Requiem shërbimit mjekësor
18 July, 2013 | Filed under: Opinion | Posted by: T.O
Nga Edlira Gjoni
edlira gjoni“Po prisni pra. Prisni dhe pak. Akoma nuk kanë ardhur ilaçet” – thotë gjithë seriozitet farmacistja e spitalit, pa i ngritur sytë drejt turmës së madhe të fytyrave të lodhura që struken pas derës gjysëm të hapur në fund të korridorit. “Ore mos i bërtit asaj, se i ke pisk punët me mua, more vesh? S’guxon njeriu të iki për të pirë një shishe ujë, se të zënë radhën. Ishim para teje këtu. Na duhet grafia sot. S-o-o-o-t!” – i bërtiste në fytyrë një burrë dukshëm i acaruar një meso-gruaje që shtyhej në radhën pas derës po të mbyllur të ekografive. 20 cm më tutje, në shkallët që e ndanin repartin nga farmacia, njerëzit e ulur në çimento, shihnin të çmeritur skenën. Po shkonte mesdita. Shumë prej pacientëve dhe familjarëve endeshin në këto pak metra katrorë të spitalit për t’i dhënë udhë problemit të tyre.
“Erdhën gjë ilaçet? Akoma jo? Po këta s’janë njerëz. Si tallen me ne kështu? Po sikur ta provojnë në kurrizin e tyre sëmundjen? Tek fëmijët e vet? Sikur t’ua sillte një herë fati ta shihnin. A do bënin kështu, si perandorë me ne” – dëneste mes lotësh një vajzë e re. Në dorë i varej një kartelë e plotësuar disa herë, me mbishkrimin “Gramsh”. Bashkë me lotët, i dridhej edhe dora nga inati, teksa i binte një numri në celular: “Alo, daja, do vish të na marrësh dot sot në 6 pasdite sikur të mbarojmë? Po ja pra, akoma nuk kemi filluar. As sot nuk ka ilaçe. Po s’kthehemi sot sikur ta di se ngelemi rrugëve. E plotësova më në fund kartelën e duhet bërë patjetër terapia sot. Akoma s’i kemi marrë ilaçet. Na kanë lënë pas dere këtu. Po, po s’na i dhanë, do shtrihem këtu tek hyrja, deri sa t’i marr” – dhe fshinte lotët e inatit me kartelën që mbante në dorë. “Pas orës 6 s’ka më furgona. Ku të shkojmë ne?”
E mbylli telefonin me dëshpërim dhe fliste më shumë me veten sesa me familjarët e tjerë që rrinin po aq të deporsonalizuar ulur shkallëve: “Po pse na e punoni kështu mor ç’t’iu them? Doni lekë ju? Po s’kena lekë pra. Po t’kishim, i çojshim tek privati ene na rrinin ke koka, e madje dhe pastër, jo kështu si këtu, gropë e hapur plehnash”. Për një moment, edhe sherri tek dera e repartit të ekografisë ndali, për të parë “shfaqjen” e lotëve dhe inatit që ziente brenda vajzës.
E mundur tërësisht nga shpërfillja me apo pa klas që i bëhej, i nguli sytë në tavan: “Po ku na gjeti neve moj nënë? Asi lekë s’kena. Gjithë punët i lamë pas pa bërë në shtëpi. E kush do kujdeset për ne”? Këmbët i kishte të thara nga dielli e gishtat të zhuritur nga puna. Duart të ashpra e flokët të mbledhur pa shumë kujdes. “Është dita e tretë që na sorollasni moj. Hapeni këtë derë, se boll na morët në qafë. Na presin punët e familjet”.
Monologu i saj ra në vesh të shurdhët (po të mos marrim në konsideratë këta të mitë, që ishin hapur po aq sa sytë në këtë skenë mizore të trajtimit njerëzor në mes të vapës e të sëmundjes).
“Nuk ka ilaçe. Hajdeni një herë edhe nesër. Jo, nuk të ndihmoj dot. More vesh? Epo ja, kështu vajti puna. NUK të ndihmoj DOT. Ndihmova ca të tjerë. Pse, 100 copa do bëhem unë? Jo. Nuk bëhem dot. Hajde nesër!” urdhëron një bluzëbardhë me tonin më të lartë se të 54 njerëzit që janë në radhën e dy dyerve 20 cm larg njëra-tjetrës. Sa kthen krahët, gati përplaset me një bluzëbardhë tjetër, që vjen duke mëshuar me gjithë fuqinë mbi takat 15 centimetërshe, e me një grumbull letrash mjekësore në dorë: “Uaaaa, sa e mirë qenke bërë sot mi dreq. Të reja këto syzet? Kur i more? Po manikyri? Shih, shih njëra. Ua, ua, ua. Po vëthët? Do të të shkonin më shumë me atë fustanin pana që kishe pardje dhe me ato sandalet që solle nga Sllovenia. Ua, ua, ua….” Doktoreshë, më fal që të ndërpres, doza e dytë e vëllait do fillojë sot, apo nesër paradite”?….”Po prit ore pak të mbaroj. Sa interesant. Nuk e sheh që jam e zënë? Ua, sa njerëz të ngjitur”….” Hë mi, që po të thoja, edhe atë fustanin e ke yll. Ika, ika”. Pacientit i ngeli pas vetëm trokitja e rëndë e takave dhe tundja që nga themeli që doktoresha i bënte trupit teksa shtynte veten mes njerëzve. Për të dalë nga turma.
“Na merri këto ilaçet. Bëjnë 200 mijë të vjetra?! Po mirë, ç’më duhet mua se s’ke lekë me vete? Gjeji dhe kthehu. S’ka terapi pa ilaç. Le të ketë kaluar data. S’do zgjidh problemet tuaja financiare unë. Mbylle moj derën. S’e shikon që jam e zënë? Hajde, vazhdo edhe ti. Shko zgjidhe problemin, dhe kthehu, bashkë me ilaçet”.
Mbi kokën e zonjës bluzëbardhë, në mur, një shënim promocional i Ministrisë së Shëndetësisë, që kush e di në ç’projekt figuron i stisur, thotë: “Pacientë. Ju meritoni një shërbim mjekësor cilësor. Për çdo pakënaqësi në komunikim dhe mjekim, telefononin në numrin tonë falas”. A ka rënë ndonjëherë ky numër? Ç’masa mund të jenë marrë nëse dikush është ankuar. Të paftuarit largohen nga zyra me kokën poshtë. “Hajde zemër. Ja, i gjejmë bashkë. Prit, të kalojmë nga ky mjeku tjetër, se ai aty është mizerje fare. Ngeli gjithë ditën në punë. Na kontrollon deri në sekondën e dokumentin e fundit. Sikur do e rregullojë ai Shqipërinë. Idioti”. Hmm. Kush punon, përçmohet. Korridoreve takat nuk pushojnë së kërcituri. As zëri i lartë. As lajkat mes bluzëbardhave. As pritja e fytyrë-çmeriturve ulur nëpër shkallë. Tualetet të shkaktojnë krizë besimi në atë që sheh. Farmacia vijon të jetë pa ilaçe.
Mjeku të takon shkallëve, të thotë diçka me lidhje, pa lidhje, i përgjigjet telefonit, shtyn një derë, kërkon dhe një vulë. Ti e ndjek nga pas. Pas tej, edhe një turmë tjetër, si ti. Të gjithë hapin veshët. “S’e paska me mua. I imi nuk ka këtë sëmundje”. Pritet fatura, merret kartela, takohet bluzëbardha një, dy, tre, njëqind e tre. Roja s’ta hap derën deri sa t’i drejtosh dorën nga xhepi.
Ves i përhapur tek gjithkush që ndesh nëpër papastërtinë jo vetëm fizike që quhet “spital”. Përse paguhen gjithë këta njerëz, profesionistë, administratorë e mirëmbajtës në këto godina? Duken si rrënoja të Spaçit. “Po pse s’ka ilaçe moj? Ku i keni çuar paratë që s’i keni sjellë? Se tenderat janë bërë të gjitha. Po me shëndetin tonë do vdisni të pasur ju? U ju marrtë më shpejt se neve që na ka zënë ishalla” – këtë herë, tek dera e farmacisë, monologun e bën një burrë i veshur më mirë se të tjerët. Më i mbajtur dhe më i qetë. “Po ç’Evropë zeza duam ne? Ju të vdisni nga mendtë, e jo nga sëmundja. Eeee. As politika nuk e ka më fajin. Media e ka. Edhe ajo, që s’na lë rehat duke na bërë moral të mos i denigrojmë bluzat e bardha. Po ju t’i vishni të zeza ore, me këto që na bëni. Të mjerët ne” – vijon të flasë me askënd në veçanti zotëria.
“Alo? Po. I mora. Mbaruam. Më në fund. Po, është vonë. Jo, pacientja nuk e përballoi shumë mirë. Faleminderit që edhe në distancë, na ndihmove. Unë këtu. Vijoj të vëzhgoj tragjikomedinë korridoreve” Përtej telefonit, mjekja psherëtin, e lehtësuar që mundi të bëjë diçka, edhe në mungesë.
Largoj nga dera enën me ujë që shërbente si mbajtëse për të mos hapur derën që shtyhej edhe vetë, pa ndihmën as të erës. Më rëndon koka nga shfaqja e sotme. E përditshme në korridoret e spitaleve publike. Shkallët mbushur akoma me pacientë që presin t’iu thonë kur do shtrohen. Ku? Me kë doktor? Si pacientët, ashtu edhe familjarët, me duken si personazhe të marrë nga libri “Këneta”. Të zhytur deri në fyt nga balta e jetës e sot, edhe të sëmurë e të nëpërkëmbur po aq. Asnjë jo-I varfër nuk sëmuret? Ku shkojnë ata? Se këta të mjerë, nuk kanë mundësi të mundësojnë përditë ndryshimin e syzeve të shtrenjta të diellit për stafet.
“E filluat terapinë” – pyes vajzën e monologjeve tek farmacia. “Po, më në fund. S’e di sa prej ilaçeve na kanë dhënë. Po s’di as si do ikim sot, se mbarojmë vonë. E treta ditë që vijmë” – e lotët nuk i janë tharë akoma.
Jashtë, dielli përvëlon, mbi godinën dhe kokën e gjithë të mjerëve që fati i shtyn pa i pyetur drejt spitaleve publike në Shqipëri.
http://www.tiranaobserver.al/2013/07...imit-mjekesor/
Përgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt