thuhet në dokumentin e PD

Për sa i përket kërkesë/padisë për kompetencat e INUK, demokratët kërkojnë jo vetëm shpalljen e tij si të papajtueshëm me Kushtetutën, por dhe pezullimin e vendimit, për faktin se ai sjell pasoja që prekin interesat e qytetarëve duke cënuar të drejtën e tyre të pronësisë.

“E drejta që vendimi i Këshillit të Ministrave i njeh INUK, veçanërisht për të prishur ndërtimet me leje ndërtimi apo me leje legalizimi përbën cënim real të të drejtës së pronësisë, pa respektuar standardet për një proces të rregullt ligjor si kusht i domosdoshëm i parashikuar nga neni 42 i Kushtetutës”, - vijon argumentin PD.

Më tej, demokratët argumentojnë se ky vendim është në papajtueshmëri me disa nene të Kushtetutës, përkatësisht me 6 nene të saj duke cënuar: sigurinë juridike, parimin e ndarjes dhe balancimit të pushteteve, ndërhyrjen në kompetencat e pushtetit vendor, cënimin e të drejtës për ankim gjithashtu është në kundërshtim me kartën europiane të autonomisë vendore.

(er.nu/BalkanWeb)

[shigjeta]

DREJTUAR: GJYKATËS KUSHTETUESE TË REPUBLIKËS SË SHQIPËRISË

KËRKUES: 1/5 E DEPUTETËVE TË KUVENDIT TË SHQIPËRISË – ANËTARË TË GRUPIT PARLAMENTAR TË PARTISË DEMOKRATIKE,
Adresa: Kuvendi i Shqipërisë, Bulevardi “Dëshmorët e Kombit”, Tiranë
SUBJEKT I INTERESUAR: 1) KËSHILLI I MINISTRAVE I RËPUBLIKËS SË SHQIPËRISË
Adresa: Bulevardi “Dëshmorët e Kombit”, Tiranë
2) KUVENDI I SHQIPËRISË
Adresa: Bulevardi “Dëshmorët e Kombit”, Tiranë
OBJEKTI: 1) Shpalljen si të papajtueshëm me Kushtetutën të Aktit Normativ nr. 6, datë 04.10.2013 të Këshillit të Ministrave “Për disa ndryshime dhe shtesa në ligjin nr. 119/2013 “Për Buxhetin e vitit 2013”.
BAZA LIGJORE: Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë, nenet 4, 7, 11, 101, 124, 131/c dhe 134/c.
Ligji nr. 8577, datë 10.02.2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Shqipërisë”.
I nderuar z. Kryetar i Gjykatës Kushtetese,
Të nderuar zonja dhe zotërinj gjyqëtarë kushtetues,
Këshilli i Ministrave nëpërmjet Aktit Normativ nr. 6/2013, në nenin 15 të tij ka vendosur ndryshimin e nenit 18 të ligjit nr. 119/2013 “Për Buxhetin e vitit 2013”. Në këtë dispozitë parashikohet se:
“Kufiri për rritjen vjetore të totalit ekzistues të borxhit të shtetit dhe atij të garantuar të shtetit, në dobi të palëve të treta përfituese, për vitin 2013, është 101 018 milionë lekë, i dhënë me hollësi, si më poshtë vijon:
1. Për huamarrjen vjetore neto për mbështetjen buxhetore, deri në 52 820 milionë lekë.
2. Për huamarrjen neto për financimin e projekteve të huaja, deri në 39 497 milionë lekë.
3. Për rritjen vjetore të garancive të shtetit, në dobi të palëve të treta përfituese, deri në 8 441 milionë lekë.
4. Kufiri për rritjen vjetore të stokut të borxhit, si rezultat i riskedulimit të borxheve të vjetra, të huaja të papaguara, deri në 260 milionë lekë.
Stoku i borxhit shtetëror, përfshirë kursin e këmbimit, vlerësohet të arrijë deri në 867 105 milionë lekë. Stoku i borxhit të garantuar, përfshirë kursin e këmbimit, vlerësohet të arrijë në 61 894 milionë lekë.
Përjashtohen nga kufijtë e sipërpërmendur garancitë që mund të jepen për sigurimin e furnizimit me energji elektrike. Autorizohet Këshilli i Ministrave që në këto raste të japë garanci përtej limiteve të parashikuara më sipër.”.
Sic shikohet nga ky parashikim niveli i borxhit është rritur, duke kapur shifrën rekord 68.6 %. Rritja e borxhit publik me 68.6 % bëhet me arsyen për të mos mbledhur të ardhura dhe për të lënë një situatë kaosi në administrimin e taksave. Kjo situatë shkakton ngadalësim të rritjes ekonomike dhe mund të passjellë recesion të ekonomisë shqiptare. Ulja e nivelit të borxhit dhe jo rritja e tij ka qenë kërkesë e vazhdueshme e institucioneve financiare ndërkombëtare, me qëllim ruajtjen e stabilitetit makroekonomik të vendit, për shkak se niveli i lartë i borxhit përbën një rrezik të madh për rritjen ekonomike.
I. Mbi legjitimimin e kërkuesit
Një grup deputetësh, që përbëjnë më shumë se 1/5 e të gjithë deputetëve të Kuvendit të Shqipërisë, paraqesin kërkesën përpara Gjykatës Kushtetuese për shpalljen si të papajtueshëm me Kushtetutën të Aktit Normativ nr. 5/2013. Kjo kërkesë bazohet në shkronjën “c”, të paragrafit 1 të nenit 134 të Kushtetutës, ku parashikohet se: “Gjykata Kushtetuese vihet në lëvizje vetëm me kërkesë të: ….c) jo më pak se një të pestës së deputetëve.”.
Në lidhje me çështjen e legjitimimit të një të pestës së deputetëve, në vendimin e saj nr. 18, datë 29.07.2008, Gjykata Kushtetuese është shprehur se:
“Për sa i përket legjitimimit (locus standi) të kërkuesit, Gjykata vlerëson se Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë ka ndjekur një praktikë të njohur dhe të gjithë pranuar, ku e drejta për të iniciuar një procedurë të kontrollit abstrakt të normës i njihet edhe një numri të kufizuar të deputetëve, që nuk mund të jetë më pak se një e pesta e deputetëve të Kuvendit. Interesi i këtyre bartësve të funksionit publik për të mbrojtur sistemin normativ dhe parimet shtet-formuese si konstitucionalizmi, shteti i së drejtës, demokracia, dinjiteti njerëzor, barazia sociale etj. të shpalosura në Kushtetutë, nuk është i kushtëzuar”.
Gjykata Kushtetuese ka pohuar gjithashtu në vendimin nr. 1, datë 07.01.2005 se:
“Kontrolli abstrakt i kushtetutshmërisë së normës mund të zbatohet ndaj akteve të mësipërme, pavarësisht nga efekti që ato mund kenë në një konflikt aktual apo të pritshëm. “Për Gjykatën Kushtetuese është i njohur rregulli i pranuar në doktrinë dhe në jurisprudencën kushtetuese, se gjatë kontrollit abstrakt të kushtetutshmërisë së një norme juridike nuk kërkohet ardhja e pasojës për të legjitimuar kërkuesin. Tipari dallues i një kërkese të tillë është se ajo vë në lëvizje një kontroll abstrakt e objektiv të ligjit, pasi interesi që kërkohet të mbrohet nuk është thjesht individual, por është një interes që lidhet me respektimin e parimeve kushtetuese dhe me funksionimin e rregullt të shtetit të së drejtës. Qëllimi i kontrollit të kushtetutshmërisë së ligjeve është njëkohësisht edhe parandalimi i pasojave negative që mund të vijnë nga zbatimi i tyre.”
Gjykata Kushtetuese në vendimin nr. 25, datë 08.05.2012 ka vlerësuar se 1/5 e deputetëve bën pjesë te subjektet e posaçme të parashikuara nga neni 134/1, shkronja “c” të Kushtetutës, por ky subjekt duhet të ketë një qëllim dhe nxitje konkrete për të kërkuar kontroll konkret të normës juridike, pasi e kundërta do t’i jepte kësaj Gjykate funksion këshillimor. Në rastin konkret qëllimi dhe nxitja konkrete e kërkesit lidhet drejtpërdrejt me mbrojtjen e interesit publik, i cili është i rrezikuar si pasojë e papërgjegjshmërisë së Qeverisë për rritjen në mënyrë absurde të borxhit publik, duke rrezikuar në këtë mënyrë stabilitetin makroekonomik të vendit dhe duke cuar Shqipërinë në recesion ekonomik. Mbrojtja e interesit publik në përgjithësi dhe kushtetutshmërisë në vecanti, si qëllimi final i kontrollit kushtetues, është një e drejtë/detyrë e subjekteve të përcaktuara qartë në dispozitat kushtetuese, në të cilat përcaktohen edhe rastet konkrete kur ata mund të venë në lëvizje Gjykatën për mbrojtje të kushtetutshmërisë. Në këtë rast, 1/5 e deputetëve të Kuvendit të Shqipërisë, legjitimohen të kërkojnë përpara Gjykatës Kushtetuese, mbrojtjen e interesit publik. Nëë këtë kuadër, kërkuesi kërkon nga Gjykata Kushtetuese të shpall Aktit Normativ me fuqinë e ligjit nr. 6/2013 të papajtueshëm me Kushtetutën.
II. Ligji i zbatueshëm
Preambula e Kushtetutës
“Ne, Populli Shqiptar, krenarë dhe të vetëdijshëm për historinë tonë, me përgjegjësi për të ardhmen, me …….”.
Neni 4 i Kushtetutës
“E drejta përbën bazën dhe kufijtë e veprimtarisë së shtetit.”.
Neni 7 i Kushtetutës
“Sistemi i qeverisjes në Republikën e Shqipërisë bazohet në ndarjen dhe balancimin ndërmjet pushteteve ligjvënës, ekzekutiv dhe gjyqësor.”.
III. Mbi themelin e cështjes
Gjykata Kushtetuese në një vendim të saj është shprehur se: “interesi publik është nocion kushtetues jo shterues në kuptimin që lista e çështjeve me interes publik nuk mund të jetë kurrsesi shteruese, pasi interesi publik duhet kuptuar në sensin relativ, në varësi të situatave të ndryshme që krijohen”. Në këtë këndvështrim, situata kur një veprim i caktuar i pushtetit ekzekutiv (sic është rritja tej kufijve normal e borxhit publik) vendos në rrezik stabilitetin makroekonomik të vendit, përfshihet nën konceptin kushtetues “interes publik”, duke qenë se është i lidhur drejtpërdrejt me mirëqenien ekonimike dhe sociale të brezave të sotëm dhe të ardhshëm.
Rritja në kushte papërgjegjshmërie e nivelit të borxhit, tej kufijve normal dhe të aplikuar kurrë më parë , duke rrezikuar drejtpërdrejt stabilitetin makroekonomik të vendit, si dhe duke rrezikuar rritjen ekonomike, bie ndesh me parimin e shtetit të së drejtës (neni 4 i Kushtetutës), vecanërisht parimin e sigurisë sociale dhe ekonomike të individit, si dhe garantimin e interesit publik nëpërmjet sigurimit të mirëqenies ekonimike dhe sociale të brezave të sotëm dhe të ardhshëm.
E drejta nuk përbëhet vetëm nga normat juridike, por gjithashtu përfshin edhe parimet dhe vlerat që përcaktojnë një strukturë në të cilën rendi juridik mund të përmbushë tre funksione bazë: të garantojë sigurinë juridike, të garantojë respektin për të drejtat dhe liritë themelore të njeriut; dhe së treti, të bashkëpunojë për progresin, drejtësinë dhe paqen sociale. Ndërsa i pari nga tre parimet bazë të së drejtës sipas këtij përkufizimi mbi të drejtën, honeste viever (të jetosh ndershmërisht) e veçon personin si subjekt kryesor të së drejtës, i dyti, alterum no laedere (të mos i bësh dëm tjetrit) përbën thelbin e parimit të përgjegjshëmrisë dhe të detyrës për të dëmshpërblyer, i treti suum cuique tribuere (t’i japësh secilit të vetën), duket si parimi që legjitimon ekzistencën e shtetit. Këto tria iuris praecepta konfigurojnë strukturën bazë të së drejtës dhe përbëjnë vetë substraktin e saj. Parimet juridike janë ato që për të mbështetur të drejtën në tërësi, bëjnë që prej tyre të varet ekzistenca e çdo “figure” juridike të veçantë.
Efektet negative në garantimin e interesit publik, si pasojë e rritjes se nivelit te stokut te borxhit publik janë të shumta. Konkretisht, cenon kredibiliteti i ekonomise shqiptare ne syte e partnereve nderkombetare dhe institucioneve nderkombetare financiare, rritet akoma edhe me shume vulnerabiliteti i ekonomise ndaj goditjeve te mundshme ne të ardhmen, rritet pasiguria e agjenteve ekonomike, vecanerisht e investitoreve, ulet potenciali afatgjate i ekonomise dhe njekohesisht shoqerohet me nje rritje te barres buxhetore te nevojshme për ta sherbyer ate (rritje e interesave te borxhit). Gjithashtu, nje ekonomi me borxh me te larte sesa niveli maksimal i mundshem per tu perballuar, cenon stabilitetin makroekonomik të vendit. Vetëm nëse niveli i borxhit (gjithmonë jo në nivele të larta) perdoret per investime publike me eficence te larte ne ekonomi, ai perben nje mjet efektiv per te pershpejtuar zhvillimin ekonomik te nje vendi, sidomos kur borxhi nuk merret nga tregu vendas por ai i huaj. Por, me Aktin Normativ nuk kemi rritje te investimeve publike, por rritje te borxhit kryesisht per efekt te parashikimit tejet te ulet te te ardhurave gjate 4 muajve te fundit te vitit 2013 (parashikim sipas aktit normativ).
Për këtë arsye, pavarësisht se pranohet që veprimi mund të jetë ndërmarrë i detyruar nga “rrethana” të caktuar, akti normativ konsiderohet si i patolerueshëm, arbitrar, shtypës ndaj nivelit minimal të sigurisë që njerëzit, komuniteti dhe e drejta/legjislacioni duhet të respektojë, si dimensione thelbësore të shtetit të së drejtës. Kjo pasi Akti Normativ sjell një barrë të tepruar për qytetarët, në masën rreth 2800 Euro/banor, duke prekur pritshmëritë e tyre për siguri ekonomike. Kjo rritje e konsiderueshme e borxhit publik nuk është diktuar nga nevoja për të mbrojtur të drejta apo interesa të tjera legjitime të mbrojtura nga Kushtetuta, dhe për pasojë nuk respekton as parimin e proporcionaliteti. Për paosjë, jemi përpara një akti që shkakton pasiguri për të ardhmen ekonomike të qytetarëve.
Përgjegjësia për të ardhmen dhe vecanërisht garantimi i mirëqenies ekonomike dhe sociale të qytetarëve shqiptarë është detyrë parësore e cdo Qeverie të përgjegjshme. Parimet e shtetit të së drejtës kërkojnë që shteti të gjejë masa adekuate për të rregulluar një situatë të ndjeshme nga pikëpamja sociale. Rritja e borxhit publik dhe impakti që kjo cështje ka drejtpërdrejt tek ulja e rritjes ekonomike, shkakton papunësi dhe mungesë likuiditeti për sistemin bankar, duke vënë në rrezik të gjithë sistemin financiar dhe ekonomik të vendit.
Sistemi bankar zë vend të rëndësishëm në strukturat ekonomike të një vendi. Ai është një ndër aktorët kryesorë të ekonomisë së tregut, stabiliteti i të cilit është i lidhur drejtpërdrejt me stabilitetin makroekonomik të vendit. Në një sistem të tillë, bankat funksionojnë si ndërmjetës financiar duke mbledhur dhe grumbulluar mjetet e lira financiare të publikut, në formën e depozitave, për t’i përdorur këto fonde për të ushqyer sistemin e kreditimit. Nisur nga ky rol dhe nga atributet që i janë veshur këtij sistemi, garantimi i qëndrueshmërisë së sistemit bankar dhe për pasojë garantimi i kursimeve të depozituesve, është cështje që padyshim përfshihet brenda koncpetit të “interesit publik”. Ndërmarrja e veprimeve që drejtpërdrejt cenojnë stabilitetin makroekonomik të vendit dhe për pasojë edhe stabilitetin financair të sistemit bankar, bie ndesh me ndesh me parimin e shtetit të së drejtës dhe detyrimin që ka shteti për të marrë masa të përshtatshme për këtë cështje me ndjeshmëri të lartë publike. Shpërfillja e interesit publik dhe rritja e borxhit në dëm të mirëqenies së tyre sociale dhe ekonomike, e shëndërron aktin normativ në antikushetues.
Nga ana tjetër, cenimi i stabilitetit makroekonomik dhe për pasojë rrezikimi i rritjes ekonomike, passjell rritje të nivelit të papunësisë dhe padyshim cenim të lirisë së veprimtarisë ekonomike. Neni 11 i Kushtetutës parashikon se “Sistemi ekonomik i Republikës së Shqipërisë bazohet në pronën private e publike si dhe në ekonominë e tregut dhe në lirinë e veprimtarisë ekonomike.”. Liria e veprimtarisë ekonomike lidhet drejtpërdrejt edhe me hapësirën që i lihet individit për të vepruar me qëllim zhvillimin e lirë të personalitetit të tij aty, ku ai e sheh veten më produktiv. Kjo liri përfshin të gjitha të drejtat që lidhen me prodhimin, shpërndarjen ose konsumin e mallrave dhe të shërbimeve. Forma më e lartë e lirisë ekonomike nënkupton lirinë e qarkullimit të punës, të kapitalit dhe të mallrave pa asnjë kufizim. Në këtë kuptim, individi ka të drejtë të punojë, të prodhojë, të konsumojë dhe të investojë në çdo mënyrë që i pëlqen dhe kjo liri duhet të mbrohet nga shteti.
Liria e veprimtarisë ekonomike përmban në vetvete edhe lirinë e biznesit ose aftësia për të krijuar dhe mbyllur një sipërmarrje, lirinë e tregtisë, lirinë monetare si masë për të garantuar qëndrueshmëri të çmimit, si dhe lirinë e investimit dhe qarkullimit të lirë të kapitaleve, veçanërisht kapitalit të huaj.
E parë në këtë këndvështrim, ndonëse lira e veprimtarisë ekonomike është një liri negative për aq kohë sa lidhet me vullnetin e individit për të zgjedhur fushën e ushtrimit të kësaj veprimtarie duke hyrë lirisht në marrëdhënie ekonomike me subjekte të tjeraajo përmban edhe detyrimin e shtetit që, nëpërmjet ligjvënësit, të ndërhyjë në rregullimin e kësaj lirie, me qëllim që krahas lirisë së veprimtarisë ekonomike të garantohet edhe parimi i shtetit social dhe i të mirës së përbashkët. Në këtë rast, shteti duhet të luajë rolin e katalizatorit për realizimin efektiv të lirisë ekonomike nga njëra anë dhe mbrojtjes së kësaj lirie, nga ana tjetër. Vetëm shteti mund të arrijë të krijojë mjedisin e vërtetë dhe optimal për ushtrimin e kësaj lirie vetjake, prandaj ai duhet parë si rregullator me qëllim mbrojtjen e tregut.
Nëse shteti ndërhynë nëpërmjet marrjes së vendimeve që cenojnë stabilitetin makroekonomik dhe rrezikojnë rritjen ekonomike, niveli i investimeve bie dhe si pasojë cenohet liria e veprimtarisë ekonomike, duke qenë se individët si pasojë e uljes së konsumit, do të jenë të detyruar dhe pa zgjidhje tjetër, përvecse mbylljes së sipërmarrjes së tyre. Gjithashtu, në një vend ku rreziku i recesionit është i lartë si pasojë e rritjes shumë të lartë të nivelit të borxhit, është pothuaj e pamundur që të mendohet të kryehen investime të reja, duke shkaktuar në këtë mënyrë rritje të numrit të papunësisë.
Për të gjitha sa më lart, Akti Normativ nr. 6/2013 duke rritur nivelin e borxhit në mënyrë të konsiderueshme dhe të papërgjegjshme, cenon interesin publik dhe vjen në kundërshtim me parimin e shtetit të së drejtës, vecanërisht detyrimin që ka shteti për të ndërmarrë masa që konsiderohen të përshtatshme për mbrojtjen e mirëqenies ekonomike dhe sociale të individit. Paaftësia e strukturave administrative për të mbledhur detyrimet fiskale, nuk mund të shëndërrohet në barrë për qytetarët dhe aq më pak nuk mund të venë në rrezik stabilitetin ekonomik të brezit të sotëm dhe të ardhshëm.
IV. Mbi papajtueshmërinë e Aktit Normativ nr. 6/2013 me nenin 101 të Kushtetutës
Kushtetuta pasi sanksionon në nenin 3 qëllimet dhe detyrat kryesore të shtetit shqiptar, duke vënë të drejtën si bazën dhe kufijtë e veprimtarisë të shtetit (neni 4), më tej në nenin 7 sanksionon parimin themelor të shtetit të së drejtës mbi të cilin mbështetet sistemi i qeverisjes në Republikën e Shqipërisë, ndarjen dhe balancimin ndërmjet pushteteve ligjvënës, ekzekutiv dhe gjyqësor. Funksionimi normal i institucioneve kushtetuese mbi bazën e këtyre parimeve është kusht i domosdoshëm për zhvillimin dhe përparimin për një shoqëri të lirë dhe demokratike. Në këtë kuptim roli i Kuvendit në një republikë parlamentare është i pazëvendësueshëm.
Zbatimi i parimit të ndarjes dhe balancimit të pushteteve ndihmon që pushteti të shpërndahet në disa mbajtës me funksione e detyra të ndryshme, të mirëpërcaktuara nga Kushtetuta, si dhe mundëson bashkëveprimin midis tyre me qëllim unitetin në veprimin shtetëror. Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë, duke e njohur dhe sanksionuar përqendrimin e pushtetit ligjvënës në duart e Kuvendit të Shqipërisë ka lejuar, si raste përjashtimore, nxjerrjen e akteve me fuqinë e ligjit edhe nga organe të tjera kushtetuese. Një nga përjashtimet është ai i parashikuar nga neni 101 i Kushtetutës, që i njeh të drejtën Këshillit të Ministrave të nxjerrë akte normative me fuqinë e ligjit. Përdorimi i këtij instrumenti ligjvënës mbetet në vlerësimin e Këshillit të Ministrave, por çmohet se përdorimi i tij gjerësisht dhe jo në kushtet e parashikuara nga Kushtetuta do të cenonte pavarësinë e pushtetit legjislativ dhe karakterin demokratik të shtetit. Kjo e drejtë ka natyrë lejuese dhe përjashtimore, prandaj Kushtetuta e ka kushtëzuar ushtrimin e saj me ekzistencën e nevojës dhe urgjencës, si dhe me kontrollin përfundimtar nga Kuvendi të akteve të nxjerra. Përjashtime të tilla janë të njohura edhe nga kushtetutat e shteteve të tjera demokratike ku konstatohet se është lejuar transferimi i ndonjë kompetence që i përket pushtetit legjislativ, drejt ekzekutivit.
Gjykata Kushtetuese në jurisprudencën e saj ka theksuar se nevoja dhe urgjenca janë elementë me rëndësi të veçantë në përmbajtjen e nenit 101 të Kushtetutës dhe, si të tillë, janë elementë përcaktues për të drejtën që sanksionon kjo dispozitë. Kuptimi i tyre është autonom, i lidhur me tërësinë e përmbajtjes së dispozitës dhe me parimet bazë që përshkojnë Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë. Nevoja dhe urgjenca janë rrethana dhe situata fakti që vlerësohen rast pas rasti. Ato mund të shkaktohen nga faktorë të ndryshëm jetësorë, natyrorë e shoqërorë. Si raste të tilla përmendim fatkeqësitë natyrore, boshllëku legjislativ i shkaktuar nga shfuqizimi i akteve, nevoja për efekte të menjëhershme në fusha me ndjeshmëri të madhe publike, parandalimi i menjëhershëm i spekulimeve. Ajo që i bashkon të gjitha këto situata është fakti se përfaqësojnë një gjendje jo të zakonshme në jetën e vendit ku evidentohet dukshëm rreziku i ardhjes së pasojave të dëmshme për interesat publikë ose për të drejtat themelore të shtetasve. Ky rrezik dikton nevojën e masave të menjëhershme, por që legjislacioni ekzistues nuk i mundëson dot.
Mungesa e nevojës dhe urgjencës, dhe mungesa e shkaqeve reale që përligjin ekzsitencën e një gjendje jo noramle në jetën e vendit, që do të justifikonte nxjerjen e aktit normative, përbën shkak për deklarimin e tij të papajtueshëm me Kushtetutën. Kjo për faktin se nevoja dhe urgjenca duhen kuptuar si parakushte të domosdoshme, mosqenia e të cilave sjell në këtë rast pavlefshmërinë e aktit normativ me fuqinë e ligjit. Mungesa e tyre shndërrohet në ves të legjitimitetit kushtetues të qeverisë për nxjerrjen e aktit normativ. Duke qenë kushte paraprake, nevoja dhe urgjenca duhet të jenë vërtetuar se ekzistojnë përpara momentit të marrjes të iniciativës nga qeveria për nxjerrjen e aktit normativ me fuqinë e ligjit. Këto dy kushte duhet të jenë gjithashtu të pranishme, të lidhur e të ndërvarur dhe në momentin kur nxirret akti normativ me fuqinë e ligjit. Nëse ekziston nevoja për nxjerrjen e një ligji, por pa ndonjë urgjencë të dukshme, qeveria nuk mund të ndërmarrë nismën për nxjerrjen e aktit normativ me fuqinë e ligjit, pasi kjo do të përbënte një detyrë të pushtetit ligjvënës. Vetëm kur situata e krijuar vlerësohet e pamundur të presë aq kohë sa nevojitet për nxjerrjen e ligjit të nevojshëm nga organi ligjvënës, qoftë edhe nëpërmjet procedurave të përshpejtuara, iniciativa ligjvënëse mund t’i kalojë qeverisë. Duke mos vlerësuar këtë aspekt, qeveria ka marrë, pa të drejtë, funksionet ligjvënëse të Kuvendit. Kushtetuta, nëpërmjet nenit 101 të saj, ka lejuar që pushteti ekzekutiv të mund të miratojë akte që kanë të njëjtën fuqi si ligjet vetëm kur rasti shfaqet si i jashtëzakonshëm dhe nevoja e urgjenca bëjnë të pamundur ushtrimin e kompetencës ligjvënëse nga Kuvendi.
Gjykata Kushtetuese ka vlerësuar se Qeveria është e detyruar të shpjegojë dhe argumentojë nevojën dhe urgjencën konkrete që e kanë detyruar të nxjerrë aktin normativ me fuqinë e ligjit. Ky detyrim ka karakter formal dhe substancial. Shpjegimin, qeveria është e detyruar ta pasqyrojë në përmbajtjen e çdo akti normativ me fuqinë e ligjit që nxjerr, minimalisht në preambulën e tij. Nga analiza e Aktit Normativ nr. 6/2013 rezulton që Qeveria të mos ketë evidentuar përmbushjen e kushteve të “nevojës” dhe “urgjencës” për miratimin e këtij akti. Në Preambulën e Aktit Normativ nuk evidentohet asnjë rrethanë që të përligj ushtrimin e këtij funksioni ligjvënës nga ana e pushtetit ekzekutiv. Për këtë arsye, në kushtet e mungesës së “nevojës” dhe “urgjencës” Akti Normativ nr. 6/2013 bie ndesh me nenin 101 të Kushtetutës.
V. Kërkesa përfundimtare
Për të gjitha arsyet e parashtruara më sipër, konkludojmë se Akti Normativ nr. 6/2013 cenon parimin e interesit publik dhe për këtë arsye bie ndesh me nenin 4, 11 dhe 101 të Kushtetutës. Për pasojë, kërkojmë nga Gjykata Kushtetuese: “Shpalljen të papajtueshme me Kushtetutën të Aktit Normativ nr. 6/2013 të Këshillit të Ministrave, si dhe ligjit miratues të tij.”

Ora News

[shigjeta]

Prishja e ndërtimit tek Ekonomiku, prokuroria fillon hetimet ndaj INUK

Denoncimi është bërë nga pronari Kol Gjonmarkaj. Akuza: Dokumentet, dy kate janë me leje

Prokuroria e Tiranës fillon hetimet ndaj INUK-ut, e cila vendosi prishjen e një objekti pranë Fakultetit Ekonomik në Tiranë, disa javë më parë. Njësia Task-Forcë ka mbledhur dokumente, sipas së cilave rezultojnë se dy katet e para të objektit pesëkatësh, që u shkatërrua me lëndë eksplozivi, kanë qenë me leje. Pronari i godinës, Kol Gjonmarkaj, ka paditur penalisht në prokurori kreun e INUK-ut, Zuhdi Dajti, për veprime arbitrare dhe shpërdorim detyre, duke qenë se ky objekt ka pasur leje ndërtimi, ndërsa para hetuesve kallëzuesi ka paraqitur edhe dokumentacionet përkatëse. Gjithashtu, prokuroria ka marrë dokumente edhe nga Bashkia e Tiranës apo nga institucionet e tjera, që vërtetojnë se objekti që është prishur ka pasur leje, por vetëm për dy katet e para. Mësohet se veprimet arbitrare konsistojnë në faktin se INUK-u duhet të prishte vetëm katet pa leje, të ngritura gjatë fushatës elektorale për zgjedhjet parlamentare të qershorit, dhe jo katet ekzistuese, duke u shkaktuar një dëm të konsiderueshëm monetar pronarëve të godinës. Megjithatë, akuza pohon se, krahas verifikimeve të dokumenteve, ka marrë edhe disa dëshmi që konfirmojnë dy kate me leje, ndërkohë që në vijim do të pyeten edhe zyrtarët e INUK-ut, drejtori i së cilës është kallëzuar penalisht për shpërdorim detyre. Edhe më parë, policia bashkiake dhe INUK-u patën përplasje për këtë ndërtim pa leje, ku njëra palë pretendonte se kishte dokumentacion dhe tjetra ka pohuar se nuk ka dokumente. Është pretenduar se ndërtimi ka zënë një pjesë të territorit të Fakultetit Ekonomik, ndërsa pati edhe një grevë nga ana e pedagogëve dhe studentëve. Por, mësohet se greva ka qenë për dy ndërtime të tjera dhe jo për godinën e prishur, duke sjellë sërish dyshime për prishje selektive nga ana e pronarëve të godinës, aq më tepër që objekti ka qenë shumë larg fakultetit.

Edhe para dhe gjatë aksionit për prishjen e godinës, pronari i saj, Kol Gjonmarkaj, i ka kundërshtuar këto veprime, sipas të cilit ndërtesa është me leje ndërtimi nga Bashkia e Tiranës. “Unë jam banor i Tiranës që në vitin ‘91 dhe këtë ndërtesë e kemi bërë me shumë sakrifica. E ndërtova si të gjithë shqiptarët, me borxhe, me kredi. Është me dokumente, me leje ndërtimi edhe nga Bashkia e Tiranës. Kam ruajtur parametrat inxhinierike. Vetëm dy kate janë pa leje. Unë kërkoj nga shteti që të më ndihmojë. Kërkoj drejtësi. Mundi dhe djersa ime të mos shkojnë dëm. Jemi tre vëllezër që banojmë këtu, 18 veta. Është me leje prej 23 vjetësh”, deklaroi në atë kohë pronari i godinës. Ai tha se po të kishte një ligj që t’i tregonte se kjo ndërtesë duhej shembur, ka qenë dakord të largohej vetë nga shtëpia.

s.çobo - Shqip

[Pirate of Love]

vetem kur ta shpallin feste e tyre zyrtare; naten e bardhe te flakuriqeve

e shikoni qe nuk jane te rastesishme tera keto makinacionet e ketij kopilit socialist, njehere duke premtuar amerikaneve diçka te pamundshme dhe pastaj duke i sjellur ne situaten te ndjehen te poshteruar, e nga kush ? nga nje bastard me surrat te Edvin flakuriqit, qe edhe nga levizjet dhe te folurit te tij shihen qartazi, pamje te nje njeriu te ç`ekuilibruar mentalisht...pastaj paralajmerimi i vizites se tij ne Serbi dhe se fundit, i vendos kapakun me bashkepunimin kinez... dhe kjo tregon per degradimin diplomatik e politik te shtetit shqiptare, (nuk ishte me i mire aspak, as ai babai Argetes, qe u propozonte shqipetareve te mesonin gjuhen kineze) per te ardhmen e tyre. Ne vend se per keto 23 vite te kishin integruar vendin ne strukturat evropiane e te kishin bere aleat evropian, keta kthehen e kapen me Kine, Turqi e Afrike e lindje te mesme... po te te tillet ne shqelma surratit duhet rrahur, sapo dalin para mediave dhe kudo qe paraqiten.

Ndoshta nuk eshte aq budalla kur te shkojne te vizite ne Serbi, e tu jap edhe çelesin e shtepise se tij, serbeve siç beri me çelesin e Tirones, se i shkojne pastaj atje serbet dhe i pompasin rilindjen rroze ne shtepine e tij.

[shigjeta]

Ambasada e SHBA, letër Komisionit të Ligjeve: Kodi i procedurës Penale dhe Antimafia, pa konsultim publik

SHBA shprehen të shqetësuara për ndryshimet në Kodin e Procedurës Penale dhe në ligjin për parandalimin e krimit të organizuar.

OPDAT-i, misioni amerikan që asiston palën shqiptare në fushën e drejtësisë penale, ka vënë në dijeni komisionin parlamentar të Ligjeve se për ndryshimet në ligjin 'antimafia', qeveria nuk është konsultuar me misionin.
Në letrën që mban datën 19 nëntor 2013, drejtuar kryetarit të komisionit, Fatmir Xhafaj, ekspertët e OPDAT parashtrojnë komente dhe sugjerime të përgjithshme për disa çështje që trajtojnë ndryshimet e propozuara nga qeveria.

“Vëmë re se këto ndryshime janë propozuar pa asnjë konsultim publik dhe pa u dhënë agjencive të interesuara për të paraqitur kundërshtimet apo propozimet e tyre. Diskutimi i këtyre propozimeve me Prokurorin e Përgjithshëm dhe KLD duhet të kishte qenë një hap i domosdoshëm dhe miratimi i tyre për ndryshime duhet të kishte qenë faktor vendimtar në procesin legjislativ përndryshe efektiviteti i ndryshimeve duhet të vihet seriozisht në dyshim", thuhet në letër.

Më tej OPDAT jep konsideratat e tij për ndryshimet që propozohen. Misioni shpreh rezervat për shqyrtimin e veprave të korrupsionit nga Gjykata e Krimeve të Rënda të cilat sipas tij u ngritën vetëm për të luftuar krimin e organizuar dhe me këto ndryshime anashkalohen Njësitë e Përbashkët Hetimore.

"Shqetësimi i SHBA rritet kur Ministria e Drejtësisë beson se numri i Prokurorëve dhe Gjyqtarëve të Krimeve të Rënda nuk duhet të rritet dhe se personali aktual është në gjendje të mbulojë të gjitha çështjet e korrupsionit, dhënia e kësaj detyre një personeli të patrajnuar dhe përsëritja e trajnimit që tashmë është dhënë Njësive të Përbashkëta Hetimore do ishte një humbje jo e mençur e burimeve", vijon më tej letra.

Sipas OPDAT, centralizmi i hetimeve për rastet e korrupsionit, mund të sjellë gjithashtu rritjen e mundësive për kontroll politik ndaj vendimarrjes së Prokurorisë. Duke u ndalur tek heqja e imunitetit të zyrtarëve të lartë vihet në dukje se dispozitat e propozuara nuk parashikojnë procedurat që u nevojiten Prokurorëve për të kërkuar në mënyrë të efektshme autorizimin për arrestimin dhe kontrollin e zyrtarëve të lartë.


Në konsideratën e OPDAT për zgjerimin e fushës së veprimit të ligjit anti mafia dhe mbi veprat e korrupsionit theksohet se "zyrtarët e korruptuar mund të besojnë se rreziku i burgosjes për një kohë të shkurtër është i vogël kur krahasohet me gëzimin e një pasurie të madhe pas daljes nga burgu…..nëse zyrtarët e korruptuar arrijnë të mbajnë të ardhurat nga krimet e tyre publiku mund të mendoje se korrupsioni nuk po luftohet me sukses".

OPDAT rekomandon se zgjerimi i fushës së veprimit të ligjit antimafia duhet të sigurojë që të mbrohen të drejtat e pronarëve të pafajshëm nga akuza të pambështetura dhe që barra e të provuarit të natryrës kriminale të pronës ti mbetet Prokurorit.

Më herët, kryetari i Komisionit të Ligjeve, Fatmir Xhafaj, u shpreh në mbledhjen e komisionit, se OPDAT-i i ishte drejtuar me një letër atij, e cila i është dërguar në vëmendje dhe ministrit të Drejtësisë, zv/kryetarit dhe sekretarit të komisionit të Ligjeve. "Unë kam kontaktuar me ta, me ministrin, përfshi dhe kryetarin e Kuvendit, ashtu si janë procedurat normale të punës së një komisioni. Natyrisht, do të jetë pjesë e dosjes që do të ketë secili për mbledhjen e nesërme. Nesër është diskutimi në parim i këtyre ndryshimeve, ku do të dëgjojmë ministrin, ndërsa do kemi disa seanca për këtë temë", sqaroi Xhafaj.

Nënkryetari i LSI, Petrit Vasili komentoi sot letrën e SHBA-ve, e cila është bërë publike sot në Komisioni i Ligjeve lidhur me dy nismat e fundit të Ministrisë së Drejtësisë.

(er.nu/d.b/BalkanWeb)