Argumentet qe mund te mund te sillen , ndoshta mund te trajtoheshin edhe tek rubrika e ekonomise dhe marketingut ,pasi duken si shume te peraferta. Nejse , e provova me nje monedhe , lek ose shqip dhe i ra tek tema shoqerore.
Ne keto vite ,nje fjale qe e gjen shpesh ne artikujt e gazetave ,debatet televizive dhe me pak ne tekstet shkollore , dhe qe merret me ngjarjet me fundit eshte fjala "Globalizim" .
Behet fjale per nje term qe sherben per te treguar ndryshimet e tanishme ne ekonomine e te gjithe botes : Firmat e medha prodhuese nuk i projektojne me planet e tyre te zhvillimit sikur ti perkisnin nje shteti te vetem ,por mendojne per gjithe boten si nje merkato e madhe dhe e vetme ,ku mallrat dhe sherbimet e tyre mund te levizin shpejt dhe lirisht!
Keto firma jane te ashtuquajturat " multinacionale" ,shoqeri pronare fabrikash ose filialesh ne vende te ndryshme, shpesh dhjetera e dhjetra shtete te ndryshme ,edhe pse selia ngelet zakonisht ne vendin ku kane lindur.Pikerisht duke perfituar nga prezenca e shperndare ne vende te ndryshme ,kete firma levizin me liri te madhe dhe mund te vendosin te trasferojne prodhimin e tyre aty ku me shume u intereson ,duke siguruar keshtu fitime kolosale.
"Multinacionalet " ,zakonisht ,per te ndertuar impiante te reja zgjedhin , vendet e "JUGUT" te botes ose Evropes lindore ,ne menyre qe te paguajne paga me te uleta dhe perfituar nga lehtesirat qe qeverite japin me gjithe qejf ( duke i rene me pas gjoksit para elektoratit te tyre), vetem e vetem per te terhequr okazione pune.
Shpesh behet fjale per kombet ku egzistojne lendet e para pak te kushtueshme dhe kontrolli mbi prodhimet e ndotura jane me pak efikase.
Gjithe kjo sot eshte e mundur fale zhvillimit gjigand te mjeteve te trasportit ,nga nje ane e botes ne tjetren me shume shpejtesi dhe kosto te ulet.
Po ashtu lehtesia e komunikimit lejon te drejtosh edhe ne distanca te largeta industrira dhe impiante po aq te largeta , nepermjet ,fax, kompjuter , internet.
Globalizimi eshte pike mberritja e nje procesi historik ,dhe rezultat i nje rritje te vazhdueshme te prodhimit industrial dhe ekspansionit te tregetise nderkombetare ,qe kur (qysh prej viteve 600') Anglia u be vendi i pare i pajisur me nje sistem industrial modern ku ka pasur nje shytje te vazhdueshme per te kerkuar burime lendesh te para ,menyra te reja prodhimi ,menyra te reja per te trasportuar dhe per te shitur .
Dhe keshtu vitet 800' ishin arena e pushtimeve me arme ,dhe kolonializimit te Azise dhe Afrikes , si serbatore gjigante lendesh te para dhe prodhimesh bujqesore ,per pasurimin e industialisteve dhe tregtareve europiane , por dhe nje rast njohje e banoreve te ketyre kolonive e zakoneve dhe produkteve perendimore ,duke u bere gradualisht kliente te kompanive euro-amerikane.
Me kalimin e kohes dhe stili i jetes se tyre ndyshoi duke u uniformuar , dhe perhapja e te mirave te konsumit si TV, frigo, auto kane luajtur nje rol te madh ne percaktimin e ndyshimeve te thella ne eksportimin e stlileve uniforme jete ,ne te gjithe boten.
Sot gjithe gustot pothuaj jane homogjenizuar: Gjithcka qe ka origjine amerikane e gjen si ne Chikago ,si ne Tanzani, si Coca Cola, Burger King, Chips and Fish., Mc Donalds, i gjen kudo , ne Meksike , afrike ,peru . Te njejat jean-s qe veshin kinezet veshin dhe australianet.
Dhe me kalimin e kohes fenomeni behet me masiv : nepermjet antenave satelitare mund te shikosh nje ndeshje futbolli Brazil ose Japoni,.
Afersia, te pakten ajo virtuale ,eshte aq e "madhe" sa "global village" nuk tingellon me aq ezotik ,por tregon nje bote qe i ngjan nje qyteti te madh te nje province apo qarku ,ku cdonjeri mund te takoje te gjithe te tjeret dhe beje muhabet me ta pa teklif fare.
Ne te vertete ,ne pergjithesi eshte modeli i jetes amerikane ,ai qe eshte perhapur ne shume vende te ndryshme.
Globalizimi nuk do te binte aq shume ne sy ne se nuk do te egzistonte nje vend nga forca ekonomike absolutisht mbizoteruese mbi gjithe te tjerat ( dhe pse s'besohet se jane aq sa duan te tregojne).
Jo rastesisht kur duan te tregojne produkte tipike te konsumit boteror ,pertej cdo kufiri, citohet , Coca cola, Walt Disney, Mc Donald's si simbole te konsumit amerikan.
Nje tjeter emer qe mund te perdoret per te treguar globalizimin ne bote mund te ishte "amerikanizimi"
Krijoni Kontakt