Close
Duke shfaqur rezultatin -19 deri 0 prej 4
  1. #1
    AllahuZotijone
    Anėtarėsuar
    28-02-2011
    Vendndodhja
    Peje
    Postime
    13

    El Muktedir (pjesa e pare)

    2008
    P e j ė

    E“udhu Bil“lahi minesh-shejtanir-raxhim, Bismil-Lahir-Rahmanir-Rahim

    Titulli origjinal i librit:
    EL MUKTEDIR

    Pėrmbledhjen e pėrgatiti:
    Robi i Allahut Haxhi Lulzim H. Gjocaj.

    Nė kėtė libėr nuk ka recensent dhe as korrektor dhe me siguri do tė hasni nė gabime teknike, pėr kėtė arsye Ju lutėm tė keni mirėkuptim.
    Faleminderit!

    Tė gjithė tė drejtat janė tė rezervuara, ndalohet rreptėsishtė ribotimi i librit, i plotė apo i pjesshėm i tij.
    Tirazhi 1000 copė.
    Libri nuk shitėt por dhurohet pėr hir tė Allahut tė Madhėruar.

    Pėrmbajtja :

    Fjala Hyrėse
    Feja–Din
    Ibadetet
    Veēimi i numrit shtatė
    Udhėzimet e mjekėsinė parandaluese tė Pejgamberit s.a.v.s
    Kronologjia e jetės se te Dėrguarit te Allahut, s.a.v.s
    Haxhillėku i lamtumirės
    KAPITULLI I PARĖ
    Jeta e kėsaj botė
    Ekzistojnė dy lloj sėmundjesh qė janė shėnuar nė Kuranin e Madhėrishėm Pėrgojimi
    Lavdėrimi
    Hipokrizia
    Mendjemadhėsia
    Egoizmi
    Mėkatet
    Shikimi
    Ngacmimet
    Te folurit
    Hapat
    Shėrimi i personit te cilin e ka goditur syri i keq magjepsės
    Shenjat e zemrės se shėndoshe
    Sinqeriteti
    Pendimi
    Veprat
    Rėndėsia e diturisė
    Butėsia
    Durimi
    Falėnderimi
    Frika
    Midis fjalės se Allahut te Madhėruar dhe urdhėrim te Tij
    Shpresa
    Kėnaqėsia
    Dallimet
    Dua “ja ėshtė ilaē
    Lufta ne rrugėn e Allahut te Madhėruar
    Dashuria ndaj Allahut te Madhėruar dhe Llojet e dashurisė dhe te shoqėrimit
    Te pėrkujtuarit e Allahut te Madhėrishėm dhe te lexuarit e Kuranit
    Dua“ja e hatmes se Kuranit Famėlartė
    Dobia e namazit dhe gabimet ne namaz
    Sėmundjet e trupit
    Dhimbja e kokės dhe migrenės
    Imponimi apo heqja dore nga ushqimi dhe heqja dore ndaj njė gjeje
    Aspekti Seksual
    KAPITULLI I DYTĖ
    SHPIRTI
    A kanė njohuri tė vdekurit pėr vizitėn dhe pėrshėndetjen e tė gjallėveė
    Tė vdekurit pyesin pėr tė gjallėt dhe janė nė dijeni pėr fjalėt dhe veprat e tyre 110
    A takohen,a vizitohen dhe a bisedojnė shpitat e tė vdekurve? Ė
    A takohen shpitat e tė gjallėve dhe shpitat e tė vdekurve ė
    Ėndrrat ė
    A vdes shpirti,apo vetėm trupi
    A kthehet shpirti tek i vdekuri nė varrin e tij ? Shkaqet e dėnimit nė varr
    Veprat qė tė shpėtojnė nga dėnimi i varritVendqėndrimi i shpirtrave pas vdekjes deri nė Ditėn e Gjykimit
    A pėrfitojnė diēka shpirtrat e tė vdekurve nga pėrpjekjet e tė gjallėve
    A u krijuan shpirtrat mė parė, apo trupat ?
    Cila ėshtė e vėrteta e shpirtit ?
    KAPITULLI I TRETĖ
    JETA E BOTĖS TJETĖR –JETA E AHRIETIT
    Ndėrmjetėsimi i pėrgjithshėm pėr tė tubuarit para Allahut tė Madhėruar
    Rreth shkatėrrimit tė kėsaj bote si dhe ringjalljes dhe tubimit
    Humbja e shpresės pėr tė gjatė dhe pėrdaditja pėr vdekje



    Me emrin e Allahut, Mėshiruesit tė Pėrgjithshėm, Mėshirėberėsit tė veēantė.


    Fjala Hyrėse

    Deklaroj sė nuk ka Zot tjetėr pos Allahut Njė, i Cili nuk ka shok, tė jesh ithtar i traditės islame do tė thotė tė jesh nė mes dy skajshmėrive, teprimit dhe largimit.
    I bashkohem atyre qė kanė dėshmuar kėtė, duke u larguar nga ata qė e mohojnė dhe tak Allahu Fuqiplotė kėrkoj mbėshtetje pėr Ditėn e Gjykimit.
    Deklarojė se Muhamedi s.a.v.s., ėshtė rob i Tij i Dėrguar i zgjedhur.
    Prandaj Kurani Madhėrishėm dhe Syneti e rregullojnė jetėn , si individit, ashtu edhe tė shoqėrisė dhe garantojnė lumturi nė kėtė botė dhe botėn tjetėr, ndėrsa largimi prej tyre sjell fatkeqėsi.
    Falėnderimi dhe pėrulja i takon vetėm Allahut, Krijuesit dhe Zotėruesit tė botėve. Paqja dhe mėshira e Allahut qofshin mbi krijesėn mė tė mirė tė Tij, kandili ndriēues, lajmėtarin e rrugės sė drejtė, Muhamedin,s.a.v.s., si dhe mbi familjen, shokėt e tij dhe tė gjithė ata qė shtegtojnė rrugės sė tij deri nė Ditėn e Fundit.
    Emri i pėrveēėm i Zotit ėshtė Allah. Ai emėrton Krijuesin e Gjithėēkafit qė ekziston. Ai nė Kuranin e Madhėrishėm pėrmendet 2698 herė.
    Ėshtė jetike dhe e domosdoshmi njohja e emrave dhe Atributet tė Allahut tė Madhėrishėm, qė:
    -ti dimė (mėsojmė) pėrmendėsh,
    -ti kuptojmė rendėsin e tyre,
    -ti zbatojmė nė jetė dhe nė sjellje kuptimin e tyre, brenda mundėsive ekzistuese.
    I Dėrguari i Allahut Gjithėfuqishėm, Muhamedi s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Allahu i Madhėrishėm ka 99 emra , emri me i madh i Zotit ėshtė Ismul-A“dham““,
    njė nga kėta emra ėshtė edhe emri El Muktedir I Gjithėmundshmi ose Ai qė mundet ēdo gjė, arsyeja pse ky libėr titullohet kėshtu ėshtė me qėllim lartėsimin e emrit dhe fjalės se Allahut tė Gjithėfuqishėm, dhe synim tjetėr ėshtė tė japi edhe unė njė kontribut sado tė vogėl, po ndoshta (pėr dikė) nga unė do tė mėsohet ky emėr i Allahut tė Madhėruar. Falėnderimi i takon Allahut qė mė mundėson, mė plotėson kėtė dėshirė.
    Pėrmbajtja e kėtij libri ėshtė nė fushėn e etikės, edukimit dhe pastrimit tė shpirtit dhe shpresoj nė kėtė libėr ka ilaē dhe mėshirė pėr besimtarėt.
    Pėrmbledhje ėshtė nga literaturat ēka kam lexuar.
    Me kėtė rast dėshiroj t’i theksojė disa faktorė me rėndėsi:
    Me njerėzit qė jetoj, tregojnė dobėsitė e veta, por nuk ja lejoj vetvetes qė tė merrem me vlerėsime dhe paragjykimet sė ēfarė ėshtė gjendja e tyre e devotshmėrisė.
    Situata nė kohėn qė jetojmė ėshtė e rėndė dhe e ligė, por mendoj qė ne myslimanėt duhet tė mėsohemi tė jetojmė edhe me njerėz qė mendojnė ndryshe nga ne, edhe pse shumė njerėz e njohin tė vėrtetėn, por shumė pak njerėz jetojnė me tė vėrtetėn.
    Njeriu duhet pasur kujdes pėr veprat e veta, ku unė jam i brengosur pėr:
    - Kush do tė mė ndihmoj kur t dorėzojė shpirtin tim, kur shpirti me vijė nė grykė?
    - Kush do tė mė ndihmoj dhe si do tė jetė jeta ime nė varrin tim?
    -Kush do tė mė ndihmoj kur qielli tė ēahet dhe yjet tė derdhėn, kur detet pėrzihen, varret tė rrotullohen, pastaj malet copėton, e shtrihet toka ashtu si shtrihet lėkura e regjur, ēka do tė ndodh me mua?
    - Kush do tė mė ndihmoj kur tė ringjallem nė tė cilėn anė do tė shkojė, a ngjitem tė As“habul-Jemini (pronarėt tė djathtė)?
    - Kush do tė mė ndihmoj kur ku tė dal para Allahut tė Madhėruar nė Ditėn e Gjykimit, kur tė pyet, se ē“bėre ti pėr mua, kur do tė veēoj diē, frikohem sė Allahu i Madhėruar do tė thotė : Gėnjeve, e dihet se ēka tė pret, zjarri, e sa vendbanim i keq ėshtė ai, pėr kėtė arsye vepra ėshtė me rendėsi dhe vendimtare pėr tė shpėtuar nė Ilijjin (vendi mė i lartė i besimtarėve?
    Besimtar i dobėt ėshtė ai qė nuk i nxitė-angazhon tė tjerėt tė bėjnė vepra tė mira dhe,
    Pavarėsisht se ēfarė raporti ka njeriu me persona duhet pėrgėzuar ata qė bėjnė vepra tė mira pėr hir tė Allahut tė Madhėruar.
    Sikur tė ekzistonte njė dyqan ku mund njeriu tė blejė pėr shembull: devotshmėri, sinqeritet, urtėsi, durim dhe shitėsi t“i shlyejė borxhet e mėparshme, do tė ishte ideale, por me anė tė kėtij libri mundohem qė tė pėrshkruaj atė dyqan tė imagjinuar.
    Poeti ynė Naimi thotė:““Rruga jonė ėshtė me gjemba, por qėllim ynė ėshtė aq i lartė sa ia vlen tė ecėsh mbi gjemba``.
    Tė nderuar lexues, nxitoni dhe shfrytėzoni ēdo frymėmarrje tuajėn tė ēmuar.
    Kujtoni tė gjitha veprat tuaja. Ato ju afrojnė nė Xhenet apo nė Xhehenem?
    Se a do tė jetė e dobishėm dhe i suksesshėm ky libėr, citojmė:
    ““suksesi im varet vetėm nga Zoti i Plotfuqishėm, vetėm Atij iu kam mbėshtetur dhe vetėm tek Ai jam i drejtuar““.
    (Hude,88)
    dhe:
    Allahu i Madhėruar nuk pranon asnjė punė, tė cilėn pronari e sheh prej vetės sė tij, derisa tė mos e kujtojė ai se ajo ėshtė vetėpėlqim, mirėsi dhe dhunti e Tij, se ajo ėshtė prej Allahut tė Madhėruar e jo prej vetes sė tij.
    O Allahu im, mė ndihmo qė tė pėrfundoj kėtė libėr dhe tė jetė vepėr pėr pėrgatitje pėr Ditėn e kthimit.
    Feja -Din

    Nė gjuhėn arabe fjala din do tė thotė fe, pėrveē fesė, din do tė thotė edhe
    rrugė, drejtim, pėrkushtim dhe devotshmėri.
    Nė gjuhėn latine religjo do tė thotė lidhje ndėrmjet Zotit dhe njeriut.
    Ka shumė definicione pėr fenė. Disa thonė:
    - Feja ėshtė tė njohurit e Allahut tė Lartėmadhėruar,
    - Feja ėshtė dashuri ndaj Allahut tė Lartėmadhėruar, dhe
    - Feja ėshtė ligji i Allahut tė Lartėmadhėruar.

    Tė vertėtat themelore tė fesė, bazohen nė gjashtė themele:
    Amentu bil-lahi-unė besoj Zotin,
    Cilėsitė e Allahut tė Lartėmadhėruar ndahen nė :
    -Sifati-dhatijje-cilėsitė qenėsore tė Allahut Madhėrishėm, janė:
    -Vexhud - Zot ka dhe ekziston,
    -Kidem - Ai ėshtė i pa fillim,
    -Beka -Ai ėshtė i pambarim,
    -Vahdanijjet -Ai ėshtė Njė dhe i Vetmi,
    -Muhalefetun lil havadithi -Ai s“i pėrngjan askujt dhe asgjėsė,
    -Kijamun bi nefsihi -Ai ekziston vetvetiu.

    -Sifati-thunbutijje-cilėsitė tė pėrsosurisė sė Allahut tė Lartėmadhėruar.
    -Hajat -Allahu jeton me njė jetė tė pėrkryer,
    -Ilm -Allahu di gjithēka,
    -Sem“a -Ai dėgjon gjithēka,
    -Besar -Ai sheh gjithēka,
    -Kelam -Ai fletė me tė folurit e Tij tė pėrsosur,
    -Iradet -Ai gjithēka bėnė me vullnetin e Tij,
    -Kudret -Ai ėshtė i Plotfuqishėm, dhe
    -Tekvin -Ai gjithēka krijon, pėrmban dhe zhduk.

    Ve melaiketihi edhe melekėt e Tij,
    Meleqet janė qenie tė urta shpirtėrore, tė krijuara nga nuri-dritė e posaēme.
    Melekėt nuk posedojnė gjini. Ata, si qenie shpirtėrore, nuk kanė nevojė pėr ushqim, pije dhe pėr dėshira tė tjera. Sipas natyrės se tyre, ata bėjnė vetėm vepra tė mira. Melekė ka shumė dhe vetėm Allahu Fuqiplotė e di numrin e tyre.
    Ve kutu bihi edhe librat- shpalljet e Tij,
    Tervati ėshtė libri i parė i madh i Zotit-dedikuar njerėzve, shpallur, Musait dhe Harunit a.s., Musai a.s. jetoi nė kohėn rreth vitit 1330 deri 1210 para Isait a.s., Musai a.s. jetoi 120 vjet, ndėrsa Haruni a.s. 123 vjet.
    Tervati origjinal nuk ekziston. Hebrenjtė Tervatin e quajtėn Tora, qė nė hebraishte do te thotė ““studim““,““shkencė““.
    Zeburi ėshtė libri i dytė i madh i Zotit qė iu shpall Davudit a.s., i cili ka qenė mbret i izraelitėve, prej vitit 1010 deri me 970 para Isait a.s. Edhe Zeburi origjinal nuk ekziston. Zeburi nė hebraishte do tė thotė ““kėngė fetare““.
    Inxhili ėshtė libri i tretė i madh i Zotit, shpallur Isait a.s., qė jetoi pėrafėrsisht , ndėrmjet vitit 6 para erės sė re deri nė vitin 30 pas erės se re. Ai predikonte adhurimin e Njė tė Vetmit Zot. Nė kohėn e Isait a.s., nuk ekzistonte emri ““i krishter““, njė emėr i tillė u ngrit sipas historianit romak Tacitu nga ana e romakėve. Sot kisha i njeh vetėm katėr ungjij: tė Mateut, tė Lukes, tė Markut dhe tė Gjonit. Ungjijtė flasin krejtėsisht ndryshe nga Kurani.
    Kurani i Nderuar Libri i fundit i Zotit dėrguar Pejgamberit tė fundit, Muhamedit s.a.v.s., erdhi nė Natėn e bekuar-Lejletul Kader, nė vitin 610 pėrmes melekut Xhibril a.s. I Dėrguari i Allahut, Muhamedi s.a.v.s. u lind nė Meke, me 12 Rebiul Evvel, gjegjėsisht me 20 prill tė vitit 571, pas Isait a.s. Babai i tij quhet Abdullah ku ndėrroi jetė dy muaj para se tė lindte Pejgamberi s.a.v.s., dhe nėna Emine, e cila ndėrroi jetė kur Pejgamberi s.a.v.s. i kishte gjashtė vjet.
    Kurani i Madhėrishėm ka 30 pjesė, ėshtė i ndarė nė 114 kaptina, kaptinat ndahen nė 6236 ajete. Studiuesit e Kuranit Famėlartė i quajtėn 90 Kaptina tė Mekės se bekuar qė janė shpallur dhe 24 Kaptina tė Medinės se bekuar tė shpalljeve Hyjnore.
    Kurani i Madhėrishėm nuk ėshtė vetėm kod fetar, por pėrfshin edhe historinė e pėrgjithshme, astronominė, arkeologjinė, medicinėn, biologjinė, fizikėn, matematikėn dhe dituritė e tjera.
    Ve rusulihi -edhe tė Dėrguarit- Pejgamberet e Tij,
    Kurani i Madhėrishėm pėrmend mė shumė emra pėr Pejgamberet e Zotit Fuqiplotė si p.sh. Nebijj- lajmėtar i fesė, Resul –i dėrguar, Beshir-pėrgjues, Nedhir-qortues etj. Sipas disa dijetarėve myslimanė, Pejgamberet mė tė zgjedhur tė Zotit tė Madhėrishėm janė: Ademi, Nuhi, Ibrahimi, Musai, Isai dhe Muhamedi s.a.v.s.
    Vel-jevmil-ahiri-edhe Ditėn e Gjykimit
    Ėshtė koha pas ringjalljes, ku njerėzit do tė japin llogari para Allahut tė Madhėrishėm pėr veprat e tyre dhe kur do tė shqiptohen vendimet pėrfundimtare, pėr mėkate-dėnim vendosja nė Xhehenem ku mėkatareve do t“ju digjet trupi, sėrish do t“u rritet dhe sėrish do t“u digjet trupi, ruana Zot prej kėtij zjarri, dhe shpėrblim pėr veprat e mira, ky vend quhet Xheneti, ku nė Kuranin Famėlartė dhe Hadith quhen edhe Aden, Me“va, Firdevs, Ne“im, Huld, Darusselam, Xhennetun alijeh dhe Darul-Mukam. O Zot bėna prej banorėve tė Xhenetit.
    Kuptimi themelor i fjalės Xhenet ėshtė kopsht, bashēe.
    Ve bil-kaderi, hajrihi ve sherrihi minallahi te“ala-dhe besoj se gjithēka qė ndodh, ndodh sipas vullnetit dhe caktimit tė Zotit.
    Tė besosh nė Kader-pėrcaktim do tė thotė tė besosh Allahun e Madhėrishėm.
    Njeriu ėshtė i obliguar qė tė bėjė ēdo gjė qė ėshtė nė mundėsinė e tij, e vetėm atėherė tė mbėshtetėt nė caktimin - kaderin e Allahut Fuqiplotė.

    Ibadetet

    Krahas besimit, ekzistojnė edhe urdhėresa qė caktojnė detyra dhe obligime praktike pėr myslimanėt qė pėrbėhen nga:
    - Kelimei-shehadeh-tė deklaruarit dhe tė besuarit se ekziston vetėm Zoti-Allahu dhe se Muhamedi ėshtė rob dhe i Dėrguar i Tij,
    - Falja e namazit,
    - Agjėrimi i muajit tė Ramazanit,
    - Dhėnia e zeqatit dhe
    - Kryerja e Haxhit.

    Katėr Halifet

    1. Ebu Bekri r.a.(632-634)
    2. Omeri r.a.(634-644)
    Duke falur namazin e sabahut Omerin r.a. e vrau njė persian Firuz ebu Lu“luit.
    3. Othmani r.a. (644-656)
    U emėrua pėr halif kur i kishte 71 vjet, e vrasin atė duke lexuar Kuranin.
    4. Aliu r..a.(656-661)
    Nė rrugė pėr nė xhami e lėndoi njė harixhi me shpatė tė helmuar, pas dy ditė atentati ndėrroi jetė, udhėhoqi katėr vjet e nėntė muaj.

    Imamėt

    Nė botėn Islame mė tė njohur dhe mė tė nderuar janė katėr imamėt qė themeluan drejtimet, shkollat e tyre juridike.
    1. Imam A“dhami-Ebu Hanifeja Allahu e mėshiroftė lindi nė Kufe nė vitin 80 hixhrij.
    2. Imam Maliku, Allahu e mėshiroftė, u lind nė Medine, nė vitin 93 hixhrij.
    3. Imam Shafiu, Allahu e mėshiroftė, u lind nė Gaze, me 150 hixhrij dhe
    4. Imam Ahmed ibni Hanbeli, Allahu e mėshiroftė, u lind nė Irak nė vitin 164 hixhrij
    ______________________________________
    - shkurtesa, s.a.v.s. [salallahu alejhi ve selem]
    - shkurtesa, r.a. [radiallahu anhu]
    Veēimi i numrit shtatė

    Allahu i Madhėrishėm gjithēka e krijuar ėshtė shtatėfishtė, ka krijuar shtatė Xhenete me shtatė pėrfaqėsues: dy toka nė shtatė forma, ka pėrfunduar krijimin e njeriut si qenie nė shtatė periudha siē janė: periudha e mėkimit (nė gji), fėmijėria, rinia, adoleshenca, mosha e mesme, pleqėria dhe rraskapitja.
    Ekzistojnė shtatė plante nė sistemin tonė diellor.
    Pėr besimtarėt Allahu i Madhėruar ka udhėtuar tė bėjnė shtatė herė tavaf nė Qabe, shtatė herė ta kalojnė largėsinė nė mes dy kodrave, nga shtatė gurė tė gjuanjė shejtanin nė Mina gjatė kohės se Haxhit.
    I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė se fėmijėt duhet ta kryejnė namazin kur ta arrijnė moshėn shtatė vjeē.
    I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., e ka lutur Allahun e Gjithėfuqishėm qė t’i ndihmojė pėr t“ia dėrguar popullit-umetit Shpalljen me shtatė bekime, ashtu siē i janė dhėnė Jusufit a.s.
    Ebu Sa“d bin Ebi Vekkasi ka treguar thėnien e tė Dėrguarit tė Allahut,s.a.v.s.,
    ““Kush i ha shtatė hurma nė mėngjes, atė ditė nuk do tė sėmuret nga helmi, as do ta zėrė magjia““.
    (Buhariu,10/203)
    Allahut Madhėrishėm do t’i shumėfishojė shpėrblimin e bamirėsisė shtatė herė.
    Allahu i Madhėrishėm e di mė se miri kuptimin e vėrtetė, qėllimin, urdhrin dhe menēurin qė ka caktuar nė krijimin e numrit shtatė.
    I jemi pėrkushtuar kėsaj botė e cila, tė Allahu i Gjithėfuqishėm nuk vlen as sa bart miza nė krah.
    I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., deklaron:
    ““Sikur do ta dini atė qė e di unė, me siguri do tė qeshni pak dhe do tė qani shumė``.
    (Mutefekun“alejhi)

    Udhėzimet e mjekėsisė parandaluese tė Pejgamberit s.a.v.s.

    Lagėshtia ėshtė esenciale pėr trupin e shėndoshė, trupi pėr tė ekuilibruar temperaturėn, varet nga lagėshtia. Nė anėn tjetėr temperatura ndihmon tretjen pėr tė nxjerrė jashtė ndyrėsitė. Me njė fjalė lagėshtia ėshtė element esencial pėr temperaturėn e trupit. Po tė mungojė ajo, do tė rritet temperatura e trupit, ku lagėshtia dhe temperatura e plotėsojnė njėra-tjetrėn. Njė rritje sado e vogėl e njėrės prej tyre, do ta prishė ekuilibrin e trupit, kėto materie qėndrojnė nė trup dhe pėrhapin shkaktarin e shumė sėmundjeve.
    Kjo dituri na vjen nga fjalėt e Allahut:
    ““...Hani dhe pini e mos e teproni, pse Ai (Allahu) nuk i do ata qė e teprojnė““.
    (El A“rafe,31
    Ose mos pėrmbajtja e kėsaj recetė ku temperatura e trupit ėshtė e ulėt e ul tretjen e ushqimit, e prish ekuilibrin e domosdoshėm.
    Asgjė nuk mund tė dėmtojė kėtė ekuilibėr mė shumė se ngrėnia e tepėrt e substancave tė dėmshme dhe tė ndaluara. Nė saje tė kėtyre epidemive zemra brengosėt, pikėllohet, vuan nga ankthet, streset, pakėnaqėsitė, kufizimet, hallet, fatkeqėsitė dhe dobėsimi. Pėr shkak tė kėtyre dobėsive, zemra humb aftėsinė pėr t“u mbrojtur ose pėr t“iu kundėrvėnė veprimit vdekjeprurės tė cilėsdo substancė tė dėmshme.
    Shėndeti i mirė, fuqia dhe rehatia janė dhuratat mė tė vlershme, mė tė ēmueshme dhe mė zemėrbardha me tė cilat Allahu i Gjithėfuqishėm i ka shpėrblyer robėt e Vet.
    Ibn Abazi, r.a. ka transmetuar se i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s. ka thėnė:
    ““Ekzistojnė dy tė mira nga tė cilat shumica e njerėzve i abuzojnė dobitė e tyre. Ato janė: shėndeti i mirė dhe ekzistenca““.
    (Buhariu,11/196)
    Nė transmetimin tjetėr qė e tregon Abdullah bin Mihsan el-Nasri citohet se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s. i cili ka thėnė:““Kushdo qė zgjohet me trup tė shėndetshėm, siguri nė shtėpinė e vet, dhe i ka gjėrat e nevojshme pėr atė ditė, ai ėshtė i pasur sikur t“i kishte tėra pasuritė e botės tė vetat““.
    (Tirmidhi,234)
    Ebu Bekr es-Sadikku, r.a., ka treguar se i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., ka thėnė: ““Lutni Allahun pėr t“u dhenė besim tė qėndrueshėm dhe rehati, sepse pas besimit tė qėndrueshėm askush nuk ka marrė bekim me tė madh se shėndetin dhe rehatinė““.
    (Ahmedi,5 dhe 17)
    Bindja e plotė do t“i ndihmojė robit qė nė jetėn pas vdekjes mos tė dėnohet pėr mėkatet e veta, kurse shėndeti dhe rehatia do t’i ndihmojnė qė t“i pėrballojė sėmundjet e kėsaj botė, si trupore, ashtu edhe sėmundjet e zemrės.
    Shėndeti i mirė dhe rehatia janė vlerėsuar si thesar, dhurata tė ēmuara dhe janė thelbėsorė pėr suksesin fizik(tė trupit) dhe shpirtėror(tė zemrės) tė individit nė kėtė dhe nė jetėn tjetėr.


    Ushqimi dhe pija
    e tė Dėrguarit tė Allahut, s.a.v.s.

    I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s. e kishte zakon qė tė zgjedhė vazhdimisht ndėrmjet llojeve tė ndryshme tė ushqimit tė mundshėm tė krahinės. Nėse njė gjellė ka qenė tepėr djegėse dhe kishte nevojė tė zbutej, ai e kishte zakon tė shtonte njė pėrbėrės tjetėr pėr tė venė ekuilibrin e nevojshėm, si p.sh. temperaturėn e bostanit e ekuilibronte me hurmėn. Ai zakonisht refuzonte tė hante dhe nuk hante kurrė atė ushqim qė i imponohej, nėse i pėlqente ai do tė hante nė tė kundėrtėn, ai nuk do tė prektė, sepse demi nga ngrėnia e tij ėshtė mė i madh sesa dobia.
    I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., hante mishin, hallvėn dhe mjaltin. Ai preferonte mė se shumti mishin e qengjit, pėrkatėsisht shpatullėn dhe kofshėn, pjesėn e pėrparme e pjesėn e pasme. Kėto tri lloje ushqimesh, pėrmbajnė substancat mė tė mira ushqyese dhe komponentėt mė tė fuqishme pėr trupin e individit dhe vetėm njeriu qė vuan nga ndonjė sėmundje e trupit mund tė kėtė ndonjė vėshtirėsi dhe mos t“i pėlqejė kėto.
    Pozita e tė Dėrguarit tė Allahut, s.a.v.s., gjatė ngrėnėse ishte ulur nė tokė, duke mbėshtetur nė njėrėn shputė tė kėmbės, por duke u ulur mbi tjetrėn, pa venė jastėk, si dhe nuk i zgjaste kėmbėt kur hante. Ai e kishte zakon tė thoshte:““Unė ulem si rob dhe ha si rob““, nė shenjė falėnderimi dhe nėnshtrimi para Allahut tė Madhėruar.
    I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., i pėrdorte tre gishta pėr tė ngrenė ushqimin dhe nuk e pėrdorte as lugėn, as pirunin.
    I Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., nuk i pėrziente ushqimet dhe nuk hante vetėm. Nuk hante peshk dhe kos, nuk i pėrziente kurrė nė njė shujtė dy ushqime tė nxehta dhe tė ftohta, nuk pėrzinte ushqimin e fėrguar me ushqimin e zier, ose ushqimin e thatė me atė tė freskėt, p.sh. vezė me qumėsht. Gjithashtu nuk ka pirė asgjė gjatė ngrėnės se ushqimit ose pas ngrėnies, se paku gjysmė ore, sepse kėshtu dobėsohet procesi digjestivė dhe shkaktonte procesin e kalbėzimit tė ushqimit nė lukth. Ai gjithashtu nuk pinte ujė kur ishte i lodhur.
    I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., shpesh kishte dėshirė tė pinte ujė tė ftohtė tė ėmbėlsuar me mjaltė. Mjalti pėrmban veti shpėlarėse dhe freskuese dhe eliminon gėlqerimin e mėlēisė, tė veshkave dhe rrugėve urinave, ėshtė i mirė pėr lukth. Pija e ftohtė e bėrė nga mjalti e forcon trupin, e ruan fuqinė rinore tė tij, e freskon disponimin, e stimulon mėlēinė dhe zemrėn. Uji gjithashtu e furnizon trupin me oksigjen dhe minerale, luan rolin kryesor nė ēdo funksion tė trupit. Allahu i Madhėruar thotė:
    ““... dhe ujin e bėmė bazė tė jetės se ēdo sendi““. (El Enbija,30)

    Enes ibn Maliku ka treguar se i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., e kishte zakon tė pinte ujė, pinte ulur me tri gllėnjka e jo duke e gėlltitur, sepse ndikon keq nė mėlēi, merrte frymė ndėrmjet tyre, nuk ka pirė me dorėn e tjetrit ose nga ndonjė skutė e errėt.
    I Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., ndonjėherė e mbulonte kosin dhe e linte gjatė tėrė natės, pėr shkak tė hirrės, para se tė pinte nė mėngjes, e kjo ndihmon fermentimin dhe zvogėlimin e numrit tė baktereve.







    Mėnyra si vishej i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s.

    Ai kishte dėshirė qė kėmisha tė mbulonin duart mbi nyja, ngjyra e tij mė e dashur ishte ngjyra e bardhė, nuk vishte rroba tė zeza ose tė kuqe, me ngjyra ose me shkėlqim.
    I Dėrguari i Allahut,s.v.a.s., e dinte se kjo jetė ėshtė kalimtare, e pėrkohshme, e konsideronte shtėpinė pėr banim si strehė tė pėrkohshme dhe ishte e njėjtė me kasollet e udhėtareve. Ai e donte aromėn e mirė. Hyrja nė atė shtėpi ka qenė pėrjetim mė i kėndshėm i zemrės dhe i shpirtit, sepse aty jetonte krijesa mė e bekuar dhe mė e madhėrishme e Allahut. Duke qenė vulė e tė Dėrguarve tė Allahut, atij i erdhi shpallja pėr tė nxjerrė njerėzimin nga errėsira nė dritė.

    Shėmbėlltyra e tė Dėrguarit tė Allahut,s.a.v.s.

    Ai vetė i ka mjelė delet, ka qepur rrobat dhe ka hėngėr bashkė me shėrbėtorėt e tij. Ai vet shkonte nė treg dhe blinte ēka i nevojitej dhe nuk turpėrohej. Pėrshėndetej me dorė edhe me tė varfrin edhe me tė pasurit. I pari jepte selam atij qė e takonte, pa marrė parasysh a bėhej fjalė pėr mė tė ri ose mė tė vjetėr. Kurrė nuk e nėnēmonte atė pėr ēka ishte i ftuar. Kishte karakter tė qetė, ishte i sjellshėm nė shoqėri, fytyrėqeshur, i ashpėr, por i matur, modest dhe nuk lejonte tė poshtohet, bujar, por jo edhe shpėrdorues. Thėnė shkurt, ishte i ndershėm dhe i butė.

    I Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., e kishte zakon tė pushonte herėt dhe zgjohej mė vonė nė fillim tė pjesės se dytė tė natės. Flinte nė shtėpi deri kur e dėgjonte thirrjen e parė pėr namaz para se tė shkonte nė xhami, ku i udhėhiqte besimtarėt nė namazin e sabahut. Pushimi i tij ishte i ekuilibruar. Pas agimit bėnte njė pushim tė shkurtėr, duke u shtrirė nė anėn e djathtė, mbi dorėn e djathtė, i shqiptonte atributet e Allahut tė Madhėruar.
    Nuk ėshtė mirė tė flihet nė mes tė namazit tė sabahut dhe lindjes se diellit, ky ėshtė fillimi dhe ēelėsi i dritės, kohė nė tė cilėn zbret fati(rrisku) dhe ndahet bekimi.

    Natyra e gjumit

    Ekzistojnė dy lloje tė gjumit: gjumi i dėmshėm dhe i dobishėm. Gjumi i dobishėm i pėrtėrin fuqitė dhe aftėsitė. Gjumi ėshtė i domosdoshėm pėr trupin e njeriut. Gjumi i zgjatur nuk ėshtė i dobishėm. Gjumi e ndihmon ēdo organ pėr t“i sistemuar humbjet e produkteve tė veta.
    Gjumi i tepėrt shkakton vese tė kėqija, shumė kokėēarje, siē janė disponimi i keq, prandaj kush bėn gjumė tė tepėrt, lėshon rastin qė nė mesė tė plotė t’i shfrytėzoj begatitė tė cilat i ofron jeta. Ėshtė mė mirė kur njeriu flenė nė krahun e djathtė se nė anėn e majtė, ndėrsa gjumi nė pozicionin shtrirė pėrmbys, nė bark, ėshtė i dėmshmi pėr shėndetin e njeriut. Nga Ebi Umame ėshtė transmetuar se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., kishte parė njė njeri nė xhami duke fjetur pėrmbys, barkas. Ai e zgjoi dhe e qortoi:
    ““Ky ėshtė pozicioni barkas i banorėve tė Xhehenemit““ .
    (Ibn Maxhxhe,3725)
    Gjumi gjatė ditės mund tė shkaktojnė sėmundje reumatike, tė dobėsojė sistemin nervor dhe tė dobėsojė dėshirėn pėr seks, pėrveē gjumit tė ditės nė kohė vere, nė kohėn e tė nxehtit tė mesditės. Gjumi mė i keq gjatė verės ėshtė gjumi nė orėt e para tė ditės dhe nė orėt e vona tė ditės (pas ikindisė).
    Abdullah bin Abbasi njėherė e gjeti djalin e tij duke fjetur vonė pas mėngjesit, e zgjoi djalin dhe i tha:
    ““Zgjohu. Pse flenė nė orėt e ditės kur fitimet e njeriut janė shpėrndarė““.
    Gjumi pa kohė mund tė shkaktojė dėmtimin e indeve e tė disa enėve interno tė gjakut. Gjumi nė diell, pak nė hije pak nė diell ėshtė gjithashtu jo i shėndetshėm.
    Gjumi ėshtė vėllai i vogėl i vdekjes.
    Lutjet para gjumit:
    Nė sahihun e Buhariut ėshtė shėnuar se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., i ka thėnė Bera“bin Azibit:
    ““Para gjumit tė natės, merr abdes sikurse kur e falė namazin, bjer nė krahun e djathtė dhe thuaj: Zot, t“u dorėzova Ty, ta lashė shpirtin tim nė dorėn Tėnde, e ktheva fytyrėn time kah Ti, Ty ta besova fatin tim, fenė time e lashė nė mbrojtjen Tėnde, tė madhėroj Ty dhe tė frikohem Ty. Unė nuk kam ku tė fshehėm prej Teje, por kėrkoj strehim tek Ti. Besoj nė Librin Tėnd tė shpallur dhe i besoj Pejgamberit qė e ke dėrguar Ti. Kėto le tė jenė fjalėt e fundit qė i thua atė natė. Nėse fati yt ėshtė pėrcaktuar qė ti tė vdesėsh atė natė, do tė vdesėsh si besimtar““.
    (Buhariu,11/93)
    Kjo lutje dėshmon se je rob qė e njeh Zotin - Pronarin e vet, shprehė sinqeritetin, dorėzimi plotėsisht nė dorėn, vullnetin dhe gjykimin e Zotit, dhe pėrcaktimi Yt ėshtė kėnaqėsia ime, me njė fjalė lutja ėshtė kėrkim strehimi, mbėshtetje, madhėria dhe falėnderim i Allahut Gjithėfuqishėm ku kjo lutje i pėlqen me se shumti Zotit.
    Trupi i njeriut kėrkon ushqim dhe lėngje, por qė tė gjitha kėto substanca nuk janė tė tretshme dhe mund tė shkaktojė sėmundje tė ndryshme, pra ėshtė e domosdoshme pėr ti freskuar organet me stėrvitjet adekuate fizike, ushtrime fizike, ku freskon shpirtin dhe mendjen, i benė organet trupore tė duken me vitale, pėrmirėson shėndetin, zvogėlon mundėsit e faktorėve negativ nė organizmin e njeriut. Secili organ si p.sh. mushkėritė kėrkojnė ushtime tė frymėmarrjes, ecja me kėmbė, ose veprimet e gjata e sporteve tė ngjashme janė tė shėndetshme pėr tėrė trupin e njeriut dhe mund t“i shėron sėmundje kronike, si anemia, sėmundjet infektive, tė thatin dhe dhembjet etj.
    Lutjet e gjysmės se dytė tė natės, sigurojnė gjithashtu dobi tė mėdha shėndetėsore dhe freskon mendjen, trupin, zemrėn dhe shpirtin, si dhe siguron fatin e vazhdueshėm nė kėtė botė dhe kėnaqėsinė e pafund nė botėn e ardhshme.
    Nė Dy sahiht ėshtė shėnuar dhe thuhet se i Dėrguari i Allahut s.a.v.s. ka thėnė :
    ““Kur tė shkoni pėr tė pushuar, shejtani ju lyhet pas dhe i lidh tri nyja mbi kokėn tuaj. Nė secilėn nyje ai flet pėr t“ju sjelle tė kėqija, duke thėnė : Flejė gjatė dhe shih ėndrra. Kur tė zgjoheni, nėse e filloni ditėn duke pėrmendur emrin e Allahut, nyja e parė do tė zgjidhet, nėse ngriheni nga shtrati pėr tė marr abdes, do tė zgjidhet nyja e dytė, dhe kur tė ngriheni pėr t“u lutur(pėr tė bėrė namaz), do tė zgjidhet edhe nyja e tretė. Pas zgjidhjes se veprimeve tė shejtanit individi do tė ndiej veten me energjik dhe me shpirtmirė, ndėrsa nė tė kundėrtėn do tė ndiejė veten tė molisur dhe shpirtkeq““.
    (Buhariu,3/19)
    I Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., ka thėnė :
    ““Vetė Allahu e mban dorėn e vet tė shtrirė gjatė natės, duke pranuar pendimet e atyre qė kanė bėrė mėkat gjatė ditės, ndėrsa ditėn e shtinė dorėn pėr pendimet e atyre qė kanė bėrė mėkate gjatė natės““.
    (Muslim)

    Ekziston shtatė faktorė lehtėsues pėr kryerjen e rregullt tė namazit tė natės, prej tė cilėve katėr janė me karakter tė jashtėm, ndėrsa tre me karakter tė brendshėm.
    1. Qė tė mos hahet dhe pihet shumė,
    2. Qė gjatė ditės tė kėtė kujdes pėr fuqinė fizike dhe psikike,
    3. Qė tė mos kapėrcehet tė fjeturit e shkurtė nė orėt e pasdite,
    4. Qė tė mos bėjė mėkate sepse zemrėn largon nga kryerja e namazit tė natės,
    5. Faktorė tė brendshėm, preokupuarit me problemet e kėsaj bote, nuk arrin tė zgjohet natėn,
    6. Frika nga mėkati dhe frika nga vdekja e mbajnė zemrėn gjithnjė tė zgjuar, dhe
    7. Tė kuptuarit e vlerės se namazit tė natės, shpresa dhe dėshira pėr shpėrblim.
    Thuhet se Amir bin Shu“ajbi kishte mėsuar nga gjyshi i vet se i Dėrguari
    Allahut, s.a.v.s., e kishte zakon t“u mėsonte njė lutje pėr mposhtjen e frikės :
    ““Kėrkoj mbėshtetjen nė pėrsosurinė e fjalėve tė pėrsosura tė Allahut nga zemėrimi i Tij, nga dėnimi i Tij, nga ēfarėdo e keqe qė mund tė mė vijė nga krijesat e Tij dhe nga provokimi i shejtanit dhe kėrkoj mbrojtjen e Tij nga afrimi i tyre pranė meje““.
    (Ebu Davudi,3893)

    Ibni Abbasi, Allahu qofte i kėnaqur me tė, transmeton nga i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s, tė kėtė thėnė:
    ““Shfrytėzo pesė gjėra para pesė tė tjerave: rininė para pleqėrisė se thellė, shėndetin para sėmundjes, pasurinė para varfėrisė, kohėn e lirė para zėnies me punė dhe jetėn para vdekjes““
    Vėrtet kjo botė ėshtė rrugė deri nė Xhenet apo zjarr: Netėt janė dyqan i njeriut, ndėrsa ditėt janė tregti.


    Kronologjia e jetės se tė Dėrguarit tė Allahut, s.a.v.s.,

    - Viti 571 : Lindja e Pejgamberit, Muhamedit s.a.v.s. nė Meke. Rinia e tij ėshtė ajo e njė jetimi tė vetmuar.
    - Viti 576 : Pas vdekjes se nėnės se tij, Emina, gjyshi Abdyl Muttalibi u bė kujdestar i tij dhe dy vjet me vonė, detyrėn e kujdestarit e mori pėrsėri xhaxhai i tij, Ebu Talibi.
    - Viti 582 : Udhėtimi i parė tregtar nė Seri i shoqėruar nga Ebu Talibi.
    - Viti 595: Martesa me Hadixhen. Djali i parė i tij, Kasimi, i cili lindi nė vitin 599, vdiq kur ishte dy vjeēar.
    - Viti 605: Pejgamberi s.a.v.s., ndihmon nė rindėrtimin e Qabesė.
    - Viti 610: Engjėlli Xhebrail viziton Pejgamberin s.a.v.s. nė shpellėn e Hira-s.
    Shpallja e vargut tė parė Kuranor: Ikra(Lexo). Hadixhja, Aliu, Ebu Bekri dhe Zejdi u bėnė myslimanė.
    - Viti 613: Fillon shpallja publike e Islamit.
    - Viti 615: Shpėrngulja e parė(hixhreti) e njė grupi myslimanėsh nė Abisini.
    - Viti 615: Pėrndjekjet fillojnė. Pejgamberi s.a.v.s., familja dhe besnikėt e tij u bojkotuan nga banorėt e Mekės.
    - Viti 619: Viti i hidhėrimit: Hadixhja dhe Ebu Talibi vdesin. Predikimi i Pejgamberit s.a.v.s., i drejtohet Taifit.
    - Viti 621: Udhėtimi natėn nga Meka nė Jerusalem(el isra) dhe ngjitja pėrtej shtatė qiejve(el mi“raxh). Pėrsekutimet dhe kėrcėnimet intensifikohen. Pėrgatitja pėr nisjen nė Jethrib.
    - Viti 1H 622: I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., emigron dhe pritet nė Medine. Pėrpunohet njė Kushtetutė e re pėr banorėt e qytetit.
    - Viti 2H 623: Ndėrrohet Kibla. Drejtimi i faljes nuk ėshtė me nga Xhamia Aksa e Jerusalemit, por nga Qabeja, nė Meke. Besimtarėve u jepet leja pėr tė luftuar me rezistencė. Beteja e Bedr-it, njė fitore e madhe pėr myslimanėt.
    - Viti 3H 625: Beteja e Uhud-it, myslimanėt pėsojnė disfatė.
    - Viti 5H 627: Beteja e Aleatėve(kėshtu quhet Beteja e Hendekut): rrethimi i gjatė i Medinės u realizua nga dhjetė mijė kujeshe.
    - Viti 6H 628: Marrėveshja e Hudejbije-s, pushimi i pėrkohshėm i luftimeve midis besimtarėve dhe jobesimtarėve.
    - Viti 7H 629: Pushtimi i Mekės nga njė ushtri e fortė, e pėrbėrė nga dhjetė mijė myslimanė. Amnistia e pėrgjithshme dhe shkatėrrimi i idhujve.
    - Viti 10H 632: Haxhillėku i fundit i tė Dėrguarit tė Allahut,s.a.v.s. Shpallja e plotė e Kuranit Famėlartė. Ndėrron jetė i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s.

    Haxhillėku i lamtumirės

    I Dėrguari i Allahut: s.a.v.s., nė predikimi e fundit ka thėnė:
    ““O njerėz!. Dėgjoni me vėmendje fjalėt e mia dhe kuptojini ato, sepse unė nuk e di nėse do tė mund t“ju takoj me nė kėtė vend pas njė viti.
    O njerėz!. Gjaku juaj, pasuritė tuaja dhe nderi juaj duhet tė jetė gjėra tė shenjta njėlloj si kjo ditė e shenjtė, nė kėtė muaj tė shenjtė dhe nė kėtė territor tė shenjtė, gjersa ju tė takoni Zotin tuaj. Ju do tė shkoni padyshim, qė tė takoni Zotin tuaj dhe do tė pyeteni pėr veprimet tuaja. Jeni vigjilentė, pra. A jua kam sjellė me besnikėri Mesazhin. O Zot, qofsh dėshmitar!
    Kushdo qė merr diēka nė mirėbesim, le t“ia kthejė serish atij qė ia kishte nė besim. Mos tėrhiqni asnjė interes nė tė holla tė marra hua, siē bėnim kur ishim tė paditur, por ju do tė kini tė drejtė mbi kapitalet tuaja, mos u bėni as shtypės, as tė shtypur…E drejta e gjakmarrjes se kohės se paditurisė ėshtė zhdukur dhe tė vdekurit e saj nuk do tė shpaguhen…
    O njerėz! Djalli ka humbur ēdo shpresė pėr t“u adhuruar nė tokat tuaja. Megjithatė, ai do tė kėrkojė qė t“ju mashtrojė pėr shkak tė punėve tuaja tė vogla. Jini vigjilentė, pra nga ai pėr sigurinė e besimit tuaj...A ua kam pėrcjellė me besnikėri Mesazhin. O Zot, qofsh Dėshmitar!
    Nė tė vėrtetė, koha ėshtė kthyer nė gjendjen e saj fillestare, nė tė cilėn Allahu e kishte krijuar, ditėn kur ai krijoi qiejt dhe tokėn. Numri i muajve sipas Allahut ėshtė dymbėdhjetė, midis tyre katėr janė tė shenjtė, gjatė tė cilėve lufta dhe beteja janė tė ndaluara...
    O njerėz, gratė tuaja kanė tė drejtė mbi ju sikurse ju keni tė drejtė mbi to...Trajtojini gratė me butėsi. Ato janė partneret tuaja si dhe mbėshtetėset tuaja pa interes... Ju i kini marrė amanet nga Allahu dhe kėnaqėsia e tyre ju lejohet vetėm nėpėrmjet njė leje tė Zotit. Jini pra tė devotshėm me atė qė u pėrket grave, dojeni tė mirėn atyre. Jua bėra tė ditur Mesazhin. O Zot qofsh Dėshmitar...
    O njerėz! Kam lenė midis jush atė qė, nėse ju e shtrėngoni fort, do t“ju mbrojė nga shthurja nė njė orientim tė qartė, Librin e Allahut dhe Traditėn e Pejgamberit tė Tij (sunet).
    O njerėz! Ēdo besimtar duhet tė jetė njė vėlla i vėrtetė pėr ēdo besimtar tjetėr. Pasuritė e njė vėllai janė tė paprekshme, veēse kur ai pranon t“i japė me dėshirė. Mos e gėnjeni njeri-tjetrin““.
    I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ngriti gishtin e tij tregues drejt qiellit, pastaj nė drejtim tė turmės e thirri: O Zot, qofsh Dėshmitar! O Zot qosh Dėshmitar!, dhe shtoi:
    ““Le tua dėrgojnė tė pranishmit kėtė mesazh tė munguarve““
    Atėherė u shpallėn disa nga fjalėt e fundit tė Kuranit:
    Sot e pėrsosa fenė tuaj, e plotėsova dhuntinė Time ndaj jush dhe zgjodha qė Islami tė jetė feja e juaj. (5/3)
    KAPITULLI I PARĖ
    Jeta e kėsaj botė

    Ekzistojnė dy lloj sėmundjesh qė janė shėnuar nė
    Kuranin e Madhėrishėm :
    1. Sėmundjet e zemrės dhe
    2. Sėmundjet e trupit.

    Zemra

    Pėr nga lloji, ka tri lloje zemrash: tė shėndoshė, tė vdekur dhe tė sėmurė.
    Nė Ditėn e Gjykimit do tė shpėtojnė vetėm ata tė cilėt para Allahut dalin me zemėr tė shėndoshė. Zemėr e shėndoshė ėshtė ajo e cila arrin tė shpėtojė nga tė gjitha llojet e kėrkesave qė janė nė kundėrshtim me urdhrat dhe ndalesat e Allahut Fuqiplotė.
    Vetėm zemra e shėndoshė posedon kėto veti,
    - nga dashuria(ndaj Allahu),
    - e besimit(tek Allahu),
    - duke u penduar (tek Allahu),
    - e bindur(ndaj Allahut),
    - nga frika (nga Allahu),
    - dhe me shpresė(nė mirėsinė e Allahut)-mund tė jetė rob i sinqertė i Allahut tė Madhėrishėm,
    - tė punojė vetėm nė emrin e Tij,
    - kur dashuron, dashuron nė emėr tė Allahut,
    - kur urren, urren nė emėr tė Allahut,
    - kur jep, jep nė emėr tė Allahut dhe
    - kur nuk jep, nuk jep nė emėr tė Allahut.
    Zemra e vdekur

    Ėshtė ajo zemėr e cila nuk e njeh Zotin e vet, e cila jepet pas kėnaqėsive.
    Pėr kėtė zemėr epshi ėshtė Zot, trilli ėshtė komandues.

    Zemra e sėmur

    Sėmundjet e zemrės janė dy llojesh
    a) Sėmundja e dyshimit dhe dilemės
    b) Sėmundja e lakmisė
    Njė zemėr, pėr t“u shėruar dhe pastruar nga ndyrėsitė, se pari duhet ta njohė Krijuesin, Allahun e Madhėruar, emrat dhe cilėsitė e Tij, veprat dhe rregullat e Tij.
    Syri ėshtė krijuar pėr tė shikuar, veshi pėr tė dėgjuar, hunda pėr tė nuhatur, kurse zemra qė ta njohė Pronarin e Vet Allahun,““La ilahe il-lAllah““ dhe pėr tė adhuruar Allahun e Madhėrishėm.
    Nėse do qė tė shikosh me vesh nuk mundesh, e as me sy nuk mund tė dėgjosh, me kėtė dėshiroj tė them se secili organ ėshtė i pėrcaktuar pėr rolin dhe funksionin vetė. ““ Zemrat e krejt njerėzimit janė ndėrmjet dy gishtėrinjve tė Rrahmanit si njė zemėr dhe Ai udhėheq me to si tė dojė``.
    Muslimi 2654

    Zemra nė krahasim me organet e tjera tė trupit ėshtė si sundimtari-komandanti, nė mesin e ushtarėve, tė cilėt marrin urdhėr nga komandanti edhe zemra i angazhon tė veprojnė, si dhe ku dėshiron ajo.
    Sikurse ēdo bari qė ėshtė pėrgjegjės pėr delet e veta, ashtu edhe zemra ėshtė pėrgjegjėse pėr tė gjitha organet e tjera.
    Kur armiku i Allahut, Iblisi, e kishte vėrejtur qė ēdo gjė rrotullohet rreth zemrės dhe mbėshtetėt nė tė, se pari iu qas asaj me pėshpėritjen e tij, duke i ndezur kėrkesat me tė ndryshme pėr tė larguar nga rruga e drejtė.
    Meqė shejtani mund tė dėbohet vetėm me njohjen e mirė tė shtigjeve tė tij, edhe njohja e tyre ėshtė obligim. Dyert dhe shtigjet e shejtanit nuk janė gjė tjetėr pos cilėsitė e njeriut. Nė dyert e mėdha tė shejtanit bėjnė pjesė hidhėrimi dhe epshi. Hidhėrimi ėshtė opium pėr mendje, kur njeriu hidhėrohet, shejtani luan me tė, ashtu siē luan fėmija me top. Nė dyert e tij tė mėdha bėjnė pjesė lakmia. Drita e syrit ėshtė ajo me ēka zbulohet shtigjet e shejtanit, kėtė njeriu nuk e vėren. Atėherė, shejtani e grabit.
    Nė dyert e mėdha tė shejtanit bėjnė pjesė nxitimi.
    Nė dyert e mėdha tė shejtanit bėjnė pjesė edhe koprracia dhe frika nga varfėria. Ata nuk lejojnė qė pasuria tė shpenzohet dhe tė jepet lėmoshė, ata janė qė vetėm kursejnė.
    Nė dyert e mėdha tė shejtanit bėnė pjesė edhe tė menduarit e dyshimtė pėr myslimanėt. Besimtari gjurmon tė vėrtetėn, ndėrsa hipokriti tė metat. Tė pėrkujtuarit e Allahut tė Madhėrishėm, dije se ėshtė ilaēi i zemrės pėr mbylljen e kėtyre shtigjeve.
    Shejtani ėshtė si qen i uritur. Nėse nuk ke nė dorė as bukė e as mish mjafton tė shpėtosh, por nėse nė dorė ke buke e mish, ndėrsa qeni ėshtė i uritur, do tė tė mėsyjė pėr tė ta marrė mishin dhe nuk do tė mund ta largosh vetėm me fjalė.
    E tillė ėshtė zemra nė tė cilėn nuk ka ushqim pėr shejtan. Nė thelb zemra, sipas natyrės sė saj origjinale, ėshtė e pirur qė tė pranojė njėsojė ndikimet edhe nga meleqet edhe nga shejtani dhe nuk anon nga asnjėri prej tyre mė shumė se nga tjetri. Zemra e cila kur i ofrohet sprova e thithė si shpuzorja ujin, por nė njė zemėr nė tė cilėn shkėlqen nuri - imani, i bėhet sprova ajo menjėherė refuzon dhe gjykon drejtė. Kjo zemėr ėshtė e gjallė, mirėpo nė veti ka dobėsi. Nė vete ka dy materie, prej tė cilave herė e ushqen njėra, herė tjetra. Ai ka dashuri ndaj Allahut tė Madhėrishėm, besim tė sinqertė ndaj Tij dhe mbėshtetje tek Ai, por nė anėn tjetėr posedon mendjemadhėsi, afinitet pėr pushtet, si dhe krijim tė ērregullimit nė tokė.
    As“habet, Allahu qoftė i kėnaqur me ata, zemrat i kanė nda nė katėr lloje.
    Zemra e cila ėshtė e pastėr dhe nė tė cilėn ndriēon njė dritė, kjo ėshtė zemra e besimtarit.
    Zemra e vrazhdė, ėshtė zemra e jobesimtarit.
    Zemra jostabile, ėshtė zemra e hipokritit, qė njė herė e ka njohur tė vėrtetėn por e ka mohuar atė, dhe Zemra e cila ushqehet me dy materie, materie tė besimit dhe materie tė hipokrizisė.
    I Dėrguari i Allahun, s.a.v.s., i ka shėruar sėmundjet me tre lloj ilaēesh: natyrore, hyjnore dhe me kombinimin e asaj se ekzistojnė dy lloje diturish: dituria mbi fenė dhe dituria mbi trupin.
    Ekzistojnė sėmundja somatike (trupore)dhe sėmundja kolaterale(indirekte).
    Janė tri rregulla themelore pėr shėndetin e trupit: mjekėsia parandaluese, vetėpėrmbajtja nga ajo qė ėshtė e dėmshme, dhe pastrimi i trupit nga sekrecionet qė e dėmtojnė.
    Pėr shėrimin e sėmundjes duhet se pari tė diagnostikohet shkaktari i parė, pastaj duhet tė gjendet ilaēi dhe nė fund fare tė fillohet mjekimi, ndėrsa nė ditėt e sotme, mjerisht shumica e mjekėve dėshirojnė t’i shėrojnė pacientėt duke u bazuar nė intuitė dhe supozim.
    Qenia e njerėzore ėshtė e pėrbėrė nga tri elemente: dheu, uji dhe ajri, i Dėrguari i Allahut ,s.a.v.s., e ka ndarė nė pėrpjesėtime tė barabarta dietėn e tij nė kėto tri kategori dhe ka thėnė:
    ““Pėr ēdo sėmundje tė cilėn e ka dhėnė Allahu, Ai e ka pėrcaktuar edhe ilaēin.““
    Allahu i Madhėruar e ka krijuar ilaēin pėr ēdo sėmundje, antidotin pėr ēdo helm dhe gjithėēkafes ia ka krijuar tė kundėrtėn.
    Ebu Hurejre ka treguar se i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Nėse miza bie nė pijen tėnde, se pari e zhytni nė tė, pastaj e hiqni, sepse njėri nga krahėt e saj pėrhap sėmundje, ndėrsa krahu tjetėr ilaēin e sėmundjes““.
    Buhariu,10/213
    I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., e ka konsideruar injorancėn si sėmundje dhe dijen si ilaēin e saj.

    Shenjat e sėmurjes sė zemrės

    Nė shenjat e sėmurjes se zemrės bėjnė pjesė:
    - Qė njeriu nuk mund tė njohė Allahun, tė adhurojė Atė, tė synojnė takimin me Tė.
    - Zemrės sė shėndoshė mėkati i dhemb dhe i djegė dhe kjo e shtyn tė pendohet dhe t“i lutet Allahut tė Madhėrishėm, por zemra e sėmurė e cila nuk e ndien mėkatin ėshtė sikurse““Tė vdekurit nuk i dhemb plaga““. Nė vend tė ushqimit tė dobishėm, e ushqen me helm shkatėrrues, nė vend tė kėsaj dėgjon kėngė dhe muzikė, tė cilat nė zemėr fusin flakėn e epshit. Pronari i saj pėr vendbanim zgjedh kėtė botė, qė nuk e do botėn tjetėr dhe nuk pėrgatitet pėr tė.
    I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Asnjėri prej jush nuk do tė besojė, pėrderisa unė nuk jam pėr tė mė i dashur nga vet ai, tė afėrmit e tij dhe bota mbarė““.
    Ose njė transmetim tjetėr thuhet.
    ““Behu nė kėtė botė si i huaj ose si kalimtar i rastit““, se mėkatet dobėsojnė edhe zemrėn edhe trupin.
    Pėrveē kėsaj ka edhe fakte tė cilat tregojnė pėr zemra tė sėmura, e ato janė:
    - Fakti qė punėt nuk shkojnė mirė, ashtu qė-kudo tė shkojė, ēka do tė punojė- do tė gjendet para dyerve tė mbyllura ose para ndonjė problemi tė vėshtirė.
    - Fakti qė ata nė zemėr shuajnė ndjenjėn e nderit.

    - Fakti qė ata e ngadalėsojnė ecjen e zemrės nė rrugėn e kthimit kah Allahu dhe bota tjetėr.
    - Fakti qė njeriu nuk pushon nė mosbindje, posaēėrisht do t“i qasim pesė helme tė zemrės tė cilat janė mė tė pėrhapura e ata janė: tė folurit e tepėrt, tė shikuarit e tepėrt, tė pėrzierit e tepėrt, tė ngrėnit e tepėrt dhe tė fjeturit e tepėrt.
    Gjuha ėshtė nga begatitė madhore tė Allahut dhe nga mrekullitė kreative tė Tij, e cila pėr nga madhėsia ėshtė e vogėl, mirėpo pėr nga bindja dhe mėkati ėshtė shumė e madhe.
    Njerėzit nė zjarr, hundė e buzė, nuk do t“i hedhė askush pėrveē thashethemet e tyre, ngase gjuha ka folur atė qė ėshtė e ndaluar. Numri mė i madh i njerėzve do tė hyjė nė zjarr pėr shkak tė gjuhės sė tyre.
    Nga Ukbe Ibn Amiri r.a., transmetohet tė kėtė thėnė:
    ““E pyta:O i Dėrguari i Allahut, nė ēka ėshtė shpėtimi. ai me tha:
    ““Frenojė gjuhėn““.
    - Nga Sehli Ibn Sa“adi transmetohet se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Kush me garanton pėr atė qė ndodhet midis nofullave tė tij dhe atė qė ėshtė midis kėmbėve tė tij, unė ia garantoj Xhenetin““.
    Njeriut i ndalohet tė flasė pėr atė qė nuk e din a ėshtė e mirė ose keq, ai paraprakisht duhet tė mendojė mirė, dhe nėse e sheh se ka dobi duhet tė flasė, nėse jo, duhet tė pėrmbahet nga tė folurit.
    Nga Ebu Derdai r.a.,transmetohet tė kėtė thėnė.
    ““Le tė dėgjojnė veshėt mirė ēfarė thotė gjuha, ngase tė janė dhėnė dy veshė dhe njė gojė, qė tė dėgjosh mė shumė se sa tė flasėsh““.
    Nga Hasan el-Basriu transmetohet tė ketė thėnė:
    ““Dikur thoni gjuha e besimtarit ėshtė mbrapa zemrės, ndėrsa gjuha e hipokritit ėshtė para zemrės““.
    Thėnie tjetėr e tij ėshtė.
    ““Kush nuk e ruan gjuhėn e vet, nuk e kupton as fenė e vet““.
    Rrezik pėr njerėzit paraqitet nė bisedė ku futet ndonjė mėkat i fshehur siē ėshtė krenaria dhe lavdėrimi qė vėshtirė hetohen.
    - Muverrek el-Ixhli ka thėnė:
    ““Ekziston njė gjė tė cilėn mundohem ta mėsoj vite me radhė, po assesi nuk mund tė arrij. Kur e pyeten ē“ėshtė ajo, u pėrgjigj: ““Tė mos interesohem pėr gjerat qė nuk kanė tė bėjnė me mua““.
    Ėshtė turp pėr secilin prej nesh, kur do tė hapet libri jonė, nė tė cilin ėshtė mbushur gjatė ditės, e tė shohė se shumica e asaj qė ėshtė thėnė nuk ka lidhje as me besim e as me dynjanė e tij.

    Pėrgojimi

    Nga Ebu Hurejre r.a., transmetohet se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““A e dini ē“ėshtė pėrgojimi. Tė pėrmendurit e vėllait ashtu siē nuk dėshironte ai““. Po dikush pyeti: Po nėse vėllai ėshtė i tillė siē kam thėnė? Ai u pėrgjigj: ““Nėse ėshtė i tillė siē e ke thėnė, e ke shpifur““. Nga kjo del se ėshtė ndaluese nė ēdo aspekt, pėrgojimi pėr vėllain, bile edhe nėse ėshtė ashtu.
    Nga Ebu Hurejre r.a.,transmetohet se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Pėr ēdo mysliman ēdo gjė qė posedon ėshtė e pacenueshme: gjaku i tij, nderi i tij dhe pasuria e tij““.
    Ali ibn el-Huseini ka thėnė:
    ““Ruajuni nga pėrgojimi. Ai ėshtė, me tė vėrtetė, ushqim i qenve midis njerėzve““.
    Pėrgojimi ėshtė si rezultat i urrejtjes. Si shkaktarė tė pėrgojimit bėjnė pjesė edhe: dėshira pėr lartėsimin e vetės nė llogari tė nėnēmimit tė tjetrit qė tė tregohet me i menēur parat e tjerėve, loja, argėtimi, pėrqeshja , imitimi dhe tė bėrit shaka nė llogari tė tjetrit. Dihet se edhe ai qė dėgjon pėrgojime edhe vetė ėshtė pjesėmarrės nė kėtė, nėse ka mundėsi duhet tė braktisė shoqėrinė nė tė cilėn e ka obligim ta bėjė kėtė, pėrndryshe veprat e tij tė mira i shkojnė atij tė cilin e pėrgojon. Por, nėse ky qė pėrgojon nuk ka vepra tė mira, atėherė mėkatet e atij tė cilin e pėrgojon barten tek ai.
    Kėrkoj mbrojtje tė Allahu i Madhėrishėm nga paturpėsia dhe jo edukata.
    Nga Hurejre r.a., transmetohet se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Nė Xhenet nuk do tė hyjė ai qė bartė fjalė tė huaja““.
    Njė transmetim tjetėr thuhet se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““A dėshironi t“u them cilėt nga ju janė mė tė prishurit``. Po u pėrgjigjen ata dhe tha:““Ata qė bartin fjalėt e huaja``.
    Ata qė bartin fjalė tė huaja shkaktojnė pėrēarje midis njerėzve dhe futja e ērregullimit nxit huti, kėput lidhje, mbjell urrejtje, shkatėrron bashkėsinė, miqtė i shndėrron nė armiq, ėshtė si miza e cila bartė bacilin e njė sėmurje tė rėndė.
    Ai nė veshėt e tė cilit arrin bartja e fjalėve tė huaja ėshtė i obliguar nė kėto gjashtė gjėra.
    1. Tė mos i besoj atij qė bartė fjalė,
    2. Tė ndalohet ai qė e bėn kėtė, tė kėshillohet dhe t’i tregohet se kjo qė e bėn ėshtė prapėsi,
    3. Tė pėrbuzet nė emėr tė Allahut tė Madhėrishėm,
    4. Tė mos dyshohet vėllai nė mungesė,
    5. Ajo qė dėgjohet nuk duhet tė hulumtohet dhe
    6. Tė mos shprehet kurrfarė kėnaqėsie e veēantė, sepse i Dėrguari i Allahut s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Kush e beson Allahun dhe Ditėn e Gjykimit, le tė flasė vetėm mirė ose le tė heshtė““.

    Lavdėrimi

    Lavdėrimi ėshtė e metė nga e cila kanosen dy rreziqe: njėri pėr atė qė lavdėron dhe tjetri pėr atė qė lavdėrohet. Pėr shembull kur pėr ndonjėrin thuhet se ėshtė i devotshėm dhe modest, mund tė teprohet dhe tė kalojė nė gėnjeshtėr, nga ana tjetėr. Lavdimi nxit mendjemadhėsi dhe mburrje e kėto janė dy cilėsi shkatėrrimtar.
    I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., i kishte thėnė njėrit qė e kishte dėgjuar duke lavdėruar tjetrin: ““Mjerė ti, ia shkurtove kokėn njeriut““.
    Aliu r.a, kur e lavdėronte dikush, e kishte zakon tė thoshte:
    ““O Zot, mė fal pėr atė qė ata nuk e dinė, mos ma merr pėr tė keq atė qė ata thonė dhe bėmė qė tė jem i mirė siē mendojnė ata““.


    Hipokrizia

    Pėr hipokritėt se janė tė urrejtur flasin shumė ajete Kuranore, praktika dhe Pejgamberit s.a.v.s.
    Allahu i Madhėruar thotė:
    ““Pra, shkatėrrimi ėshtė pėr ata qė falen, tė cilėt ndaj namazit tė tyre janė tė pakujdesshėm . Ata qė vetėm shtiren (sa pėr sy e faqe)““.
    Hipokrizia nė fe shfaqet nė pesė gjėra vijuese: nė trup, nė pamje, nė tė folur, nė mėnyrėn e kryerjes se ceremonive fetare dhe nė mėnyrėn e raportit ndaj tė tjerėve.
    Hipokrizia nė trup manifestohet nė dobėsim apo si pasojė e lodhjes sė madhe nga ibadeti, ankimi pėr pozitėn nė tė cilėn ka ardhur feja dhe frikės nga bota e ardhshme.
    Hipokrizia nė pamje dhe veshmbathje manifestohet nė flokėt e pakrehur, uljen e kokės nė tė ecur, lėvizjeve tė ngadalshme, tė lenit nė fytyrė tė shenjave tė sexhdes.
    Hipokrizia nė tė folur manifestohet nė shtirje para njerėzve tė devotshėm, kėshilla, paralajmėrime, citim tė thėnieve tė urta dhe shembujve nga tradita islame, kinse, devotshmėria dhe pėrkushtimi i pasimit tė njerėzve tė mirė.
    Hipokrizia nė ceremoni, p.sh. nė namaz, manifestohet nė zgjatjen e qėllimshėm tė kijamit, sexhdes, rukuse, tė ulurit e kokės, moslėvizja e tė ngjashme, vetėm e vetėm qė ta shohin tė tjerėt.
    Hipokrizia nė raport me tė tjerėt manifestohet nė zgjedhjen e atyre qė i fton nė vizitė, p.sh. ndonjė njeri tė shquar ose tė ditur, me qėllim qė tė flitet se filani kishte qenė tė filani nė vizitė.

    Pėr ēka njerėzit janė hipokritė

    Ēdo hipokrit fshehėt pas njė qėllim tė cilin dėshiron tė arrijė. Ata mund tė jenė tė ndryshėm:
    1. Qė tė tjerėve t“u tregohet se si ėshtė i devotshėm dhe se ruhet nga mėkatet. Kjo tek Allahu i Madhėrishėm ėshtė lloji mė i urryer i hipokriteve, fshehėt nėn emrin e Allahut Fuqiplotė, e shfrytėzojnė si mjet pėr dėshmimin e mosbindjes.
    2. Qė prapa shtirjes fshihet qėllimi i arritjes se ndonjė tė mire tė pėrbotshme, pasuri, grua, etj. Nė kėtė lloj bėjnė pjesė ata tė cilėt diturinė dhe devotshmėrinė e vetė e manifestojnė pėr qėllim tė martesės apo arritjes sė ndonjė pėrfitimi material.

    Hipokrizia e fshehur dhe publike

    Shembull pėr kėtė ėshtė dikush qė nė ēdo natė me vėshtirėsi e kryen namazin e natės, mirėpo ku ka mysafir nė konak, kjo i jep motiv plotėsues dhe e kryen me lehtė.
    Nė hipokrizitė e fshehura hynė: dėshira ta presin me respekt, buzėqeshur, me fjalė plotė mirėnjohje, t’i dalin nė ndihmė nė rast nevoje, dhe t’i shprehin nderime, adresa kur dikush kėtė ia mohon, pėrjeton keq dhe e prek nė zemėr. Prandaj besimtarėt e sinqertė frikohen nga hipokrizia. Besimtari i vėrtetė ka dėshirė tė jetė rob i Krijuesit-Allahut Fuqiplotė, e jo rob i krijesave.
    Pėr shėrimin e sėmundjes se hipokrizisė ekzistojnė disa mėnyra:
    Mėnyra e parė e shėrimit ėshtė prerja e damarėve tė saj nė rrėnjė, e ato janė: prirja e kėnaqjes nė lavdėrime, largimi i dhembjes se indinjatės dhe lakmia pėr arritjen e interesave personale te njerėzit e tjerė. Ky tip dhe kėto tri gjėra janė iniciatorė kryesorė i ēdo hipokriti. Ky tip i sėmundjes shėrohet duke njohur dėmin e
    saj, duke kuptuar se pengon pastėrtinė e zemrės, pamundėson arritjen e suksesit, lumturisė dhe pozitės se lartė tek Allahu i Madhėrishėm nė botėn tjetėr, ngjashėm me njeriun i cili e di qė mjalti ėshtė i ėmbėl, por nuk dėshiron ta shijojė nėse ėshtė i vetėdijshėm se atė e kanė pėrzier me helm.
    Mėnyra e dytė ėshtė qė me rastin e kryerjes se namazit dhe llojeve tjera tė ibadetit tė iket nga shtirja para tė tjerėve, duke i ikur lakmisė dhe duke urrejtur lavdėrimin dhe qortimin e tė tjerėve, nėse vjen ndonjė ide dhe dėshirė qė tė tjerėt tė shikojnė se ėshtė i devotshėm, do tė mendoje nė vetė, ē“kam unė nga kjo e dinė apo nuk e dinė kėtė tė tjerėt, me rendėsi qė ketė ta dijė Allahu, ndėrkaq nėse i shfaqet dėshira tė kėnaqet tė lavdėrojnė tė tjerėt, ky mendim ėshtė ndezur nga hipokrizia, qė ėshtė nė humbje shpėrblimin nė boten tjetėr.
    Fudajl Ibn Ijadi transmeton sė i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., kėtė thėnė:
    ““Tė kryesh vepra tė mira pėr hir tė njerėzve ėshtė sikur t“i pėrshkruash shok Allahut(shirk). Sinqerisht ėshtė t“i lutesh Allahun Fuqiplotė tė ruaj `“.
    Dikush tjetėr thotė:
    ““Kush pushon se kryeri vepra tė mira, nga frika se nuk i kryen sinqerisht, do tė mbetet edhe pa sinqeritet ėshtė pa vepra““.

  2. #2
    AllahuZotijone
    Anėtarėsuar
    28-02-2011
    Vendndodhja
    Peje
    Postime
    13
    Mendjemadhėsia

    Nga Muslimi nė Sahihun e tij shėnon se Pejgamberi i Allahut s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Nė Xhenet nuk do tė hyje asnjeri qė nė zemrėn e vet ka mendjemadhėsi madje edhe sa njė thermi““.
    ““Mendjemadhėsia ėshtė pėrbuzje e vėrtetėsisė dhe nėnēmim i njerėzve tė tjerė““.
    Si shfaqet Mendjemadhėsia
    1. Ma se shpeshti manifestohet nė dituri. Ajo shfaqet aq shpejt tė disa njerėz tė ditur sa ata saēe mendojnė se kanė arritur kulmin e diturisė, paraqitet ndjenja e mbivlerėsimit, dhe nėnēmohen dhe tė paditur e tė tjerėve nga ana tjetėr.
    2. Mendjemadhėsia, shpesh manifestohet nė ēėshtjen e prejardhjes dhe pėrkatėsisė, ashtu ata me prejardhje regjionale qytetar-fshatar, ku tregohet se ende ka gjurmė tė paganizmit.
    3. Mendjemadhėsia, manifestohet edhe nė pasuri, nė kėtė mėnyrė poshtėrohen tė varfrit nga ana e tė pasurve, krejt pėr shkak tė paditurisė se tyre se rastet tė tilla varfėria ėshtė virtyt, ndėrsa pasuria e metė.
    4. Mendjemadhėsia manifestohet nė lėvrimin e miqve, familjes etj, nė tė cilėsitė e njeriut, siē janė: ngritja e kokės, mėnyra e tė folurit, mėnyra e tė ecurit, qėndrimi dhe tė ulurit, mėnyra e lėvizjes etj. Mendjemadhėsia hyn edhe ajo kur dikush dėshiron qė tė tjerėt tė ngritėn nė kėmbe pėr ta. Mendjemadhėsia hyn edhe moskryerja e punėve tė pėrditshme nė shtėpi, e qė ėshtė nė kundėrshtim tė plotė me modestinė.
    Njeriu me i mirė ėshtė ai i cili para Allahut Madhėrishėm ėshtė modest dhe i pėrulur, kur han, ha nė emėr tė Allahut Madhėrishėm, kur pinė, pi nė emėr e Allahut Madhėrishėm, kur vishesh, vishu nė emėr tė Allahut Madhėrishėm, ngase nė kėtė mund tė kėtė mendjemadhėsi, mburrje dhe dėshirė pėr famė.
    Shembulli ma i mirė ėshtė tė i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., thėnė shkurt, ishte i modest, i ndershėm dhe i butė.
    Mendjemadhėsia nuk ērrėnjoset vetėm me dėshirė pėr eliminimin e saj, por shėrimi ka dy shkallė:
    1. Prerja e rrėnjėve tė saj nė vendin ku zhvillohet d.m.th. nė zemėr.
    Qė njeriu e njehė mirė veten dhe cilėsitė e Allahut tė Madhėruar, do tė jetė i mundshėm, ngase sa me mirė qė njeriu e njehė veten, dhe sa ma shumė qė i njeh cilėsitė e Allahut tė Madhėruar, gjithnjė e me shumė e kupton se lartėsimi dhe madhėria pėrket vetėm Allahut Fuqiplotė e askujt tjetėr.
    2. Eliminimi i shkaqeve pėr shkak tė cilėve shfaqet
    Ai qė mburret pėr shkak tė prejardhjes se vet, mburret me diē qė nuk ėshtė e tij.
    Ndėrkaq sa i pėr kėtė mburrjes me pasuri, shtėpi, ithtarė dhe miq, si dhe mburrjes me post, pushtet etj, kjo ėshtė lloji me i keq, ku ėshtė jashtė ēdo kontrolli tė njeriut dhe mund tė humbet nė ēdo moment, p.sh. nėse pasuria humbet ose digjet shtėpia, sa shumė ēifutė janė me tė pasur se ai, sa kanė me shumė nė pronėsi dhe jetojnė me mirė dhe luksoz se ai.
    Sa i pėrket mburrjes me dituri dhe devotshmėri, nga ajo, pėr dy shkaqe, nuk ka ves me tė keq, se pari, qė pėrgjegjėsia e njeriut tė ditur para Allahut tė Madhėruar ėshtė me e madhe, ėshtė mėkat me i madh dhe me i rrezikshėm, dhe e dyta, qė si njeri i ditur, do tė duhej tė dijė se lartėsimi dhe madhėrimi i pėrket vetėm Allahut tė Madhėrishėm dhe qė njeriu mendjemadh tė Allahu ėshtė i urrejtur dhe i pėrbuzur, nė vend qė tė pranoj modestin dhe pėrulėsinė.

    Egoizmi

    Egoizmi ėshtė njė nga shkaqet e mendjemadhėsisė nė raport me njerėzit tjerė, ndėrsa nė raport me Allahun e Madhėruar, nxitė mėkat.
    Njeriu qė nuk i lejon vetit tė kėrkojė kėshilla nga njerėzit e ditur ėshtė fajtor egoist, duke mos ditur qė ky ėshtė shkatėrrim i vėrtėtė.
    Njeriu qė krenohet me vetveten, me kėtė e mashtron vetėn.
    Shkaktar i sėmundjes se egoizmit ėshtė padituria, d.m.th. mosnjohja e vetė vetit dhe Allahut te Madhėruar, ku ilaēi me i mirė ėshtė tė njoh vetveten dhe Allahun e Madhėruar.
    Nuk ka tė mirė me tė madhe siē ėshtė udhėzimi i Allahut Fuqiplotė dhe heqja e derės pėr diturinė e dobishme, sepse sot ka aq shumė dituri tė pa dobishme.
    Njė thėnie e bukur ėshtė: Mos u mashtro nga shumėsia e veprave, ngase nuk e din a do tė pranohen ose jo. Mos je i sigurt nga mėkatet tua, ngase nuk e din a do tė falen apo jo. Tė gjitha veprat tua pėr ty janė tė fshehura.

    Mėkatet
    Kush i nxori prindėrit tanė nga Xheneti ?
    Kush e nxori Shejtanin nga vendbanimi i qiellit ?
    Kush ia mundėsoi erės qė tė triumfonte mbi popullin e Adit ?
    Kush ia dėrgoi britmėn popullit tė Themudit ?
    Kush i ngriti lart vendbanimet, e me pas e ktheu pėrmes, qė zbriti nga qielli shi gurėsh tė popullit tė Lutit a.s.?
    Kush i dėrgoi popullit tė Shuajbit a.s. retė e dėnimit duke lėshuar zjarr qė flakėronte ?
    Kush e mbyti Faronin dhe popullin e tij nė det ?
    Kush e shfarosi Karunin ?
    Kush zbriti lloje tė ndryshme dėnimesh mbi popullin e Nuhit a.s. dhe brezat pas tij, duke shkatėrruar tėrėsisht ?,
    Kush u solli atyre gjitha kėto dėnime: vrasje, robėri, shkatėrrim, tirani tė mbretėrve, shndėrrimi i tyre nė majmunė dhe derra dhe se fundmi dėnimin e zjarrit, tė cilin Allahu i Madhėruar e shpall nė kėtė ajet:
    Kujto(o i Dėrguar), kur Zoti yt shpalli qartazi““:
    ““Mbi ta do tė dėrgojė sundues qė do ti bėjė tė shijojnė njė dėnim tė hidhur, deri nė ditėn e kiametit““.
    El-Araf 167
    Imam Ahmedi ka thėnė:““Na ka treguar Muslimi nga Sufuan Bin Amer, ky nga Aburrahman Bin Xhubejri Bin Nufejri, ky nga babai i tij, i cili ka thėnė:
    ““Kur u pushtua Qiproja,...pashė Ebu Derda qė ishte ulur i vetėm dhe po qante . I thashė: O Ebu Derda, pse po qan sot, kur Allahu e ka forcuar Islamin dhe ndjekėsit e tij. Ai mu pėrgjigj:““Ah, more Xhubejr. Sa tė dobėta janė krijesat tek Allahu kur ato nuk u binden urdhrave tė Tij. Ata ishin njė popull i fortė dhe fitimtar, por me pas e shpėrfillen urdhrin e Allahut dhe pėrfunduan atje ku po i sheh““.
    Nė Ez-Zuhd 86-1
    Kurse, nga El-Hasetani transmetohet se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Ky umet do tė mbetet nė dorėn e Allahut dhe nė mbėshtetjen e Tij, pėr aq kohė sa dijetaret e tij tė ndihmojnė prijėsit, pėr aq kohė sa tė mirėt e kėtij umeti tė korrigjojnė kriminelet dhe pėr aq kohė sa tė zgjedhurit e kėtij umeti tė poshtėrojnė tė kėqijtė. Kur tė heqin dorė nga kėto gjera, Allahu do ta largoje dorėn e Tij dhe mbi ta do tė sundojnė tirane nga gjiri i tyre, tė cilėt do ti bėjnė tė shijojnė dėnimin me tė dhembshėm. Me pas Ai do t“u sjelle dobėsi dhe varfėri““.
    Nė““Takhrixh El-Ihjai““ 150-2

    Ibn Ebi Ed-Dunja pėrmend nga hadithi i transmetuar nga Xhafer Bin Muhamed,e ky nga babai, e ky nga gjyshi i tij, se Aliu r.a. ka thėnė:
    ““Do tė vijė njė kohė kur Islami nuk do ti mbetet gjė tjetėr veē emrit dhe Kuranit nuk do ti mbetet gjė tjetėr veē shkrimit tė tij. Nė atė kohė, xhamitė do tė jenė tė mbushura, por tė prishura pėr nga udhėzimi. Dijetaret e tyre do tė jenė me tė kėqijtė e krijesave qė qėndrojnė poshtė tavanit tė qiellit, prej tyre do dalė sprova (fitne)e tek ata do tė kthehet pėrsėri““.
    Transmetojnė El-Bejhakiu nė““Degėt e besimit““1763
    Toka dridhet kur nė tė bėhen mėkate siē janė, (kurvėri, pije verėra, kamata dhe u bien veglave muzikore), prej frikės se mos Allahu i Madhėruar i shikon ato. Kryerja e mėkateve shkakton dėme nė tokė, nė ujė dhe nė ajėr.
    Njė transmetim i njė hadithi pėr Intelektualet tanė, qė hezitojnė tė shqiptojnė fjalėn Allah, ku nė vend tė fjalės Allah thonė universi apo fuqi mbinatyrore e etj, hadithin e transmeton Ibn Umeri, nė tė cilėn thuhet ku i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Pasha Atė qė ka nė dorė shpirtin tim. Nuk do tė behėt kiameti derisa Allahu tė dėrgojė prisa gėnjeshtarė, ministra mėkatarė, ndihmesa tė tradhtisė, njohės tė padrejtėsisė dhe lexues fasik. Shenjat e tyre janė si shenjat e murgjve, zemrat e tyre janė me tė qelbura se kufomat, ndėrsa epshet i kanė tė ndryshme. Allahu do“ju hape atyre njė sprove tė pluhurosur e tė errėt, me tė cilėn do tė poshtėrohen. Pasha Atė qė ka nė dorė shpirtin e Muhamedit. Islami do tė prishet fije fije, derisa tė mos thuhet me ““Allah, Allah``. Ose do tė urdhėroni pėr tė mirė e tė ndaloni nga e keqja, ose nė tė kundėrt, Allahu do t“ju vendosė mbi krye tė kėqijtė mes jush. Ju do tė shijoni dėnimin me tė dhimbshėm prej tyre, e me pas tė zgjedhurit tuaj do tė luten, por nuk do tė gjejnė pėrgjigje. Pasha Allahun. Ose do tė urdhėroni pėr tė mirė e tė ndaloni nga e keqja, ose Allahu do tė sjelle mbi ju atė qė nuk mėshiron tė voglin dhe as nuk respekton tė moshuarit tuaj``.
    Transmetohet Esh-Shexheri ne ““Emalihi““264,257-2
    Ebu-Euzai pėrmend prej Hasan Bin Atijeh se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Tė kėqijtė e umetit tim do tė triumfojnė mbi tė mirėt e tij, saqe besimtari do tė kėrkojė tė fshihet prej tyre, ashtu siē na fshihet sot hipokriti(mynafiku)``.
    nė El-Kamil 2647
    Ibn Ebi Ed-Dynja pėrmend prej hadithin tė transmetuar nga Ibn Abasi, se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Do tė vijė njė kohė, nė tė cilėn zemra e besimtarit do tė tretėt, ashtu siē shkrihet kripa nė ujė. Shokėt e tij e pyeten:““Perse do tė ndodhe kjo, o i Dėrguari i Allahut. Ai u pėrgjigj:““Prej tė keqes qė do ta shikojė por qė nuk do tė kėtė mundėsi pėr tė ndryshuar``.
    Nė Xhemu“ul Xhuameh 8463
    Mungesa e turpit prej atij qė e ke nė tė djathtė dhe nė tė majtė, gjatė kohės qė bėnė mėkat, ėshtė ma e madhe se vetė mėkati. Tė qeshurit, duke mos ditur se ēfarė do tė bėjė Allahu i Madhėruar me ty, ėshtė me e madhe se vetė mėkati.
    Mėkati i Ejubit a.s., qė Allahu i Madhėruar e sprovoj me njė tė keqe nė trup dhe me zhdukjen e pasurisė se tij? Njė i varfėr kėrkoi prej tij qė ta mbronte nga njė njė njeri i padrejtė, por Ejubi a.s. nuk e ndihmoi dhe as nuk e ndaloi tė padrejtin. Kėshtu, Allahu i Madhėruar e sprovoi Ejubin a.s. me dy sprova e pėrmendura.
    Ebu-Hudhejfe ka thėnė:
    ““Nėse njeriu bėnė mėkat, nė zemrėn e tij krijohet njė pike e zezė, derisa ajo tė behėt si delja e zezė``.
    Transmeton Ebu Nuejmi nė ““El-Hilijeh““
    Mėkatet lėne shumė gjurme tė shėmtuara nė zemrėn dhe trupin e njeriut,
    Nder to mund ti pėrmendim:
    1. Tė provuarit nga dituria. Dija ėshtė Dritė e hedhur nga Allahu i Madhėruar nė zemrėn e njeriut, por mėkati e fikė atė.
    2. Tė provuarit nga furnizimi(risku).
    3. Ngurtėsimi i zemrės. Kryerja e mėkateve shkakton njė ngurtėsim tė zemrės, prandaj largohu prej mėkateve nėse dėshiron tė qetėsohesh.
    4. Ngurtėsia zemrės se mėkatarit ndaj njerėzve dhe sidomos nga njerėzit e mirė.
    5. Vėshtirėsimi i punėve, njeriu qė i bindet Allahut, e gjen atė punė tė lehtėsuar.
    6. Zemrėn e mėkatarit e mbulon errėsira, sepse bindja ndaj Allahut ėshtė dritė dhe mėkatarit ėshtė errėsirė.
    7. Mėkatet dobėsojnė zemrėn dhe trupin. Kjo ėshtė njė nga sėmundjet me tė mėdha qė tė ēon drejt humbjes.
    8. Tė provuarit nga adhurimi, mėkatari i ngjan atij njeriut qė pasi ka ngrėnė diēka, sėmuhet gjatė, saqe kjo sėmundje e privon ushqime me tė mira sesa ai qė hėngri me parė.
    9. Mėkatet pasojnė vitet e jetės dhe fshijnė bereqetin e saj. Risku dhe vdekja, lumturia dhe dėshpėrimi, shėndeti dhe sėmundja, pasuria dhe varfėria, edhe pse funksionojnė me caktimin e Allahut tė Madhėruar, ato caktohen prej Tij nė bazė tė shkaqeve. Allahu i Madhėruar e ka konsideruar jobesimtarin tė vdekur e jo tė gjallė.
    Mosha ėshtė vetėm ajo periudha kohore, gjatė se cilės njeriu ka qenė i lidhur me Allahun e Madhėruar.
    Sekreti i kėsaj ēėshtje qėndron nė faktin se mosha e njeriut ėshtė periudha e jetės se tij dhe jeta e vėrtetė ėshtė ajo qė kalon nė pėrkushtim ndaj Allahut Fuqiplotė.
    Nėse besimtari nuk kryen vepra tė mira, ai ngushtohet shpirtėrisht dhe e ndien veten si peshku qė braktisė ujin.
    Kėta njerėz nuk falen kurrė dhe rruga e tyre drejt pendimit ėshtė e mbyllur.
    I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““I gjithė umeti im ėshtė i falur, pėrveē atyre qė i shfaqin hapur mėkatet e tyre. Allahu ua mbulon ato, por me pas, ata i shfaqin, duke thėnė: O filani. Sot bėra kėshtu e kėshtu. Mėkatari e cenon veten e tij, edhe pse Allahu ia mbuloi mėkatet kur u ngrys`` Transmetojnė Buhariu 5721
    ““Allahu i zbriti shpallje““Mos hyni aty ku hyjnė armiqtė e Mi, mos vishni veshjet e armiqve tė Mi, mos i hipni kafshėve tė armiqve tė Mi, mos hani ushqimin e armiqve tė Mi, qė tė mos bėheni edhe ju armiqtė e Mi, sikurse ata``.
    Nė ““Sahihun``e Buhariut transmetohet se Ibn Mesudi ka thėnė:
    ““Besimtari i shikon mėkatet e tij si tė jetė nė rrezen e njė mali, duke pasur frikė se mos ky mal i bie pėrsipėr. Kurse, krimineli i shikon mėkatet e tij si njė mizė qė i ka qėndruar nė hunde dhe largon me dorė, derisa ajo tė fluturoje``.
    Muslimi 2744
    Muxhahidi ka thėnė:
    ““Kur viti ėshtė i thatė, kafshėt mallkojnė mėkataret, dhe thonė:““Kjo ėshtė prej mėkateve tė bijve tė Ademit``.
    Mėkatet e prishin mendjen, atė brenda se cilės ndodhet ndriēimi. Mėkati e fik dritėn e saj dhe kur kjo dritė fiket, mendja dobėsohet dhe humb energjinė.
    Nė Kuranin Fisnik, Allahu i Madhėruar ka mallkuar:
    - atė qė bėnė trazira nė tokė si dhe atė qė ndėrpre lidhjet farefisnore.
    - atė qė i ka bėrė keq Atij dhe tė Dėrguarit tė Tij.
    - atė qė nuk tregon rreth argumenteve dhe udhėzimit tė zbritur nga Allahu i Madhėruar.
    - ata qė akuzojnė pėr imoralitet gratė e ndershme dhe besimtare.
    - atė qė e ka konsideruar rrugėn e jobesimtarit me tė drejtė se tė besimtarit.
    I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka mallkuar:
    - hajdutin,
    - pijanecin, njeriu qė e zien, qė e shet dhe qė e blen vėren si dhe paratė qė fitohen prej saj.
    - njeriun qė ndryshon shenjat e dukshme nė tokė si dhe kufijtė e saj.
    - atė qė mallkon prindėrit e tij.
    - atė qė e bėnė diēka qė ka shpirt, si shenjė pėr tu goditur me shigjeta.
    - burrat qė bėhen biseksuale dhe gratė qė bėhen burra.
    - atė qė bėnė kurban pėr dike tjetėr, pėrveē Allahut Madhėruar.
    - atė qė bėnė pamje(me shpirt).
    - ata qė bėjnė vepra homoseksualiteti, vepra si tė popullit tė Lutit a.s.,
    - atė qė ka sharė babin dhe nėnėn e tij,
    - atė qė devijon tė verbrit nga rruga.
    - atė qė bėnė marrėdhėnie seksuale me kafshėt.
    - atė qė ka damkosur kafshėn nė fytyrė.
    - atė qė ka dėmtuar apo qė i ka ngritur kurth myslimanit.
    - gratė qė vizitojnė varret dhe njerėzit qė i kthejnė kėto varre nė xhami.
    - atė qė ka bėrė, prishje gruan me burrin.
    - atė qė kryen marrėdhėnie anale me gruan e tij.
    - atė qė nuk identifikohet me aftėsinė e vėrtete.
    - atė qė shan sahabet.
    Dėnimi i mėkateve ėshtė shumė i madh, sepse mėkatet janė shkak pėr fatkeqėsi.
    Nga Et-Tirmidhiu transmetohet se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Gjatėsia e Ademit ishte gjashtėdhjetė krahė nė qiell dhe deri tani, krijesat kanė vazhduar tė zvogėlohen““.
    Buhariu 3148
    Mėkatet shuajnė xhelozinė e zemrės, ku nga ““Sahihu``transmetohet se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““O umeti i Muhamedit. Askush nuk ėshtė me xheloz se Allahu, kur njeriu dhe robėresha e Tij bėjnė imoralitet““.
    Buhariu 4923
    Allahu i Madhėruar ėshtė i turpshėm dhe e do atė qė ka turp. Nga kjo tregon se origjina e fesė ėshtė xhelozia, e kush nuk ka xhelozi nuk ka as fe. Xhelozia ruan zemrėn dhe gjymtyrėt, tė largon tė kėqijat dhe fėlliqėsitė, kurse mungesa e saj vdes zemrėn dhe gjymtyrėt dhe i le ato pa asnjė forcė mbrojtje.
    Shembulli i xhelozisė nė zemėr ėshtė si shembulli i forcės qė i bėnė rezistencė sėmundjes dhe e largon atė. Nėse forca humbet, sėmundja e gjen serish vendin e saj, duke sjellė me vetė shkatėrrimin.
    Mėkatet dobėsojnė zemrėn madhėrimin ndaj Allahut tė Madhėruar dhe nderimi e Tij prej njeriut.
    Nėse nderimi ndaj Allahut dhe madhėrimi i tij zėn vend nė zemrėn e njeriut, atėherė ai nuk do tė guxonte tė bėnė makat ndaj Tij. Njerėzit qė kanė guxim tė bėjnė mėkate, nuk e kanė vlerėsuar Allahun aq sa duhet.
    Mėkatet bėhen shkak pėr harresėn e njeriut nga Zoti i Tij dhe braktisjen e njeriut prej Tij. Si rrjedhojė, njeriu rri me se shumti me Djallin. Nė fakt, kjo ėshtė katastrofa me e madhe , nga e cila nuk ka shpresė pėr shpėtim. Me kryerjen e mėkateve, njeriu nuk i benė padrejtėsi Zotit te tij, por vetvetes.
    Mėkatet e nxjerrin njeriun nga rrethi i mirėsisė dhe e privojnė atė nga shpėrblimi i tė mirėve.
    Nėse Allahu i dėshiron tė mirėn, Ai e fut nė rrethin e tė gjithė besimtareve, e nėse njeriu kryen mėkate, ato e nxjerrin nga rrethi i mirėsisė.
    Mėkatet janė shkak pėr shpėrdorimin e se mirės, e ato janė:
    1. Shpėrblimi i madh:““E Allahu do t“u japė besimtareve njė shpėrblim tė madh““.
    En-Nisa 146
    2. Largimi i kėqijave tė kėsaj botė dhe tjetrės:““Allahu mbron ata qė besuan““.
    El-Haxh 38
    3. Engjėjt kėrkojnė falje pėr besimtaret:““...i besojnė Atij dhe i luten qė t“i falė besimtaret““.
    Gafir 7
    4. Pėrkrahja e Allahut ndaj tyre:““Allahu ėshtė Pėrkrahės i atyre qė besuan““. El-Bekare 275
    5. Urdhri i Tij drejtuar engjėjve pėr mbėshtetjen e besimtareve:““...dhe mbėshtetni ata, tė cilėt kane besuar““. El-Enfal 12
    6. Besimtaret kanė grada tė larta tė Zoti, falje dhe furnizim:““Ata kanė grada tė Zoti i tyre dhe furnizim nė mėnyre tė ndershme““.
    El-Enfal 4
    7. Krenaria:““Krenaria i pėrket Allahut, tė Dėrguarit dhe besimtareve, por hipokritet nuk e dinė““.
    El-Munafikun 8
    8. Allahu ėshtė nė anėn e besimtareve:““Allahu ėshtė me besimtaret““.
    El-Enfal 19
    9. Lartėsimi nė kėtė botė dhe nė botėn tjetėr:““Allahu i ngrenė nė gradė besimtaret dhe ata, tė cilėve u ėshtė dhėnė dija““. El-Muxhadele 11
    10. Allahu u jep besimtareve dy pjesė nga mėshira e Tij, dritė nė tė cilėn ecin dhe u fal mėkatet e tyre. El-Hadid 28
    11. Allahu nxit dashuri mes besimtareve, sepse i do ata. El-Merjem 96
    12. Allahu i siguron besimtaret nga frika nė dritėn kur ajo do tė jetė e madhe:““Ai qė besoi dhe punoi mirė, nuk do tė kėtė frikė dhe as nuk do tė dėshpėrohet““.
    El-En“am 48
    13. Besimtareve, Allahu u dhuron mirėsi tė shumta.
    14. Pėr besimtaret, Kurani ėshtė udhėzim dhe shėrim:““Thuaj:ai(Kurani) ėshtė udhėzim dhe shėrim pėr besimtaret,...““. Fusilet 44
    15. Qėllimi ėshtė tė kuptohet se besimi ėshtė shkak i tė mirave nė kėtė botė dhe botėn tjetėr si dhe e kundėrta.
    Mėkatet dobėsojnė marshimin e zemrės drejt Allahut tė Madhėruar dhe nuk e lėne tė ecė qoftė dhe njė hap tė vetėm. Mėkati fsheh lidhjen, ndėrpret marshuesin dhe thyen kėrkuesin e shpėrblimit.
    Mėkati ose e vdes zemrėn, i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., kėrkonte mbrojtje vazhdimisht. Ato janė: dėshpėrimi, paaftėsia, dembelizmi, frika, koprracia, borxhi dhe ashpėrsia e njerėzve
    Paaftėsia dhe dembelizmi janė tė pėrafėrt, sepse nėse ka mungesė tė dėshirės, atėherė ky ėshtė dembelizėm.
    Frika dhe koprracia janė tė pėrafėrta me njėra-tjetrėn, sepse nėse mungesa e dobisė vjen prej trupit tė njeriut, atėherė kjo ėshtė frikė, e nėse vjen prej pasurisė sė tij, kjo ėshtė koprraci.
    Borxhi i rėndė dhe ashpėrsia e burrave janė tė pėrafėrt.
    Qėllimi ėshtė tė kuptohet se mėkatet janė prej shkaktarėve mė tė mėdhenj qė sjellin kėto tetė pasoja dhe gėzimin e armiqve nė disfatė.
    Ndėr pasojat e mėkateve ėshtė se ato fshijnė begatitė dhe sjellin fatkeqėsi tė shumta. Asnjė njeriu nuk i ėshtė fshirė ndonjė begati, vetėm se me ndonjė mėkat, askujt nuk i ka ndodhur ndonjė fatkeqėsi, vetėm se me ndonjė faj dhe askujt nuk i ėshtė hequr ndonjė bela, vetėm se me pendim.
    Pėr kėtė, Ali Bin Ebu Talibi r.a. ka thėnė:
    ““E keqja nuk zbret vetėm se mėkati dhe nuk hiqet, vetėm se me pendim``
    Allahu i Madhėruar ka thėnė:
    ““Ēdo e keqe qė ju ndodh ėshtė pasojė e asaj qė vepruat duart tuaja, e pėr shumė tė tjera, Ai ju fal``.
    Esh-Shura 30.
    Nėse ai ndryshon, atėherė do t“i ndryshohet gjendja, si shpėrblim i punės sė bėrė. Padyshim, Zoti nuk u bėn padrejtėsi robėrve tė Tij.
    Nga pasojat e mėkateve ėshtė edhe frika e tmerri qė Allahu hedh ne zemrėn e mėkatarit. Nė kėtė mėnyrė, kjo zemėr ėshtė gjithmonė e fiksuar dhe e tmerruar.
    Adhurimi ėshtė mburoja me e madhe dhe ai qė futet nėn kėtė mburoje do tė jetė prej njerėzve tė siguruar nga dėnimi i kėsaj botė dhe boten tjetėr. Nga ana tjetėr, qė del jashtė saj, do tė jetė i rrethuar nga frika. Kėshtu, zemra e mėkatarit punon sikur tė ishte nė krahėt e njė zogu. Edhe kur dera lėviz prej erės ai thotė:
    ““Erdhi vdekja`“.
    Sa me shumė qė njeriu i afrohet Allahut Madhėruar, aq me shumė shtohet qetėsia nė zemrėn dhe jetėn tij . Nga ana tjetėr, mėkati sjell largimin e njeriut nga Krijuesi i tij.
    Mėkatet e largojnė zemrėn nga rruga e drejtė dhe e ēojnė atė drejt sėmundjes fatale tė devijimit, kjo sėmundje nuk shėrohet me ndonjė ilaē tjetėr, pėrveē braktisjes se tyre.
    Ai qė ka preferuar tė dojė dikė tjetėr, pėrveē Allahut, do tė dėnohet tri herė nė kėtė botė. Ai do tė dėnohet para se ta gjejė tė dashurin e tij, deri sa tė gjejė atė dhe kur ta gjejė, do tė dėnohet bashkė me tė.
    Njė shprehje tjetėr thotė:““Dynjaja ėshtė njė Xhenet, e kush nuk futet nė tė, nuk hyn as nė Xhenetin e botes tjetėr``.
    Mėkatet e verbojnė zemrėn pėrkundėr fakteve tė qarta, e fikin dritėn e saj, zėnė rrugėn e dijes dhe fshehin burimet e udhėzimit.
    Kur Imam Maliku pa aftėsi tė shumta te Shafiu, i tha:““Po shoh qė Allahu ka hedhur drite mbi ty, kėshtu qė mos e fik atė me errėsirėn e mėkatit``.
    Mėkatet e zvogėlojnė shpirtin, e vrasin, e njollosin dhe bėjė atė tė pavlerė.
    Njė hadith tjetėr thuhet:““Shejtani ėshtė ujku i njeriut``.
    Ashtu sikurse delja qė ndodhet mes ujqėrve dhe nuk ka kush e ruan, ashtu do tė pėsojė edhe njeriu, nėse Allahu nuk ėshtė Ruajtėsi i tij. Atė do ta sulmojė patjetėr ujku i tij, por, do tė kėtė devotshmėrinė si ruajtėse prej Allahut. Sa me afėr bariut tė jetė delja, aq me e mbrojtur do tė jetė ajo, e sa me larg tė jetė, aq me afėr do tė kėtė rrezikun.
    Mėkatet e rrėmbejnė njeriu dhe behėt, keqbėrės, zemėrprishur, i pa moralshėm, vjedhės, gėnjeshtar, tradhtar, homoseksual, shpifės etj .
    E si mund tė jetė i logjikshėm ai qė bėnė mėkate ndaj Atij qė e ka nė dorė dhe nė shtėpinė e Tij, duke e ditur se ai e sheh dhe e mbikėqyr.
    Sa ēudi. Sikur mendjet tė zgjoheshin, ato do tė mėsonin se rruga e realizimit tė kėnaqėsisė, haresė, gėzimit dhe mirėsisė nė jetė, ėshtė tė Ai Allahu i Madhėruar La ilahe il-lallah.
    Disa dijetarė kanė thėnė:““E kemi parė njeriun tė qėndronte midis Allahut dhe Shejtanit. Nėse Allahu largohet prej tij, atė e bėnė mik Shejtanin, e nėse Allahu e bėnė mik, nuk mund t“i bėjė asgjė Shejtani.
    Atėherė, ē“ėshtė kjo dashuri? Ē“ėshtė ky kėmbim? Oh, sa kėmbim i keq ėshtė ky pėr tė padrejtėt?
    Kėshtu, nuk do tė gjesh njeri me tė varfėr nė jetė, nė fe dhe nė dynja, sesa ai qė bėnė mėkate ndaj Allahut Madhėruar.
    Nga Ahmedi ne ““Ez-Zuhd““ ku Allahu i Madhėruar ka thėnė:
    ““Unė jam Allahu dhe nuk ka Zot tė adhuruar me tė drejtė pėrveē Meje. Nėse kėnaqem sjell begati dhe begatia Ime nuk ka fund, e nėse zemėrohem mallkoj, e mallkimi Im arrin deri nė fėmijėn e shtatė““.
    Risku dhe puna nuk vlerėsohen me sasinė e tyre dhe as jetėgjatėsia nuk vlerėsohet me muajt dhe vitet e shumta, por me begatinė e tyre.
    Jeta e njeriut behėt me zemėr dhe shpirtin e tij, e nuk ka jetė pėr njė zemėr, vetėm se me njohjen e Krijuesit tė saj, kush humb kėtė jetė, atėherė e ka humbur gjithė mirėsinė.
    E si mund tė kompensohet i varfėri me tė pasurin, i pafuqishmi me tė fuqishmin, i vdekuri me tė gjallin e krijesa me Krijuesin? Si mund tė kompensohet ai qė nuk posedon asnjė grimcė, me Atė qė ka pronat e qiejve dhe tė tokės.
    Nė Et-Tirmidhi, transmetohet se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s. ka thėnė:
    ““Dynjaja dhe e gjitha ēfarė ka ajo brenda ėshtė mallkuar, pėrveē pėrmendjes se Allahut, njeriu qė e do Allahu, dijetarit dhe nxėnėsit““.
    Libri““Ēelėsi i vendit te lumturisė““170/1.
    Nė Sahihu, transmetohet se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Njeriu flet njė fjalė pa i kushtuar rendėsi, por pėr shkak tė saj hidhet nė Zjarr me larg se distanca mes lindjes dhe perėndimit““.
    Buhariu 6112

    Pasojė tjetėr e mėkateve ėshtė se ato u japin guxim krijesave tė ndryshme mbi bėrėsin e tyre. Mbi tė bėhen tė guximshėm Shejtanet duke mashtruar, shqetėsuar, frikėsuar, mėrzitur, duke bėrė tė humbė kujtesėn pėr interesat e tij.
    Njė pasojė e mėkatit ėshtė se ato e tradhtojnė njeriun nė momentet me tė nevojshme.
    Me i forti dhe me i durueshmi ėshtė ai i cili ėshtė i fortė me vetveten dhe vullnetin e tij, pėr kėtė njerėzit ndryshojnė nga njeri-tjetri nė dije, ambicie dhe pozitė.
    Gjuha nuk i bindet pėr tė pėrmendur Atė. Edhe nėse e pėrmend me gojė, gjuha nuk pajtohet me zemrėn. Zemra nuk pėrputhet me gjuhen nė atė mėnyre qė tė parapėlqejė pėrmendjen e Allahut tė Madhėruar. Zemra dhe gjuha mund tė tradhtojnė njeriun gjatė dhėnies se shpirtit dhe kalimit drejt Allahut Madhėruar.
    Mėkatet verbojnė zemrėn, asaj i humb njohja e udhėzimit, pėr kėtė arsye njerėzit janė nda nė katėr grupe:
    Grupi i pare: janė me tė nderuarit e Allahut Madhėruar
    Grupi i dyte: Janė tė kundėrt me tė paret,
    Grupi i trete: janė myslimanet e dobėt, myslimani i fort ėshtė me i mirė dhe me i dashura pėr Allahun se ai dobėti,
    Grupi i katėrt: bėjnė pjesė ata qė kanė forcė, ambicie dhe vullnet, por qė nuk kanė vizion dhe largpamėsi nė fe.
    Pasoje tjetėr e mėkateve ėshtė se, nėpėrmjet tyre njeriu furnizon me armatim armikun e vet, kundėr vetes.
    Ai bleu shpirtrat e besimtareve dhe pasuritė e tyre. Nė kėmbim te Xhenetit, ata duhet tė luftojnė nė rrugė tė Allahut, tė vrasin dhe tė vriten. Ky premtim ndodhet nė Teurat, Ungjill dhe Kuranin Fisnik. A ka fitore me tė madhe se kjo? A ka tregti me tė suksesshme se kjo ?
    Nėse bėnė durim ndaj armikut, ka nevojė pėr njė gjė tjetėr, qė ėshtė vigjilenca, do tė thotė ruajė syrin, veshin, gjuhen, stomakun, dorėn dhe kėmbėn. Durimi, rezistenca ndaj armikut dhe lidhja e fortė bėhen tė dobishme vetėm nėpėrmjet devotshmėrisė, dhe kjo e fundit mund tė qėndrojė vetėm mbi kėmbėt e durimit.
    Ruajta e gjuhės nga fjalėt e ndaluara, janė:
    1. Tė folurit me tė koten dhe tė pavėrtetėn, dhe
    2. Heshtja ndaj te vėrtetės.
    ““Ai qė flet me tė koten ėshtė Shejtan-folės dhe ia qė heshtė para tė drejtės ėshtė Shejtan-memec““.
    Nga Ahmedi, transmetohet se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Me tė vėrtetė, zemėrimi ėshtė prush nė zemrėn e birit te Ademit. A e keni parė skuqjen e syve dhe fryjėn e damarėve tė qafės. Kush e ndjen kėtė, le tė marre abdes, se zjarrin e fik uji““.
    Ahmedi 226/4
    Disa dijetarė tė hershėm thonin:
    ““Njeriu mund tė nėnvleftėsoje veten e tij, duke kujtuar se e po e nderon, e poshtėron atė dhe kujton se po e lartėson, e pėrul veten dhe kujton se po e madhėron, e humb veten dhe kujton se po i jep atė qe i takon““.
    Nga mėkatet si pasoje rrjedh se njeriu harron vetveten, nėse dikush thotė, si mund tė harrojė vetveten, po sigurisht qė harron vetveten. Allahu i Madhėruar ka thėnė:
    ““Dhe mos u bėni si ata qė harruan Allahun, por Ai i beri tė harrojnė vetveten. Kėta janė gjynahqarėt e mėdhenj““.
    El-Hashr 19.
    Ai e bėnė atė tė harrojė sėmundjen e vetes se tij, zemrėn dhe dhimbjet e saj, kėshtu qė njeriu nuk i shkon nder mend se ato duhet shėruar, dhe se duhet tė shpejtojė pėr rregullimin defekteve dhe shėrimin e sėmundjeve tė saj, tė cilat sjellin si pėrfundim prishjen dhe katastrofėn. Ai ėshtė i sėmure rėndė dhe kjo sėmundje do t“i shkaktoj konsumimin, pa u ndjere nga ai. Atij nuk i shkon ndėrmend shėrimi, e ky padyshim ėshtė dėnimi me i madh, i pėrgjithshėm dhe i pėrjetshėm.
    Allahu i Madhėruar i ndihmoftė tė gjithė.
    Pasojė e mėkatit ėshtė fakti se ato fshijnė mirėsitė e tashme dhe kėpusin mirėsitė e ardhshme. Nė fakt, mirėsitė qė Ai zotėron mund tė merren vetėm me anonte bindjes ndaj Tij. Allahu i Madhėruar pėr ēdo send ka lidhur njė shkak dhe njė ves. Shkaku e sjell dhe vesi e prish. Shkaku qė afron mirėsitė ėshtė adhurimi, kurse vesi qė i prish ato ėshtė mėkate.
    Pasojė e mėkati ėshtė se largon Engjėjt prej Njeriut. Ai ėshtė engjėlli i ngarkuar pėr ruajtjen e ti. Ato(mėkate) i afrojnė atij armiku, engjėlli largohet nga ai dhe afrohet Shejtani. Ai(engjėlli) mund tė largohet shumė prej tij vetėm pėr shkak tė njė gėnjeshtre.
    Nė disa citate thuhet: ““Kur njeriu gėnjen, engjėjt largohen njė milje prej tij, pėr shkak tė erės se tij tė keqe““.
    Et-Tirmidhiu 2039


    Disa dijetare tė tjerė kanė thėnė: Kur njeriu ngrihet nė mėngjes, shpejton drejt tij engjėlli dhe Shejtani. Nėse pėrmend Allahun duke e madhėruar(Allahu Ekber), falėnderuar (el-hamdulil-lah) dhe njėsuar (la ilahe il-lAllah), engjėlli e pėrzėnė Shejtanin dhe e merr njeriun nė kujdestari. Nėse gdhin ndryshe, atėherė atė merr nėn kujdestari Shejtani.
    Engjėlli e mbron njeriun. Ashtu nga njė hadith transmetohet:
    ““Dy burra u zėnė para tė Dėrguarit tė Allahut, Njeri shante tjetrin, ndėrkohė qė ky tjetri heshte. Me pas, edhe ky tjetri foli njė fjalė pėr t“ia kthyer shokut tė tij . Kur i Dėrguari i Allahut u ngrit, ai tha:““O i Dėrguari i Allahut, u ngrite kur unė iu pėrgjigja fjalėve tė tij. Ai tha: Ishte engjėlli ai qė po tė mbronte. Kur ti ia ktheve, erdhi Shejtani, e unė nuk ulem me Shejtanin““.
    Keshf El-Hafa 88/1

    Allahu i Madhėruar ka tėrhequr vėmendjen rreth kėsaj ēėshtje duke thėnė:
    ““Me tė vėrtet, pėr ju ka mbikėqyrės qė janė shkrues tė nderuar. Ata e dinė se ēfarė punoni““.
    El-Infitar 10-12

    Pra, keni turp prej kėtyre mbikėqyrėsve tė nderuar.
    Pasoje e mėkateve ėshtė fakti se ato tėrheqin pas vetes lėndėn e shkatėrrimit tė njeriut nė kėtė botė dhe nė boten tjetėr.
    Ndėshkimet pėr mėkate ndahen nė dy kategori : Legjislative dhe tė caktuara prej (kaderit) Allahu Lartėmadhėruar.
    Dėnimet e kaderit janė dy llojesh: Njė lloj lidhet me zemrėn dhe shpirtin kurse njė lloj tjetėr me trupin dhe pasurinė.
    Dėnimet e kaderit qė lidhen me zemrėn, janė dy llojesh:
    1. Dhimbje reale, me tė cilat goditet zemra.
    2. Ndėrprerja e lendeve ushqyese tė zemrės, me tė cilat ajo jeton dhe pėrmirėsohet.
    Dėnimet pėr trupin janė dy llojesh, njė e kėsaj bote dhe tjetri nė boten tjetėr.
    Tė ruajturit nga tė kėqijat ėshtė dy llojesh:
    1. Ruajtja nga gjynahet si rezultat i mbėshtetjes se Allahut tė Madhėruar dhe jo si mėrit e vetė personit.
    2. Ruajtja nga fundi i tyre me anė tė faljes.
    Gjerėsia e Mėshirės se Tij pėrmbledh mos shkatėrrimin e asnjė besimtari tė Tij.
    Pos lutjeve tjera Engjėjt luten, duke thėnė:
    ““Ti je me tė vėrtete Ai. Ngadhėnjyesi dhe i Urti““. El-Bekare 129

    qė do tė thotė burim i gjithė kėsaj. Ngadhėnjimi ėshtė kulmi i forcės dhe urtėsia ėshtė kulmi i dijes, prandaj me kėto dy cilėsi. Allahu i Lartėsuar vendos gjithēka, urdhėron dhe ndalon, shpėrblen dhe dėnon.
    Kėto cilėsi janė burimi i krijimi dhe i urdhrit.
    Me njė fjalė, dėnimet e tė kėqijave ndahen nė:
    1. Dėnime legjislative dhe dėnime tė kaderit, tė cilat bien ose nė zemėr, ose nė trup, ose mbi tė dyja bashkė.
    2. Dėnimet nė Berzah, pas vdekjes
    3. Dėnimet Ditėn e ringjalljes se trupave.
    Mėkatari nuk shpėton dot pa njė dėnim, por njeriu, nga injoranca, nuk e ndien se ē“far dėnimi e pret.
    Nė shumicėn e rasteve mėkatet depėrtojnė tė njeriu nėpėrmjet katėr dyerve :
    - shikimi, shikimi me bisht tė syrit,
    - ngacmimet,
    - fjalėt dhe
    - hapat.




    Shikimi

    Thotė i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s.:
    ““Shikimi nuk duhet tė ndjekė shikimin, sepse i pari ėshtė pėr ty, por tjetri ėshtė kundėr teje``.
    Ebu Daudi 2149

    Shikimi ėshtė zanafilla e problemeve pėr njeriun, sepse shikimi sjell ngacmim, ngacmimi lind idenė, ideja lind epshin, epshi lind dėshirėn, me pas kjo shendohet nė vepėr. Prandaj thuhet: Durimi pėr tė mbuluar shikimin ėshtė me i lehtė se durimi pėr dhimbjen pas tij““.
    Ulja e shikimit ėshtė mėnyra pėr ruajtjen e vetvetiu, sytė janė dera e madhe pėr hyrje nė zemėr.
    Tė shikuarit e tepėrt ėshtė nė kundėrshtim ndaj urdhrit tė Allahut tė Madhėruar, kush kėnaqet, do tė kėnaqet me bindjen ndaj urdhrave Tij, e kush vuan, do tė vuaje me mospėrfilljen e urdhrave tė Tij.
    Tė ulurit e shikimit nxitė afėrsi me Allahun e Madhėrishėm dhe ndenjen e bashkimit. Tė shikuarit tepėr dobėson zemrėn dhe fut hidhėrim.
    Tė ulurit e shikimit pėr hir tė Allahut Madhėrishėm, njeriut ia ndriēon rrugėn dhe ia zbardhon me dritė, jo vetėm zemrės, por edhe sytė, fytyrėn, duart, kėmbėt dhe organet tjera.
    Tė shikuarit e tepėrt njeriut mbylle dyert diturisė, pėr dallim nga shikimi tė ulur i cili hapė dyert e diturisė, krejt kjo pėr shkakė tė dritės se zemrės.
    Tė shikuarit e tepėrt e lėshon shejtanin nė zemėr, ai nxiton tė futet nė tė me shpejt siē hyn ajri nė hapėsire tė zbrazet, kėshtu qė zemra ėshtė si qengji nė hell, prandaj ulja e shikimit ia mbyllė shejtanit rrugėn e zemrės.
    Shikimi ėshtė xixė e zjarrit e hedhur nė kashtė tė thatė, nga e cila do tė digjet, nėse jo tėrėsisht, atėherė madje njė pjesė e saj.
    Sa herė qė shikon diē tė bukur dhe joshėse, mendon se ėshtė ilaē pėr plagėt tua, po nė realitet kjo ėshtė lėndim i plagėve tė vjetra.
    Kush i bindet Allahut tė Madhėrishėm, Ai e merr nėn mbrojtjen e Tij dhe i jep pozitė tė lartė sipas shkalles se bindjes se tij.

    Ngacmimet

    Ai qė kujdeset pėr ngacmimet e veta ka arritur tu mbaje frerin vetes dhe epsheve tė tij, atė qė nėnvleftėson ngacmimet, ato pa vullnetin e tij, do ta ēojė drejt humnerės.
    Ngacmimet ndahen nė katėr grupe:
    1. Ngacmimet qė sjellin pas tyre pėrfitime nė kėtė jetė tė dynjasė,
    2. Ngacmimet me tė cilat largohen dėme nė kėtė botė,
    3. Ngacmimet me tė cilat pėrfitohen dobi pėr jetėn tjetėr,
    4. Ngacmimet me tė cilat largohen demet pėr jetėn tjetėr.

    Tė folurit

    Kur njeriu flet vetėm kur shpreson tė fitojė dhe tė pėrfitojė pėr fenė e tij.
    Nėse dėshiron tė dish se ēfarė ke nė zemėr, kontrollo lėvizjen e gjuhen, sepse ajo tregon se ēfarė ka nė zemėr, ēfarė do dhe nuk do i zoti i saj.
    Jahja Bin Muadhi thotė:
    ““Zemrat janė si enėt tė cilat ziejnė bashkė me atė qė kanė brenda, kurse gjuhet janė server tė pijeve nga zemra e tij, tė ėmbėl ose tė thatė, tė ėmbėl dhe tė kripur. Shijen e zemrės e tregon ajo qė merr prej gjuhen se tij``.
    El- Hiljeh``63/10

    Kjo do tė thotė se ti shijon me gjuhen tende shijen e ushqimit qė ndodhet nė enė, dhe kėshtu kupton atė qė ndodh nė realitet. Po ashtu, t“i shijon edhe atė qė gjendet nė zemrėn e njeriut nėpėrmjet gjuhen se tij.
    Nga Enesi r.a.,transmetohet ku thuhet:
    ““Besimi i njeriut drejtohet kur drejtohet zemra e tij, kurse zemra drejtohet kur drejtohet gjuha e tij``.
    Ahmedi 198/30

    Pėr t“u ēuditur ėshtė fakt se njeriu e ka tė lehtė ruajtjen nga ngrėnia e haramit, nga kurvėria, vjedhja dhe pirja e verės, nga shikimi i ndaluar etj, por e ka tė vėshtirė tė ruajė lėvizjen e gjuhės se tij, prandaj gjėnė njerėz qė njihen pėr fenė dhe adhurimin e tyre, ndėrkohė qė flasin fjalė tė cilat e zemėrojnė Allahun, tė cilave ata nuk i japin rendėsi, dhe kėshtu fundosen nė Zjarr me njė fjalė tė vetme, me larg se distanca mes lindjes dhe perėndimit.
    Prej njė hadithi tė transmetuar nga Xhundub Bin Abdullah, i cili tregon: Ka thėnė i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s.,:
    ““Njė burrė tha: Pasha Allahun, qė Ai nuk e fal filanin. Allahu Lavdiploti tha: ““Kush ėshtė ai qė del mbi Mua dhe thotė se Unė nuk e fal filanin? Atė. do ta fal, ndėrsa punėt e tua(tė atij qė foli)janė qė tė gjitha tė prishura...``.
    Ahmedi 8275

    Ky ishte njė besimtar qė e kishte adhuruar Allahun, aq sa kishte dashur Allahun qė tė adhuronte, por puna e tij u prish prej njė fjalė tė vetme.
    Nga njė transmetim tjetėr thuhet:
    ““Njė djalė i vogėl ra dėshmor ra dėshmor ditėn e Uhudit dhe nė barkun e tij u gjet njė gur i lidhur prej urisė. Nėna e tij ia fshiu dheun nga fytyra dhe tha:““E gėzofsh Xhenetin, o biri im.““I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., tha:““Ku e di ti pėr ketė? Ndoshta mund tė kėtė thėnė ndonjė fjale pėr diēka qė nuk i pėrket, ose ėshtė treguar dorė shrenguar pėr diēka qė nuk e dėmtonte po ta jepte``.
    Buhariu 6477

    Nga njė zinxhir transmetuesish tė sakte, se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Treguesi i Islamit tė plotė tė njeriut ėshtė qė tė lerė atė gjė qė nuk i takon``.
    2317

    Gjuha lėviz me lehtė se sa gjymtyrėt e tjera, por ajo ėshtė me e dėmshmja pėr njeriun.
    I vėrteti(Ebu Bekri)r.a., kapte gjuhen e tij dhe thoshte:
    ““Kjo me ka sjelle sa e sa telashe``.
    Ebu Ja“ala 5

    Robi do tė vijė Ditėn e Gjykimit me tė mira sa malet, por do tė shohė se gjuha ia ka prishur tė gjitha. Gjithashtu, dikush tjetėr do tė vijė me tė kėqijat sa malet, por do tė gjejė se gjuha ia ka fshire tė gjitha tė kėqijat prej pėrkujtimit tė shumtė qė i ka bėrė Allahut, apo gjerave qė kanė lidhje me kėtė.

    Hapat

    Hapat janė shtigje nga tė cilat hyn Shejtani, hapat ruhen duke shkelur vetėm atje ku mendohet se ka shpėrblim, e nėse hapi nuk sjell ndonjė shtesė nė shpėrblime, atėherė qėndrimi nė vend nuk ėshtė me i mirė.
    Pėrderisa edhe shtigjet janė dy llojesh, shtegu i kėmbės dhe shtegu i gjuhės, ku Allahu i Madhėruar thotė:
    ““E robėrit e Mėshiruesit janė ata qė ecin nėpėr tokė tė qetė. E kur atyre i drejtohen injorantet me fjalė, thonė:““Paqe``.
    El-Furkan 63
    Duke i cilėsuar ata si njerėz tė drejtė nė shprehjet dhe hapat e tyre, ashtu siē thotė gjithashtu: ““Ai di rreth shikimit me cep tė syve, edhe pėr atė qė fshehin zemrat``.
    Gafir 19

    Shėrimi i personit tė cilin e ka goditur
    syri i keq magjepsės

    Ka individ tė menēur tė shumicės se popujve tė botes, pa marre parasysh besimin e tyre fetar dhe traditėn, jo vetėm qė nuk e mohojnė ekzistimin e syrit tė keq magjepsės, por edhe diskutojnė mbi shkaqet dhe shkallen e ndikimit te tij, por mjerisht ka njė grup myslimaneve tė paaftė, qė kanė pak menēuri dhe qė nuk janė tė vetėdijshėm, edhe ma tej vazhdojnė tė mohojnė ekzistimin e syrit tė keq magjepsės dhe pohojnė se kjo ėshtė njė imagjinate, por kėta njerėz mendojnė larg diturisė se vėrtėtė.
    Ibn Abasi ka transmetimin nė tė cilėn thuhet se i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Syri i keq magjepsės ėshtė fakt. Sikur tė ekzistonte ndonjė gjė me e shpejtė se fati, ajo gjė do tė ishte syri i keq magjepsės““.
    Muslimi, 2188.

    I Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., ka dhėnė leje njerėzve qė t“i lexojnė lutjet e shėrimit (rukja)qe tė mund tė pengojnė demin qė mund tė shkaktoje syri i keq magjepsės.
    Personi me sy tė tillė tė keq ėshtė vetėm transmetues. Ai nuk ka fuqi dhe as ndikim automatik, as nuk mund tė inicioje aksione tė tilla, ndėrsa ai vete ėshtė goditur njėkohėsisht nga njė e keqe e tillė. Domethėnė, individi mund tė goditet nėpėrmjet syve tė njeriut tjetėr, qė tregon pėr lidhjen e fuqishme ndėrmjet shpirtrave, frymės dhe syve tė tyre. Vetė sytė nuk kanė asnjė lidhje me ketė, personi i keq dhe i sėmurė mund tė jetė edhe i verbėr, ose pa asnjė kontakt fizik, ndėrsa shpirti dhe fryma janė ata qė e pėrmbajnė atė ndikim. Ēdo shpirt dhe frymė ka ndikimet karakteristike , fuqinė, transmetuesit, karakteristikat bazike dhe natyrėn e vet.
    Nė tė vėrtete natyra xheloze e njeriut ėshtė sėmundje specifike sikurse shembulli i gjarpit helmues. Helmi i tij ėshtė joaktiv dhe ndodhet nė dhembet e tij helmues, por pasi ta shohė gjahun e vet potencial, gjarpi pėrnjėherė rrėmbehet nga njė sulm dhe hidhėrim i tėrbuar. Ai behėt si i xhindosur dhe helmi menjėherė del jashtė, pra xhelozia ėshtė krim i madh tinėzar.
    Kėta lloj tė shpirtrash tė kėqij dhe tė dėmshėm fshihen ditėn, sepse nuk mund tė shfaqen haptas, dhe veprojnė nė errėsirėn e natės, shkatėrrojnė dhe bėjnė kėrdi nėpėr sferėn psikike tė njerėzve.
    Nė shumė raste nga syri magjepsės janė tė sulmuar personat tė cilėt janė tė pasur, tė fuqishėm, shėndeti i mirė, afarizėm tė suksesshėm etj. Rrėnja e xhelozisė dhe zilisė rrjedh nga shikimi i individit nė diēka, nga simpatia qė ka ai, nga urrejtja pėr tė parė suksesin e njė tjetri dhe lakminė e individit pėr vetveten.
    Lidhur me kėtė temė, Allahu i Gjithėfuqishėm i ka thėnė tė Dėrguarit tė vet s.a.v.s.,1. Thuaj: Ai, Allahu ėshtė Njė!
    2. Allahu ėshtė Ai qė ēdo krijesė i drejtohet (i mbėshtetet) pėr ēdo nevojė.
    3. As s'ka lindur kė, as nuk ėshtė i lindur.
    4. Dhe Atij askush nuk i ėshtė i barabartė. (El Ihlas,1-4)
    Kėto tri atribute tė larta:““Vendstrehim““(Es-Samed),““Njė““(Ehad) dhe ““As s“ka lindur, as nuk ėshtė i lindur ““(Lem jelid ve lem juled jan thelbi i diturisė qe krijesa duhet tė pranojė(nė vetė) dhe ato janė mėnyra kryesore e pranimit tė unitetit tė Tij.
    1. Thuaj: I mbėshtetem Zotit tė agimit,
    2. Prej dėmit tė ēdo krijese, qė Ai e krijoi.
    3. Dhe prej errėsirės sė natės kur ngryset plotėsisht.
    4. Dhe prej dėmit tė atyre qė lidhin dhe fyejnė nyja.
    5. Edhe prej dėmit tė smirėkeqit kur sipas smirės vepron. (El Felek,1-5)
    Ēdo person qė ka sy magjepsės ėshtė xheloz, por ēdo person xheloz nuk ka sy magjepsės. Zakonisht personi me sy tė keq shigjeta e gjejnė shenjen-personin e pambrojtur.
    Ka metoda tė ndashme shėrimi na syri magjepsės, me kėtė i Dėrguari i Allahu, s.a.v.s. ka thėnė : ““Leximi i rukjes vlen vetėm pėr mundimet psikike, ethėt dhe pėr kafshimet helmuese““. (Ebu Davud,3888)

    Ndėr lutjet e rregullta pėr mbrojtje tė vazhdueshme lejohet tė lexohet :
    1. Thuaj: "Mbėshtetem (mbrohem) me Zotin e njerėzve!
    2. Sunduesin e njerėzve,
    3. Tė adhuruarin e njerėzve,
    4. Prej tė keqes sė cytėsit qė fshihet.
    5. I cili bėn cytje nė zemrat e njerėzve,
    6. Qoftė ai (cytėsi) nga xhinėt ose nga njerėzit". En Nas,1-6
    Pra, ajetet e rukjes nė bazė tė kėtij transmetimi janė Fatiha:
    1. Me emrin e Allahut, Mėshiruesit, Mėshirėbėrėsit
    2. Falėnderimi i takon Allahut, Zotit tė bojėrave
    3. Mėshiruesit, Mėshirėbėrėsit
    4. Sunduesit tė Ditės sė Gjykimit
    5. Ty tė adhurojmė dhe prej Teje ndihmė kėrkojmė
    6. Udhėzona nė rrugėn e drejtė,
    7. nė rrugėn e atyre ndaj tė cilėve ke bekimin, e jo nė tė atyre qė je i hidhėruar, dhe qė kanė humbur!" El-Fatiha,1-7
    Kjo sure El Fatiha ėshtė e veēantė sepse nuk ka qen kur me parė, as nė Tevrati i Musas a.s., as nė Inxhill i Isas a.s., as nė Zebur i Davudit a.s., kjo sure nė vete pėrmban thelbin komplet e tėrė Kuranit dhe i thekson tre emra te lavdishėm dhe esencial: Allah, Rabb(Zot) dhe Rrahman(Mėshiruesi) Gjithashtu pėrmendet dy atributet supreme tė unitetit tė Tij:
    Njėsia e respektuesit dhe njėsia e pushtetit - pavarėsisė se Tij supreme. Surja i pėrshkuan gjithashtu tre lloj njerėzish:
    - njerėzit qė janė bekuar , qė e njeh Zotin e vet tė vėrtetė, e do dhe vepron nė pėrputhje me kėtė qė di,
    - njerėzit janė tė mallkuar, qė kanė devijuar dhe janė ēorientuar pasi e morėn vesh se Allahu eksiton vėrtėt dhe
    - njerėzit qė kanė humbur rrugėn dhe nuk frikėsohen pėr demin dhe rrezikun qė veprat e tyre u shatojnė shpirtrave tė tyre nė kėtė dhe nė boten e ardhshme.
    Lutje tė tilla kanė fuqi tė pengojnė ēfarėdo tė keqe qė ėshtė drejtuar nga syri i keq magjepsės. Megjithatė, gjithēka varet nga shkalla e besimit tė individit.
    Pėr ketė arsye kjo ėshtė lutja ma e mirė pėr shėrim nga ēfarėdo sėmundje, qoftė ajo mundje shpirtėrore, mendore apo fizike.
    Kėto shpallje janė udhėzime me sublime. Ato largojnė besimtarin nga rrugėt konfuze, tė errėta, tė paqarta dhe nga shkatėrrimi pėrfundimtar.
    Ka shumė propozime versėt tė Kuranit qė pėrdoren pėr shėrim, ku Imam Ibn Maxhxhe e ka treguar hadithin qė e transmeton Ali r.a., se i Dėrguari i
    Allahut,s.a.v.s., ka thėnė: ““Kurani ėshtė mjekėsia me e mirė““
    Imam Ahmedi,nė tė cilin thuhet se i Dėrguari i Allahut s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Kushdo qė sulmohet nga telashet dhe thotė: Nė jemi tė Allahut dhe do tė kthehemi tek Ai. Zot, behu ndihmėsi im nė ketė pėrpjekje timen dhe zėvendėsoje humbjen time me diēka qė ėshtė me mirė““. Allahu me siguri do t“i ndihmoje dhe do t“ia zėvendėsojė humbjen e tij me atė qė ėshtė me e mirė““.
    Ahmedi,4/27

    Arma kryesore e besimtarit nė kėto raste ėshtė durimi dhe nė lėnien e tė gjitha pėrgjithėsive nė dorė tė Allahut Gjithėfuqishėm. Allahu ka premtuar se do t“iu dhuroje kėto bekime tė gjithė atyre besimtareve qė janė tė durueshėm.
    Imam Ahmedi tė shėnuar hadithin e transmetuar nga Mahmud bin “Ubejde, se i Dėrguari i Allahut s.a.v.s.,ka thėnė: ““Kur Allahu i do disa njerėz, Ai i sprovon. Fatmirėt janė tė lumtur dhe tė kėnaqur me Zotin e tyre, kurse fatkeqe janė tė hidhėruar dhe tė zemėruar““.
    Ahmedi,5/427


    Kjo gjendje ėshtė e rezervuar gjithnjė e me shumė pėr njerėz qė kanė shkallė me tė lartė tė dijes.
    Njė hadith i bekuar i Dėrguarit Allahut s.a.v.s.,
    ““Xheneti kufizohet me sfida dhe vėshtirėsi, ndėrsa zjarri i Xhehenemit kufizohet me tronditje dhe joshje““.
    Mendjet njerėzore nuk mund ta kuptojnė njėsoj thelbin e kėtij hadithi, i cili tregon gjithashtu se njerėzit kanė nivele tė ndryshme tė kuptuarit, sepse shumica e njerėzve me shumė e duan kėnaqėsinė kalimtare sesa tė pėrhershmen.
    Ibn Abbazi ka treguar se i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s. ka thėnė: ““Kur individi ėshtė i sterngarkuar me brenga dhe ėshtė nuk ėshtė i disponuar, do tė duhej ta thoshte me shpesh: ““Nuk ekziston fuqi ose forcė veē asaj te Allahut““.
    Bahariu,11/180

    Kjo lutje ėshtė vėrtetuar gjithashtu ne dy pėrmbledhje me hadithe sahihe dhe se kjo ėshtė njė nga thesaret e fshehur tė Xhenetit.
    Lutjet e pėrmendura paraqesin lloje tė ilaēeve shpirtėrore duke pėrfshirė: njohjen e njėsisė se Zotit tė madhėrishėm, njohjen e besimit nė njėsinė e devotshmėrisė, kuptimi i njėsisė se Allahut te Madhėrishėm, pranimi qė Allahu i Gjithėfuqishėm ėshtė i pastėr nga padrejtėsitė dhe se ai robit tė vet nuk do ti shkaktojė kurrė asnjė veshtėrsi pa nevoje dhe pa shkak, pranimi se dhuna vjen vetėm nga robie, lutja drejtuar Allahut te Gjithėfuqishėm nėpėrmjet emrave dhe atributeve tė tij tė madhėrishėm, nder emrat me gjithėpėrfshirės dhe me tė pėrgjithshėm janė : El Hajj (i Gjalli) dhe El Kajjum (Drejtuesi), lutja pėr ndihmė , drejtuar vetėm Atij, pranimi i robit se vetėm Allahu ėshtė ai qė siguron dhe qė plotėson nevojat e dikujt dhe vetėm Atė e kėrkojnė, pohimi i individit se varem prej Tij, fati i individit sillet nė pėrputhje me urdhrin e Allahut se vetėm Ai ka fuqi tė ndryshoje atė, kėrkesa qė zemra tė ecėn nėpėr kopshtet e Kuranit, tė jetohet sipas tij, kėrkimi i faljes pėr gabimet(mėkatet), pendimi pėr gabimet, lufta nė rrugėn e Allahut, mbajtja e drejtimit tė lutjes pėr tė pranuar udhėzimet, mohimi i cilido vullnet ose fuqi qė mund tė ndikoje mbi gjerat dhe pėrshkrimi i drejtė i tė gjithė vullnetit vetėm Allahut tė Gjithėfuqishėm.
    Besimi tek uniteti i Allahut, hap dyert e bekimit, tė rehatisė, qetėsisė, kėnaqėsisė, mbrojtjes dhe mirėqenies. Dhikri ndihmon nė pastrimin e sekrecioneve tė kėqija tė trupit, substancave tė prishura qė janė shkaktare tė drejtpėrdrejta tė sėmundjeve. Ndėrsa mbrojtja e gjuhės vjen nga kufizimi i fjalėve tė shumta. Pėr tė mbajtur njė shėndet tė mirė, individi do tė duhej tė hante ma pak, kurse pėr tė pasur njė zemėr tė pastertė, individi duhet tė heqė dore nga gjerat e palejueshme. Nė tė vėrtet mėkatet janė helme pėr zemėr, nėse ato nuk e vrasin zemrėn, se paku do ta dobėsojnė.
    Nė kėtė kuptim, pasioni dhe lakmia e zjarrtė janė sėmundje fatale, kurse luftimi i tyre ėshtė ilaēi me i mirė.
    Allahu i Madhėruar, u ka ndarė kėtyre tre meleqeve pėrfaqėsimin dhe detyrėn e dhurimit tė jetės. Xhibrilit a.s., i ėshtė dhėnė roli i dėrgimit tė Shpalljes qė ėshtė jetė pėr zemėr, Makailit a.s., ia ka dhėnė dėrgimin e ujit, qė ėshtė jetė pėr ēdo ekzistence nė tokė dhe atmosferėn e saj pėrreth, kurse Israfilit a.s., ia ka dhėnė tė fryjė, i cili ėshtė pėrfaqėsues i ekzistencės se tė gjitha universeve dhe ringjalljes, pėrkatėsisht i kthimi tė serishme tė trupit nė jetė, kur nė Ditėn e gjykimit, me lejen e Allahut, ai fut shpirtin pėrsėri atyre.
    Allahu i Madhėruar ėshtė i pasur jashtė ēdo nevoje, kurse tė gjithė tė tjerėt janė tė varfėr dhe kėrkojnė kujdesin e Tij, Ai ėshtė i Gjithėdijshmi dhe nuk ekziston asnjė atom nė tė gjitha universet ku nuk vepron sipas vullneti i Tij.
    Emri me i madhėrishėm dhe ma i madh i Allahut ėshtė
    (Ismu“l-lahi“l adham), asnjė i Dėrguar nuk e ka kėrkuar me atė emėr, njė shqiptim dhe thirrje e tillė i tejkalon tė gjitha lutjet, kjo ėshtė me e dashura dhe me e vlershmja pėr Tė.

    Nga lutja e tė Dėrguarit, Allahu i Gjithmadhėrishėm, Junusit a.s., i cili thotė: ““Nuk ka Zot pėrveē Teje. Lavdi tė qofte Ty. Ne tė vėrtete unė kam gabuar““
    Kjo lutje e pėrfshinė kėrkimin e mbrojtjes se Allahut Gjithėmadhėrishėm nga tetė vetitė njerėzore, tė cilat shfaqen dy nga dy, se bashku, si njė e pėrbashkėt. Kėshtu, shqetėsimin e shoqėron pikėllimi, dobėsinė e shoqėron papėrcaktueshmėria , koprracinė shoqėron frikacaku, ndėrsa detyrimin e shoqėron nėnshtrimi ndaj padrejtėsisė njerėzore.

  3. #3
    AllahuZotijone
    Anėtarėsuar
    28-02-2011
    Vendndodhja
    Peje
    Postime
    13
    Shėrimi i epilepsisė (Ndjekja e xhinėve)

    Pėr shėrim tė kėtilla duhet tė jetė njė njeri i menēur mjek dhe besimtar i fortė, i devotshėm, sepse nė kundėrtėn ndėrhyrja e tij nuk do tė kėtė dobi dhe nė fund tė saj mund tė jetė e rrezikshėm pėr tė dytė edhe pėr pacientin, edhe pėr mjekun e tij. Mjeku duhet drejtuar me vendosshmeri dhe tė jetė i sigurt duke thėnė kėto fjale:““Me emrin e Allahut, dil prej tij““(Bismi-l-lah, uhruxh minhu) ose duke thėnė:
    ““ Nuk ka force ose vullnet pėrveē me Allahun““(la havle ve la kuvvete il-la bil-lah).
    Nė hadithe ėshtė thėnė se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., e kishte zakon t“i ndillte kėta shpita duke u thėnė:““Dil prej tij, o armik i Allahut, Unė jam i Dėrguari i Allahut dhe tė urdhėroj tė dalėsh““. Pėrveē kėsaj Shejhu qė merren me shėrim tė kėsaj natyre lexojnė edhe kaptina e tjerė nga Kurani.
    Sar'a ėshtė sėmundje shpirtėrore e cila rrjedh (buron) nga ndikimi (prekja) i xhinit-shejtan (tė marrit organ) ku i sėmuri ēdoherė nuk ėshtė i vetėdijshėm pėr fjalėt e tij qė i flet, psikikisht ėshtė i desekuilibruar, nuk mund tė mbajė mend, fizikisht nuk ėshtė stabil dhe nuk mund tė kontrollohet nė lėvizjet dhe veprimet. Kjo ėshtė njė lloj ēmendurie, epilepsie apo njė lloj tjetėr ērregullimi psikofizik. Mund tė shkaktohet nga ndikimi (veprimi) i xhinėve tė kėqij nga shkaqe tė ndryshme.
    Ibn Kajim el-Xhevziu thotė:
    "Janė dy lloj tė sar'as:
    a) sar'a e shkaktuar prej shpirtrave tė kėqij dhe fėlliqur tokėsor (El-ervah el-habithe esh-sherire el-erdije),
    b) ērregullimi medicionale
    Lloji i parė shėrohet me ndihmėn e investimit tė dy lloj pėrpjekjeve:
    1. nga ana e tė sėmurit, dhe
    2. nga ana e mjekut (shėruesit).
    I sėmuri duhet tė investojė fuqinė e tij personale dhe pėrpjekjen e tij nė kthimin e sinqertė kah Krijuesi dhe Zoti i kėtyre shpirtrave dhe strehim tė drejtė (et-tea'uvuz) ku do tė bashkohet dhe shkrihet komponentė e zemrės dhe gjuhės, sepse kjo ėshtė njė lloj luftė. Fitorja kundėr armikut nuk vjen vetėm me ndihmėn e armėve, pos nėse ajo ėshtė me kualitet nga vetvetiu, dhe nėse ndihmėsi ėshtė i fuqishėm dhe i fortė. Nė rast se ndonjėra prej komponentėve tė cekura mungon, atėherė fitorja vjen nė pyetje, e posaēėrisht nėse mungojnė tė dyjat; nėse zemra ėshtė e zbrazėt, pa iman (besim), pa frikėrespekt dhe mbėshtetje nė Allahun, dhe nėse nuk ka armė. Kėto dy komponentė duhet t'i posedojė edhe mjeku. Nuk mjafton vetėm tė thotė: "Dil!", ose "Bismilah", ose "La havle ve la kuvvete ila bilah". Pejgamberi s.a.v.s. thonte: "Dil, o armik i Allahut, unė jam Pejgamber i Allahut!" Kam par shejhun tonė (Ibn Tejmijen) si ia dėrgonte njeriut tė sėmurė personin i cili to tė fliste me xhinin qė ka hyrė nė tė dhe do t'ia pėrcillte porosinė: "Shejhu tė porositė: 'Dil, se kjo nuk tė ėshtė e lejuar!' I sėmuri pas kėsaj do tė zgjohej nga transi. Ndonjėherė shejhu personalisht korrespondonte me tė e ndonjėherė ndodhte qė xhini i keq nuk donte tė del, ndėrsa ky e detyronte (tė dilte) me goditje (mshuarje). I sėmuri do tė zgjohej duke mos ndjerė dhimbje. Kėtė shumė herė e kemi parė. Veēanėrisht gjatė kohė nė veshin e tė sėmurit kėndohej ajeti:
    "A menduat se Nė u krijuam kot dhe se nuk do ktheheni ju tė Nė?"
    (Mu'minun: 115)
    Mė ka treguar shejhu se njėherė njė tė sėmuri i kishte kėnduar rukje nė vesh e ishte lajmėruar xhini duke thėnė: "Po!", me zė tė rėndė. "Prandaj", tregon shejhu, "mora shkopin dhe fillova tė godas nėpėr damarėt e qafės deri sa nuk u lodha. Tė pranishmit menduan se personi vdiq nga goditjet. Papritmas u lajmėrua njė xhin grua (femėr) duke thėnė:
    "Unė e dua!"
    "Ai ty nuk tė don!" - i ishte pėrgjigjur shejhu.
    "Dua tė bėj Haxhxhin me tė!" - kishte thėnė xhini femėr.
    "Ai nuk don tė shkon nė Haxhxh me ty!" - i ishte pėrgjigjur.
    "Atėherė do tė dal nga ai pėr shkak tė kerameteve tua." – kishte thėnė xhini.
    "Jo, por dil duke iu nėnshtruar Allahut dhe Pejgamberit tė Tij." ia kishte kthyer shejhu.
    "Mirė, do tė dalė".
    I sėmuri pasi erdhi nė vete shkonte djathtas-majtas duke thėnė:
    "Ē'kėrkoj unė tė shejhu?"
    E pyetėn: "E tė gjitha ato goditje qė i more nga ai?!"
    "Pse do tė mė godiste shejhu kur unė nuk kam bėrė asgjė tė keqe?".
    Aspak nuk i kujtohej se e kishte rrahur (goditur) shejhu.
    Shejhu i shėronte duke kėnduar Ajetul-Kursinė dhe duke i urdhėruar qė mjeku dhe i sėmuri gjatė kohės t'i kėndojnė duke i pėrsėritur; e po ashtu edhe suret "Mua'vidhetejn". Thėnė shkurt, ky ėshtė njė lloj sar'i (kur xhini hyn nė trupin e njeriut) shėrimin e tė cilit nuk e mohojnė pos njė grup i vogėl tė injorantėve tė cilėt nuk kanė dituri dhe mend. Xhinėt e kėqij mė sė shumti ndikojnė tek ata tė cilėt kanė besim tė dobėt, zemrat e tė cilėve janė tė zbrazura nga imani, gjuhėt e tė cilėve nuk janė tė lagura me dhikėr dhe strehim tė Allahu, dhe ata tė cilėt nuk mbrohen me mburoja tė imanit dhe Sunetit, e kur i takojnė xhinėt e kėqij, tė paarmatosur dhe tė zhveshur, u bėjnė cytje dhe ndikojnė nė ta.
    Argumentet tradicionale pėr ekzistimin dhe shėrimin e kėsaj sėmundjeje
    Ekzistojnė shumė argumente nga Sheriati tradicional qė vėrtetojnė ndikimin e xhinėve shejtanė nė formė tė sar'as. Nė Kuran thuhet:
    "Ata qė e hanė kamatėn, ata nuk ngrehen ndryshe pos siē ngrehet i ēmenduri nga tė prekurit e djallit." Bekare: 275
    Nė komentin mė tė njohur klasik tė Kuranit nga Imam Taberiu thuhet se "ngacmimi i shejtanit ėshtė njė formė e sar'as ose ēmendurisė. Nė tefsirin e Kurtubiut nė sqarimin e kėtij ajeti thuhet: "Nė kėtė ajet kemi argument kundėr atyre qė thonė se sar'a nuk ndodh nga ana e xhinit, dhe kundėr atyre qė thonė se kėto janė dukuri natyrore, e shejtani nuk mund tė lėvizė nėpėr trupin e njeriut dhe tė shkakton tė ashtuquajturin mes, apo njė lloj ēmendurie."
    Nė hadithin tė cilin e transmeton Taberiu, pėrmendet se Pejgamberi s.a.v.s., ka shėruar njė djalosh tė cilin e kishin sjellė tė lidhur, sepse ishte nė gjendje tė ēmendurisė. Pejgamberi s.a.v.s., e godiste nė shpinė duke thėnė: "Dil, o armik i Allahut! Dil!", derisa shikimi i tij i ēmendurisė nuk u kthjellua plotėsisht. Mandej bėri lutje dhe e fėrkoi me duar nėpėr fytyrė. Pas kėsaj u shėrua dhe ishte nė gjendje tė tillė shėndetėsore saqė askush nga shoqėria e tij nuk ishte mė i menēur dhe mė normal se ai. Nga kjo ndodhi mund tė konkludojmė se:
    1. Shejtani, armiku i Allahut, mund tė ndikon nė njeriun nė forme tė sėmundjes sė sar'as (kur xhini hyn nė trupin e njeriut).
    2. Ky lloj i sėmundjes mund tė shėrohet ashtu siē ka vepruar Pejgamberi s.a.v.s.
    3. Shejtani mund tė bashkohet me njeriun, tė hyn nė trupin e tij dhe tė ndikon nė tė. Kjo kuptohet nga pjesa e transmetimit ku Pejgamberi s.a.v.s., kėrkon daljen e shejtanit nga trupi i personit tė sėmurė. Logjikisht ėshtė qė daljes t'i paraprijė hyrja. E ngjashme ėshtė edhe ndodhia qė transmetohet nga El-Hejthemi ku pėrmendet se Pejgamberit s.a.v.s., i erdhi njė grua e cila kėrkonte qė ta lutė Allahun e Madhėruar pėr shėrimin e djalit tė saj i cili ishte i ēmendur. Ai kėrkoi t'i sjellin ujė. I sollėn njė enė tė vogėl nga guri me ujė ku pėshtyri, ia lau fytyrėn, i bėri lutje dhe urdhėroi: "Laje me kėtė dhe lute Allahun qė ta shėrojė." Transmetuesi pastaj thotė: "Kėrkova nga ai qė tė mė ipet nga ai ujė pėr pėr djalin tim. Mora pak me gishta dhe e fėrkova. Pas kėsaj djali im ishte njeriu mė i shėndoshė, e pyeta edhe atė grua pėr djalin e saj, e mė tha se ėshtė shėruar plotėsisht.
    Ebu Davudi transmeton ndodhinė tė cilėn En-Neveviu nė "Edh-***"-in e tij thotė se ėshtė autentik, nė tė cilėn Harixhetu ibn es-Salt transmeton hadithin nga xhaxhai i tij, i cili kishte pranuar Islamin para Pejgamberit s.a.v.s. , dhe duke u kthyer prej tij i takoi disa njerėz qė mbanin njė njeri tė pranguar. I thanė se si mes veti kishin biseduar: "Me siguri, kolegu i tij (Pejgamberi s.a.v.s.,) ėshtė dėrguar me ndonjė tė mirė dhe tė dobishme pėr njerėzit." Mandej e pyetėn pėr atė se a ka ndonjė send me tė cilėn (myslimanėt) shėrohen? (Ai mė pastaj rrėfen): "I kėndova rukje (disa pjesė nga Kurani) nė formė tė Fatihas derisa nuk u shėrua. Ai mė dhuroi njėqind dhenė. Shkova tė Pejgamberi s.a.v.s., dhe e lajmėrova pėr kėtė. Mė pyeti: A lexo ve diē tjetėr pos kėsaj?" I thashė: "Jo!" Ai mė tha: "Merre atė dhuratė. Mjerė pėr atė qė ushqehen prej rukjes jo tė drejtė! Ti je ushqyer prej rukjes sė drejtė".
    Kjo ndodhi transmetohet edhe nė kėtė version: "I ka lexuar rukje tri ditė, nė mėngjes dhe mbrėmje, nė formė tė pėrsėritjes sė Fatihas. Pasi ia lexonte suren, e mblidhte pėshtymėn dhe e pėshtynte. "
    Ibn Tejmije konsideron se xhinė hynė nė trupin e njeriut, e ky ėshtė edhe mendim i ehlis-sunneti i cili pajtohet me konsensus pėr kėtė ēėshtje. Nė njeriun shkaktojnė sar’ėn dhe flasin nė tė me gjumė tė cilėn ai nuk mund ta kontrollojė. Transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s., ka thėnė nė transmetimin e Buhariut dhe Muslimit:
    "Shejtani qarkullon nė trupin e njeriut nėpėr enėt e gjakut."
    Transmetohet se Ahmed in Hambeli, themelues i medhhebit hambelit, shėronte sar’an. Atij i ėshtė ankuar hafifja El-Mutevekili nė rastin e vajzės-robėreshės sė shokut tė tij e cila kishte sėmundjen e sar’as. Imam Ahmedi i nxori nallet prej druri me rypa nga fletėt e pallmės me tė cilat merrte abdes dhe ia dha shokut tė tij duke i thėnė:
    “Shkon rezidencėn e hafifes, ulu para kokės sė robėreshė dhe i thuaj (xhinit qė kishte hyrė nė trupin e tė sėmurės): ‘Tė ka dėrguar Ahmedi kėtė mesazh: A dėshiron tė dalėsh me dėshirė apo dėshiron tė fitosh shtatėdhjetė goditje me kėto nalle.”
    Xhini i keq u lajmėrua nė gjuhėn e tė sėmurės:
    “Dėgjuam dhe u nėnshtruam. Sikur tė na urdhėronte Ahmedi tė shpėrngulemi prej Irakut do tė shpėrnguleshim. Ahmedi (me tė vėrtetė) i nėnshtrohej Allahut, e kush i nėnshtrohet Allahut meriton qė ēdokush t’i nėnshtrohet atij.” Xhini doli nga ajo vajzė dhe ajo u bė plotėsisht normale, lindi fėmijė dhe ēdo gjė ishte nė rregull derisa ishte Ahmed in Hambeli gjallė. Kur vdiq, xhini prapė u kthye nė trupin e asaj gruaje. Halifja iu drejtua Ebu Bekr el-Merveziut, i cili e trashėgoi Ahmed in Hambelin si dijetari mė i njohur i asaj kohe. Ai, duke ditur pėr rastin e Ahmedit, mori nallėn dhe u drejtua tek e sėmura. Por, xhini u lajmėrua duke refuzuar t’i nėnshtrohet duke thėnė se Ahmed in Hambeli i ishte plotėsisht i nėnshtruar Allahut Madhėruar prandaj xhinėve iu ishte urdhėruar se duhet patjetėr t’i nėnshtrohen, gjė qė nuk ishte rasti me El-Merveziun. Ngjashėm transmetohet edhe pėr Ibn Tejmijen, siē cekėm mė parė. Nxėnėsi i tij Ibn Kajimi tregon se ndodhte qė shejhu vetėm dėrgonte ndokėnd me porosi qė xhini tė del nga trupi i tė sėmurit e kjo mjaftonte pėr shėrim. Nė raste tjera kėtė e bėnte ai vetė. Ndonjėherė kishte raste tė ndonjė xhini tė keq i cili nuk i nėnshtrohej, ku e pėrdorte metodėn e goditjeve tė forta me shkop e qė tė pranishmit mendonin se i sėmuri nuk mund tė pranon gjithė kėto goditje dhe rrahje e tė mbetet gjallė. Por, i sėmuri zgjohej prej transit dhe gjendjes sė ēmendurisė plotėsisht nė gjendje normale, i habitur duke pyetur se ē’kėrkon shejhu tė ai, duke mos iu kujtuar kurrfarė rrahje dhe goditjeje.
    Situatat nė tė cilat sulmojnė xhinėt
    Ngacmimet e xhinėve (messi) mund tė ndodhin nė rast kur:
    njeriu irriton xhinin me ndonjė veprim tė pakujdesshėm i cili e godet, ngase xhini ėshtė i padukshėm (e lagė me ujė tė nxehtė gjatė derdhjes sė ujit, rrėzohet mbi te etj.)
    xhini mashkull apo femėr dashurohet nė ndonjė krijesė njerėzore,
    xhini i keq pa kurrfarė arsye bėn zullum, e kjo ndodh nė katėr raste tek njerėzit:
    kur njeriu ėshtė shumė i hidhėruar,
    kur frikėsohet shumė,
    kur ėshtė shumė i gėzuar, dhe
    kur ėshtė nė depresion tė madh."
    Hyrja dhe bashkimi me njeriun mund tė ndodhė nga natyra dhe karakteri i xhinit tė cilėt janė jomaterial, respektivisht janė krijuar nga "flaka e zjarrit"
    Simptomat e ndikimit tė xhinėve
    Simptomat e personit tė sėmurė mund tė ndahen nė ata qė manifestohen publikisht dhe nė ėndėrr. Simptomat nė ėndėrr janė:
    1. pagjumėsia, zgjimi i shpeshtė, ngrihet dhe ecėn nėpėr gjumė, ėndrrat e kėqija,
    2. ndjekja nė ėndėrr nga e cila nuk mund tė iket,
    3. ėndėrrimi i kafshėve: gjarpėrinj, maca, qenė, luanė, minj etj.
    4. shtrėngimi i dhėmbėve,
    5. tė qeshurit e pakontrolluar, qarje, piskėllimė dhe vajtim,
    6. ėndėrrimi i vetvetes nė varr apo nė ndonjė vend tė shkretė,
    7. ėndėrrimi i njerėzve me dimensione tė panatyrshme: tė zgjatur, tė shkurtuar, tė zinj,
    8. tė ėndėrruarit e tmerrit dhe fantazmave. Simptomat qė mund tė ndjehen publikisht janė:
    1. Nxitje e brendshme e averzionit dhe largimit nga ēdo lloj adhurimi sidomos nga namazi dhe dhikri,
    2. kokėdhimbja konstante e cila nuk ka shkaqe medicionale,
    3. mosprezenca e shpirtit (gjallėrisė),
    4. plogėshtia dhe pėrtacia fizike e cila tė pėrkujton lėvizjet e pakontrolluara tė robotit,
    5. tė shtangurit dhe krizat nervore,
    6. dhimbjet nė disa pjesė tė trupit tė cilat ėshtė e pamundur te shėrohen me anė tė mjekėsisė.
    Cilėsitė tė cilat duhet t'i posedojė ai qė bėn rukje
    Ata tė cilėt nė mėnyrė praktike merren me shėrimin e sėmundjeve tė pėrmendura duhet t'i posedojnė kėto cilėsi:
    1. duhet tė posedojnė akide (besim) tė pastėr tė cilėn e pason praktikimi nė fjalė dhe vepėr,
    2. tė kenė bindje tė plotė nė vėrtetėsinė e Kuranit si Fjalė e Allahut dhe nė ndikimin e tij nė xhinėt dhe shejtanėt tė cilėt janė tė obliguar me Shpallje,
    3. tė njohin doktrinėn islame tė lidhur me botėn e fshehtė tė xhinėve dhe shejtanėve, sepse gjatė shėrimit dhe kontaktit me xhinėt duhet tė sjellin vendime gjatė sė cilės mund tė bėhen gabime katastrofave,
    4. tė njohin drejtėsinė islame, doktrinėn e saj dhe tė mund tė zbulojnė dredhirat dhe mashtrimet e shejtanit, siē pėrcjellėt prej Ibn Tejmisė tė cilit nė njė rast xhini i ka ofruar se do tė del prej personit duke thėnė: "Po dal nga respekti qė kam ndaj ty." Por, shejhu ia kishte kthyer: "Jo! Duhet tė dalėsh duke iu nėnshtruar Allahut dhe Pejgamberit tė Tij",
    5. do tė ishte mirė qė personi qė merret me shėrim tė jetė i martuar qė tė mos bie nė sprova me gratė e sėmura tė cilat gjatė shėrimit nė raste tė shumta, bien nė trans dhe varėsi tė plotė, duke mos u kujtuar aspak, se ē'ka ndodhur me tė. Prandaj gjatė tretmanit dhe shėrimit me pacientet e gjinisė femėrore patjetėr duhet tė jetė prezent mahremi i saj qė tė iket nga mundėsia e gabimit, mėkatit,
    6. tė ruhen nga mėkatet, sepse mėkatet i ndihmojnė shejtanit dhe i ipet e drejtė qė tė mos jetė i dėgjueshėm, mos tė nėnshtrohet dhe tė mbetet nė personin e sėmurė,
    7. t'i kryejnė ibadetet dhe obligimet fetare nga tė cilat dobėsohet ndikimi i shejtanit,
    8. tė pėrmendin dhe madhėrojnė Allahun Madhėruar nė formėn e pėrshkruar nė Sunet nė situata dhe raste tė ndryshme,
    9. tė kenė nijet tė pastėr dhe tė drejtė gjatė shėrimit,
    10. tė imunizohen dhe mbrohen me dhikre tė posaēme nga Suneti i Pejgamberit s.a.v.s. Nėse ndokush i afrohet mė shumė Allahut Madhėruar me ibadete, dhikre, nėnshtrueshmėri etj., aq mė tepėr largohet prej shejtanit dhe mundėsisė qė ata tė ndikojnė nė tė.

    Rukja
    Nė Sherijat kėto sėmundje shėrohen me anė tė rukjes, d.m.th., me leximin e disa ajeteve tė caktuara nga Kurani. Kurani ėshtė shėrim siē edhe Vetė Allahu thotė:
    "Ne tė shpallim Kuranin qė ėshtė shėrim dhe mėshirė pėr besimtarėt, kurse jobesimtarėve nuk u shton tjetėr pėrpos dėshpėrim." (Isra: 82)
    Nė transmetimet qė i kanė regjistruar shumė pėrmbledhės tė haditheve siē janė Ibn-Suni, Hakimi, Bejhakiu dhe Abdullah ibn Hambeli jepen zgjidhjet e ajeteve tė cilat lexohen pėr shėrim nga sar'i, gjė qė ėshtė bazė e rukjes qė lexohet gjatė shėrimit tė sar'as.
    Ubej ibn Ka'bi transmeton: "Isha te i Dėrguari s.a.v.s., kur erdhi njė beduin dhe tha:
    'O Pejgamber i Allahut, kam njė vėlla tė sėmurė?'.
    'Prej ēka vuan ai?' - pyeti Pejgamberi s.a.v.s.
    'Prej ēmendurisė' - tha fshatari.
    'Ma sjell!' - tha Pejgamberi s.a.v.s.
    E vendosi para tij e mandej i kėndoi kėto ajete:
    1. Fatihanė:
    2. ajetet prej sures Bekare: 1-4, 163-164, 255, 284-286:
    3. ajetin prej sures Ali Imran: 18,
    4. ajetin prej sures El-A'raf: 54,
    5. ajetin prej sures El-Mu'minun: 116,
    6. ajetin prej sures El-Xhin: 3,
    7. ajetet prej sures Es-Safat: 1-10,
    8. ajetet prej sures El-Hashėr: 21-24,
    9. suren Ihlas dhe Mu'avidhetejn.
    Ajetet e rukjes
    Bekare:
    Me emrin e Allahut, Mėshiruesit, Mėshirėbėrėsit!
    1. Elif, Lam, Mim.
    2. Ky ėshtė libri qė nuk ka dyshim nė tė (sepse ėshtė prej Allahut) ėshtė udhėzues pėr ata qė janė tė devotshėm.
    3. Tė cilėt e besojnė tė fshehtėn, e kryejnė faljen (namazin) dhe prej asaj qė. Nė u kemi dhėnė, ata japin (zeqatė, sadaka etj.).
    4. Dhe ata, tė cilėt besojnė nė atė qė t'u shpall ty, dhe nė atė qė ėshtė shpallur para teje, dhe qė janė tė bindur plotėsisht pėr (jetėn e ardhshme nė) botėn tjetėr (ahiretin).
    5. Tė tillėt janė tė udhėzuar nga Zoti i tyre dhe vetėm ata janė tė shpėtuarit.
    102. (e hodhėn librin e Zotit) E ndoqėn atė qė thonin djajtė nė kohėn e sundimit tė Sulejmanit. Por Sulejmani nuk ishte i pafė, djajtė ishin tė pafė, sepse u mėsonin njerėzve magjinė. (Ndoqėn) Edhe ēka u zbriti nė Babil dy engjėjve, Harutit dhe Marutit. E ata tė dy nuk i mėsonin askujt (magjinė) para se t'i thonin: "Ne jemi vetėm sprovė, pra mos u bėn i pa fė!" E, mėsonin (njerėzit) prej atyre dyve atė (magji) me ēka ndanin burrin prej gruas sė vet, por pa lejen e Allahut me atė askujt nuk mund t'i bėnin dėm dhe ashtu mėsonin ēka u sillte dėm e nuk u sillte dobi atyre. E ata (jehuditė) e kanė ditur se ai qė (hodhi librin) e zgjodhi atė (magjinė), ai nė botėn tjetėr nuk ka ndonjė tė drejtė (nė mėshirėn e Zotit). Po ta dinin, ata se pėr ē'ka e shitėn vetveten, ajo ėshtė shumė e keqe.
    163. Zoti juaj (qė meriton adhurim) ėshtė njė, Allahu, nuk ka zot pos Atij qė ėshtė mėshirėplotė, gjithnjė mėshiron.
    164. Ėshtė fakt se nė krijimin e qiejve e tė tokės, nė ndėrrimin e natės e tė ditės, tė anijes qė lundron nė det qė u sjell dobi njerėzve, nė atė shi qė e lėshon Allahu prej sė larti e me tė ngjall tokėn pas vdekjes sė saj dhe pėrhapė nė tė nga ēdo lloj gjallese, nė qarkullimin e erėrave dhe reve tė nėnshtruara mes qiellit e tokės, (nė tė gjitha kėto), pėr njė popull qė ka mend ka argumente.
    255. Allahu - s'ka zot pos Tij. I Gjalli, Vigjiluesi. Nuk e zė tė koturit, e as gjumi. E Tija ėshtė ē'ka nė qiej dhe ē'ka nė tokė. Kush mund tė ndėrmjetėsojė te Ai, pos me lejen e Tij? Ai e di se ē'po u ndodhė dhe ē'do t'u ndodhė. Dhe asgjė nga dija e Tij nuk mund tė pėrvetėsojnė, pos sa tė dojė Ai. Ndėrsa pushteti i Tij pėrfshin qiejt dhe tokėn. E nuk lodhet duke i ruajtur (mirėmbajtur), ngase Ai ėshtė i Larti, Madhėshtori. (Ky ajet quhet edhe "Ajetul-Kursij")
    256. Nė fe nuk ka dhunė. Ėshtė sqaruar e vėrteta nga e kota. E kush nuk i beson tė pavėrtetat, e i beson Allahut, ai ėshtė kapur pėr lidhjen mė tė fortė, e cila nuk ka kėputje. Allahu ėshtė dėgjues i dijshėm.
    257. Allahu ėshtė mbikėqyrės i atyre qė besuan, i nxjerr ata prej errėsirave nė dritė. E kujdestarė tė atyre qė nuk besuan janė djajtė qė i nxjerrin ata prej dritė e i hudhin nė errėsira. Ata janė banues tė zjarrit, ku do tė qėndrojnė pėrgjithmonė.
    284. Tė Allahut janė ē'ka nė qiell dhe ē'ka nė tokė, e pėr atė qė e keni nė shpirtin tuaj, e shfaqėt haptazi ose e mbajtėt fshehtė, Allahu do t'ju marrė nė pėrgjegjėsi, e Ai ia fal atij qė do dhe dėnon atė qė do. Allahu ka mundėsi pėr ēdo send.
    285. I Dėrguari i besoi asaj qė iu shpall prej Zotit tė Tij, si dhe besimtarėt. Secili i besoi Allahut, engjėjve tė Tij, shpalljeve tė Tij, tė dėrguarve tė Tij. Nė nuk bėjmė dallim nė asnjėrin nga tė dėrguarit e Tij, dhe thanė: "Dėgjuam dhe respektuam. Kėrkojmė faljen tėnde o Zoti ynė! Vetėm tė Ti ėshtė ardhmėria jonė."
    286. Allahu nuk ngarkon askė pėrtej mundėsive tė veta, atij (njeriut) i takon ajo qė e fitoi dhe atij i bie ajo (e keqe) qė e meritoi. "Zoti ynė, mos na dėno nėse harrojmė ose gabojmė! Zoti ynė, mos na ngarko neve barrė tė rėndė siē i ngarkove ata para nesh! Dhe Zoti ynė, mos na ngarko me atė pėr tė cilėn nuk kemi fuqi! Na i shlyej mėkatet, na i mbulo tė kėqijat, na mėshiro. Ti je Mbrojtėsi ynė, na ndihmo kundėr popullit pabesimtar!
    Ali Imran:
    18. Allahu vėrtetoi se nuk ka zot tjetėr pėrveē Tij, edhe engjėjt e dijetarėt, dhe se Ai ėshtė Zbatues i drejtėsisė. Nuk ka zot pėrveē Tij, Fuqiplotit, e tė Urtit.
    19. Feja e pranueshme tek Allahu ėshtė islami, e atyre qė ėshtė dhėnė libri, pasi mėsuam pėr tė vėrtetėn, vetėm nga zilia mes vete kundėrshtuan. E kush mohon argumentet e Allahut, le ta dijė se Allahu shpejt do t'I japė llogarinė.
    A'raf:
    54. Vėrtetė, Zoti juaj, Allahu ėshtė Ai qė krijoi qiejt dhe tokėn brenda gjashtė ditėsh, pastaj qėndroi mbi Arshin, Ai e mbulon ditėn me natėn, qė me tė shpejtė e kėrkon atė (mbulimin e dritės sė ditės), edhe dielli, edhe hėna e edhe yjet i janė nėnshtruar sundimit tė Tij. Ja, vetėm Atij i takon krijimi dhe sundimi. I madhėruar ėshtė Allahu, Zoti i botėve.
    55. Lutni Zotin tuaj tė pėrulur e nė heshtje, pse Ai nuk i do ata qė e teprojnė.
    56. Mos bėni ērregullime nė tokė pas rregullimit tė saj (me tė ardhur tė pejgambereve) dhe lutni Atė duke pasur frikė (dėnimin) dhe duke shpresuar (mėshirėn). S'ka dyshim se mėshira e Allahut ėshtė pranė atyre tė mirėve.
    117. E Nė e frymėzuam Musain (duke i thėnė): "Hidhe shkopin tėnd!" Kur qė, ai gėlltiste atė qė kishin magjepsur.
    118. Atėherė u dėshmua e vėrteta dhe u zhduk ajo qė kishin pėrgatitur.
    119. Aty u mundėn ata (magjistarėt dhe faraoni) dhe u kthyen tė poshtėruar.
    120. E magjistarėt u hodhėn (u pėrulėn) nė sexhde.
    121. Dhe thanė: "Ne i besuam Zotit tė gjithėsisė,
    122. Zotit tė Musait dhe tė Harunit!"
    Junus:
    81. E kur i hodhėn ata, Musai u tha: "Kjo qė e sollėt ju tash, vėrtet ėshtė magji!" Po Allahu do ta asgjėsojė kėtė, sepse Allahu nuk e pėrkrahė veprėn e tė prishurve.
    82. Dhe me argumentet e veta Allahu e fuqizon tė vėrtetėn, ndonėse e urrejnė tė pabesėt.
    Ta-Ha:
    69. Tani hidhe atė qė e ke nė dorėn tėndetė djathtė (shkopin), qė t'i gėlltisė ato qė i bėnė ata, sepse ajo qė bėnė ata nuk ėshtė asgjė tjetėr pos mashtrim magjistari, e magjistari nuk do tė ketė sukses kudo qoftė.
    El-Mu'minun:
    115. A menduat se Nė u krijuam kot dhe se nuk do ktheheni ju tė Nė?
    116. I lartė ėshtė Allahu, Sunduesi i vėrtet, nuk ka zot tjetėr pos Tij, Zot i Arshit bujar.
    117. E kush adhuron me Allahun edhe ndonjė zot tjetėr, pėr tė cilin nuk ka kurrfarė fakti, pėrgjegjėsia e tij ėshtė para Zotit tė vet, e mohuesit nuk do tė shpėtojnė.
    118. E ti thuaj: "O Zoti im, mė fal e mė mėshiro, se Ti je me Mėshiruesi i mėshiruesve!"
    Safat:
    1. Pasha tė radhiturit (melaiket), qė nė rreshta (safa) qėndrojnė.
    2. Dhe nxitėsit, qė me nxitim shtyjnė.
    3. Dhe pasha lexuesit, qė lexojnė pėrkujtimin.
    4. Ėshtė e vėrtetė se Zoti juaj ėshtė vetėm Njė.
    5. Zot i qiejve dhe i tokės e ēka ka mes tyre dhe Zot i lindjeve (tė yjeve).
    6. Vėrtetė, Ne kemi stolisur qiellin mė tė afėrt (tė dynjasė) me bukurinė e yjeve.
    7. Dhe me mbrojtje prej ēdo djalli tė prishur.
    8. Ashtu qė nuk mund tė pėrgjojnė parinė mė tė lartė (engjėjt mė tė zgjedhur), pse gjuhen me shkėndija nga tė gjitha anėt.
    9. Ata janė tė pėrzėnė dhe do tė kenė njė dėnim tė pėrhershėm.
    10. Pėrveē atij qė rrėmben vrullshėm, po atė e ndjek ylli qė e djeg.
    Ahkaf:
    29. (Pėrkujto) Kur disa prej xhinėve i drejtuam tė ti qė tė dėgjojnė Kuranin dhe kur u afruan dhe e dėgjuan atė, thanė: "Heshtni!" dhe kur u krye, u kthyen tė populli i vet dhe e kėshilluan.
    30. Thanė: "O populli ynė, nė dėgjuam njė libėr tė shpallur pas Musait, qė vėrteton atė para tij, qė udhėzon nė tė vėrtetėn dhe nė rrugėn drejtė!"
    31. O populli ynė, pėrgjigjuni thirrėsit tė Allahut dhe besoni atij! Ai ju falė mėkatet tuaja dhe ju shpėton prej njė dėnimi plot vuajtje.
    32. E kush nuk i pėrgjigjet atij qė thėrret nė rrugėn e Allahut, ai nuk ėshtė i pamposhtur nė tokė dhe pos Atij, ai nuk ka mbrojtės, tė tillėt janė nė njė humbje tė hapėt!"
    Rrahman:
    33. O turmė e xhinėve dhe e njerėzve, nėse keni mundėsi tė dilni pėrtej kufijve tė qiejve e tė tokės, depėrtoni pra, po nuk mundeni vetėm me ndonjė fuqi tė fortė (por ju nuk e keni atė).
    34. E, cilėn tė mirė tė Zotit tuaj po e mohoni?
    35. Juve dy grumbujve u derdhet pėrmbi flakė zjarri dhe do t'u derdhen rem i shkrirė e nuk do tė keni mundėsi tė mbroheni.
    36. E, cilėn tė mirė tė Zotit tuaj po e mohoni?
    Hashėr:
    21. Sikur Ne ta zbritnim kėtė Kuran mbi ndonjė kodėr, do ta shihje atė tė strukur e tė ēarė prej frikės nga Allahu. Kėta janė shembuj qė ua shkoqisim njerėzve, qė ata tė mendojnė.
    22. Ai ėshtė Allahu qė nuk ka zot tjetėr; vetėm Ai, qė e di tė fshehtėn dhe tė dukshmen, Ai ėshtė Mėshiruesi, Mėshirėbėrėsi!
    23. Ai ėshtė Allahu qė nuk ka zot tjetėr pėrveē tij, sundues i pėrgjithshėm, i pastėr (prej tė metave qė i mvishen), shpėtimtar (qė i shpėton njerėzit prej ndėshkimit tė padrejtė), sigurues (qė siguroi njerėzit me premtimin e vet dhe pejgamberet me mrekulli) mbikėqyrės (qė mbikėqyr dhe pėrcjell ēdo send), i plotfuqishėm, mbizotėrues, i madhėrishėm. I lartėsuar ėshtė Allahu nga ēka i shoqėrojnė!
    24. Ai ėshtė Allahu, Krijuesi, Shpikėsi, Formėsuesi. Tė tij janė emrat mė tė bukur. Atė (Allahun) e madhėron ēka ka nė qiej e nė tokė dhe Ai ėshtė ngadhėnjyesi, i urti!

    Xhin:

    1.Thuaj: "Mua mė shpallet se njė grup i vogėl nga xhinėt i vuri veshin dhe dėgjoi (Kuranin) dhe (kur u kthyen te tė vetėt) thanė: "Ne kemi dėgjuar njė Kuran qė mahnit,
    2. qė udhėzon nė tė vėrtetėn, andaj ne i besuam atij dhe Zotit tonė, kurrsesi nuk do t'ia shoqėrojmė mė askė"
    3. Dhe se lartėsia e madhėruar e Zotit tonė, nuk ėshtė qė ka as grua, as fėmijė.
    4. S'ka dyshim se ai mendjelehti jonė fliste tė pavėrteta ndaj Allahut.
    5. Ndėrsa, ne kemi pas menduar se as njerėzit, as xhinėt nuk flasin gėnjeshtra pėrkitazi me Allahu,
    6. Dhe se ka pasur burra prej njerėzve, qė kėrkonin ndihmė prej disa xhinėve dhe ashtu ua shtonin atyre edhe mė shumė arrogancėn.
    7. Dhe se ata (njerėzit) kanė menduar, siē keni menduar edhe ju, se Allahu nuk ka pėr tė ringjallur askė.
    8. Dhe vėrtet, ne kemi hulumtuar ta arrijnė qiellin, po atė e gjetėm pėrplot roje tė forta dhe me shkėndija (zjarri qė djeg),
    9. Dhe ne mė parė hulumtonim nė vendėvėshtrim pėr tė dėgjuar, e kush pėrpiqet tė dėgjojė tash, ai has nė pusinė e shkėndijės sė zjarrtė.
    Fazat e shėrimit
    Vetė shėrimi pėrbėhet prej tri fazave:
    1. pėrgatitja pėr shėrim,
    2. procesi i shėrimit me kėndimin e rukjes,
    3. periudha e postshėrimit (pas shėrimit).
    Fillimi i shėrimit
    Kjo fazė pėrbėhet nga pėrgatitjet qė i dedikohen tė sėmurit, atij i cili e bėn rukjen dhe kushtet pėr shėrim tė suksesshėm. Sa i pėrket atij qė shėron dhe tė sėmurit, duhet tė mbrohen dhe imunizohen me mburoja nga Kurani dhe Suneti para se tė fillojė shėrimi, thėnien e isti'adhes (formula e mbrojtjes dhe kėrkimit strehim tek Allahu), leximin e Ajetul-Kursisė (Bekare: 255), lutjeve dhe dhikreve.
    Procesi i shėrimit: leximi i rukjes
    Nė kėtė fazė lexuesi i rukjes personit tė sėmurė ia vendon dorėn e tij tė djathtė nė kokė dhe i lexon rukje, d.m.th., pėrmbledhjen e ajeteve dhe sureve tė cilat lexohen me kiraet tė qartė nė veshin e djathtė tė sėmurit. Nė transmetimin e Ubej ibn Ka'bit pėrmendėm vetėm ajetet qė i ka lexuar Pejgamberi s.a.v.s., njė personi tė sėmurė. Rukja e drejtė ėshtė e lejuar me konsensus, nėse janė tė plotėsuara kushtet e saja.
    Argumentet e lejimit tė rukjes
    Hadithet e lejimit tė rukjes janė:
    1. Transmetohet nėpėr hadithet autentike se Pejgamberi s.a.v.s., i ka bėrė vetes rukje. Buhariu transmeton nga Aishja r.a. se ai, kur shkonte tė flet" fyente nė duar duke lexuar "Kul huvallahu ehad" dhe "El-Muavidhetejn" (Felek dhe Nas), mandej fėrkonte fytyrėn dhe gjithė trupin aq sa mund tė arrinte (prekte).
    2. Po ashtu transmetohet se ka urdhėruar leximin (bėrjen rukje). Buhariu ka regjistruar nga Umu Seleme se Pejgamberi s.a.v.s., ka parė nė shtėpinė e tij njė robėreshė nė fytyrėn e sė cilės mund tė vėreheshin simptome e cytjes sė xhinit prandaj ka urdhėruar: "Bėni (lexoni) rukje sepse shihet se i ėshtė bėrė cytje."
    3. Transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s., u ka bėrė rukje tė tjerėve. Buhariu pėrcjell nga Aishja r.a., se ai i ka imunizuar dhe mbrojtur disa tė sėmurė duke i fėrkuar me dorė tė djathtė dhe bėrė lutje: "Largoje sėmundjen, o Zot i njerėzve, shėroje sepse Ti je Ai i cili jep shėndet Nuk ka shėrim pos shėrimit Tėnd, shėrim i cili nuk tėrhiqet para sėmundjes."
    Faqe 59
    4. Transmetohet se Pejgamberi s.a.v.s., ka lejuar dhe ratifikuar rastet e bėrjes rukje nga tė tjerėt.
    Buhariu transmeton nga Se'idi ku tregohet se njė grup sahabėsh duke udhėtuar u gjet nė territorin e njė fisi arab. U lajmėruan (paraqitėn) si musafirė, mirėpo u refuzuan dhe nuk u gostitėn. Ndėrkohė ndodhi qė kryeplakun e fisit ta kafshojė njė gjarpėr helmues. U munduan ta shėrojnė duke pėrdorur tė gjitha mėnyrat e njohura tė shėrimit, por nuk mundėn ta shėrojnė. Dikujt nė atė fatkeqėsi iu kujtuan musafirėt ndaj tė cilėve u sjellėn keq prandaj u drejtuan me lutje qė t'u ndihmojnė nė shėrimin e kryeplakut, nėse ndokush prej tyre e njef kėtė shkathtėsi.
    Njėri prej sahabeve u lajmėrua tė bėjė rukje. Mirėpo, i pėrkujtoi pėr sjelljen e tyre ndaj sahabėve si musafirė prandaj refuzoi tė bėn rukje, pos nėse u japin kundėrvlere. U arrit marrėveshja qė pėr shėrimin e tij t'u japin njė tufė dhėnėsh. As'habi filloi me pėshtymje dhe bėrjen e rukjes nė formė tė leximit dhe pėrsėritjes "El-Hamdu lilahi rabil-a'lemin" derisa i helmuari nuk kėrceu sikur tė jetė liruar nga prangat dhe filloi tė ecė. U dhanė tufėn e premtuar. Disa prej sahabėve deshėn qė ta ndajnė mes tyre. Por, lexuesi i rukjes dha propozimin qė kėtė ta bėjnė pasi qė
    ta lajmėrojnė Pejgamberin s.a.v.s., pėr atė se ēfarė kishin vepruar. Kur arritėn dhe i treguan pėr rastin, ai e lejoi veprėn e tyre duke thėnė: "Prej nga e ke ditur se (Fati-ha) ėshtė rukje? E keni qėlluar! Ndajeni fitimin dhe mua mė inkuadroni nė ndarje."
    Ky transmetim autentik dhe shumė tė tjera janė bazė e konsensusit pėr lejimin e rukjes e cila mund tė ndahet ne dy lloje:
    a) rukja e cila bėhet pėr shėrim, pasi qė ndonjė person tė sėmuret, dhe
    b) rukja e cila bėhet si preventivė, pėr mbrojtje, imunizim dhe pengim tė sėmundjes.
    Argumentet pėr pėrdorimin e rukjes gjatė shėrimit tė sėmurit
    Rukja e cila bėhet pėr shėrim ka bazė nė shumė transmetime:
    1. Aishja, gruaja e Pejgamberit s.a.v.s., tregon se kur Pejgamberi s.a.v.s., sėmurej, meleku Xhibril a.s., i bėnte rukje: "Nė emėr tė Allahut tė mbrojmė nga e keqja e ēdo magjie, nga ēdo sėmundje tė shėroj." Po ashtu transmetohet versioni nė tė cilin Xhibrili a.s., i bėnte rukje: "Nė emėr tė Allahut tė fyejmė (rukje) nga ēdo gjė qė tė mundon."
    2. Aishja r.a. transmeton se Pejgamberi s.a.v.s., "kur sėmurej dikush nga familja e tij, fyente nė te duke kėnduar 'El-Muavidhetejn'. Kur edhe ai ra nė shtratin e vdekjes fyeja nė te dhe e fėrkoja me dorėn e tij qė ishte mė me begati se e imja."
    Argumentet e rukjes preventive
    Po ashtu edhe rukja preventive qė bėhet, pėr pengimin e ndikimit dhe sėmurjes ka argumente nė hadithe, siē janė transmetimet:
    1. Buhariu nga Ibn Abasi r.a., transmeton se Pejgamberi s.a.v.s., nipave tė tij, Hasanit dhe Husejnit, u ka bėrė rukje pėr mbrojtje, duke thėnė se stėrgjyshi i tyre (Ibrahimi a.s.,) u ka bėrė Isma'ilit dhe Is'hakut: "Kėrkoj strehim te Allahu me fjalėt e Tij tė plota nga ēdo shejtan dhe brengė, dhe nga ēdo sy qė merr mėsysh."
    2. Muslimi transmeton se Pejgamberi s.a.v.s., ka thėnė: "Kur ndokush nga ju hyn nė shtėpi le tė thotė: 'Kėrkoj strehim tė Allahu me fjalėt e Tij tė plota nga e keqja qė ėshtė krijuar', nuk do ta dėmton asgjė derisa nuk e lėshon (braktisė) atė vend."
    3. Ahmedi nė "Musned"-in e tij transmeton hadithin autentik nė tė cilėn Othman ibn Ebil-'Asi r.a.,i ėshtė ankuar Pejgamberit s.a.v.s., me fjalėt:
    "O Pejgamber i Allahut, shejtani mė pengon qė tė falem dhe lexoj."
    Ai iu pėrgjigj: "Ai ėshtė shejtani i cili e ka emrin Hinzeb. Kur ta ndjesh, thuaje "Istiadhen" dhe pėshtyj tri herė nė anėn e majtė."
    Othmani thotė: "Bėra kėshtu, e Allahu Madhėruar e largoi (shejtanin) nga unė."

    Rukja e drejtė
    Rukjet tė cilat janė transmetuar nga Pejgamberi s.a.v.s., duhet bėrė nė mėnyrė tė drejtė pa shtuar dhe pakėsuar diēka, ngase janė nga natyra doktrinarė. Nėse ėshtė transmetuar se rukja e caktuar ėshtė lexuar nė mbrėmje, atėherė nuk lejohet qė ajo tė bėhet pas dreke dhe ngjashėm.
    Mirėpo, nėse nga pėrvoja argumentohet dobia e ndonjė rukjeje qė nuk ėshtė doktrinarisht e caktuar, e as qė i prishė kushtet e rukjes sė drejtė, do tė ishte e lejuar tė bėhet, ngase kjo nėnkuptohet nga Suneti.
    Buhariu transmeton nga Ebti Se'idi r.a., ku thuhet se njė njeri i erdhi Pejgamberit s.a.v.s., duke iu anktiar se vėllai i tij ka dhimbje nė bark. Ai e urdhėroi:
    "Jepi mjaltė!"
    Pastaj i erdhi edhe herėn e dytė, e ai (Pejgamberi) prapė i tha:
    "Jepi mjaltė!"
    Prapė erdhi duke vėrtetuar se kėtė herė ai atė e kishte bėrė. Pejgamberi s.a.v.s., tha:
    "Tė vėrtetėn e ka thėnė Allahu Madhėruar ndėrsa barku i vėllait tėnd gėnjen. Jepi mjaltė!"
    I dha mjaltė, ndėrsa ai mė pas u shėrua.
    Nga ky transmetim kuptohet se e preferuara doktrinarė ėshtė mbi pėrvojėn, d.m.th., ajo qė ka ardhur nga Pejgamberi s.a.v.s., preferohet para asaj qė ėshtė e zakonshme dhe qė ėshtė nga pėrvoja.
    Pejgamberi s.a.v.s., ka lejuar rukjen me prejardhje jodoktrinare tė cilėn sahabėt e kanė mėsuar nga tė tjerėt, nėse nuk ka pasur pengesa nė Sherijat. Muslimi transmeton nga Ebu Zubejri r.a., se njė njeri akrepi e kishte kafshuar dhe helmuar derisa ishin ulur me tė Dėrguarin e Allahut s.a.v.s., e dikush kishte thėnė: "O i Dėrguar i Allahut, t'i kėndoj rukje?"
    Pejgamberi s.a.v.s., tha: "Kush mund t'i ndihmon vėllait tė vet le ta bėjė atė (punė, veprim)."
    Muslimi transmeton nga A'vf ibn Malik el-Eshxheiu i cili thotė:
    "Kemi praktikuar rukjen edhe nė kohėn para Islamit. Thamė: "O i Dėrguar i Allahut, ē'thua ti pėr kėtė? Ai tha: "M'i tregoni ato rukje t'i shoh! Rukja ku nuk ka shirk ėshtė e lejuar."
    Nga ky transmetim mėsojmė se ėshtė e lejuar ēdo rukje qė nė vete nuk pėrmban shirk, qė e shkatėrron monoteizmin islam, pėrndryshe Pejgamberi s.a.v.s., nuk do kishte kėrkuar t'i tregojnė pėr rukjet e tyre para Islamit, por a prori do t'i refuzonte dhe do tė kėrkonte tė bėhen vetėm rukjet nga Kurani dhe Suneti.
    Nga transmetimi qė flet pėr rukjen kuptojmė veprimin (praktikimin) e saj tė pėrgjithshėm pėr shėrimin e sėmundjeve dhe nuk ėshtė specifike vetėm pėr disa sėmundje tė caktuara.
    Kushtet e rukjes sė drejtė
    Duke u mbėshtetur nė tekstet e mėparshme tradicionale, mund tė nxjerrim apo definojmė kushtet e rukjes sė drejtė:
    1. Rukja duhet tė ketė pėrmbajtje monoteiste dhe definitivisht duhet tė jetė pa kurrfarė shtesa tė shirkut. Nuk duhet tė pėrmbajė kurrfarė betimi nė krijesat e Allahut siē janė Dielli, Hėna, yjet, xhinėt, melekėt etj. Pejgamberi s.a.v.s., ka thėnė: "Kush betohet nė dikė tjetėr pos Allahut, vetėm se ka bėrė shirk."
    Po ashtu, nuk guxon tė pėrmbajė lutje ose kėrkesė pėr ndihmė nga krijesat e Allahut nė gjėrat qė nuk mund tė ndihmojė askush pos Allahut Madhėruar dhe janė vetėm nė kompetencat e Tij.
    Nė Kuran thuhet:
    "E ata qė i lutni nė vend tė Tij nuk posedojnė as sa njė cipė (e hurmave, fije). Nėse ata i thėrritni, ata nuk dėgjojnė thirrjen tuaj, po tė zėmė se dėgjojnė nuk mund t'ju pėrgjigjen juve nė Ditėn e Kiametit, ata do tė mohojnė adhurimin tuaj ndaj tyre." (Fatir: 13,14)
    2. Rukja nuk guxon tė pėrmbajė sihr dhe magji. Sihri ėshtė haram (i ndaluar) dhe konsiderohet lloj shirku.
    3. Rukja nuk guxon tė bėhet edhe nga ai qė bėn fall dhe tregon (parashikon), ose flet pėr gajbin; po edhe nėse nuk ėshtė sihirbas. Ahmedi dhe Hakimi transmetojnė hadithin ku thuhet: "Kush shkon te fallxhori (shortari) apo te fallxhiu dhe i beson atij ka mohuar atė qė iu ėshtė zbritur Muhamedit s.a.v.s.
    4. Rukja duhet tė jetė e kuptueshme, sepse ajo qė nuk mund tė kuptohet mund tė ketė mbeturina tė shirkut, e ajo patjetėr duhet tė mėnjanohet. Ibn Haxheri ka regjistruar se dijetarėt pajtohen pėr lejimin e rukjes sė drejtė:
    a) Tė jetė fjalė e Allahut apo tė pėrmendurit dhe dhikri i emrave tė Tij tė mirė, si dhe atributeve tė Tij,
    b) Tė jetė nė gjuhėn arabe ose pėrkthimi i kuptimeve tė lejuara me Sherijat,
    c) Tė jetė i bindur se rukja nga vetvetiu dhe ai qė e lexon nuk janė vendimtare nė shėrim, por ėshtė Allahu Madhėruar.
    5. Rukja duhet tė jetė nė mėnyrėn e pėrcjellur nga Pejgamberi s.a.v.s., dhe gjeneratės sė sahabėve, e nuk duhet tė jetė nė formėn e ndaluar, sikur qėllimisht tė lexojė xhunub (personi nė gjendje tė papastėr), nė varreza, hamam (banjo), te shkruhen nė diē shkronja dhe shenja tė rukjes duke shikuar yjet dhe ngjashėm; apo tė shkruhen nė vende tė papastėrti etj.
    6. Nuk duhet tė shahet apo mallkohet
    7. Lexuesi i rukjes dhe i sėmuri nuk duhet tė kenė bindje se rukja nga vetvetiu shėron apo shpėton nga fatkeqėsitė. Lutjet dhe mbrojtjet e ndryshme qė lexohen, janė njė lloj arme apo mjeti qė nuk ndikon vetėm me mprehtėsinė e tij, por me fuqinė dhe shkathtėsinė e atij qė e bėn, d.m.th. edhe lexuesi duhet t'i posedojė disa veti tė caktuara dhe plotėsojė disa kushte pėr rukje. Rukja duhet tė jetė e lejuar (xhaiz) ose bile e pėlqyer (mendub).
    Lexuesi duhet tė jetė nė shkallėn e pėrgjegjshmėrisė me nijet tė pastėr dhe t'i ketė plotėsuar kushtet pėr lutje tė pranuar, qė Allahu Madhėruar tė dėshirojė shėrimin dhe para destinimin e tij.
    Pas bėrjes sė rukjes, xhini i cili ėshtė shkaktar i sėmundjes tė detyrohet tė largohet nga trupi i tė sėmurit. Nėse xhini vetėm me lexim detyrohet tė del, kjo ėshtė mėnyra mė e mirė. Mirėpo, nėse kjo nuk arrihet, atėherė duhet detyruar qė te
    flasė dhe bisedojė, godasė, duhet pėrdorur metoda tė ndryshme, qė me ndihmėn e Allahut tė detyrohet tė del.
    Faza e tretė e shėrimit
    Kjo ėshtė periudhė e pas leximit tė rukjes dhe pėrbėhet prej detyrave tė rėnda pėr tė sėmurin qė tė mbrohet dhe imunizohet, qė xhini mos tė kthehet prapė nė trupin e tij. Mbrojtja arrihet vetėm me besim, praktikėn fetare dhe ibadete (adhurime) nga i sėmuri. Tė sėmurit patjetėr i duhet ndihma e anėtarėve tė shtėpisė dhe shoqėrisė tė cilėt mund t'i ndihmojnė duke bėrė ēmos qė tė mos bėhen mėkate nė shoqėri tė sėmurit, pėr t'i mos ndihmuar shejtanit tė mbetet, apo tė kthehet pasi qė ėshtė larguar me rukje.
    Posaēėrisht, tė sėmurit qė janė shėruar nga kėto sėmundje duhet tė kenė kujdes qė:
    1. sipas mundėsisė ēdoherė tė jenė me abdes dhe rregullisht t'i falin namazet me xhemat (kjo vlen pėr burrat),
    2. tė dėgjojnė ose lexojnė Kuran,
    3. mos tė dėgjojnė muzikė, kėngė dhe tė mos shikojnė programe tė ndaluara nė TV-tė,
    4. tė marrin abdes para se tė flenė, tė lexojnė Ajetul-Kursin dhe ajetet e fundit te sures Bekare,
    5. nė ēdo tre ditė tė lexojnė nė shtėpi suren Bekare,
    6. para se tė flenė tė lexojnė suren Mulk, kurse pas sabahut suren Ja Sin,
    7. tė jenė nė shoqėri tė njerėzve tė mirė, e tė largohen nga shoqėritė ku bėhen mėkate,
    8. gruaja duhet tė mbulohet sipas rregullave tė Sheriatit,
    9. ēdo ditė duhet tė lexojė ose dėgjojė njė xhuz nga Kurani,
    10. nė mėngjes njėqind herė tė pėrsėritė kėtė dhikėr (La ilahe ila-llahu vahdehu la sherike leh. Lehul-mulku ve lehul-hamdu ve huve 'ala kuli shej'in kadir)
    "S'ka tė adhuruar pėrveē Allahut, Njė dhe i Pashoq, Atij i takon sxindimi dhe lavdėrimi. Ai ėshtė i Plotfuqishėm mbi ēdo send."
    11. para ēdo pune dhe aktiviteti tė thotė Bismilah,
    13. sipas nevojės, pėr ēdo ditė tė lexojė dhikre dhe lutje tė posaēme qė janė pėrmendur si mburojė.
    Kėshilla praktike
    Ndodhė qė gjatė pėrpjekjes sė shėrimit tė personit tė sėmurė me rukje, thjesht mos tė ketė sukses. Shkaqet mund tė jenė, shpesh, te lexuesi i rukjes ose te i sėmuri.
    Nė tė vėrtetė tentimet e shėrimit dhe kėndimit nga disa persona jokompetentė dhe qė nuk i plotėsojnė kushtet, qė nuk janė aq tė bindur nė ndikimin e Kuranit, nė vend se ta irritojnė xhinin mund ta bindin nė mundėsinė e mbetjes te personi i sėmurė. Prandaj tentimet e para tė shėrimit janė shumė te rėndėsishme si dhe ajo qė tė bėhen nga persona me vetitė e pėrmendura dhe mėnyrėn e lejuar.
    Nga ana tjetėr, i sėmuri me bėrjen e mėkateve dhe sjelljen jokorrekte ndaj fesė, mos pėrmbajtjes sė tretmanit pėr shėrim, i jep legjitimitet dhe tė drejtė xhinit tė mbetėt nė tė. Bėrja e mėkateve nga ana e tė sėmurit ngjallė ndjenjė tė xhini se ėshtė nė ambient tė tij, sikur nė shtėpinė e tij, nga e cila askush nuk e rrėmben.
    Prandaj ndodhe qė i sėmuri, derisa i kėndohet rukje pandėrprerė gogėsin nga mėrzia sikur dėshiron tė thotė: "Pse po mė shqetėson nė shtėpinė time?!"
    Ndonjėherė gjatė bėrjes sė rukjes, i sėmuri ndjen trallisje (i marren mendtė), shtrėngesė dhe dridhje, por xhini nuk lajmėrohet. Nė kėtė rast rukja lexohet tri herė, e nėse edhe nė kėtė rast nuk ka ndryshime, tė sėmurit i preferohet tretman i posaēėm tė cilit do t'i pėrmbahet njė muaj. Pas kėsaj prapė i bėhet rukje e cila duhet tė jetė efikase dhe do ta detyrojė xhinin qė ta lė dhe, me ndihmėn e Allahut, tė largohet nga trupi i tė sėmurit, nėse i sėmuri nė mėnyrė precize i ėshtė pėrmbajtur tretmanit dhe udhėzimeve qė e irritojnė xhinin.
    Nė tė njėjtėn mėnyrė veprohet edhe kur xhini lajmėrohet, por refuzon tė del.
    Nė rast se i sėmuri fillon tė qajė gjate leximit, duke mos mundur tė pėrmbahet, kjo ėshtė shenjė se ka tė bėjė me sihėr dhe duhet t'i lexohen ajete tė sihrit.
    Ndonjėherė xhini lajmėrohet duke pikėlluar, kanosur dhe bėrė zhurmė. Nuk duhet pasur frikė prej tij. Nė kėtė rast ėshtė mirė t' i lexohen ajetet qė flasin pėr dobėsinė e kurtheve tė shejtanit: "...s'ka dyshim se intriga e djallit ėshtė e dobėt..."
    nė disa raste xhini shahet dhe i kanoset atij qė bėn rukje. Hidhėrimi nuk ndihmon dhe nuk zgjedh asgjė, kėshtu qė lexuesi i rukjes duhet tė jetė i qetė dhe tė bėjė durim.
    Ndonjėherė xhini pėrdorė dinakėri dhe mashtrime e miklohet me fjalėt: "Ti je i mirė dhe njeri i devotshėm. Do tė dal pėr shkak teje, etj." Duhet pėrgjigjur: "Unė jam njeri i thjeshtė, e ti dil duke iu nėnshtruar Allahut tė Lartėsuar."
    Faqe 65
    Nėse xhini ėshtė i padėgjueshėm, atėherė lexohet Kuran mbi ujė tė cilin i sėmuri duhet ta pijė. Xhini do tė ndjejė dhimbje nga kjo dhe do tė dalė, nėse donė Allahu.
    Nė rast se xhini lajmėrohet e pastaj ikė nėpėr trupin e tė sėmurit gjatė marrjes sė a'hdit pėr dalje, atėherė detyrohet qė tė kthehet duke lexuar katėr ajetet e sures Er-Rrahman:
    "O turmė e xhinėve dhe e njerėzve, nėse keni mundėsi tė dilni pėrtej kufijve tė qiejve e tė tokės, depėrtoni pra, po nuk mundeni vetėn me ndonjė fuqi tė fortė (por ju nuk e keni atė)."
    e vazhdon matej.
    - Ndonjėherė xhini dėshiron tė lė pėrshtypje se ka dalė nga trupi e nė fakt ai nuk ka dalė. Kjo mund tė vėrtetohet duke vėnė dorėn nė kokėn e tė sėmurit e cila nė mėnyrė jo tė natyrshme dridhet nėse ai ende ėshtė prezent.
    Xhini i shtrėnguar me rukje, ndonjėherė, daljen e tij e kushtėzon. Nėse kushtet nuk janė nė kundėrshtim me Sheriatin e Allahut, mund tė marren parasysh, por vetėm
    si nėnshtrueshmėri ndaj Allahut, e jo xhinit. Nėse kushtet janė nė kundėrshtim me ligjin e Allahut, nuk duhet tė marren parasysh, e as qė duhet pėrfillur.
    Nė rast tė dėbimit tė xhinit, lexuesi i rukjes, i sėmuri dhe tė gjithė pjesėmarrėsit e shėrimit duhet falėnderuar Allahun Madhėruar duke i bėrė sexhde.
    Nė rast tė shėrimit lexuesi nuk duhet tė thotė: "Unė e kam larguar" ose "Unė e kam shėruar", por "Ėshtė shėruar me dėshirėn e Allahut". Kryelartėsia hap dyert e veprimit dhe mashtrimit tė shejtanit.

    Shenjat e zemrės se shėndoshė

    Shenja e parė ėshtė tė zemra e shendosh qė e adhuron Allahun e Madhėrishėm
    Tė pėrkujtoje shpesh, ngase gjuha nxjerr jashtė atė qė ėshtė nė zemėr, qoftė e ėmbėl apo e hidhur. Tė pėrkujtuarit e Tij, pėr tė ėshtė edhe ushqim, ndėrsa ndaj Tij dhe malli pėr Tė ėshtė jetė, kėnaqėsi, lumturi dhe gėzim.
    Nė shenjat e zemrės se shėndoshė bėnė pjesė edhe ajo qė trupi gjatė shėrbimit lodhėt, ndėrsa zemrės kjo nuk i mėrzitet.
    Nė shenjat zemrės se shėndoshe bėnė pjesė edhe ai qė pronari i saj synon ti shėrbejė Zotin, kėshtu njė nenė e ndershme , kishte kėshilluar fėmijėt e vet:““Mėsohuni me dashuri dhe bindje ndaj Allahut, nė bindje ndaj Lavdiplotit janė mėsuar tė devotshmit.
    Nė shenjat e zemrės se shėndoshė bėnė pjesė edhe ajo qė kur fillon namazi lirohet nga tė gjitha brengat e kėsaj botė, ngase nė tė gjen kėnaqėsi dhe pushim.
    Nė shenjat e zemrės se shėndoshe bėnė pjesė edhe ajo nėse lėshon ndonjė dua tė cilėn e thotė pėrditė, pikėlohet me shumė ngase e din qė kjo ėshtė humbje e pakompensuar nė botėn tjetėr, ose nė rastin tė falet nė xhemat, ku namazi ėshtė njėzet e shtatė herė me i vlefshėm se namazi i kryer vetėm, nėse nuk e bren kjo, ėshtė shenja me e mirė se zemra e tij ėshtė e sėmuar.
    Ali Ibn Ebi Talibi r.a., ka thėnė:
    ““Kush pėrkujdeset pėr fenė e vet, Allahu do tė kursejė nga brengat e dunjasė““.
    ““Kush nė njė punė njeriu benė mėkat, Allahu e venė nė sprove me brenga““.

    Nė shenjė tė zemrės se shėndoshe bėnė pjesė edhe ajo qė ndaj Allahut ndien simpati, ndėrsa ndaj tė tjerėve indinjate.““Lum ai qė Allahun e ka shok““ kur fjalėt mbi Allahun i janė me tė ėmblat, se kur e donė Kuranin, atėherė e donė edhe Allahun.
    Othmani r.a., ka thėnė:
    ““Sikur t“i kishit zemrat e pastra, nuk do tė ngopeshit me fjalėt e Zotit tuaj““.

    - Lumturia nė kėtė dhe nė boten tjetėr varet nga pastėrtia e zemrės, ndėrsa fatkeqėsia nga prishja e saj, i lutem Allahut tė Madhėrishėm qė nga mėshira e Tij na falė zemra tė shėndoshe dhe mendje tė sinqerta.

    Sinqeriteti

    ““Sinqeriteti nėnkupton tė pastruarit e qėllimit tė fitimit tė mėshirės se Allahut tė Madhėrishėm nga ēfarėdo mangėsie““.
    Allahu i Madhėrishėm, nė shumė vende nė Kuran, urdhėron qė ndaj Tij duhet jetė i sinqertė.
    Pyetja pra ėshtė pėr motivin pėr ēka ėshtė kryer vepra: a ėshtė me qellim tė arritjes se ndonjė suksesi interesi tė kėsaj botė, me dėshirė tė fitimit tė namit nė popull, nga frika prej kritikes se njerėzve, pėr fitimin e simpatisė se dashnorit dhe ikjes se vėshtirėsive tė mundshme, ose motiv ėshtė kryerja e obligimit tė robit ndaj Zotit tė Madhėruar, duke dashur t“i afrohet dhe tė fitohet simpatia e Tij, prandaj behu i sinqertė dhe do tė shpėtosh.
    Lum ai, qė e bėnė edhe vetėm njė hap, e qė me kėtė nuk ka synuar asgjė tjetėr pos kėnaqėsisė se Allahut.
    Sinqeriteti, madje edhe pėr njė moment, ėshtė i mjaftueshėm qė njeriu tė shpėtojė pėrgjithmonė, por sinqeriteti vėshtirė arrihet. Prandaj ai qė dėshiron tė jetė i sinqertė zemrėn e vet duhet pastruar nga dėshirat dhe tė orienton zemrėn kah Allahu i Madhėrishėm dhe kah bota tjetėr.
    Pra, sinqeriteti ėshtė frenim i kėnaqėsive tė shpirtit , p.sh. dikush fal namazin nė safi (rendin) e parė, por ėshtė vonuar dhe ėshtė detyruar tė falet ne safin e dytė, atė nuk e ka kapluar dėshira e namazit por pėr shkak tė dėshirės qė tė tjerėt tė shohin nė safin e parė.
    Puna pa qellim tė sinqertė ėshtė punė e kotė, ndėrsa qėllimi pa sinqeritet ėshtė egoizėm i thjeshtė.
    Pėr atė zemėr e tė cilit ėshtė e prirur pas kėnaqėsive tė kėsaj botė do tė jetė fare vėshtirė qė qėllimet e veta t“i orientoje pėr mirė.
    Nga Shafiu, Allahu e Mėshiroftė, transmeton kėtė hadith, ku i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s.,thotė:
    ““Veprat vlerėsohen sipas qėllimeve““ apo njė thėnie tjetėr ““Veprat vlerėsohen sipas pėrfundimit tė tyre““ apo tjetėr thėnie ““ēdokujt i takon ajo qė e ka pėr qellim““ .
    Prandaj, ēdo vepėr e mirė behėt edhe me e mirė sa me shumė qėllime tė mira qėndrojnė prapa saj.
    I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., thotė: Ummeti do tė ndahet nė shtatėdhjetė e me shumė fraksione, prej cileve tė gjitha pos njėrit-ai qė do tė pasoje as“habet e tij-do tė flaken nė zjarr.
    Nga Sufjani transmetohet tė kėtė thėnė:
    ““Fjalėt pa vepra nuk pranohen““
    El-Mu“temiri Ibn Sulejmani ka thėnė : Me njė rast i brengosur kam hyrė tė babai im dhe ai me pyti : Ē’ke, me ka vdekur miku, u pėrgjigja , ndėrsa ai me pyeti : A i ėshtė pėrmbajtur me sinqeritet Sunetit. Po, u pėrgjigja, pas ēka ai tha: Ani, pėrse tė dhimbset.
    Nė kohėn as“habeve(shokėve) tė Dėrguarit Allahut, s.a.v.s., nuk kanė ekzistuar risi nė fe, sepse kanė qenė tė sinqertė, ku nga njė hadith transmetohet nga Ibn Mes“udi r.a., i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., ka thėnė :
    ““Unė do tė arrij tė burimi i Xhenetit i pari prej jush. Disa njerėzve pas meje nuk do t“u lejohet tė afrohen, andaj do ti them : O Zot, ata janė shokėt e mi-pas ēka do tė me thuhet : Ti nuk e din fare risi kanė zbatuar pas teje““.

    Pendimi

    Pendimi ėshtė stacioni i parė dhe i fundit nė jetėn e njeriut. Besimtari ėshtė i pandarė nga ai. Ai e pėrcjell deri nė vdekje, ose shkurt pendimi ėshtė fillimi dhe fundi i rrugės. Kjo do tė thotė nėse pendoheni, mund tė shpresoni nė sukses, kjo do tė thotė se nė sukses mund tė shpresojnė vetėm ata qė janė penduar sinqerisht pėr mėkatet e tyre tė Allahu i Madhėruar dhe i Urti.
    Kėshtu qė Allahu i Madhėruar tė gjithė njerėzit i ka ndarė nė dy lloje:
    ata qė pėr mėkatet e veta pendohen, dhe ata qė nuk pendohen, lloj tė tretė nuk ka.
    Nėse njeriu ka bėrė mėkat ndaj Allahut tė Madhėrishėm, parakusht ėshtė qė pendimi i tij tė jetė i sinqertė pėr mėkatin e bėrė, heqja dorė nga mėkatet e tjera dhe vendimi i prerė se kėtė nuk do ta pėrsėrite kurrė mė.
    Nėse njeriu ka bėrė mėkat ndaj njė njeriu tjetėr, ėshtė e nevojshme qė ti barazojė llogaritė me tė, ta pėrmirėsojė atė qė e ka prishur dhe ky t“ai bėjė hallall.
    Nėse diku i ėshtė shkaktuar padrejtėsi, qė ėshtė fyer, pėrfolur, shpifur, pa e ditur, shtohet pyetja a ėshtė parakusht qė ai tė njoftohet pėr kėtė.
    Ebu Hanifja, Maliku dhe disa dijetar tjerė, janė tė mendimit qė pėr kėtė tė njoftohet personi ndaj tė cilit ėshtė bėrė mėkat dhe nga ai tė kėrkohet t“ia bėjė hallall, por ka edhe mendime tė kundėrta , se tė treguarit atij ndaj cilit ėshtė bėrė mėkati do tė shkaktonte vetėm dem dhe nuk do tė kishte kurrfarė dobie.
    Duhet kuptuar se pendimi ėshtė synim nga frika nga Allahu tė Madhėrishėm, e jo nga dėshira qė tė ruhet interesi personal.
    Tė metat e vlerės se pendimit janė, vendosmėria e pamjaftueshme, indiferenca e njeriut.
    Shenjat qė njeriu e vlerės se pendimit janė qė njeriu pas pendimit tė jetė me i mirė se qė ka qenė para pendimit, qė pėr asnjė moment nuk pushon se frikuari nga Allahu i Madhėruar, deri nė ēastin kur meleqet ia marrin shpirtin.
    Me se miri qė njeriu do tė mund t“i thoshte Zotit tė vet nė kėtė moment ėshtė ti lutet me fjalėt.
    ““Tė lutem me madhėrinė Tendė dhe pėrulėsinė time qė tė me falesh. Pashė fuqinė Tendė dhe dobėsinė time. Pashė pasurinė Tėnde dhe varfėrinė time, ku pos Teje nuk ka Zot““, ulur kokėn dhe hundėn, sytė lahen nė lot, ndėrkaq qė zemra fėrgėllon. Sa vėshtirė ėshtė, nė vepėr, tė arrihet pendimi i vėrtetė, e sa lehtė ėshtė tė vėrtetohet se ėshtė deklaruar vetėm me gjuhė.
    Pendimi sekret bazohet nė tri gjera, tė mendojė pėr urdhrat dhe ndalesat e Allahut, qė tė pranojė para vetės se ka gabuar, tė mendojė pėr premtimet, qė kjo di ti shkaktojė frikė qė do ta shtyjė tė pendohet, tė mendojė se Allahu mund ta dėnojė pėr kėtė nė ēdo moment, pėrmes njohjes se tillė njeriu do tė ndij pozitėn e vetė nėnshtruese ndaj Allahut tė Madhėruar.
    Falėnderimi, pasuria dhe fuqia, i takojnė vetėm Allahut, ndėrsa nėnshtrimi, pėrulėsia, tė metat, padrejtėsia dhe varėsia janė veti tė njeriut.
    Mirėsia e Zotit ndaj robit tė Tij ėshtė shenjė pavarėsisė absolute tė Zotit dhe veresies se plotė tė robit nga Ai.
    Kjo ėshtė edhe rezultat i njohjes se emrave tė Allahut ““Ai qė fale““,““Ai qė dėgjon““,““Ai qė sheh““,““Ai qė furnizon““,““Mėshiruesi““,““Ai qė falė shumė““,““Ai qė jep shpėtim““,Ai qė pranon pendim““, qė sa me shumė tė thellohet tė kuptoj, aq me shumė njeriu bindet, edhe me shumė nėnshtrohet nė bindje tė Zotit tė vetė, dhe kupton se ėshtė i varur nga Ai.
    I lutem Allahut tė Mėshirshėm dhe tė Urtit tė bėjė qė tė pendohem sinqerisht.

    Veprat

    Veprat e njerėzve ndahen nė tri lloje:

    1. Veprat e bindjes dhe nėnshtrimit tė cilat Allahu i Madhėrishėm i ka bėrė obligim pėr robėrit e Tij. Ky lloj i obligimit duhet tė kryhet, duke u mbėshtetur nė ndihmėn e Allahut, ngase nuk ka fuqi dhe pushtet, pos Allahut i cili, kur diēka dėshiron , behėt, e kur nuk dėshiron, nuk behėt. Kush nuk pėrmbushė diē nga ajo pėr ēka ėshtė obliguar, edhe nga pikėpamja e ligjit dhe fatit, meriton dėnim.
    2. Veprat e pėrditshme nė kėtė botė me tė cilat Allahu i ka obliguar robėrit e Tij nė rast nevojė, siē janė : tė hajė kur ka uri, tė pije kur ka etje, ai qė le anash qėllimisht, ose u ike deri nė atė mase sa i shkakton dem vetės, pėrkundėr mundėsisė pėr ti bėrė, e tepron dhe meriton dėnim nga Allahu i Madhėrishėm.
    3. Veprat tė cilat Allahu i Madhėrishėm i ka dhėnė tė shfrytėzojnė tė gjithė njerėzit ėshtė dhėnė mundėsia e zgjedhjes, pėr shembull marrja e ilaēeve tė ndryshėm.

    Ėshtė shtylla qendrore e besimit pėr ēka Allahu tė Madhėrishėm e ka Dėrguar Pejgamberet e Tij, por fatkeqėsisht, ngjau pikėrisht ajo pėr ēka jemi frikuar me se shumti, qė njerėzimi, njėsoj si shtazėt, i janė dhėnė pasimit tė epsheve tė errėta dhe se nė tėrė rruzullin taksor ėshtė vėshtire tė gjendėt njė besimtar i cili nė rrugėn Allahut nuk frikohen prej askujt.
    Transmetohet nga Ibn Mes“udi ka thėnė:
    ““Ėshtė i humbur ai qė nuk urdhėron pėr vepra tė mira dhe nuk largohet nga tė kėqijat““.
    Kur jemi kėtu, me kėtė ēėshtje ka dy lloj njerėzish
    - Lloji i parė janė ata qė nuk i kryejnė obligimin e vet, d.m.th. nuk urdhėrojnė tė kryhen vepra tė mira, ēka do tė thotė se nėse je nė rruge tė drejtė, nuk mund tė dėmtojė ai qė ėshtė i humbur.

    - Lloji i dytė janė ata tė cilėt me gjuhen dhe dorėn e vet kanė dashur qė me dhunė tė predikojnė tė mirėn dhe tė largohen nga e keqja, pa shikuar sa do tė jetė e dobishme, e sa e dėmshme, ashtu siē ka sot pozicione, nė urdhėresa dhe ndalesa, ata qė nė fe fusin risi dhe pasojnė epshet e veta, nga ndikimi i tė cilėve kanė me shumė dem se dobi.

    Rėndėsia e diturisė

    Me dituri nėnkuptohet njohja e mirė e asaj pėr ēka urdhėrohet. Kjo pėr arsy se dituria ėshtė parakusht pėr vlerėn e ēdo vepre. Nė kėtė aspekt Omer Ibn Abdulazizi ka thėnė:““Ai qė i robėrohet Allahut pa dituri, ky robėrim me tepėr i sjell dem se sa dobi(me shumė fiton bon mėkate se sevap)““.
    Ibn Mes“udi r.a., ka thėnė :
    ““Shenjė e mjaftueshme e devotshmėrisė ėshtė dituria, ndėrsa shenjė e mjaftueshme e mendjemadhėsisė ėshtė padituria““.
    ““I dituri ėshtė ai qė ka frikė nga Allahu““.
    Imam Ahmedi thotė:
    ““Pėr njerėzit ėshtė me e nevojshme dituria se buka dhe uji, ngase buka dhe uji u duhet njė apo dy herė nė ditė, ndėrsa dituria sa herė qė marrin frymė““.
    Ibn Mes“sudi r.a., nė tė cilin thuhet se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Vetėm dy vetėve mund t“u merret lakmi: njeriut tė cilit Allahu i ka dhėnė pasuri dhe ai e shpenzon ku duhet dhe njeriut tė cilit Allahu i ka dhėnė urtėsi dhe gjykon sipas saj dhe i mėson tė tjerėt pėr kėtė““.
    Pėrndryshe askujt nuk lejohet t“i merret lakmi.
    Nė hadithin qė e rrėfen Safvan ibn Usali nė tė cilin thuhet: Kam thėnė:
    ““O i Dėrguari i Allahut, kam ardhur pėr tė kėrkuar dituri-dhe ai u pėrgjigj:
    ““Mirė se ke ardhur, kėrkues i diturisė. Atė qė kėrkon dituri, nga dashuria ndaj asaj qė e kėrkon, e rrethojnė meleqet, me krahėt e tyre e freskojnė dhe e ngritin deri nė qiellin me tė afėrt tonin““.
    Ebu Derda r.a., transmetohet se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““...Dijetarėt janė pasardhės tė dėrguarve ndėrsa tė dėrguarit nuk kanė lėne as ari as argjend, por dituri. Prandaj ai qė e trashėgon atė, ka trashėguar lumturi tė madhe““.
    Dituria ėshtė me e mirė se pasuria. Dituria tė mbron ty, ndėrsa ti e ruan pasurinė. Dituria ėshtė gjykatės, adresa pasuria i gjykuar.
    Nuk ka dijetar i cili meriton respekt me tė madh as pozitė me tė madhe se dijetari qė thellohet nė dituri fetare, dituri me tė cilat njehėt Zoti.
    Prandaj, kėnaqėsia e tė pasurve ėshtė jetė shkurtėr, kalimtare dhe e pėrcjellur me dhembje, ndėrsa kėnaqėsia e dijetareve ėshtė e pėrhershme dhe e vazhdueshme, pa kurrfarė dhimbje nė fund.
    Kur njė dijetar vdes, Allahu nder njerėz i ringjallė kujtimin pėr tė. Dijetari edhe kur vdes, ėshtė i gjallė nder njerėz, ndėrkaq qė i padituri edhe pėr se gjalli, ėshtė i vdekur nder njerėz. Fito dituri, me tė do tė jesh gjithnjė i gjallė, bota ėshtė e vdekur, ndėrsa njerėzit e ditur tė gjallė.
    Allahu i Madhėrishėm i ka lenė obligim ibadetin, ndėrsa ibadet nuk ka pa dituri.
    Dituria nuk do ta japė njė pjesė tė vetės, pėrderisa nuk i pėrkushtohesh tėrėsisht. Mėsuesin duhet tė stolisin-cilėsitė e mira siē ėshtė modestia, bamirėsia, vlera etike, ikja nga teprimet nė tė qeshur dhe shaka, tė respektuarit e obligimeve fetare, duhet tė ruhet nga lakmia, mėndjelartėsia, egoizmi dhe nėnēmimi tė tjerėve. Ai nuk guxon tė tregojė lakmi pėr shkak tė shkathtėsisė se dėshmuar, as tė theksojnė tepėr begatinė me tė cilėn e ka pajisur Allahu, ngase lakmia edhe ndaj tė huajave ėshtė rreptėsisht e ndaluar. Prandaj pėr fund pa cekim fjalėt e Shafiut:
    ““Mėso para se tė arrish nė post tė lart, meqė kur tė arrish nė post , nuk ka kohė pėr mėsim““.

    Butėsia

    Gjatė urdhėrimit pėr vepra tė mira dhe gjatė largimit nga tė kėqijat, duhet tė jemi shumė tė butė dhe tė kujdesem, pikėrisht siē ka thėnė i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s.,
    ““Ēdo gjėje qė i qaset me butėsi, ajo do tė arrihet, ndėrsa ēdo gjėje qė i qaset me vrazhdėsi, do tė prishet““.
    Sufjan Eth-Thevri, transmeton se i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Tė urdhėrojė pėr tė mirė dhe tė largojė nga e keqja mund tė bėjė vetėm ai qė dallohet pėr tri veti: me butėsi edhe kur urdhėron pėr tė mirė edhe kur largon nga e keqja, me drejtėsi edhe kur urdhėron pėr mirė edhe kur largon nga e keqja dhe me dituri edhe kur urdhėron pėr tė mirė edhe kur largon nga e keqja““.

    Durimi

    Nė kuptimin thjesht gjuhėsor shprehja durim nėnkupton tė penguarit, tė ndaluarit etj. Nė kuptimin fetar kjo shprehje do tė thotė frenim i shpirtit nga shqetėsimi, i gjuhės nga pikėllimi, por edhe si fuqi shpirtėrore e cila rregullon karakterin e ēdo individi, kjo ėshtė ikje nga e ndaluara.
    Allahu i Madhėrishėm nė Librin e Tij tregon se do t’i shpėrblehen pa mas, andaj thotė: ““...ndėrsa tė durueshmeve u jepet shpėrblim i tyre pa masė““.
    (Ez-Zumer,10)

    Arma e fortė e besimtarit ėshtė durimi, ai qė dėshiron tė kėshilloj tjetrin, gjithashtu, duhet tė jetė i mėshirshėm ndaj atij qė e kėshillon dhe durimtar ndaj shqetėsimeve tė cilat, pa dyshim, do t“i hasė.
    Dije se, kur i ankohesh njė njeriu, ankohesh ndaj Mėshiruesit tė ai qė nuk ėshtė mėshirues.
    Dikush thotė se durimi ėshtė trimėri e shpirtit, trimėria ėshtė durim nė moment.
    Nga Ebu Seid el-Hudriu transmetohet se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Atij qė ėshtė durimtar Allahu do ti jep forcė tė pėrmbahet. Askujt nuk ėshtė dhėnė dhuratė me e mirė se tė pėrmbajturit““.
    Durimi ėshtė tė pranuarit nga njeriu e fatkeqėsisė qė e ka goditur, tė jetė i etur tek Allahu me shpresė qė pėr kėtė do tė shpėrblejė.
    Lidhur me dispozitat e ligjit, durimi mund tė jetė:
    a) Durimi i obligueshėm ėshtė ai qė nevojitėt pėr ti ikur asaj qė ėshtė e ndaluar.
    b) Durimi lavdėruar ėshtė ai qė ėshtė i nevojshėm pėr ti ikur asaj qė ėshtė e qortuar.
    c) Durimi i ndaluar ėshtė tė provuarit tė refuzohet ngrėnia e shtazės se ngordhur, gjaku apo mishi i derrit.
    d) Durimi i qortuar ėshtė kėmbėngulja nė mos kryerjen e asaj qė ėshtė e qortuar, kėmbėngulja nė refuzimin e kryerjes se asaj qė ėshtė jo e lavdėruar, p.sh. largimin e tepėrt nga buka, uji, veshmbathja, marrėdhėniet seksuale me gruan etj.
    e) durimi i lejuar ėshtė njėsojė e lejuar tė kryhen dhe tė mos kryhen.
    Nėse njeriu jeton 60, 70, apo 100 vjet, nė tokėn e Allahu i Madhėrishėm, ku Allahu i Madhėrishėm, po e ka durim me kėtė njeri, ndėrsa nė nuk po mundemi njeri tjetrin tė durojmė edhe pėr njė moment.
    Njeriu duhet tė kėtė durim nė tri gjera:
    1. Qėllimi i sinqertė dhe i pastėr dhe eliminimi i motivit pėr famė, para se t“i qaset ēdo akti tė besimit.
    2. Durimi gjatė kohės se kryerjes, me ē“rast njeriu duhet tė kėtė kujdes qė tė mos lėshojė diē, edhe tė mos e teproj.
    3. Durimi pas kryerjes se veprės, e qė manifestohet me disa gjera.
    Tė pėrmbajturit nga gjithēka qė do tė mund ta prishte veprėn e bėrė.
    Tė pėrmbajturit dhe ruajtja nė tė krenuarit me atė qė e ka bėrė dhe
    Tė pėrmbajturit qė veprėn e mirė ta benė fshehtėsi, pėrndryshe shėnohet nė librin tjetėr nė librin publik.

    Falėnderimi

    Falėnderimi ėshtė i lidhur pėr zemėr, gjuhė dhe trup, falėnderimi i njeriut tė jetė i vlefshėm duhet tė pėrmbajė tre elemente kryesore: mirėnjohje e bamirėsisė, tė folurit pėr kėtė publikisht dhe ndihma me tė duke dėshiruar bindje.
    Falėnderimi tė Allahu i Madhėrishėm ėshtė njė nga cilėsitė me tė dalluara dhe me tė larta tė njeriut, kėshtu qė mėshira dhe falėnderimi shkojnė njeri me tjetrin. Allahu nuk do tė ndėrprenė se shtuari mėshirėn derisa robi tė mos pushoj se falėnderuari.

    Frika

    Frika ėshtė ajo qė trupit dhe organeve tė tij nuk i lejon tė zhyten nė mėkat dhe qė i mban nė bindje, mungesa e frikės e shpie njeriun nė mėkate. Shkalla e frikės nga njeri tė tjetri ndryshon, varėsisht nga njohjes se Allahut Madhėrishėm.
    Allahu i Madhėrishėm thotė: ““...Po Allahut ia kanė friken nga robėrit e Tij, vetėm dijetaret...““. (Fatir,28)
    Frika nga Allahu tė Madhėrishėm ėshtė rezultat i diturisė.
    Prandaj i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Pėr Allahun, unė prej tė gjithėve e njoh Allahun me se miri dhe prej tė gjithėve Atij i frikohem me shumti““.
    Frika mund tė jetė e pamjaftueshme, e tepėrt dhe e matur. Ajo qė ėshtė e matur ėshtė me e mira, rruga e mesme.
    Frika jo vetėm qė i djeg epshet, diciplinon organet e trupit, nė zemėr zhvillon nderimin, pėrulėtėsinė, dhe qetėsinė dhe nga njeriu largon mendjemadhėsinė, mburrjen, urrejtjen dhe lakminė. Prandaj njeriu nuk ka kohė tė merret me ēėshtjen e tė tjerėve, por i duhet tė pėrkujdeset pėr tė tijat, tė luftojė kundėr vetvetes, tė kujdeset pėr ēdo frymėmarrje.
    Frika e tepruar e cila tejkalon tė gjithė kufijtė dhe njeriun e hedh nė pesimizėm, dėshpėrim dhe pikėllim nuk ėshtė e mirė dhe si e tille ėshtė e qortuar.
    Nga Enesi r.a., transmeton se i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., nė njė hutbe kishte thėnė :
    ““Sikur ta dini atė qė e di unė, pak do tė qeshni, e shumė do tė qani““

    Ebu Hurejre transmeton se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Kush ka frikė , shpejton dhe kush shpejton, arrin nė shtėpi. Me tė vėrtete, malli i Allahut ėshtė i shtrenjtė. Me tė vėrtete, malli i Allahut ėshtė Xheneti““.
    ““Xhamiu Et-Trimidhi““2452
    Ibrahim Et-Temimi ka thėnė :
    ““Sa herė qė i kam ballafaquar fjalėt me punėt e mia, kam pasur frikė se mos jam gėnjeshtar““.





    Midis fjalės se Allahut tė Madhėruar
    dhe urdhrit tė Tij

    Punėt qė behėn pėr hir tė Allahut Madhėruar janė disa llojesh :
    Se pari: Meditimi mbi ajetet e njohura tė Tij tė zbritura nga Ai dhe tė kuptuarit e tyre. Ky ėshtė edhe shkaku pėrse Allahu i ka zbritur, jo vetėm qė tė lexohen, por edhe qė leximi tė jetė mjet.
    Disa dijetar tė parė kanė thėnė se Allahu e ka zbritur Kuranin qė me tė punohet, atėherė bėjeni leximin punė.
    Se dyti: Meditimi mbi ajete e njohura tė Tij, dhe nxjerrja e mėsimeve prej tyre, tė argumentuara me to(ajetet) pėr emrat dhe cilėsi e Allahut, urtėsinė e Tij,
    Se treti: Tė menduarit rreth mirėsive tė Tij, mirėsive tė zbritura mbi krijesat e Tij.

    Se katėrti: Tė menduarit rreth mangėsive tė shpirtit, veseve tė tij dhe mangėsive tė punės. Ky lloj meditimi ėshtė nė dobi tė madhe, ėshtė porta e ēdo tė mirė.
    Se pesti: Meditimi pėr domosdoshmėrinė e kohės dhe rolin e saj, sepse kėshtu bashkon forcat nė shėrbim tė saj.
    Shafiu-Allahu e mėshiroftė, thotė:
    ““Koha ėshtė shpatė: nėse nuk e pret atė, tė pret dhe:““Nėse veten tende nuk e angazhon me tė vetveten, ajo do tė angazhoje ty me tė koten““. ““Jam shoqėruar me sufij``
    Koha e njeriut, nė tė vetvete ėshtė jeta e tij, ėshtė lėnda e jetės se tij. Koha lėviz me shpejt se retė. Pėr atė qė e kalon jetėn e vet pėr Allahun dhe me Allahun, ajo ėshtė jeta dhe mosha e tij. Ēdo gjė tjetėr nuk llogaritet si jetė e tij, edhe nėse jeton jo pėr Allahun, atėherė jeton atė si kafshėt.
    Kėto pesė lloje meditimi mbjellin nė zemėr njohjen e Allahut tė Madhėruar, dashurinė, friken dhe shpresėn tek Ai.
    Ma“rufi ka thėnė:
    ““Ti drejtohesh mėshirės se Atij qė nuk i bindesh, ėshtė poshtėrim dhe idiotėsi““
    Transmetohet se Ebu Rafi“a ka thėnė:
    ““Njėherė, Pejgamberi,s.a.v.s., kaloi afėr Bakise(varreze nė Medine) dhe tha:““Uf te qoftė, of tė qoftė““Mendova se po me kėrkonte mua, por ai me tha““Jo, por ky ėshtė varri i filanit. Atė e kam dėrguar pėr tė marrė zekatin e familjes se filanit, por ka marre(ryshfet) prej tyre diēka te vogėl dhe tani ėshtė veshur nė zjarr me atė qė ka marrė““. Nė librin““El-Musned““392/6
    Transmetohet nga Enesi ka thėnė: I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., shpesh e bėnte kėtė dua:
    ““O Kthyes i zemrave. Forcoje zemrėn time nė fenė fendė““. I thamė:““O i Dėrguari i Allahut. Nė besuam nė ty dhe tek ajo me tė cilėn erdhe, a ke frikė pėr nė. I Dėrguari s.a.v.s., u pėrgjigj:““Po, me tė vėrtete qė zemrat ndodhen midis dy gishtave tė Allahut tė Madhėruar e Ai i kthen ato si tė doje““. Ahmedi 112/3
    Nė njė hadith tjetėr,i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., i ka thėnė Xhibrilit:
    ““Si nuk e kam parė asnjėherė Mikailin a.s., duke qeshur. Xhibrili a.s., i ėshtė pėrgjigjur: Qe kur u krijua Zjarri, ai nuk ka qeshur mė““. ““Esh-Sheria““224-3
    Njė hadith tjetėr, ku i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Me tė vėrtete, piktoret do tė dėnohen nė ditėn e kiametit. Atyre do t“u thuhet:
    ““Ngjalleni ata qė keni krijuar““.
    Ebu Hurejre r.a., transmeton se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Njerėzit e parė qė do tė gjykohen nė ditėn e gjykimit do tė jenė tre: njė burrė i renė dėshmor, i cili do tė paraqitet pėrpara Allahut Madhėruar, do ti bėhen tė ditura miresit (e Allahut)dhe ai do ti pranoje ato. Allahu i Madhėruar do ta pyesė. Ēfarė bėrė me to. Ai do te pėrgjigjet: Kam luftuar pėr hirin Tėnd, derisa u vrava. Allahu i Madhėruar thotė: Gėnjeve, ti ke luftuar qė tė thonė pėr ty se je guximtar, e kėshtu ėshtė me tė vėrtete. Me pas, Allahu i Madhėruar urdhėron qė ky njeri tė merret e tė hidhet nė zjarr. Njeriu i dytė qė do tė gjykohet ėshtė ai qė e ka mėsuar dijen nė kėtė botė dhe ju ka transmetuar tė tjerėve atė. Ai do tė dalė para Allahut tė Madhėruar, do ti bėhen tė ditura mirėsitė (e Allahut Madhėruar)dhe ai do ti pranojė ato. Allahu i Madhėruar do ta pyes: Ē“farė bėrė me to. Ai do tė pėrgjigjet: Mėsova dijen pėr hirin Tėnd dhe ja transmetova atė te tjerėve. Allahu i Madhėruar thotė: Gėnjeve, ti mėsove qė pėr ty tė thuhej se je dijetar, e kėshtu ėshtė thėnė me tė vėrtete. Ti e lexove Kuranin qė tė thuhej pėr ty se je lexues i mirė, e kėshtu ėshtė thėnė me tė vėrtete. Me pas, Allahu i Madhėruar urdhėron qė ai njeri tė hidhet nė zjarr. Njeriu i tretė qė paraqitet para Allahut Madhėruar ėshtė ai , i cili kishte pasuri tė madhe nė dynja. Atij do ti bėhen tė ditura mirėsitė(e Allahut tė Madhėruar)dhe ai do ti pranoje ato. Allahu do ta pyesė: Ēfarė bėrė me to. Ai do tė pėrgjigjet: Nuk kam lėne asnjė formė pa e shpenzuar kėtė pasuri pėr hirin Tėnd. Allahu i Madhėruar do ti thotė: Gėnjeve, ti e ke bėrė kėtė gjė qė pėr ty tė thuhet se je bujar, e kėshtu ėshtė thėnė me tė vėrtete. Me pas, Allahu i Madhėruar urdhėron qė edhe ky njeri tė hidhet nė zjarr““.
    1905
    Nė njė transmetim tjetėr tė kėtij hadithi, thuhet:
    ““Kėta tė tre janė krijesat e para me tė cilat do tė ndizet zjarri nė ditėn e gjykimit““.
    Nga Imam Ahmedi transmetohet njė hadith ku i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Njė burrė ka hyrė nė Xhenet pėr njė mizė dhe njė burrė tjetėr ka hyre nė zjarr po pėr njė mizė. E pyeten: Si kėshtu o i Dėrguari i Allahut. Ai tha: Dy burra kaluan afėr vendbanimit tė njė populli qė kishin idhull, tė cilėt nuk lejonin askėnd tė kalonte pa therur diēka pėr ta. Njėrit prej tyre ,i thane: Bej kurban diēka. Ai u pėrgjigj: Nuk kam asgjė . I thanė: Beje kurban qoftė edhe njė mizė dhe kėshtu veproi. Ata i liruan rrugėn, por me kėtė veprim, ai hyri nė zjarr. Edhe burri tjetėr , i thanė: Bėjė kurban diēka. Ai u pėrgjigj: Nuk bėjė kurban pėr ndokėnd tjetėr, pėrveē Allahut, Ata e goditen nė qafė, por me kėtė veprim, ai hyri nė Xhenet““.
    Nė librin Ez Zuhd fq 15


    Shpresa

    Shpresa ėshtė tė gėzuarit e njeriut me zemėr pėr diē qė e dėshiron, nėse diē ėshtė pėrcaktuar me herėt, atėherė kjo me nuk ėshtė shprese, prandaj nuk mund tė thuhet: Shpresojė se Dielli do tė lind, por mund te thuhet Shpresojė se do tė bie shi.

    Atė qė shpreson nė diē duhet tė dije se kjo nėnkupton tri gjera:
    1. Ndjenja e dashurisė ndaj asaj ēka dėshiron shpreson.
    2. Ndjenja e frikės nė rast tė mospėrmbushjes se asaj pėr ēka shpreson.
    3. Angazhimi nė suaza tė mundėsisė pėr realizimin e asaj qė shpreson.
    Shpresa tė cilės i mungon ndonjė nga elementet e sipėrshėnuara nuk ėshtė shpresė, por iluzion i kotė.
    Ebu Sulejmani dhe disa tė tjerė, kishin zakon tė deklarojnė: Nė zemėr do tė duhet tė dominoj me shumė frika se shpresa, ngase ajo do tė prishej sikur do tė dominonte shpresa, dikush tjetėr thotė: Gjendja me e mirė ėshtė ajo kur frika dhe shpresa janė tė njėjta, ndėrsa dashuria dominues, ngase kur dashuria ėshtė kafshė shalė, shpresa rrugė, kurse frika udhėrrėfyese.
    Aliu r.a. kishte frikė prej dy gjerave, shpresės se gjatė dhe ndjekjes se epshit. Pėr kėtė thoshte:
    ““Tė shpresuarit e gjatė me bėnė tė harroj boten tjetėr, kurse ndjekja e epshit me ndalon nga e vėrteta““.
    Ahmedi 48-2““Ex-Zuhd““

    Kėnaqėsia

    I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Ėmbėlsira e imanit e ka shijuar ai qė ėshtė i kėnaqur me atė qė Allahu tė jetė Zot, Islami fe dhe Muhamedi i Dėrguar““.

    Kėnaqėsia me Allahun si Zot tė vetėm, nėnkupton kėnaqėsinė me Tė, friken nga Ai, shpresėn tek Ai dhe orientimin e tėrė qenies, vullnetit dhe dashurisė kah Ai, ngase ai qė ėshtė i kėnaqur me tė dashurin, tė dashurit duhet t“i dorėzohet tėrėsisht, e kjo nėnkupton tė robėruarit dhe tė qenit i sinqertė ndaj Tij, madje, kėnaqėsia e njeriut me Allahun ėshtė rezultat i kėnaqėsisė se Allahut Mėshirues me Tė, prandaj kėnaqėsia ėshtė porta me e madhe e Allahut Fuqiplotė dhe tė Urtit.
    Ėshtė lehtė tė deklarosh me gjuhė se janė arritur, por ėshtė vėshtir tė konfirmohet nė praktike.
    Dikush ka thėnė: Nuk ka ilaē pėr marrėzinė e atij qė nuk ėshtė i kėnaqur me fatin e vet.

    Dallimet

    Dallimi ndėrmjet shpirtit fisnik dhe shpirtit arrogant
    Arroganca ėshtė cilėsi e lindur nė mes dy gjėrave: mes vetėpėlqimit dhe nėnēmimit tė tjerėve. Prej kėtyre dyjave lind arroganca. Ndėrsa e para fisnikėria lind prej dy cilėsive, mes pastrimit ose fisnikėrimit tė shpirtit dhe bujarisė.

    Dallimi ndėrmjet modestisė dhe pėrbuzjes
    Modestia lind prej diturisė pėr ekzistencėn e Zotit tė Lartėsuar, njohjes sė Emrave tė Tij tė bukur, Cilėsive tė Tij tė pėrsosura, njohjen e Madhėshtisė sė Tij.
    Ndėrsa pėrbuzja ose pėrēmimi ėshtė sjellje e ulėt dhe e poshtėr.

    Dallimi midis mendimit tė mirė dhe mashtrimit
    Njeri qė do tė mendonte mirė e do tė kishte shpresa se do tė lindte fėmijė pa bėrė marrėdhėnie me gruan e tij, ose qė do tė mendonte se do tė behej njeriu me dituri, pa e kėrkuar dijen dhe pa u kujdesur pėr tė.
    Tė njėjtėn gjė mund tė themi edhe pėr atė njeri qė shpreson se do tė fitojė shkallet me tė larta te mirėsisė se pėrjetshme, pa bėrė vepra tė mira dhe pa u afruar tek Allahu i Madhėruar, duke zbatuar urdhrat dhe duke u larguar nga ndalesat e Tij.
    Sekreti i kėsaj ēėshtje qėndron nė faktin se shpresa dhe mendimi i mirė ndihmojnė nė krijimin e shkaqeve, tė cilat i pėrmbledh urtėsia e Allahut tė Madhėruar. Kur robi mendon mirė pėr Allahun, ti lutet qė tė mos e lerė vetėm nė dorė tė tyre dhe qė ti bėjė ndėrmjetėsime pėr realizimin e gjithēkaje qė i sjell dobi, duke u larguar nga veprat qė bien nė kundėrshtim me shkaqet dhe qė zhdukin efektin e tyre.

    Dallimi ndėrmjet bujarisė dhe
    shpėrdorimit-shpenzimit tė tepėrt

    Qėndron nė atė se njeriu bujar ėshtė i menēur, ka urtėsi dhe e shpenzon atė qė i ėshtė dhėnė pėr t“i plotėsuar nevojat e tij, kurse shpenzuesi i tepėrt harxhon pa nevojė.
    Allahu i Madhėruar dhe i Lartėsuar prej Urtėsisė sė tij ka pėrcaktuar nė pasuri detyrime, dhe ato janė dy llojesh: detyrime parėsore dhe detyrime dytėsore. Nė detyrimet parėsore bėnė pjesė dhėnia e zekatit dhe pėrmbushja e obligimeve si ndaj vetes ashtu edhe ndaj tė tjerėve qė i kemi nėn pėrgjegjėsi, ndėrsa e dyta, siē janė detyrimet dhe dhuratat ndaj tė dashurve, miqve etj.

    Dallimi ndėrmjet dinjitetit
    dhe mendjemadhėsisė

    Qėndron nė fatin se dinjiteti ėshtė shenjė nga shenjave e mbushjes sė zemrės me ndjenjėn e Madhėshtisė sė Allahut dhe dashurinė ndaj Tij, lartėsimin e Tij dhe atėherė kur mbushet zemra me atė dritė, mbulon ėmbėlsia e besimit dhe dinjiteti, fjala e tij ėshtė dritė dhe hyrjet e tij janė dritė, dalja e tij janė dritė, punėt e tij janė dritė, nėse hesht e mbulon qetėsia, nėse flet i fiton zemra.
    Kurse mendjemadhėsia ėshtė shenjė nga shenjat e mburrjes qė buron nga zemra, e cila ėshtė mbushur me injorancė, padrejtėsi dhe urrejtje, kurrė nuk i shkon mendja se mund t“i kėtė dikujt borxh, pėrkundrazi, gjithmonė mendon se tė tjerėt i kanė atij borxh dhe as qė mendon se dikush nuk mund tė jetė mė i mirė se ai, por ai ėshtė mė i mirė sė tė tjerėt dhe kjo vetėm se e largon vazhdimisht e mė shumė nga Allahu i Madhėruar, ndėrsa tek njerėzit zgjon pėrēmim e urrejtje dhe ėshtė i vogėl.

  4. #4
    AllahuZotijone
    Anėtarėsuar
    28-02-2011
    Vendndodhja
    Peje
    Postime
    13
    Dallimi nė mes krenarisė dhe mburrjes

    Qėndron nė atė se njeriu krenar ėshtė nė pozitė tė njėjtė me atė njeri qė ka veshur njė njeri qė ka veshur njė rrobė tė re shumė tė bardhė dhe shumė tė shtrenjtė, vazhdimisht ėshtė i kujdesshėm nga papastėrtitė, duke iu shmangur vazhdimisht vendeve tė cilat mendon se mund tė ndotin, nė qoftė se i ndodh ndonjėherė qė t“i zhyten rrobat, menjėherė largohet prej atij vendi, e njėjta gjė ėshtė edhe me atė person qė mundohet tė ruajė zemrėn e tij dhe fenė e tij, sepse e sheh se si largohet prej vendeve tė mėkateve, ashtu mos t“i ndodhė zemrės sė tij ajo ēka u ndodh rrobave tė cilat i veshin kasapėt, kuzhinierėt, ata qė i regjin lėkurat dhe ngjashmit me ta.

    Dallimi ndėrmjet trimėrisė dhe frikės

    Trimėria del nga zemra ėshtė qė lind prej durimit e mendimit tė mirė , sepse kur tė mendojė fitoren dhe pėrforcojė durimin. Esenca e frikės rrjedh prej mendimeve tė dyshimta dhe nga pėrfytyrimet (cytjet) e shpirtit (vetvetes) pėr tė keq, dhe ai jeton nė kraharor, ku atėherė i hapen mushkėritė i fryhen ato dhe i ngushtohet zemra, i ngushtohet aq shumė sa qė ia humb drejtpeshimin, e tronditin
    lėkundje. Pėr kėtė arsye ėshtė transmetuar hadithi nga Amėr bin Asi r.a., ku i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Vetia mė keqe tė burri ėshtė frika e pabazė dhe koprracia e padurueshme``.
    Ebu Davudi 2551
    Kėshtu qė nėse lėviz zemra prej vendit tė saj ngushtohet sundimi i mendjes dhe shfaqet ērregullim tė gjymtyrėt e tjera tė trupit dhe nuk i vendos gjėrat ne vendin e vet, kurse trimėria ėshtė nxehtėsia e zemrės, hidhėrimi i saj, vendosmėria e saj e pėrforcimi i saj, nėse e shohin pjesėt tjera tė trupit se po vepron kėshtu, ku ik komandanti, ikin edhe ushtarėt e tij.

    Dallimi ndėrmjet vendosmėrisė dhe panikut

    Qėndron nė atė se njeriu i vendosur dhe i paluhatshėm ėshtė ai person qė i ka pėrcaktuar qėllimet dhe dėshirat e tij, sepse mendja ėshtė mbledhja e tė gjitha ideve tė logjikshme, dhe jo frikėn e dobėsinė e cila sjell panik.

    Dallimi ndėrmjet bujarisė dhe koprracisė

    Qėndron nė atė se kursimi ėshtė cilėsi e lavdėruar, e cila prej kėtyre dy cilėsive drejtėsisė dhe urtėsisė, sepse me drejtėsi e pėrmban veten nga ndalesat, ndėrsa me urtėsinė e vendos secilėn gjė nė vendin e saj nė tė cilin e meriton prioritete, siē thotė i Lartėsuari:
    ““Mos e shtrėngo dorėn, e as mos u bėj dorėshpuar e tė mbetesh i qortuar dhe i mjerė``.
    Isra 29

    Ndėrsa koprracia ėshtė e urryer qė lind prej dyshimeve tė pabaza dhe ligėshtisė sė shpirtit, tė cilėn e furnizoi djalli, siē thotė i Lartėsuari:
    ““Vėrtet qė njeriu ėshtė krijuar i paqėndrueshėm, kur atė e godet e keqja, ai ligėshtohet fort, por kur bie e mira, ai bėhet koprrac``.
    Me“arixh 19-21

    Dallimi ndėrmjet kujdesit
    dhe paragjykimit me dyshim tė keq e tė pabazė

    Njeriu i kujdesshėm ėshtė ai ėshtė sikurse vullnetari i armatosur, qė ėshtė pėrgatitur tė takojė armikun e tij, apo njeriu qė udhėton (merr rrugė) me makinėn e tij, me plotė kujdes ruhet prej ēdo tė papritur tė rrugės.
    Ndėrsa paragjykimi me dyshim tė pabazė ėshtė mbushje e zemrės me mendime tė kėqija pėr njerėz, pėrderisa ta pėrshkojė edhe gjuhėn e tij e gjymtyrėt e tij dhe ato e shoqėrojnė atė nė pėrjetėsi nė nxitje, nė kritika, nė shpifje, nė sulme, nė tė meta dhe nė urrejtje, duke urryer dhe ata, duke i mallkuar.

    Dallimi ndėrmjet mprehtėsisė
    dhe paragjykimit

    Dyshimi mund tė jetė nė mes tė gabuarės dhe tė qėlluarės. Pėr kėtė arsye na ka urdhėruar Allahu i Madhėruar se duhet ikur nga shumica e dyshimeve dhe na ka treguar se disa prej tyre janė mėkate.
    Ndėrsa, sa i pėrket mprehtėsisė, atė e ka falėnderuar Allahu dhe i ka lavdėruar poseduesit e saj, ku thotė:
    ““Kėto janė njėmend shenja bindėse pėr ata, qė i kuptojnė ato``.
    Hixhr 75
    Mprehtėsia e sinqertė rrjedh prej zemrės sė pastėr, shikon me dritėn e Allahut tė Madhėruar, ku nga Tirmidhiu qė transmeton Ebu Seidi, nė tė cilin i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., thotė:
    ““Kini kujdes nga shikimi i besimtarit sepse ai shikon me dritėn e Allahut``
    Tirmidhiu 3213
    Me shikim prej atyre syve varėsisht nga fuqia e dritės arrin tek e vėrteta, siē tregohet pėr tė Dėrguarin:
    ““I Dėrguari i Allahut i shihte shokėt e tij nė namaz, edhe pse ishin prapa tij sikur tė ishin para tij``.
    Nė Sahiha 1110
    Dhe e ka parė Jerusalemin me sytė e tij duke qenė nė Mekė,i ka parė pallatet e Shamit, dyert e San“asė nė Jemen e qytetet e Kisrasė, ndėrsa ndodhej nė Medinė, duke e gropuar Hendekun, e pa gjendjen e tij duke vdekur, ndėrsa ishte nė Medinė.
    Ka thėnė Ebu Seid el-Harazi: Njė ditė sa gjendesha nė Qabe hyri njė njeri i varfėr, i kishte dy tė shpuara (nė trup) dhe pyeste diēka, ndėrsa unė thashė nė vete: Si po i nevrikos njerėzit, kurse ai e drejtoi shikimin kah unė dhe e tha fjalėn e Allahut:
    ““Ta dini se Allahu e di ēka nė zemrat tuaja, andaj ruajuni prej Tij``.
    El-Bekare 235
    Unė u pendova nė vetė dhe mė thirri e ma tha fjalėn e Allahut Madhėruar:
    ““Ai e pranon pendimin e robėrve tė Vet``.
    Shura 25

    Mendjemprehtėsia ajo ėshtė dritė qė e hedh Allahu nė zemėr tė pastėr dhe i sheh gjėrat me atė dritė.

    Dallimi ndėrmjet kėshillės dhe pėrgojimit

    Qėndron nė atė se kėshilla ka pėr qėllim tėrheqjen e vėrejtjes sė myslimanit nga risitė, pėrēarjet, mashtrimi etj. Nėse vjen nė formė sė vėrejtjes pėr hir tė Allahut tė Madhėruar dhe tė Dėrguarit dhe pėr hir tė robėrve tė Tij, atėherė ai ėshtė prej veprave tė mira, por nėse vjen nė formė ofendimi dhe cenimin e nderit tė vllahut, atėherė ajo ėshtė flaka e tė mirave, e cila i djeg ato sikur i djeg zjarri drutė.

    Dallimi ndėrmjet dhuratės dhe ryshfetit

    Dhėnėsi ka pėr qėllim arritjen e prishjes sė ndonjė tė mire, dhėnės sė ryshfetit e ka mallkuar i Dėrguari i Allahut s.a.v.s., me gjuhen e vet, ndėrsa nėse e bėrė kėtė pėr t“u mbrojtur nga padrejtėsia qė i kanoset, atėherė i mallkuar ėshtė vetėm marrėsi i ryshfetit dhe jo edhe ryshfetdhėnėsi.
    Ndėrsa me dhėnie tė dhuratės qėllimi ėshtė arritja e dashurisė ndaj njėri-tjetrit, kurse qėllimi i fitimit ėshtė shtimi.

    Dallimi ndėrmjet vetėbesimit dhe mashtrimit

    Qėndron nė atė sė vetėbesimi ėshtė qėndrimi i mbėshtetur nė argumente dhe shenja qė afrojnė dhe e qetėsojnė zemrėn tek ato. Ndėrsa pavėmendja ėshtė gjendje e tė mashtruarit, e njeriut tė cilin e ka mashtruar vetveten nga djalli i tij.

    Dallimi ndėrmjet lutjes dhe shpresės

    Qėndron nė atė sė lutja bėhet pas pėrpjekjes dhe zbrazjes sė mundit duke u munduar t“i ofrojė shkaqet pėr arritjen e qėllimit dhe fitores, ndėrsa shpresa ėshtė mashtrim i shpirtit pėr arritjen e asaj qė dėshirohet, duke mos u mbėshtetur nė shkaqet qė tė shpijnė gjer tek ajo, siē thotė i Lartėsuari:
    ““Vėrtet, ata qė besuan dhe ata qė mėrguan e luftuan nė rrugė tė Allahut, pikėrisht ata shpresojnė nė mėshirėn e Allahut``.
    Bekare 218
    Shpresa i takon atij robi qė i ėshtė mbushur zemra me besim nė Allahun e Madhėruar dhe nė ditėn e gjykimit, ndėrsa shenja e shpresės sė drejtė ėshtė qė shpresuesi tė frikohet nga humbja e xhenetit.

    Dallimi ndėrmjet gėzimit tė zemrės
    dhe gėzimit tė shpirtit

    Duket qartė, ky dallim qėndron nė atė se gėzimi me Allahun, njohjen e Tij, dashurinė e Tij dhe fjalėt janė gėzime qė burojnė nga zemra, siē thotė i Madhėruari:
    ““Ata, tė cilėve ua kemi zbritur Librin, gėzohen pėr atė qė tė kemi shpallur ty``.
    Rra“d 36
    Sepse vetė hapja e zemrės dhe gėzimit i saj me Allahun, me Emrat e Tij, Cilėsitė e Tij, tė Dėrguarit e Tij, takimi me Tė janė gjėrat mė tė mira qė mund t“i ndodhin robit, e qė ėshtė varėsisht prej fuqisė sė dashurisė apo dobėsisė sė saj, kėto janė ēėshtje qė e gėzojnė zemrėn.

    Dallimi ndėrmjet zemrės sė butė
    dhe zemrės sė shqetėsuar

    Brengosja, ose shqetėsimi ėshtė dobėsi e shpirtit dhe frikėsim i zemrės, dhe lind nga besimi i dobėt nė caktimin e Zotit, brengosja ėshtė sėmundje dhe dobėsi, sepse brengosja ėshtė gjendje e zemrės nė kėtė botė.
    ``Banorėt e xhenetit janė tre: Udhėheqėsi i drejtė dhe i sinqertė, njeriu i mėshirshėm dhe zemėrbutė ndaj ēdo tė afėrmi dhe myslimani, falėsi dhe i faluri ndaj familjes``. Muslimi nė kapitullin mbi Xhenetin 63

    Vetė Zoti i Lartėsuar ėshtė Rrahim (i Mėshirshėm) dhe Rreuf (i Dhembshuri), ndėrsa njerėzit mė tė afėrt tek Ai janė atė qė mė sė shumti kanė dhembshuri dhe mėshirė.

    Dallimi ndėrmjet ndjenjės dhe urrejtjes

    Qėndron nė atė se ndjesia ėshtė ndjenjė me dhimbjen e dituri, kurse urrejtja ėshtė pjellė e sė keqes. Dallimi tjetėr ėshtė se ndjesia buron prej asaj qė tė ka ndodhur kurse urrejtja jo, sepse urrejtja vjen me ngushtimin e zemrės, pėrkundrazi ndjesia vjen nga fuqia e dritės sė saj dhe ndjenjave tė saj.

    Dallimi ndėrmjet konkurrencės
    dhe xhelozisė ose zilisė

    Qėndron nė atė sė gara ėshtė nisma qė e ndėrmerr dikush, i cili kur i sheh tė tjerėt kėrkon tė jetė i barabartė me ta, apo t“ua kalojė atyre. Zoti i Madhėruar thotė:
    ““Pėr kėtė le tė konkurrojnė garuesit (punė mirėt)``.
    Mutafifin 26

    Shokėt e Pejgamberit s.a.v.s., garonin gjithmonė pėr vepra tė mira. Ata gėzoheshin me njėri-tjetrin kur bėnin tė mira, i nxisnin edhe tė tjerėt pėr punė tė mira. Kjo garė ėshtė njė lloj konkurrence.
    Omer ibėn Hatabi r.a. konkurronte me Ebu Bekrin r.a., por asnjėherė nuk mundi tia kalonte, ndaj ka thėnė: pėr Allahun, nuk kam pėr tė konkurruar me ty pėr asgjė.
    Ndėrsa zilia janė vese tė njė shpirti tė ulėt e tė nėnēmuar, i cili nuk kujdeset pėr tė bėrė mirė, siē thotė i Lartėsuari:
    ““Shumė nga ithtarėt e Librit, prej zilisė qė kanė nė vete dėshirojnė qė t“ju kthejnė nga besimi nė mosbesim, tani qė e vėrteta ėshtė e qartė pėr ta``. Bekare 109
    Ziliqari ėshtė armik i mirėsisė, ndėrsa ai qė garon pėr punė tė mira, konkurron pėr to, duke shpresuar qė t“i arrijė ato si pėr veten, ashtu edhe pėr tė tjerėt. Shpirtat e tė mirė tė pastėr anojnė kah gara pėr vepra tė mira.

    Dallimi ndėrmjet ambicies pėr udhėheqje dhe ambicies pėr tė dominuar

    Ambicies pėr tė udhėhequr dhe dashurisė pėr tė drejtuar thirrjen nė rrugė tė Allahut Madhėruar, ai qė dėshiron tė drejtojė nė rrugė tė Zotit u jep pėrparoi dispozitave pėr hir tė Allahut, kėshillon pėr hir tė Tij. Njė njeri i tillė dėshiron qė fjala e Zotit tė jetė mė e larta. Ai fton njerėzit nė rrugė tė Zotit dhe do qė tė jetė shembull pėr ta nė fe.
    Ndėrsa ata qė kėrkojnė tė dominojnė, kanė ambicie ose duan qė tė kenė pozita tė larta nė mėnyrė qė tė tjerėt tu nėnshtrohen atyre dhe tiu shėrbejnė qėllimeve qė i
    kanė ata. Duan qė ti shtypin tė tjerėt dhe ta ngrenė pushtetin e tyre me padrejtėsi, duke i pėrbuzur ata qė vetė Zoti i ka vlerėsuar, sepse lufta pėr pushtet nė kėtė botė arrihet pėrmes kėtyre mjeteve.

    Dallimi ndėrmjet dashurisė
    pėr hir tė Allahut dhe dashurisė me Allahun

    Ėshtė tepėr e domosdoshme qė tė dihet ky lloj ndryshimi. Dashuria pėr hir tė Zotit ėshtė shenjė e plotėsimit tė besimit, ndėrsa dashuria me Zotin ėshtė idhujtari, sepse dallimi ndėrmjet tyre qėndron nė atė se ai qė do pėr hir tė Zotit, do atė qė e do vetė Allahu: si tė Dėrguarit, melekėt, tė dashurit e Zotit, sepse Allahu i Lartėsuar i do ata, po ashtu njė njeri i tillė e urren atė qė vetė Zoti i Lartėsuar e urren, sepse vetė feja ndėrtohet mbi katėr parime kryesore: dashuria dhe urrejtja, veprimi dhe mosveprimi. Kėshtu ai qė do, urren, vepron dhe nuk vepron pėr hir tė Allahut, e ka besimin e plotė, pasi ai do pėr hir tė Zotit dhe urren pėr hir tė Tij, vepron pėr hir tė Tij, vepron pėr hir tė Allahut dhe lė veprimet pa i kryer po pėr hir tė Tij. Nėse mungon ndonjėri prej tyre katėr parimeve, besimi dhe feja e tij ėshtė e mangėt. Besimi plotėsohet vetėm atėherė kur idhujt luftohen dhe urrehen.





    Dallimi ndėrmjet mbėshtetjes
    tek Allahu dhe pamundėsisė ose dobėsisė

    Qėndron nė atė se zemra qė i mbėshtet Allahut Fuqiplotė dhe qė e adhuron atė ka besim tė palėkundur tek ai. I Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., ka qenė ai qė mė sė shumti e mė fuqishėm i mbėshtetej Allahut Fuqiplotė.
    Ndėrsa dobėsia ėshtė shenjė e pafuqisė, duke konsideruar kėtė metodė si mbėshtetje tek Allahu, andaj ai thotė: Mua ka pėr tė mė ardhur risku qė mė ėshtė caktuar. Personit qė mendon nė kėtė mėnyrė i thuhet se kjo ėshtė e vėrtet, por pėrsėri nuk dihet nėse dihet nėse risku ėshtė caktuar nė varėsi tė punės sė tij vetjake, apo tė punės sė tė tjerėve. Nėse risku vjen sipas punės sė tij, atėherė
    Ēfarė hapash ka ndėrmarrė ai pėr ta fituar atė ? E nėse ai person nuk e di si do ta fitojė riskun, nga e di se risku i tij do t“i vijė pa u pėrpjekur e pa punuar ?
    Frymėzimi i melekut u vjen zemrave tė pastra e tė kthjellėta, tė cilat janė ndriēuar me dritėn e Allahut dhe i bėn shoqėri vetėm asaj zemre qė i pėrshtatet atij. Ndėrsa djalli ka tepėr mundėsi tė ndikojė tė zemra e errėt, e cila ėshtė nxirė nga epsheve dhe pasioneve.

    Fjala pėrfundimtare pėr dallimet

    Shumė njerėz qė nė dukje tė parė duken si myslimanė, nė tė vėrtetė, janė tė dashurit e djallit e jo tė Mėshiruesit, pėr shkak tė padijes sė tyre, ngase nuk e dallojnė rrugėn e drejtė nga ato tė devijuarat, ky ka njerėz qė nė zemrėn e tij pėrveē Allahut ekziston edhe dikush tjetėr nė zemrėn e tij. Udhėzimi ėshtė dritė qė Allahu i Madhėruar e hedh nė zemrat e njerėzve, nė mėnyrė qė ata ta dallojnė tė vėrtetėn nga e kota.

    Dua “ja ėshtė ilaē

    Ali Bin Talibi transmeton hadithin, sipas tė cilit i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Dua“ja ėshtė arma e myslimanit, shtylla e fesė dhe drita e tokės dhe e qiejve““
    Nė librin ““El-Mustdrek““
    Transmetohet nga Theubani se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Kaderin(pėrcaktimin) nuk e kthen gjė tjetėr veē dua“sė, jetėn nuk e shton gjė tjetėr veē mirėsisė, e me tė vėrtete, njeriut i privohet furnizimi pėr gjynah qė ka bėrė““.
    ““El-Mustedrek““1/493.
    Disa sekrete tė duasė, kjo pėrmbushje ka ardhur si rezultat i pėrkushtimit ndaj Allahut te Madhėruar, ky sekret qėndron tė nevoja dhe tė sinqeriteti i shprehur ndaj Allahut te Madhėruar.
    Duaja ėshtė thjeshte njė shenjė, tė Allahu i Madhėruar e ka bėrė si sinjal pėr realizimin e nevojės. Pra, duaja ėshtė nga shkaqet pėr ndryshimin e caktimit tė Zotit.
    Omeri r.a. ka thėnė:““Unė nuk shqetėsohem pėr pranimin e duasė, por pėr gjendjen e saj. Nė rast se e keni bėrė ashtu siē duhet, atėherė pėrgjigjen e keni me vete““.

    Nė kėtė rast, burimi me i dobishėm ėshtė Kurani Famėlartė, libri i Allahut. Nė tė pėrmenden me hollėsi shkaqet e se mirės e se keqes. Me pas vjen Suneti i Pejgamberit, s.a.v.s., qė ėshtė vėllai i Kuranit Famėlarta. Atij qė kujdeset pėr kėto burime, do ti mjaftonin pėr gjithēka tjetėr. Kurani Famėlartė dhe Suneti i tregojnė qartazi tė mirat e tė kėqijat dhe shkaqet e tyre.
    Iluzionet nė dua, njeriu e di mirė se mėkati dhe mungesa e vėmendjes ndaj Allahut te Madhėruar, janė shkaqet tė dėmshme kundėr vetes se tij, tė mos pranohet duaja.
    Sa ma shumė tė mendojė mirė njeriu pėr Zotin e tij, aq me shumė do ta pėrmirėsojė punėn e tij dhe nė tė kundėrt.

    Lufta nė rrugėn e Allahut tė Madhėruar

    Nė kuptimin gjuhėsor ““xhihad““nėnkuptohet tė berit pėrpjekje, pėrpjekje tregtie nė mes robit dhe Allahut Madhėrishėm, malli i robit ėshtė jeta e kėsaj botė, kurse malli i Allahut te Madhėrishėm ėshtė Xheneti-fitim i garantuar.
    Qyqari i humbur nuk ka mall me kėtė ēmim, pronari i saj nuk jep, pėrderisa tė mos jesh u gatshėm tė paguash me jetė, shpirti dhe pasuria e atyre qė i duan nuk janė tė tyre.
    Nga El-Mikdad Ibn Ma“di Keribi transmetohet se i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Shehidi dallohet me gjashtė cilėsi: do ti falen mėkatet me rrjedhjen e pikave tė para tė gjakut dhe do tė shikojė vendin e vet nė Xhenet, do tė kursehet nga vuajtja nė varr, do tė kursehet nga tmerret e Ditės se Gjykimit, defenitivisht do tė mbulohet me mbulesėn e imanit, pra, gra do t“u jen hyritė e Xhenetit, syzeza dhe symėdha, dhe do t“i jepet mundėsia tė ndėrhyjė pėr shtatėdhjetė persona nga familja e tij““.
    Por duhet pasur parasysh tė mos keq kuptohet pėrpjekja ne rrugėn e Allahut tė Madhėruar, sepse njeriu ka pėr detyrė tė nėnshtron, ti shpall luftė nefsit-epshit tė vete, pastaj ti shpall luftė shejtanit, pastaj tė bėn dobi vepra nė rrugėn e Allahut tė Madhėrishėm dhe se fundi , faza-shkalla e katėrt tė del nė lufte pėr hir Allahut tė Madhėrishėm.




    Dashuria ndaj Allahut tė Madhėruar
    dhe llojet e dashurisė dhe tė shoqėrimit

    Dashuria ėshtė njė pozitė pėr njohjen e saj e ndjek tė devotshmit. Ajo ėshtė furnizim pėr zemėr, ushqim pėr shpirtin dhe gėzim pėr sytė.
    Ajo ėshtė ėmbėlsi pa tė cilėn jeta ėshtė e mundimshme dhe e dhembshme. Ajo ėshtė fryma e imanit, veprave tė mira, pozitės se lartė dhe lumturisė. Ajo ėshtė shtazė kalėrimi e cila duke bartur pronaret e sjell tė i dashuri.
    Dashuria me e mirė, me e dobishme dhe me e lartėsuar ėshtė ajo e cila pushon zemrėn, zemėr tė tillė ka dashuri, sinqeritet, nderim, bindje, pėrulėsi dhe robėrim
    Dashuria ndaj Allahut tė Madhėrishėm ėshtė jetė pėr zemėr dhe ushqim pėr shpirt. Pa tė shpirti nuk do tė dinte ēka ėshtė ėmbėlsia, jeta dhe shpėtimi. Kur zemra e humb atė vuan me shumė se kur syri e humb tė pamurit.
    Motivet tė cilėt tė njeriu shkaktojnė ndjenje e dashurisė janė kėto :
    1. Tė lexuarit e kujdesshėm tė Kuranit Famėlartė.
    2. Afrimi tė Allahu i Madhėrishėm jo vetėm pėrmes namazit farz, por edhe pėrmes nafiles.
    3. Tė pėrkujtuarit e Allahut tė Madhėrishėm nė ēdo gjendje si dhe tė pėrmendurit e Tij.
    4. Ndjenja e pėrparėsisė asaj qė do Allahu i Madhėrishėm.
    5. Njohja e emrave tė bukur, atributeve dhe cilėsive tė Allahut Madhėrishėm.
    6. Tė shikuarit dhe tė menduarit pėr mirėsinė e Allahut Madhėrishėm.
    7. Ndjenja e pėrulėsisė dhe vogėlsisė para Allahut tė Madhėrishėm.
    8. Tė izoluarit dhe tė pėrkushtuarit e tėrėsishėm Allahu tė Madhėrishėm nė ēdo rast.
    9. Shoqėrimi me ata qė e duan sinqerisht Allahun e Madhėrishėm.
    10. Largimi i ēdo gjejė qė largon zemrėn nga shprehja e dashurisė ndaj Allahut Madhėrishėm.
    Tė pėrmbajturit e kėtyre dhjete kėshillave do t“i ndihmoje ēdonjėri qė do tė arrijė tė i Adhuruari.
    Nė shenjat e dashurisė se Allahut tė Madhėrishėm ndaj robit hyn edhe ajo qė nė fėmijėri kujdes tė jetė i edukuar mirė, qė nė zemėr t“i fusė imanin, t“ia ndriēojė mendjen, tė pasojė gjithēka qė nxite dashurinė e Tij.
    Nė shenjat e dashurisė se njeriut ndaj Allahut tė Madhėrishėm bėjnė pjesė: Dėshira pėr tu takuar me Allahun nė Xhenet, qė me shumė tė dojė atė qė e do Allahu i Madhėrishėm se ai vetė, tė jetė i vendosur nė devotshmėri ndaj Allahut tė Madhėrishėm dhe nė pėrpjekje qė t“i afrohet sa me shumė me namaz.
    Nė shenjat e dashurisė ndaj Allahut tė Madhėrishėm hyn edhe ajo qė njeriu i do fjalėt e Allahut, fjalėt e tė Dėrguarit,s.a.v.s., dhe fjalėt e besimtareve.
    Nė shenjat e dashurisė ndaj Allahut tė Madhėrishėm, gjithashtu hynė edhe tė izoluarit njeriut, bisedimi me Allahun e Madhėruar dhe tė lexuarit e Librit te Tij Kuranin Famėlarta, izolohet sa me shumė, nė kohėn e natės, kur tė tjerėt bėjnė
    gjumė, tė ngritėt dhe tė kryejė namazin e natės(tehexhxhud) dhe tė kėnaqet nė vetmi duke biseduar me Allahun e dashur Mėshiruesin e tė Urtin.
    Nė shenjat e dashurisė ndaj Allahut tė Madhėrishėm hynė edhe ajo qė njeriu ndaj myslimaneve ėshtė i butė dhe mėshirues, ndėrsa ndaj armiqve tė vet ėshtė i ashpėr dhe guximtar.
    Nė shenja benė pjesė edhe ajo qė tė kuptoj fjalėt e atij qė ka kėnaqėsi t“i lutet.
    Nė shenja hynė edhe tė pėrkujtuarit e tij dhe , frika pėr tė folur dhe ajo pėr ēka nuk kritikohet.
    Nė shenjat hyn edhe modestia e tij, ngase e sheh qė kjo botė ėshtė pavlerė e kėnaqėsitė kalimtare.
    Nė shenja hyn edhe ajo tė shohėsh tė kėnaqur, me ēdo pėrcaktim qė e godet.
    Me mira dhe me e respektuara ėshtė dashuria reciproke pėr shkak tė Allahut.
    Kjo do tė thotė tė duash atė qė e do edhe Allahu, ajo kėrkon qė tė duhet Allahu dhe i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s.
    Lavdiploti thotė:
    ““Atė ditė ,(do tė thotė ditėn e Gjykimit)... shokėt e ngushtė do tė jenė armiq tė njeri tjetrit, pėrveē atyre qė ishin tė sinqerte nė miqėsi““.
    Ēdo i dashur do tė behet armik pėr tė dashurin e tij, pos atyre qė janė dashuruar nė emėr tė Allahut. Ēdo mik do tė heq dorė nga miku i vet, pos atyre miqėsia e tė cilėve ka qenė nė bindje ndaj Allahut tė Madhėrishėm.
    Pastaj vine lloje tė tjera tė dashurisė ėshtė dashuria reciproke pėr shkak tė drejtimit, mėnyrės se jetesės, ose pėr shkak tė afrisė fisnore, tė interesit tė punės etj.
    Nė kėtė kuptim, mund tė themi se dashuria (ashke) ndaj diēkaje pėrveē ndaj
    Allahut, ėshtė verė pėr shpirtin dhe helm qė mund tė pėrlyejė pastėrtinė e individit dhe tė turbullojė qėllimin e vėrtetė tė individit, kjo do tė thotė, e zbeh dhe e thyen devotshmėrinė, sepse zemra nė mėnyrė tė natyrshme e adhuron tė dashurėn e vet e ky nuk ėshtė ibadeti.
    Prandaj, si mund tė vjedhė besimtari nga devotshmėria e vet dhe nga dashuria ndaj Allahut te Gjithėfuqishėm dhe tė ndajė besnikėrinė e zemrės se vet pėr shkak tė krijesave siē ėshtė ai vetė.
    Nėse besimtari posedon nė zemrėn e tij dashurin e plotė dhe adekuate ndaj
    Allahut Gjithėfuqishėm , janė shkallė tė suksesit shpirtėror, por tė e afrisė me
    Allahun Gjithėfuqishėm dhe ngadhėnjim i se mirės mbi tė keqen. Tė tilla janė vetit e tė Dėrguarve tė Allahut, shenjtoreve, tė diturve dhe besimtareve tė vėrtet.
    Nga disa dijetar Islam tregojnė se ekzistojnė katėr lloje tė shoqėrimit:

    Lloji i par-bėn pjesė ata qė janė tė nevojshėm-ditė e natė-si ushqim pa tė cilin nuk mundet, ky lloj ėshtė me i vlefshėm se ari i pastėr.
    Lloj i dytė-bėnė pjesė ata shoqėrimi i cilėve ėshtė si ilaē pėr atė qė ėshtė i sėmur, ndėrsa pėr atė qė ėshtė i shendosh ėshtė i panevojshėm, nė ketė lloj janė njėzet qė i lidh afarizėm tė ndėrsjelle, kėshillimi etj.
    Lloji i tretė,tė shoqėruarit me ndonjė prej tyre ėshtė si njė sėmurje e fėlliqur dhe kronike. Shoqėrimi me ta ėshtė si sėmurje e dhėmbit, e cila kalon vetėm me nxjerrjen e tij, janė tė rendė se guri i mullirit, i cili as mund tė ngritėt, as tė tėrhiqet pėrtokė. Ėshtė fatkeqėsi e njeriut qė nė kėtė botė takimi me njerėz tė tillė.
    Lloji i katėrt, ėshtė shoqėrimi me tė cilėt ėshtė shkatėrrimi i plotė. Shoqėrimi me tė tillė ėshtė sikurse tė shijuarit e helmit vdekjeprurės. Njėzet e tillė janė ata qė pėrgojojnė dhe nėnēmojnė imamėt, numri me i madh i kėtyre njerėzve e pėrbejnė ata qė janė dhėne pas risive, mashtrimeve dhe largimin nga praktika e tė Dėrguarit te Allahut s.a.v.s., preferohet se nuk duhet shoqėruar me kėtė lloj njerėzish sepse nuk mund tė shpėtosh nga dy gjera vdekja ose sėmurja e zemrės.

    Tė pėrkujtuarit e Allahut tė Madhėrishėm
    dhe tė lexuarit e Kurnit

    Tė pėrkujtuarit dhe mbėshteturit nė Allahun e Madhėrishėm ėshtė besim i sinqertė i zemrės nė Allahun e Madhėrishėm nė synim qė edhe nė kėtė edhe nė boten tjetėr, tė arrihet ajo qė ėshtė e dobishme. Se besimi ėshtė ēėshtje e zemrės dhe jo e tė gjitha organeve tė trupit.
    Kjo ėshtė tregti e cila kalon ma se miri, kjo ėshtė kėshtu, kush fiton do tė punėsohet, e kush nuk e fiton do tė largohet nga puna.
    Sa me shumė qė dikush e kujton Zotin, gjithnjė e me shume nxitė dashuria dhe nevoja pėr t“u takuar me Tė.
    Allahu i Madhėrishėm e ruan nga ēdo gjė dhe ia plotėson nevojat robit tė vetė. Me tė pėrkujtuarit e Allahut tretėt shurdhėsia e veshėve, ngatėrrimi i gjuhės dhe mjegulla para syve.
    Me tė kujtuar Allahun e Madhėrishėm hapen dyert midis Zotit dhe robit te Tij. Kėto dyer mund ti mbylle vetėm robi me moskujdesin e vet.
    -Hasan el-Basriu kishte thėnė:
    ““Kėrkoni kėnaqėsi nė tri gjera: namaz, tė pėrkujtuarit e Allahut(dhiker) dhe tė lexuarit e Kuranit, e nėse e gjeni mirė, e nėse nuk e gjeni, dijeni se dyert u janė mbyllur““.

    - Tė pėrkujtuarit e Allahut dėbon, largon shejtanin.
    - Tė pėrkujtuarit e Allahut sjell respekt, mirėsi dhe lumturi.
    - Tė pėrkujtuarit e Allahut hap dyert e bamirėsisė.
    - Tė pėrkujtuarit e Allahut ngjall zemrėn, pėr zemrėn ėshtė njėsoj si edhe uji pėr peshkun.
    - Tė pėrkujtuarit e Allahut mjafton pėr lėshimin e mėshirės dhe qetėsisė se Allahut.
    - Tė pėrkujtuarit e Allahut nuk i le kohė gjuhės pėr t“u marr me pėrgojime, mallkime, gėnjeshtra, kotėsie, paturpėsie dhe vullgariteti.
    - Tė pėrkujtuarit e Allahut ėshtė garanci me e mirė se njeriu nuk do tė harrojė Atė.
    - Tė pėrkujtuarit e Allahut meriton aso shpėrblimi dhe aso pozite e zgjedhur, p.sh.
    nga Ebu Hurejre r.a., transmetohet se i Dėrguari i Allahut s.a.v.s. ka thėnė:
    ““Kush thotė:
    ““La ilahe il-lall-llahu vahdehu la sherike lehul mulk ve lehul hamd ve huve ala kuli shej“in kadir““(Nuk ka Zot pos Allahut Njė. Ai nuk ka shokė. Atij i pėrket pushteti dhe falėnderimi. Ai mund tė bėjė Gjithēka), thotė njėqind herė brenda njė ditė, do tė kėtė shpėrblim sikur t“i kėtė liruar dhjet robėr, do ti shėnohen njėqind vepra tė mira, ndėrsa do ti shlyhen njėqind vepra tė kėqija dhe kėtė ditė, deri nė terr, do tė jetė i mbrojtur nga shejtani.
    Sot nė botė nuk ka robėr, nuk ekzistojnė, i Dėrguari i Allahut s.a.v.s., e ka ditur se nuk do tė kėtė tė robėruar nė ditėt e sotme, po me anė tė kėtij dhikri, neve na mundėsohet shpėrblimi sikurse ti lirojmė dhjetė robėr.
    Tė pėrkujtuarit e Allahut me zemėr, ėshtė me i mirė se vetėm tė pėrmendurit e Tij me gjuhė.
    Nga Aisheja r.a., transmetohet se Pejgamberi i Allahut s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Ai qė mėson Kuranin e ka prirje pėr ketė ėshtė nė shoqėri(te meleqeve) , tė ndershėm, tė besueshėm, ndėrsa ai qė e mėson Kuranin ndėrsa nė mesin ngec ngase e ka vėshtire tė shqiptojė, do tė kėtė shpėrblim tė dyfishtė““.
    Pėrveē dobive tė pėrkujtuarit e Allahut tė Madhėrishėm, ėshtė e domosdoshme edhe bekimin i Pejgamberit s.a.v.s., qė ėshtė edhe urdhėr i Allahut tė Madhėrishėm.
    1. Tė merituarit pėr ēdo bekim tė Pejgamberit s.a.v.s., do tė kėtė nga dhjetė bekime nga Allahu i Madhėrishėm.
    2. Tė merituarit e ndėrmjetėsimit tė Pejgamberit s.a.v.s., nė Ditėn e Gjykimit pėr pozitė tė lartė nė Xhenet.
    3. Tė merituarit e shkarkimit nga brengat.
    Ai qė nuk e bekon (nuk dėrgon selavat mbi) ma tė dashurin tonė Pejgamberin s.a.v.s., e largon nga rruga e Xhenetit.

    Dua“ja e hatmes se Kuranit Famėlartė

    O Zot, me mėshiro me Kuran. Bėj atė pėr mua udhėheqės, dritė, udhėzim dhe mėshire. O Zot me kujto ē“kam harruar prej tij: me mėso ēfarė nuk di nga ai: me bėj qė tė lexoj atė gjatė natės dhe ditės dhe bėjė atė argument pėr mua o Zot i gjithėsisė. O Zot, pėrmirėsoje fenė time, e cila ėshtė mbrojtja e ēėshtjes sime: pėrmirėso pėr mua botėn tjetėr (pas ringjalljes), tek e cila do tė kthehem: ma zgjat jetėn pėr punė tė mira dhe ma bėj vdekjen shpėtim nga ēdo e keqe. O Zot, bėjė pjesėn me tė mirė tė jetės sime-fundin e saj, punėt e mia me tė mira-ato tė fundit dhe ditėt e mia me tė mira-ditėn kur do tė takoj Ty. O Zot me jep njė jetė tė begatė, njė vdekje tė qetė dhe njė kthim jo poshtėrues e as tė turpshėm tek Ti. O Zot me jep me tė mirėn qė mund tė kėrkohet, me tė mirat e lutjeve tė mia, me tė mirat e suksesit, me tė mirat e diturisė, me tė mirat e punės, me tė mirat e shpėrblimit Tėnd, me tė mirat e jetės dhe me tė mirat e vdekjes. O Zot, me forco nė rrugėn e drejtė, rendojė peshoren time tė punėve tė mira, ma realizo besimin, mi rrit gradat e mia, me prano namazin tim, me fal gabimet e mia dhe me jep njė vend tė lartė nė Xhenet. O Zot, me jep mėshirėn dhe faljen Tende, tė kėrkoj shpėtim nga ēdo mėkat dhe pėrfitim nga ēdo punė e mire, tė kėrkoj Xhenetin shpėtimin nga zjarri i Xhehenemit. O Zot, na pėrmirėso rezultatet e tė gjitha punėve tona: na ruaj nga poshtėrimi nė kėtė botė dhe nga dėnimi i botės tjetėr.
    O Zot na jep frikė ndaj Teje aq sa kjo tė na largoje nga kundėrshtimi Yt, na jep bindje ndaj Teje aq sa tė na ēoje nė Xhenetin Tėnd: na jep besim tek Ty aq sa tė na lehtėsoje vėshtirėsitė e kėsaj bote. O Zot, na gėzo me dėgjimin, shikimin dhe forcėn tonė derisa tė jemi gjallė, hakmerru ndaj atyre qė na shtypin, na ndihmo tė fitojmė ndaj armiqve tanė, mos na e bėjė disfatėn nė fenė tonė, mos na e bėj kėtė botė qėllimin tonė me tė madh dhe as cakun e diturisė tonė, mos u jep pushtet mbi nė atyre qė nuk na mėshirojnė. O Zot, na i fal mėkatet, na i zgjidh hallet, na i shlyej borxhet dhe na i plotėso nevojat e jetės se kėsaj bote dhe tė botės tjetėr, o me i Mėshirshmi i mėshiruesve. O Zot, na jep mirėsi nė kėtė botė dhe nė botėn tjetėr dhe na mbro nga dėnimi i zjarrit te Xhehenemit. O Zot, bekoje dhe shpėtoje Pejgamberin tonė, Muhamedin, familjen dhe shokėt e tij tė zgjedhur.

    Dobia e namazit dhe gabimet nė namaz

    Nuk ekziston asgjė me e vlershme, me e kėndshme, me inteligjente dhe ma e bukur sesa gjendja e tė qėndruarit para Krijuesit Allahut Gjithėmadhėrishmit.
    Nė namaz individi e ve nė pėrdorim tėrė qenien e vet(gjymtyrėt, venat, arteriet, eshtrat, poret dhe ēdo qelize tė trupit tė vet), pėrben qėndrimin e shikimit dhe respektin e drejton vetėm ndaj Zotit tė vet. Ai ėshtė ushqim i trupit dhe i shpirtit
    Allahu Fuqiplote i gėzohet tevbes tendė...
    ““Allahu i gėzohet ma shumė tevbes se robit te Tij, i cili pendohet, siē do tė gėzohej dikush prej jush sikur tė udhėtonte nėpėr shkretinė me deve dhe e humb atė, ndėrsa aty i ka tė gjitha edhe ushqimin edhe ujin, pastaj e kėrkon gjatė dhe ma shpresė tė humbur se do ta gjejė, ulet nėn njė hije tė drurit pėr tė pushuar, dhe nė kėtė gjendje tė mjerueshme, befas, e shikon devenė e tij e cila qėndron e qetė aty afėr, andaj kėrcen me nxitim dhe e kap, dhe nga gėzimi i madh, bėrtet: Allahu im Ti je rob im, ndėrsa unė jam zoti Yt, duke u shprehur gabimisht nga gėzimi i madh““.
    Buhariu dhe Muslimi

    Nėse dėshiron qė namazi tė jetė i vlefshėm si duhet dhe qė nga ai tė kesh dobi, atėherė kur tė fillosh tė falesh mendo, ndoshta me nuk do tė kem mundėsi tė falem.
    Veshja e rrobave tė ngushta ėshtė e urryer si nga aspekti fetar, ashtu edhe ai mjekėsor. Nė aspektin fetar, veshja e tė tilla rrobave nxjerr jo pak nė pah pjesė intime tė trupit tė njeriut. Nė aspektin mjekėsor, tė tilla veshje pengojnė qarkullimin normal tė gjakut.
    Fatkeqėsisht, shumica e myslimaneve nė ditėt e sotme falen tė veshur me rroba tė ngushta, tė cilat nxjerr nė pah format e organeve tė turpshme, njėrėn apo dyja.
    Falja e namazit me rroba tė holla qė tė zbulojnė pjesėt e trupit tė tyre, ėshtė e papėlqyeshme.
    Njeriu nuk mund tė falet i veshur me rroba gjumi.
    Imam Shafiu, ka thėnė: Nėse myslimani falet i veshur me njė kėmishe tė holle, namazi i tij nuk pranohet.
    Shkak kryesor i kėsaj dukurie janė pantallonat e importuara nga vendet jo islamike.
    Nga Ebu Hurejre r.a. se i Dėrguari i Allahut s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Allahu nuk e pranon namazin e tij qė tėrheq zvarrė pantallonat e tij pėrtokė““.
    Iben Abazi ka transmetuar se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Me ėshtė urdhėruar qė tė bėj sexhde me shtatė gjymtyrė dhe qė tė mos i mbledh flokėt dhe as te mos i pėrvesh rrobat““.
    Falja e namazit me rroba qė pėrmbajnė figura nuk pranohet, sepse gjė qė largon vėmendjen e tij, qofshin ato piktura apo gjera tė tjera.
    Ėshtė e pėlqyeshme qė gjatė namazit qė namazlia qė tė vejė kapele.
    Nga Imam Ahmedi trasmentohet se pėr, faljan e namazit nė varre, ku i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s.,thotė:
    ““O Allahu im, mos lejo(qė njerėzit) ta shendojnė varrin tim nė idhull qė adhurohet““
    Mliku ne Muvetta

    Ėshtė e urryer qė dikush tjetėr pėrveē imamit tė caktoj njė vend tė posaēme nė xhami vetėm nė atė vend tė falet, argument pėr kėtė ėshtė transmetimi Abdurahman iben Shiblit ku thotė : ““I Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., na ndaloi tė falemi shumė shpejtė si ēukitja e korbit, tė vendosim bėrrylat tanė nė toke-gjatė sexhdes-si qeni dhe nga tė caktuarit njė vend tė posaēme nė xhami, ashtu siē benė deveja ““.
    Ahmendi ne Mesned dhe Darimiu ne Sunen.

    Sutra ėshtė njė objekt si shtylle, mur, trung, shtize etj. qė shėrben si pengesė simbolike mes tij dhe tė tjerėve. Iben Umeri transmeton se i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Asnjė nga ju nuk duhet tė falet pėrveēse pas sutres dhe mos lejoni qė dikush tė kalojė para jush(d.m.th. mes jush dhe sutres)dhe nėse ai refuzon, pėrdor forcėn kundėr tij, sepse me tė ėshtė djalli““.
    Iben ebi Shejbe ne Musanef. 1/278

    Aisheja r.a. ka thėnė: Ėshtė pyetur i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., nė luftėn e Tebukut pėr lartėsinė e sutres dhe ai tha:““Lartėsia e saj ėshtė sa lartėsia e shalės““.
    Pėrafėrsisht kjo distance ėshtė 46.2 cm.
    Kushdo qė falet pas imamit nė namaze farze nuk e ka obligim tė kėtė sutre para vetes, pasi ėshtė pėrgjegjėsi e imamit.
    Mungesa e mjeteve tė sakta teknike pėr caktimin e Kibles ka bėrė qė, disa xhami tė jenė tė shmangura nga kibleja.
    Litarėt qė gjinden nė xhami-tepih, janė vendosur pėr tė drejtuar safat, kjo tregon maksimumin e pakujdesisė dhe injorancėn e myslimaneve, myslimanet duhen tė falen tė afrohen sa me shumė njeri me tjetrin, shpute me shpute dhe krah me krah.
    Shumė dijetare, nga vende dhe kohė tė ndryshme, kanė theksuar se shqiptimi i nijetit tė namazit ėshtė risi nė fe, dhe kushdo qė thotė se kjo ėshtė prej sunetit ai ka gabuar rend, ata janė tė mendimit se nėse shqiptohet nijeti me gojė kundėrshtohet me atė qė ėshtė nė zemėr, prandaj cila ėshtė nevoja dhe dobia e kėtij shqiptimi nėse ai kundėrshton atė qė gjendet nė zemėr. Disa dijetar nuk pajtohen me kėtė mendim.
    Pesėdhjetė sahabe, dhjetė nga tė cilėt janė tė pėrgėzuar me xhenet sa kanė qenė gjallė, e kanė transmetuar se pas ēdo tekbiri u kane ngritur duart. Imam Buhariu ka thėnė:““Kanė thėnė Hasani dhe Humejd iben Hilali:““Shokėt e tė Dėrguarit te Allahut s.a.v.s., kishin zakon tė ngrinin duart lart (gjatė thėnies se tekbirit, rėnies dhe ngritjes nga rukuja) dhe askush nuk pėrjashtohet nga kjo““. Ngritja e duarve deri tė niveli i supeve apo deri tė skajet e laprės se veshve.
    Njė nga gabimet qė bėhet gjatė namazit ėshtė ngritja e shikimit kah qielli apo kah imami, shikimi nė tė majtė apo nė tė djathtė, gjė e cila shkakton huti dhe largon vėmendjen e personit nga namazi, derisa jemi duke u falur jemi tė urdhėruar tė ulim shikimet tona dhe tė shikojmė vetėm nė vendin ku do te bėjmė sexhden, me pėrjashtim kur jemi nė teshehud dhe nė kėtė rast personi duhet tė shikoj gishtin e tij tregues dhe tė mos e largojė shikimin e tij nga kjo.
    Ka thėnė Aisheja r.a.““E pyeta tė Dėrguarin e Allahut, s.a.v.s., nė lidhje me shikimin rethė e rrotull gjatė namazit““. Ai tha:
    ““Kjo ėshtė mėnyre e vjedhjes me tė cilėn shejtani merr njė pjese tė namazit tė robit““.
    Buhariu(2/234)
    Nuk ėshtė mirė qė gjatė namazit tė mbylleni sytė, nuk ėshtė nga suneti.
    Njė gabim tjetėr gjatė namazit ėshtė lėvizja e tepėrt pa ndonjė nevojė, thjesht pėr argėtim, dėfrim a lojė, ēka shkakton largimin e zemrės nga pėrkushtimi i plote nė namaz. Disa nga kėto lėvizje tė panevojshme janė kėrcitja e gishtave, pastrimi i thonjve, lėvizjet e vazhduara tė kėmbeve, rregullimi i kapelės nė kokė, shikimi i orės, lidhja e rripit, ose animi i tepėrt nga njėra ane nė tjetrėn , kurja e hundės, ose luajtja me mjekėr. Kėto vepra e pasojnė shpėrblimin e namazit.
    Njė hadith qė me pėlqen shumė qė transmetohet nga i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., pa disa njerėz qė lėviznin duart nė namaz pa ndonjė nevojė dhe u tha:
    ““Ē“po bėni Ju shohė tė ndritni (lėvizni) duart si tė jeni bishta kuajsh tė pazbutur. Qėndroni tė qetė nė namaz““.
    Muslimi 43o
    Transmeton Ebu Hureje se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Kur dėshiron tė falesh, merr abdes nė mėnyre tė plotė, drejtoje fytyrėn tendė kah kiblja dhe thuaj tekbirin, pastaj kėndo nga Kurani, atė qė di pėrmendesh, pastaj bjer nė ruku derisa tė qetėsohesh nė tė. Pastaj ngrije kokėn derisa tė drejtosh shpinėn, e pastaj bjer nė sexhde derisa tė qetėsohesh nė tė, pastaj ulu nė gjunjė derisa tė qetėsohesh, e pastaj bjer nė sexhde derisa tė qetėsohesh nė tė dhe kėtė tė njėjtėn pėrsėrite nė tė gjitha namazet tuaj``.
    Buhariu (2/237)
    Nga Ebu Mesud el-Bedri transmeton se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Nuk i pranohet namazi i njė njeriu derisa tė mos e drejtojė shpinėn nė ruku dhe nė sexhde““.
    Imam Ahmedi ne Musnedi(4/122)
    Ka thėnė Abdurrahman iben Shibel se:
    ““I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., na ka ndaluar qė nė namaz tė ēukitur si korbi, tė zgjatemi si qeni dhe tė veēojė pėr vete njė vend tė caktuar nė xhami si deveja (qė veēon njė vend nė caktur)““.
    Vlen tė pėrmendet se recitimi i duasė se Kunutit nė namazin e vitrit duhet tė behėt pas rukusė.
    Tirmidhiu pėrmend prej Ebu Mes“ud r.a. se Pejgamberi s.a.v.s. ka thėnė:
    ““Nuk ėshtė namazi i kryer nėse njeriu nuk e drejton shpinėn e tij nė ruku dhe nė sexhde``.
    265
    Prej Ubade b.Samitit se Pejgamberi s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Kur njeriu e kryen mirė namazin e tij dhe e plotėson rukunė dhe sexhden, namazi thotė:- Allahu tė ruajė ashtu siē mė ruajte mua, dhe pastaj ai namaz do tė ngrihet. Ndėrsa nėse e kryen keq namazin, duke mos e plotėsuar as rukunė e as sexhden, namazi thotė llahu tė shkatėrroftė ashtu siē mė shkatėrrove mua , dhe ai namaz do
    tė mbėshtillet ashtu siē mbėshtillen rrabet e njeriut dhe me tė do tė qėllohet namazliu nė fytyrė““.
    Ebu Davud Tajalisi 585
    Abas iben Abdul Mutalib pėrcjell se i Dėrguari i Allahut;s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Jam urdhėruar tė bėjė sexhde me shtatė (gjymtyre): me ballė, hundė, dy duar e gjunjė, dhe gishtat e kėmbeve““.
    Muslim
    Ēdo falės duhet vėrtet tė gjunjėzohet dhe tė prekė me kokė nė tokė. Ku po ashtu i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Nuk i pranohet namazi i atij, hunda e tė cilit nuk e prek token““.
    Hakim ne Mustedrek
    Gabim i atij qė duke venė ballin poshtė ndėrsa e ngre hundėn lart, ose tė atij qė ngre shputėn, ose gabimin e atij qė, derisa ėshtė nė sexhde, ve njėrėn shputė mbi tjetrėn e nuk e vendos nė tokė.
    Gjithashtu i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., urdhėroi atė qė gabon nė namaz tė jetė i qetė dhe i pėrulur nė sexhde, dhe ai qė vjedh nė namazin e tij, ėshtė me i keqi i vjedhėsve.
    Duart e tij duhet tė jenė nė nivel me supet ose veshėt, shuplakat tė jenė nė nivel tė supeve apo veshėve e jo nė nivel tė gjunjėve. Gishtat e kėmbeve duhet tė jenė tė drejtuara kah kibla, thembrat duhet tė ngritėn bashkė dhe kėmbėt duhet tė shtrihen(zgjaten). Bėrrylat duhet tė ngrihen nga toka, tė mbahen anash trupit.
    Disa njerėz, gjatė faljes se namazit veprojnė si shtazėt, duke u ngjasuar atyre, gjė qė tregon pakujdesinė e tyre ndaj namazit. Pėr shembull, ata shohin shumė pėrreth, siē benė dhelpra, i shtrijnė parakrahėt nė tokė, siē benė qeni, falen shpejt, si korbi kur grabit diēka, ngulen pas njė vendi nė xhami si, deveja qė ngjitet nė njė vend e bishtit tė kalit tė egėr.
    Shebib ebi Reuh transmeton sipas disa shkove tė Dėrguarit te Allahut,s.a.v.s., e fali bashke me atė namazin e sabahut. I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., kėndoi kaptinėn Rum. Pėrderisa kėndonte kėtė sure i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., harroi disa ajete e pasi pėrfundoi namazin, ai tha:
    ““Si ėshtė puna me disa njerėz qė falen me nė dhe nuk pastrohen si duhet. Pėr shkak tė tyre nė i ngatėrruam disa ajete tė Kuranit““.
    Kushdo qė e prish abdesin para se tė japė selam, atėherė namazi i tij prishet, pa marre parasysh a ėshtė namazi farz apo sunet.
    Sa i pėr kėtė njerėzit qė lėvizin gishtin tregues (ulur ne teshehud) poshtė e lart, qė nuk ėshtė sunet i tė Dėrguarit tė Allahut,s.a.v.s., por pasi hadithi nuk tregon njė mėnyre tė caktuar tė lėvizjes, dijetaret janė tė mendimit se gishti duhet tė jetė i ngritur .
    Sot ka shumė njerėz(myezin) qė thėrrasin ezanin dhe nuk e dine formėn e drejt tė ezanit si dhe nuk janė tė vetėdijshėm pėr madhėshtinė e kėtij akti nė sheriatin islam.
    Kėndimi i ezanit nė njė mėnyre tė tillė sikur tė ishte ndonjė kompozim muzikor melodik, gjė qė shpie deri tė ndėrrimi i shqiptimit tė zanoreve dhe bashkėtingėlloreve.
    Njė sunet i braktisur ėshtė se duhet tė kėtė dy myezin pėr ezanin e namazit tė sabahut.
    Ai qė dėgjon ezanin, ėshtė sunet tė thotė ““La havle ve la kuvete il-la bil-lah““ (Nuk ka fuqi dhe pushtet pėrveē Allahut) por pasi myezini tė thotė ““Haje ales-Salah dhe Haje alel felah““.
    Nga gjerat e urrejtura janė kur, gjatė ikametit (Kad kametis salah) Namazi po fillon , ecni me shpejtėsi, por duhet tė ecni me qetėsi butėsi, ėshtė e urrejtur dalja nga xhamia posa thirret ezani, ėshtė e urrejtur kur imami shqipton tekbirin fillestar, ata ende janė duke folur, tjetėr gabim qė behėt nė xhami ėshtė se disa njerėz mblidhen bashkė dhe flasin pėr gjera tė jetės sikurse duke i ngjasuar kafeneve.
    Gabimi tjetėr ėshtė ulja menjėherė pasi tė hyn nė xhami pa i falur dy rekate tehijjetul mesxhid.
    Transmeton Ebu Katade se i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Kushdo qė dikush hyn nė xhami, duhet tė falė dy rekate para se tė ulet““.
    Kėndimi i sures Ihlas tri herė para fillimit te namazit ėshtė risi.
    Gabim tjetėr qė behėt nga ata qė shqiptojnė ikametin pa leje tė imamit, me rregull kush e thėrret ezanin duhet thirrur edhe ikametin, ikameti nuk guxojnė tė thėrrasin duke ecur.
    Gabim tjetėr ata qė qėndrojnė menjėherė pas imamit dhe nuk janė njerėz tė ditur, mos tė them injorant, por gjithnjė pėrpiqen qė tė qėndrojnė pas imamit, ku i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Ata qė janė tė ditur le tė qėndrojnė pas meje...dhe ruajuni nga tregjet““.
    Muslim 432
    Gabim tjetėr ėshtė mosplotėsimi i rreshtave, duke mos u afruar se bashku dhe mos mbushja e zbrazėtive nė reshtė. Nga Xhabir iben Semure se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Pėrse nuk qėndroni nė saf(reshte) ashtu si qėndrojnė engjėjt para Zotit tė tyre““.
    Enes iben Maliku transmeton se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Drejtoni safat tuaj sepse unė vėrtete ju shoh pas shpinės sime““.
    Enesi r.a. thotė :
    ““Kėshtu secili nga nė e ngjiti krahun e vet me krahun e atij qė i kishte afėr dhe kėmben e vet me kėmben e atij““.
    Buhariu 725
    Duhet pasur kujdes, qė plotėsimin e zbrazėtirave nė safa tė afrohen nė mes veti me butėsi dhe pa vrazhdėsi, i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., ka thėnė:
    ““...Unė e shohė shejtanin duke hyrė nė zbrazėtirat e safave sikur tė jetė dele galė e vogėl““.
    Kur myezini thotė Kad kametis salah, urdhėrohet ti rregullojnė dhe plotėsojnė safat.
    Disa thonė se Allahu i Madhėrishėm nuk i shikon safin e shtrembėr, ku kjo thenjė konsiderohet si i shpikur.
    Njė gabim tjetėr ėshtė kur disa vijnė herėt nė xhami dhe nuk dėshirojnė tė falen nė safin e parė.
    Mos njohja e gjuhės arabe sjell shumė probleme nė shqiptim pėr shembull, gjatė shqiptimit tė tekbirit fillestar, e ato gabime janė :
    Fytja e shkronjės hemze pytesore, p.sh. nė fjalėn Allah e shqiptojnė
    ““A Allahu Ekber““dhe konsiderohet kufer-mohim nė shprehje, disa fusin pytesoren
    nė fjalėn nė vend Ekber, shprehen ““E Ekber““, apo futja e shėronjės elif ““E““pas shkronjės ““b““ dhe shkronjės ““r““ nė fjalėn““Ekber““, ata thonė““Ekbeer““qė ėshtė shumėsi i ““keber““qė ka kuptim daulle. Fshirja e shkronjės““h““nga fjala ““Allah““ dhe ndryshimi i germės““e““ nė ““u““nė fjalėn““Ekber““ata thonė ““Allauekber““,disa zgjatin shkronjėn e mesit ““a““tė fjalės““Allah““.
    Gabimet qė bėhen gjate kėndimit tė fatihes, nė ditėt e sotme, mund ti dėgjosh nė namaz sesi lexojnė fatihen me njė frymė, duke mos u ndalur pas ēdo ajeti.
    Myslimanet bėjnė gabime tė rrezikshme, ata i ndryshojnė shkronjat nė disa tė tjera. Pėr shembull, ata thonė““el-lezine““nė vend tė ““el-ledhine““, apo thonė ““ve ledh-Dhalin““nė vend tė ““ve led-Dalin““, duke ndryshuar““d““nė ““dh““ose thonė ““elhemdu lilahi““nė vend tė ““el hamdu lilahi““. Apo thojnė ““ijjake nabudu ijjake nestein““duke fshirė lidhezen ““ve““(dhe) nga ajeti. Tė tjerėt thonė ““ijake““duke lene pashqiptuar dyfishin e germės““j““dhe nėse lexuesi e mendon qėllimisht kėtė kuptim, atėherė ai behet jobesimtar, sepse kuptimi ““ijake““ėshtė drita e diellit. Disa njerėz thonė““Amin““jashtė normave dhe dyfishojen theksin tė shkronja““m““ku mund nė kėtė mėnyrė, namazi i tyre tė mos pranohet.
    Gabim tjetėr bėrja e veprimeve tė namazit pėrpara imamit apo njėkohėsisht me kėtė Ebu Hureje r.a. transmeton se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė :
    ““A nuk frikėsohet ai qė e ngrit kokėn para imamit nga rukuja apo sexhdja se Allahu do ti bėjė kokėn si tė gomarit““.
    Buhariu 2/182
    Janė tri raste nė lidhje me namazliun dhe imamin : namazliu e arrin rukun me imamin, kjo i llogaritet si njė rekat i plotė, ose namazliu nuk e arrin rukun me imamin dhe nė kėtė rast nuk llogaritet si rekat i plotė, ose namazliu nuk ėshtė i sigurt qė e ka arritur rukun me imamin, atėherė namazliu nuk do tė llogarit kėtė rekat.
    Bazuar ne hadithin e Xhabirit r.a.ka thėnė:
    ““Falja e namazit nė xhaminė shenjtė nė Meke ėshtė sa njėqindmijė namaze, njė namaz nė xhamin Medine ėshtė sa njėmijė namaze dhe njė namaz nė xhamin ne Kuds- Aksa ėshtė sa pesėqind namaze diku tjetėr““.
    Duhet theksuar se lenja e namazit me xhemat nuk ėshtė nga mėkatet e vogla por ėshtė mėkat i madh.
    Gabim tjetėr ėshtė qė pas namazit, disa persona nė vend se tė pėrshėndesin me Es-Selamu alejkum, thonė :““Allahu ta pranoftė namazin tėnd (Allahu tė beftė kabull)““edhe pse Allahu i Madhėrishėm thotė :
    ““Pėrshėndetja e atyre , kur ta takojnė Atė, ėshtė paqe““Selam““. Ai u ka pėrgatitur atyre shpėrblim bujar““.
    Ahzab 44
    Abdullah iben Amer ka thėnė :
    ““E kom parė tė Dėrguarin e Allahut, s.a.v.s., duke bėrė tesbih me dorėn e tij tė djathė““. Ebu Davudi 1502
    Gabim tjetėr ėshtė e urryer biseda pas namazit tė jacisė, sepse janė urdhėruar qė tė flenė pas namazit tė jacisė me shpirt tė pastėr.
    Kalimi para personit qė falet, ku i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Nėse personi qė kalon para duarve tė atij qė falet do tė dinte madhėsinė e mėkatit tė tij, atėherė do tė preferonte me mirė tė priste dyzet vjet sesa tė kalonte para tij““.
    Gabimet gjatė namazit tė xhumasė, ku i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Kushdo qė e dėgjon ezanin e namazit tė xhumasė dhe nuk merr pjese nė tė, e pastaj e dėgjon prapė dhe nuk merr pjesė, e pastaj e dėgjon pėr tė treten herė dhe nuk merr pjese, Allahu do t“ia vulosė zemrėn e tij dhe do ta shendojė atė zemėr hipokriti““.
    Bejhekiu 2/53
    Le tė ruhen nga Allahu i Madhėruar ata qė e lėnė namazin e xhumasė, kėta njerėz: shikuesit dhe telespektatorėt e ndeshjeve tė futbollit, rojet e mbretėrve dhe udhėheqėsve, dhėndri, ata qė shkojnė tė piknik nė ditėn e xhumasė, etj.
    Futbolli sot ėshtė bėrė njė nga mjetet shkatėrruese tė cilėn armiket e Islamit e pėrdorin kundėr tij dhe i nxisin tė tjerėt ta pėrdorin atė. Kjo ėshtė e qartė nė protokollin nr.13 te““Protokollet e Sionit(Izraelit)““ku thuhet:““...me qellim qė njerėzit tė devijojnė tė mbesin nė huti dhe tė mos dinė se ēka i pret dhe as tė mos shqetėsohen pėr ēėshtjet e tyre, nė do tė tėrheqim vėmendjen e tyre duke pėrdorur mjetet e argėtimit dhe zbavitjes, lojėra tė kėndshme, lojėra tė tjera dhe ēka dėshirojnė epshet e tyre, do tė ndėrtojmė pallate tė stolisura dhe tė zbukuruara dhe do tė bėjmė qė mediet tė propagandojnė duke i futur ata nė garat e sportit dhe lojėrat artistike““.
    E pra i nderuari vėlla i dashur mysliman ēka dėshiron armiku yt nga ti.
    Gabimet e taksojnė shpėrblimin e namazit tė xhumasė, ku nga Eus iben Eus transmetohet se e ka dėgjuar se Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., duke thėnė:
    ““Kush lahet dhe pastrohet mirė nė ditėn e xhuma, shkon herėt nė xhami, ecėn nė kėmbė e jo duke kalėruar , i afrohet imamit, e dėgjon atė dhe nuk flet, atėherė pėr ēdo hap tė tij do tė kėtė shpėrblimin e njė viti tė tėrė tė agjėrimit dhe faljes se namazit tė natės““.
    Ahmedi ne musned 4/104
    Nga Ebu Hurejre r.a., rrėfen se i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Nėse i thua shokut tėnd: hesht nė ditėn e xhumasė kur imami ėshtė duke e mbajtur humben, atėherė pa dyshim ti ki (fol fjale tė pavlerė)““Njė version tjetėr““Kush qė flet (gjate hutbes), nuk ka xhuma““.
    Shumė njerėz nė ditėt e sotme i humbin kėto shpėrblime dhe mirėsi pėr shkak tė pėrtacisė apo injorancės dhe e humbin sunetin e te Dėrguarit te Allahut, s.a.v.s.
    p.sh.
    Se pari nuk ka ēka tė vijė nė xhuma as njė njeri i cili ka mėndur, mendon apo do tė mendojė diē tė keqe pėr atė imam-ligjėrues, mos tė humbė kohė se kot falet-harrojė atė xhami, harrojė atė imam, sepse ėshtė nga mėkatet e mėdha, atė ditė feste, se xhumaja ėshtė festė e madhe pėr myslimanit, imami ėshtė person qė pėrfaqėson ma tė dashurin tonė e kėsaj jetė, tė Dėrguarin e Allahut tė Madhėruar, Muhamedin s.a.v.s., O Allahu im i Madhėruar largona nga kėta persona, sepse kėta pa dyshim, janė persona nga tė humburin e vėrtet.
    Ata nuk vijnė herėt pėr namazin e xhumasė
    Ata qė nuk lahen-pastrohen dhe nuk pėrdorin parfumet dhe misuakun,
    Biseda dhe mosdėgjimi i fjalėve tė ligjėruesit tė hutbes nė ditėn e xhumasė,
    Disa flenė derisa imami ėshtė duke mbajtur hutben
    Ėshtė e pėlqyer qė personi i cili ėshtė pėrgjumesh(i kotur) tė ngritėt nga vendi i tij dhe tė shkojė nė njė vend tjetėr nė xhami.
    Disa njerėz e kthejnė shpinėn kibles dhe imamit derisa ai ėshtė duke e mbajtur hutben. Nga Iben Kajimi (Allahu qoftė i kėnaqur me tė) nė lidhje me sjelljen e shokėve tė Dėrguarit tė Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:““Kur i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., e mbante hutben nė kembė, tė gjithė shokėt e tij e kishin zakon tė kthenin fytyrėn kah ai dhe ai qėndronte pėrballe tyre““.
    Disa njerėz luajnė me tespih apo me diēka tjetėr derisa imami ėshtė duke mbajtur hutben.
    Kapėrcimi mbi kokat e njerėzve shqetėsimi i tyre nė xhami ditėn e xhuma,
    Ka thėnė Abdullah iben Buser(Allahu qoftė i kėnaqur me tė)““ Njėherė njė njeri erdhi dhe po kapėrcente mbi qafet e njerėzve nė ditėn e xhuma, derisa i Dėrguari i Allahut: s.a.v.s., ishte duke e mbajtur hutben dhe i tha:
    ““Ulu poshtė, sepse mjaftė i lėndove e i shqetėsove njerėzit dhe ke ardhur me vonesė““.
    El-Muxhteba 1/207
    Disa njerėz qėndrojnė ulur tė zvarritjen kėmba-duar(si fėmijėt). Kjo shaton dembeli.
    Nė ““Sahihun““e Buhariut transmetohet nga Xhabiri (Allahu qoftė i kėnaqur me tė)““ka thėnė:
    ““Njėherė njė person hyri nė xhami derisa i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ishte duke mbajtur hutben, e pastaj i tha atij:““A je falur o filan““Njeriu tha:““Jo``. I Dėrguari i Allahut , s.a.v.s.,tha:““Ngrihu dhe falu``
    Disa nga gabimet e ligjėruesve gjatė hutbes.
    Para se gjithash ligjėruesi duhet tė njohė mirė gjuhen, posaēėrisht renditjen e fjalive, tė jenė nė gjendje tė flasin rrjedhshėm me njerėzit duke pėrdorur shprehje tė thella, tė cilat ndriēojnė mendjen e dėgjuesve.
    Nė ditėt e sotme hutbet janė bėrė me tradicionale dhe mbajtja e tyre ėshtė bėrė njė punė zyrtare e cila kryhet duke i mėsuar pėrmendesh letrat e shkruara dhe me pas duke e recituar mbi mimber, ėshtė bėrė aq e thjeshte si fshirja e xhamisė.
    Ata harrojnė se pozita e tyre (qėndrimi ne mimber dhe mbajtja e hutbes) ėshtė e njėjte me pozitėn e tė Dėrguarit tė Allahut, s.a.v.s., dhe tė halifeve tė drejtė tė tij dhe ata qė erdhėn pas tyre.
    Mimberi ėshtė amanet qė ua ka besuar Allahu i Madhėruar, tė cilėn duhet tė lartėsoni, tė madhėroni dhe tė thirrni vetėm nė adhurimin e Allahut tė Madhėruar e jo tė lartėsoni vetėt tuaja dhe tė bėheni egoist mbi njerėzit dhe qė njerėzit tė ngritin gishtin kundėr jush.
    Mimberi ėshtė themeluar pėr ngritjen lartė tė fjalės se Allahut tė Madhėruar. Ai nuk ėshtė vend pėr pėrgojim, abuzim, pėrqeshje dhe diskreditimin e njerėzve tė tjerė.
    Mimberi nuk ėshtė vend pėr tė shfryrė urrejtjen e tepruar dhe fanatizmin e neveritshėm, por ėshtė vend i pėrhapjes se tė Vėrtetės(fjalės se Allahut Lavdiplotit).
    Mimberi nuk ėshtė pronė private e askujt, mimberet janė pronė e Allahut tė Madhėruar, Zotit tė boteve, prandaj tė nderuar ligjėrues, ndaloni gjuhet tuaja nga pėrgojimi i myslimaneve, posaēėrisht atyre qė e pasojnė Kuranin, Sunetin. I Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Dijetaret janė trashėgimtaret e tė Dėrguarve““dhe ne njė hadith tjetėr :
    ““Kushdo qė shpreh armiqėsi ndaj tė dashurit tim, unė do t“i shpall lufte atij“.
    Ligjėrues, bėhuni besnik ndaj Allahut tė Madhėruar, tė Dėrguarit tė Tij, s.a.v.s., dhe mos u bėni fanatik pėr njė parti, grup, por kapuni pėr tė vėrtetėn dhe keni kujdes nga pasimi i epsheve, mos i mėrzitni njerėzit me fjalimet e juaja tė gjata dhe pėrkujtoni fjalėt e tė Dėrguarit tė Allahut,s.a.v.s.,
    ““Fjalėt e shkurta dhe namazi i gjatė i njeriut janė shenjė dhe tregues i diturisė fetare tė tij““.
    Muslimi
    Gabimet e ligjėruesve gjatė fjalimit tė hutbes janė.
    - Mospėrshėndėtja e njerėzve kur ligjėruesit shfaqen para tyre,
    - Hipja e ngadalshme mbi mimber,
    - Ngritja e duarve gjatė lutjes etj.
    Gabimet qė bėhen gjatė namazeve tė udhėtimit.
    Disa njerėz kur janė nė udhėtim, falin tė pesė kohėt e namazit nė kohėn e tyre tė caktuar duke mos shkurtuar ato. Kėto njerėz nė kėtė pikė nuk praktikojnė senetin sepse ėshtė vėrtetuar se i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., nė udhėtime shkurtonte dhe bashkonte nė mes tė dy namaze, disa njerėz vejnė njė kusht qė duhet tė kalohet njė largėsi e caktuar ne mėnyre qė tė bashkohen dhe shkurtohen namazet. Sa ėshtė
    kjo distance ėshtė njė ēėshtje qė ka mospajtime mes dijetareve dhe ekzistojnė diku rreth njėzet mendime tė ndryshme nė lidhje me kėtė ēėshtje, por shkurtimi i namazeve fillon me kohėn kur personi del nga qyteti i tij dhe ky ėshtė mendimi i shumicės se dijetareve. Allahu i Madhėruar e di me se miri.

    Sėmundjet e trupit

    Rregullat e diagnozės mjekėsore
    dhe trajtimi

    Mjeku me pėrvoje dhe inteligjent i ndjek 12 rregulla pėr shėrimin e pacienteve:
    - e pėrcakton dhe klasifikon llojin e sėmundjes,
    - hulumton, shkaktarin e sėmundjes,
    - hulumton gjendjen momentale trupore, fuqisė dhe dobėsisė tė pacientit, se a mund ta luftojė sėmundjen,
    - hulumton ekuilibrin e sekrecionit tė trupit,
    - identifikon gjendjen e prishjes se sekrecioneve tė trupit,
    - shqyrton moshėn e pacientit,
    - shqyrton shprehitė e tij,
    - shqyrton stinėn dhe kohėn ku mund tė behet trajtimi ma efikas,
    - shqyrton atdheun e pacientit dhe lloji e tokės ku ėshtė rritur,
    - shqyrton kushtet e jetesės dhe shkallen e ndotjes se ajrit nė tė cilin jeton pacienti,
    - pėrcakton llojin e ilaēit fuqidhėnės qė mund tė pranojė organizmi i pacientit,
    -pėrcakton llojin e ilaēit qė do t“i japė pacientit dhe dozėn e nevojshme pėr tė mposhtur sėmundjen ,
    -qėllimi i mjekut nuk do tė ishte kufizimi vetėm me mposhtjen e simptomave ose izolimin e tyre, por nė vend tė kėsaj tė behet luftimi i sėmundjes, eliminimi radikal i sėmundjes.
    I Dėrguari i Allahut s.a.v.s., ka thėnė““Jam dėrguar si mėsues““. Prandaj, si mėsues, ai ka folur secilit njeri nė pėrputhje me shkallen e tė kuptuarit tė tij.

    Dhimbja e kokės dhe migrenės

    Dhimbja e pėrgjithshme e kokės shkaktohet nga mungesa e ekuilibrit nė kombinimin e sekrecioneve themelore tė trupit, qė ėshtė ērregullim i sekrecioneve tė trupit qė ndjek pothuajse ēdo sėmundje, dhimbja tipike e kokės mund tė jetė e madhe dhe e pjesėrishme, kur dhimbja ėshtė periodike dhe e kufizuar nė njėrėn anė tė kokės, ėshtė quajtur migrenė. Migrena shkaktohet edhe nga mbyllja e enėve tė gjakut nė tru.
    Dhimbja e kokės ėshtė pasoje e inflamacionit tė cipave tė trurit, pėr shkak tė akumulimit tė avujve qė duan tė dalin jashtė, por duke mos pasur mundėsi tė dalin, ata shkaktojnė dhimbje tė fortė dhe intensive tė kokės.
    Secili lloj i dhimbjes se kokės, trajtohet shėrohet nė pėrputhje me llojin dhe shkaktarin e vet, po ka ndonjėherė qė mund tė trajtohet vetėm me pushim. qetėsi dhe rehati.
    Abdullah bin Mesudi i kishte thėnė gruas se vet, e cila ėshtė sėmur““Pse nuk po vepron ashtu siē ka porositur i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., se pari shpėrlaj sytė me ujė tė ftohet dhe lutu:
    ““O Zot i njrėzeve, m“i hiq telashet e mia. Me shėro nga kjo mundje, sepse Ti je Ai i vetmi qė ke ilaē pėr ēdo sėmundje. Zoti i madh, me shėro plotėsisht dhe mos lejo qė tė mė rikthehet sėmundja““.
    Ku gjaku do tė qarkulloj pa pengesa nė zemėr dhe kjo do tė shfaqet ku kėnaqėsia e freskon gjakun, e shpejton qarkullimin e tij nėpėr arterie dhe shuan etjen. Sa me i fuqishėm tė jetė besimi, aq me e madhe ėshtė dashuria pėr Zotin, tė mirėn dhe kėnaqėsia e tė qenit afėr Tij, dhe sa me e pėrzemėrt dhe e zjarrtė tė jetė gjakimi pėr tė takuar Zotin e vetė, aq me e fuqishme behet dėshmia, kėnaqėsia pėr vullnetin e Zotit dhe njohja e dhuratave tė Tij tė panumėrta.

    Imponimi apo heqja dore nga ushqimi
    dhe heqja dorė ndaj njė gjejė.

    ““Lukthi ėshtė vendi i ēdo sėmundje““
    Lukthi i banorėve tė vendeve me klimė tė ftohtė ėshtė i nxehtė, kurse lukthi i banoreve tė vendeve me klimė tė nxehtė ėshtė i ftohet. Kjo ėshtė i ngjashėm me burimet dhe gurrat natyrore, ku uji ėshtė i ftohte verės, kurse me i nxehtė dimrit.
    Shkak i kėsaj ėshtė lloji i tokės, i ujit dhe i ajrit. Nė tokė ekzistojnė shumė dallime, si edhe tė njerėzit. Prandaj secila tokė prodhon ushqimet e nevojshėm me vlera ushqyese qė i nevojiten njerėzve tė atij vendi.
    Kjo botė ėshtė si njė copė akulli i lėne nė diell.
    Ka disa shkallė etapa qė njeriu duhet tė heqė dorė:
    Tė jetė modest, tė mirat tė cilat shpirti i lakmon dhe heq dorė vullnetarisht nga tė gėzuarit e tyre, dhe qė njeriu tė heqė dore nga kėnaqėsitė e kėsaj bote.
    -Si mund tė frikohet njeriu nga varfėria kur e Allahut tim ėshtė:
    ““E Tij ėshtė ēdo gjė qė ekziston nė qiej dhe nė tokė dhe ēdo gjė qė gjendet nė mes tyre, edhe ēka nėn dhe““.
    Ta Ha,6
    Pėrderisa tė mos bindesh se ėshtė me i sigurt nė atė qė ėshtė nė dorėn e Allahut, nuk do tė vije edhe fuqia dhe sinqeriteti i bindjes, fatkeqėsisht njerėzit i ka goditur pasuria, fėmijėt e tė ngjashėm, kėshtu e kanė humbur edhe shpėrblimin nė boten tjetėr.
    Prandaj, koha ėshtė kapitali i njeriut me tė cilin tregton me Zotin e tij tė Madhėruar.
    Njerėzit nė kėtė lami, nė kėtė botė ndahen nė dy lloje:
    1. Ata qė mohojnė boten e ardhshme,
    brenga dhe preokupimi kryesor i tė tillėve ėshtė kėnaqėsia nė kėtė botė dhe dhėnia pas epsheve para vdekjes, dhe
    2. Ata qė me besojnė edhe boten e ardhshme
    edhe shpėrblimin edhe dėnimin pėr veprat e bėra nė kėtė botė, ata ndahen nė
    tri lloje:
    a) ata qe bėjnė mėkat ndaj vetes:
    Shumica prej tyre pėrcaktohen pėr bukuritė dhe tė mirat e kėsaj botė, andaj as shikojnė si i marrin, as si i pėrdorin, kėshtu qė kjo botė ėshtė preokupim i tyre kryesor, kėta janė ithtarėt e lojės, argėtimit, ahengjeve, gostive dhe pispillosjeve, me njė fjale nuk e kanė kuptuar qėllimin e jetės nė kėtė botė.
    b) ata qė nė gėzimin e tė mirave tė kėsaj botė janė tė matur,
    Lidhur me kėtė Omer Ibn El-Hattabi ka thėnė:
    ““Sikur tė mos frikėsoheni se shpėrblimi pėr vepra tė mira nė boten tjetėr nuk do tė me zvogėlohet edhe unė do tu bashkohesha nė gėzimin e kėnaqėsive tė kėsaj botė““.

    c) ata qė, me vullnetin e Allahut,me vepra e tyre tė mira tejkalojnė tė tjerėt,
    Ata janė te vetėdijshėm se Allahu robėrit e Tij nė kėtė botė i ka vendosur pėr ti sprovuar dhe pėr tė parė kush do tė sillet me mirė.

    Aspekti seksual

    Hedhja e spermės nga trupi lehtėson dhe qetėson, pėrkundrazi, pengimi dhe retencioni i spermės se grumbulluar mund tė shkaktojė lloje tė ndryshme tė sėmundjeve serioze, sėmundje mendore dhe ēmendje. E vetmja kėnaqėsi qė ofrojnė marrėdhėniet e kėtilla ėshtė siguruar edhe nė Xhenet, por atje sperma nuk ejakulon, nuk rrjedh nė mėnyre tė natyrshme, dhe as nuk reprodukohet.
    Heqja dorė nga marrėdhėniet seksuale pėr njė kohė tė gjatė e dobėson sistemin nervor, zvogėlon penisin dhe ērregullohej sistemi i tretjes.
    Dobitė nga marrėdhėniet seksuale tė lejueshme pėrfshijnė mbrojtjen e syve qė tė mos e shohin qė nuk ėshtė e lejueshme, ruajtjen e pastėrtisė, kontrollimin e pasioneve. Kjo gjithsesi do tė pėrgatisė dhe do tė pajisė besimtarin dhe besimtaren me dobi tė pakufishme nė kėtė dhe nė boten e ardhshme.
    I Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., i nxiste besimtaret pėr t“u martuar, dhe u thoshte:
    ““Martohuni dhe lidin fėmijė, sepse do tė mburrem me numrin tuaj nė ditėn e dhėnies se llogarive““.
    Ebu Davudi,2050
    Ėshtė sunet qė tė mos kėtė marrėdhėnie seksuale pa pėrkėdhel bashkėshorten, dhe pas ēdo aktit seksual, por para gjumit tė behėt pastrimi( gusul).
    I Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., i ka nxitur njerėzit qė tė zgjedhin vajza tė reja dhe virgjėresha.
    Ėshtė e shėndetshme marrėdhėnie seksuale sepse siguron ekuilibrin ndėrmjet temperaturės dhe tė ftohurit, thatėsisė dhe lagėshtisė.
    Mendimet epshndjellėse,tė fokusimit nė shikimin e fotografive nuk duhet tė detyrojnė veten pėr tė kryer aktin seksual pa pasur dėshire ose nevoje pėr tė.
    Disa mjek pohojnė se marrėdhėniet seksuale me njė grua me pėrvoje sjellin me shume kėnaqėsi sesa me njė virgjėreshe. Natyrisht, ky ėshtė njė mendim i gabuar dhe nuk pėrmban asnjė rendėsi morale apo fetare.
    Ėshtė e detyrueshme kur tė vijė deri tė ejakulimi, ejakulimi tė behėt i plotė tė spermės, sepse nėse mbetet nė trup, ku prishet dhe kalbėzohet, si pasoje e kėsaj, kėta mikroorganizma tė kalbėzuar, nė tė cilin trupi nuk mund t“i hedh jashtė vetėm nėpėrmjet koitusit, do tė mbeten nė gjak dhe aty do tė shkaktojnė toksikimin.
    Sa i pėrket marrėdhėnies seksuale anale janė tė ndaluara, i Dėrguari i
    Allahut, s.a.v.s., ka thėnė:““I mallkuar qoftė ai qė kryen marrėdhėnie seksuale anale me gruan““.
    Ahmedi,2/444
    Ku ėshtė ligji i xhunglės.

    Dashuria e flaktė ose shfrenimi seksual ėshtė njė lloj i sėmundjes se zemrės.
    Allahu i Gjithėfuqishėm e ka pėrmendur rastin e Zelihas, gruas se ministrit Egjiptian , me Jusufit a.s., ku Allahu tregoi mėshirėn e vet ndaj Jusufit a.s. i cili menjėherė e dalloi ēka ėshtė e drejt e ēka jo, pra gabim, ēka ėshtė e vėrtetė e ēka gėnjeshtėr, dhe ēka ėshtė e ndaluar e ēka ėshtė e lejuar, u nis kah dera pėr t“u
    larguar, pėr t“i shpėtuar kurthit qė ia kishte ngritur Zelihaja.
    Allahu i Gjithėfuqishėm gjithashtu ka pėrmendur rastin e Luti a.s. pėr ti shkatėrruar qytetet Sodoma dhe Gomora.
    Nė Sahihul-Hakim ėshtė shėnuar se i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Cilindo lloj tė njerėzve e do individ (ose qė shoqėrohet me tė nė kėtė botė), ai do tė ringjallet se bashku me tė(nė jetėn pas vdekjes)``.
    Ahmedi,6/145,
    Njerėzit e drejtė, tė pastėr, tė sinqertė dhe tė mirė mblidhen dhe qėndrojnė bashkė nė kėtė botė dhe, me vullnetin e Allahut, ata do tė qėndrojnė se bashku edhe nė jetėn pas vdekjes. Ngjashėm me kėtė, kriminel, tė padrejtėt, shtypėsit dhe njerėzit tė tjerė tė kėqij qėndrojnė se bashku nė kėtė botė dhe, me siguri, do tė jenė se bashku edhe nė botėn tjetėr pas vdekjes.

    KAPITULLI I DYTĖ-SHPIRTI

    ““...Thuaj:““Shpirti ėshtė ēėshtje e Allahut...``. Isra 85
    ““Allahu ėshtė Krijuesi i ēdo gjėje...``.
    Zumer 62

    Shumė dijetar janė tė mendimit se nefsi i njeriut ėshtė ai qė e pengon zemrėn tė arrijė deri tė Zoti i vet, nė kėtė drejtim ka dy lloj njerėzish, nefsi i tė cilėve i ka pushtuar dhe i ka detyruare tė nėnshtrohen, andaj janė tė humbur, dhe lloji tjetėr qė e ka mposhtur nefsin e vet dhe e ka detyruar ti bindet dhe nėnshtrohet urdhrave tė tyre.
    Ai qė arrin ta mposhtė nefsin e vet, ia ka dalė dhe ka fituar, ndėrsa ai qė e lejon tė mposhtėt nga nefsi i tij, ka pėsuar dhe ėshtė i humbur, sepse nefsi fton pėr shfrenim.
    Allahu i Madhėrishėm nė Kuranin Famėlartė nefsin e ka pėrshkruar me tre atribute:
    shpirt i bindur, shpirt qortues , dhe shpirt qė ėshtė i pirur pėr tė keq.
    Shpirti i qetė-Nefsi Mutmeine
    Tenja e Lavdiplotit:
    ““O ti shpirt i bindur plotėsisht““- Fexhr 27.
    ““Ata qė besuan dhe me tė pėrmendur Allahun, zemrat e tyre qetėsohen, pra ta dini se me tė pėrmendur Allahun zemrat stabilizohen``. Rra“d 28
    Siē thotė i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s.,““Iman i pastėr““.
    Nga Ibn Abbasi r.a.,transmetohet se i Dėrguari i Allahut, s.a.v.s., tė kėtė thėnė:
    ““I qetė, do tė thotė: tėrėsisht i bindur““.
    Ky ėshtė njeriu tė cilin e godet ndonjė fatkeqėsi, por duke qenė i vetėdijshėm se kjo ėshtė nga Allahu-pajtohet me realitetin dhe mbetėt i lumtur, pos kėsaj nuk ka kurrfarė dėshire, epshi, as nevojė pėr tė imtuar tė tjerėt, nė vend tė krenarisė dhe mendjemadhėsisė ėshtė modest, dhe nuk shpenzon nė gjera qė nuk e afrojnė kah Zoti i tij.
    E ska dyshim se pendimi pėrmban njė qetėsi dhe siguri e stabilitet, ēdo epsh ka dehje, e cila ia kalon dehjes se alkoolit, kėshtu edhe hidhėrimi posedon dehje mė tė madhe se dehja e pijes.
    Sikur njeriu tė jetė i drejtė ndaj shpirtit tė tij do tė gjejė atė tepėr tė shqetėsuar, tė frikėsuar dhe tė pasigurt kur ai i humb ato, por dehja ia mbulon ato dhe kur t“i hiqet mbulesa i sqaron realitetin nė tė cilin ishte, p.sh. pėrsosuria e syrit ėshtė nė shikim, pėrsosmėria e veshit ėshtė nė dėgjim, pėrsosmėria e gjuhės ėshtė nė tė folur, atėherė pasojnė dhimbja dhe pakėsimi sipas humbjes se saj. Prandaj shpirti i qetėsuar , ku ai qetėsohet largohet nga dyshimi nė bindje, nga injoranca nė dituri, nga hutimi nė rikujtim, nga tradhtia nė pendim, nga jo sinqeriteti nė sinqeritet, nga gėnjeshtra nė tė vėrtetėn, nga dobėsia nė zell.



    Shpirti vetėqortues-Nefsi Levvame

    Ky ėshtė shpirti i cili nuk mund tė qetėsohet, herė gėzohet, e herė pillohet, herė-herė ėshtė i kėnaqur, e herė i hidhėruar dhe herė ėshtė i bindur, e herė i frikėsuar.
    Shpirti i qortuar, ėshtė shpirt tė cilin e qorton pronarin e tij, pėr atė qė nuk ėshtė mjaftė i pėrkushtuar ndaj Allahut Madhėrishėm.
    Ky lloj shpirti dyshon brenda ditės, muajit, vitit dhe jetės, ai dyshon shumė, kujton, harron, pranon, refuzon, zbutet, zbulon, pendohet, ashpėrsohet, do urren, gėzohet, pikėllohet, kėnaqet, hidhėrohet, respekton, frikėsohet, prishet dhe shumė gjendje tė cilat ai i pėrjeton brenda nė kohe.
    Shpirti qortues dhe i qortuar ėshtė vazhdimisht qorton veten e tij pėr mangėsinė nė bindje nė Allahun, me tė gjitha pėrpjekjen e tij.
    Nė lusim Allahun e Madhėruar qė tė na mbrojė nga e keqja e shpirtrave tanė dhe e keqja e veprave tona.
    Shpirti qė ėshtė i pirur pėr tė keq-Nefsi Emare
    Shpirtin e qetė gjithnjė e pėrcjell meleku i cili e orienton e frymėzon me vėrtetėsi, i urdhėron shpirtin tė besojė Allahun e Madhėrishėm, nė anėn tjetėr shpirti i cili nxitė pėr prapėsi, e pėrcjell shejtani i cili mashtron, i futė premtime tė rreme, i udhėton dhe ia zbukuron tė keqėn e udhėton krejt nė kundėrshtim me urdhrat e melekut.
    Siē thotė i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s.:
    ““... Shejtani u premton varfėri dhe ju urdhėron me imoralitet ...``
    Hulumtimi i ndėrgjegjes se shpirtit Imam Ahmedi nga Omer Ibn El-Hattabi r.a., transmeton tė kėtė thėnė:
    ““Llogarituni vetė, para se nga ju kėrkohet tė jepni llogari““.
    Besimtarėt janė tė tillė qė Kurani i ndalon tė mos dėshtojnė, andaj i mbron nga shkatėrrimi. Ai asgjė nuk e ka tė sigurt, pėrderisa tė takohet me Allahun e Madhėrishėm, ngase e din se do tė pėrgjigjėt pėr gjithēka qė dėgjon me
    veshė, shikon me sy, thotė me gjuhė, prekė me duar, shkelė me kėmbė, shkurt gjithēka qė bėnė.
    Nga ēuditė mė tė mėdha tė njerėzve ėshtė se ai i bėn magji mendjes dhe zemrės ku janė me mendje e ėndrra tė fėmijėve.

    A kanė njohuri tė vdekurit pėr vizitėn dhe pėrshėndetjen e tė gjallėve?

    Ibn Abdul-Berri na tregon se ėshtė vėrtetuar qė i Dėrguari i Allahut,s.a.v.s., ka thėnė:
    ““Sa herė qė njė mysliman kalon pranė varrit tė vėllait tė tij, tė cilin e ka njohur nė kėtė botė dhe e pėrshėndet atė me selam, Allahu ia kthen shpirtin atij (pronarit tė varrit) qė ta kthejė selamin``.
    Hatibi nė Tarib 6/3175
    Nė dy Sahihėt(Buhariu dhe Muslimi) transmetohet se Omeri r.a. i tha: O i Dėrguar i Allahut, si po flet njerėzve tė cilėt janė kalbur ? Ai u pėrgjigj:
    ““Pasha Atė qė mė dėrgoi me tė vėrtetėn, ju nuk mė dėgjoni mė mirė se ata, por nuk kanė mundėsi tė na pėrgjigjen``.
    Buhariu 3976
    Dėrguari s.a.v.s., vendosi ligj pėr umetin e tij: qė kur t“i pėrshėndesin banorėt e varrezave me selam, t“i pėrshėndesin sikur ata janė duke iu folur, e tė thonė:
    ““Es-selam alejkum shtėpi e popullit besimtar``.
    Muslim –El Xhenaiz 104

    Pėr vizita tė vdekurit njoftohen nė mbrėmjen e ditės sė xhumasė dhe nė ditėn e shtunė deri nė lindje tė diellit. E pse jo nė ditėt e tjera?, pėrshkak tė vlerės dhe madhėshtisė sė ditės sė xhuma.
    Ėshtė vėrtetuar nė Sahih se i vdekuri ndihet mirė me ata tė cilėt ia pėrcjellin xhenazen edhe pas varrosjes sė tij.

    Tė vdekurit pyesin pėr tė gjallėt dhe janė nė dijeni pėr fjalėt dhe veprat e tyre

    Nga Ebu Hurejre r.a. i cili transmetoi se Pejgamberi Muhamedi s.a.v.s.,tha:
    ““Nuk ka asnjė qė mė pėrshėndet mua me selam, pėrveē se Allahu do tė ma rikthejė shpirtin tim qė t“ia kthejė selamin``.

    Po ashtu Ai s.a.v.s., i mėson sahabėt r.a., kur tė hynė nė varreza tė thonė: ““Es-Selam Alejkum o banorė tė kėtyre shtėpive``
    Shebib ibn Shejbe tha: Mė porositi nėna ime nė ēastet e vdekjes duke mė thėnė: O biri im, kur tė mė varrosin ndalu tė varri im dhe thuaj: Oj nėna e Shebibit thuaj La ilahe il-ilAllah. Kur e varrosa, u ndala tė varri i saj dhe thashė: Oj nėna e Shebibit thuaj La ilahe il-ilAllah, pastaj shkova. Nė mbrėmje e pashė nė ėndėrr si po mė thoshte: O biri im, gati u shkatėrrova sikur tė mos mė vinte shprehja La ilahe il-ilAllah, pra, ti vėrtet e zbatove porosinė time, o biri im``.
    Takrib,1/346

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •