Mosha dhe Njeriu

[doniii]

Desha nje pyetje psh dime qe njerzit kur te plaken dhe zvoglohen per disa cm sa esht e vertet kjo a din dikush psh ?

un tash 183 cm 17 vjet sa cm do jem ne moshen 50 Cm pershembull


sepse babi me thot kam qen shum i gjat kur kam qen i ri por tash esht vetem 175cm

a esht e mundshme kjo psh per sa cm njeri mundem me u zvoglu ?

[Pa_doreza2]

OSTEOPOROZA



Osso(kocka) normal-----------Osso jo normal


Osteoporoza është një sëmundje endokrine e skeletit, e karakterizuar nga rezistencë e ulët e kockës, gjë e cila predispozon për rrezik të lartë frakture.



Epidemiologjia
Osteoporoza është një sëmundje, frekuenca dhe manifestimi klinik i së cilës është në përpjesëtim të drejtë me rritjen e shpresës për jetën, duke iu shtuar shqetësimeve të tjera të moshës.
Faktorët ndikues: - faktor esencial dhe përcaktues: mosha, raca, pesha e ulët, momenti i instalimit të mungesës hormonale
Faktorët ndihmues: mungesë kalciumi dhe vitamine D, mungesë estrogjenësh (pavarësisht nga shkaku), jetë e ndenjur ulur, duhani, kafeja, etj.
Me moshën gratë humbin mesatarisht 30-40% të masës kockore, ndërsa burrat afërsisht 20-30%. Kjo humbje ndodh në dy linja:
-e para është humbja e lehtë, e vazhdueshme lidhur me moshën, e cila ndodh si tek gratë ashtu dhe tek burrat, dhe është përafërsisht 0.5-1% në vit.
- e dyta është e lidhur me mungesën estrogjenike që ndodh në menopauzë, kjo humbje është e përshpejtuar dhe është me disa % në vit.
Të tjera shkaqe janë:
Pamundësia e arritjes së një mase kockore optimale gjatë adoleshencës dhe më vonë:
- shkaqe gjenetike
- dietë e pamjaftueshme me kalcium
Të tjera sëmundje, (në këtë rast quhet Osteoporozë dytësore):
- hiperkorticizëm;
- tirotoksikozë;
- hipogonadizëm;
- imobilizimi, etj.

Kur duhet të paraqitemi tek mjeku?
Osteoporoza nuk jep një shenjë të sajën, prandaj dhe është quajtur “epidemi e heshtur”.
Për këtë arsye te mjeku duhet të paraqiten:
- të gjitha gratë mbi 65 vjeç;
- ato që kanë një frakturë fraxhiliteti (mbas një traumatizmi minor);
- gratë në peri apo postmenopauzë, por që kanë dhe faktorë të tjerë rreziku;
- pacientët që vuajnë nga sëmundje që shkaktojnë osteoporozë;
- personat me shqetësime të tilla: rënie në gjatësi, dhimbje kockash, deformime.


Ç’është fraktura osteoporotike?

Pacienti me osteoporozë do të thyej më me lehtësi çdo kockë në krahasim me një pa osteoporozë. Frakturat më të shpeshta janë:
Fraktura e radiusit ( një nga kockat e parakrahut) mbas një rënie apo mbështetje mbi dorën e shtrirë.
Frakturat vertebrale janë një pjesë e rëndësishme e sindromës osteoporotike duke qenë shpesh të përfshira në përkufizimin e osteoporozës. Ato shfaqen spontan, ose mbas traumave minore, si përpjekja e kollitjes, lëvizjet e menjëhershme, apo ngritja e peshave. Janë më të shpeshta në mesin e kolonës dorsale (T 7-8) dhe zonës torako-lombare. Problemet e kësaj frakture janë dhimbja akute dhe pasojat afatgjata.

Dhimbja ndjehet e thellë dhe e shpërndarë përgjatë kolonës, shtohet me lëvizjen dhe përmirësohet me pushimin. Pacientja ka vështirësi me qëndrimin ulur dhe më këmbë, ndërsa në disa raste është aq e fortë sa pacientja është e paralizuar në shtrat. Ngjeshja radikulare (e nervave) është pothuajse rregull në frakturat vertebrale dhe mund të japë dhimbje të një apo dyanshme, që shkojnë dhe përpara përgjatë brinjëve. Shpesh dhimbja përmirësohet mbas 2 javësh regjim shtrati, por dhe mund të vazhdojë me intensitet më të ulët. Përdorimi i antiinflamatorëve josteroide përmirëson shumë gjendjen e pacientes.
Pasojat afatgjata janë: çifoza(përkulja përpara e kolonës), dhimbja kronike dhe humbja në gjatësi. Dhimbja kronike e kurrizit është më e theksuar në pozicionin ulur,ose qëndrimin gjatë në këmbë dhe përmirësohet në pozicionin shtrirë.
Fraktura e femurit është më e rënda. Ndodh si pasojë e rënieve nga pozicioni më këmbë, por mund të ndodhë dhe spontan. Kjo frakturë është e dhimbshme dhe ka nevojë për spitalizim të gjatë, pasi shoqërohet me vdekshmëri të lartë. Mbi 30% e pacientëve mbesin me impotencë funksionale përfundimtare.

DIAGNOZA

Organizata Botërore e Shëndetësisë ka vendosur një përkufizim të bazuar në përcaktimin e densitetit të masës kockore, e shprehur me një vlerë T, e cila përfaqëson numrin e devijimeve standarde (DS) nën mesataren e vlerave të një të rrituri, të ri, normal:
• normal: +/- 1 DS
• osteopeni: -1 deri -2.5 DS
• osteoporozë: nën -2.5 DS
• osteoporozë e rëndë: nën -2.5 DS plus frakturë
Humbja e masës kockore bëhet evidente në radiografi vetëm pasi kalon 30% .
Aktualisht përdoret ekzaminim DXA (dual-energy x-ray absorptiometry), që është tepër i ndjeshëm.

Trajtimi:
I. Trajtimi preventiv (parandalues)
• Zhvillimi i procesit të seksualizmit në parametra normale


Kjo periudhë korrespondon me etapën e rritjes së masës kockore, rritje që është në përpjesëtim të drejtë me seksualizmin normal.

• Mbajtja e stabilitetit osos përgjatë jetës

Periudha e pubertetit dhe pas pubertetit e rritjes së masës kockore, që mbaron me dekadën e dytë të jetës, pasohet nga një dekadë konsolidimi i masës kockore maksimale. Çdo problem që ndikon bagazhin hormonal normal në këtë periudhë ka pasoja në masën kockore.



• Përballja me faktorët që japin osteoporozë

Kujdesi në terapitë me glukokortikoid, mbajtja e dozës minimale të efektshme.
Kujdesi në terapitë zëvendësuese me hormon tiroiden, duke ditur se dhe tirotoksikoza subklinike jep modifikime kockore.
Ndalimi i duhanit dhe alkoolit
Aktiviteti fizik

• Kalciumi dhe vitamina D,ose metabolitet e saj

Shtimi në dietë i kalciumit dhe vit. D redukton humbjet kockore në menopauzë. Rekomandohet marrja e 1000-1500 gr kalcium në ditë dhe 400-800 UI vit. D në ditë.
Efekt të mirë në të moshuarit kanë metabolitet e vit. D, kalcitrioli dhe alfakalcidoli.


II. Mjekimi kurues:


• Bifosfonatet;
• Estrogjenët dhe terapie estro-progestative;
• Modulatorët selektiv të receptorëve të estrogjenit;
• Kalcitonina;
• Parathormoni, etjDieta e balancuar që fëmijë mbron nga osteoporoza
Një dietë e balancuar që në fëmijëri mund të ndihmojë në rritjen e masës trupore, duke ulur kështu rrezikun për shfaqjen e osteoporozës në moshë të rritur. Ky është konkluzioni i një studimi të kryer nga Giacinto Miggiano, drejtor i Qendrës së Kërkimeve Ushqimore Njerëzore në universitetin katolik të Romës. Osteoporoza është një sëmundje e skeletit që karakterizohet nga humbja progresive e përbërjes së kockës, që bëhet poroze, pak rezistente dhe më e ekspozuar ndaj rrezikut të frakturave. Sipas vlerësimit të “International Osteoporosis Foundation”, një grua ndër tre e moshës 60 deri 70 vjeç apo 2 ndër 3, e moshës 80 vjeç vuajnë nga ky problem. Kockat që përbëjnë skeletin, rriten dhe forcohen gjatë fëmijërisë dhe adoleshencës, duke arritur pjekurinë kimike në moshën 25-30 vjeç. Nga ky moment aktiviteti i vazhdueshëm i transformimit dhe rimodelimit kockor ka për qëllim ta bëjë kockën më të fortë ndaj nevojave të përditshme, sipas moshës. Në studim, autorët e studimit kanë evidentuar se duke adoptuar sjellje ushqimore të shëndetshme që lidhen dhe me aktivitetin fizik apo një stil të shëndetshëm jetese është e mundur të arrihet një nivel i lartë mase kockore. Për të kundërshtuar shfaqjen e osteoporozës duhet treguar shumë kujdes ndaj asaj që hamë. “Eshtë e nevojshme një dietë ushqyese e balancuar me një përbërje kalorike, të përshtatshme me nevojat fiziologjike të individit. Një dietë e moderuar me proteina, një gram proteinash për çdo kile të organizmit tonë (1 g/Kg/die), një përbërje të duhur yndyrash dhe karbohidratesh që nuk duhen të jenë më tepër se 55-60% të kalorive totale. Po që duhen marrë çdo ditë. Po ashtu rekomandohen sasi të larta kalciumi, potasi, magnezi dhe sasi të pakta sode”, theksojnë autorët e studimit. Përsa i përket kalciumit, ndonjëherë nuk është e mjaftueshme marrja nga ushqimet dhe në këto raste duhet të merren tableta me kalcium. Vitamina D është nga ana tjetër një përbërës i rëndësishëm për asimilimin e kalciumit dhe për këtë duhet marrë me dietë apo me tableta. Edhe ekspozimi në diell lejon të prodhohen vitamina që formohen në lëkurën tonë. Përveç kësaj vitaminat: A, C, E, K dhe minerale të tjera si fosfori, fluori, hekuri, zinku dhe bori janë të nevojshëm për një metabolizëm normal të kockave dhe mund të merren falë një ushqyerjeje të larmishme dhe korrekte. Së fundmi rekomandohet eliminimi i alkoolit, kafeinës dhe pijeve të gazuara. Këto të fundit duket se e rrisin më shumë riskun për fraktura te gratë që i konsumojnë..

[doniii]

psh tash un familja po me bajn mos hec i kerrysur dmth siq themi ne gerrbavur po un per shkak qe jam rrit me hov dmth shpejt jam zgjat psh nese rri un i kerrysur a ka mundesi naj efekt negativ me pas tek eshtrat mem mbet dmth ashtu eshtrat
perndryshe eshtrat i kam te drejta