Postuar mė parė nga
Gameness
Shqiptarėt e Luginės me dy shtete amė por pa pėrkujdesje
24 gusht, Presheva.com
Po qė se Kosova dhe Shqipėria do tė kujdeseshin, nėse jo nė ndėrtimin e njė qendreje universitare, atėherė finansimin e studentėve tė Luginės pa marrė parasysh ku do tė studionin do tė mund ta bėnin kėto dy shtete.
Ngjashėm mund tė veprohet edhe me shėndetėsinė. Nuk i kushton gjė Shqipėrisė e Kosovės nėse ndėrtojnė njė qendėr spitalore nė Luginė dhe nėse dėrgojnė psh, 50 mjekė derisa tė aftėsohet kuadri lokal. Kėshtu mund tė veprohet edhe me lėmitė tjera, ekonominė, biznesin lokal, me sportin, kulturėn etj.
Shqiptarėt e Luginės janė pupulli mė i privilegjuar nė Evropė. Edhepse akoma nuk dihet pėr ne se cili ėshtė shteti amė Shqipėria apo Kosova, kjo ka pak rėndėsi ngase sido qė tė jetė kemi dy shtete pas shpine. Njė pėrkufizim i tillė do tė kishte qėndruar plotėsisht poqese kishim tė bėnim me popuj tjerė, por nė rastin tonė njė gjė e tillė ėshtė vetėm se fjali boshe apo njė dėshirė e shprehur e asgjė mė tepėr.
Tė paktėn deri nė kėto kohė.
Meqė po jetojmė nė njė hapsirė tė quajtur Ballkan e ku historia nė kėto 20 vite tė shkuara na ka mėsuar me gjithēka, atėherė kemi pasur rastin tė shohim e tė shohim dukuri pėr ndodhitė e tė cilave herė na u ka bėr qefi e herė kemi mbetur tė hidhėruar.
Nuk janė edhe aq tė largėta rastet kur secili popull nga shteti i vet ndihmonte bashkombasit e vet nė njė shtet tjetėr. Kroatėt ndihmonin vėllezėrit e tyre nė Bosnjė, serbėt tė vetėt nė Kroaci e Bosnjė, shqiptarėt tė tyret nė Kosovė, Maqedoni, Luginė e gjetiu, varėsishtė ku kėrkonte nevoja, etj.
Megjithatė kėto ndihma si duket mbaruan me pėrfundimin e luftėrave atėherė kur mė nuk kishte nevojė as pėr dėrgimin e vullnetarėve, armatimeve, strehimin e refugjatėve apo dėrgimin e ndihmave humanitare.
Por, nė kėtė pjesė tė Evropės akoma ka vazhduar ndihmesa midis popujve tė njejtė edhepse jo nė nivelin e mėparshėm pasi qė pėr tė mė nuk ka nevojė por nė forma tjera.
Gjatė vizitės sė realizuar nė disa qytete tė Vojvodinės e cila dallohet pėr nga multnieciteti kemi arritur tė kuptojmė se si shetet amė ndihmojmė bahskombasit e vet.
Qeveria hungareze ndanė me mijėra euro pėr hungarezėt e Vojvodinės edhe ate pėr zhvillimin e arsimit, kulturės, informimit etj.
Madje shumė qytete tė Hungarizė janė tė vllazėruara me qytetet e Vojvodinės ku hungarezėt parqesin shumicėn.
Ngjashėm vepron edhe qeveria rumune. Gjatė njė qėnrimi nė Qendren Kulturore Rumune nė Zrenjanin tė Vojvodinės arritėm tė mėsojmė se si shteti rumunė ka finansuar ndėrtimin e njė qendre tė tillė me qėllim tė avancimit tė kulturės sė bashkoimbasve tė vet.
Shembull mė i mirė se si duhet pėrkujdesur pėr vėllezrit e vet paraqiste qevria sllovake. Ajo pėr bahskombasit e vet nė Vojvodinė jo vetėm qė kishte bėrė investime nė kulturė, arsim, informim, por nė masė tė madhe ka pėr investime edhe nė turizėm duke ndėrtuar obkekte jotelierike pranė qendrave atraktive vetėm e vetėm pėr tė punėsuar sllovakė me qėllim tė mos shpėrnguljes sė tyre nga Vojvodina.
Nė lokalitetin Kovaēica nė Vojvodinė qeveria e shtetit sllovak ishte bashkėfinansuese e njė hoteli gjigant i pėrcjellur me gjithė infastrukturėn pėrcjellėse tė terreneve sportive pėrfshirė edhe pishinat e mbyllura dhe tė hapura.
Tash po kthehemi tek thelbi i kėtij vėshtrimi. Po pėr ne shqiptarėt e Luginės ēfarė nė tė vėrtetė bėnė qevritė e Tiranės pėrkatėsishtė tė Prishtinės. A kemi ne ndonjė shembull tė ngjashmė me ato tė Vojvodinės. Apo meqė politikanėt tanė kanė dėshirė tė angazhohen pėr reciprocitet midis pozitės sonė dhe serbėve nė Kosovė, atėherė a kemi ndonjė hap tė realizuar e qė do ti ngjante kėtij reciprociteti ?! Deri mė tani skemi fare.
Mos tė flasim se si qeveria serbe mbanė gjallė tėrė pushtetin paralel duke derdhur me miliona e miliona euro pėr paga. Pėrveē pagave sevila ministri pranė qevrisė nė Beograd ka fonde tė posaēme pėr zhvillimin e aktiviteteve nė Kosovė. Psh. Ministria e kulturės pėr njė vit ndanė disa miliona dinarė pėr aktivitetet kulturore tė serbėve nė Kosovė, ngjashmė veprohet edhe me mediat tė cilat emetojnė nė gjuhėn serbe, arsimi ndihmohet nga fondet e veēanta, shėndetėsia poashtu, etj, etj.
Kur ne shqiptarėt e Luginės kemi hasur njė njė ministri nė Tiranė apo nė Prishtinė tė shpall ndonjė konkurs pėr ndonjė projekt kulturor apo arsimor pėr shqiptarėt e Luginės? As kėtė deri mė tash se kemi parė. Nė e vlerėsojmė si sukses kur arrihet tė regjistrohen studentėt tanė nė Universitetet e Shqipėrisė apo Kosovės. Poqese Kosova dhe Shqipėria do tė kujdesishin, atėherė nėse jo nė ndėrtimin e njė qendreje universitare, atėherė finansimin e studentėve tė Luginės pa marrė parasyshė ku do tė studionin do tė mund ta bėnin kėto dy shtete.
Ngjashėm mund tė veprohet edhe shėndetėsinė. Nuk i kushton gjė Shqipėrisė e Kosovės nėse ndėrton njė qendėr spitalore nė Luginė dhe nėse dėrgon psh, 50 mjekė derisa tė aftėsohet kuadri lokal. Kėshtu mund tė veprohet edhe me lėmitė tjera, me sportin, kulturėn etj. Edhe Kosova edhe Shqipėria mund tė gjejnė mjete se pėr Luginėn e Preshevės. Ėshtė e vėrtetė se shqiptarėt e Luginės paguajnė taksa nė Serbi dhe se pėr tė do duhej kujdesur ky shtet, por ne i pėrmendėm mė herėt rastet se ēfarė po bėjnė shtetet tjera pėr bashkombasit e vet.
Mos tė harrojmė njė fakt se shqiptarėt e Luginės paraqesin kufirin e fundit tė asaj qė quhet troje shqiptare. Ēka do tė ndoshte me Anamoravėn e Kosovės po mos tė ishin shqiptarėn e Luginės. Duke pasur parasyshė se popullata serbe jeton pėrgjatė kufirit me Serbinė nė fshatrat e Gjilanit dhe Kamenicės, atėherė me siguri Kosova do tė kishte njė situatė tė ngjashme me atė nė veri.
Akoma nuk ėshtė vonė qė Shqipėria dhe Kosova tė pėrkujdesen mė shumė pėr bashkėkombasit e vet nė Luginė. Sa mė shumė pėrkujdesje aq mė tepėr do tė ruhet substanca kombėtare, nė tė kundėrtėn trendi i migrimeve do tė vazhdojė.
Shkruan: Jeton Ismaili
Autori ėshtė Drejtor i RTV-Spektri Bujanoc
Krijoni Kontakt