Mehmet Derralla i kthehet Gradecit

[yllbardh]

(huazuar nga revisa Koha)
16/11/2011 15:25:00 KOHA


Pikërisht më 28 Nëntor, në Ditën e Flamurit kombëtar, në fshatin e tij të lindjes në Gradec, do të inaugurohet busti i Mehmet Pashë Derralla, i njohur si Ministër i parë i Mbrojtjes në qeverinë shqiptare të kryesuar nga Ismail Qemali. Krahas inaugurimit të bustit të tij, falë mbështetjes së pakursyer të banorëve dhe mërgimtarëve të fshatit, në varrezat e fshatit do të përurohet edhe Lapidari i lirisë që u dedikohet të ekzekutuarve të masakrës së Gradecit gjatë vitit 1913 nga ushtria serbe

Driton ZENKU/KOHA

Gostivar, 16 nëntor - Festa e 28 Nëntorit, për banorët e fshatit Gradec, do të jetë një festë e dyfishtë. Pikërisht në këtë datë, në fshatin e tij të lindjes do të ngrihet busti i heroit kombëtar Mehmet Pashë Derralla, i njohur në analet e historisë si Ministër i parë i Mbrojtjes në qeverinë shqiptare të kryesuar nga Ismail Qemali. Në Ditën e Flamurit, po ashtu do të përurohet edhe Lapidari i lirisë që u dedikohet të ekzekutuarve të masakrës së Gradecit gjatë fillimit të shekullit XX. Neset Dauti, i ngarkuar për marrëdhënie me publikun nga Këshilli Organizativ, potencoi se në organizimin qendror të 28 Nëntorit, të ftuar janë edhe ministrat e Mbrojtjes të Maqedonisë, Kosovës dhe Shqipërisë, Fatmir Besimi, Arben Imami dhe Agim Çeku.
“Në fshatin e tij të lindjes, në përfundim e sipër janë përgatitjet për ngritjen e bustit të heroit tonë kombëtarë, gjeneralit të parë të Ushtrisë së Shtetit të Pavarur të Shqipërisë, Mehmet Pashë Derralla. Të gjithë gradecasit janë të fokusuar në organizimin e manifestimi qendror dedikuar personaliteteve të këtij fshati. Busti i gjeneralit Mehmet Pashë Derralla do të vendoset pikërisht në sheshin e fshatit Gradec, shesh ky që mban emrin e tij. Aktiviteti është i mbështetur nga qytetarët e fshatit Gradec, kurse në këtë përvjetor, të ftuar janë që të tre ministrat shqiptarë të mbrojtjes të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë”, potencoi Dauti.
Krahas inaugurimit të bustit, fal mbështetjes së pakursyer të banorëve dhe mërgimtarëve të fshatit, në varrezat e fshatit do të përurohet edhe Lapidari i lirisë që u dedikohet të ekzekutuarve të masakrës së Gradecit gjatë fillimit të shekullit XX.
“Ky lapidar në varrezat e fshatit Gradec simbolizon një masakër pas Luftës së Parë Botërore. Me mbarimin e Luftës së parë, ushtria serbe ka masakruar gjyshërit dhe stërgjyshërit tonë. Me iniciativën e fshatarëve dhe mërgimtarëve tanë në Gjermani, Zvicër, Itali dhe gjithandej shteteve të Evropës, u morr vendim që të ndërtohet Lapidari i lirisë për të masakruarit e fshatit tonë”, potencoi Arif Mehmeti, anëtar i Këshillit organizativ. Ndërtimi i bustit të Mehmet Pashë Derrallës si dhe Lapidarit të lirisë që do t’u dedikohet të ekzekutuarve të masakrës së Gradecit, janë vepër artistike e profesorëve të artit figurativ: Meli Zenku, Irfan Islami si dhe Luan Zenku, që të tre nga regjini i Pollogut.
“Lapidari që u kushtohet të masakruarve të vitit 1913 është vepër artistike, e cila përmban elemente moderne, është e stilizuar dhe përmban tre ngjyrat bazë, domethënë ngjyrat e flamurit, kuq dhe zi, dhe ngjyrën e bardhë si simbol i paqes, por në rastin konkret, edhe ngjyrën e plisit shqiptar. Busti i Mehmet Pashë Derrallës është realizuar në teknikën e modelimit dhe do të vendoset në një postament që do të përmbajë simbolikën e shqipes, është formë e gjashtëkëndëshit që simbolizon gjashtë shtetet ku jetojnë shqiptarët. Kjo për shkak se veprimtaria e Mehmet Pashë Derrallës, nuk ka qenë e anuar vetëm për shqiptarët e Maqedonisë, por të të gjitha trojeve etnike”, potencoi Luan Zenku, profesor i artit figurativ. Se banorët e fshatit Gradec janë shpirtërisht të lidhur me veprimtarinë dhe personalitetin e Mehmet Pashë Derrallës, dëshmon edhe emërtimi i institucioneve dhe vendbanimeve me emrin e tij. Shkolla fillore e fshatit mban pikërisht emrin e tij. Krahas sheshit, që po ashtu është emëruar me emrin e tij, edhe një vendbanim i Gradecit quhet si Mëhalla e Derrallajve.


Ministër i parë i mbrojtjes !
Mehmet Pashë Derralla u lindi në vitin 1843 në Gradec të Gostivarit. Njihet në memorien
Historike si një ndër protagonistët e Lidhjes së Prizrenit në vitin 1878 dhe ishte një nga
nënshkruesit e deklaratës së pavarësisë. Dita e Festës Kombëtare të Ushtrisë, 4 dhjetor 1912, kohë në të cilën qe ministër Mbrojtje, lidhet dhe me emrin e kontributin e Mehmet Dërrallës. Me formimin e shtetit shqiptar, respektivisht shpalljen e Pavarësisë gjatë 28 nëntorit të vitit 1912, Kuvendi i mbledhur në Vlorë ku ishin të përfshira gjitha viset shqiptare, ministër i Mbrojtjes i qeverisë së kryesuar nga Ismail Qemali, u zgjodh Mehmet Pashë Derralla, i propozuar në këtë post të lartë nga Isa Boletini. Në moshën 35-vjeçare u gradua Pasha (Gjeneral) i Perandorisë Osmane. Ishte një nga protagonistët kryesorë të qëndresës shekullore përballë sulmeve serbo-malazeze, të cilat synonin pushtimin e Shqipërisë veriore. Nën komandën e tij, luftëtarët shqiptarë i gozhduan forcat serbe në hapësirën ndërmjet Drinit të Bardhë e Drinit të Zi. Arsimin fillor e kreu në Tetovë, kurse atë të mesëm në qytetin e Shkupit. Pas shkollimit në vendlindje, studimet e larta i ndoqi në Akademinë Ushtarake të Turqisë. Pas diplomimit, do të shërbente për disa vite në një regjiment këmbësorie në Anadoll dhe njëherazi, atij do t’i jepej e drejta për të ndjekur shkollën e lartë të Shtatmadhorisë në Stamboll, që ishte niveli më i lartë i arsimimit ushtarak në Turqi. “Mehmet Pashë Dërralla si Ministër i parë e meriton që t’i ngrihet përmendorja në fshatin e tij të lindjes. Edhe sheshi ku do të vendoset përmendorja do ta merr emrin e tij”, theksoi Arif Mehmeti, banor i këtij fshati.

Si u masakruan 163 burra të fshatit !
Gjatë fillimit të shekullit XX, banorët e fshatit Gradec, vendbanim i njohur ndryshe me emrin e vjetër si Draodacum, ishin në shënjestër të bandave serbo-sllave madje duke përjetuar një ndër masakrat më të mëdha të mbajtura mend në këtë rajon, kur pa asnjë fije faji u vranë 163 bura. Duke përshkruar ngjarjen, Arif Mehmeti potencon se shkas ishte bërë vrasje e një ushtari serb me emrin Zafir. Si hakmarrje, ushtria serbe ka urdhëruar që të gjithë burrat e fshatit të grumbullohen në afërsi të varrezave të fshatit, nga ku dhe u pushkatuan. “Sipas të tregimeve të pleqve dhe stërgjyshërve tanë, shkas është bërë vrasja e një ushtari serb, pra me këtë shpifje erdhi deri te masakrimi. I mblodhën të gjithë meshkujt prej nëpër shtëpitë e tyre. Me duar lidhur i kanë nxjerr në qendër të katundit duke i rrahur dhe në formën më barbare. Pikërisht këtu te varrezat, i kanë pushkatuar të gjithë ato. Fort pak prej tyre arrijnë të mbijetojnë, konkretisht vetëm tre veta. Nga dëshmitë e tyre ka ngelur e vërteta e kësaj ngjarje”, sqaron Mehmeti.

Derrallajt gjithandej trojeve shqiptare !
Edhe pse familja e tij e ngushtë është shuar nga dora e përgjakur e ushtrisë serbe, familja më e gjerë e tij vazhdon të lëshojë rrënjët si në fshatin e tij të lindjes, ashtu edhe në vendbanimet e tjera të banuara me shqiptar. Madje, në fshatin Gradec, ekziston edhe Mëhalla e Derrallajve. Fatmire Haliti, mësimdhënëse e Historisë dhe mbesa e fisit Derralla, thotë se fisi i Derrallajve sot përbën një pjesë bukur të mirë të banorëve të fshatit Gradec. “Fisi i Derrallajve sot ndodhet në fshatin Gradec, në qytetin e Tetovës dhe në disa qytete të Shqipërisë. Edhe pse familja e ngushtë e Mehmet Pashë Derrallës u shua, fisi i tij vazhdon të mbajë epitetin dhe krenarinë e figurës së ndritshme të tij. Jemi krenar që sot banorët e fshatit ku lindi dhe u rrit ai, janë më të bashkuar se kurrë dhe nderojnë personalitetin e tij të shquar”, potencoi Fatmirja, mbesa e fisit Derralla.

[Lasgush konica]

I nderuar Yllbardh ! Me vjen shume mire qe ke dhene kete informacion dhe te jam shume mirenjohes qe permende kete figure kolosale te historise tone. Per Mehmet Pashe DERALLEN per mendimin tim eshte shkruajtur shume pak ne krahasim me vlerat personale te atij BURRI,dhe per kontributin e madh qe ai BURRE ka dhene per Kombin Shqipetar. Mehmet Pashe Deralla eshte nga ata Shqiptare qe po t'i kishim sot, nuk do te kishte grek ,maqedonas,serb,etj qe do te kishte guximin t'a permendete si emer Shqiperine, e jo me te flisnin keq per shqipetaret. M.gj.ate dua te te bej nje informim per sa i perket pasardhesve te afert te Mehmet Pashes. Ne Diber (Peshkopi), jetojne niperit direkt te Mehmet Pashes nga e bija ,qe mbajne mbiemrin "SKUKA". Edhe nje here te falenderoj per temen. Tung.

[yllbardh]

A do të kishte mundësi që këtë temë t'ia bashkangjitëni temës Ministrat e qeverisë së parë shqiptarë dhe që ta fshini këtë koment.