Kuriozitete Nga Shkenca Dhe Jeta

[BvizioN]

Lockheed Martin Space Systems pritet te hedhe $500 milion ne kontrate per te ndertuar nje telekomunikacion orbitar ne Mars,thote Roger Gibbs,MTO projekt managjer ne Pasadena te Kalifornias.Qellimi i NASA's ne kete MTO (Mars Telecommunication Orbiter) eshte te jete fillestarja e perdorimit te komunikimit me lazer nga planeti ne planet.Planifikimi i dates se hedhjes eshte gjate vitit 2009.
MTO do jete e para udhetuesja e pare nderplanetare me mision kryesor dhenien e nje shebim komunikacioni misioneve te tjera.Ajo do orbitoje ne Mars ne nje lartesi me te madhe sesa shumica e orbituseve te tjere,rreth 4506 km mbi siperfaqen e Marsit.Fluturuesja kozmike do komunikoje me token nepermjet dy radio band dhe nje terminal optikal komunikues gjithashtu e cila do demostroje perdorimin e near-Infrared laser per nje komunikim nderplanetar.
Iformacioni i derguar do terhiqet nga nje Teleskop ne Obzervatcionin e Kkalifornias.Komunikimi optikal jep nje potencial te madh ne shpejtesine e transmetimit dhe eshte shume me e efektshme se ato qe perdoren momentalisht.Nevoja e krijimit te nje komunikacioni mes planetesh ka qene shprehur me pare nga shkrimtare te veprave fantastiko-shkencore.Shkritari George O.Smith ne nje novele te vitit 1942 'QRM-Interplanetari' shkruan per nje punim te ushtrise Amerikane per te krijuar nje komunikim nderlidhje mes stacioneve reth e qark mbrendesise se sitemit solar.

Shkeputur nga nje artikull ne www:Space.com

ZiM

[BvizioN]

Astronomet kane fotografuar nje ndodhi kozmike dje ne mengjes dhe besojne se mund te jete lindje e nje Blak hole (Shpelle e zeze) behet e ditur ne Space.com.
Pamje e dukshme e levizjes se ndriquar pas nje energjie te larte shpethimi te Gamma-ray krijon bashkimin e dy densitete yjesh neutrone duke krijuar relativisht mase te ulet Black hole thote Neil Gehrels i NASA's Goddard Space Flight Center.Eshte hera e pare qe zbulohet nje pamje optike e nje shperthimi te tille te Gama-ray ne kohe te shkurter.
Gama-ray eshte forma me energjitike e radiacionit ne spekter elektromagnetik qe permban gjithashtu rreze-X dhe vale radioaktive.
Ky proqes ka ndodhur 2.2 bilion vite drite larg,dmth ka ndodhur 2.2 bilion vite me pare po drita sapo ka arritur tani.

Shkeputur nga Space.com



ZiM

[Xhuxhumaku]

Çudia/ 9 maji, dita e kënaqsisë seksuale

Një qytet brazilian feston ditën e orgazmës

Rio de Zhaneiro - Në një krahinë veri-lindore të Brazilit, tepër e njohur për zakonet e veta religjoze, qyteti i vogël Espertantina pëlqen të festojë kënaqësinë seksuale: tashmë 9 maji është atje dita zyrtare e orgazmës, e cila i dedikohet përmirësimit të marrëdhënieve në çift.

"Ne e festojmë ditën e orgazmës në të gjitha format e saj. Por sipas përvojës sime, gratë duan më tepër kohë për të arritur orgazmën se sa burrat",- ka shpjeguar në një bisedë telefonike kryebashkiaku i Esperanrinës, Felipe Santolia. Ai ka shpjeguar se qyteti i tij prej 38.000 banorësh e feston zyrtarisht ditën e orgazmës prej vitesh, por kryebashkiaku kishte vendosur veton në krijimin e një ditë zyrtare. Këshilli ka votuar të shtunën krijimin e një dite të tillë. "Unë jam 32 vjeç, nuk jam i martuar, por mbi të gjitha mendoj që tema është aktuale",- ka treguar Santolia, i cili është vendosur në krye të bashkisë së qytetit këtë vit. Dita e orgazmës parashikon një seri diskutimesh në grup me seksologë të ardhur nga të gjitha anët e Brazilit dhe paraqitjen e “Monolgët e vaginës”, pjesë e Eve Ensler, që ka njohur sukses në të gjithë botën. Felipe Santolia ka pranuar se fillimisht kjo iniciativë i ka shokuar banorët e kësaj krahine të varfër dhe tepër besimtare, por tashmë ata e kanë pranuar. (AP)

[Xhuxhumaku]

Studimi

Truri i meshkujve gei, i ndryshëm nga të tjerët

Uashington- Një përbërës i nxjerrë nga djersa e meshkujve homoseksualë dhe e grave heteroseksuale, (por jo nga meshkujt heteroseksualë), ka çuar në idenë e mundësisë së një ndryshimi në trurin e homoseksualëve. Ky zbulim përforcon idenë se qeniet njerëzore u përgjigjen feromoneve, përbërje kimike të njohura për ndikmin e tyre në sjelljen e kafshëve, por roli i tyre në aktivitetin njerëzor është vënë në dyshim. Elementi në fjalë është një rrjedhës i testosteronit të quajtur 4,16-androstadio-3-një (AND).

"AND-ja gjendet mbi të gjitha në djersën e meshkujve", kanë shkruar kërkuesit në numrin e kësaj jave të Akteve të Akademisë Kombëtare të Shkencave. Në një studim të mëparshëm, Ivanka Savic, e spitalit universitar të Krarolinskës, ka zbuluar së bashku me kolegë të tjerë, se truri reagon kur gratë ndiejnë AND-në dhe kur burrrat ndiejnë një përbërës përgjegjës në urinën femërore të quajtur EST. Këtë radhë janë përballur të dhënat dhe reagimet e 12 grave, 12 heteroseksualëve meshkuj dhe 12 homoseksualëve meshkuj. "Në ndryshim nga meshkujt heteroseksualë, meshkujt gei dhe gratë heteroseksuale kanë një përgjigje në tru ndaj AND-së", ka shkruar grupi i kërkuesve. (Reuters)

[Xhuxhumaku]

Britani e Madhe/ “Buda hidhet nga muri", duhet të porositet 5 ditë më parë

Supa më e shtrenjtë: 160 euro tasi

Londër – Supa më e shtrenjtë në Londër, e gatuar në një restorant luksoz kinez, mund të shijohet për 160 euro. E quajtur "Buda hidhet nga muri", supa me pendë peshkaqeni, që duhet të porositet 5 ditë më pare, përmban veç të tjerave edhe një varietet të rrallë të kërpudhave japoneze, qepë të thata, mish derri, etj. Pavarësisht çmimit tepër të lartë, restoranti kinez “Kai”, i vendosur në lagjen shik “Mayfair”, ka shitur mesatarisht dy tase në muaj, sipas pronarit Bernard Yeoh. "Unë mendoj që për këtë supë ia vlen çmimi, pasi nëse ju do të provoni ta gatuani në shtëpi, do të shihni se pak a shumë do të kushtojë njëlloj. Ne nuk fitojmë shumë në një pjatë të tillë",- ka deklaruar ai. Supa, "gatim perandorësh", sipas menusë, shërbehet tradicionalisht në Azi, në raste martesash apo ditëlindjesh.

Gjatë përgatitjes së kësaj supe, përbërësit zihen ose piqen në katër pjata të ndryshme, nga katër deri në shtatë orë secila. Prej tyre lëshohet një aromë mishi tepër e këndshme. “Sa më ngadalë të kryhet zierja, aq më e lehtë dhe më e shijshme është supa”,- ka shpjeguar Yeoh. (AFP)

Marre nga gazeta Dita

[Lov!]

Ne vitin 1881 doli per here te pare ne bote numratori telefonik.Ai u botua ne Berlin dhe u quajt ''Lista e pjesmarresve te bisedave ne largesi.Ne kete numrator te pare eksistonin 187 numra telefonik.

[Zana e malit]

Per pese vjet mund te paraqitet injeksioni per duhanxhinje. Sot do te jene te publikuara rezultatet e ndalimit te varesise se nikotines tek njerezit.
Ilaçi, te cilin e kane bere shkenctaret, e stimulon prodhimin e antitrupave ne gjak, te cilet lidhen me nikotinen dhe ndalojne futjen e saj ne tru, me c'rast japin nje ndjenje te rehatshme te duhanxhinjte.

Marre nga gazeta "Lajm ekskluzive" e dates 16 Maj 2005.

E pra, ata qe e kane vetem si ves te pirit e duhanit, e kane me lehte, nderkaq te tjeret le te mbajne shprese se se shpejti vjen "sherrimi" per to!..

NDAL DUHANIN!

ZeM

[Darius]

Per pese vjet mund te paraqitet injeksioni per duhanxhinje. Sot do te jene te publikuara rezultatet e ndalimit te varesise se nikotines tek njerezit.
Ilaçi, te cilin e kane bere shkenctaret, e stimulon prodhimin e antitrupave ne gjak, te cilet lidhen me nikotinen dhe ndalojne futjen e saj ne tru, me c'rast japin nje ndjenje te rehatshme te duhanxhinjte.

Marre nga gazeta "Lajm ekskluzive" e dates 16 Maj 2005.

E pra, ata qe e kane vetem si ves te pirit e duhanit, e kane me lehte, nderkaq te tjeret le te mbajne shprese se se shpejti vjen "sherrimi" per to!..

NDAL DUHANIN!

ZeM

Oh sikur te ishte e mundur. Sa shume tortura do i kursenim vetes ne duhanpiresit qe se leme dot

[BvizioN]

Ne jetojme ne nje univers te mahniteshem,te pasur dhe me nje kompleks fenomenesh! C'do avancim ne vezhgimin e mundesive zbulon objekte te reja te pa parashikueshme si psh siteme planetare te tjera dhe pocese ne univers.Nga te gjitha keto fenomene,me e mrekullueshmja e te gjitha koherave e interesit me te madh tek ne si qenie njerzore eshte jeta ne univers! Sa planete mund te kete qe mundesojne jete ? Dhe sigurisht,c'fare eshte e demosdoshme qe nje jete te egzistoje? Si fillon jeta? Si evulon dhe c'fare krijesash interesante mund te sjelle evolucioni? Sa shpesh duken krijesat intiligjente ne fushen gjigande te jetes? Jane konkretisht keta pyetje te cilat jane te adresuara nga shkencare te qendres se studimit te jetes ne univers, LITU.




Per te bere n je progres kundrejt pergjigjeve,disa shkencare te kesaj qendre jane ne kerkim te sistemeve te tjera planetare duke vezhguar pa pushim per ndonje ndryshim sado te vogel te drites se yjeve qe mund te ndodhe kur nje plantet kalon perballe ashtu siq ndodh me token dhe diellin.Ne biles kemi te instaluar nje teleskop automatik ne dimrin e ashper te Antraktides ku pothuajse eshte gjashte muaj erresire e vazhdueshme duke krijuar condita ideale per vezhgim.Ne te ardhmen shkencaret tane do marrin pjese ne nje mision me anije kozmike e cila do kete nje teleskop special e cila do shikoje per ndryshimet karakteristike te drites se yjeve te shkaktuara nga eklipset planetare.Per here te pare te de kemi nje teknologji te kenaqeshme per te zbuluar planete si toka.Ky teleskop do vezhgoje qindra dhe mijera yje,gjithmone ne pritje per nryshimin sado te vogel te ndriqimit i cili mund te jete nje indikues i prezences se botave te tjera.

Shkencaret tane perpiqen te kuptojne si planetet ndryshojne gjate biliona viteve,dhe kryesisht si ndryshon atmosfera,temperatura dhe presioni qe nga mosha e re e tyre.Dhe a munded qe atmosfera e pershtateshme per jete diqka e njejte per te gjitha krijesat dhe e vazhdueshme?

Dhe aty ku kushtet jane te favoreshme, a mund te kete jete? Shkencaret e LITU kane marre persiper nisma duke sygjeruar senare,te cilat mund te shpiejne tek origjina e jetes ne toke apo vend tjeter.Jo shume kohe me pare ne kemi besuar se vetem Yjet qe ngjasojne me diellin tone mund te favorizojne kushtet e pershtatshme per jete ne planetet per rreth! Rreth ketyre yjeve te ndriquar,planetet mund te vertiten neper orbita me distance te tille ku teperaturat jane te pershtateshme.Sidoqfte pak gje dinim: Forca e jashtezakonshme e efektit te greenhose per te ngrohur planetet larg nga yjet e tyre nuk ishte e njohur fare deri kur zbuluam se ky efekt nuk ish i rendesishem ne Venus ku siperfaqja ka nje nxehtesi te mjaftueshme per te shkrire metal.Ne shohim nje lloj Greenhouse,actualisht te formuar nga nje shtrese akulli disa kilometershe ne satelitin (hena) Europa te Jupiterit,aq larg nga Dielli sa qe ndriqimi diellor eshte vetem nje % e vogel e asaj qe merr toka.A mund te kete jete ne oqeanin gjigand te saj? Shkencaret tane po ekspolrojne kete mundesi si ne teori ashtu dhe ne planifikimin e ne misioni ne satelitin Europe per te kerkuar ndonje shenje jete.




Planetet e yjeve te kuq e te zbehte te cilet gjithashtu quhen M stars jane nje mundesi e re terheqese! Te neglizhuar per shume kohe nga kerkuesit e SETI,keta yje perbejne 80% te yjeve ne Galaksine tone.Prap se prap drita e tyre eshte aq e dobet saqe vetem planetet ne orbite te afert mund te marrin ngrohtesi.Por qfare ngrohtesie mund te jete kjo?Ne orbita kaq te vogla planetet mund te jene te kyqur ne nje pozicion te tille qe vetem njera faqe e tyre eshte perball ndriqimit (ashtu si ana e afert e henes tone qe gjithmone eshte perball tokes) Qendra e anes se ndriquar mund te jete perveluese! Dhe ana e pandriquar mund te jete e ngrire ne akuj! Po diku mes ketyre ambjenteve ekstreme kushtet mund te jene te pershtateshme per jete.Mbase ne keta planete mund te kete nje zone te ndermjetme qe pershtatet per jete.Si mund te jete jeta ne nje planet te tille ku koha pothuajse nuk ndryshon dhe dielli pothuajse kurre nuk perendon?

Mbase me provokuese nga te gjitha jane nje klas planetesh te cilet patjeter duhet te egzistojne por qe nuk jane pare kurre.Keta jane planete qe jane nxjerre nga sistemi i tyre gjate nje crregullimi qe shkaktohet nga lindja e sistemeve planetare.A eshte jeta e mundur atje?Mbase jo.Ashtu si planetet gjigande ne sistemin tone kane ngrohtesi ne mbrendesi te tyre per shkak te radio aktivitetit apo burimeve te tjera te energjise eshe keta mund te kene atmosfere mjaft te thelle,dhe efekte greenhouse qe mund te sjelle kushte jete.Sa e quditeshme mund te jete ajo lloj jete nese ne te vertete egziston!

Ashtu siq kerkojme per shenja jete ne Mars,ne do vazhdojme kryesisht te kerkojme per uji.Po c'fare tjeter kerkohet per jete?Si ishte oksigjeni i hershem kaq esencial per krijesat me tru te madh si puna e njerezve...formuar ne planetet territorial.Mbase kohe me pare Marsi mund te kete prodhuar mjaft nitrogjen per te ushqyer jete.

Shkeputur nga Space.com

Perkthimi nga ZiM

[BvizioN]

MINNEAPOLIS,MN -Dy yje densitive duke u vervitur rreth e rrotull njeri tjetrit me shpejtesi marremendese mund te jete forca me e madhe nga te dhenat e Ainshtainit per dallgezimin e valeve te gravitetit ne hapesire.
Yjet dobio te quajtur RX J0806- jane zbuluar ne vitin 1994 me rreze -x.Pastaj te shfaqur me ndriqim dhe venitje (blip) qdo 5.4 minuta ,kompleksi dy yjesh besohet te jete nje pale wite drafts (Wite dwarfs jane komleks yjesh te mbajtur nen kontroll nga graviteti qe kane! Yjet white drafts jane formuar nga perfundimi i produktit te evolimit te yjeve te nje mase relativisht te ulet)

Ndarja mes tyre eshte vetem 50.000 milje (rreth 80.000 km) dmth 1/5 e distances se Tokes me Henen gje qe i ben keta dy objektet qiellor me te afert ne distance te vezhguar nga njeriu!Duetit vallezues mund ti mbarojne valet e gravitetit gjate vershimit ne fushen e hapesires ne nje kohe te parashikuar nga Ainshtaini ne teorine e relativitetit.
Keto vale nuk jane zbuluar akoma direkt po sidoqofte egziston evidence indirekte,thote Tod Strohmayer i cili prezantoi rezultatet ne nje miting te nje shoqerie astronimike te Amerikes.Strohmayer ,nga qendra e fluturimeve kozmike te NASA's prezantoi te dhena nga Observatori Chandra rreze-X qe tregojne se koha midis blipeve ne rreze X-ray eshte nga 1.2 milliseconda qdo vit.Rrjedhimi eshte se ky kompleks yjesh po orbiton shpejt e me shpejt dhe gradualisht do bashkohen njeri me tjetrin ne nje shpejtesi prej 2.5 cm per ore.


Ja dhe nje foto spjeguese.




Marre nga Space.com

ZiM

[BvizioN]

MINNEAPOLIS,MN- Ka galaksi qe egzistojne ne ne shkretetirat pothuajse boshe te hapesires.Quditerisht,keto 'Galaksi boshe' jane akoma duke formuar yje te nxehte blu pothuajse me teper se galaksite mesatare ne zonat me te populuara te universit.

Fiona Hoyle e Universitetit te hapesires prezantoi disa zbulime te mijra galaksive ne pjeset e vetmuara te boshllekut kozmik,ne takimin e 206'te te shoqerise astronomikale Amerikane muajn e fundit ne Minneapolis.

Voids (eshte pjese boshe e universit ku fillojne dhe krijohen galaksite e reja) jane mesatarisht 100 milion vite drite larg nga njeri tjetrit dhe permbajne vetem nje numer te vogel galakishe gjithsecila.Po ti mbledhesh bashkarisht voids mbushin 40% te volumit te universit e megjithate galeksite mbrenda tyre jane me pak se 5% e te gjitha galaksive.

Galaksite e Void jane observuar dhe mepare mire po ky eshte shembulli i pare statikal,thote Holey ne Space.com

Studiuestit kane arritur te zbulojne se keto galaksi tentojne te formohen ne afersi te tehut,ne pozicion te kundert me qendren e void.
Por zbulimi me i shenuar eshte menyra se si galaksite duken blu! Jo..blu ne kete rast nuk do te thote se jan galaksi te vetmuara por thjesht se keto galaksi jane akoma ne aktivitet per te foruar yje te rinj.



Shkeputur nga Space.com

[BvizioN]

Astronomet deklaruan sot zbulimin e planetit me te vogel jashte sistemit tone solar.Perafersisht shtate here e gjysem me i madh se toka jone,dyfish me i gjere, ky extrasolar planet i ri mund te te jete bota e pare e gurte qe eshte gjetur ndonjehere dhe qe orbiton nje yll te njejte me diellin tone.

Momentalisht rreth 150 plantete extrasolare jane bere te njohur dhe numri vazhdon te rritet.Po shumica e ketyre boterave te largeta jane gjigante te medha te perbera me gaz siq eshte Jupiteri.Vetem kohet e fundit astronomet kane filluar te zbulojne objekte te tilla me mase me te vogel.

'Ne vazhdojme ti zgjerojme kufijte e gjerave qe mund te zbulojme dhe ne po i afrohemi shume e me shume gjetjes se boteve' thote Steven Vogt,nje pjestar i grupit te Santa Cruz,universitetit te Kalifornise.

Zbulimi i kushuririt te tokes ne largesi eshte deklaruar sot me 13/06/2005 ne nje konference shtypi te NSF'se (National Science Foundation )ne Arlington,Va.

Ky planet i ri orbiton Gliese 876 (Gliese 876 eshte nje yll ap nje diell teper i ngjashem me diellin tone) qe ben pjese ne gurupin M te yjeve,ndodhet 15 vite drite larg ne konstilacionin Aquarius.Kjo 'Superbote' nuk eshte e vetmuar!Aty ndodhen dy planete te tjere,qe te dyja kane te njejete madhesi me Jupiterin dhe ndodhen ne te njejte sistem.Kjo bote e trete ish zbuluar nga nje extra Wobble (extra Wobble eshte motode zbulimi qe bazohet ne efektin qe krijon planeti gjate orbitimit rreth yllit) e cila eshte krijuar ne yllin qendror.

Nga kjo wobble,studiuesit llogariten masat minimale te ketij planeti te ri 5.9 te mases se tokes tone.Orbita e ketij planeti plotesohet ne nje shpejtesi orbituese prej 1.49 dite dhe nje distance te supozuar prej 2 milion miles (rreth 3.21 milion kilometra) nga qendra e yllit,ose 2 % e distances nga toka jone te dielli.

Duke orbituar kaq afer rreth yllit shkencaret spekulojne se temperatura e planetit eshte shkrumbuese nga 400 ne 750 grade Fahrenheit (200 ne 400 grade celcius)
Ky planet ka mundesi te jete teper i nxehte per te mbajtur gazera te shumta si Jupiteri.Prandaj ky planet ka me shume mundesi te jete i gurte.

Masa e ketij planeti mund te mbaje me lehtesi nje atmosfere thote Gregory Laughlin nga UC Santa Cruz.Mund te konsiderohet si nje planet i gurte,mbase me nje kore hekuri dhe nje nenshtrese silikoni.Gjithashtu mund te kete nje shtrese densitive me ujera avulluese.

Kjo foto eshte nje koncept artistik i ketij planeti te zbuluar rreth Gliese 876!



Shkeputur nga Space.com

[Davius]

Njeriu me i gjate ne bote

Robert Wadlow ( USA 1918-40 ): gjatesia= 2.72 cm

[BvizioN]

NASA po krijon nje mini-AERkam,nje automjet kontrollues me fluturim te lire robotik per veshtrim ne largesi dhe kontroll te misioneve te ardhshme fluturuese ne hapesire.Nanosatellite klas kjo Mini-AERkam sferike (Miniature Autonomous
Extravehicular Robotic Camera)ka nje diameter prej vetem 19.05 cm dhe nje peshe prej 4.53 kg.Eshte pak me e madhe se pulti kerkues qe Obi-Wan ka perdorur per te stervitur Luke Skywalker ne filmin e pare te Star Wars

[BvizioN]

Observime te reja te yllit qe dyshohej te kish planete sjell evidence bindese mbi egzistencen e nje bote te re.

Ne vend te pozes se planetit astronomet kane fotografuar nje forme te quditshme unaze e perbere nga pluhur qe rrethon yllin.Astronomet dyshojne se planeti akoma i papare krijon nje pamje skulpturale te tille.

Ylli me emer Fomalhaut,eshte i 17'ti per nga ndriqimi ne qiellin e nates dhe eshte teper i lehte per tu gjetur me sy te zhveshur.Eshte relativish yll i ri,akoma i mbeshtjelle me pluhurin e tij te lindjes.Fomalhaut eshte rreth 25 vite drite larg tokes.

Spjegime rreth deformacionit te tij

Ne vitin 2002,astronomet thone se kan gjetur deformacion ne unazen e pluhurt te Fomalhaut dhe kane llogaritur qe nje planet me madhesine e Saturnit mund te jete ne orbite rreth tij.Observimet po ashtu krijuan nje ide se unaza mund te ishe ne kunderbalance ne lidhje yllin,diqka qe ben te sygjerosh prezencen nje planeti,por ky spekullim ish bazuar pjeserisht ne modele kompjuteristike.

Pamja e re optikale nga teleskopi i hapesires Hubble rezulton dimensionet egzakte te unazes se formuar nga mbeturinat e formimit te yllit.

Unaza e pluhurt nuk e ka qendern tek ylli ashtu siq do pritej vetem nese graviteti i yllit do ndikonte ne formen e saj.Perkundrazi,qendra e saj eshte 1.4 billion milje (2.25 billion kilometra) larg nga ylli (15 here me e gjate se distanca e tokes nga dielli) Kjo eshte nje evidence e forte e nje planeti qe ndikon ne unaze,thone shkencaret sot.

Imazhi i ri i derguar nga Hubble konfirmon hipotezat e mepareshme qe nje planet ka nderhyrje ne unaze,thote Paul Kalas i universitetit te Kalifornise.

Kalas dhe koleget e tij mendojne se objekti misterioz eshte planet,dhe jo ndonje diqka me e madhe! Investigimi eshte i rendesishem per arsye se Fomalhaut (Fo-mal-ought) eshte nje sistem qe mendohet te kete patur ngjashmeri me sistemin tone solar kur ka qene rreth 200 million vjet i vjeter( sistemi jone solar eshte momentalisht 4.6 billion vjet i vjeter)

Unaza`rreth Fomalhaut ka ngjashmeri me rripin Kuiper te sistemit tone solar,qe eshte rajon me objekte te ngjashme me kometa dhe shtrihet pertej Neptunit.Astronomet mendojne se planetet,asteroidet,kometat qe krijohen nga pluhuri,gjate ketij procesi shume materil eshte larguar ne dalje te sistemit apo ne mbrendesi te tij duke formuar nje unaze me mbeturina.

Imazhi i pare me drite te dukshme i unazes se pluhurt rreth yllit Fomalhaut.Pjesa me e ndriquar eshte unaza ,me yllin yllin qe duket afer por jo egzaktesisht ne qender.Nga pjesa e erret majtas imazhit nuk eshte arritur te merret data.




Evidence me e tepert

Hubble sjell me teper te dhena qe sygjerojne egzistencen e nje planeti.Tehu i mbrendeshem i unazes eshte disi me i mprehte se tehu i jashtem!Gjeresia e unazes qe eshte 2.3 billion milje (3.7 billion kilometra) eshte diqka e pranueshme
vetem nese i eshte dhene forma nga nje bote e sapokrijuar.Pa planet qe te mbaje materialet nen kontroll,unaza duhej te ish me e gjere.Trajta e kesaj unaze eshte e ngjashme me ate qe shikohet ne unazat e Saturnit,te cilat jane te influencuara nga graviteti i henave,thote Kalas.

Edhe pse egziston ngjashmeri mes sistemit tone dhe Fomalhaut,struktura e Fomalhaut eshte perseri distancuese."Nderkohe qe unaza e Fomalhaut eshte e krahasueshme me rripin Kuiper,diametri i saj eshte 4 here me i madh se i rripit Kuiper" thote Kalas.Kjo sygjeron se jo te gjitha sistemet planetare formohen dhe evulojne ne menyre te njejte.

Sigurisht,disa nga pak a shume 150 planeted ekstrasolare te gjetura deri tani orbitojne ne nje afersi te jashtezakoneshme me yjet e tyre te nxehte.Ne disa sisteme,bote me madhesine e Jupiterit orbitojne yllin ne nje kohe vetem disa ditoreshe! Te tjera planete marrin nje rruge orbitore te gjere rreth yjeve te tyre

Ne fotto: Nje krahasim i unazes se Fomalhaut me objektet ne sistemin tone solar,sebashku me Sedna qe eshte objekt me permasa te aferta planetare dhe qe eshte gjetur kohet e fundit ne orbite pertej Plutonit.



Shkeputur nga Space.com

[BvizioN]

Nje koleksion masive me zaje hapesire (Zaje: gure te lemuar) qe rrethojne ne menyre relative nje yll te afert eshte zone konstruksioni per planete thone astronomet.Ylli me emer TW Hydrae eshte i ri dhe ne zhvillim per te krijuar botera te reja.

Obzervimet e reja tregojne nje disk materialesh me permasa zajesh qe shtrihen te pakten 1.6 billion kilometra larg nga ylli.Eshte tamam aij lloj materiali qe nevojitet per krijimin e kometave,asteorideve dhe po ashtu dhe planeteve rreth yillit te ri,ne baze te teorise.

"Ne po shikojme ndertimin e nje planeti qe po zhvillohet taman perpara syve tane" tha David Wilner nga qendra e astrofizikes ne Harvard-Smithsonian te premten e kaluar.Fondet jane te grumbulluara dhe tani materialet e ndertimit
jane ne bashkim per te krijuar nje sistem solar te ri.

Mosha e pershtatshme.

Astronomet besojne se pas lindjes se nje ylli mund te kalojne miliona vjet deri ne krijimin e planeteve.Ylli TW Hydrae eshte pothuajse 10 milion vjeqar.Vetem disa observime kane shfaqur procesin e formimit te planeteve ne progres dhe shkencareve u duhet akoma shume pune per te deshmuar gjithe vazhden,si rezultat i tille nevojitet gurmbullimin dhe bashkimin e gjithe coperave per te formuar nje figure te plote te bazuar jo vetem thjesh ne teori por ne nje evidence reale po ashtu.Nuk dihet akoma nese egziston vetem nje mekanizem primar mbi ndertimin e planeteve apo me teper.

Nje projekt i kompletuar

Nje simulacion ne kompjuter i diskut me materiale rreth yllit,bazuar ne obzervimet e kaluara me infrared,tregon nje boshellek qe shtrihet nga ylli dhe jasht tij me nje distance prej 643 million kilometrash qe eshte i ngjashem me distancen e rripit
asteorid nga dielli ne sistemin tone solar.Boshelleku ka mundesi te jete formuar kur planetet gjigande gjate formimit kane thithur gjithe materialin rreth e rrotull duke lene nje grope ne mes te diskut,thone astronomet.

I vendosur ne nje distance prej 180 vite drite larg ne konstilacionin Hydra,gjarperi i ujit,TW Hydrae eshte pothuajseaq aq masiv sa dhe dielli jone (Per ata qe nuk e dine: vit drite eshte term qe perdoret per distancat teper te largeta.Nese do udhetosh me shpejtesine e drites koha per te arritur ne Hydra eshte 180 vite)
"TW Hydrae eshte unik" thote Wilner.Eshte afer nesh dhe eshte ne moshen e pershtatshme per formimin e planeteve.Ne do e stdudjojme per dakadat qe vijne.



Shkeputur nga Space.com

[BvizioN]

*****

Ju mbase keni kujtuar se hena e Saturnit,Titani eshte nje qeshtje e vdekur pasi spacecrafti Cassini nuk kish gjetur ndonje evidence bindese per detera methane (Methane: Metan,gaz natyral qe krijohet nga dekompozimi i materialeve organike) te cilen shkencaret kishin parashikuar se mund te egzistoje.

Por kjo hene e mjegulluar eshte perseri ne lajme pasi imazhi i terhequr nga Cassini tregon nje strukture te erret per te cilen shkencaret spekulojne se mund te jete liqen.Kjo perberje ngjason ne menyre absolute me liqen,sipas nje deklarate te NASA's ne te cilen shenohet shfaqja e vijave kufizuese te nje strukture te lemuar qe ngjason me liqen,dhe krejtesisht te ndryshme nga imazhet e perpareshme.

"Mund te them se ky zbulim eshte ne menyre definative candidati me i mire per liqen te lengeshem hidrocarboni ne Titan deri tani"thote Alfred McEwen,pjetar i grupit te imazheve dhe profesor i universitetit te Arizonas.Perberja eshte 233km e gjate dhe 72 km e gjere oes e njejte madhesi me liqenin Ontario ne kufirin mes U.S. dhe Kanadas.

Ky liqen i mundeshem eshte poshte shtellungave te mjegullta ne Titan.Shkencaret spekulojne se shira metani mund te kene rene aty jo shume kohe me pare.Eshte e mundur qe disa nga stuhirat ne kete zone jane mjaft te forta per te detyruar shirat e metanit te arrijne ne siperfaqe.Ngaqe Titani ka temerature te ftohte mund te nevojitet kohe e gjate qe metani i mbledhur ne siperfaqe`te avulloje
Keshtu qe nuk eshte e quditeshme qe liqeni i mbushur me metan te vazhdoje
egzistencen e tij per nje kohe te gjate.

"Po ashtu eshte e mundur qe kjo perberje ka qene dikur liqen,por qe atehere eshte thare duke lene produkte qe krijojne pamjen e erret" thote Elizabeth Turtle e Universitetit te Arizonas.Imazhed e perpraeshme te terhequara kane shfaqur dyshime tek shkencaret mbi egzistencen e nje vullkani."Eshte pothuajse e qarte se qfardo te jete kjo perberje qe ngjason me Liqen,eshte nje ka shume pyetje munduese mbi Titanin ashtu siq vazhdojme te njohim siperfaqen e Titanit gjate viteve ne vazhdim" thote Carolyn Porco,drejtuese e grupit te imazhit ne Institutin e shkencave te hapesires ne Boulder, Colo.

Kjo eshte pamja e rajonit te polit jugor te Ttanit, qe paraqet strukture te erret qe mund te jete pjese e nje Liqeni me lengje Hidrokarboni qe ka egzistuar me pare ose egziston akoma.



Shkeputur nga Space.com

[BvizioN]

Allen Teleskope array

Allen Teleskope Array qe eshte momentalisht ne ndertim e siper,rreth 321 kilometra ne veri lindje te San Franciskos,eshte me i pari radio teleskop prefesional i modeluar nga Get-go per te kerkuar ne menyre te veqante sinjale jashtetokesore.Kur te perfundoje do jete nje kompleks prej 350 antenash te shperndara ne nje siperfaqe prej 150 dylymesh.

Alline Teleskope Array do perdoren per te krijuar nje harte te qarte te Nebulae dhe Galaksive.Me te tjera fjale ajo do jete nje "Radio kamer" qe do kete mundesi te krijoje harta radiore teper te detajuar ne hapesire.Per te arritur dicka te tille nevojitet antene me saq gjigand dhe perafersisht me permasa prej 1 km.Kjo jo vetem se eshte teper e shtrenjte nga ana financiare por eshte pothuajse e pamundur per tu ndertuar.Por ne 1990,radio astronomet ne Cambridge te Anglise arriten te zbulojne se mund te arrish te stimulosh aktivitetin e antenes gjigande me antena me te vogla po ti shperndash rreth e rrotull,ne menyre qe te grumbullojne data nga antena ne pozicione te ndryshme.Eshte normale te kalosh me jave te tera duke bere kete proces (sepse nje objekt qe fotografohet,galaksi psh nuk leviz apo ndryshon ne menyre te dukshme per disa jave)

Nje koncept artistik i pamjes se Allen Teleskope Array pas ndertimit.



Permbledhje e shkurter nga Space.com

[dardajan]

Ishte njeher e nje kohe nje moter e vella , qe duheshin shume , dhe ndihmonin njeri tjetrin , por nje dite vellai shkoj ushtar, dhe motra fiiloj te qante pasi nuk do merrte lajm nga i vellai per nje kohe te gjate , prandaj vendosen meqe nuk kishin te holla , dhe ishin te varfer qe i vellai ti dergonte shpesh letra me kusht , qe ajo ti refuzonte duke mos paguar te hollat postjerit.

Por me kete ajo kuptonte qe i vellai ishte mir dhe e kujtonte shpesh.



(ju kujtoj se kur nuk egzistonin pullat postale cdo individ qe i arrinte nje leter paguante postjerin ne momentin qe merrte letren dhe nuk paguante kur e refuzon ate)

Por postieri ja tregoj kete ngjarje dikujt dhe ai pasi u mendua per nje kohe shpiku pullen e pare postale te parapaguar keshtu qe postieri nuk e bente me rrugen kot.

[Darius]

Gjurme te "Amerikaneve te Pare"

Kolonet e pare ne Amerike jane 30 mije vjet me te vjeter se sa mendohej me pare.
Ky eshte rezultati i evidencave te reja. Nje grup shkenctaresh arriti ne kete konkluzion mbas analizimit dhe datimit te nje gjurme kembe njeriu te gjetur ne shtratin e thare te nje liqeni vullkanik ne Meksike. Po ashtu mendimi i tyre ishte qe amerikanet e pare kane ardhur nepermjet detit dhe jo nga tola. Teoria tradicionale mbeshtet faktin qe kolonet e pare kane ardhur rreth 11 mije vjet me pare duke kaluar nje rrip toke qe lidh Siberine me Alasken.
Detajet e gjetjeve te fundit u paraqiten ne UK Royal Society's Summer Science Exhibition nga dr Silvia Gonzalez
e universitetit John Moore te Liverpulit dhe kolegeve te saj. Gjurma eshte gjetur rreth 130 km ne jug te Meksikos qe ne vitin 2003 dhe vetem mbas 2 vjetesh studimi dhe analizimi, shkenctaret arriten te datonin me saktesi se kur ishte lene. Gjurmet ishin ruajtur ne trajte fosili ne shtratin e thare te nje liqeni vullkanik. Me pas ato ishin mbuluar me hi dhe sedimente te liqenit kur niveli i ujerave ishte rritur dhe duke ndihmuar ne transformimin e gjurmeve ne nje mase solide dhe konkrete. Dr Gonzales eshte mese e bindur qe zbulimi do shkaktoje nje termet arkeologjik sic u shpreh ajo ne nje interviste te dhene BBC.
Mbasi studiuam me kujdes mbetjet e ndryshme dhe sedimentet e fosilizuara arriten ne perfundimin qe ishin te vjetra mbi 38 mije vjet.
Po ti referohemi kendveshtrimit tradicional, njeriu erdhi ne Amerike nga Siberia duke kaluar ne nje rrip te ngushte toke ne Alaske rreth 10-12.5 mije vjet me pare por zbulimi i ketij fakti te ri, e rrezon totalisht kete teori. Mbetet akoma shume pune per tu bere dhe debati per kete argument eshte me shume se i hapur.
Me poshte eshte fotoja e gjurmes se gjetur.