Tregim: DASHURIA NË RECESION

[Kryeplaku]

DASHURIA NË RECESION

nga ERJUS MEZINI



1. Eriku në ungjillin e burrave:

Ai po qëndronte përpara ndërtesës gjashtëkatëshe, me një tufë lulesh në dorë. Nuk ishte martuar njeri, as kishte vdekur, as ditë e veçantë nuk ishte dhe as përvjetor. Një ditë e zakontë si gjithë të tjerat, me përjashtimin e vetëm faktin që binte shi me rrëshekë dhe qielli çahej nga shkreptimat. Djali priti rreth gjysmë ore përpara ndërtesës së vajzës së fatit, të tij apo të dikujt tjetri nuk ishte më i sigurtë, megjithatë atij nuk i pëlqenin mëdyshjet. Kishte ardhur t’ia shkoqiste të gjitha, tëk e tëk, sy ndër sy, nga goja në gojë, nga veshi në vesh. Kishte një vit që e priste, ajo akoma më shumë, megjithatë sot duhet të sqarohej gjithçka. Jetë a vdekje, dashuri a urrejtje, ajo apo ai, pak rëndësi kishte se kush do mbizotëronte. Çështja ishte që i riu të lironte shpirtin dhe mendjen nga ky fenomen me emrin fatal Destina.

Djali futi dorën që dridhej nga ftohti në xhepin e këmishës, nxori paketën e lagur dhe bëri të ndizte duhanin. Për bela cigaret ishin bërë qull, por jo më shumë qull sesa djali. U fut në hyrjen e shkallës, zuri t’i thante me frymën e ngrohtë dhe me duar, por pastaj diçka e ndaloi. “Po sikur të më shikojë nga brenda xhamave?”, pyeti ai veten dhe nisi të sodiste vendin përreth, për të gjetur një strehë më të mirë. Përballë vuri re hyrjen e një pallati tjetër. “Hmm” vrau për një çast mendjen; nuk e zgjati shumë dhe u hodh në anën tjetër të rrugës. U mbështet tek një kolonë, e hyrjes luksoze, dhe pasi u mundua me duart e lagura, arriti më në fund të ndizte cigaren. “Edhe këto me vajzat ngjajnë”, pëshpëriti ai për cigaret, “janë të konsumueshme”.

Teksa e thithte me mani dhe me një shpresë se sot do të ishte dita e tij (e jetës apo e vdekjes pak kishte rëndësi, ai kërkonte liri), i riu nxori një psherëtimë me kujtimet e bukura. Pikërisht ishin këto kujtime që e bënë sot të vinte nga ana e anës, pa i kërkuar leje askujt, dhe, paçka shiut, të ngjitej pas asaj shtylle, derisa Destina t’i jepte një përgjigje fati. Ashtu me ditën përpara, me murin nga mbrapa, me strehën mbi kokë dhe me ujin gjithadej, në këmishë, në flokë, në pantallona, në çorapë, por jo vetëm, ai i harroi të gjitha dhe solli në mendje momentet e bukura, me vajzën e fatit, të cilat, përveç çlodhjes, i kishin sjellur edhe shumë telashe, sidomos tani në kohën e recesionit, kur të gjithë dinin si të punonin dhe pak se si të dashuronin. Po, po! Edhe ditën e parë që kishte takuar Destinën, Eriku kishte lënë punën dhe kishte ardhur në Nju Jork për të gjetur një punë më të mirë, që jepte më shumë lekë, më shumë kënaqësi dhe më shumë pikë në sytë e Destinës, por edhe në sytë e çdo vajze tjetër. Ai dha intervistën, përballë një femre që kishte intervistuar nja shtatëdhjetë të tjerë përpara tij dhe zuri t’i largohej Uollstritit me kokën e lodhur nga pyetjet dhe buzët e varura nga zhgënjimi. Mori frymë thellë, duke çliruar dufin e ditës së punës që kishte humbur dhe e lekëve të rrugës, që nëse nuk i pagonte për rrugën, do i pagonte për borxhet e shkollave, për taksat e shtëpisë dhe të makinës, për dentistët, për avokatët, dokumentat, benxinën, për familjen, për njerëzit me halle (të cilët i qaheshin javë për javë, nga ana tjetër e Atlantikut), dhe kështu me radhë. Fërkoi fytyrën që të mos mendohej më shumë, hallet atje do e prisnin gjithmonë, dhe pasi mallkoi femrën që e kishte intervistuar, filloi të mendonte, disi në mjegull, vajzën që do takonte tek porti i Dauntaunit. Zuri një stol përpara stacionit të metrosë dhe sytë i hapte si dac për të dalluar diçka midis atyre njerëzve që dilnin me vrap dhe ecnin të djemnuar, sikur t’i kishte pushtuar i ligu, të gjithë pa përjashtim. Njerëzit u përhapën, pa fjalë, pa gjeste, pa buzëqeshje, secili në punën e vet, dhe Eriku përzdrodhi buzët sërish, me mendimin se duhet të priste edhe gjysmë ore akoma, derisa të vinte treni tjetër i Bruklinit. Uli kokën për të parë orën; dy orë të tjera i kishin mbetur në Manhatan, përpara se t’i ikte autobuzi, dhe kjo e dëshpëroi disi, jo sepse do i mungonte metropoli, por sepse koha nuk ishte e mjaftueshme për të njohur një vajzë me të cilën deri atë ditë kishte ruajtur vetëm një lidhje virtuale. Ai ngriti kokën i pashpresë, vetëm kur papritmas vuri re diçka që lëvizte ndanë parmakëve metalikë të stacionit.

Vajza, me flokët e zinj dhe të dredhur, po ngjiste shkallët, me shpinën e kthyer nga djali; me të dalur në sipërfaqe u kthye me fytyrë nga ai.

Eriku u përtyp disi; lodhja e rrugës dhe e intervistët nuk i kishte ikur akoma, mirëpo kjo vajzë kishte diçka të veçantë, ajo i jepte një tjetër frymë asaj dite të ftohtë shkurti.

Me pantallonat blu të ngushta, një xhaketë të bardhë, me disa kopsa të mëdha dyngjyrëshe dhe një jakë të ngritur me cepa, të prerë në stil ushtarak, dhe këpucët e errëta gri, me majuca në formë harku dhe taka të shkurtra, ajo kishte pritur të iknin njerëzit e djemnuar që në fund t’i jepte një tjetër hije asaj piace dhe atij qyteti. Vajza ecte drejt tij si modele dhe ai, me të pikasur atë ecje atletike të shoqëruar nga lëkundja e belit të hollë dhe e flokëve që i frynte era, gjëja e parë që mendoi ishte se kishte të bënte me një kërcimtare latine. Djali i buzëqeshi pak, kurse ajo u duk disi e trembur; u mundua të buzëqeshte, sigurisht, por me një çehre që ndahej midis gojës gjysmë të hapur dhe syve të humbur në hulumtim.

“Çudi”, mendoi ai. “Unë e kujtoja për latine, por kjo paska çehre amerikane. Mbase nuk ndjehet mirë në këtë takim të parë”. Teksa po e hetonte, vajza kishte filluar t’i fliste. Djali nuk e dëgjoi mirë dhe iu lut që të përsëriste ato që tha. “Nuk e di nëse e mban mend, por të kam thënë që nuk dëgjoj mirë”.

“Nuk ka problem”, ia ktheu ajo plotë mirëkuptim dhe nisi ta sqaronte sërish për vonesat e trenave.

Eriku, sakaq, ia nguli sytë mirë, si për t’i lexuar buzët, ashtu edhe për ta kundruar. Vajza i fliste dhe ai nuk i dëgjonte të gjitha, megjithatë djalin diçka e kishte bërë të ndjehej i lumtur. Ky takim nuk iu duk si takimet me vajzat e tjera në Amerikë. Ai kishte dalur nja dy herë me një kineze dhe ajo, jo vetëm që nuk zbukurohej, por gjithmonë vishte të njëjtat tuta, trikolore si tjegullat e çative kineze. Ai kishte dalur edhe me një bullgare dhe kjo e kishte shëmtuar veten aq shumë, saqë ngjante sikur ta kishin nxjerrur nga morgu. Po, po! Bullgarja dukej shumë e zbehtë dhe djalit vetëm për të vdekurit i kishte folur, sepse një profesion të përafërt kishte pasur; profesoreshë në antropologji. Nju Jorku kishte vajza të tjera plotë, mirëpo Erikut i dukeshin të ngrira si monumente, me një fytyrë plastike, që as nuk qante dhe as nuk qeshte, me një kostum të errët zyre dhe një çantë pune, që një zot e dinte se çfarë fshihte brenda. Destina me stilin atletik dhe afshin që lëshonte, doemos, iu duk krejt ndryshe dhe atij iu kujtua ajo shprehja, e treta e vërteta.

Përveç faktit që ishte veshur bukur, vajza kishte bërë makijazh të lehtë në fytyrë; qerpikët i kishte lyer shumë pak me rimel, kurse fytyrën e kishte mbuluar me një krem të bardhë, mbase për të fshehur nja dy puçrra mikroskopike, të cilat iu dalin vajzave nga stresi dhe Destinës nuk i prishnin dot hijeshinë mahnitëse që i lëshonin ata dy sy të mëdhenj magjikë.

Erikut nuk i pëlqente makijazhi tek vajzat që ishin vetë të bukura, megjithatë atë e gëzoi mendimi se Destina ishte munduar që bukurinë natyrale ta bënte akoma më të bukur, vetëm për të tërhequr vëmendjen e këtij mashkulli, të cilin bullgarja me kinezen, jo vetëm që e kishin tmerruar, por i kishin dhënë të kuptonte se nuk e përfillnin. Destinës mbase i ishte bërë zakon që ta mbante veten; si do që të ishte, Eriku deshi të besonte se vajza ishte pispillosur prej atij. Ia nguli sytë për dy orë rrjeshtazi, sikur të mos ngopej me vajzën të cilën deri një ditë më parë e kishte parë vetëm në fotografi, dhe i zuri muhabete të gjata, për recesionin, për punët, për studimet, për artin dhe për udhëtimet që kishte bërë. Pasi i foli për shumë gjëra, e shpuri sërish tek porti i Dauntaunit dhe e vështroi mirë, nga mbrapa, derisa ajo u zhduk midis njerëzve, ashtu si mrekullitë që nuk zgjasin shumë, në stacionin e metrosë. Eriku shkeli cigaren, shtrembëroi buzët, jo me vajzën, por me mendimin se nuk do e shikonte më. Ishte kohë recesioni dhe njerëzit duhet të punonin, në vend se të dashuronin; djali duhej të kthehej në Ollbëni dhe atje atë e priste puna e rëndomtë e shqiptarit, pastrues shtatë ditë në javë.



* * *

“Kujt t’ia priste mendja se do arrinim deri këtu?”, mërmëriste Eriku nga ndërtesa që ndodhej përballë shtëpisë së Destinës; ndezi cigaren e njomur nga e para, e thithi me sa fuqi, që të mos i fikej, dhe pastaj nguli sytë sërish nga dritarja gjysmë e hapur e vajzës. “Kjo shtëpi e ka fajin. Më mirë të mos kisha hyrë brenda kurrë”. Eriku po sillte ndërmend ditën që Destina e kishte pritur në shtëpi. “Pse më futi aty brenda atëhere? Pse nuk ma hap derën sot? Nuk e dinte kjo që unë isha një qyqar? Kam ardhur nga ana e anës në këtë vend dhe këta njerëz më duken aq të huaj. Pse më futi në jetën e saj dhe pastaj më përzuri?” Ai mori frymë thellë, paksa nga inati, jo me vajzën që tani nuk e qaste më brenda, por me veten, që dikur ishte aq afër nirvanës dhe aq larg ferrit që e priste në Ollbëni; në një banesë përdhese, një kuzhinë e shkatërruar, një banjë e pisët, një dhomë që mbante era këmbë, ku refugjatët, me të cilët bashkëjetonte, shkonin sa për të fjetur dhe për të ngrënë, ata flisnin nganjëherë, por vetëm për lekë, punë, si edhe halle pa fund. Edhe Destina kishte halle, shtëpia e saj nuk ishte luksoze, megjithatë banesa e vajzës kishte një tjetër erë, të ngjallte të tjera mendime; të hiqte mërzitjen, të ushqente me ndjenja dhe emocione, ishte një ambient femëror, një nirvanë për çdo mashkull.

“Eh”, psherëtiu ai, kur kujtoi ditën që ishte ulur me vajzën në të njëjtën tryezë; ajo i kishte ofruar disa fruta dhe me sytë e mëdhenj e kishte bërë të shkretin të ndjehej si dikush tjetër, e kishte bërë të dashurohej me gjithçka përreth, me atë shtet, atë qytet, atë lagje, atë shtëpi, me atë njeri. Eriku kishte lindur nga e para, atë ditë ishte më i sigurtë se kurrë se bota ishte gatitur për atë. Dorën e tij, plotë vetëbesim, e zgjati nga vajza. I la frutat mënjanë dhe zuri krahun e saj; e tërhoqi në prehrin e tij dhe nisi të kafshonte me pasion atë qënie rreth qafës. E puthi shumë, buzët dhe faqet ia bëri mavi.

Ajo, në një moment, nuk ishte ndjerë mirë. “Kam vapë”, kishte pëshpëritur dhe ishte futur në banjë që të lagte trupin e njomë.

Eriku kishte kafshuar dorën, me mendimin e një sirene, të zvheshur brenda vaskës; ishte çuar në këmbë. Djali kishte dashur t’i shkonte vajzës nga mbrapa, t’i thoshte se kishte edhe ai vapë, të laheshin bashkë me ujin e ftohtë, mirëpo diçka e kishte ndaluar. Ai kishte dalluar një kornizë në faqen e murit, i ishte afruar që ta shikonte më mirë, trupi i ishte rrëqethur me atë që i kishin zënë sytë. Destina, vajza me të cilën ishte magjepsur, për një çast iu duk sikur të ishte dy persona të ndryshëm; femra që lahej në vaskë, me trupin e afshët, dhe vajza e protretit. Ajo, midis asaj kornize, po i buzëqeshte dhe ai, duke e harruar sirenën, kishte ngrirë me gjithë imazhin që kishte përpara syve. Një fytyrë e pafajshme, poshtë një kësuleje të rrafshët ceremonie, e rrethuar nga flokët me rrica, e plotësuar nga një hundë e gjatë helenistike, nën vetullat lakore të ngritura përpjetë nga vetëkënaqja, mbi buzët e çelura, që i jepnin kësaj Kleopatre një shije të ëmbël dhe djalit i ngjallnin pak xhelozi, sepse ajo dukej më e lumtur sesa ai.

“Imazhet janë mizore”, përbluante i riu nga hyrja ku ishte strukur, teksa sillte ndërmend ditën që kishte parë atë portret magjik të diplomimit të Destinës. “Juda ishte i shëmtuar, Efialti i pështirë, Bajlozi i zi. Imazhet nuk krijojnë asnjëherë mundësi debati. E keqja është e shëmtuar, kurse e mira e bukur. Ke parë ndonjëherë ëngjëj të shëmtuar?”, pyeti ai veten. “Engjëjt janë gjithmonë të bukur, të bukurit gjithmonë ëngjëj. Po sikur të ketë përjashtime? Po sikur vajza që shikova unë të mos jetë një ëngjëll? O zot, çfarë mallikimi të jesh edhe shurdh edhe piktor. Mbetesh një jetë skllav i imazheve. Po çfarë tjetër kam unë përveç imazheve? Asgjë prej gjëje. Imazhet më japin jetën, më japin ajrin, gjakun, bukën e gojës, ujin. Imazhet janë njerëzit e mi. Njerëzit nuk më flasin, por unë i shikoj dhe i mbaj mend vetëm si imazhe”. Erikut po i dhimbsej vetja me atë paradoks që nganjëherë i dukej tragjedi. “Jo!”, vazhdonte ai mendimet. “Destina nuk mund të jetë një imazh, as portretet e saj nuk janë fotografi. Destina është ndryshe nga të tjerët. Jam aq i sigurtë. Edhe fotografitë e saj nuk janë njësoj me të tjerat. Ajo është ëngjëll. Jo sepse është e bukur, por sepse është vërtet ëngjëll. Është ëngjëlli im. Të tjerët shikojnë vetëm imazhin tek ajo, ashtu siç shikoj unë imazhin tek të tjerët. Por unë shikoj ëngjëllin, të cilin nuk mund ta shikojnë të tjerët. Si do mundeshin vallë ta shikojnë? Ata nuk janë as piktorë dhe as shurdhë. Do i sillen mirë, do i japin siguri, do e dëgjojnë, do e çojnë në vendet e bukura të botës, në hotelet dhe restorantet luksoze, do i japin familje, do i bëjnë dhurata, do i shkojnë në spital, ditën që do lindi, do e përqafojnë, do e puthin, do jenë kaq normal me të, do e dashurojnë. Por a do shikojnë vallë atë që pashë unë tek ky njeri? Si do munden ta shikojnë me sytë e mi? Si do mundet ajo t’i kuptojë sytë e tyre?”

Teksa vriste mendjen, Eriku vuri re diçka që lëvizte, në anën tjetër të rrugës. Një vajzë kishte dalur nga shkalla e Destinës, dhe atij sa nuk i ngriu gjaku. “Të jetë kjo? Pse nuk e kthen kokën?” Eriku hodhi cigaren, doli nga streha ku ishte futur dhe iu qep vajzës me gjatësinë e Destinës. “Pse fshihet nga mua?”, pyeste ai veten për vajzën, e cila kokën e mbuluar me kapuç e mbante vetëm ulur.

Vajza, sakaq, shpejtoi hapat, të njëjtën gjë bëri edhe Eriku.

“Destina”, i thirri ai, me zërin që dridhej, por ajo hiç. I inatosur iu turr nga mbrapa dhe e zuri nga supi.

Vajza, me sytë bojqiellë, vetullat dhe flokët e gështenjta, dhe hundën e trashë e të shtypur, siç e kishin ruset, u kthye nga Eriku plotë habi. “Çfarë pësove?”, e pyeti ajo, teksa ngriti kapuçin dhe nxori kufjet nga veshët.

“Më fal! Të kujtova për dikë tjetër”.

Vajza buzëqeshi dhe ia nguli sytë nga duart. “Për kë i ke këto lule?”

Eriku lexoi buzët e të panjohurës dhe pastaj ngriti dorën për të parë lulet. “Këto janë për Destinën”, i shpjegoi dhe zuri të largohej.

“Ke ndonjë cigare”, e pyeti ajo, mirëpo djali nuk ia vuri veshin.

Eriku mendonte vetëm Destinën dhe sapo u kthye nga mbrapa, vuri re një femër tjetër. Iu afrua edhe kësaj të dytës, por kjo në një çast ktheu fytyrën nga e djathta dhe Eriku e kuptoi, nga profili i gruas, se nuk ishte Destina. “Të jetë ëngjëll, apo djall?”, bluajti me vete dhe pastaj u fut sërish tek shkalla e pallatit dhe shtypi zilen e vajzës me mani dhe me një shpresë se kësaj radhe do hapte derën. Megjithatë ishte e kotë. I ra nja pesë herë, vuri veshin ngjitur altoparlantit, se mos ndjente diçka, tundi derën e shkallës, filloi të shfrynte me vete dhe pastaj u kthye që të ikte. Djali u hodh në trotuarin përpara shkallës, vetëm kur lulet i ranë nga dora; nuk i bëri zemra t’i çonte, sepse sytë e tij po notonin brenda syve si hëna të plota të brunes që i kishte dalur përballë. Ishte Destina, vajza e fatit dhe e ëndrrave, vajza që e kishte sjellur deri këtu, në mesin e shiut. Eriku i hapi sytë si filxhanë, kësaj radhe ishte ai i tremburi, fjala i mbeti në gojë, lulet përtokë, ishte topitur, nuk dinte çfarë të bënte.

“Nuk e besoj dot”, shkruanin buzët e vajzës, e cila u skuq në fillim, pastaj buzëqeshi.

Erikut iu bë zemra mal, me mendimin se Destina po i qeshte. Zgjati dorën drejt dorës së vajzës, e rroku dhe pastaj u përkul nga toka dhe me dorën tjetër i dha asaj lulet.

“U bëre qull”, i tha ajo.

“Nuk më bëhet vonë”, ishte përgjigja e tij.

“Pse erdhe deri këtu?”

“Ja, për këta dy sytë e tu”.

Destinën e zunë të qeshurat.

Eriku nuk duroi dot, pa belin dhe këmbët e vajzës dhe zgjati pa vetëdije duart grabitqare. E afroi nga vetja, e shtrëngoi fort dhe nisi t’i puthte faqet. Për një moment tërhoqi kokën që ta shikonte më mirë dhe u çudit me faktin se ajo po i buzëqeshte.

“Ah këta burrat”, përbluante vajza, sakaq, mbrapa fytyrës së ëmbël. “Shiko si e ulin veten. Mirë më ka thënë mamaja. Këta janë si qentë. Jetojnë vetëm për t’u fërkuar. Nuk e deshën më ato bushtrat në Ollbëni dhe erdhi tek mua”. Destina nuk ndërpriste buzëqeshjen, nga njëri vesh në tjetrin.

“Femrat”, i përgjigjej edhe Eriku, pa folur dhe duke picërruar sytë plotë ëmbëlsi. “Djaj dhe kaluar djajve. I krijoi zoti për të na nxirë jetën. Unë bëj tetë orë rrugë sa herë që dua të shikojë surratin e kësaj. Çfarë ka bërë kjo për mua?”

“Pse erdhe? Ne u ndamë njëherë.”

Eriku u befasua me vajzën që i buzëqeshte me fytyrë dhe e vriste me fjalë. “U ndamë?”, e pyeti ai. “Ç’është ajo fjalë? Ne të dyve vetëm vdekja do na ndajë”, ai mezi po mbante veten pa shpërthyer në lotë.

“Filloi prapë ky”, mendoi pa zë Destina, me të kuptuar atë çehre. “Më prit këtu”, i tha ajo dhe u fut në shtëpi; la lulet dhe çantën në krevat dhe pastaj doli prapë, me një pikëpyetje të madhe sesi do e hiqte budallain qafe.

“Të lutem shkojmë të hamë sushi. Më ka marrë shumë uria”. Eriku nuk kishte shumë që kishte ngrënë, mirëpo, tani që rrugët rriheshin nga shiu, ai deshi ta çonte vajzën në një ambient më të përshtatshëm për biseda serioze.

“Si të duash”, iu përgjigj ajo; u largua me djalin dhe kokën e saj kthente sa andej këndej, nga frika se mos e shikonin bashkë me të.

Ata ecën deri tek restoranti japonez, ajo me duart tek çadra dhe ai me duart në xhep.

“Mos do të blesh ca rroba?”, e pyeti Destina, në hyrjen e restorantit

“Nuk ka problem se më pranojnë edhe të lagur brenda”.

“S’e kisha fjalën aty”, e replikoi vajza.

“O, vërtet?”

“Je lagur dhe nuk dua të ftohesh për mua”.

“Ftohja është gjëja më e vogël që mund të më ndodhi për ty”, ia ktheu Eriku, teksa tërhoqi derën e restorantit.

Vajza eci drejt hyrjes me kapardi dhe futi çadrën në një kosh.

Eriku e shoqëroi tek tavolina dhe i tha vajzës që të porosiste për të dy; vetë vajti në banjë, këputi ca letra, fshiu këpucët dhe pastaj zuri të thante flokët dhe fytyrën tek tharësja e duarve, përbri lavamanit dhe pasqyrës. Kur u kthye, Eriku vuri re se Destina po fliste me kamarierin.

Kamarieri, sakaq, pa Erikun shtrëmbër; japonezi nuk bëhej xheloz, mirëpo ai ishte habitur me djalin të cilin e kishte përshëndetur dhe nuk kishte marrë përgjigje. “Idioti”, mendoi japonezi me vete dhe vazhdoi t’i fliste Destinës butë dhe ëmbël.

Eriku, i cili nuk dëgjonte mirë as kamarierin dhe as vajzën, nguli sytë tek dora që zgjatej mbi tavolinë drejt tij dhe u bë gati të zgjaste edhe ai dorën, në mënyrë që të prekte, të ledhatonte dhe të ndjente pak njomësinë e vajzës. Hapi gishtat, i afroi shumë afër pëllëmbës së vajzës, mirëpo pastaj diçka e ndaloi. “O zot”, përbluante me vete, “ti je piktori më i madh. As Zhan Kurbe, as Modiliani dhe asnjë piktor tjetër që kam njohur nuk do mundej të krijonte një dorë femre si kjo”. Eriku kundronte gishtat e hollë dhe të drejtë të vajzës, nyjet e vogla me viza, lëkurën e njomë dhe të pastër, pa asnjë pikë vurrate apo njolle, të lëmuar nga natyra dhe të veshur me një nuancë zeshkane, thonjtë e gjatë e të hollë, të lyer me një manikyr të trëndafiltë. Djali u rrëqeth, paksa nga xhelozia për perëndinë, që nuk arrihej në pikturë, dhe paksa nga zilia për vajzën, duart e së cilës i shkaktonin një dhimbje të ëmbël. Mblodhi dorën mbi bulesën e tavolinës dhe një lot i rrëshqiti vetvetiu. Mori frymë thellë, e mbajti veten mirë që të mos qante dhe që të mos e shtrëngonte atë dorë, e cila, megjithëse e butë, djalit i shkaktonte vetëm djegie dhe shpim. Diçka, sakaq, do i tërhiqte vëmendjen.

Destina kishte mbaruar porosinë me kamarierin dhe po i bënte shenjë, me dorën tjetër, djalit që nuk dëgjonte mirë. “Porosita solomon, oriz të bardhë dhe salcë nigiri”, po i thoshte ajo.

“Mirë e bëre”, i foli Eriku, me lotin që i kishte rënë mbi faqe.

Sakaq, Destina e vuri re faqen dhe qerpikët e njomur. U skuq në fillim, por pastaj vendosi ta lozte rolin ndryshe, përderisa ajo ishte amerikane dhe nuk i pëlqenin dramat. “Nuk e besoj”, i foli djalit duke qeshur. “Haha”, u zgërdhie pak me dorën që i mbulonin dhëmbët e bardhë. “Ti je një aktor. Ku e gjete ujin që hodhe në faqe? Tek ajo gota”, vajza drejtoi gishtin nga gota e ujit në krahun e Erikut. “Hahaha! Do më vdesësh ti mua. Çfarë aktori!”

Eriku nga brenda ishte bërë vullkan, gati për të shpërthyer, mbi piatat, mbi gotat, mbi tavolinat, stolat, mbi karriget, mbi japonezët, donte t’i merrte përpara të gjithë si lava, t’i bënte thërrmija dhe t’i digjte, vetëm për t’i treguar Destinës se e donte, megjithatë i kishte mbetur edhe atij një farë krenarie akoma, paçka se ishte shurdh, dhe vendosi ta lozte rolin ndryshe. “Ti do më vdesësh mua”, i foli dhe priti çehren e saj që të vazhdonte shtirjen. “Ke nevojë për doktor se po të ikën kujtesa. Nuk e mban mend që isha bërë qull nga shiu. E shikon”, i tregoi ai flokët që kishte tharë në banjë, “më ra një pikë uji nga cullufet. Nuk jam aktor unë. Unë jam piktor”.

Destina u trullos disi me shqiptarin, tani po vriste mendjen nëse qau apo nuk qau. Tërhoqi nga vetja dorën, me të cilën i kishte shkaktuar ngashërim Erikut, dhe pastaj hyri drejt e në temë. “Pse erdhe? Ne u ndamë një herë?”

“Edhe bukën po ma zë në fyt kjo”, mendoi Eriku pa zë; u përtyp pak, i trazuar me pyetjen, dhe pastaj mori guximin t’i përgjigjej. “Nuk e dija që u ndamë. Njerëzit nuk ndahen kështu si ne. Pa fjalë, pa sherre, pa akuza, pa prova. Erdha që të ndahemi sot. Më thuaj që ke dikë tjetër dhe unë do zhdukem nga jeta jote. Më thuaj që më urren dhe unë do kërkojë një njeri që më do. Më thuaj që jam i keq dhe unë do bëhem më i mirë. Më thuaj që nuk bëj për ty dhe unë do i përshtatem dikujt tjetri”.

Në momentin që Eriku i fliste vajzës, erdhi kamarieri me porositë. Japonezi pa çehren e Erikut dhe prapë iu kujtuan idiotët. I buzëqeshi Destinës dhe u bë gati të ikte, mirëpo Eriku nuk e la.

Djali e tërhoqi kamarierin nga këmisha dhe ky i dyti, i nevrikosur në kulm me atë gjest, u mundua me shumë vështirësi që t’i buzëqeshte. “Keni ndonjë kasap aty brenda në kuzhinë?”, e pyeti Eriku. “Thuaji të vijë dhe të më nxjerri zemrën që ta shikojë kjo vajza nëse po them të vërtetën”. Shqiptari u shkri me veten, kurse japonezi me amerikanen shtrembëruan vetullat.

Amerikanja, ndërkaq, i bëri shenjë kamarierit që të mos ia vinte veshin Erikut. “Eshtë shqiptar i çmendur”, i tha ajo me të qeshur dhe pasi preu një copë peshku dhe e provoi, zuri t’i përgjigjej djalit. “Kam harxhuar gjithë këtë kohë me ty. Nuk e bëj dot më. Miqtë dhe familja ime do zhgënjehen nëse unë përfundoj me ty. Do më pyesin si ia lejova vetes këtë gjë. Jo sepse je shurdh. Mos më keqkupto të lutem! Por sepse ti më lëndove njëherë dhe ata do mendojnë që jam skllavja jote tani dhe ti do bësh çfarë të duash me mua”.

“Si është e mundur të më flasi kështu”, përbluante Eriku sakaq. “Po kjo nuk më ka lënduar mua? A ka dashuruar ndonjëherë ky njeri? A mundet të dashurojë?” Djali piu një gllënjkë ujë, që të mos ulëriste; ata ishin në Bruklin dhe jo në Kombinat, duhet ta mbante veten mirë që të mos përfundonte në polici. “Dëgjo”, i foli ai kësaj radhe Destinës. “Nëse të kam lënduar të kërkojë të falur me gjithë shpirt. Po ti nuk më kujtove njëherë. Kisha datëlindjen dhe nuk më dërgove një mesazh. As për vit të ri nuk më kujtove. Unë jam i vetmi që nis mesazh i pari. Ti, po nuk të kujtova unë as që begenis të më shkruash. Unë mund të jem sëmurur apo larg qoft diçka tjetër dhe ti as që do e marrësh vesh. Isha në spital katër ditë dhe as që u bëre e gjallë. Të thashë që kam edhe unë ëndrrat e mia. Gjithë jetën pastrues do rrijë? Kam gjashtë muaj që po përgatis ca piktura për një ekspozitë”.

Destina, sakaq, hante peshkun. Vajza kishte një mani të papërshkrushme me solomonin; pa djem mund të rrinte, por kurrën e kurrës pa sushi. U përtyp ca dhe pastaj vazhdoi të sajën. “Më lëndove! Si të të falë? Ti nuk më kupton asnjëherë. Më njeh mirë ti mua? Si t’i besojë fjalëve të tua? Ti ia fut gjithmonë kot. Kush të tha ty që unë jam amerikane? Edhe unë emigrante si puna jote jam, por ca gjëra i kuptoj më mirë. Eshtë tek njeriu kjo punë, jo tek kombësia. Sidoqoftë unë jam kolombiane”.

Erikut iu frynë damarët e qafës, me ato që i lexonin sytë dhe i dëgjonin veshët; vajza atij nuk i jepte asnjëherë zgjidhje. Dikur ai e kishte lënduar, megjithatë njerëzit që dashurojnë nuk flasin dhe nuk sillen kështu, se fundja fundit ai nuk e kishte tradhtuar dhe as i kishte vajtur mendja ndonjëherë tek femrat e tjera; Eriku ishte edhe emigrant edhe invalid, atë recesioni e trembte më shumë nga të gjithë. Destinës i kishte premtuar se do shpërngulej në Bruklin, por ajo nuk e kishte ndihmuar dhe as do mundej ta ndihmonte në të gjitha hallet e tij. Muhabetet dhe problemet ia kishte sqaruar gjithë ato herë, por ajo ishte amerikane dhe nuk do mund ta kuptonte. “Ti e huaj?”, e pyeti Eriku dhe filloi të qeshte me të madhe në mes të lokalit.

“Idioti”, pëshpëriti kamarieri japonez, me të dëgjuar shqiptarin.

“Pasaporta jote mund të thotë që linde në Kolombi. Por ti je amerikane dhe kaluar amerikaneve. Ke të njëjtat shije, të njëjtën gusto dhe të njëjtat mendime me amerikanet”.

“Bullshits”, i foli Destina në Anglisht.

“Nuk je emigrante ti”, vazhdonte Eriku me zërin e lartë, përderisa shurdhi nuk dëgjonte as veten e tij. “Nuk e njeh dhimbjen ti. Dhimbja nuk është aq e keqe sa e bën ti. Dhimbja na bën njerëz fundja fundit. Ja shiko shqiptarët! Ne qajtëm Enverin. Do qajmë edhe për Saliun”.

“Uat”, Destina nuk po kuptonte prapë. “Kush janë këta?”

“S’ka rëndësi. Ta kisha fjalën që ne shqiptarët nuk jetojmë dot pa dhimbjen. Si ta kuptojmë jetën pa dhimbjen ne? Kur na lë e dashura, ne shqiptarët qajmë si kalamajtë. Kur na vdes komshiu, qajmë prapë. Kur partia jonë humb votimet, vrasim veten. Kur skuadra e zemrës tonë humb finalen, nuk dalim nga shtëpia për një javë. Kur të gjitha na shkojnë fjollë, ne përmallohemi për njerëzit që nuk kemi pranë. Për gjyshërit dhe gjyshet që na kanë vdekur këtu e njëzet vjet. E kupton se sa të ndryshëm jemi ne të dy? Unë jam shqiptar. Por edhe kolombianët nuk ma do mendja të jenë kaq ndryshe nga ne shqiptarët. Kurse ti? Ti je amerikane, vajzë”.

“Ti ia fut kot”, vazhdoi Destina. “Unë jam kolombiane dhe jam shumë më e ndjeshme sesa ty, sepse jam femër fundja fundit”.

Ajo vazhdonte t’i fliste, ndërsa Erikut diçka ia tërhoqi vëmendjen. Ai ktheu kokën nga e djathta dhe ia nguli sytë dy femrave që ishin në këmbë afër tavolinës së tij dhe bisedonin me kamarierin japonez. Eriku për ca çaste i harroi bisedat me Destinën, ai nuk e dëgjonte dhe tani, që i kishte hedhur sytë diku tjetër, as që i lexonte buzët e mikeshës. I kundroi mirë femrat, të cilat flisnin me kamarierin, nga koka deri tek këmbët dhe pastaj ktheu vështrimin nga Destina.

“Turp të të vijë”, i foli ajo e inatosur; i hodhi një gotë me ujë në kemishën e njomë dhe ia krisi vrapit nga hyrja.

Eriku la ca lekë mbi tavolinë dhe iu turr edhe ai Destinës nga mbrapa. E kapi prej krahu tek dalja e restorantit, kurse ajo nisi ta qortonte.

“Më lë rehat! Mos më prek me dorë! Nuk i sillen një femre kështu dreqi e marrtë”. Destina tërhoqi derën dhe zuri të ikte, mirëpo Eriku nuk i shqitej.

“Çfarë të bëra prapë?”

“Më ofendove. Uleshe me mua dhe shikoje atë vajzën”.

“Je në vete ti? Të dukem gjë për pedofil? Unë po shikoja mamanë e saj”.

“Uau”, hapi gojën Destina e skandalizuar. “Psikopat! Të pëleqejnë plakat”.

“Çfarë thua? Nuk ishte plakë. Po le të ishte fundja, unë po e shikoja se mu duk si shqiptare. Ka shumë shqiptarë këtu në Bruklin”.

“Fatkeqësisht, po. Ju kemi njohur mirë tani. Ja u pimë lëngun”. Destina po shpejtonte hapin nga lindja, drejt rrugës numër tetëdhejetegjashtë dhe bulevardit numër dy. Ajo dukej sikur donte t’i shqitej shqiptarit, por pastaj diçka e ndaloi papritmas. U kthye befasisht me fytyrë nga Eriku dhe i ndryshoi bisedën. “Më hiq nga këtu të lutem se kam ftohtë”.

“Eja të të përqafojë unë”. Eriku hapi krahët i gatshëm.

“Je në vete ti? Këtu në mes të rrugës?” Destina u nxi në fytyrë, kësaj radhe nga turpi, dhe iu drejtua sërish restorantit. “Më pihet një kafe i tha ajo”.

Megjithëse i befasuar me atë sjellje të paparishukueshme, Eriku, deshi s’deshi, tërhoqi sërish derën e restorantit japonez. “Dy kafe të rregullta”, i tha ai japonezit, i cili po pastronte tavolinën.

Kamarieri, la gotat dhe picetat pa i lëvizur, mori piatat dhe pastaj i buzëqeshi vetëm Destinës. “Si urdhëroni zotëri”, iu përgjigj Erikut dhe teksa u fut në banak, u foli nëpër dhëmbë kolegëve. “Idioti”.

“Pse më sillesh kështu”, pyeti Eriku mikeshën amerikane. “Pse tallesh me mua?”

“Unë po tallem me ty, apo ti po tallesh me mua? Më the se do shpërnguleshe në Nju Jork dhe se do fejoheshim. Pastaj u zhduke. Mos ke ndonjë grua andej nga Shqipëria ti? Jeni tradhtarë ju shqiptarët. Ju kemi mësuar tashmë. Mbani gra me kalamaj në Shqipëri dhe dashnore në Amerikë”.

“Gënjeshtra me bisht”.

“Nuk janë gënjeshtra fare”, vazhdoi Destina dhe zuri t’i mbushte mendjen me gjërat që kishte lexuar në internet dhe kishte parë nëpër filma.

Ata pinë kafenë dhe për një orë nuk u çuan nga tavolina. Destina vazhdoi rolin e hetuesit, me akuza, thumba dhe historira nga e kaluara, kurse Eriku vazhdoi rolin e avokatit, me justifikime, alibira dhe përshkrime të së tashmes, që ai ndjente për Destinën, vajzën e ëndrrave dhe të fatit. Folën shumë atë mbrëmje, për artin, për punët, për studimet, për fëmijët, për dashurinë dhe për recesionin. Në fund u ndanë; ai i sigurtë se fitoi zemrën e amerikanes, kurse ajo e sigurtë se nuk do shikonte më fytyrën e shqiptarit.



* * *

Eriku çeli derën dhe u fut në banesën e tij në Ollbëni. Shokët e tij, me të cilët ndante shtëpinë, nuk ishin aty dhe kjo e çuditi disi. “Të kenë dalur për ndonjë birrë kaq vonë?”, pyeti ai veten. “Po këtë dreq tavoline nuk e pastronin dot?”

Hodhi me nerva çelësat, mbi tryezën e mbushur me qese, kapaçka dhe shishe, dhe pastaj u ul që të çlodhej pak. Ishte ora një e natës dhe djali të nesërmen duhej të zgjohej qysh në pesë e gjysmë, që të shkonte në punë. I kishin mbetur vetëm katër orë për t’u ngopur me gjumë, megjithatë diçka nuk e linte që të shtrihej. Ai nuk ndjehej më i qetë me atë që kishte ndodhur. Destina ishte ndarë nga ai plotë buzëqeshje, nga njëri vesh në tjetrin, mirëpo kishte katër orë që nuk i shkruante asnjë mesazh. Djali kishte udhëtuar nga Nju Jorku në Ollbëni përreth katër orë, midis fortunave, shiut dhe erës dhe ajo as që i kishte hyrë mundimit t’i uronte rrugë të mbarë. Ai i kishte nisur gjatë udhëtimit tre mesazhe, kurse ajo asnjë.

“Ma bëri gropën prapë”, pëshpëriti Eriku, ndërsa gjumi iu largua fare. Hapi laptopin me një shpresë të zbehtë se Destina do i kishte nisur imeil, duke i sqaruar se nuk kishte më mesazhe në dispozicion. Megjithatë ishte e kotë, amerikanja dukej se vërtet e kishte groposur. “Do ia bëjë gropën edhe unë”, pëshpëriti shqiptari dhe nisi të kontrollonte miqtë që kishte në linjë. Befasisht vuri re se përbri emrit Ema ishte ndezur rrethi i vogël jeshil. “Aty je”, i shkruajti ai asaj. Priti disa minuta, duke kafshuar gishtat plotë nervozizëm, derisa Ema u bë e gjallë.

“Po! Këtu jam. Çfarë deshe?”

“Del dot në kamera se dua të flasim”.

“Të flas me ty? Harroje!”

“Hë mo, mos bëj si kalama! Jam në tym, dreqi e marrtë. Vetëm ti më ke mbetur”.

Ema nuk u bë e gjallë për nja tre minuta dhe pastaj iu përgjigj Erikut sërish. “E po mirë atëhere”, i shkruajti ajo dhe i dërgoi një zile që të flisnin në kamera.

“Ule pak kamerën nga fytyra”, zuri t’i fliste Eriku nga kompiuteri i vet. “Dua të të shikojë më mirë”.

“Të më shikosh më mirë?”

“Po! Ti e di që unë dëgjoj më mirë kur të shikojë edhe buzët”.

“Dakord! Si të duash”. Ema drejtoi kamerën më mirë dhe pastaj filloi t’i kërkonte llogari Erikut. “Ku ishe zotrote gjithë ditën e djeshme?”

“Kisha ca punë”.

“Punë? Pse nuk i the vetë Danielit. Të priti gjithë ditën që t’i uroje gëzuar ditëlindjen”.

“Po ia them sot”.

“Sot? Je në vete ti?”

“Hë më, si bën edhe ti. Jam në Amerikë unë. E harrove? Kam shumë punë për të bërë. Si janë kalamajtë?”

“T’i pyesje vetë dje që pritën surratin tënd”.

“Të thashë. Nuk mundesha. Ku i ke kalamajtë?”

“Janë në gjumë”.

“Gjumë në këtë orë? Nuk i çove në shkollë sot?”

“Çfarë shkolle thua? Kanë pushimet e verës. E harrove?”

“O, vërtet? Po ti për ku je pispillosur kështu, qysh në pikë të sabahut? Na paske vënë edhe dekolte”.

“Pse? U bëre xheloz ti?”

“Unë të bëhem xheloz për ty?” Eriku zuri të gajasej me të madhe.

Ema, sakaq, nuk e kuptoi atë të qeshur dhe vazhdoi në të sajën. “Nga kush të ruhem tani? I kam thënë të gjithëve që burri më ka vdekur”.

“Mos fol budallallëqe të lutem!”

“Budallallëqe?” Ema u habit. “Të vërtetën po them”. Ajo nuk foli për disa sekonda, por pastaj vendosi që ta sqaronte Erikun në detajë. “Këtu është ora shtatë. Moza ikën në Angli sot në drekë dhe kështu vendosëm me ca shoqe që të dalim për një kafe qysh në mëngjes herët, se Moza pale kur kthehet prapë”.

“Mirë bëni”, i tha Eriku.

“Po ti për çfarë më deshe? Pse the që je bërë tym”.

Eriku u skuq pak në fytyrë, mirëpo pastaj vendosi që të hapte gojën. “Po ja, kam rënë në dashuri”.

“Ke rënë në dashuri?” Ema hapi gojën sa një çorap, nga habia. “Çfarë do nga unë atëhere?”

“Po, ja”, vazhdoi Eriku, paksa i ndrojtur. “Ti je femër vetë dhe mbase do mundeshe të më sqarosh disa gjëra”.

“Nuk besoj se e ke seriozisht, hë?”

“Jo! Kam rënë brenda vërtet. Isha bërë gati të fejohesha me të”.

“Të fejoheshe?” Ema u habit me Erikun.

“Po! Po! Do shkoja në Nju Jork. Por pastaj ndërrova mendje. Çfarë punësh ka për shurdhët në Nju Jork mendova dhe më zuri frika. Vendosa të prisja pak se çdo bëhej me atë aplikimin që kisha bërë në një akademi për pikturë në Boston. Po të më pranonin do merrja lekë për të pikturuar. Do isha tjetër njeri tani. Ai muhabet s’u bë dhe kjo vajza mendon se unë e kam në dorë të dytë”.

“Po të drejtë ka”.

“Ç’thua edhe ti tani?” Eriku shtrembëroi fytyrën. “Unë jam tridhjetë vjeç tani. Kam investuar gjithë jetën për t’u bërë dikushi. Dhe çfarë më pret mua shurdhin në Nju Jork? Pastrimet e haleve, apo piceritë? E ka pyetur ndonjëherë veten ajo nëse do e ndërpriste karrierën e saj për mua? Do mundej ajo të braktiste ëndrrat e një jete për surratin tim? Unë e dua, prandaj i ruajta kontaktet. Kurse ajo tallet me mua. I dërgoj mesazhe dhe ajo as që përgjigjet”.

“E po duket qartë që nuk të do më”.

“Sa xheloze që bëhesh dhe ti”, ia ktheu Eriku.

“Unë xheloze për ty?”

“Nejse, këto kohët e fundit më ka hyrë një dyshim se Destinën e zënë krizat e grave”.

“Krizat e grave? Pa më sqaro pak se nuk po të marrë vesh fare sot”.

“Po ja”, filloi t’i shpjegonte Eriku. “Doli sot nga restoranti ku ishim futur dhe ia krisi vrapit që të ikte. Pastaj sesi ia dha truri, mbuloi fytyrën me çantën e saj dhe u fut në restorant sërish. Një herë tjetër, po ecnim në Bruklin dhe më tha që të futej tek një dyqan se kishte ftohtë. Unë i shkreti hoqa xhaketën dhe i thashë ta vishte. Ajo ma ktheu mbrapsht dhe më tha se nuk kishte më ftohtë. Çup doli menjëherë nga dyqani. Si thua ti? Është në rregull nga trutë kjo vajzë?”

Ema e dëgjoi me vëmendje dhe pastaj u shkri me të madhe. “Unë të dija për djalë të zgjuar ty”, i tha ajo Erikut. “Të ta hedhi edhe një amerikane kështu? Hahaha”, Ema nuk mbante dot të qeshurat.

“Si të ma hedhi?” Eriku nuk po kuptonte.

“Po ajo ka turp kur është me ty në rrugë, prandaj i bën këto numra. Nuk e kuptove që ajo fshihet nga të tjerët sa herë që është me ty?”

Eriku, për një çast shtangu. Ai kishte kaq kohë që kishte dalur me Destinën dhe u ndje disi budalla që e kuptoi kaq vonë se ajo fshihej nga dikush. U pezmatua disi, fytyra iu zbeh nga mërzia, megjithatë e mbajti veten përpara Emës. “Ajo të fshihet nga mua? Më duket se ti je xheloze tani”.

“Po! Jam xheloze. Si të mos jem?”, ia ktheu kësaj radhe Ema. “Nuk dua që vëllaçkon tim ta marrin në qafë amerikanet”.

Eriku i buzëqeshi me vështirësi dhe pastaj i foli edhe ai. “Edhe unë jam xheloz për motrën time. Nuk dua ta marrin në qafë rrugaçët e Kombinatit”.

“Kush të më marri në qafë mua tani aman? U bëra tridhjetetre, me një burrë të vrarë dhe dy fëmijë jetimë”.

“Hë mos fol ashtu”, u mundua Eriku ta qetësonte. “Sa të marrë pasaportën amerikane do të sjellë këtu. Nuk i lë unë nipërit e mi në Kombinat. Thuaji Danielit u bëftë njëqind se e ka daja xhan”.

“Edhe ai të ka xhan. Më duhet të iki tani se më dërgoi Moza mesazh”.

“E po mirë. Kalofshit bukur!” Eriku i bëri një shenjë puthjeje me dorë motrës dhe në momentin kur ajo mbylli kamerën atë e kaploi një dhimbje therrëse në kraharor. Nuk e kishte as rruga e gjatë fajin, katër orë që të shkonte dhe katër orë që të kthehej, dhe as shiu që e kishte lagur, për katër orë të tjera. Fajin e kishte ajo brengë torturuese se Destina fshihej nga dikush, sa herë që në krahun e saj kishte Erikun. Djali nuk e pranonte dot këtë sjellje, ai për një çast u ndje aq budalla, saqë donte të mbyste veten.

“Si është e mundur?”, pëshpëriti, ndersa këmbët i mizëronin dhe ai nuk çohej dot nga karrigja. “Pse të më sillet sikur të jem një plehrë? Si mundi të ma bëjë këtë gjë? Unë shurdh jam, nuk jam qorr. Njerëzit që më shikojnë nuk e kuptojnë problemin tim. Të ketë ajo turp të dali me mua?” Atij iu ngrit një avull në kokë, zemra e tij nuk e pranonte dot atë dhimbje. “Unë krenohem me qenen në të gjithë botën. Fotot e saj ia kam treguar miqve që të më kenë zili. Kurse ajo? Ajo, jo vetëm që nuk i thotë njeriut gjë për mua, por paska edhe turp të dali me mua në rrugë”. Erikut, sakaq, iu mbushën sytë me lotë; nuk duroi dot dhe nxori ca gulçima. “O zot sa botë e padrejtë. O zot sa budalla që paskam qënë. Si nuk e kuptova më parë?” Tridhjetëvjeçari vazhdonte të qante si fëmijë, i ra me grusht tavolinës ku kishte vënë laptopin dhe nisi të merrte frymë thellë nga inati. Për një moment ndjeu një urrejtje të madhe për femrën djall që i kishte nxirë jetën, pastaj e zuri dashuria me femrën ëngjëll që i kishte buzëqeshur në një vend ku njerëzit asnjëherë nuk e kishin pyetur sesi ndjehej; i lindi sërish një urrejtje, pastaj nga e para një dashuri.

“Femrat janë djaj”, foli me vete dhe vendosi që t’i shkonte në fund këtij muhabeti. “Nuk është e mundur të ketë turp nga shurdhët. Bota nuk i kupton asnjëherë shurdhët. Dashnor do të ketë patjetër. Doli me mua nga frika që i zura rrugën dhe filloi të fshihej nga ai tjetri. Qenia! Do ia rregullojë mirë samarin unë”. Me dorën që dridhej Eriku mori në telefon kompaninë ku punonte; iu la një mesazh me gojë, se gjoja ishte i sëmurë dhe se nesër nuk shkonte dot në punë.

Me të mbaruar telefonatën, ai dëgjoi, disi turbull, zhurmat e shokëve të dehur, të cilët po hynin në banesë. U hodh me vrap në krevat, pa i hequr këpucët dhe rrobat; u mbulua kokë e këmbë me batanije, vetëm që të mos e shikonin shokët. Çfarë do mendonin miqtë e tij shqiptarë, nëse shikonin këtë djalë me lotë në sy? Do e merrnin vesh të gjithë shqiptarët në Ollbëni; hajde të mbyllje gojët e tyre pastaj, lajmi mund të shkonte deri në Shqipëri, tek familjarët dhe shokët e tij. Mbylli sytë dhe heshti, derisa të flinin dy burrat me të cilët bashkëjetonte. Kur dritat u fikën dhe të gjithë ishin shtrirë, Eriku hapi sytë. Djali shtrembëroi surratin brenda errësirës dhe i dha premtim vetes se të nesërmen do e zinte Destinën me pras në dorë. Ai nuk donte t’i bënte keq, mirëpo vajza me sjelljen e saj e kishte lënduar rëndë dhe Eriku, si shqiptar që ishte, donte t’i tregonte se atij nuk ia hidhte dot aq kollaj. Do i thoshte, akoma, se në Shqipëri dhe Ollbëni atë e prisnin dhjetra vajza të tjera, paçka se ishte shurdh, dhe se asaj duhet t’i vinte turp që u tall me shqiptarin.



* * *

Të nesërmen, Eriku u zgjua qysh në të gdhirë. Shokët, në kundërshtim me Erikun, nuk punonin gjatë fundjavave dhe, kështu, ai u largua shumë ngadalë që të mos i zgjonte. Mbajti të njëjtën këmishë, të njëjtat pantallona dhe të njëjtat këpucë, me të cilat e kishte zënë gjumi, vetëm dhe vetëm që të mos bënte zhurma në banesën ku rrinte me shqiptarët, nga një frikë se ata do e merrnin në pyetje nëse iu dilte gjumi.

Me të ndezur makinën, iu drejtua mëngjesores së parë. Hëngri pak vezë me proshutë, piu një kafe, bleu për me vete nja tre sanduiçe dhe një shishe të madhe koka-koleje; pastaj nisi sërish udhëtimin për në Nju Jork. Ishte e shtunë dhe Eriku kishte shpresa se Destina do dilte me dashnorin, nga i cili ajo fshihej, sa herë që shqiptari kokëfort i zinte rrugën. Kur arriti tek pallati i Destinës, ishte dhjetë e mëngjesit dhe ai nuk u shqetësua se mos Destina kishte dalur. Të shtunave amerikanet në moshën e Destinës, zakonisht zgjoheshin në dymbëdhjetë të drekës. “Ku i dihet”, bluajti Eriku me vete. “Sa është ndarë me mua dje, do të ketë dalur me atë tjetrin. Do kenë kërcyer gjithë natën dhe tani mbase po gërhasin bashkë”. Shqiptari qeshi me veten e tij, pastaj egërsoi fytyrën me atë padrejtësi dhe me atë sjellje të shëmtuar që i kishte dhuruar një amerikane. “Qenia”, pëshpëriti prapë, ngaqë nuk i bënte zemra të nxirrte ndonjë fjalë më të rëndë, për amerikanen e vetme që i kishte buzëqeshur me gjithë zemër dhe i kishte lejuar që ta prekte. Ai e dinte se sa shumë e urrente, por nuk e harronte edhe se sa shumë e dashuronte atë amerikane të lindur në Kolombi. Priti për nja dy orë brenda makinës dhe në dymbëdhjetë e një çerek Destina doli nga shtëpia, e veshur dhe e pispillosur si gjithmonë.

Erikut iu bë pak qejfi që ajo ishte vetëm, por pastaj, mbas asaj nate të tmerrshme, që kishte qarë si fëmijë, ai nuk deshi t’i jepte më shpresa vetes për Destinën. “E dija”, pëshpëriti djali me vete, teksa plotë zili shikonte ecjen e asaj vajze, me ato vithe joshëse, që linin meshkujt pa frymë. “Ka qënë gjithë natën jashtë. Tani u zgjua më në fund dhe po shkon tek jarani”.

Shqiptari priti që vajza të largohej pak dhe me të marrë ajo kthesën, ai ndezi makinën dhe filloi t’i jepte ngadalë. U kthye edhe Eriku andej nga u fut vajza dhe për një moment iu errën sytë dhe i ngriu gjaku me panoramën. Një burrë rreth të dyzetave po ecte drejt Destinës dhe po i qeshte sikur ta njihte prej vitesh. “Me këtë më tradhtove?”, bërtiti Eriku brenda makinës, vetëm kur shoferi që po vinte përballë i ra borisë, nxori kokën si gjel nga dritarja dhe i futi një të sharë. “Fak ju”, ia ktheu edhe Eriku në Anglisht, ndërsa sytë nuk i hiqte nga burri që zuri t’i fliste Destinës. Uli shpejtësinë, duke bllokuar trafikun nga mbrapa, dhe hapi menjëherë xhamin që të merrte vesh diçka.

Mesoburri, sakaq, i bënte shenja Destinës, mirëpo ajo vazhdoi rrugën pa ia varur fare. “Çfarë vithesh o zot”, foli burri nëpër dhëmbë me kokën që i rrinte e kthyer pas Destinës.

Eriku i shikonte të gjitha, ai ishte shurdh dhe mund të lexonte edhe buzët e amerikanit. Për një çast i ra me grusht timonit dhe u mërzit me faktin që nuk kishte blerë një pistoletë dhe t’i fuste një **** plumbi atij ndyrësire që guxoi të zinte në gojë vithet e Destinës. Donte të linte makinën ne mes të rrugës dhe ta shembte burrin në dru, por pastaj u kujtua se femrat janë djaj dhe nuk ia vlente të ziheshe për to. Liroi këmbën nga pedali i frenave dhe sapo ngriti kokën nga Destina, një imazh i erdhi si rrufeja në hale. U paralizua në vend, sytë iu errën, megjithëse të hapur si filxhanë, iu drodhën faqet, fyti iu trash dhe iu skuq, gjithë trupi po i rrëqethej.

Boritë, sakaq, nuk pushonin duke rënë nga mbrapa. Eriku nuk i dëgjonte të gjitha, megjithatë ai vuri re kaosin nga pasqyra e majtë. Manovroi menjëherë në të djathtën, shikoi si ta parkonte më mirë, shoferin dibran që e shau në Shqip nga motrat, në mes të Bruklinit, as nuk e dëgjoi fare, tërhoqi frenat e dorës, fiku makinën dhe doli me vrap si i çmendur. Eriku e kuptoi më në fund se në Nju Jork nuk i ndjek dot njerëzit me makinë, megjithatë ai nuk po kuptonte akoma se çfarë dreqin bënte Destina me atë djalë.

Vajza, sakaq, po i qeshte, me buzët e hapura nga njëri vesh në tjetrin, siç bënte dikur me shqiptarin, ezmerit të hollë dhe të gjatë.

Eriku, nga ana tjetër e rrugës, i hapte sytë si dac. Në fillim, u frikësua se mos Destina kthente kokën, por ajo hiç fare; të gjithë shikimin dhe buzëqeshjen e mbante për të panjohurin. “Me këtë karkalecin nuk e zinka turpi këtë”, foli shqiptari nëpër dhëmbë. Priti që ata të largoheshin dhe pastaj iu qep nga mbrapa. Ai donte ta zinte Destinën me pras në dorë, mirëpo ata as po kapeshin prej duarsh dhe as po putheshin. “Ndonjë nga ata tipat që gjen në internet me shumicë do jetë edhe ky”, foli me vete Eriku, dhe iu afrua dy të rinjëve rreth pesëmbëdhjetë metra nga mbrapa. “Bën si muzikant ky idioti”, mendoi ai për djalin që kishte hedhur prapa shpine një kitare të mbuluar me këllëf. “Po flokët ku i ka ky? Eh po kjo pikë e zezë! Kjo botë vetëm me piktorët dhe shurdhët është raciste”. Teksa shqiptari iu shkonte nga mbrapa dhe pyeste veten nëse duhet t’iu fliste tani apo më vonë, i riu që shoqëronte Destinën filloi të valëzonte duart në ajër dhe pasi u kthye nga e majta dhe u përkul si shërbëtorët e mbretit francez, i hapi Destinës derën e një kafeneje dhe e ftoi të hynte brenda, me gjeste që Eriku nuk ia kishte haberin.

Destina, me ecjen që linte burrat pa frymë, u fut me vrap në kafene, kurse ai tjetri, të cilin Eriku donte ta pikturonte me bojë të kuqe gjaku, i hodhi një vështrim të habitshëm shqiptarit që kishte ngrirë si lapidar, disa metra më tutje; pa u zgjatur shumë, u fut edhe i panjohuri në kafene dhe tërhoqi derën, sikur t’i thoshte Erikut se nuk duhet t’iu shkonte nga mbrapa.

Eriku, ndërkaq, i shikonte të gjitha dhe merrte frymë thellë me fytyrën që ndërronte njëqind ngjyra dhe çehre, si nga inati me Destinën, ashtu edhe nga inati me veten që dikur nuk mbajti premtimin e shpërnguljes në Nju Jork. U topit i tëri, nuk dinte më çfarë të bënte. Të hynte edhe ai në kafene dhe t’i hidhte gotën e ujit në surrat, ashtu siç ia kishte bërë ajo? Djali po vriste mendjen. “Jo”, vendosi ai. “Të pres edhe pak. Ai do e çojë në shtëpi dhe pastaj do e puthi. Kështu nuk e bëri edhe me mua kjo? Do i pres të kalojnë mirë dhe kur të puthen do ia përplas të gjitha në fytyrë. Po iu hyra tani në pilaf do më nxjerrin budalla. Jemi shokë shkolle do më thonë dhe pallavra të tjera”. Ashtu e mendoi Eriku dhe ashtu e bëri.

Zuri një qoshe në anën tjetër të rrugës dhe priti një orë të gjatë për Destinën. Një vajzë i kërkoi sërish cigare, por ai prapë nuk i dha asgjë. “I kam për Destinën”, iu përgjigj të panjohurës, megjithëse Destina nuk pinte duhan dhe e panjohura nuk e dinte se kush ishte Destina. Si përfundim i piu të gjitha vetë dhe në një moment, kur do kërkonte paketën që e kishte zbrazur pa vetëdije, kitaristi i Destinës u duk nga në anën tjetër të rrugës; kishte dalur i pari nga kafeneja dhe po mbante derën e hapur për Destinën.

Destina u shfaq në daljen e kafenesë, në fillim si hije dhe pastaj si rreze, mirëpo i panjohuri mbante akoma derën e hapur. Fill mbas Destinës doli një vajzë tjetër, me tipare latine.

“Shi shi ky”, pëshpëriti shqiptari i befasuar. “Nxirrka dy dashnore njëherësh”.

I panjohuri, sakaq, i dha Destinës dorën dhe zuri prej qafe shoqen tjetër; nisi ta puthte në faqe dhe u largua me atë, duke e lënë Destinën vetëm.

Destina zuri të ikte, me ecjen që bënte burrat të flisnin me vete, ndërsa Eriku nuk po merrte vesh se çfarë dreqin po ndodhte.

“Ku të jetë dashnori”, pyeti ai veten, por pastaj diçka nuk po i shkonte mirë. I shtrydhi trutë për disa sekonda dhe ktheu kokën sërish nga çifti që u largua.

Djali që kishte pritur Destinën ishte futur në kafene me një kitare në shpinë dhe kishte dalur me duar në xhep. E dashura e tij, poashtu, nuk mbante asgjë. Destina nga ana tjetër, kishte hyrë në kafene me duar në xhep dhe kishte dalur me një çantë të zezë.

“Çfarë dreqin bëhet këtu?”, bluante Eriku, teksa nisi të ecte nga drejtimi i Destinës. “Ku i mbolli këto fytyra kjo? Ata që në surrat duken të çuditshëm”, fliste shurdhi shqiptar me vete. “Si është e mundur të shoqërohet me këto fytyra kjo vajzë? A i ka sytë në ballë?” Eriku i shkonte Destinës nga mbrapa, ashtu si qengji mbas deles, sa herë që i pihej qumësht, dhe diçka e trazonte, me gjithë ato që vuri re. “Nga kush të fshihet kjo vajzë? Ç’ishin këta njerëz? Po të jenë kolombianë të gjithë? Po sikur të jenë mafiozë? Po sikur në atë çantë të ketë drogë? O zot do më çmendi fare kjo mua. Ku i gjeti këto fytyra të çuditshme aman?”

Teksa Eriku vriste mendjen, duke ndjekur Destinën nga mbrapa, vajza arriti në pallatin e saj. Ajo çeli portën prej xhami të hyrjes, u fut vetë brenda, kurse Erikun e la jashtë me pikëpyetjet e pazgjidhura. Shqiptari vari turinjtë dhe nuk dinte çfarë të bënte. Ai kishte lënë ditën e punës dhe përgjigje nuk po merrte. Në shtëpinë e Destinës nuk futej dot, sepse gjatë fundjavave mamaja e saj ishte pushim. Destina i kishte thënë se e ëma nuk ishte mirë më shëndet dhe Eriku nuk donte t’i shkaktonte shqetësime të tepërta një gruaje që do mundej të kishte qënë nëna e tij. “Si t’ia bëjë?”, vrau mendjen. “Po sikur të ruhet nga mafia kolombiane? Po sikur të fshihet nga policia? O zot Destina ime e ka futur veten në telashe dhe unë nuk e ndihmoj dot”.

Vajti të merrte makinën që ta parkonte përpara pallatit të Destinës. Kur u kthye, djali po shfryhej si i xhindosur. Kësaj radhe ishte nevrikosur me faktin se policia i kishte ngjitur mbi xhamin e makinës një gjobë për parkim pa leje. “Qenia”, po shante prapë vajzën. “Të më thoshte që ka dashnor dhe gjërat nuk do arrinin deri këtu. Jo nuk e lë unë të ma hedhi kështu. Ka dashnor dhe pikë. Prandaj ma bëri gropën. Prandaj do ia bëjë edhe unë gropën. Do e kap me pras në dorë. Nuk shkulem nga këtu”. Ashtu e tha shqiptari dhe ashtu e bëri. Parkoi makinën afër shtëpisë së vajzës dhe priti atje gjithë ditën. Në fillim hëngri sanduiçet, pastaj piu koka-kolën dhe kur nuk i mbeti gjë për të ngrënë dhe për të pirë filloi të shkruante mesazhe në celular; po gënjente familjarët e tij në Shqipëri për një tjetër ditë të bukur që po kalonte në Amerikë. I shkruajti të gjithëve, akoma edhe një shoku që e kishte humbur celularin para nja tre vjetësh dhe që tani për shkaqe të pazbardhura kishte përfunduar në spitalin numër pesë të Tiranës. “Janë bërë mendjemëdhenj të gjithë”, pëshpëriti Eriku për mikun, i cili nga psikiatria nuk mundej t’i përgjigjej. “Asnjëri nuk do të merret më me shurdhët, as Destina. Të më thoshte të paktën që nuk i ka qejf shurdhët. Pse më la kështu në mëdyshje? Të më thoshte që muzikantët janë më seksi sesa piktorët. Pse më futi kot shpresat? Po të ma thoshte troç do ndërroja edhe unë profesion. Ajo e di që unë për atë do bëja gjithçka. Po, po! Do bëhesha muzikant. Do bëhesha Bethoveni shqiptar, vetëm për Destinën. Pse, këta shqiptarët që i kanë veshët pipëz mos marrin vesh nga muzika më shumë sesa unë?”

Mendja e Erikut çfarë nuk bluante atë mbrëmje; ironizonte veten, ironizonte edhe Destinën, ironizonte shqiptarët, ironizonte edhe amerikanët. Në trurin e tij një komplot i madh botëror, midis njerëzve, xhindëve, ufove dhe djajve, ishte përgatitur mirë vetëm që të ndante Adamin me Evën, Erikun me Destinën. Tani gjithë pyetja ishte se ku fshihej gjarpri nga i cili trembej Destina. Po molla me helm? Po sikur Destina të dilte me një mollë në dorë, çfarë të bënte? Ta hante, apo mos ta hante? “Femrat janë djaj”, bërtiti djali dhe pastaj ndezi makinën me nerva. U nis të kthehej në Ollbëni dhe gjatë rrugës ndërroi tre herë mendje. Një herë bëri të kthehej mbrapsht, por pastaj pa orën që kishte vajtur njëmbëdhjetë e natës. Iu fut prapë autostradës për në Ollbëni dhe pastaj zuri të merrte në telefon Destinën. Si nuk iu përgjigj, u nis sërish për në shtëpi dhe në një moment ndaloi në një benxinatë. Në vend se të mbushte makinën me benxinë, bleu nja gjashtë birra dhe i piu. Për çdo birrë i dërgoi edhe një mesazh Destinës, por ajo prapë nuk u bë e gjallë. E zunë të qarat, ashtu si në verën e vitit 1999, kur Bajerni humbi finalen e Ligës së Kampionëve, nga Mançesteri. “Pse o zot”, pyeti edhe kësaj radhe qiellin; shishet e birrës i përplasi edhe kësaj radhe në mur. “Pse o zot më bëre burrë? Mirë nuk isha kur shikoja vetëm futboll? Pse të shikojë për femra tani? Topin e kontrollon kollaj, por jo femrën. Sidomos kur je shurdh”. Nxori celularin prapë nga xhepi, kësaj radhe mori në telefon kompaninë ku punonte; iu tha prapë se nuk shkonte dot të nesërmen. Makinës i hipi i dehur dhe u kthye në Ollbëni duke qarë.

Tani nuk qante më as për Bajernin, as për Destinën dhe as për ndonjë femër tjetër. Tani Eriku qante për veten e tij. Atij i kishin ndodhur kaq fatkeqësira dhe gjoksi nuk ia mbante më brengën e kyçur. Një avull përvëlues, sakaq, i ngjitej lart. I përvëlonte fytin, e bënte të përtypej me gulçima, i thante gojën, gjithë lëngjet që kishte ia kthente në lotë, lotë nga ata që i digjnin sytë. Erikut papritmas i lindi një ide se ai ishte njeriu më i pafat në botë. Ai ishte shqiptar, ishte refugjat, ishte shurdh, ishte artist, pastronte haletë, mbante me bukë familjen, meraskosej për babain e sëmurë, qante hallet e botës dhe kur një ditë kishte pritur për një fjalë të mirë, për pak prekje, pak dashuri, pak mirëkuptim, ai kishte rënë në duart e Destinës. Ajo i kishte dhuruar ca buzëqeshje, njëherë e një kohë, por tani i dhuronte dhimbje. Megjithatë Eriku nuk e kishte marrë inat për dhimbjen që i shkaktoi. (Me dhimbjen piktori ushqehej mëngjes, drekë dhe darkë, por edhe me një xhelozi të madhe ndaj zotit dhe ndaj çdo gjëje të bukur që ai solli në tokë. Kur t’i kalonte dehja ai do kthjellohej prapë. Nëse do pikëllohej për veten, ai nuk do qante si sot, do blente një kanavacë dhe do i jepte ngjyrat e dhimbjes). Eriku e mori vajzën inat sepse e la injorant. Ajo kurrën e kurrës nuk i tregoi se nga kush fshihej.



2. Destina në ungjillin e grave:

Rreth orës njëzetetre të së së shtunës, Destina dhe mamaja e saj po shikonin serialin e tyre të dashur, rreth një dashurie të ndaluar, të një princi që shtirej si lypës me një princeshë që nuk ishte princeshë dhe që nuk e dinte se lypësi nuk ishte lypës. Dy femrat po kalonin bukur, një natë tjetër familjare, përpara televizorit me dyzeteshtatë a më tepër inçe, po shanin princeshën e rreme që nuk e kuptonte budallaqja se lypësi ishte mbreti, po iu vinte keq për mbretin, të cilin dashuaria e kishte kthyer në lypës, po e shanin edhe atë, sepse ishte verbuar fare dhe nuk shikonte një princeshë tjetër me të cilën kishte lidhje familjare. Nata po kalonte bukur, dy femrat po çlodheshin, nganjëherë i kalonin njëra tjetrës ndonjë qershi, nganjëherë ndonjë puthje. Aty ku dikur Destina kishte puthur Erikun, tani puthte mamanë dhe sytë s’i hiqte nga ekrani, që të merrte vesh e shkreta se kë do puthte edhe mbreti. Fundjavat ishin koha më e përshtatshme për t’u puthur, ose për të parë si putheshin të tjerët përpara kamerës. Dy ditë ishin të shkretat, të dy grave të vetme në Bruklin, dhe duhet të mbusheshin me puthje, përderisa gjë tjetër nuk bënin dot në recesion. Pastaj do të vinte sërish e hëna, e madhja do të shkonte në punë, kurse e vogla në shkollë, njëra do vriste kurrizin, tjetra sytë e mëdhenj si hënat, e dinin të dyja se jeta në Amerikë donte sakrifica, javët do i merrte era, vitet do shuheshin në eter, Nju Jorkun do e mbulonte uji, ashtu siç kishte mbuluar lagjen e tyre dy muaj më parë, një uragan me emër femëror, jeta do të vazhdonte në harmoni, midis cironkave dhe peshkaqenëve, njerëzit do jetonin akoma, në disa planete të tjera, por që të arrinin deri atje duhet të punonin të hënën dhe që të punonin të hënën duhet të mbysnin njëra tjetrën me puthje të shtunën, të merrnin zemër të gjorat, në qytetin e madh, ku burrat bënin ligjin dhe grave iu nxinin jetën, kur nuk iu nxinin jetën, iu nxinin vetëm këmbët, ashtu si ferrat e gomarit, në fshatrat e Kolombisë, por edhe në Arizona dhe kudo tjetër që kishte burra. Ato të shkretat i ishin ngjitur ekranit, duke parë mbretin lypës, si e si që të harronin burrat që ngjanin me ferrat e gomarit, mirëpo Eriku ishte shqiptar, ishte shurdh, ishte edhe piktor, nuk merrej as me mbretër dhe as me gomerë, megjithatë Destinës iu bë ferrë.

Ndërsa Eriku e shante nga makina, Destina u kujtua se po i mizëronin këmbët, sikur ta shponin gjembat e ferrave. Uli vështrimin dhe iu dukën të fryra. “Gjithë ditën kam qënë në këmbë duke bërë punët e shtëpisë”, i tha ajo mamasë, tani që stacioni i tyre i preferuar po jepte reklama. “Po shkoj të shtrihem më mirë?”

“Do shtrihesh?” Mamaja mbeti e befasuar. “Po filmin nuk do e shikosh?”

“Eh”, foli Destina, “seriali do zgjasi gjithë verën. Sot jam e lodhur”.

“E po mirë. Si të duash. Hajde pak tek mami”, i foli Estelita duke hapur krahët që të mblidhte vajzën; ia puthi mollëzat që dikur ia kishte puthur Eriku dhe pastaj e la të shkonte.

Destina u fut në dhomën e saj, mori furçën dhe pastën e dhëmbëve, një krem për të pastruar fytyrën, një lëng për ta zbutur, krehrin dhe disa vogëslira të tjera. U fut në banjë; pasi lau dhëmbët, zuri të lagte fytyrën me lëngun special dhe pastaj me një napë të posaçme katrore filloi ta fshinte mirë dhe shumë ngadalë. Në fillim fshiu dy mollëzat e kuqe poshtë syve, të cilat fytyrën ia çelnin si lule, pastaj zbriti dorën drejt faqeve të pjerrëta dhe mjekrës së imët. I pastroi mirë dhe zuri të shikonte pasqyrën; bëri ca gjeste duke picërruar sytë dhe duke hapur gojën në gjysmë. Pasi i hodhi të gjithë burrat përtokë, u kujtua se vetullat kishin lëshuar pak lyrë nga kremi dhe solucioni që ajo kishte përdorur. Zuri t’i fshinte ngadalë dhe me kujdes të madh. Pasi e kaloi napën një herë mbi vetullën e trashë dhe të harkuar që thyhej në mes, ashtu si meteorët kur binin nga qielli në tokë, mbi qepallat e mprehta të syve si hënat, Destina pa veten në pasqyrë dhe i premtoi se nuk do linte askënd që ta lëndonte, as Erikun. Vera do vinte dhe burrat do dilnin si zogjtë, në çdo derë dhe në çdo dritare do i cicëronin, dhe nëse ajo zhytej në liqen, bashkë me zanat e tjera, ata do bëheshin rosa dhe do e gjëmonin. Pse të brengosej qysh këndej e tutje? Burrat ishin me shumicë dhe ajo do zgjidhte atë që do i plotësonte qejfet dhe dëshirat. Nxori një psherëtimë me atë mendim qesharak të burrave ushtarë që rreshtoheshin përpara saj, vetëm kur papritmas dëgjoi një ulërimë nga dhoma e pritjes; zemra sa nuk i pushoi, gjaku i vajti në fundin e këmbëve. “Mami”, thërriti vajza e shastisur, hodhi napën në lavaman dhe doli me vrap nga banja. “Çfarë ke?”, pyeti ajo të ëmën, me t’u futur në dhomën e pritjes.

“Ai prapë”, po i fliste e ëma duke drejtuar dorën që dridhej nga tryeza. “Dhe një fundjavë të lirë që kishim na i zuri në fyt”.

“Kush ai?” Destina nuk po kuptonte. Pa dorën e mamasë që tregonte nga tavolina dhe zuri telefonin që dridhej pa zë. Në ekranin e ndezur të celularit, shkruhej me shkronja të mëdha emri i shqiptarit që kishte rënë në dashuri me vajzën dhe të cilin zjarri që i digjte shpirtin, që nuk merrte kurrë pushime, e shtynte të mos e linte Destinën të qetë, as gjatë fundjavave. Destina e mbajti pak celularin në dorë, përpara mamasë që i dërdëlliste në Spanjisht dhe Anglisht, dhe pastaj vendosi që ta hapte. Vajza e çoi celularin drejt veshit, mirëpo Estelita iu hodh si mace dhe ia mori menjëherë nga dora.

“Jo”, i bërtiti vajzës. “Si ia bën këtë gjë vetes?”

“Çfarë thua moj?”

“Si i lejon një shqiptari të të shkatërrojë jetën?” Ndërsa Estelita pyeste të bijën, celulari filloi të dridhej në dorën e saj nga e para. Ajo pa emrin e Erikut dhe e mbylli sërish.

“Çfarë bën? Ma jep t’i flasë”, po i thoshte e bija sakaq.

“Je në vete moj? Harroje shqiptarin! Nuk është për ty.”

“Ma jep celularin të thashë”, ngulte këmbë Destina. “Nuk jam më e vogël. Jam njëzetepesë vjeçe”.

“E vogël je për mua dhe qepe!”

“Sill celularin”. Nervat e bënë Destinën të ngulte këmbë më shumë. “E di vetë se me kë flas”.

“Jo dhe pikë”, ia ktheu Estelita. “Ky ndyrësirë nuk do tallet me vajzën time”.

“Nuk po tallet njeri. Dje erdhi me lule në dorë dhe më kërkoi të falur. Ishim gjithë ditën bashkë. Vajtëm tek ai restoranti përballë punës tënde.”

“Ua!” Estelita i ra ballit me pëllëmbë.

“Eh! Çfarë të bëjë edhe unë? U rrita tani. U bëra njëzetepesë. Nuk do fshihem gjithë jetën nga ty”.

Me të dëgjuar vajzën e irrituar, mamasë iu skuq fytyra; u pezmatua e tëra dhe u ul në karrige, duke marrë frymë thellë.

“Je mirë mami?”, Destina e harroi menjëherë celularin dhe Erikun; vajti të ledhatonte mamanë që vuante nga zemra.

“Nuk do fshihesh nga mua?” Mamanë e kishin rënduar fjalët e vajzës. “Po ç’të kam bërë unë që të fshihesh nga mua? Nga ai shqiptari i poshtër duhet të fshihesh! Ai nuk të bëri që të qaje? Unë jam mamaja jote. Unë punoj dy punë për ty. Unë të rrita dhe të bëra kaq. Dhe ti më trembesh mua, në vend se t’i trembesh shqiptarit? Ai ka gjithë të këqiat more t’u bëftë nëna”.

“Po mu soll mirë moj mami. Si t’i them tani, ik zhduku se dje u talla me ty?”

“Po ashtu nuk ta bëri edhe ai? Të tha se të donte dhe pastaj u zhduk për dy muaj.”

“Po bënte ca piktura”.

“Po ç’na duhen neve pikturat e shqiptarit? Ai i ka të gjitha të këqiat. Është shqiptar, është shurdh, është edhe piktor. Ai vetëm dhimbje do të ndjelli. Si t’i besosh këtij njeriu? Si t’i besosh një shqiptari? Këta mbajnë dy gra në Shqipëri dhe tre dashnore në Amerikë. E lanë dashnoret e tjera dhe u kujtua për ty”.

“Gënjeshtra me bisht”, përsëriti Destina shprehjen që kishte dëgjuar nga Eriku.

“Nuk janë gënjeshtra fare”, nguli këmbë mamaja. “Shko pyet Meganin, po nuk më besove”, i tha ajo për përgjegjësen e vet. “U martua me shqiptarin. Ai e mbajti derisa mori pasaportën amerikane dhe pastaj e ndau. Në fund e morëm vesh se kishte grua me fëmijë në Shqipëri dhe bëri një martesë të dytë me atë që ta sillte në Amerikë bashkë me kalamajtë”.

“Nuk më intereson fare”, insistoi vajza. “Eriku nuk është si shqiptarët e tjerë dhe ai nuk ka nevojë për dokumenta nga unë”.

“Para gjashtë muajsh të tjera gjëra më thoshe. Sa shpejt ta prishi mendjen. Oooh, ooh ia bëje”, po tallte mamaja vajzën që kishte qarë. “Si ma bëri këtë më thoshe, sa herë që ai lozte me ato laviret në Fejsbuk”.

“Eh! Muhabete Fejsbuku më bën ti mua?” Destinës po i vinte inat me veten tani, për faktin se i ishte hapur dikur mamasë.

“Kështu të thosha unë atëhere. Kurse tani po e ndërron ti pllakën. Si e le të të talli kështu? Je në vete ti? Të të bëjë një shqiptar këto lojra? Thua se nuk ka më burra të tjerë kjo botë. Na ka mbetur vajza në shtëpi neve dhe do i lutemi shurdhit të na i marri. Nuk të deshte atëhere, nuk të do as tani.”

“Po sa ishim njohur moj mami dhe ai nuk e dinte se çfarë do bënte akoma”.

“Oh, e shkreta unë! Ma ka çmendur vajzën fare. Na rrofshin vitet e punës neve. Na rrofshin edhe lekët që paguam për ty. Plotë pesëdhjetë mijë dollarë që të shkolloheshe. Edhe në Amerikë kot erdhëm. Më mirë të kishim vajtur në Shqipëri që të na martohej vajza me shqiptar. Hë si thua? Mos duhet të emigronim në Shqipëri më mirë?”

Destinës po i vinte të qeshte me ironitë e mamasë, megjithatë asaj nuk i pëlqente që e ëma t’i jepte mësime. Për më tepër, vajza nuk e kuptonte pse mamaja i kishte inat shqiptarët, kur ajo vetë ishte e huaj në Amerikë. “Më mirë të rrije në Kolombi mami”, i hodhi Destina thumba dhe u bë gati të ikte, mirëpo e ëma nuk e la.

“Ku shkon? Ku shkon?”, e pyeti vajzën dy herë dhe me fytyrën e përmalluese e zuri nga krahu që të mos ikte. “Ulu aty”, i tregoi ajo karrigen, ku dikur Destina ishte ulur mbi prehrin e Erikut. Mamaja ia nguli vajzës sytë dhe filloi t’i fliste me logjikë. “Ky njeri nuk është për ty. Të jetë nga të dojë dhe të jetë si të dojë. Mua nuk më intereson fare. Ti je amerikane, e shkolluar, dhe duhet të gjesh dikë që të përshtatet”.

“Jam kolombiane mami”, Destina hapi sytë e mëdhenj si hënat, të habitur me nënën që nuk e kuptonte.

“Më dëgjo këtu dhe lëri budallallëqet. Kolombianja e leshit”, i tha ajo, ndërsa Destina çakërriti sytë e befasuar. “Ti erdhe foshnje këtu. Unë jam kolombiane, jo ti. Ti je amerikane dhe duhet të shikosh jetën tënde. Gjej një amerikan si vetja, me shkollë dhe me një punë të mirë. Ti ke bërë kaq vite shkollë. Sa jam munduar që të arrije deri këtu? Kam punuar kaq vite që të shikojmë një ditë të lumtur. Jam munduar që vajza ime mos të ketë jetën që kisha unë në Kolombi, as fatin tim. Pse të keqen mami të hedhësh në erë mundimin tim dhe përpjekjet e tua për një shqiptar që nuk të do? Nuk e shikon që ai njeri të do për interesin e vet? Do i kesh thënë patjetër që do marrësh tetëdhjetë mijë dollarë në vit, sapo të zëshë punë. Hë, më shiko në sy! I the apo nuk i the?”

“Vetëm pesëdhjetë mijë i thashë”, iu rrëfye Destina tani që ndjehej fajtore.

“E shikon”, i tha mamaja. “Pse pesëdhjetë mijë i janë dukur pak atij? Ai i merr apo nuk i merr njëzetë mijë tek piceria ku punon”.

“Në spital punon”, ia ktheu Destina.

“Pak na bëhet vonë. Ti nuk do bëshesh si shqiptari dhe pikë. Ka burra dynjaja plotë. Pse të pleksesh me atë? Ai vetëm dhimbje të sjellë. Të la njëherë, apo jo? Shumë mirë e bëri”, mamaja filloi të bënte kryqin dhe të falënderonte në Spanjisht, Atin, Birin me kompani, për atë fat të mirë. “Pse t’i lutesh ti tani?”

“Ai po më lutet mami”, i ëmbëlsoi Destina zërin dhe sytë mahnitës.

“Sepse ta ka nevojën. Prandaj i bën të gjitha. Por ti s’ke ç’e do një burrë parazit që do të merret gjithë jetën me piktura. Ty të duhet një amerikan i kapur mirë. Gjithë këta burra njeh, e marrtë e mira. Pse të merresh me shqiptarin? Me atë përgjegjësin tek puna çfarë u bë?”

“Cilin përgjejgës?” Destina hapi sytë si hënat, poshtë vetullave si meteorët.

“Atë syjeshilin”, e sqaroi mamaja. “Marko, nuk the se e kishte emrin? Ti vetë the që është më i bukur dhe më i sjellshëm sesa Eriku. Të çoi njëherë në një restorant luksoz, jo në këto fastfudet që të fut shqiptari. Marko flet edhe Spanjisht, apo jo?”

“Harroje atë”, ia ktheu Destina.

“Pse?” Estelita çakërriti sytë e trembur.

“Është i martuar mami”.

“Po ti nuk the që ai do e linte gruan për ty? Fëmijë nuk kishte. Ç’e do atë surratqenen përpara teje ai? Nejse, nuk ka nevojë t’i lutesh. Vajza ime nuk do i lutet askujt. Burrat duhet t’i luten ëngjëllit tim”. Estelita i përkëdheli Destinës së dëshpëruar dorën mbi trapezari, në mënyrë që ta zbuste. “Nuk e nxjerr vajzën në shitje unë. Vajzën e kam yll dhe duhet t’i lëpijnë këmbët të gjithë”.

“Eh mami! Kanë ikur ato kohë. Burrat janë bërë homo tani”. Destinës po i vinte për të qarë me atë fatkeqësi, në atë qytet të madh, me burra plotë, por të gjithë kot.

“Çfarë thua dhe ti? Burrat për ty vdesin. Është koha e keqe. Tani punojnë të gjithë dhe prandaj nuk i shikon rrugëve. Edhe ata që janë rrugëve janë të papunët që i ka vrarë recesioni, por nuk i dua ata unë. Më mirë hap një llogari tek ajo faqja e internetit ku ishe atëhere!”

“Po do pesëdhjetë dollarë në muaj atje”.

“Po le t’i dojë. T’i jep mami të gjitha. Nuk të lë me shqiptarin unë”.

“Fillove prapë ti?”, Destina nuk donte të dëgjonte më për Erikun.

“Nuk të lë edhe pikë. Tek ajo faqja e lidhjeve regjistrohu që nesër! Më mirë që është me lekë. Po të ishte pa lekë do shkonin këta lypsarët dhe emigrantët. Do gjesh amerikanë plotë atje. Si atëhere kur dole me atë Kevinin nga Manhatani”.

“Çfarë kujtese të fortë ke edhe ti aman”. Destinën e zunë të qeshurat, me mamanë që mbante mend muhabete nga e kaluara.

“Ke mbajtur akoma kontakte me të?”

“Ç’kontakte të mbajë më unë me Kevinin?”

“Pse jo? Ai kishte një punë të mirë. Edhe ti për një vit e shumta do marrësh tetëdhjetë mijë në vit”.

“Eh, të drejtë ke. I pasur ishte ai. Po ja, mua mu duk pak i shëmtuar”.

“Po le të ishte. Edhe mua babai jot në fillim i shëmtuar mu duk. Pastaj e gjetëm muhabetin fjollë. Më mirë kur e ke burrin më të shëmtuar se vetja. Nuk të tradhton kurrë dhe të mban në pëllëmbë të dorës”.

“Këto janë përralla mami”.

Estelita u bë gati ta kundërshtonte, mirëpo Destina vazhdoi rrëfimin.

“Por nuk ishte e gjithë puna tek pamja e jashtme. Kevini nuk më bënte asnjëherë të qeshë. Të gjithë këta amerikanët me të cilët kam dalur nuk më bëjnë të qeshë si Eriku”.

“Po nuk të bëjnë as të qashë aman”, i theksoi mamaja. “Më të sjellshëm sesa shqiptarët janë, kanë edhe para”. Sakaq Estelita vuri re sytë si hënat të vajzës, të cilët tani ishin skuqur nga ngashërimi dhe ishin veshur me një shkëlqim nga drita e llambës që reflektohej mbi lotët. I erdhi keq kur e kuptoi se vajza e kishte mendjen tek shqiptari, i cili dikur e kishte bërë të qeshte, megjithatë deshi të mos i linte më asnjë dyshim për atë ndyrësirë. “Investove dy vjet nga jeta jote me shurdhin dhe ai guxoi të të gënjente. Mos ki asnjë pishman! Sa të dua unë nuk të do ai. Nuk duhet të investosh asnjë qindarkë, asnjë sekondë, asnjë buzëqeshje dhe asnjë lot për shqiptarin. Iku mori fund ai muhabet. Në djall vaftë! Investo për ndonjë burrë tjetër. Jep ca lekë tek ajo faqja e takimeve, hidh ca foto të bukura dhe do gjesh një tufë me burra. Do zgjedhësh kë të duash. Investo me mendje, jo me zemër...”, vazhdonte t’i fliste mamaja, pa pushim, ndërsa vuri re se vajza po qante më shumë dhe po zinte veshët me dy pëllëmbët e saj, që mos ta dëgjonte. “Çfarë pësove ti?”, e pyeti mamaja, mirëpo Destina, me veshët e zënë dhe sytë e ulur nga tryeza, ishte bërë tani si Eriku, nuk dëgjonte fare. “Çfarë pësove moj?”, e pyeti mamaja dhe një herë tjetër. Si e pa se Destina nuk i fliste ajo iu afrua afër dhe ia hoqi duart nga veshët. “Me ty po flas”, i thërriti kësaj radhe.

Destina, sakaq, nuk duroi më. Duke qarë u çua nga karrigja dhe i hodhi mamasë një shikim të egër. “Jo! Nuk po flet me mua. Me ndonjë ufo po flet. Kaq fjalor të madh ka Anglishtja, po aq të madh edhe Spanjishtja. Fjalën investim gjete që të përdorësh kur flet për Erikun? Dashuria nuk është investim. Dashuria ofrohet pa kushte”. Destina iku duke qarë në dhomën e saj.

“Kjo paska qënë budallaqe fare”, vazhdoi Estelita, mbrapa kurrizit të vajzës që vraponte drejt dhomës. “Tani e mori vesh kjo që burrat janë investim? Të gjithë investim jemi. Dëgjove?”, i bërtiti ajo të bijës që ishte mbyllur në dhomë. “Edhe dashuria investim është. Edhe zoti”. Me të mbaruar fjalën, Estelita u ul e drobitur në karrige, bëri kryqin dhe i kërkoi ndjesë Atit, Birit me kompani. Ata ishin familje e mirë katolike dhe nuk duhej, kurrësesi, të bënin blasfemi. “Po nuk më dëgjon fare kjo vajzë o zot”, fliste Estelita me perëndinë, tani që nuk ia varte Destina. “I vjen keq për shqiptarin kësaj. Po atij i erdhi keq për ato gratë që la në Shqipëri? I pyeti ai ato si ndjeheshin kur i hipi avionit? Nuk ka pasur fare thotë kjo budallaqja ime. Si nuk paska pasur ai? Tridhjetë vjeç burrë është. I hipi avionit për interesin e vet dhe tani pret që t’i dhimbset vajzës time. Si t’iu besosh burrave o zot? Pse nuk më dëgjon kjo vajza ime? Pse nuk e përdor fare mendjen kjo? Do vuajë me këtë tru që ka. E do shqiptari më shumë sesa e dua unë këtë njeri? E rriti shqiptari këtë, apo e rrita unë? Kur t’ia shkatërrojë jetën ai do vejë mend kjo. Ma ruaj Destinën o zot! Vetëm kjo më ka mbetur tani. Mos ia prish jetën e zot!” Estelitës po i vinte inat me vajzën që nuk e kuptonte, por edhe me veten që i foli të bijës aq ashpër. U çua nga karrigja, deshi t’i kërkonte të bijës të falur. Destina ishte shpresa, drita, ajri dhe çdo gjë tjetër që rrethonte këtë grua rreth të pesëdhjetave. Kishte punuar një jetë për të bijën dhe nuk duronte dot t’ia lëndonin apo t’i largonin atë buzëqeshje hyjnore me të cilën të ëmën mbante akoma në jetë, paçka se ishte e sëmurë me zëmër. “O zot ç’bëra”, foli Estelita dhe sytë iu mbushën me lotë, per yllin e saj të vogël që ishte futur në dhomë e trishtuar. Gruaja vendosi veshin tek dera e të bijës dhe i trokiti lehtë. “Po vijë brenda unë. Dakord?”, e pyeti vajzën dhe shtyu kanatin.

Destina, sakaq, ashtu e shtrirë në krevat, mbante sytë nga tavani, i qëndisur me disa yje, zemra dhe flutura, që ia kishin bërë dhuratë kur ishte e vogël dhe ajo nuk i kishte hyrë mundimit t’i hiqte nga aty, as tani që ishte bërë njezetepesë, sepse brenda saj ishte ndjerë gjithmonë e vogël, por edhe kur ndjehej e madhe ia kishte prapë ënda për të gjitha, për yjet, për zemrat, për fluturat, në supin e princit me sytë jeshilë dhe fytyrën e pastër si bora, mbi kalin e bardhë në lëndinën e gjelbër, ku xhuxhmaxhuxhët i piqnin gështenja dhe i zienin salep. “Sa bukur”, foli vajza për tavanin. “Pse nuk më lë rehat”, pyeti mamanë që po i prishte ëndrrat, por e ëma bëri sikur nuk e dëgjoi, ngaqë e donte më shumë se çdo gjë tjetër në këtë botë.

“Më fal”, i pëshpëriti Estelita qysh nga dera e dhomës, teksa të gjorën e zunë të qarat për vajzën e saj të vetme, njeriun me të cilin kishte kaluar mbi njëzet vjet në Amerikë.

Destina, për një çast i hoqi sytë nga yjet dhe zbukurimet e tjera dhe i ktheu nga mamaja. E pa sesi qante e gjora dhe iu dhimbs në shpirt. “Më fal ti mami”, i foli dhe me ndihmën e bërrylave ngriti pak shtatin; u drejtua në gjysmë nga mamaja dhe i bëri shenjë që ta përqafonte.

E ëma pa çehren e vajzës dhe iu qas me vrull, donte ta përqafonte dhe nëse mundej të hynte brenda atyre syve si hënat, të kapej fortë pas bishtave të tyre dhe të notonte në galaksitë e pafundme. “Nuk e përsëris më. Ti je e madhe tani dhe e di vetë se çfarë duhet të bësh. Po ja, unë e shkreta kujtova se ti i kishe kuptuar vetë disa gjëra. Nuk ma priti mendja se nuk i kishe kuptuar. U irritova, nuk e kontrollova dot veten”. Mamaja e kishte zënë të bijën prej qafe, i ledhatonte flokët me rrica dhe faqet, ashtu siç kishte bërë dikur Eriku. “Ti e shikon edhe vetë”, i thoshte të bijës, “nuk mund të ketë një dashuri me të madhe se ajo midis nënës dhe fëmijës. Të them të vërtetën as unë nuk i besoja nënave të tjera. Ishte dita që erdhe ti kur drita mbuloi botën time. Unë u bëra njeri tjetër. Nuk isha me ajo që kisha qënë dikur. Nuk e njihja më veten. Nuk isha më Estelita që njihnin të gjithë”, i kallëzonte vajzës, të cilës iu mbushën sytë me lotë. “Unë isha mamaja e Destinës tani. Tani jeta ime mori një kuptim. Ti u bëre kuptimi i jetës time. Ty të mendoja kudo që shkoja, vetëm për ty më dhimbte zemra. Tani ti u rrite dhe ç’është e vërteta jam pak xheloze. Më kujtohet vetja, më kujtohet rinia, babai jot, më kujtohet çdo gjë. Por besomë të lutem, unë nuk dua që ti të vuash si unë. Unë dua që ti të ndriçosh akoma më shumë. Jetën tënde ta jetosh. Një ditë të bëhesh edhe ti nënë. Se ne gratë në këtë botë prandaj vimë. Ne vimë për t’u bërë nëna dhe urimi më i madh për çdo grua është që të jetë nënë. Nuk ka kënaqësi më të madhe se të jesh nënë, të krijosh jetë, jetën ta ruash, të kujdesesh për të, ta rritësh, ta trashëgosh në breza, t’i shërbesh njerëzimit dhe zotit. E kupton Destina se çfarë fati është të jesh femër? Do mundeshin kurrë burrat ta shikonin botën me sytë tonë? Mbajnë ata foshnje në bark për nëntë muaj? E ndjejnë ata jetën që krijohet brenda jetës? Kurrën e kurrës jo! Burrat mendojnë me pantallona. Ne gratë mendojmë me tru dhe me zemër. Truri dhe zemra jonë janë fëmijët. Më kupton se ç’dua të të them?”

Destina hapi sytë dhe mblodhi buzët. Ajo donte të thoshte po, megjithatë nuk ishte plotësisht e sigurtë.

“Trashëgimia e jetës është më e rëndësishme sesa lidhja me një burrë. Eriku mund të jetë djalë i mirë, t’u soll mirë dikur, por kjo nuk ka më rëndësi. Ti je vajzë serioze me moral dhe ajo që ka rëndësi për ty është të sjellësh jetë në këtë botë. Të sjellësh fëmijë të cilët do të duan ashtu siç më do ti mua. Burra ka dynjaja plotë. Vetëm burrat që nuk do i mungojnë ndonjëherë kësaj bote. Çështja tani janë fëmijët. Ata ia japin bukurinë e vërtetë jetës, jo burrat. Kur ne gratë mbetemi me barrë, burrat na tradhtojnë. Kur plakemi, ata shikojnë vjazat e reja. Burrat janë djaj. Nuk kanë as shpirt dhe as tru. Ata mendojnë vetëm me pantallona dhe prandaj ti nuk do bëhesh vegla e një burri. Burri do bëhet vegla jote, sepse ti je femër, ti je nënë, ti je jeta, ti je e ardhmja. Ti duhet ta zgjedhësh burrin dhe jo e kundërta! Zgjidh dikë që do të qëndrojë besnik”, vazhdonte Estelita ligjëratën, teksa gishtat e saj i fuste tek flokët e zinj të vajzës. “Zgjidh dikë që ty dhe fëmijëve të tu do ju ofrojë siguri. Mos shiko shumë për bukuri dhe dashuri. Dashuria dhe bukuria më e madhe për një nënë është fëmija”.

“Të drejtë ke mami”, i foli Destina, teksa iu mbushën sytë me lotë. “Po Eriku thotë që më do”.

“Nuk ka më rëndësi. Ai gënjen. Burri ka lindur gënjeshtar nga natyra. Burri çfarë thotë sot nuk e thotë nesër. Por edhe nëse e ka me të vërtetë, ty nuk të intereson më. Ai nuk e mbajti njëherë fjalën dhe kush është ndyrësirë njëherë, ndyrësirë mbetet përherë”.

“Jo mami”, nguli këmbë vajza me të butë. “Eriku më do me të vërtetë”.

“Po le të të dojë. Kush burrë nuk do binte në dashuri me ty? Pak rëndësi ka tani. Ai është shurdh dhe ti duhet të mendosh fëmijët e tu. Do doje ti që të dalin fëmijët shurdhë?”

“Nuk është shurdh mami. Ka pak problem me dëgjimin”.

“Sido që të jetë. Një shqiptar që nuk komunikon mirë në Anglisht dhe më shumë pikturon sesa punon, vetëm probleme do të sjelli ty edhe fëmijëve të tu. Ti the se dashuria nuk ka kushte. E ke gabim, vajzë. Dashuria ka një kusht të madh. Burri duhet ta bëjë femrën e lumtur. Do ishe ti ndonjëherë e lumtur me Erikun?”

Destinës po i rridhnin lotët me ato fjalë, asaj po i vinte keq për Erikun, megjithatë brenda vetes e dinte se mamaja po i thoshte të drejtën; Eriku ishte ai që pasioni për femrën e kishte bërë që të mos shikonte realitetin e gjërave. “Të drejtë ke mami. Nuk të kundërshtojë dot. Po ja, mua të shkretës më vjen keq që t’ia them muhabetin troç. Ai do lëndohet mami”.

“Po le të lëndohet fundja. Në këtë jetë lëndimi dhe dhimbja janë bekim. Po ato vajzat që ka lënë ai nuk janë lënduar?”

“Mirë e ke”, i foli Destina, duke varur turinjtë, me zërin që dridhej. “Po mua më vjen keq prapë për të gjorin”.

“Hë se nuk e gjen gjë shqiptarin”.

“Po sikur të sëmuret moj mami?”

“Do e marrim vesh në Fejsbuk”, iu përgjigj e ëma.

“Po sikur të vdesi?”

“Ua, avash ti!”

“Jo me të vërtetë e kam”. Destinës i puliteshin qepallat nga ngashërimi për Erikun. “Po sikur vërtet të vdesi?”

Mamasë iu mbushën pak sytë me lotë, edhe asaj i kishte vdekur burri, megjithatë u bë sërish e fortë, ashtu siç duhet të ishte çdo nënë. “Jetën dhe vdekjen”, do i thoshte vajzës, “e jep vetëm perëndia. Ne nuk ndërhymë dot në punët e tij. Mund ta ketë radhën Eriku, mund ta ketë dikush tjetër. Më kupton çfarë dua të them?”

“Mos fol ashtu mami!” Destina filloi të qante dhe ta shtrëngonte mamanë me sa fuqi.

“Ne nuk hymë dot në punët e zotit dhe as në mendjet e burrave. Ne jemi nëna dhe ne duam siguri për fëmijët tanë”.

“E di mami, por Eriku po më dhimbset. Nuk e shikon njeri me sy të shkretin”.

“Eh, ka shqiptarë plotë Amerika. Do dali edhe një për të”.

“Po dashuri? Ai ka nevojë për dashuri?”

“Ka budallaçka plotë që duan të pikturohen lakuriq. Piktor është, do gjejë ndonjë. Po ç’të duhet ty fundja? Ai t’u soll keq dhe nuk ia vlen që t’ia hedhësh më sytë. Po të kishte një punë të mirë, ose të mos ishte shurdh, edhe e falje, se do mendoje sigurinë që të ofron. Por nuk besoj se ke me të vërtetë që të falësh një shurdh shqiptar për dhimbjen që të shkaktoi? Hë! Më shiko në sy!”

Destina i nguli sytë mamasë, për një çast, dhe nuk po merrte dot vendimin nëse duhej ta falte shqiptarin shurdh dhe piktor.

“Mos më thuaj se do rrezikosh jetën dhe të ardhmen tënde thjesht për bamirësi dhe mëshirë. Më dëgjon?”, mamaja drejtoi shtatin dhe liroi duart me të cilat kishte përqafuar më parë Destinën. Ajo tani rrinte e ulur dhe me vështrimin e kthyer majtas shikonte Destinën që mbështeste kokën mbi pëllëmbën e majtë dhe e cila, e zhytur në hulumtim, sytë e saj do i drejtonte nga dera e dhomës. E priti pak se mos vajza po i jepte përgjigje dhe si e pa se ajo nuk e begenisi, zuri t’i fliste sërish. “Më shiko në sy të lutem!”

Destina i ktheu sytë nga e ëma, e cila me dorën e saj e shkundi nga supi.

“Ti e di se sa të dua unë, apo jo? Ti e di që unë do bëja gjithçka për ty.”

“Po”, pëshpëriti Destina.

“Shumë mirë”, i foli e ëma. “Nëse ti e do vërtet këtë djalë, unë do e qepja gojën dhe do ju lija të lirë. Por unë nuk besoj se ti e do atë. Njeriu mund t’i fali gabimet dikujt që e dashuron vërtet. Por kurrën e kurrës nuk mund të fali dikë që nuk e do. Aq më tepër kur ky njeri nuk të ofron asnjë siguri ty dhe fëmijëve të tu. Pse të fusësh veten kot në bela për dikë që vetëm telashe do të sjelli? Pse të shkatërrosh jetën vetëm sepse pate një simpati për dikë që dikur t’u soll mirë? Të drejtë nuk kam?”

Destina vështronte Estelitën dhe heshtte.

“Ai t’u soll dikur mirë. Ishte pak më simpatik se të tjerët që ti njihje. Por ky muhabet zgjati shumë dhe ne ia njojtëm surratin më mirë. Ti për atë njeri tani nuk ndjen dashuri. Ti bërë çfarë bëre me të sepse nuk t’u dha mundësi tjetër. Vitet kaluan, ti ece përpara, kurse ai mbeti në vend. Nuk besoj se e ke seriozisht që t’i rrish besnike dikujt që nuk e dashurove kurrë?”

“Nuk e di mami”, fliste Destina, disi e trembur.

“Mos më thuaj nuk e di! E do apo nuk e do atë njeri?”

“Kam simpati. Dashuria vjen më vonë”.

“Eh! Fillove lojrat ti? Dashuria më vonë mund të vijë për cilindo. Ti për këtë njeri ndjen veç simpati dhe mëshirë”.

“Mbase!”


“E shikon”, foli e ëma dhe menjëherë nxori një psherëtimë, në menyrë që t’i ikte ai ankth, i cili për kaq orë i ngushtonte gjoksin. “E dija që ti këmbëngulje vetëm nga inati im. Unë të premtojë se nuk do ndërhyjë më në punët e tua. Unë thjesht të kam si diellin dhe nuk dua që vajza ime të mbetet peng i disa premtimeve të shkuara me një njeri që nuk ia vlen. Edhe atij më mirë do i bëhet tani. Dërgoi një mesazh”, do i thoshte e ëma, por pastaj ndërroi menjëherë mendje. “Jo! Jo! Jo mesazh! Dërgoi një imeil më mirë, që të duket diçka e ftohtë dhe formale. Thuaja troç që nuk e do. Liroje edhe atë të shkretin! Të gjejë ndonje shurdhe më mirë, ose ndonjë nga ato budallaçkat që biejnë në sevda me piktorët”.

“Mos fol ashtu aman! Haha”, Destina u zgërhdie me të fortat e mamasë.

“Po çfarë të them më unë e shkreta? Më plasi shpirti këtu dhe dy vjet. T’i thoshe që nuk e doje dhe puna do mbaronte me kohë. Kishe frikë ti se nuk gjeje burrë tjetër. Sa të fillosh punë vitin tjetër, të shikosh sa dhëndurë do dalin. Do zgjedhësh kë të duash ti”. Estelita po i shkulte faqet të bijes me përkëdheli. Ajo filloi të falënderonte Atin, Birin me kompani, që më në fund vajza i hapi zemrën. “Nuk ta marrë më telefonin si sot. Fol me kë të duash! Dil me sa amerikanë të duash! Unë thjesht nuk doja që ylli im të shkatërronte jetën e vet me shqiptarin”.

“Mirë mami. Faleminderit! Ti je nëna më e mirë në botë.”

“Për dritën time i bëj të gjitha. Edhe vetë do tretem për ty”.

“Mos fol ashtu”, vajza u përlot dhe të ëmën zuri nga qafa.

Filluan të puthnin njëra tjetra, sepse të hënën i priste puna dhe shkolla, dhe që të ishin gati të hënën duhet të putheshin në fundjavë. Jeta në Nju Jork do të vazhdonte, e madhja do lodhte trupin, e vogla mendjen, kurse shqiptarin nuk do e begenisnin më. Nëse ndonjëherë do iu bëhej vonë për të dhe do pyesnin nëse ai ishte gjallë apo kishte vdekur, ato do kontrollonin faqen e tij në Fejsbuk.

“Fli tani”, i foli mamaja, mirëpo e vogla u duk e hutuar.

“Më iku gjumi. Mos ke një tabletë gjumi aty?”

“Për yllin tim i kam të gjitha”. Mamaja u fut në kuzhinë, bëri ca zhurma të vogla dhe mbas tre minutash u kthye në dhomën e vajzës. “Të solla edhe ujë me limon. Ashtu siç e ke qejf ti”.

“Rrofsh mami”.

“Çoje pak kokën se mos mbytesh”, i foli Estelita dhe iu afrua pranë krevatit.

Vajza hapi gojën, përtypi ilaçin dhe ujin që i dha mamaja. I dhuroi të ëmës edhe një puthje tjetër, meqënëse ishte fundjavë; pastaj u shtri.

Estelita pa yllin e saj edhe një herë të fundit, pastaj fiku dritën dhe tërhoqi derën ngadalë.

Me të dëgjuar mamanë që doli, Destina hapi sytë e mëdhenj si hënat, drejt yjeve dhe zemrave fosforike të tavanit. Asaj po i merrej mendja, gjithë dhoma po i vinte vërdallë. Megjithatë arriti të mendonte edhe një herë të fundit djalin që e kishte pritur në shi dhe si kalama i kishte folur duke u qaravitur. Pak nga trullosja, pak nga fjalët e mamasë, Destina vendosi se nuk do e sillte më ndërmend shqiptarin. “Nuk e dua”, foli ajo përçart për Erikun. “Si të falë dikë që nuk e dashurova vërtet?”, i bëri ajo pyetjen vetes dhe mbylli menjëherë sytë. Pa kaluar pesë minuta, tableta e kishte bërë efektin e vet dhe vajza ishte zhytur në një gjumë të rëndë, nga ai pa ëndrra, pa frika, pa vegime, pa dhimbje dhe pa dashuriçka.