Kronologjia Shqiptare

[bekim_MK]

Nga legjendat:
*Pellazgët themelojnë Dodonën.
*Kelkët themelojnë Ulqinin.
*Pirro Neoptolemi, i biri i Akilit, bahet mbret i Epirit dhe themelues i dinastisë së Paridëve.
*Heleni, i biri i Priamit, themelon Butrintin.
*Kliniku, i biri i Hyllit, mbret ilirë, u çon 72 anije grekëve për rrethimin e Trojës.
*Enea zbret ndër brigje t'Epirit, në Butrint.
*Selët ruajnë orakullin e Dodonës.
*Tre vllazen ngrehin kështjellën Rozafat në Shkodër.

*1000 para erës sonë - Ilirët ishin fise indo-evropiane që u shfaqnë në pjesën perëndimore të Gadishullit Ballkanik. Shqipëria (Albania) emri rrjedh nga një fis ilir i quajtur Arbër, ose Arbëreshë, dhe më vonë Albanoi, që jetonte në afërsi të Durrësit.
*635 para erës sonë - Gjergji, i biri i Çipselit, me Korçirasit themelon Artën.
*627 - para erës sonë - Korçirasit themelojnë Durrësin; ma vonë Himarën, Pojanin e Qerfozin.
- Dionizi i Sirakuzës themelon Lezhën
*600-550 para e.s - Segovezi, prijësi i Galëve, pushton Epirin.
*435 pes.. -Lind një konflikt midis shteteve qytet të pavarura të Epidamnos dhe Korfuzit.
- Durrësi dhe Arta, së bashku me korintas e taulantë luftojnë kundër korçirasve.
- Galët përshkojnë dhe grabisin Ilirinë.
- Lekë Mollosi sundon n'Epir.
*400-300-pes. - Mbreti Bardhyl bashkoi Ilirinë, Molossinë (Epirin) dhe pjesë të Maqedonisë. Mbretëria ilire arrin kulmin e saj.
*358 para erës sonë - ilirët u mundën nga Filipi II i Maqedonisë.
*356 para erës sonë - Agroni shtron Epirin dhe merr Qerfozin.
*356 pes. - Lindë Leka i Madh.
*356 para erës sonë - Bardhyli, mbret i ilirëve mësynë Maqedoninë.
*355 para erës sonë - Lufta me "Lidhje".
*345-31 Sundimi i Aleksandër MOLOSIT, King of the Hounds, e cila shtrihet në kufijtë e Molossians në brigjet e Adriatikut të ulët.
*336 - Leka i Madh hypë në fron.
*334 para erës sonë - Të bijtë e Bardhylit, Kliti e Glauku çohen kundra (Aleksandrit) Lekës së Madh.
*326 para erës sonë - Vdes Lekë Molosi.
*326 para erës sonë - Vdes Leka i Madh.
*312 para erës sonë - Mbreti Glauk i Ilirisë i dëboi grekët nga Durrësi.
*307-277 Sundimi i Pirros i cili u bë pretendues për fronin e Maqedonisë dhe të angazhohen në fushata ushtarake në Itali dhe Sicili.
*305 para erës sonë -Pirroja në luftë t'Ipsit kundër Dhimitër Poliorcetit.
*287 para erës sonë -Pirroja mund romakët e Kartagjenasit pushtojnë "Magna Greacia", Lybin. Pirroja themelon Berenicen (Prevezen).
*280 para erës sonë -Pirroja mund romakët në Herakle.
*279 para erës sonë- Pirroja në krye të ushtrisë greko-siçiliane kunder Kartagjenasve e Mamertinëve.
*275 para erës sonë- Lufta në Benevent.
*272 para erës sonë -Vdekja e Pirros n´Argos. Vijnë mbas tij Leka, Pirroja II e Ptolemeu.
*250-231 Pas dobësimit të shteteve Enkelit dhe Taulant , rritet shteti Ardian sidomos nën sundimin e Agronit.
*250 -Ilirët fitojnë pavarësinë nën Glaukun, mbas tij vjen i biri Pleurati.
- Sundimi i mbretit Agron kontrollon brigjet perendimore të territorit të Ballkanit nga lumi Kërka në Slloveni deri në Shqipërinë e ditëve të sotshme.
- Agroni pushton Epirin, Qerfozin e lufton kundër "Lidhjes etolike".
- Shkodra kryeqytet i Ilirisë.
*232 - Teuta sundon Ilirinë në emën të Pineut
*231 - Fillimi i mbretërimit të Teutës, mbas vdekjes së burrit të saj Agronit.
*230 - Teuta pushtron ishujt e Dalmacisë e të Liburnies, pushton Durrësin dhe Qerfozin. Teuta pret krenarisht të derguarin romakë, C. Junius dhe L. Coruncanius; ky i fundit vritet në kthim.
*229-168 -Pushtimi romak i bregdetit të ilirëve. Mbretëria Ilire reduktohet në një rrip të ngushtë midis Dubrovnikut dhe Lezhës( Lisus). Në këtë kohë u ndërtua “Rruga Egnatia” nga Dyrrachion (Durrës) në Konstandinopojë
*229-lufta e parë iliro romake . Pas pushtimit të Korfuzit dhe Apollonisë, romakët erdhën në Durrës.
*228 para erës son- Roma i shpall luftë Teutës.
*221 para erës son- Vdes Teuta; Dhimitri pushton krejt Ilirinë e romakët vejnë Pineun.
*220 para erës son- Ilirët shklasin përsëri Maqedoninë.
*219-lufta e dytë iliro-romake .
*219 para erës sonë- Etolianët marrin Epirin e rrethojnë tempullin e Dodonës.
*216 para erës sonë- Dhimitri pushton Vlonën e tjera qytete të Ilirisë.
*205 para erës sonë- Paqja e Durrësit.
*200 para erës sonë- Fillojnë luftat kundër Ilirisë.
*181-68 - Sundimi i Gentit
*168 lufta e tretë-iliro romake. Genti, është rrahur dhe burgosur, u dërgua në Romë. Sundimin romak është vënë për një kohë të gjatë në Iliri.
*167 pes. -Sundimi Romak. Roma del fitimtare kundër mbretit Gentit.
*167 para es. - Vdes Genci n´Iguvium (Spolet) Itali.
*153 para es. - Kryengritja e madhe ilire nën kryesinë e trimit Bato që zgjati 6 vjet.
*83 para es.- Vlora qendër shkencash; këtu kryen mësimet Oktaviani.
*48 para es. - Mark Antoni zbarkon në Nymphaeu (Shën Gjin) del në Lezhë në ndihmë të Pompeut.
*44 para es. - Cezari filloi ndërtimin e një koloni në Butrint. Titi Pomponius Atticus përshkroi zonën si "quietest, vendi coolest, më të këndshme në botë."
*31 para es. - Oktaviani themeloi Nikopolin (Prevezen).
***************** Lindja e Jezusit
*1-100 - Krishterimi erdhi në zonat e populluara ilire.
*6-9 - Kryengritja e Madhe ilire kundër Romakëve e udhëhequr nga Baton. Ajo është shkaktuar gjatë rekrutimit të trupave ndihmëse për të ndihmuar romakët kundër Marcomanëve.
*9 - Perandori Tiberius i Romës i nënshtroi Ilirët dhe ndau Ilirin në mes Dalmacisë, Epirit, dhe Maqedonisë
*59 - Sh'Pali përshkon Ilirinë dhe Epirin me Maqedoni dhe Sh. Ndreu nga Akaja kalon n'Iliri.
*98 - Vdiq i martirizuem Sh´Asti, ipeshkëv i Durrësit.
*Shek. II. Ilirët filluan të njihen me emrin e ri Arbër.
*178/93 - Shën Eleuteri epirotas, Papë shqiptar.
*193- 9 prill, Në Ballkan, ushtari i shquar Septimius Seversus u shpall perandor nga ushtria në Iliri.
*267 - Gotët shklasin Ilirinë.
*287 - Vizigotët përshkojnë Ilirinë.
*282 - Probi, perandor romak dhe fis iliras, nënshtron Gotët n'Iliri.
*283/96 - Karli Papë, nga Salona e Ilirisë.
*300-700 -Gotët, Huns, Avaret, serbët, kroatët, bullgarët vërshuan drejt tokave ilire.
*320 -III- Martirizimi i 40 martirëve në Sebaste t´Arbënit.
*368 - Sundon Valentiniani, i fisit Iliras. Valentiniani dekreton ligjin që populli i vogël i krahinës iliriane të ketë nga një "defensor plebis" (Mbrojtës).
*370 - Krishtënimi i përhapun gjithkund nëpër Shqipni dhe i organizuem plotësisht.
*374 - Kuadët e Sarmatët shklasin Shqipninë.
*376 - Gotët me leje të Arkadit bijnë në Epir.
*378 - Pushtimi i Visigoths në Ballkanin Perëndimor
*387 - Shkodra Seli Arqipeshkvnore.
*395 - Ndarja e Perandorisë Romake. Territori i Shqipërisë i bie Perandoris Lindore - Bizantine. Iliria bahet krahinë dhe thirret Praevalitane. sundon Honori.
*396 -Durrësi metropol i Ilirisë.
*Shek.IV-Shën Donati ipeshkëv i Evoresë n'Epir (kohën e Theodozit të Madh). Shën Prokuli e Shën Martiri (kohen Liçinit) në Ulpianën e Dardanisë-Iliri.
*shek. V- Pushtimi nga Gotët, Averët dhe Keltët perendimorë e lindorë. Ata plaçkitën provincat e Ballkanit, qëndruan për një kohë të shkurtër dhe pastaj lëvizën. Hunët pushtojnë Kosovën.
*402/17- Rufi, ipeshkëv i Selanikut, sundon dioqezet e Ilirisë dhe t'Epirit.
*441 - Pushtimi nga Hunët në Iliri. Në pak vite ato zhdukën dhe shkatërruar disa qytete në Maqedoni dhe Illyri.
*476 - Rënia e Perandorisë Romake.
*481 - Ostrogotët rrethojnë Durrësin. Një pjesë Shqipnie nën Teodorikun.
*493- Justiniani, sundon për do kohë në Ballkan. Në Epir ngrehë kështjellën dhe ndërton një akuedukt.
*529-640 -Pushtimi i fiseve sllave nga Europa Qëndrore duke i dhënë fund autoritetit bizantin. Popullsia ilire tërhiqet në qytetet bregdetare dhe në malet e pjesës së brendshme të Shqipërisë veriore.
*553 - Justiniani, me fis iliras, dëbon Ostrogotët nga Iliria.
*570 - Lindja e Profetit Muhamed as.në Mekë-Arabi Saudike (570-632)
*640/42 - Gjoni IV papë iliras nga Dalmacia.
*687 - Kononi papë nga Thrakija.
*700-800- Fiset sllave vendosen në territorin e Sllovenisë së sotme, Bosnjës, Kroacisë, Mali i Zi dhe Serbisë, dhe asimiluar popullsinë ilire të këtyre rajoneve.
*732 - Shkëputja e peshkopëve shqiptar nga varësija e Romës. Tash ishin në vartësi të Patriarkanës së Konstandinopojës nga Perandori bizantin, Leo Isaurian.
*851-1018 Sundimi bullgar në Shqipëri. Themelohen themat e Durrsit dhe Nikopoli.
*920 - Simeoni car i Bullgarëve shtrinë sundimin deri në Butrint, Himarë e Vlonë.
*990 - Samueli i Bullgarisë pushton Durrësin.
Shek.XI - Normanët, të udhëhequr nga Robert Guiskardi e i biri i tij Boemundi, pushtojnë Shqipninë.
*1019 - Bizantinët i thërrasin shqiptarët albanoi, fis të cilin e përmend Ptolemeu më 150 es.
*1050 -1080 - Shqipria e Veriut nën Serbinë.
*1054 -Ndarja përfundimtare në dy kisha Ortodokse dhe Katolike. Përçarja ndikon ndaj Kristianizmit Shqiptar.Krishterë në Shqipërinë jugore u lanë nën patriarkun ekumenik të Konstantinopolit dhe ato në veri nën papën në Romë.
*1081 -Normanët hyjnë në Shqipëri nga Italia . Durrësi, Vlora, Janina dhe Shkupi në dorë të Normanëve.
*1083 -Normanët, largohen nga Shqipëria
*1085 - Venecianët mundin Normanët afër Butrintit ku vdiq Guiskardi. Bizantinët prapë pushtojnë Shqipninë, Durrësin dhe pak qytete.
*1094 - Emni Albanoi përmendet ndër kombe perëndimore.
*1096 -Ushtritë e kryqëzatës së -I- marshojnë përmes territorit shqiptar .
*1100/200 -Serbët pushtuan pjesët veriore dhe lindore të tokave Shqiptare.
*1108 - Normanët u largua .2 nga Shqipëria
*1110 - Thema e Durrsit provincë në ved dhe kryeqytet
*1149 -Flota e Mbretit Norman Roger, Sicili, plaçkiti disa qytete në brigjet shqiptare. Pas ndërhyrjes së forcave bizantine të Durrësit, ai u kthye në Itali.
*1180 -Mbreti serb Stefan Nemanji, pushton Durrësin.
*1185 - Guljemi II norman, merr Durrësin, Shkodrën, serbët zaptojnë Shqipninë
*1190 -Shpallja e shtetit feudal të Arbërisë (Principata e Arbërit 1190-1216) në veri të Shqipërisë, me Krujën si kryeqytet, arkondi Progon sundon në Arbëri.
*1199-1208 Gjini biri iProgonit - sundon në Arbëri
*1202 - Mihail Ejlluer Komneni pushton Epirin.
*1204 -Venecia fitoi kontrollin mbi shumicën e Shqipërisë, por bizantinët e rimorin kontrollin e pjesës jugore dhe themeluar Despotatin e Epirit.
*1208/16 Princi Dhimitër biri i Progonit sundon në Arbëri.
*1210 - Venediku pushton Durrësin e brigjet e Detit Adriatik.
*1215 - Theodor Ejllori qet venedikasit jashtë Shqipnie.
*1217 - deri në këtë vit Dardania ishte e administruar nga bizanti mirëpo Paleologu më nukë ia arriti të mbrojë këtë territor dhe kaloi nën pushtimin e Nemanjiçve serbë e deri tek beteja e Kosoves serbet mbajten nënë administraten e tyre Daradninë që për bizantin quhej Misija.
*1218/41 - Jovan Ahseni II Car i Bullgarëve pushton Shqipninë e Veriut.
*1240 - Themelimi i Kuvendit Françeskan të Lezhës.
*1245 - Mbahet Konçili i Lionit.
*1257-1258 Kryengritja e arbëreshëve kundër sundimit bizantin.
*1259 - Mihajli Ejllori i jep së bijës, Helenë, si pajë Vlonën, Janinën, Beratin, Durrësin dhe Qerfozin.
*1271 - Mihajli II dhespot në Epir.
*1272 -Mbreti i Napolit Karl -I- anzhuinve (sundoi 1272/85) hyn në Shqipëri nga Italia veriore dhe formon Mbretrin e Arbërit, dhe vetëshpallet Mbret i Shqipërisë. mbretëria e parë shqiptare që prej rënies së Ilirisë. Pjesa e brendshme e Shqipërisë sundohet nga princa bizantinë dhe serbë deri më 1356. Përhapet feja Katolike Romane.
*1272 - Themelohet Kisha e Shën Rrokut.
*1274 - Durrësi rrënohet prej tërmetit.
*1288 - Françeskanët ngrehin së parit Kuvendin e tyne në Shkodër.
*1289 - U ndërtua Xhamia “Ahmed Aga” ¬ në Mlikë-Kosovë. Mendohet se është xhamia më e vjetër në ballkan.
*1290 - Helena e Rashës nderton kishën e Shirqit
*1302 -9.IV- Me urdhën të Senatit të Venedikut lirohet Ambasadori i Turqisë i arrestuem në Lezhë nga proveditori i atij qyteti.
*1304 - Filipi, princ i Tarantit pushton Durrësin dhe rivendosë mbretërinë e Shqipërisë(Arbërit).
*1312/18-Shqiptarët lidhen me Filipin e Tarantit kundra Uroshit II e ngushtojnë në Shkup.
*1319 - Shqiptarët e veriut hidhen kunder Milutinit dhe me armë në dorë nxjerrin disa të drejta të mohueme deri atëherë.
*1330 -Stefan Uroshi II pushton Shqipninë e mesme dhe Epirin.
*1336 -Kryengritja kundër Bizantit (Car Dushanit)nga malesorët shqiptar.
*1338 -Tanush Topia njihet si sundimtar në rajonet midis Shkumbinit dhe Matit.
*1343/47 -Shqipëria pushtohet dhe bëhet pjesë e Mbretërisë së Serbisë, nën udhëheqjen e Stefan Dushanit së bashku me Maqedoninë, Thesalinë dhe Epirin, i cili kurorzoi veten si Perandor i serbve dhe grekëve. Pas vdekjes së tij, Shqipëria bie në duart e prijsave vendas dhe Kalorësi Balsha krijoi një principatë në veri me Shkodrën si kryeqytetin e saj duke shmangur serbët dhe bullgarët. Principata të tjera feudale u krijuan në territoret shqiptare; Topiasit, me Durrësin kryeqytet, Muzakajt, me Beratin si kryeqytet, Zenebishtët me Gjirokastrën si kryeqytet, dioqeza e Shpatajve me Artën si kryeqytet.
*1346 -22.janar - Kurorëzimi i Car Dushanit.
*1352 - Fillon pushtimi Osman i Europës. Orhan -I- (sundoi 1326/59) i pari sundues që përdorë titullin Sulltan. Është themelues i ushtrisë së njohur Jeniçere.
>>>PRINCIPATAT FEUDALE SHQIPTARE TË SHEK.14-15<<<
-Feudalet shqiptarë përfitojnë nga vdekja e Dushan Stefanit për të krijuar principata të pavarura.
- Principata e Vlorës dhe Kaninës 1332-1417, Principata e Muzakajve-Berat 1335-1444.
- Dhespotia e Artës (1358-1416): Pjetër Loshë Mazrreku (1358/74), Gjin Bua Shpata (1374/99), Muriq Shpata (1399-1415), Jakup Shpata (1415/16).
- Principata e Shqiptarve (1368–1444) sundimi i Topiajve dhe Balshajve : Karl Topia (sundimi i parë) (1368/82), Balsha II (1382/85), Karl Topia (sundimi i dytë) (1385/87), Gjergj Topia (1387/92), Andrea Topia (1443/44).
- Principata e Gjirokastrës 1386-1434, Principata e Dugagjinit 1387-1444, Principata e Kastriotit 1389-1444, Shteti i Arianitit 1432/44, Lidhja e Lezhës 1444/79.
*1385 - Otomanët qesin Balshajt jashta Durrësit ku hyn Karl Topia. Vdes Balsha II i mbytur.
*1389 -15 qershor -Ushtria e koalicionit ballkanik në krye me princin serb Lazar është shtypur nga ana e ushtrisë turke në Kosovë.
*1392 - Turqit duken për herë të parë në afërsinat e Shkodrës. Venedikasit marrin Durrësin prej Gjergj Topisë.
*1393 -Turqit pushtojnë Ulqinin dhe Shkodrn.
*1394 - Ndrtohen të parat saranxha në kështjellën Rozafat.
*1395 -II.Gjergj Strazimir Balsha i shfaqë dishirin Venedikut me i lëshue Shkodrën.
*1396 -IV. Gjergji II Balsha then Radiq Cernojeviqin e Malit të Zi. ia shet Shkodrën e Drishtin Venedikut. Venediku pushton Shkodrën.
*1399 -21.VI.- Meremetime në kështjellë të Lezhës. Vdes Gjin Bue Shpata. Vjen mbas tij Maurik Bue Shpata, dhespot në Nartë. Venediku merr Vlonën, Butrintin dhe Pargën.
*1401 - Venediku merr masa mbrojtëse në kështjellë të Shkodrës.
*1403 -2.II. - Gryka e Bunës forcohet nga Venediku. Maurik Bue Shpata qet grekët jashtë Janine.
-6.V. - Kryengritja e Shkodrës kundër venedikasve.
*1405 Lindja e Gjergj Kastriot-Skënderbeut.(6 maj 1405 - 17 janar 1468)
*1408 - Helena Balsha dhe Strazimir Balsha zgjedhin kontin Topia si arbitër për çashtjet e linduna në mes tyne dhe Venedikut.
*1409 - Shkodra çohet me armë kundra Venedikut. Venediku çon ushtri për mbrojtje të Shkodres dhe t'Ulqinit nga kercnimi i turqve.
*1415 -Turqit pushtojnë Krujën, Sulltani Mehmed I (sundoi 1413/21)
*1417 -Turqit pushtojnë Vlorën, Berati dhe Kanin.
*1418 -Karl Toçi mbytë Maurik Bue Shpatën e bashkon dhespotatin e Janinës e t'Artës.
*1419 -Gjon Kastrioti, princi i Krujës mundet prej Evrenoz Pashës të cilit i jep peng katër bijtë.
-Turqit pushtojnë Gjirokastërn.
*1422 - Mbahet Konçili i Kostancës.
*1423 - Gjon Kastrioti, babai i Skënderbeut, u dorzon peng tre gjemt e tij e tij turqve.
*1430 -31.I. - Humanisti shkodran Gjon Gazulli merr doktoratën n'Universitetin e Padovës. Venediku çon fuqi të reja për mbrojtjën e Shkodrës e t'Ulqinit nga turqit.
-Një ushtri turke, të komanduar nga Isabey Evrenoz, midis Shqipërisë shtyp kryengritjen e Gjon Kastriotit.
*1431 -Turqit pushtojnë Janinën; marrin nën kontroll një pjesë të madhe të Shqipërisë dhe krijojn sanxhakun e Gjirokastres.
- Kryhet regjistrimi i popullsisë dhe i tokave në Shqipëri nga ana e turqve.
>>>LUFTA SHQIPTARO-TURKE DHE GJERGJ KASTRIOT SKËNDERBEU<<<
*1432 -Kryengritja kundër Turqve e zotërve feudale shqiptare nën udhëheqjen e Gjergje Arianitit.
*1433 -Kryengritja kundër Turqve përgjatë territorit nga veriu në jug, nën udhëheqjen e Arianit Shpatës.
-Gjergje Arianiti mposht ushtrinë turke në grykat e Labërisë
*1434 - Shqipnia Veriore çohet në luftë kundër Turqisë.
*1442/43 - Pas humbjesë së betejës nga Hungarezët afër Nishit. Skënderbeu me një grup luftëtarësh shqiptarë dezertoi nga ushtria osmane dhe kthehet në Dibër.
Më 28 nëntor shpall pavarësinë e principatës së Kastriotit në Krujë dhe ngre flamurin e kuq të familjes së tij, me shqiponjën e zezë në qendër, duke u bërë kështu flamturi kombëtar i Shqipërisë.Ai ishte në gjendje të mbajë Shqipërinë të pavarur për më shumë se 20 vjet.
*1444 -Mars, Lidhja e Lezhës. Fisnikëria feudale shqiptare bashkohet( Dukagjinët, Shpatët, Dushmanët, Altisferët e Dejës, Arianitët, etj)dhe ngrihet kundër turqve nën udhëheqjen e Gjergj Skënderbeut.1444/66, duke luftuar turqit e bërë atë një hero në botën perëndimore.
*1445 -12.VII.- Skënderbeu i shpallë luftë Sulltan Muratit II (sundoi 1421/51).
*1445 -Turqit u munden në betejën e Mokërës- Domosdove - Kosova gjendet nën Perandorinë Osmane.
*1446 -Turqit mposhten në Dibër të sipërme.
*1447 -Skënderbeu, mbas luftës me Venedikun, zënë rob në Mirditë Mustafë Pashën.
*1448 -Ushtria shqiptare, e udhëhequr nga Skënderbeu, thyen ushtrin venedikasve në brigjet e Drinit. - U zhvillua beteja e dytë e Kosovës.
*1449 -22.VI. Skënderbeu bën paqe me Venedikun.
- Skënderbeu thyen forcat e Sulltan Muratit II. Zjarr i madh n'Shkodër që mbërrin deri në dyert e kështjellës.
*1450 -rrethimi i -I- i Krujëns për pesë muaj, por mundet nga Skënderbeu i ndihmuar nga Alfonso I i Napolit.
*1452 II. -Pal Dukagjini shpërblehet prej Venedikut me merita patriotike. Komandanti Talip pasha mbetet i vrar në fushën e Meçadit nga ushtria e Skenderbeut.
*1453 -29. Maj, Sulltan Mehmedi II (sundoi 1451/81) pushton Konstantinopolin dhe e shpallë kryeqytet të Perandorisë Osmane (Istanbull).
-Zaganos apo Zagan Pasha ishte shqiptar i gjithanshëm, një nga Komandantët më të shquar ushtarak dhe Vezir i Madh(1453/56) i Perandorisë Osmane gjatë mbretërimit të Sulltan Mehmedi II .
-Ushtria shqiptare, e udhëhequr nga Skënderbeu,në luftimet e Pollogut thyen plain e ushtrisë turke të komanduar nga Ibrahim Beu.
- Skenderbeu then Hamza Kastriotin e Moisi Golemin.
*1454 -4.I.-Sundimtarët venedikas mblidhen në Durrës për të bisedue mbi masat mbrojtëse dhe fortifikuese kundër Turqisë dhe shtrohet se si me i ndihmue Skanderbeut.
*1455 -Skënderbeu sulmon turqit në Berat por humbet 6.000 burra.
-21 qershor Turqit e pushtuan Prizrenin.
*1456 - Ushtria turke, e udhëhequr nga Moise Golemi është thyer në fushë të Oranik afër Dibrës.
*1457 -Ushtria turke, e udhëhequr nga Isabey Evrenoz Kastriot dhe Hamza, u thye në fushë e Albulenës pranë Milotit.
-Turqit sulmojnë Skënderbeun me një ushtri prej 60.000 ushtarësh, pushtojnë pjesën më të madhe të ultësirave shqiptare dhe sulmojnë fortesën e tij të Krujës, por Skënderbeu i detyron osmanët që të tërhiqen.
*1459- Skenderbeu shkon në ndihmë të Ferdinandit t'Aragonës në Bari - Napoli me 2500 ushtar
*1460/61 -Skanderbeu kthehet me vrull nga Italia dhe mund katër ushtri turke njëra mbas tjetrës.
*1461 -Bahen fortifikime në kështjellën e Shkodrës.
*1462 - Turqit janë të mundur nga Skënderbeu në fushën e Pollogut dhe grykën e Mokrës
-Formula e Pagëzimit.
*1463 -VIII.- Skenderbeu thyen ushtrinë turke afër Ohrit.
-Lufta e madhe midis Turqve dhe Venecianëve.
*1466 - Skënderbeu then ushtrinë turke i prinë prej Ballaban Badër Pashës që mbet vdekun n'at luftë.
-Sulltan Mehmed II (sundoi 1451/81) pushton Shqipërinë, por dështon në pushtimin e Krujës.
-Rrethimi i II-III i Krujës
*1467 -Skënderbeu thyen sulltan Mehmedin dhe e ngushton me dalë prej Shqipnie. Mblidhet Kuvendi II i Lezhës.
*1468 - 17 Janar, Skënderbeu (62) sëmuret me ethe dhe vdesnë Lezhë.Gjatë pesë shekujve të ardhshëm shumica e shqiptarëve të konvertuar në Islam.
- Pal Ejllori, Arqipeshkëv i Durrësit merr sundimin e Shqipnisë.
*1474 - 17.maj, Qarkimi i parë i Shkodrës nga turqit, sundimtar Anton Loredani.
*1476/78 -Rrethimi i -IV- i Krujës nga Sulltan Muhamed II. Fortesa e Skënderbeut në Krujë bie në duart e turqve. mbysin Kontarinin dhe Lekë Dukagjinin.Mbrojtësit u masakruan, grat dhe fëmijët u robëruan. Beteja më kritike në historinë e Shqipërisë. Mehmed II merr Krujën, ndërsa Shkodra reziston... Mbas një lufte të rreptë Lezha bie në dorë të turqve.
*1479 -Rënia e Shkodrës. Për të shmangur skllavërisë, banorët e fundit lënë atdheun e tyre dhe largohen në Italinë Jugore, Greqi, Egjipt, dhe diku tjetër.
*1480 - Dhjetë vjet pas vdekjes së Skënderbeut, kala e tij në Krujë u mor përfundimisht nga turqit otomanë dhe Shqipëria komplet ra nënë sundimin 432 vjecar turk .
*1481 -Gjon Kastrioti II, i biri i Skënderbeut, zbarkoi në jug të Durrësit, pushton shumë vende të Shqipënisë me ndihmën e himarjotëve dhe Ferdinandit të Sicilisë ku rivendos përkohësisht Principatën e Kastriotit.
*1481/92 - Mergimi i shqiptarëve në Sicili (Itali).
*1485 -Gjon Kastrioti, i detyruar të largohen nga Shqipëria, u kthye në Itali.
*1492 - Kryengritja e Himariotëve Sulltan Bajaziti II e shuan atë.
- “Xhamia Mbret” është ndërtuar në Elbasan. Nga Sulltan Bajaziti II (sundoi 1481-1512), i cili ndërtoi xhami të tilla edhe në qytetet Berat, Gjirokastër, Shkodër etj.
*1493 - Themelimi i shtypshkronjës së parë në Ballkan në SHN'Obot afer Rijekës.
*1499 - Fr. Bernardini, frat shkodran, i shkruan Senatit të Venedikut tu e lutë të formonte një ushtri e të bashkohet me forcat shqiptare nën urdhërat e Skënderbeut të ri, të birit të Gjergjit dhe me pjesëmarrjen e Dukagjinasve, t´u forcojshin në Lezhë e prej andej me mësye Shkodrën dhe Krujën.
*1500 - Shqipëria nën sundimin osman nga mesi i shekullit të XV deri në vitin 1912. Gjatë kësaj periudhe një pjesë e madhe e popullsisë shqiptare do të konvertohet në Islam. Shqiptarët si pjesë e Perandorisë Osmane ishin popullsi e vogël në krahasim me popullsin e përgjithshme, megjithatë, një numër i madh shqiptarësh ka shërbyer në funksione të larta të ushtrisë dhe administratës Osmane, ndërsa më shumë se 35 - Grand Vezir (vezir i madh-Kryeministër) ishin shqiptarë.
-Xhamia "Maksut Pasha" dhe “Sinan Katibi” në rajonin e Prizrenit janë ndërtuar.
*1501 - Perandoria Osmane pushton të gjithë Shqipërinë, me Durrësin si qyteti i fundit që merret nga Venecianët dhe Shqipëria mbetet nën kontrollin Osman deri më 1912.
*1503 - Kanë filluar luftrat e pandërpra të shqiptarëve kundër turqve.
*1504 - Gjergji Negro, ambasador i Venedikut në Stambollë, cakton kufijtë e Shqiprisë së Veriut dhe ato t'Ishullit të Lezhës.
*1505 - Ishulli i Lezhës bie në duar të Turqve.
*1508/10 - Marin Barleti -vepra latin ”Jeta dhe trimërit e Skënderbeut”është e shtypur në Romë.
*1537 - Ekspedita e Sulejman Kanunit dhe kryengritja e Himarës.
*1545-47 - Mblidhet Konçili i Trentit.
*1555(5.I.) - Botohet libri i parë i gjetur deri më sotë në gjuhën shqipe "Mesharri" i Gjon Buzukut”.
*1566 - Lindë Dom Pjetër Budi nga Guri i Bardhë.
*1571 -Turqit marrin Ulqinin e Tivarin.nga Venecianët. Shekulli XV-XVI. Me mijëra Shqiptarë janë të detyruar të emigrojnë për shkak të urisë dhe shtypjes, kryesisht në Italinë jugore. Shekulli XVI Kisha ortodokse është dominuese në jug, Kisha Katolike Romane në veri.
*1572 - Shqiptarët çohen kundër Turqisë. Ibrahim Pasha i Pejës çohet kundër Turqisë.
*1577 -Kryengritje e madhe dhe lufta kundër Turqisë në Shkodër te Lama e Spahijve. Vendosja si sundimtar vendas e Begollejve të Pejës.
*1583 - Françeskanët kanë pesë kuvende; në Rubik, Lezhë, Sebaste, Kep të Rodonit dhe në Memel (Hajmel apo Mënelë).
*1592 - Kryengritje e përgjithshme në Shqipëni.
*1602 23.7. - Mbledhje e madhe në Sh'Llezhdër të Mirditës ku marrin pjesë 2656 vetë dhe kërkojnë lidhje me Venedikun kundër Turqisë dhe mbrenda tri ditëve mblidhen 100.000 luftëtarë, por Venediku nuk i përkrah.
*1606 - Lindë në Sapë Frang Bardhi, shkrimtar dhe autor i fjalorit të parë Latino-Shqiptar(1635), Andre Bogdani shkruan gramatikën e parë Latino-Shqiptare.
*1614/20 -Kuvendet ndërballkanike
*1614 - Hoti, Kuçi e Shkreli lidhin besën kundër Turqisë dhe rrokin armët për liri.
- Sulejman Pasha, një gjeneral turk, i quajtur Teheran (më vonë Tirana) si kryeqytet i Shqipërisë pas kryeqytetit të Iranit.Ndërton një xhami, një banjë publike dhe një furrë në Tiranë.
*1621 - Projekti i Pjetër Budit - organizon një kryengritje kundër Turqisë ku marrin pjesë 300.000 vetë.
*1623/38 -Fiset e Kelmendit çohen kundër Turqisë dhe thyejnë Sulejman Pashën. Me tê bashkohet edhe Kuçi.
*1630 - Lindë Pjetër Bogdani, në Gur të Hasit të Thatë të Dukagjinit.
*1632 - Një shkollë fillore është themeluar në Kurbin afër Krujës.
*1638 - Hoti çohet në luftë kundër Turqisë.
- Shkolla fillore në Përdhanë-1638/48
*1639 - Shkolla e mesme është hapur në Blinishti pranë Lezhës.
*1645 - Kelmendasit qesin jashtë Turqit.
*1670 - Mehmet Bushati, pasha i Shkodrës, grumbullon prijësat e tij veriorë për të mundur turqit. Djali i tij Mahmud mund tre ushtri turke, nipi i tij mundet në Jug.
*1687 - Kelmendi e Kuçi dhe Himarjotët çohen kundër Turqisë.
*1696 - Mbarë krahina e Hotit lufton kundër Venedikut për çështjen e Ulqinit.
*1698 - P. Filip Shkodra çelë shkollë në familjen Kamsi, në Shkoder.
- Traktati i Karlovecit
*1699 -Kryengritja e madhe anti-turke që shtrihet nga Shkodera në Kurvelesh.
- Kelmendi në luftë kundër Turqisë, bashkohet me Ulqinin e Tivarin.
*1700 - Klementi XI Albani Papë shqiptar i lindun n'Urbino.
*1703 - “Konçili i Parë i Arbërit” në Mërqi i kryesuar nga Zmajeviqi, arqipeshkëv i Tivarit.
*1708 - Kryengritja e Shqipërisë së Mesme fillon ajo do të zgjasë tre vjet.
*1718 - Traktati i Pozharovacit
*1720 - Voskopoja pajiset me shtypshkronjë
*1735 - Fshatarat e Shestanit, atëherë Ulqin, do të vendosen , migrojn pranë Zadarit-Kroaci.
*1737 - Mërgimi i Kelmendasve në Slloveni.
*1739 - Traktati i Beogradit
- Malësorët e Mbishkodres vrasin Mahmut Pashë Begollin prej Peje.
*1740 - Zi e madhe buke në të gjithë Shqipëninë. Don Karlo i Napolit dergon grur. Çmimi: Një kalë arrinë 16.000 aspra, orizi 40 e djathi 40 aspra dhe oka e mishit 20 aspra.
*1743 - Dom Gjon Nikollë Kazazi boton librin e tij.
*1744 -Themelohet "Akademia e re" në Voskopojë.
- Lindi Ali Pash Tepelena
*1747 - Kryengritje e madhe kundër Turqisë.
*1755 - Çaushollajt qiten jashtë Shkodre.
>>>PASHALLEQET SHQIPTARE TË SHEK 18-19<<<
*1757- 1831 Pashallëku i Shkodrës-Bushatllinjeve, Pashalleku i Ali Pashe Tepelenes -Janines 1787-1822, Pashalleku i Beratit -Ahmet Kurt Pashes 1774–1809, Vilajeti i Kosoves
Vileajeti i Manastirit.
- Mehmet Bushati - Pashë Plaku i Derës Bushatlijve emnohet sundimtar i Shkodrës.
*1761 - Gregori Durrësaku përktheu në shqip Dhiatën e Re.
*1767 - Patriarkana e Ohrit është fshirë dhe Patriarkana e Stambollit mori detyrën.
*1769 - Voskopoja është djegur për herë të parë.
-4 mars, Mehmet Ali Pasha (1849) i njohur me emrin Muhamed Ali, lindi në Kavala- Greqi nga prindër shqiptar.U bë wali , dhe kediv i Egjiptit dhe Sudanit. Një jo nacionalist, ai është themeluesi i Egjiptit modern. Dinastia që ai krijoi do të sundonte në Egjipt dhe Sudan deri në Revolucionit Egjiptian të 1952 .
*1772 - Voskopoja është djegur për herë të dytë.
*1775 - 3 muaj rresht bie shi i madh e dëmëton Pult, Shosh, Nikaj- Mertur, Selcë, Drisht. Shkodra u mbyt n'ujë. Mehmet Pasha me të birin e me 15.000 ushtarë niset në zhubi Kuçin.
*1778 - vdes Mehmet Pasha Plaku (Bushatlliu). Vjen Kara Mahmoud Bushatliu.
*1784 - Pazari i Shkodrës mbushet me drithë dhe çmimi që ishte prej 3000-2400 aspra huni, ra në 1500-1200 dhe ky bollëk vazhdoi deri më 1789.
*1785 -Kara Mahmoud Bushatli Pasha ka në teritorin e tij Malin e Zi, dhe një pjesë të madhe të Kosovës.
*1786 -Një takim të udhëheqësve të Shqipërisë, Malit të Zi dhe Bosnjës u mbajt në Podgoricë. Ajo vendosi të bashkuar kundër turqve në një “ Konfederatë ilire” e cila KaraMahmoud Pasha u zgjodh president.
- Rrethimi i parë i Kara Mahmud Pashës, thyen ushtrinë turke mbron “Kështjellën Rozafa” në Shkodrë.
*1787 - Kara Zeqir Pashës, Vezir i Rumelisë zihet prej anmiqve të tij në qafë Dardhë në befasi dhe i pritet kroka .
- Mahmut Pasha me sulm del e zbret nga kështjella ku ishte ngujue, then ushtrinë qarkuese, vret Mehmet Pashë Çaushollin dhe ndjek ushtrinë boshnjake deri në Kotorr.
- MEhmet Pashës i pritet kryet.
- Pashallëku i Ali Pashe Tepelenës - Janinës (1787-1822)
*1788 - Ali Pasha merr Janinën
- prill, Vritet Tahir Agë Juka dhe i biri i kapidan Pashë Shpuzës, armiq të Mahmut Pashës.
- Mbërrijnë në Shkodër tre delegatë të Zefit II t'Austrisë dhe ndryhen në kështjellë për bisedime me Mahmut Pashën. Të përcjellun prej besnikëve të Mahmut Pashës,tre delegatët austriakë nisen kah Kraja, por afër Muriqit, vriten.
*1789 -Voskopojë shkatrrimi i tret .
- Kremtime të mëdha në Shkodër, për gëzim që Sulltan Selimi i III (sundoi 1789–1807) kishte falë Shkodrën. Njihet si reformator i madhë në Perandori.
- Mahmut Pasha shkon me të nipin në Bosnje, Novi Pazar e Vidin.
*1792 - Mahmut Pasha shkon në Prizren e Prishtinë.
*1793 - Rrethimi i dytë i KaraMahmoud Pashës në Rozafat. Shpërthimi i tij nga kalaja dhe fitorja kundër EbuBeqir Pashës.
*1796 - Vdes në Pipër të Kuçit bashkë me Mahmut Pashën, nipi i tij.
*1797 - Lindja e ideologut të parë të Rilindjes Kombëtare shqiptare, Naum Veqilharxhi (1854).
*1798 - Ali Pashë Tepelena sulmon e pushton Himarën.
- Mehmet Pashë Bushati shkon në Vidin. Në Shkodër bie murtaja.
*1803 - Bie murtaja në Shkrel.
*1804 - Brahim Pasha shkon në Anadoll me luftue për Sulltanin.
*1809 - Vdes Brahim Pashë Bushati.
- Lord Bajroni vizitoi Shqipërinë.
- Berati bie në duart e Ali Pashës
*1811 - Mustafa Rashiti Pasha Bushatliu merr pushtetin në Shkodër deri 1831.
*1814 - Lindja e poetit arbëresh Jeronimo de Rada (d. 1903)
*1815 - Sulejman Hoti mundohet me mbytë Mustafë Pashën, por vret kushrinin e tij, Tahir Pashen.
*1817 - Murtajë e madhe në Shkodër e Shkrel; viktimë e shërbimit fetar e shoqnor, vdes Dom Jak Tanush Zorba në Shkrel.
*1819 - Ali Pashë Tepelena, pushtron krejt Epirin, merr Pargën.
*1820 - Mustafë Pashë Bushati, i emnuem vezir, shkon me luftue në More.
*1821 - Dy ushtri turke mësyjnë Shqipninë.
- Nën kryesinë e Mark Boçarit, shqiptarët luftojnë për lirinë e Greqisë.
*1822 - Vdekja e Ali Pasha Tepelenës - Janinës, u vra tradhtisht nga agjentët otomane(Hurshit Pasha i Moresë) për promovimin e autonomisë.
- Fillon kryengritja e kryesuar nga Zylyftar Poda
*1823 - Prengë Bibë Doda shtron Dibrën, Llezhi i Zi, princ në Mirditë.
*1827 - Lindë Pashko Vasa, shkrimtar i Rilindjes.
*1829 - Mustafë Pasha shkon në Vidin në luftë.
*1830- Lindë P.Leonard de Martino, italo-shqiptar, françeskan i cili qe misionar në Zadrimë. Me 1881 botoi veprën "Arpa" .
- Masakra e Manastirit
- Mustafë Pasha i shpallë luftë Turqisë, i del para ushtrisë turke në Perlep me 20.000 vetë, dorëzohet dhe çohet në mërgim në Stambollë. Rënia e pashallëqeve shqiptare shënoi fillimin e një periudhe të re, e cila në historinë e popullit shqiptar njihet si “Rezistenca Kombëtare Shqiptare”
*1834 - Kryengritsit shqiptar çlirojnë Beratin
*1835 - Sulltan Mahmudi i II (sundoi1808/39) ndan tokat me popullsi shqiptare në vilajetet e Janinës, Manastirit, Shkodrës, dhe Kosova me administratorët Osman.
- Kryengritje e madhe në Shqipëri.
- Kryengritja në Shkodër e udhëhequr nga Hamza Kazazi.
*1837 - kryengritjet shqiptare luftuan forcat turke në Berat.
>>>>RILINDJA KOMBËTARE SHQIPTARE 1839-1912<<<<
*1839 - 3 nëndor Shpallja e dekretit të Tanzimatit
- Lindja e patriotit të madhë Abdyl Frashëri ( 1892), më i madhi nga tre vëllezërit Frashëri.
- Dekreti i Gjylhanës
*1840 - Mblidhet Kongresi i Londrës. Mehmet Ali Pasha, shqiptar.
*1840-1912- një lëvizje që synonte çlirimin e vëndit nga pushtuesit osman, duke bashkuar të gjitha territoret shqiptare në një Shtet të vetëm autonom, ose të pavarur dhe duke përparuar gjuhën dhe kulturën shqiptare. Krahas luftës së armatosur u zhvillua një lëvizje kulturore. Idetë e saj të reja u mishiruan në veprimtaritë e K.Kristoforidhit, N.Veqilharxhit, J.Vretos, P.Vasës, Th.Mitkos, Z.Jubanit, H.Tahsinit, J.De Radës, A.Frasherit, S.Frashërit, N.Frashërit. Ata i përballuan mosmarrëveshjet fetare përmes parrullës “Feja e Shqiptarëve është Shqiptaria”.
*1844 - Kryengritja anti-turke në rrafshin e Dukagjinit në Kosovë dhe në rajonin e Pollogut.
- Alfabeti i parë (Evetor) në gjuhën shqipe është botuar nga Naum Veqilharxhi.
- Lindja e Ismail Qemali (vdiq 1919).
*1845 - Shtypja e alfabetit të dytë shqiptar Naum Vegilharxhi
*1846 - Lindja e poetit dhe mendimtarit Kombëtare Naim Frashëri (vdiq 1900).
*1847 - Kryengritja e Kurveleshit . Drejtuar nga Zenel Gjoleka Rrapo Hekali, shtrihet në Shqipërinë e Mesme.
*1848 - Kryengritje e madhe kundër Tanzimatit.
*1849 - Kryengritje fshatare kundër Turqisë.
*1850 Lind Sami Frashëri (vdiq 1904).
*1852 - Tjetër kryengritje malsore kundër Turqisë.
*1854 - Kryengritje e armatosun në Shkodër. Mirditasit dallohen në luftën turko-ruse në Krime.
*1856 - filloi periudhën e dytë të Tanzimat i shpallur nga Sulltan Abd-ul-Mexhid ( sundoi 1839 - 61).
- Kremtime të mëdha në Shkodër për nënshkrimin e paqes.
- Shkodër i dërguari i Stambollit pati bisedë të fshehta me Konsullin e Austrisë. Mali i Zi pushton Kuçin. Krijohet në Shkodër Komisioni Xhibalit në krye - Haxhi Agë Lohja.
*1857 - Themelohet shoqërija kombëtare e Stambollit
*1858 - Kushë Micja çelë shkollën për vajza shkodrane.
*1859 - Lindë në Shkodër poeti i Rilindjes Filip Shiroka.
*1861 - Perandoria Otomane fillon të jetë nën kontroll europian për shkak të falimentimit. Sulltan Abdul-Aziz (sundoi 1861/76) . Ai shteroi financat e Perandorisë .
*1861 - Shkolla e parë e njohur për përdorimin e gjuhës shqipe në kohët moderne është hapur në Shkodër.
- gusht, Françeskanët ngrehin Kuvendin e tyre në Shkodër.
*1862 - Lidhja shqiptaro-greke për kryengritjen në Janinë e Durrës. Lufta e Konicës me humbje të Turqisë. Oficerët e kështjellës lejohen me ndal lirisht në qytet, me urdhër të Ferik Mustafë Pashës.
*1864 - Ndarje e re administrative të Turqisë në Evropë fillon të zëvendësojë vilajetet.
*1866 - 2-Lindë në Shkodër poeti e shkrimtari Dom Ndre Mjedja (1937).
*1867- k0ngresi i Vëslaut parasheh një coptimtë pjesëshëm të tokave shqiptare.
- shkurt, Shkodra bëhet Seli Arqipeshkvnore.
*1869 - Kryengritjet anti-turke shpërtheu në Pejë, Gjakovë, Prizren, Shkodër, Tiranë dhe në Mat.
*1870 - Dom Pashko Junki boton librat e tij.
*1871 - Lindi Gjergj Fishta (1940) Teolog, filozof,shkrimtar rilindas, historian, pedagog, piktor (mendohet të ketë mbi 20 piktura) deputet, kryetari i komisionit të Kongresit të Manastirit. Është shqiptari i parë i kandiduar për Nobel,
- nëndor, Konçili II Shqiptar, kryesuem nga Imzot Karlo Pooten, Metropolit i Tivarit dhe Arqipeshkëv i Shkodrës.
*1874 - Tetor, Hapet shkolla e Shirokës nga Dom Zef Ashta.
*1875 - Lindi Faik Konica (1942), në Konitsa qytet në veri të Greqisë , mjeshter i artit dhe letersis , u diplomua në 1895 Universitetin Dizhon Francë. Ai përfundoi studimet në Universitetin e Harvardit SHBA, fliste dhe shkruante rrjedhshëm: shqip, greqisht, italisht, frëngjisht, gjermanisht, anglisht dhe turqisht .
*1876 - Një marrëveshje sekret, është nënshkruar në Raihshtandt Bohemi, Austro-Hungaria midis Rusisë në lidhje me ndarjen e tyre në gadishullin e Ballkanit në rast se status quo do të duhej të ndërpritet.
- 24 dhjetor, shpallet kushtetuta e Perandorisë Osmane (HYRIETI) nga Sulltani Abdul Hamid II (sundoi 1876 - 1909).
*1877- Protokolli i nënshkruar në Londër me të cilin fuqitë e mëdha të njohin parimin e autonomisë për kombësitë e ndryshme të Perandorisë Osmane, me përjashtim të Shqiptarve.
- prill, fillon lufta ruso-turke
- Shtator,Formohet në Stambol një komitet i fshehtë shqiptarë Komiteti i Stambollit në krye me Abdyl Frashërin.
- ushtria turke shtyp një kryengritje në Mirditë.
- Tetor, Jezuitët çelin Kolegjen Saveriane në Shkodër.
*1878- 3 Mars, Rusia dhe osmanët nënshkruan Traktatin e Shën Stefanit, dhënia e pavarësisë Sërbisë, lëshuar kontrollin e Malit të Zi, Rumanisë , Bosnjë dhe Hercegovinës i jepet autonomi, dhe lejohet një shtet autonom i Bullgarisë për t'u vendosur nënë kontrollin e Rusisë. Një pjesë e madhe e territoreve shqiptare iu dha
Serbisë dhe Bullgarisë. Kongresi i Berlinit njeh zgjerimin e Serbisë dhe Malit të Zi në dëm të trojeve shqiptare.
-shkurt.- Malet e Veriut protestojnë kundër qeverisë së Athinës për çështjen e Epirit.
-prill, Në kundërpërgjigje të traktatit të Shën Stefanit, udhëheqësit shqiptarë takohen në Prizren ku u formua LIDHJA E PRIZRENIT dhe në gjithë Shqipërinë u krijuan degë, qëllimi - ruajtja e tokave shqiptare dhe ngritja e një shteti sovran shqiptarë. Fal Lidhjes së Prizrenit çështja e kombit të ndarë shqiptar u paraqit për herë të parë në qarqet diplomatike botërore.
-18.6.- Mirdita, Malsia e Lezhës dhe Lura i luten Kongresit të Berlinit me i dhanë autonominë.
-2 Korrik, Lidhja e Prizrenit fitoi bazë ligjore për të ngritur një shtet shqiptarë brenda Perandorisë Osmane.
-13 korrik , Traktati i Berlinit ndryshuar kushtet e Traktatit të Shën Stefanit, me të cilin kishte përfunduar Luftn ruso-turke 1877-78. i lëshon Malit të Zi, Ulqinin e Tivarin, Plavë, Guci e Triepsh dhe Greqisë një pjesë të Epirit.
- Lidhja e Prizrenit proteston me memorandum kundër vendimeve të Kongresit të Berlinit. Shkodra proteston pranë Kongresit të Berlinit për shkëputjen e Podgoricës, Tivarit, Plavës dhe Gucisë.
- Fuqitë e armatosuna të "Lidhjes" mësyejnë Malin e Zi që don me pushtue Plavë e Guci.
- nëntor, nga frika qeveria turke rrethon Shkodrën me 20.000 ushtarë.
*1879 - Lindë në Shkodër patrioti dhe shkrimtari Luigj Gurakuqi.
- Shoqëria e shtypjes karaktere shqiptare është i bazuar në Stamboll nën kryesinë e Samiut Frasheri.L fillon sulmet ushtrisë e tij kundër Malit të Zi dhe Plavë Guci.
- Ushtritë malazeze thyhen nga vullnetarët shqiptarë që mbrojnë Plavë e Guci.
*1880 - Malit të Zi i lëshohen vendet që nga Tivari deri në Breg të Bunës, poashtu Plavë e Guci. Vdes në Venedik Imzot Ejëll Radoja, shkrimtar e famullitar i Shkodrës. Tina e Nikës çelë shkollën e punës së dorës për vajza.
- Ulqini bie në dorë të Malit të Zi. Arta i lëshohet Greqisë.
- Lidhja Hot-Grudë-Shkrel-Kastrat me shty kufinin e Shqipnisë.
*1881 - Takim Special i Lidhjes Shqiptare, i mbledhur në Prizren, shpall një qeveri e kryesuar nga Ymer Prizreni.
- Forcat osmane shtypën rezistencën e luftëtarëve shqiptarë në Prizren .Udhëheqësit e Lidhjes dhe familjarët u arrestuan dhe u dëbuan. Shuhet thuajse fare aktiviteti i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit. Vetëm disa prej udhëheqësve vazhdojnë aktivitetin e tyre deri në vitin 1885.
*1882- 6 janar Lindi Fan Noli (1965) në Ibriktepe provinc në Edirne turqi. Një shqiptaro-amerikan shkrimtar, studiues, përkthyes, diplomat, politikan, historian, orator, dhe themeluesi i Kishës Ortodokse Shqiptare , i cili shërbeu si kryeministër i Shqipërisë në 1924. Shkollimin e mbaroi ne Harvard (SHBA).
*1885 - kryengritja anti-turke në Kosovë, të udhëhequr nga Sulejman Vokshi.
- 7 Mars, u krijua Shkolla e parë shqipe në Korçë. Ajo ishte shkolla e parë kombëtare laike në Shqipëri.
*1888 - Krijohet Misioni Shëtitës në Shkodër.
-N.Naço fillon botimin e gazetës “Shqipëtari” në Bukuresht-Rumani.
*1896 - Sulltan Abdul-Hamid II shpalli një dekret për reformat në vilajetin e Rumelise
*1897 - autoritetet osmane shpërndarë një riaktivizim të Lidhjes së Prizrenit, ekzekutuan liderin e saj dhe ndaluan librat në gjuhën shqipe
- Komiteti shqiptar i Stambollit, i kryesuar nga Sami Frashëri, boton manifesti i tij: Çfarë duan shqiptarët .
*1899, 23 Janar Lidhja shqiptare e Pejës, u mbajt një kuvend me 500 pjesëmarrës nga vilajetet e Kosovës, qëllimi i këtij kuvendi ishte mbrojtja e territorit të Vilajeteve të Kosovës. Kryetar i këtij kuvendi u zgjodh Haxhi Zeka.
- Sami Frashëri boton: Shqipëria,çka qenë, çështë, e çdo të bëhet?
- Çelet spitali i Motrave të Mëshirës në Shkodër.
*1900 -prill, Arratiset nga Turqia Ismail Qemali.
- Revoltë anti-turke në Mirditë .
*1903 - Me alfabet të Shoqnisë "Agimi" shtypen tekstet e shkollave fillore.
- Mehmed Ferid Pasha nga Vlora kryeministër i turqis 1903/08, nënë sulltanin Abdul Hamid II.
*1904 - Kryengritje e re në Kosovë
- Hilë Agustini çelë shkollën në Bushat.
*1905 - 23 prill, Kongresi Shqipëtar i Bukureshtit-Rumani
*1906 - Formimi i grupeve të parë të patriotëve të armatosur filloi nën udhëheqjen e Komitetit të Manastirit.
*1907 - Themelohet azili i jetimëve nga motrat Saleziane në Shkodër; ma vonë dhe i pleqve të vorfën.
*1908- ndodh Revolucioni i Xhonturqve (Turqve të Rinj).
- 18 mars, Lufta e Mashkullores
- Vëllaznit e shkollave Schulbrüder hapin internatin për fëmijët e vorfën në Shkodër.Krijohet klubi "Gjuha Shqipe" në Shkodër.
- 31.8. - Shpallja e Kushtetutës Osmane (HYRIETI) nga Sulltan Hamiti. Rezultat i xhon turqve. Kremtime të mëdha në Shqipri.
- nëndor, Zhvillohet Kongresi i Manastirit nga intelektualët shqipëtar për të standartizuar alfabetin shqiptar që deri atëherë përdoreshin alfabeti latinë, qirilikë dhe arab. Në vend të një, u miratuan dy alfabete, alfabeti i Stambollit dhe ai Latin. Ky i fundit u bë alfabeti i vetëm i gjuhës shqipe.
*1909- 1911 fillojnë kryengritjet e armatosura shqiptare të Kosovës të udhëhequr nga Isa Boletini, Idriz Seferi, Bajram Curri, Hasan Prishtina kundër Turqve të Rinj.
- Fillon botimin gazeta “Dielli” në Boston SHBA
- Del në Shkodër gazeta "Koha" e "Bashkimi". Kërkohet nga Shkodra njohja zyrtare e kombit, e arsimit të detyrueshëm, shërbimi ushtarak në vend, e një sundimtar i përgjithshëm shqiptar...
- 1 dhjetor, u hap në Elbasan Shkolla Normale.
*1910- 26 gusht,Lindi në Shkup Agnes Gonxhe Bojaxhiu (v.1997), Nënë Tereza veproi në Kalkuta-indi, Në 1979 ju dha çmimi Nobël për punën e sajë.
- Kryengritja e Kosovës, beteja e Kaçanikut e udhëhequr nga Idriz Seferi. Beteja e Shtimes midis forcave turke dhe kryengritësve shqiptar të udhëhequr nga Isa Boletini Hasan Budakova, nga Ded Gjo Luli në Shkodër.
*1911-1912 revolta shpërtheu në të gjithë Shqipërinë për pavarësi.
- Fillon kryengritja e Malsisë së Madhe.
- Qershor, Liderët Shqiptarë mblidhen në Mal të Zi, miratojnë një memorandum prej 12 pikash, ku kërkojnë njohjen e kombit shqiptar, vetëqeverisje, zgjedhje të lira, arsimimin në gjuhën shqipe në shkolla etj. dhe ua dërguan mesazhin e tyre të gjitha fuqive europiane. Megjithëse shërbimet fetare kryhen në tre gjuhë- arabisht për myslimanët, greqisht për ortodoksët, latinisht për katolikët- parrulla e ditës është” “ feja e popullit shqiptar është shqiptaria”.
- 5.Korrik, Kryengritje e përgjithshme kunder Turqisë për liri.
- tetor/nëntor, Kosova okupohet nga forcat ushtarake serbe dhe masakrohen më shumë se 50.000 civil shqiptarë.
Largimi i Perandorisë Osmane nga Ballkani pas -V- Shekujsh -SHPALLJA E PAVARSISË SË SHTETIT SHQIPTAR-
*1912 - 13 Mars, u arrit një aleancë mes Serbisë dhe Bullgarisë. që kishte për synim copëtimin e tokave shqiptare në rast se, Perandoria Osmane do të humbiste. Parashihej që, Serbia të merrte viset shqiptare në veri dhe perëndim të Vargmalit Sharr, ndërkaq, Bullgaria të merrte tokat në lindje të Maleve Rodop.
- qytetet kryesore të Kosovës dhe Shqipëris bien nën duart e kryengritësve shqiptar që luftojn kundër turqve menjëherë fillon sulmi i Serbsë e cila fiton pjesën më të madhe të Kosovës gjithashtu merr Maqedoni në betejën e Kumanovës dhe Manastirit. Perandoria Osmane kapitullon.
- Prill, formohet ne SHBA federata panshqiptare “VATRA”
- 12 gusht, Kryengritsit shqiptar çlirojn Shkupin.
- 8 Tetor - Maj 1913 fillon LUFTA E PARË BALLKANIKE vuri përballë Lidhjen Ballkanike ( Serbia , Greqia , Mali i Zi dhe Bullgaria ) kundër Perandorisë Osmane synimi kryesor të përfitojn sa më shum toka shqiptare. Mali i Zi ishte i pari i shpalli luftë më 8 tetor në drejtim të Shkodrës por përpara hyrjes së ushtris serbe në shqipëri më...
- 28 Nëntor 1912. Asamblesë Kombëtare në Vlorës Shpallë Pavarësin e Shqipërisë me qeverinë e parë shqiptare (liberal-demokrate) të kryesuar nga Ismail Qemali (1844-1919).
*1913 - 30.1, Esad Pashë Toptani e vret tradhtisht Hasan Riza Pashën, dalëzotës i Shkodrës, i cili donte me ngritë flamurin kombëtar shqiptar. dhe i dorëzon Shkodrën Malit të Zi. Malazezët djegin Pazarin e Shkodrës, mbasi e grabitën. Serbët ishte përfshirë në masakra të shumta në trojet shqiptare në Maqedoni, Kosovë dhe Mal të Zi. Filluan emigrimet e para shqiptare për në Turqi.
- maj, nënshkruhet paqa midis Turqisë dhe aleatve ballkanik.
- 16 qershor, Lufta e Dytë Ballkanike ishte një konflikt që shpërthyen kur Bullgaria , e pakënaqur me pjesën e vet nga Lufta e Parë Ballkanike , sulmoi ish-aleatët e saj, Serbin dhe Greqin.
- Korrik, Esad Pasha shpallet sundues i Shqipnisë së Mesme
- 29 Korrik, Traktati i Londërës konfirmon pavarësinë e Shqipërisë nën mbikqyrjen e një Komisioni Qëndror Ndërkombëtar si Protektorat. Vendosen kufinj të rinj. Fuqitë e mëdha caktuan kufinjtë e shtetit të ri të Shqipërisë. Kosova i jepet Serbisë dhe pjesët jugore Greqisë. Pra gjysma e popullit shqiptar i dorëzohet shteteve tjera.Konferenca e paqes në Paris, copëtoi viset e Kosovës dhe trojet tjera shqiptare, duke ia dhuruar grekërve dhe sllavëve më se 2/3 e truallit shqiptarë – 60 mijë km. katrorë.(troje etnike gjithsej 90 mij km2)
- 23 Shtator. trupat serbe marshuan në Shqipëri.
- tetor, Esad Toptani formon në Durrës një qeveri separatiste.
- Nëntor, Traktati i Bukureshtit përfundoi Lufta e Dytë Ballkanike. Fuqitë e Mëdha njohën një shtet të pavarur shqiptar. Megjithatë gjysma e territoreve të banuara me shqiptarë mbesin jashtë shtetit.
*1914 -Trupat malazeze, austriake, italiane, franceze, greke, bullgare dhe serbe pushtojnë Shqipërinë dhe gjitha territoret shqiptare .
- 22 janar, qeverija e Ismail Qemalit jep dorëheqje. Komisioni i Kontrollit Ndërkombëtar merr udhëheqjen, me Esad Pash Toptanin (dikur një oficer xhandarmërie turko- shqiptar) si figura më e fuqishme politike.
- 21 Shkurt-(5.Shtator) . Princi Gjerman Wilhelm von Wied, oficer i ushtrisë gjermane dhe njeri i afërt i Mbretëreshës Elisabet të Rumanisë, pranon fronin e Shqipërisë ( pasi u propozua nga Austro – Hungaria).7 Mars zbret në Durrës si princ i shqiptarëve(vetëm gjashtë muaj) Esat Pash Toptani është Kryeministër.
- 4.Korrik - Lufta -I- Botërore (11 nëntor 1918)
- 4 Shtator. Vidi arratiset për shkak të kryengritjes popullore, pasi kontrollonte vetëm Durrësin, ndërsa grupet e armatosura lokale të ndihmuara nga Serbia, Greqia dhe Italia dominojnë pjesën tjetër të Shqipërisë. Fuqitë që e zgjodhën e braktisin, për shkak se ai nuk kishte dëshirë të angazhonte Shqipërinë, ose të mbante ndonjë anë në Luftë. Ai as nuk abdikoi, as nuk hoqi dorë nga pretendimi i tij për fronin.
- Qeveria greke shpall zyrtarisht pushtimin e Shqipërisë në jug , Itali zë Sazan dhe Vlore. Emigracioni i shqiptarëve në Turqi vazhdon, vazhdon dhe kolonizimi i Kosovës nga serbët.
- lindi Al-Albani (1999) në një familje të varfër në qytetin e Shkodrës, shkrimtar dhe dijetar i shquar islam i shekullit 20.
*1915-prill, Traktati i fshehtë i Londrës. E gjithë Shqipëria është e pushtuar dhe e ndarë gjat 1916/17 nga Serbia pastaj Austro-Hungaria merr veriun; Italia jugperëndimin; Greqia jugun; Franca merr Korçën.
*1918 -nëntor, me përfundimin e luftës së -I- Botërore faktori ndërkombëtar e njeh Jugosllavinë si shtet sovran, Kosova dhe Maqedonia si pjesë të sajë. Kosova mbeti nën okupimin serb deri në prill 1941.
- qeveria e Durrësit - Kryeministër Turhan Pashë Permeti/dhjetor 1918-janar 1920.
*1919 - 18 janar Konferenca e Paqes në Paris. Marrëveshja e nënshkruar >Tittoni-Venizelos<. kolonizimit-të tokës shqiptare nga serbët (SKS). Shqipërin e përfaqësojn Gjergj Fishta dhe Luigj Bumçi, negociatorët britanike, franceze dhe greke vendosi të ndarn Shqipërinë në mes Greqisë, Italisë dhe Jugosllavisë. Këtij vendimi i vuri veton presidenti amerikan Wilson.
*1920, - Qeveria jugosllave zhvillon Planin për Kolonizimin e Kosovës, për të realizuar këtë plan, në tokat shqiptare vendosen mbi 70.000 kolon serb dhe malazez.
- Janar, Kongresi i Lushnjës,paralajmëroi se shqiptarët do të marrin armët në mbrojtje të territoreve të tyre që ju mohuan nga konferenca e Parisit.
- shkurt, qeveria shqiptare u zhvendos nga Durrësi në Tiranë - ku u bë kryeqytet, qeveria e Tiranës - kryeministër Sulejman Delvina/mars-nëntor 1920.
- Mars - Hapet i pari Parlament Shqiptar. hartohet Kushtetuta Shqiptare,
- qershor, Avni Rustemi vret në Paris Esad Toptanin.
- shtator, Shqipëria detyroi Italinë të tërhiqte trupat e saj dhe të braktisin pretendimet në territorin shqiptar.
- 20 Nëntor, Kongresi i Ambasadorëve në Londër pranon Pavarësinë Shqiptare
- 10 Dhjetor, Iliaz Bey Vrioni, një Liberal i moderuar formon një Kabinet.
- 17 Dhjetor, Lidhja e Kombeve njeh Shqipërinë (në kufijtë e saj të 1913) pavarësisht kundërshtimeve të Jugosllavisë dhe Greqisë se vendi nuk është një entitet politik specifik. Britania mbështet anëtarësimin e Lidhjes.
- dhjetor, Legata shqiptare në Konferencën e Paqes në Versaijë, mer pjesë Luigj Bumçi e Luigj Gurakuqi, Fishta mbrojnë të drejtat e kombit shqiptar./
- Qeveria e Ilias Bej Vrionit./ tetor 1921
*1921 - Kryengritja e Mirditës. Kryengritja e Matit.
- 5 prill zgjedhje për këshillin kombëtar.
- nëntor, trupat jugosllave pushtuan Shqipërinë, Lidhja e Kombeve detyruan tërheqjes jugosllave dhe ripohoi kufijtë e 1913 të Shqipërisë.
- dhjetor, Qeveria e Hasan Prishtinës, Zhvillohen zgjedhjet për në Asamblenë Nacionale dhe lindin parti politike të stilit perendimor; Partia Demokratike, Partia Progresive dhe Partia Popullore e udhëhequr nga Xhafer Ypi, formoi një qeveri me Ahmet Zogu si ministër i punëve të brendshme.
*1922 - 1 Gusht, në Kongresin e Beratit, Kisha Ortodokse Shqiptare njihet si autoqefale nga Patriakana e Konstandinopojës.
- qeveria e Zogut/dhjetor 1922- janar 1924, është Kryeministër dhe Ministër i Brendshëm.
*1923 - Pakënaqësi popullore me Zogun. Grupet zhvillojnë protesta kundër tij. -26 shtator, Sir Aubrey Herbert (1880), anglez, ka punuar për pavarësinë e Shqipërisë dhe i është ofruar dy herë froni i Shqipërisë. Ai ishte autor i revistës "Mons, Anzac & Kut."
- greqia dhe turqia nënshkruan Traktatin e Lozanës, i cili përfshinte shkëmbimin e popullsisë turke me atë greke midis këtyre dy shteteve, në këtë këmbim për fat të keq u përfshin edhe popullsia shqiptare myslimane e Greqisë. Në krahinën e Çamërisë vazhdon faza e shpërnguljes dhe shpronësimit masiv të popullsisë myslimane shqiptare. Nuk lejohej literatura shqiptare si dhe pjesëmarrja e kësaj popullsie në jetën publike.Kjo gjendje kaq e rëndë e popullsisë shqiptare në Çamëri vazhdoi pafund.
*1924- 21.Janar, Hapet Asambleja Konstituente në Tiranë.
- Azem Bejtja është vrarë.
- 19 Shkurt, Zogu nënshkruan një traktat tregtar me Italinë.
- Mars, Partia e Zogut fitoi zgjedhjet për Kuvendin Kombëtar, por Zogu dha dorëheqjen pas një skandal financiar dhe një tentativë për vrasje.
- qershor, shqiprisë nga Lidhja e Kombeve i njihet Shën-Naumi. aradha jugosllave fillojn sulme kundër Shqipërisë. ushtria Serbisë vazhdojnë ekspeditat ndëshkuese në Kosovë dhe likuidimin e shumë shqiptarë.
- qeveria e Nolit/qershor-dhjetor 1924. Fan S. Noli u bë Kryeministër, Zogu arratiset në ish- Jugosllavi. Noli bën të ditur reformat agrare për të zhdukur feudalizmin dhe i bën Kushtetutës disa ndryshime, megjithëse nuk pati kohë për ta zbatuar.
- 1 Shtator, trupat jugosllave hyjnë në Shqipëri. Qeveria e Fan Nolit përmbyset në 23 Dhjetor. Zogu hyn në Tiranë më 24 Dhjetor dhe kthehet në pushtet si Kryeministër. Noli iku për në Itali, jetoi në SHBA dhe nuk u morr më me politikë.
*1925 - Janar,>Shqipëria Republikë< Zogu zgjidhet President i parë .(1925-1928)
- 2.Shkurt, Vritet në Bari, Itali, patrioti Luigj Gurakuqi.
- vritet Bajram Curri (1862)
- shtator qeveria e Zogt i lëshon Jugosllavis Shën Naumin (maqedoni)
*1926 - 11 Nëntor, Zogu nënshkruan Traktatin e Tiranës “Pakti i Miqësisë dhe Sigurisë” me Italinë.
- Nëntor, Kryengritja e Shalës kundër rregjimit të Zogut. Gjyqi denon me varje disa pjestarë të kryengritjes.
*1927, 10 mars Shqipëria është mobilizuar nën kërcënimin e Serbisë, Kroacisë dhe Sllovenëve.
*1928 1 Shtator, >Shqipëria Mbretëri< e shpallur nga Asambleja Kushtetuese . Zogu deklarohet Mbret i Shqipërisë - Zogu I.(1928/39)
*1929 - Fillon kriza e madhe ekonomike botërore
- 3 tetor, Mbretëria e Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve zyrtarisht ndryshoi emrin e saj në Jugosllavi.
- Vritet në Zymb, Pader Shtjefën Gjeçovi arkeolog dhe përpilues i "Kanunit të Lekë Dukagjinit".
*1931- Mbretëria e Jugosllavisë shpall Ligjin mbi kolonizimin e zonave jugore.
- Mbreti Zog i shpëtoi një tentative për vrasje në Vjenë.
*1933 - Qeveria Jugosllave zhvillon negociata me Qeverinë Turke për shpërnguljen masive të shqiptarëve muslimanë në Turqi.
*1934 - Mai Shqipëria ka nënshkruar marrëveshjet e tregtisë me Greqinë dhe Jugosllavinë. Italia pezullon mbështetje ekonomike, u përpoq më pas të kërcënojë Shqipërinë.
*1935 - Musolini paraqiti një dhuratë prej 3.000.000 franga ari për Shqipërin, ndihma të tjera ekonomike do të ketë.
*1936 - Lindi Ismail Kadare.
*1937 - Themelimohet, Klubi kulturor serb në Beograd, një projekt për të transferuar shqiptarët e Kosovës në Shqipëri dhe Maqedoni dhe Turqi. Akademiku monstrum, Vasa Çubrilloviq, i paraqet qeverisë serbe një referat gjenocidial për zhdukjen e shqiptarëve nga Jugosllavia, këtë referat e ka zbatuar serbia me dhunë të përhershme, me taksa të rënda, burgim të njerëzve të pafajshëm, tortura e vrasje.
*1938 - Nënshkrimi i një marrëveshje jugosllavo-turke për transferimin e shqiptarëve në Turqi.Detyrohen 250 mijë shqiptarë t'i braktisin shtëpitë e tyre e të vendosen në shkretëtirat e Anadollit në Turqi.
- 27 prill, Mbreti Zogu -I- martohet me Geraldine Appony(1915-2002), aristokratja hungareze, djali i tyre Leka lind në Mars 1939.
- 28 nëntor Radio Tirana filloi transmetimin e emisioneve, Mbreti Zog përmes një ceremonie inauguroi stacionin e parë radiofonik në Shqipëri.
*1939- 7 Prill Shqipëria pushtohet nga Italia, nën diktaturën fashiste kryesuar nga Benito Mussolini. Parlamenti shqiptar votoi për bashkimin e Shqipërisë me Italinë, Mbreti Zog me familjen u largua në Greqi.... Viktor Emanueli III caktohet nga Italia Mbret i Shqipërisë. Gjatë Luftës së II Botërore, Zogu largohet prej Buckinghamshire Angli, për t’u vendosur më pas në Kan. Ai vdiq në Paris në vitin 1961.
- 1 shtator Gjermania sulmon Polonin, fillon - Lufta e -II- Botërore.
*1940 - Italia sulmon Greqin nëpërmjet Shqipërisë, ata me sukses i rezistuarn sulmit të Italisë.
*1941 - 6 priil, Gjermania pushton Jugosllavin për 7 ditë. Pjesë të tokave shqiptare të marra nga Jugosllavisa u bashkuan me Shqipërin duke u ndihuar edhe nga itaia.
- 21 Prill, Kosova i bashkohet Shqipërisë nën kontrollin e Italisë, ndërsa Trepça mbetet nën kontrollin e Gjermanisë.
- Nënë kontroll të italjanve e gjermanve flauri shqiptar dot valvitet lirshëm në Kosovë e Maqedoni, ministri i Arsimit Ernes Koliqi drgoi mësuesit më të mirë të Shqipëris për tu dhën bazat e arsimit shqip shqiptarve etnik në Maqedoni e disa rrethina të Kosovës të cilët në shkollë mësonin vetëm gjuhën serbe.
- Nëntor, u krijua Partia Komuniste e Shqipërisë në Tiranë.(Enver Hoxha Zgjidhet kryetar i Partisë Komuniste).
*1942 Shtator, u mbajt Konferenca e Pezës Konferenca vendosi për krijimin e Frontit Antifashist Nacional Çlirimtar.
*1943 - Formohet Lidhja e dytë e Prizrenit, me qëllim mbrojtjen e Kosovës nga serbët.
- Pas largimit të italjanve në gusht. Në shtator Gjermanët pushtojn Shqipërin
- Debimi i dytë i madh i Çamve nga trojet e tyre etnike duke u marrur të gjithë pronat nga shteti Grek.
*1943/44 - takimi themelues i Këshillit të Çlirimit Kombëtar të Kosovës. Miratohet një rezolutë në lidhje me takimin e shqiptarëve të Kosovës dhe të viseve të tjera shqiptare në Jugosllavi.
*1944 - Maj, Enver Hoxha zgjidhet Komandant i Forcave të Armatosura.
- 28 Nëntor, Dita e Pavarësisë. Çlirimi i Shkodrës. 29 Nëntori u festua si Dita e Çlirimit deri më 1992. Kur erdhi në pushtet Partia Demokratike 28 Nëntori u festua si dita e çlirimit. Pas ardhjes në pushtet të Partisë Socialiste në vitin 1997, 29 Nëntori u festua si dita e çlirimit. Ende vazhdojnë diskutimet midis historianëve për Ditën e Çlirimit.
- Nëndor, Në Shqipëri komunistët themeluan një qeveri të përkohshme me Enver Hoxhn (1908-1985) si kryeministër. Ai sundon deri në vdekje.
*1945- 8 Shkurt, arrihet okupimi i plotë ushtarak i Kosovës nga forcat ushtarake jugosllave.
- Dorëzimi i Gjermanisë. - Themelimi i federatës socialiste jugosllave, e përbërë nga gjashtë republika, me Titon si president…
- Dhjetor, u mbajtën zgjedhjet për Kuvendin Popullor. Vetëm anëtarët e Frontit Demokratik u lejuan të marrin pjesë.
*1946 >>>> DIKTATURA KOMUNISTE DERI MË 1990<<<<
- Parlamenti shpalli Shqipërinë Republikë Popullore, duke zgjidhur formn që do të ketë Shteti Shqiptar. arsimi, shkenca dhe arti i nënshtrohen doktrinës dogmatike të realizmit socialiste. Enveri bie dakort dhe Kosova shpallet qark autonom i Republikës Popullore të Serbisë, territoret e tjera shqiptare ndahen midis Republikës së Maqedonisë dhe Republikës së Malit të Zi, Çamëria do të mbetet nën Greqi.
- 14 Mars, Asambleja miratoi Kushtetutën e shtetit Shqiptar.
- spastrimet e jo -komunistëve nga postet qeveritare fillojn.
*1946/47 Britania dhe SHBA prishin marrëdhëniet diplomatike me Shqipërinë.
*1948 - Shqipëria bashkohet me Rezolutën informative të partive komuniste dhe partive të punëtorëve.
- Shqipëria prish lidhjet me Jugosllavinë, Bashkimit Sovjetik fillon ndihmë ekonomike në Shqipëri.
- 1 Nëntor, në Kongresin e parë të Partisë Komuniste, emri i Partisë ndryshohet në Parti e Punës së Shqipërisë. Të gjitha partitë e tjera ndalohen.
*1949/1953 Përpjekje të shumta Britanike për përmbysjen e regjimit të Hoxhës, megjithatë ato dështojnë për informacionin që spiuni Kim Filbi u dha Sovjetikëve (shiko Lufta Ime Sekrete, 1968).
*1952 - Kinostudio Shqipëria e Re (1952-1992) “Albafilm“ u ndërtuar për të prodhuar propagandë komuniste. mbi 700 filma artistike dhe dokumentare ndërmjet 1947/2000
*1954,24.7 - Mehmet Shehu (1913 - 1981) zgjidhet kryeministër-deri në vdekje, diktator nr.2
*1955 maj 14, Përfaqësues nga tetë vendet e bllokut komunist: Bashkimit Sovjetik, Shqipëria, Bullgaria, Çekosllovakia, Gjermania Lindore, Hungaria, Polonia dhe Rumania, nënshkruan Traktatin e Varshavës në Poloni.
- 14 Dhjetor, Shqipëria hyn në OKB pa u penguar nga Mbretëria e Bashkuar dhe SHBA, të cilat abstenojnë në vend që të përdorin veton.
*1956/57, - Nën mbikqyrjen e Titos dhe të Rankoviqit, vazhdon shpërngulja e filluar që nga 1933 e shumë shqiptarëve të Kosovës e Maqedonis për në Turqi.
*1957 - Hapet në Tiranë Universiteti i Parë i Shqipërisë, “Universiteti Shtetëror i Tiranës”, me 3.600 studentë dhe 200 mësues.
*1960 - Më 29 prill filloi nga puna qendra eksperimentale e Televizionit Publik Shqiptar, TVSH.
- 3 Dhjetor, Shqipëria prish marrëdhëniet diplmatike me ish B.R.S.S. (Bashkimi Sovjetik) dhe lidhet me Kinën.
*1967 - Kisha, xhamitë dhe institucionet e tjera fetare mbyllen. Shqipëria u shpall "vendi i parë ateist në botë " udhëheqësit fetarë u burgosën dhe u ekzekutuan.
*1968- Demonstratat e shqiptarëve shpërtheu në Prishtinë, ata kërkojnë dhënien e të drejtave kombëtare dhe statusin e republikës për Kosovën. Këto demonstrata u shtypën brutalisht nga milicia serbe.
- 13 shtator, Shqipëria zyrtarisht u tërhoq nga Traktati i Varshavës, për pushtimin sovjetik ndaj Çekosllovakisë.
*1969 - Shqiptarët e Kosovës e fitojnë të drejtën për përdorimin e flamurit kombëtar.
*1970, - Themelohet “Universiteti i Prishtinës”.
-25 Tetor, energjia elektrike arrin zyrtarisht në të gjithë Shqipërinë.
*1973 -Plenumi i katërt i KP të Partisë Punës shqiptare ka të bëjë me forcimin e luftës së klasave dhe luftës ideologjike në fushën e krijimit artistik dhe shkencor. Burgim prej udhëheqësve kulturore.
*1974 -kushtetua e re jugosllave u miratua. Kosova bëhet Krahinë Autonpme e Federatës juougoslave. U njihen më shumë të drejta shqiptarve.
- Plenumi i Pestë të PK të PPSH, likuidimet janë bërë në mesin e udhëheqësve ushtarak shqiptar.
*1975 - Enver Hoxha u angazhua në një program të ndërtimit masiv të bunkerve.
*1978- korrik, Shqipëria prish mardhënjet me Kinën. Kina i ndërpret ndihmat ekonomike dhe ushtarake. Marëdhëniet u tensionuar nga pajtimin i Kinës me SHBA-në. Shqipëria do të bëhet vedi më i izoluar e më i varfër në Evropë.
*1980 -Vdekja e udhëheqësit jugosllav Josip Broz Tito. Filloi rritja e nacionalizmit në mesin e republikave përbërëse të federatës të cilat do të ndahetn me luft në vitet 90..
*1981,- mars, protesta masive në Kosovë duke kërkuar statusin e republikës. Serbia dhe Jugosllavia i përgjigjen me dhunë.
- nënshkruhet marrëveshja për marrëdhënie kulturore dypalëshe Shqipëri – Jugosllavi.
- 1 Nëntor, Kundërshtimi i politikave “Social-Imperialiste të Kinës nga Qeveria Shqiptare.
*1982 -17 janar u vranë 3 aktivistët kryesor për pavarsin e Kosovës Vëllezërit Gërvalla e Kadri Zeka në Untergruppenbach-Gjermani nga UDB-a Jugosllave.
*1984 - Kosovës i jepet autonomi.
- Shaban Trstena (19 vjeç) nga Shkupi, morri medaljen e Artë në >mundje< Lojrat Olimpike Los Anxhelos 1984 SHBA.
*1985 -11 Prill, Vdes lideri i Partisë, Diktatori Stalinist Enver Hoxha, 76 vjeç si rezultat i atakut në zemër nga diabeti. 13 Prill, Ramiz Alia (60 v.) zgjidhet lider i ri i Partisë.
*1986- Publikimi i Memorandumit të Akademisë Serbe të Arteve dhe të Shkencave që bëri thirrje për heqjen e statusit autonom të Kosovës të njohura nga Kushtetuta e 1974.
*1987 - Millosheviqi viziton Kosovën.
- Shtator, vendosen marrëdhëniet diplomatike me Kanadanë dhe Gjermaninë Perendimore.
*1989 - greva e urisë e 1300 minatorëve të Trepçës -Mitrovicë, të cilët protestojnë kundër politikës së Millosheviqit.
- 28 Mars, regjimi i Millosheviçit në Jugosllavi bërë ndryshime kushtetuese - suspendon autonominë e Kosovës.
- 28 Qershor, Serbët në Gazimestan organizuan një pelegrinazh panserb nga të gjitha trevat e ish-Jugosllavisë, duke shfryrë parrulla kërcënuese kundër shqiptarëve.
- 1 Gusht,Nënë Tereza, viziton Shqipërinë.
- 9 Nëndor, «BIE MURI I BERLINIT» - Fundi i LUSTËS SË FTOHTË 45 vjeçare BRSS-SHBA.
*1990>>>Hapat e para të një shoqërie demokratike<<<
- Jan, Demonstratat në Shkodër detyruar autoritetet të shpallin gjendjen e jashtëzakonshme.
- Maj, ish Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara, Perez de Cueller, Kongresmeni Amerikan, Tom Lantosh mbërrijnë në Shqipëri, takiohen me Ramiz Alinë.
- 2 Korrik, deputetët shqiptar të Kuvendit të Kosovës, jashtë Sallës së Kuvendit, lexuan Deklaratën Kushtetuese të Kosovës. - miratuan deklaratën e pavarësisë më 7 Shtator.
- Në Kaçanik, deputetët e Kuvendit të Kosovës, e shpallën Kosovën republikë, dhe kushtetuta e Kosovës u njoh si «Kushtetuta e Kaçanikut».
- Korrik, Demonstratat në Tiranë arrin kulmin kur mbi 5 mij qytetar hyjnë në ambasadat e huaja dhe kërkojnë azil. Tragetet me emigrantë shqiptarë mbërrijnë në Brindisi, Itali.
- Dhjetor, Nënë Tereza bën vizitën e saj të dytë në Shqipëri.
- 8 dhjetor Protesta në Kampusin e Universitetit të Tiranës lidhur me kushtet e jetesës. Më vonë studentët kërkuan ndryshime politike. Policia ndërhyn për shpërndarjen e demonstruesve. Formimi i Partisë Demokratike legalizohet më 18 Dhjetor. Sistemi shumë partiak lejohet zyrtarisht dhe ai çon në formimin e dymbëdhjetë partive.
*1991 - 20 Shkurt,Me mijëra demonstrues protestuan në Tiranë. Ata rrëzuan bustin e diktatorit Enver Hoxha. Feja legalizohet, hapen institucionet fetare dhe ish priftërinjtë dhe hoxhallarët e persekutuar lejohen që të ushtrojnë lirisht profesionin e tyre.
- Mars, Afërsisht 25.000 Shqiptarë grabisin anijet në portet e vëndit dhe nisen për në brigjet Italiane. Eksodi biblik hyn në historinë e popullit, i cili nuk kishte përjetuar një situatë të tillë që nga shekulli i 15-të. Qeveria shqiptare i deklaron portet të një rendësie të vaçantë dhe i ruan ato me trupa ushtarake.
- 31 Mars, në të gjithë Shqipërinë organizohen zgjedhjet shumpartiake. Partia e Punës-Komuniste (e reformuar si Partia Socialiste) fiton 169 nga 250 vendetë, e sapo-formuar Partia Demokratike merr 75. Ramiz Alia (1925) bën betimin si President i Shqipërisë. Qershor, Formohet Qeveria e Koalicionit.
-8 shtator, Referendumi në Maqedoni për pavarësi nga jugosllavia, shqiptarët nuk votojn duan autonominë e tyre territoriale. Kushtetuta e re hyri në fuqi. Njohje ndërkombëtare e ngadalshëme për shkak se Greqia kundërshton përdorimin e emrit Maqedoni, e njeh si një nga krahinat e veta.
- shtator, Një referendum u zhvillua në Kosovë. Mbi 90 për qind e votuesve votuan për pavarësi.populli shqiptar i Kosovës e shpalli atë një shtet sovran dhe të pavarur.
- Dhjetor, rrëzohet Qeveria e koalicionit e detyruar nga Partia Demokratike, sepse Socialistët kishin mbetur mbrapa me programin e reformave.
- Bashkimit Evropian njeh shpërbërjes së Jugosllavisë.
*1992/99 – Më shumë se 500 mijë shqiptar pa dokumenta u largua nga Shqipëria në Evropën Perëndimore për një jetë më të mirë.
Emigracioni i shqiptarve:
XIII-XV=drejt Greqisë qëndrore dhe jugore XV-XVI=Itali e jugut dhe Sicili 1850-1912=Stamboll, Bukuresht, Konstanca,Trieste, Sofia, 1880=SHBA 1918-1965=SHBA-Turqi
1966/89= Slloveni, Kroaci, Beograd, Zvicër, Gjermani, dhe Austri. Pas 1990= Itali, Greqi, SHBA, Zvicër, Angli, Gjermani, Austri, Turqi etj.
- 31 janar, Miss Shqipëria për herë të par u kurorëzua.
- Mars, Partia Demokratike fitoi zgjedhjet e përgjithshme me më tepër se 65% të votës popullore.
- Ibrahim Rugova zgjidhet president i Republikës së Kosovës Fehmi Agani nënkryetar.
- Prill, Dorëheqja e Ramiz Alisë (President i Shqipërisë). Dr. Sali Berisha (lindur 1944) bën betimin si President i ri. Qeveria e re betohet se do të zbatojë një program të gjerë reformash. Shtetet e Bashkuara ngritën një ambasadës të re në Tiranë.
*1993 - Prill, Papa Gjon Pali dhe Nënë Tereza vizitojnë Shqipërinë.
- Udhëheqësit e ish-komuniste, duke përfshirë Fatos Nanon dhe Ramiz Alia. u dënuan dhe burgosën për korrupsion.
- Hapja e Shqipërisë, garancitë e saj të plota dhe legjislacioni kanë lehtësuar veprimtaritë e investitorëve të huaj tashmë të pranishëm në Shqipëri, shumica e tyre nga Italia (53%) dhe Greqia (20%), por gjithashtu nga Gjermania, SHBA, Mbretëria e Bashkuara, Austria, Franca, Kuvajti dhe kështu me radhë. Kompani të ndryshme sikurse është Hamilton, OXY, Agip, Chevron, Coca-Cola, Rogner, OMV, fillojnë veprimtarinë e tyre në Shqipëri.
- Berisha takoi presidentin maqedoinas Gligorov,pas "Aferes së armëve" në Maqedoni,pas takimit Berisha zbrazi tërë mllefin e vet autoritar mbi udheheqjen e parë të partis shqiptare PPD-së në maqedoni, Ky qëndrim jokonsekuent i Berishës rezultoi me ndarjen e PPD-se ne dy taborre, ku do të dali partia e re PDSH në krye me Arbër Xhaferrin.
*1994 - 17 Shkurt Themelohet “Universiteti i Tetovës” i pari shqipfolës në maqedoni, ndizen tensionet etnike - më 2 mars 2004 u legalizua nga shteti maqedona-USHT.
- Prill/gusht, Marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Greqisë acarohen shumë, të dyja vëndet tërhoqën disa diplomatë dhe me mijëra emigrantë shqiptarë dëbohen nga policia dhe ushtria greke. Një grup ushtarësh nga Greqia hynë në territorin Shqiptar dhe vranë një ushtar dhe plagosën disa të tjerë në një repart ushtarak pranë pikës kufitare të Kakavijës (Shqipëri). Ndërkohë, 5 qytetarë shqiptarë me origjin greke u akuzuan për spiunazh dhe u dënuan nga një gjykatë e Tiranës.
- Ish presidenti Ramiz Alia, pasues i diktatorit stalinist Enver Hoxha, u dënua me 9 vjet burg për shpërdorim të pushtetit. Ai u lirua më vonë për amnisti dhe pastaj riarrestohet për akuza të reja. Ai iku nga vendi në mars, 1997.
- Nëntor, Kushtetua në Shqipëri nuk u miratua me Referendum. Në Maqedoni pas regjistrimit të popullsisë Shiptarët ishin 22,9% Maqedonasit 66,5%
*1995 - 2 mars, Shqiptaro-Amerikani William G.Gregory (1957) pilotoi anien kozmika – misioni STS-67, është astronaut i NASA-së.
- 13 Korrik, Në Strasburg organizohet ceremonia e anëtarësimit të Shqipërisë në Këshillin e Europës dhe ngrihet flamuri Shqiptar.
- 11 Shtator, Presidenti i Shqipërisë, Z. Sali Berisha viziton SHBA. Ai takohet me Presidentin e SHBA-ve, Z. Bill Klinton.
*1996 - 26 Maj, Zgjedhjet e Përgjithshme Parlamentare. Partitë e opozitës (Partia Socialiste, Partia Social Demokrate dhe Partia e Aleancës) u tërhoqën nga zgjedhjet në orën 17.00, duke pretenduar për parregullsi. Partia Demokratik pretendoi për një fitore të rëndësishme. Socialistët kërkojnë zgjedhje krejtësisht të reja. Ndërsa Presidenti Berisha dekretoi një rikandidim të pjesshëm, Kandidatët e PD fituan në 17 zona elektorale.
- Formohet Ushtria Çlirimtare e Kosovës pro pavarësisë, bomba kundër policisë serbe.
- Shtator, Në Shqipëri organizohet “Miss Europa” për herë të parë në historinë Shqiptare. Vajzat më të bukura nga 37 vënde të Europës morën pjesë në këtë garë. Miss Anglia merr çmimin e parë.
- 21 tetor, Partia Demokratike deklaroi një fitore dërrmuese në zgjedhjet lokale.
*1997 -Janar, Protesta masive nga njerëzit, të cilët kishin humbur kursimet e tyre në firmat piramidale. Deri në një milion armë të grabitura nga depot e ushtrisë njerëzit si turma të zemëruar të dalë në rrugë.
- 30 Janar, Dhjetë parti të opozitës formojnë Forumin për Demokraci, zhvillojnë protesta në mbarë vëndin. Ata i kërkojnë Berishës (President i Shqipërisë) që të shpërndaj qeveritë dhe të krijoj një qeveri teknokrate për zgjidhjen e krizës.
- 9 Mars, Berisha nënshkruan marrëveshjen me liderët e të gjithë partive politike duke bërë thirrje për një qeveri koalicioni me bazë të gjerë (Qeveria e Pajtimit Kombëtar) me Z. Bashkim Fino -Kryeministër i qeverisë së koalicionit me bazë të gjerë. Z. Fino u propozua nga Partia Socialiste me konsesusin e të gjitha partive të tjera.
- 12/14 Mars, Tirana përfshihet nga pasiguria. Presidenti i Republikës dhe Kryeministri kërkojnë praninë e forcave ushtarake shumëkombëshe në Shqipëri. Ministri i Mbrojtjes, Z. Safet Zhulali arratiset në Itali. Të gjithë të bugosurit (1209) arratisen nga burgu të ndihmuar nga persona të armatosur. Shqipëria është i vetmi vend në botë pa të burgosur në këtë moment.( Midis të burgosurve ishin 23 persona, të cilët ishin dënuar me burgim të përjetshëm). Lideri socialist i burgosur i opozitës së Shqipërisë, Fatos Nano, Kryeministër në vitin 1991 u arrestua dhe u burgos 1994 i akuzuar për korrupsion.Berisha fal Fatos Nanon dhe e nxjerr nga burgu si dhe 50 të burgosur të tjerë. Ambasada Amerikane dhe Ambasada të tjera Perendimore evakuojnë qytetarët e tyre nga Shqipëria në vendet e tyre.
- Mars, fillon ofenziva e forcave serbe në Drenicë.
- 14 Prill, Arrinë në Shqipëri Forcat Ushtarake Shumëkombëshe për të filluar operacionin “Alba”. Franca, Greqia, Turqia, Spanja, Rumania, Danimarka dhe Austria marrin pjesë në këtë mision. Misioni i tyre në Shqipëri është të sigurojnë shpërndarjen e drejtë të ndihmave, ata nuk kanë ndonjë mision ushtarak.
- 29 Qershor,Zgjedhjet parlamentare si dhe Referendumi për Republikën ose Monarkinë. Socialistët fituan 100 vende në asamblenë prej 155 vëndesh dhe Partia Demokratike 27 vënde. Partia Mbretërore, e cila humbi referendumin do të ketë dy vënde. Leka Zogu II(59)- është akuzuar se është përpjekur të nxis një kryengritje të armatosur dhe ikën përsëri në mërgim. Gjat trazirave të kërij viti do të vdesim mbi 1800 vetë.
- korrik, tre shqiptarë etnikë u qëllua për vdekje gjatë trazirave pasi policia hoqi flamurin shqiptar nga bashkia e qytetit të Gostivarit. 17 shtator, kryetari i komunës së Gostevarit Rufi Osmani, u dënua me 13 vjet burg nga një proces gjyqësor politik. Parlamenti miraton ligjin mbi përdorimin e kufizuar të flamurit shqiptar.
- 24 Korrik, pas dorëheqjes së Berishës. Rexhep Meidani, 52 vjeç, Sekretar i PS u zgjodh nga parlamenti Presiden i Shqipërisë. Ai fitoi me 110 vota pro, deputetët e partisë opozitare,PD nuk morrën pjesë në seancë. Presidenti Shqiptar, në tetor dekretoi caktimin e Kryeministrit të ri, Fatos Nano (1952) i sapo dalur nga burgu.
- Gusht, UÇK-ja merr mbi vete përgjegjësinë kundër sulmeve serbe dhe bashkëpunëtorve të tyre.
- 5 Shtator, Gruaja Shqiptare që kishte fituar çmimin Nobël për paqe (1979), Agnes Gonxhe Bojaxhi - “Nënë Tereza” vdes. Gjatë 50 vjetëve të diktaturës, asaj nuk iu dha mundësia të vinte në Shqipëri. Pas vitit 1990, ajo e vizitoi dy herë Shqipërinë. Qeveria shqiptare vendosi të deklaronte datat 11, 12, 13 Shtator 1997 si ditë zie shtetërore.
- Takimi Nano – Millosheviç ka tërhequr vëmëndjen si takimi i parë i nivelit të lartë pas 50 vjetësh.
*1998 dhe 1999, filloi rezistenca e armatosur shqiptare kundër dhunës dhe ushtrisë serbe në Kosovë, të udhëhequr nga Adem Jashari (1955-1998) Kosova okupohet nga ushtria serbe, kreu gjenocid të tmerrshëm, duke vrarë dhe masakruar rreth 15 mijë civilë shqiptarë, shumë gra e fëmijë, duke dëbuar me dhunë rreth 1 milion civilë.
- Mars, Dhjetëra të dyshuar si separatistë shqiptarë vriten nga policia serbe.
- çështja e Kosovës bashkon të gjitha partite politike shqiptare. 60 mij qytetarë të Tiranës protestojnë për Kosovën në sheshin Skënderbej nën parrullën “Një komb- një qëndrim”
- Prill , 95 % e serbëve refuzojnë ndërmjetësimin ndërkombëtar mbi referendumin e Kosovës. Grupi i Kontaktit për Ballkanin, sanksione ndërkombëtare kundër Jugosllavisë.
- Maj , Millosheviç dhe Rugova bisedojnë për herë të parë, shqiptarët bojkot bisedimeve.
- Fitoi Çmimin Nobel për mjekësi, Shqiptaro-Amerikani Ferid Murat (1936), është anëtar nderi i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës.
- 1 Korrik, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Havier Solana në Shqipëri. Diskutuan situatën në Shqipëri dhe fluksin e shqiptarëve të Kosovës në drejtim të Shqipërisë.
- UÇK merr kontrollin e 40% të Kosovës para ofensivës serbe.
- Shtator -Forcat serbe sulmojnë fshatrat në Drenicë, masakrohen dhjetëra shqiptarë.
- 12 Shtator, lideri i PD-së dhe lideri i lëvizjes së studentëve demokrat të vitit 1990, Azem Hajdari (35 v.) qëllohet për vdekje në orën 21:10 (p.m.) përballë selisë së PD. Një nga dy truprojat e Hajdarit vritet gjithashtu. Kundër Azem Hajdarit u kryen katër tentativa për vrasje brënda një viti, përfshirë një orvajtje për vrasje me pesë plumba nga një parlamentar socialist në sallën e Parlamentit më 18 Shtator, 1998.
- 28 Shtator, Kryeministri Fatos Nano i paraqiti në mbrëmje presidentit të Shqipërisë, Z.Meidani, dorëheqjen e tij nga posti i Kryeministrit. Pandeli Majko, ish- Sekretar i Përgjithshëm i PS caktohet kryeministër i Shqipërisë.
- Maj-Shtatorit, u regjistruan dyzetë e një incidente nga forcat ushtarake Serbe. Gjatë së njëjtës periudhë 10 qytetarë shqiptarë u vranë, 3 u plagosën dhe hapsira ajrore shqiptare u shkel 8 herë. NATO drgon një ultimatum presidentit Millosheviç për të ndalur goditjen mbi shqiptarët e Kosovës.
- Zgjedhjet e tetorit në Maqedoni fitohen nga Ljubco Georgievski (VMRO) dhe merr në qeveri partin shqiptare PDSH(11 deputet), PPD(14 deputet) edhe pse ishte në koalicion me PDSH në zgjedhje mbetet në opozit.
- tetor-dhjetor,Serbët hapin zjarr kundër postës kufitare shqiptare në rajonin Pogaj të Hasit. I dërguari i SHBA, Christopher Hill, përpiqet për marrëveshje politike, shpërthen dhuna. Aleanca NATO autorizon sulmin ajror kundër ushtrisë serbe. Millosheviç bie dakord për bisedime me të dërguarin e SHBA, Richard Holbrooke, për tërheqje.
*1999- Shkurt , Të dyja palët bien dakord për një konferencë paqeje për Kosovën.
- 27 Shkurt, Trupat serbe dislokojnë forca në të gjithë Kosovën: në veri njoftohen luftime sporadike. Trupat serbe bombardojnë kufinjtë veriorë (Rajonin e Tropojës).
- 18 Mars, firmoset Marrëveshja e Rambujesë nga pala shqiptare, por refuzohet nga serbët. Në këtë kohë fillojnë shpërnguljet masive me dhunë të shqiptarëve nga Kosova.
- 24 Mars, NATO - fillon bombardimin kundër serbëve. për 78 ditë.
- 26 mars-qershor, Forcat serbe përzënë 800 000 shqiptarë drejt Shqipërisë , Maqedonisë e Malit të Zi.
- Prill, Rreth 600 000 Shqiptarë etnikë që erdhën nga Kosova jetojnë në kampet e refugjatëve dhe familjet shqiptare. Në të gjithë Shqipërinë familjet marrin kosovarë duke ndarë me ta ato pak ushqime. Kosovarët tregojnë histori të hidhura për masakra të tmerrshme në Kosovë nga serbët. Rreth 10.000 refugjatë në kufirin e Maqedonisë të bllokuar për disa ditë, rreth 18.000 ishin duke bërë rrugën e tyre në Mal të Zi.
- Qershor/korrik, Në saje të rezistencës shqiptare dhe intervenimit luftarak të NATO-së, dhe me angazhimin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, dëbohet okupatori i egër serb nga Kosova. Millosheviç pranon të tërheqë trupat nga Kosova pas propozimit të NATO-s për administrimin e saj nga OKB. 50 mij paqëruajtës zbarkojnë në Kosovë. Forcat serbe fillojnë të tërhiqen nga Kosova. Me mijëra shqiptarë etnik fillojnë të kthehen në shtëpitë e tyre në Kosovë.Këshilli i Sigurimit të OKB-së nënshkruan kushtet e paqes. Deri më 2008 Kosova do të jetë nën protektoratin ndërkombëtarë; drejtohet sipas Rezolutës 1244 nga UNMIK – Misioni i Përkohshëm i Kombeve të Bashkuara në Kosovë.
- Bruksel, një studim i Komisionit Europian i bën një autopsi të plotë shoqërive të pesë vëndeve të Europës Juglindore: Shqipëria, Kroacia, Maqedonisë, Bosnja dhe Serbis e Malit Zi. Brukseli do të shpenzojë 5 miliard euro në vit për 10 vjetë për arritjen e integrimit të pesë vëndeve në Bashkimin Europian.
- 14 Nëntor, Maqedoni zgjedhjet presidenciale Boris Trajkovski (43) i partisë së djathtë VMRO-DPMNE ishte fituesi me 53% të votave midis Tito Petkovskit. Më 5 dhjetor, një votim i përsëritur në 239 vendvotime kryesisht shqiptare mbështetën zgjedhjen e Boris Trajkovskit për kryetar shteti dhe koalicionin qeverisës VMRO dhe PDSH.
- 26 Tetor, Presidenti Shqiptar Rexhep Meidani pranoi dorëheqjen e kryeministrit Pandeli Majko. Majko u bë Kryeministri më i ri i Europës kur mori postin më 2 Tetor 1998 në moshën 30 vjeçare. Meidani dekretoi Kryeministrin e ri Ilir Meta.
- 11 Dhjetor, Partia republikane kundërshton dënimin me vdekje. Në Shqipëri hiqet dënimi me vdekje. Dënimi kapital do të jetë 25 vjetë burgim ose dënim i përjetshëm.
*2000 24 Mars, Parlamenti Shqiptar miraton projekt rezolutën për Paktin e Stabilitetit.
- 1 Prill, Në Bruksel hapet Konferenca e Donatorëve. Shqipëria përfiton për fazën e parë 112 milionë Euro për 7 projekte, kryesisht për ndërtimin e infrastrukturës rrugore.
- 1 Gusht, Presidenti Shqiptar Rexhep Meidani i kërkoi Greqisë fqinje heqjen e Ligjit mbi luftën, i miratuar në vitin 1940, kur Greqia u pushtua nga trupat Italiane përmes Shqipërisë ligji u shfuqizua nga qeveria greke në vitin 1987, por nuk është anulluar asnjëherë nga parlamenti i Greqisë.Zyrtarët shqiptarë thonë se ligji i pengon shqiptarët që të ngrejnë pretendime për pronat që kanë në Greqi përpara Luftës së Dytë Botërore. Afërsisht 400.000 Shqiptarë punojnë në Greqi si emigrantë.
- 11 Shtator, Shqipëria bëhet anëtare e Organizatës Botërore të Tregtisë (OBT).
- 1 Tetor, Në Shqipëri zhvillohen zgjedhjet qeveritare lokale.
*2001 shkurt/gusht - Kryengritja nga shqiptarët etnikë në Maqedoni. Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare del duke kërkuar të drejta të barabarta për shqiptarët. Lufta përfundon me Marrveshjen e Ohrit 13 gush. UÇK dorëzonë armët në paqe me inspektim të forcave të NATO-s.
- korrik, Partia Socialiste në Shqipri fiton zgjedhjet dhe siguron mandatin e dytë zyrtar.
- 12 Shtator Ilir Meta rizgjidhet kryeministër i Shqipërisë.
- 16 nëntor, parlamenti maqedonas miratoi ndryshimet kushtetuese duke i dhënë shqiptarëve më shumë të drejta.
*2002 Ilir Meta jep dorëheqjen si kryeministër pas dështimit për tu zgjidhur kryetar i PS-së. Presidenti i Republikës dekreton kryeministrin e ri Pandeli Majko(2)
- Rugova zgjidhet presidenti i parë i vendit në Kosovë, që kur OKB mori administrimin. Zgjidhet Parlamenti dhe qeveria.
- prill, regjistrimi i popullsisë në Maqedoni rezultati në nëntor = gjithsej 2.022.547 banorë. Prej tyre, 1.297.981(64.18%) janë maqedonas, kurse 509.083 (25.17 %) shqiptarë.
Shqiptarët pretendoj se janë mbi 30% nga që në entin statistikor shtetror bëhen manipulime të mëdha , aty ska asnjë të punsuar shqipëtar.
- 24 korrik zgjidhet president i Shqipërisë Alfred Spiro Moisiu (lindur 1929) si kompromis i dy partive më të mëdha në parlament.
- 22 gusht, pasi rifitoi postin e kryetarit të PS - Fatos Nano bëhet përsëri kryeministër. Kjo është hera e katërt e Nanos si kryeministër.
- Kthimi i familjes mbretërore -Leka Zogu II në Shqipëri pas largimit të vitit 1997 dhe humbjes së referendumit për monarki.
- 15 shtator, Zgjedhje në Maqedoni për 120-vende shqiptarët fitojn 29 deputet. pala maqedonase udhëhiqej nga partia VMRO e qendrës së djathtë, në koalicion me Partinë Demokratike të Shqiptarëve. Opozita e udhëhequr nga Branko Cërvenkovski (LSDM)i fitoi zgjedhjet ku përfshiu koalicionin qeverisës BDI-në, e udhëhequr nga Ali Ahmeti ish udhëheqës i kryengritjes së armatosur të vitit të kaluar. Kryeministri Ljubço Georgievski ka konfirmuar humbjen e të nacionalistëve.
*2004 - Janar, Ditë zie pasi të paktën 20 njerëz mbyten kur anija në të cilën janë duke u përpjekur të kalojnë ilegalisht për në Itali prishet në mes të Adriatikut.
- Shkurt, demonstrim i opozitës në Tiranë për të kërkuar dorëheqjen e z. Nano dhe të protestojnë kundër dështimit të qeverisë për të përmirësuar standartet e jetesës.
- Mars,shpërthen dhuna më e madhe etnike mes shqiptarëve dhe serbëve në Kosovë.
- 14 prill, Kryeministri maqedonas Branko Cërvenkovski fitoi zgjedhjet për të zëvendësuar presidentin Boris Trajkovski i cili u vra në një aksident ajror në shkurt.
- 15 Korrik, nisi zyrtarisht transmetimet platforma e parë televizive digjitale në Shqipëri. Lindi DigitAlb! një ndër të parat platforma digjitale tokësore në Evropë, duke shënuar kështu dhe zhvillimin më të madh në historinë e transmetimeve televizive shqiptare. Në dhjetor të vitit 2007 DigitALB implementon transmetimin satelitor HDTV.
- dhjetor, Rugova ri-zgjidhet President dhe komandanti i ish-UÇK-së Ramush Haradinaj është zgjedhur kryeministër.
*2005 - mars, Z. Haradinaj i akuzuar për krime lufte nga Gjykata Penale Ndërkombëtare në Hagë dha dorëheqjen si kryeministër ai zvendësohet nga Bajram Kosumi.
- Shtator,Pas dy muajsh grindjesh politike, ish-presidenti Sali Berisha del si fitimtar në zgjedhjet e përgjithshme të korrikut dhe bëhet kryeministër.
- tetor, Edi Rama (41) kryetari i bashkis së Tiranës që nga viti 2000, u zgjodh kryetar i Partis Socialiste të Shqipëris.
- Gjat muajit nëntor-dhjetor, Shqipria 18 orë në ditë pati ndërprerje të energjisë elektrike.
*2006 Janar - Rugova vdes nga kanceri i mushkërive në Prishtinë. Ai zëvendësohet nga Fatmir Sejdiu (54).
- Shkurt, Bisedimet për statusin final të Kosovës fillojnë. Ata janë të ndërmjetësuar nga i drguari i OKB-së, ish-presidenti finlandez, Marti Ahtisari.
- Mars,kryeministri i Kosovës Bajram Kosumi jep dorëheqjen midis kritikave të brendshme të partisë. Ish-komandanti i UÇK-së Agim Çeku e zëvendëson.
- prill, Parlamenti Shqiptar vendos ndalimin e skafeve në ujërat bregdetare në përpjekje për goditje ndaj njerëzve dhe kontrabandës së drogës.
- qershor - Marrveshja për Stabilizim dhe Asocim është nënshkruar mes Shqipërisë dhe BE-së.
- korrik, Maqedonia zhvilloi zgjedhjet parlamentare, Kryeministri Vlado Buçkovski pranoi humbjen ndaj opozitës nacionaliste VMRO, një votë konsiderohet vendimtar për aspiratat e vendit të vogël ballkanik për t'u bashkuar me BE dhe NATO. Nikola Gruevski drejtoi partinë fituese VMRO-DPMNE në koalicion me PDSH-në
- Tetor - Serbia zhvillon referendumin, aprovohet Kushtetuta që e njeh Kosovën si pjesë integral të Serbisë.
*2007 21 janar - Serbia zhvillon zgjedhjet parlamentare. Fitojnë radikalët. Shkurt, Ahtisari paraqet planin për Kosovën e pavarur nën mbikëqyrjen evropian para presidentit serb dhe liderëve shqiptarë,Rusia kërcënon të vërë veton ndaj rezolutës së OKB. Plani është mirëpritur nga shqiptarët e Kosovës, por kundërshtohet nga Serbia.
- 10 qershor Presidenti Xhorxh W. Bush bëhet i pari udhëheqës i SHBA-ve që vizitoi Shqipërinë. Në mënyrë të qartë thekson mbështetjen e tij për pavarësinë e Kosovës.
- 24 korrik- zgjidhet nga parlamenti pas tre raundeve të dështuara Presidenti i Shqipërisë Bamir Topi (50 vjeç) (PD).
- Nëntor, Ish lideri i UÇK-së Hasim Thaçi (39) fiton zgjedhjet në Kosovë dhe bëhet Kryeministër. Formon qeverin me LDK-në
*2008 Janar- Kryeministri Hashim Thaçi bëhet pro-perëndimor, ndërsa kryeministri i Serbisë Boris Tadiç fiton zgjedhjet.
- 17 Shkurt-Kosova shtet i pavarur dhe sovran i shpallur nga Qeveria dhe Parlamenti i Kosovës. Rilind shteti i Kosovës sërish, pas 130 vjetëve, por me 1/3 të territorit të saj, që kur u themelua për herë të parë Shteti (Vilajeti) i Kosovës, gjatë Perandorisë Osmane në 1878.
- 27 shkurt , Gjermania ishte shteti i parë që emëroi ambasadorin e saj në Kosovë, mars - ministri i parë i jashtëm që e vizitoi Kosovën ishte ministër i Suedisë Carl Bildt.
- Mars, Ministri i Mbrojtjes Fatmir Mediu jep dorëheqjen për shpërthimet e depos së armëve që vrau 26 vetë dhe bëri dëme të mëdha.
- 15 prill, Qeveria e Kosovës miraton "Kushtetutën e Kosovës".
- qershor në Maqedoni mbahen zgjedhje të parakohshme parlamentare , pas vetos Greke të 12 prillit për mospranim të Maqedonis në NATO, zgjedhjet u dëmtuan nga dhuna në zonat shqiptare, përsëritet votimi në 22 vendvotimeve. Kryeministri Nikolla Gruevski i partisë VMRO shënoi një fitore absolute, ai dot ngadalësoj realizimin e marrëveshjes së Ohrit. Formoi qeverin (edhe pse i kishte 61 deputet) me partinë kryesore shqiptare BDI-në që synojnë hyrjene e Maqedonisë në NATO dhe BE .
- qershor, Pas nëntë viteve të sundimit të OKB-së në Kosovë, hyn në fuqi transferimi i pushtetit në një qeveri me shumicë shqiptare. Serbët mbledhin një asamble të tyre rivale në qytetin e ndarë të Mitrovicës. 1.2 miljard Euro është premtuar nga donatorët ndërkombëtarë për të ndihmuar rindërtimin e Kosovës.
- 4 shtator, Artisti shqiptar Saimir Strati ka ngjitur 229.764 tapa të formave dhe ngjyrave të ndryshme për të bër veprën e tij artistike që hyri në librin e rekordeve botrore.
- 9 tetor Mali i Zi dhe Maqedonia njohën pavarësinë e Kosovës, megjithë kundërshtimin nga Serbia, e cila trhoqi ambasadorët.
- tetor, OKB i jep leje Serbisë për të kërkuar në Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë për të marrë parasysh nëse pavarësia e Kosovës është e ligjshme.
- dhjetor, policia e BE-së dhe misioni i drejtësisë (EULEX) pozicionohet në Kosovë. Serbia e pranon misionin.
*2009 - 5 prill Maqedoni-zgjedhjet presidenciale,Gjorgje Ivanov(49) i partis VMRO fitoi balotazhin e zgjedhjeve kundër Social Demokratit Ljubomir Fërçkovski (51).
- prill - Shqipëria zyrtarisht i bashkohet NATO-s dhe zyrtarisht aplikon për anëtarësim në Bashkimin Evropian. Shqipëria pritet të bashkohet me BE më 2017 .
- maj, Kosova bëhet antare e Fondin Monetar Ndërkombëtar, dhe në Qershor antare e Bankën Botërore.
- qershor, “Rruga e Kombit” Autostrada Durrës-Kukës-Morin u lëshua në mënyrë solemne duke u takuar në mes te tunelit 5.6 km dy kryeministrat Z.Berisha dhe Z.Thaci. Rruga kushtoi mbi 1 miljon euro gjatësia 170km koha nga Prishtina në Durrës bëhet për 3 orë.
- Korrik, Sali Berisha dhe Partia Demokratike fiton zgjedhjet parlamentare me një diferencë të ngushtë.
- nëntor, Kreu i Partisë Socialiste Edi Rama(1964) fillon serin e demonstratave në Tiranë duke pretenduar për manipulim të votave në zgjedhjet e korrikut. Dhe bën thirrje për një fushatë të mosbindjes civile për të vazhduar deri sa qeveria të bie dakord për një rinumërim të pjesshëm të votave.
- 19 dhjetor, Bashkimi Evropian hapi kufijtë e saj pas gati 20 vjetësh për më shumë se 10 milionë serbë, malazez dhe maqedonas. Shqiprisë dhe Bosnës vizat i hiqen vitin e ardhshëm.
*2010