Close
Duke shfaqur rezultatin -19 deri 0 prej 9
  1. #1
    i/e regjistruar Maska e Brari
    Anėtarėsuar
    23-04-2002
    Postime
    18,826

    Tregon e bija e Abaz Kupit

    panorama

    http://www.panorama.com.al/panorama/...aja&Itemid=511

    HYRIE DOSTI KUPI:

    E bija e Abaz Kupit:

    Tmerret e 53 viteve internim, nga koha e Italise tek ajo e Enverit


    E diel, 21 Nentor 2010 12:08

    Hyrie Kupi me tė shoqin, Viktor Dostin dhe tre vėllezėrit e tij.
    Hyrie Dosti
    Hyrie Kupi Dosti, njė nga fotot e pakta qė gjendet prej asaj kohe nė albumet e familjes
    .Para1 of 3Tjetri.Fėmijėri e keqe. Rritje e rini e keqe. Pragpleqėri e keqe. Asnjė kujtim qė tė pėrmbajė qoftė edhe njė buzėqeshje tė shtirur nė gjithė kėto etapa tė jetės. Asnjė shpresė, qė e nesėrmja do tė bėhej mė mirė. Njė fėmijė qė ėshtė rritur duke vrapuar ‘vjedhurazi’ netėve nėpėr male, pėr tė parė qoftė edhe njė ēast sytė e babait, nuk kishte luksin tė shpresonte pėr njė ditė me diell. E, meqė dielli duket qė nė mėngjes, fati dukej i parashikuar...
    Ende edhe sot, qė kanė kaluar 20 vite nga koha kur Hyrie Kupi Dosti pėr herė tė parė ka frymėmarrė e lirė, duket sikur i ka sytė e kuq nga pėrlotja e gjithhershme. Edhe tani qė tė paktėn fėmijėt e saj, ata pėr tė cilėt ėndėrronte e ngarkuar me pirgun e drurėve nė shpinė, janė sistemuar mė sė miri, nuk ka kaluar, e s’ka se si tė kalojė, brenga e 45 viteve internim. Kujtimet e ēdo dite nė kėtė epokė tė jetės, e bėjnė Hyrijen qė nė ēdo fjalė qė nxjerr tė pėrshkohet nga dridhma emocionesh, qė vetėm mimika e fytyrės, zėri, sytė, mund t’i pėrshkruajnė.
    Sado tė pėrpiqet tė kuptojė e tė pėrcjellė dhimbjen njė i dytė, nuk do tė mundet kurrė tė arrijė nė nivelin e realitetit. Jo rastėsisht, nuk ėshtė e lehtė tė dallosh theksin e gjuhės sė Hyries. Kanė mbetur fare pak detaje nga gjuha e folur e origjinės sė hershme tė babait, Abaz Kupit, e tė gjyshit Hasanit, nga lagjja Varosh e Krujės. Ėshtė pėrzier aksenti sa me tone tė Labėrisė sė thellė, sa me njė myzeqarēe tė zbutur, adaptuar prej qėndrimit tė gjatė e tė pafund nė Lushnje, saqė nuk mund tė arrish asnjėherė nė emrin e vėrtetė tė vendit tė prejardhjes sė kėsaj zonje, qė me gjithė vuajtjet, rrezaton ndėr rrudha, fisnikėri. Sikur tė mos mjaftonin vendet, ku atė e familjarėt e saj (kryesisht femra) i kanė degdisur nė pika tė skajshme tė Shqipėrisė e jo vetėm, vite mė vonė, kur tė lidhte kurorė me Viktor Dostin, njė tjetėr i dėnuar qė vuante izolimin krah saj, nisi tė shėtiste burgjet e vendit, ku ishin e ku s’ishin pėr tė ndihmuar kunetėrit. Pėr tė parė, atėherė kur i bėheshin tamam lekėt e rrugės, 4 fėmijėt e njėrit prej vėllezėrve tė vrarė. Megjithatė, sado vuajtje tė kenė kaluar, ėshtė e ēuditshme lidhja shpirtėrore e komunikimi qė kanė kėta njerėz tė mbetur prej atij regjimi me njėri-tjetrin. Janė lidhjet mė tė ngushta qė tė qėllon tė shohėsh. Ashtu si dikur, vazhdojnė tė jetojnė nė tė njėjtėn hyrje apartamenti tė dhuruar nga shteti, me po tė njėjtėn pėrkujdesje qė janė mėsuar qė nė krye tė herės. Edhe kur ėshtė rasti pėr tė folur me Hyrien, dy vėllezėrit e tė shoqit, Viktorit, qė nuk ėshtė mė nė jetė, qėndrojnė aty, pėr ēdo barrierė kujtese qė Hyria ka pėr tė kapėrcyer apo pėr tė kujtuar.
    Historia ėshtė e shkrirė e gjitha nė njė. Kah literaturės nė gjuhė tė huaj, trashėguar nga Dostėt paraardhės (kryesisht artistike), qė ka veshur gjithė sipėrfaqen e bardhė tė mureve tė sallonit, gjenden edhe portretet e luftėtarėve. Nė njė nga kolonat e murit varet krenare fotografia e Abaz Kupit, bashkė me miq tė afėrm e vepra tė tij, ndėrsa nė tjetrin, Hasan Dosti, si zot i asaj biblioteke, qė pėr tė tretėn herė radhas e kishte ndėrtuar. Nuk u deprimua nga djegia e dy bibliotekave tė para, njė herė prej gjermanėve e njė herė pėr shkak tė njė aksidenti. Sot, familjarėt janė duke pėrmbledhur tė gjitha shėnimet e studimet qė Hasani bėnte pėr Shqipėrinė, pėr t’ia lėnė mė pas bibliotekėn, Institutit tė Studimeve Historike, nė dobi tė studiuesve.
    Nuk ėshtė vetėm kjo paradoksale, pra qė Dostėt e Kupajt sot po ofrojnė ndihmė, ndėrsa gjithė jetėn kanė vuajtur e kanė kėrkuar. Zonja Kupi Dosti, pas gjithė viteve tė izolimit nėn telat e gjembat e hekurt, ėshtė tashmė njė nga zonjat mė tė lira tė vendit. Nuk ka tė bėjė asgjė me lejimin e tė gjithėve tė shkelin kufijtė e Evropės. Ajo prej kohėsh mban pasaportėn amerikane. Pra nuk njeh kufizime tė asnjė lloji. Shėtit, e viziton dy fėmijėt e nipėrit qė ka nė Amerikė, e gjithė tė afėrmit kudo qė ndodhen. Tė paktėn tani, mundet....
    Nuk di sa mund tė kujtojė njė fėmijė 5-vjeēar, sidomos nė rastin tuaj, kanė kaluar kaq shumė vite... Po nga ana tjetėr, kam idenė qė vuajtjet nuk harrohen lehtė. Na kujtoni diēka nga internimet e para tė familjes suaj.
    Tė gjithė jetėn e kam kaluar nė internim, e jo vetėm tė njė lloji. Internimi i parė ėshtė ai i Himarės, mė pas ishte radha e periudhės sė Italisė, ku na ēuan nė ’40-ėn. Mandej, gjatė periudhės sė luftės italo-greke na kanė nisur nė Brindisi, ku ndenjėm pėr pak kohė nė burg. Ishte kohė bombardimesh, duhet tė rrinim tė izoluar. Mė vonė na ēuan nė Siena, ku ndenjėm deri nė ’42-shin. Mė pas na larguan.
    Pse ēfarė ndryshoi?
    Asgjė nuk ndryshoi, ishte strategji e tyre pėr tė pėrdorur babain nė rast se ai do tė pranonte tė bėnte kompromise me Italinė, nė dobi tė luftės. Por e panė qė kjo gjė nuk ndodhi dhe na ēuan nė Gjirokastėr.
    Pėrveē transferimeve gjeografike, ē’ndjesi ju sjell ajo kohė?
    Nė fakt, nuk na ka munguar trajtimi i mirė nga ana e qytetarėve italianė. Ata na shihnin si familje politikani e pėr pasojė na nderonin. Ishin tė tjera koncepte nga ana e tyre, ndryshe nga shqiptarėt, pėr trajtimin e njė familjeje me emėr. Pėr mė tepėr, pavarėsisht politikave, ēmonin veprimtarinė e tim eti dhe na ndihmonin me sa mundeshin. Kam bėrė atje klasėn e parė, por nga gjuha ka mbetur aq sa pėr tė kuptuar e pėr t’u marrė vesh. Gjithaq nga kujtimet. Njė fėmijė i vogėl nuk mund tė ruajė shumė gjėra nė kujtesė, edhe sepse vuajtjet e mėdha do tė vinin mė vonė.
    Megjithatė nuk besoj qė ju trajtuan po kaq mirė edhe kur ju kthyen?
    Kur shkuam nė Gjirokastėr isha 9 vjeē. Mė kujtohet tmerri qė kam parė e dėgjuar nė sytė e nėnės, kur pa burgjet nė kalanė e Gjirokastrės, ku duhet tė strehoheshim. Ishin ndėrtesa tė vjetra mesjetare tė kohės sė Ali Pashės. Ajo kėrkonte vazhdimisht, e pėrlotur, tė na hiqnin prej andej. Si mund tė rrinte aty njė grua krejt e vetme me fėmijėt e vegjėl?! Mė pas na hoqėn, zumė vend pėr njė farė kohe nė hotel. Ishte Dr.Sazani, qė mė vonė u pushkatua, qė na mori e na strehoi te shtėpia e vet, ku ndenjėm pėr 1 vit e gjysmė. Edhe kjo fazė, krahasuar me tė mėvonshmen, ishte deri diku njerėzore, sepse doktori na ēmonte e na vlerėsonte ashtu siē bėnin edhe pse jo nė mėnyrė demonstrative, qytetarėt e Gjirokastrės.
    Babai ku ishte ndėrkaq?
    Baba ishte nė mal. Nė kohėn e luftės kundėr gjermanėve, ai ishte kryesori nė luftėn e Krujės. Ndėrsa ai luftonte, gratė rrinin ilegalisht nė tė afėrm e miq tė babait, nė Mat, Martanesh, ku ka qenė edhe zona e influencės sė babės. Kėtu nisi periudha e errėt. Bėnim ecejake maleve, netėve, pėr t’ju shpėtuar gjermanėve. Shkonim sa nė njėrėn shtėpi nė tjetrėn, ku ishim tė mirėpritur nga miqtė e babait, gjithnjė fshehtas.
    Kėto kanė zgjatur deri nė ’44-ėn, ē’u bė mandej me tė gjithė ju?
    Im atė bashkė me dy vėllezėrit u arratisėn drejt Italisė me njė barkė, nė kushte tė mjerueshme qė nuk dihej do mund tė kalonin nga bregu tjetėr apo jo. Dhe nė fakt, nuk do mundeshin nėse miku i tij, misionari anglez Julian Amery nuk do kishte organizuar shpėtimin e tij pėr tė mos rėnė nė duar tė komunistėve. Mėsuam mė vonė qė udhėtimi kishte qenė i rrezikshėm, do ishin mbytur tė tre nėse nuk do t’i kishin shpėtuar.
    Ndėrsa ju....
    Ne u hodhėm nė kampin e madh komunist. Na internuan fillimisht nė Tepelenė e rrugės pėr atje nisėn fatkeqėsitė qė nuk do kishin tė sosur. Gjatė transferimit tė kampit tė Beratit pėr Tepelenė, ra makina me tė internuarit nė Grykėn e Kėlcyrės. Atje vdiq ime motėr Maja bashkė me tė shoqin, Fadil Petrelėn, duke lėnė 4 fėmijė jetim. Nga tė gjihtė pasagjerėt, kanė vdekur vetėm ata tė dy. As pėr t’i varrosur nuk i lanė, askush nuk bėri as lėvizjen mė tė vogėl. Tė internuarit hapėn dy gropa aty ku ishim e i varrosėn. Njėrin prej fėmijėve, atė mė tė voglin, ime motėr e kishte nė krah, ishte cudi dhe fat se si arriti tė mbijetonte.
    Tė gjitha kėto skena ju i shihnit me sy?
    Sa njerėz kanė vdekur e janė zvarritur nė sy tė tė afėrmve. Mė mirė tė burgoseshe, e dije qė vuaje vetė, por tė shihje njerėzit e familjes tė jepnin jetėn pėrpara syve tė tu, qė ecnin tė kėrrusur nga uria e nga kėmbėt qė gati u thyheshin.
    Nė kėtė periudhė ju ishit rritur, duhet tė keni kujtime mė tė plota?
    Jo vetėm sepse isha rritur, isha thuajse 16 vjeē, por sepse koha e Tepelenės ka qenė mė e tmerrshmja, jashtė cdo parafytyrimi njerėzor. As nėpėr mend nuk na kishte shkuar qė do tė jetonim ndonjėherė nėpėr ato kazerma ushtrie, tė rrethuar me tela dhe roje. Familjet njėra nga tjetra ndaheshin me perde. Tepelena kishte klimė shumė tė ashpėr, ishte i ftohtė therės. Veshje nuk kishte, ishin tejet tė konsumuara, aq sa ka ndodhur qė ju janė grisur femrave nė trup (pėr ato ishte mė e vėshtirė) dhe kanė sajuar batanije pėr t’u veshur. Mė kujtohet si tani kur njėrės nga bashkėvuajtėset i ra fustani nga konsumi, duke ecur e u desh ta mbėshtillnin. Hanim vetėm bullgur me krimba ose fasule. Pėr dreq, uji i tepelenės ishte shumė tretės e ushqimi nuk rezistonte gjatė. Por a mund tė mbaheshe nė kėmbė me kėto, pas njė dite tė tėrė pune?! M’u desh t’i ēoja njė mikeshės sime tė sėmurė racionin e ushqimit e kur e shoh tė mbushur sipėrfaqen tė gjithėn me krimba u lemerisa, ē’ti ēoja. U pėrpoqa qė ta heq atė shtresė tė frikshme e t’i shpija vetėm lėngun e nė mos ndonjė kokėrr tė fasuleve.
    Ku punonit, me cfarė merreshit?
    Punonim nė malin e Lazaratit, qė ishte 2 orė larg nė kėmbė nga kampi ku jetonim. Ngarkoheshim me dru nė kurriz, qė t’ua ēonim oficerėve dhe familjarėve tė tyre, ishin ata qė na ruanin, pėr t’u ngrohur. Mė kujtohet njėherė qė tek ikja, mė sheh njė polic qė iu duka mė pak e ngarkuar se ‘norma’ dhe mė hedh edhe disa drunj tė tjerė, duke mė thėnė: E meriton ti, je vajza e Abaz Kupit. Im vėlla qėlloi aty e u kacafyt me policin, duke i thėnė qė unė as nuk e njihja babanė. Vetėm kisha dėgjuar pėr tė.
    Sa po kuptoj, Tepelena ka qenė koha mė e vėshtirė..
    Uri e skajshme, i ftohtė therės, e pashpjegueshme me fjalė. Pėrveē kėtyre, ngjarjet tragjike ndiqnin njėra- tjetrėn. Njė nėne mirditore, pasi u kthye nga mali ku kishte shkarkuar drutė, nuk kishte qumėsht gjiri tė ushqente dy fėmijėt e saj binjakė qė i vdiqėn nė krahė nga uria. Pas kėsaj ngjarjejr ajo u ēmend deri sa vdiq edhe vetė fare pak kohė mė pas. Tjetėr rast ishte i gruas sė Muharrem Bajraktarit, njė grua e moshuar qė vdiq edhe ajo nga uria e vazhdueshme. Mua vetė, mė kujtohet, tek ecja njė ditė me kėmbėt qė gati po mė kėputeshin dhe e uritur deri nė kufijtė e masės, po i lutesha Zotit duke i thėnė: A do arrij tė ngopem ndonjėherė me bukė dhe tė mos mė dhembin kėmbėt? Dhimbja shtohej edhe pėr shkak tė opingave qė mbathnim, ishin tė lagėshta, uji depėrtonte nė kėmbė, e pėr mė tepėr vėshtirėsonin ecjen.
    Thirrja e kėsaj periudhe paska qenė vetėm ‘Bukė”. Kur pėrfundoi ky tmerr?
    Mua mė ndanė nga familja mė pas. Ndėrsa ime mė qė kishte kaluar moshėn e punės, me motrat vazhduan tė vuanin nė atė skėterrė, mua mė cuan gjetkė. Ishte njė grup njerėzish qė dėrguan nė Vlorė pėr tė ndėrtuar burgun e ri tė Vlorės. Aty kam pėrgatitur burgun e kunatit tim tė ardhshėm, Lekės, sic do tė mėsoja mė vonė. Tė burgosurit bėnin burgun e tė burgosurve. Imagjinoni vajza tė reja qė punonin me llaē e tulla tė ndėrtonin muret qė do izolonin njerėzit. Pas ‘realizimit tė planit’ po kėtė grup e transferuan pėr pak kohė nė Tiranė, pėr ndėrtimin e fabrikės sė tullave. Mandej, disa vendime tė reja zbutėn disi situatėn.
    Cilat ishin kėto vendime?
    Nė fund tė ’53-shit, fillim ’54- ės, me njė vendim tė ri tė qeverisė ndryshoi trajtimi i tė internuarve. Me vdekjen e Stalinit, u zbutėn disi keqtrajtimet, e para e vuri nė zbatim Hungaria, por u duk ndryshimi edhe nė vendet e tjera. Nga kampet me tela, i transferuan pothuajse tė gjithė nė Lushnje, tė shpėrndarė nė sektorė tė ndryshėm tė fermės sė Lushnjės. Ndryshuan edhe kushtet, punonim si punėtorė ferme, megjithėse diskriminimi ishte i dukshėm. Por krahasuar me kohėn e Tepelenės, kėto nuk binin nė sy. Kishte lodhje natyrisht, po kushtet nuk ishin mė aq tė mjerueshme. Uria nuk ishte mė ajo e mėparshmja.
    Pėrveē ndryshimit tė kushteve, edhe ju ishit nė fazė ndryshimi. Nga njė vajzė e vogėl me shpinėn e lodhur prej druve, ishit bėrė njė zonjushė tashmė. Dalin nė dritė ndjesi tė reja...
    Ėndrrat e mendimet pėr mundėsi mė tė mira nuk tė pushtonin shpesh nė ato kohė, sepse gjetkė rrihte mendja. Ishe njė luftė e vazhdueshme pėr mbijetesė, ishte shumė madje qė kishim arritur tė pėrmirėsonim disi jetesėn. Por nga ana tjetėr nuk e dinim sa do mund tė zgjaste, njė vendim i ri mund tė pėrmbyste gjithēka e situata tė kthehej si kishte qenė. Nė kėtė kohė, ishim bėrė njė grup familjesh qė jetonim bashkė si Dosti, Mustafa Kruja, Kaloshi, Mulleti, Pervizi. Krijuan pėr ne, si familjet mė tė mirėpėrmendura, njė kamp tė ri nė thellėsi tė fushės sė Myzeqesė.
    Kėtu nisėn kryqėzimet e para tė shikimeve me Viktorin?
    Ishte e rastėsishme qė vėllai im Bardhi, kishte qenė nė burg me Viktorin dhe e donin shumė njėri-tjetrin. Nė sajė tė vlerėsimeve tė familjeve njėra me tjetrėn krijoheshin edhe krushqirat. Megjithėse unė nuk dua ta mohoj qė kam pasur simpati pėr Viktorin dhe e kam veēuar gjithnjė nga tė tjerėt. Kėshtu, nė atė vorbull vuajtjesh e mundimesh, lindi pėr herė tė parė njė ndjenjė e trazuar, ndryshe nga ēdo pėrjetim i mėparshėm, qė shumė shpejt do tė merrte formė tė plotė e do tė kurorėzohej me martesė.
    Mė thoni nėse ėshtė e tepėrt pyetja pėr ndonjė ceremoni tė vogėl, sa pėr ta kujtuar atė ditė ndryshe nga tė tjerat?
    Nuk flitej pėr ceremonira, as pėr detaje tė cfarėdolloji qofshin qė ta bėnin tė dukej si njė ditė e vecantė. Madje as nuk mund t’i mendonim.
    Dhimbja e mundimet sikur zbehen, kur ke me kė i ndan... Gjithēka shihet e pėrjetohet ndryshe..
    Ėshtė e vėrtetė, dhe jo vetėm pėr mua por edhe pėr familjen e Viktorit, qė kishte kaluar fatkeqėsi nga mė tė rėndat, sepse nėna dhe xhaxhai iu vra nga gjermanėt, vėllezėrit ishin tė shpėrndarė nėpėr burgje e kampe, babai, Hasan Dosti ishte arratisur. Pra, pėr tė gjithė kjo martesė ishte si njė ripėrtėritje. U bė bėrthama e njė familjeje tė re, ku do tė vinin mė pas tė tjerėt qė kishin qenė tė burgosur. Ishte pra streha e tė gjithėve. Mirėsi kjo qė u shtua edhe mė tepėr me lindjen e fėmijėve tanė.
    Megjithatė pėrfytyroj qė binte prapė barra mbi ju, sepse duhet tė ndiqnit pas vėllezėrit e bashkėshortit pėr t’i ndihmuar, apo qoftė edhe tuajt?
    Padyshim qė mė duhet ta bėja. Shkoja nė Burrel, nė Laē ku ishin tė burgosur vėllezėrit e Viktorit. Njė herė, kur shkoja tė vizitoja vėllamė tim nėpėr ato rrugė tė shkatėrruara, mendova qė meqėnėse mė shkoi mirė rruga kėsaj here, ideja ishte qė shpėtova gjallė, udhėtimin tjetėr po marr edhe vajzėn me vete. Edhe nė rast se makina do pėrmbysej, mė mirė tė iknim bashkė nga kjo botė se pėrndryshe kujt t’ia lija. Nuk doja qė ajo tė kalonte e vetme vuajtjet qė kisha kaluar unė. Sepse fati i burrave tė shtėpisė nuk dihej.
    Nė gjithė kėto vite, kishit lajme nga vėllezėrit e arratisur e babai, ē’ishte bėrė me ta?
    Kishim njė korrenspondencė fare tė lehtė me vėllezėrit, po me babanė kurrė. Nėpėrmjet adresave tė fshehta pėrpiqeshim tė shkėmbenim dy radhė letėr, por shumė rrallė, edhe ato herė vinin e herė jo.
    Prej sa kohėsh s’e kishit takuar?
    Ka qenė njė takim i vetėm nė mal, pasi u liruam nga Gjirokastra. Babai dėshironte tė prezantonte familjen me mikun e tij Julianin dhe na mblodhi. Parafytyroni njė fėmijė natėn nėpėr male me frikėn e pėrhershme se mos vrisnin babanė, sa mund tė kujtojė nga e gjithė kjo. Mbaj mend qė shihesha me time motėr nė sy, tė frikėsuara, duke u fshehur, e duke u pėrpjekur me aq sa tė kuptonim tė ruanim babanė. Ai ishte takimi i parė dhe i fundit me tė.
    Si vijoi mė pas jetesa nė Lushnjė?
    Pas vitit ’74, gjėrat herė shtrėngoheshin e herė liroheshin. Filloi njė valė arrestimesh qė na bėnte edhe gjatė verės tė shkonim me xhup nė punė nga frika se mos na arrestonin e tė kishim me ē’tė mbėshtilleshim nė birucė. Nė kėtė kohė arrestojnė edhe tim vėlla, Bardhin, duke i lėnė vetėm fėmijėt me gruan, tė cilėt duhet t’i ndihmoja me sa mundesha. Nuk ishte ndonjė ndihmė e madhe sepse arrija tė kurseja me zor, edhe paratė e udhėtimit, por tė paktėn shkoja.
    Po nė rast se kishit nevojė pėr shėrbim shėndetėsor, mund ta kishit?
    Ishte i kufizuar, shpėrfillės. Rasti mė i keq ka qenė lindja e vajzės, Artės. U gjenda tek im vėlla dhe materniteti i kėtij sektori nuk mė pranoi. Duhet tė shkoja nė Lushnjė. Nuk arrita sepse linda rrugės, pa ndihmėn e askujt, nė praninė e tim vėllai dhe tim shoqi. Po nga ana tjetėr edhe mjekėt kanė qenė nė presion tė vazhdueshėm pėr tė ofruar ndihmė. Mė vonė, e shtrova vajzėn me verdhėz nė spital ku Dr. Ēabej u kujdes tė trajtohej mirė. Kėtė trajtim tė njė fėmije 3 vjeē, e konsideruan favor pėr tė deklasuarit dhe i bėnė mbledhje demaskuese.
    Ia priste kujt mendja qė ishit nė prag tė lirisė?
    Mė kujtohet njė herė qė qaja tek shihja time bijė, vetėm 14 vjeē qė punonte nė pamundėsi fizike. Po kur mė sheh ashtu tė dėshpėruar, mė thotė ‘Mami mos u mėrzit se unė edhe 5 vjet do punoj”. Thėnia e tė voglės time qėlloi njė profeci.
    U lidhėt me tė afėrmit tuaj pas rėnies sė regjimit?
    Shkova nė Amerikė, por gjeta vetėm vėllezėrit. Babai kishte vdekur gjatė njė operacioni nė ’76-ėn. Secili prej tyre kishte krijuar familje atje, tashmė ka shkuar edhe im bir. Mė pas, nė ’92-shin erdhi vėllai i Viktorit nga Amerika. Pėr fat tė keq as ata nuk e takuan tė atin. Arritėn t’i dėgjojnė vetėm zėrit njėri-tjetrit, sepse ai vdiq nė ’91-shin. Mė pas, u bėnė vizita reciproke sepse edhe vėllezėrit e mi kishin nevojė tė vinin.
    Pjesėn mė tė madhe tė njerėzve e paskeni jashtė..
    Po, vetėm njėrėn nga vajzat kam kėtu. Po edhe unė shkoj shpesh, qėndroj 2 apo 3 muaj andej, por kthehem pėrsėri. Rrėnjėt i kam kėtu. Ama kam mundėsinė, qė tė shkoj gjithkund dua...


    --------------------------------------------------------------------------------

    Kush ėshtė Abaz Kupi



    Abaz Kupi (Bazi i Canes), lindi nė Krujė mė 1891 dhe u edukua me ndjenja patriotike. Me formimin e qeverisė kombėtare tė Lushnjės, sė bashku me Bajram Currin e Ahmet Zogun, ai mori pjesė nė luftėn kundėr malazezeve nė Koplik. Shėrbeu si komandant i xhandarmerisė nė Krujė me gradėn e kapitenit. Mė vonė u gradua major dhe shėrbeu nė Durrės. Nė ditėt e agresionit fashist italian kundėr vendit tonė, mė 7 prill 1939, Kupi udhėhoqi qėndresėn e repartit ushtarak te Durrėsit. Me pushtimin e Shqipėrisė, u largua nė Turqi. Me ndihmėn e njė oficeri anglez shkoi nė Jugosllavi pėr tė formuar Frontin e Rezistencės me pėrkrahjen e Ambasadės Angleze nė Beograd. Pas pushtimit tė Jugosllavisė nga gjermanet, sė bashku me Gani Kryeziun e Mustafa Gjinishin, Kupi u rikthye nė Shqipėri pėr tė organizuar qėndresėn kundėr pushtuesit. Abaz Kupi ishte njė nder organizatorėt dhe pjesėmarrėsit kryesorė tė Konferencės sė Pezės, tė mbajtur mė 16 shtator 1942 dhe u zgjodh anėtar i KANC. Me idenė e zgjerimit dhe tė forcimit tė frontit tė pėrbashkėt tė luftės antifashiste, ai u bė nismėtari i Konferencės sė Mukjes tė mbajtur nė datat 1-2 gusht 1943 pėr tė arritur bashkėpunimin midis Frontit Nacional Ēlirimtar dhe Ballit Kombėtar. Kur E. Hoxha hodhi poshtė Marrėveshjen e Mukjes, Abaz Kupi u largua nga Fronti dhe nė nėntor 1943 formoi Legalitetin. Pas kėsaj udhėheqja e PKSH urdhėroi asgjėsimin fizik tė Abaz Kupit. Megjithatė ai iu shmang luftės civile tė nxitur nga komunistėt. Nė fillim te nėntorit 1944, u largua nga atdheu. Nė emigracion u aktivizua ne komitetin “Shqipėria e Lire”.



    ANI JAUPAJ

  2. #2
    Mire ėshte puna mire Maska e PLAKU
    Anėtarėsuar
    19-05-2002
    Postime
    2,443
    Citim Postuar mė parė nga Brari Lexo Postimin
    panorama

    http://www.panorama.com.al/panorama/...aja&Itemid=511

    HYRIE DOSTI KUPI:

    E bija e Abaz Kupit:

    Tmerret e 53 viteve internim, nga koha e Italise tek ajo e Enverit


    E diel, 21 Nentor 2010 12:08

    Hyrie Kupi me tė shoqin, Viktor Dostin dhe tre vėllezėrit e tij.
    Hyrie Dosti
    Hyrie Kupi Dosti, njė nga fotot e pakta qė gjendet prej asaj kohe nė albumet e familjes
    .Para1 of 3Tjetri.Fėmijėri e keqe. Rritje e rini e keqe. Pragpleqėri e keqe. Asnjė kujtim qė tė pėrmbajė qoftė edhe njė buzėqeshje tė shtirur nė gjithė kėto etapa tė jetės. Asnjė shpresė, qė e nesėrmja do tė bėhej mė mirė. Njė fėmijė qė ėshtė rritur duke vrapuar ‘vjedhurazi’ netėve nėpėr male, pėr tė parė qoftė edhe njė ēast sytė e babait, nuk kishte luksin tė shpresonte pėr njė ditė me diell. E, meqė dielli duket qė nė mėngjes, fati dukej i parashikuar...
    Ende edhe sot, qė kanė kaluar 20 vite nga koha kur Hyrie Kupi Dosti pėr herė tė parė ka frymėmarrė e lirė, duket sikur i ka sytė e kuq nga pėrlotja e gjithhershme. Edhe tani qė tė paktėn fėmijėt e saj, ata pėr tė cilėt ėndėrronte e ngarkuar me pirgun e drurėve nė shpinė, janė sistemuar mė sė miri, nuk ka kaluar, e s’ka se si tė kalojė, brenga e 45 viteve internim. Kujtimet e ēdo dite nė kėtė epokė tė jetės, e bėjnė Hyrijen qė nė ēdo fjalė qė nxjerr tė pėrshkohet nga dridhma emocionesh, qė vetėm mimika e fytyrės, zėri, sytė, mund t’i pėrshkruajnė.
    Sado tė pėrpiqet tė kuptojė e tė pėrcjellė dhimbjen njė i dytė, nuk do tė mundet kurrė tė arrijė nė nivelin e realitetit. Jo rastėsisht, nuk ėshtė e lehtė tė dallosh theksin e gjuhės sė Hyries. Kanė mbetur fare pak detaje nga gjuha e folur e origjinės sė hershme tė babait, Abaz Kupit, e tė gjyshit Hasanit, nga lagjja Varosh e Krujės. Ėshtė pėrzier aksenti sa me tone tė Labėrisė sė thellė, sa me njė myzeqarēe tė zbutur, adaptuar prej qėndrimit tė gjatė e tė pafund nė Lushnje, saqė nuk mund tė arrish asnjėherė nė emrin e vėrtetė tė vendit tė prejardhjes sė kėsaj zonje, qė me gjithė vuajtjet, rrezaton ndėr rrudha, fisnikėri. Sikur tė mos mjaftonin vendet, ku atė e familjarėt e saj (kryesisht femra) i kanė degdisur nė pika tė skajshme tė Shqipėrisė e jo vetėm, vite mė vonė, kur tė lidhte kurorė me Viktor Dostin, njė tjetėr i dėnuar qė vuante izolimin krah saj, nisi tė shėtiste burgjet e vendit, ku ishin e ku s’ishin pėr tė ndihmuar kunetėrit. Pėr tė parė, atėherė kur i bėheshin tamam lekėt e rrugės, 4 fėmijėt e njėrit prej vėllezėrve tė vrarė. Megjithatė, sado vuajtje tė kenė kaluar, ėshtė e ēuditshme lidhja shpirtėrore e komunikimi qė kanė kėta njerėz tė mbetur prej atij regjimi me njėri-tjetrin. Janė lidhjet mė tė ngushta qė tė qėllon tė shohėsh. Ashtu si dikur, vazhdojnė tė jetojnė nė tė njėjtėn hyrje apartamenti tė dhuruar nga shteti, me po tė njėjtėn pėrkujdesje qė janė mėsuar qė nė krye tė herės. Edhe kur ėshtė rasti pėr tė folur me Hyrien, dy vėllezėrit e tė shoqit, Viktorit, qė nuk ėshtė mė nė jetė, qėndrojnė aty, pėr ēdo barrierė kujtese qė Hyria ka pėr tė kapėrcyer apo pėr tė kujtuar.
    Historia ėshtė e shkrirė e gjitha nė njė. Kah literaturės nė gjuhė tė huaj, trashėguar nga Dostėt paraardhės (kryesisht artistike), qė ka veshur gjithė sipėrfaqen e bardhė tė mureve tė sallonit, gjenden edhe portretet e luftėtarėve. Nė njė nga kolonat e murit varet krenare fotografia e Abaz Kupit, bashkė me miq tė afėrm e vepra tė tij, ndėrsa nė tjetrin, Hasan Dosti, si zot i asaj biblioteke, qė pėr tė tretėn herė radhas e kishte ndėrtuar. Nuk u deprimua nga djegia e dy bibliotekave tė para, njė herė prej gjermanėve e njė herė pėr shkak tė njė aksidenti. Sot, familjarėt janė duke pėrmbledhur tė gjitha shėnimet e studimet qė Hasani bėnte pėr Shqipėrinė, pėr t’ia lėnė mė pas bibliotekėn, Institutit tė Studimeve Historike, nė dobi tė studiuesve.
    Nuk ėshtė vetėm kjo paradoksale, pra qė Dostėt e Kupajt sot po ofrojnė ndihmė, ndėrsa gjithė jetėn kanė vuajtur e kanė kėrkuar. Zonja Kupi Dosti, pas gjithė viteve tė izolimit nėn telat e gjembat e hekurt, ėshtė tashmė njė nga zonjat mė tė lira tė vendit. Nuk ka tė bėjė asgjė me lejimin e tė gjithėve tė shkelin kufijtė e Evropės. Ajo prej kohėsh mban pasaportėn amerikane. Pra nuk njeh kufizime tė asnjė lloji. Shėtit, e viziton dy fėmijėt e nipėrit qė ka nė Amerikė, e gjithė tė afėrmit kudo qė ndodhen. Tė paktėn tani, mundet....
    Nuk di sa mund tė kujtojė njė fėmijė 5-vjeēar, sidomos nė rastin tuaj, kanė kaluar kaq shumė vite... Po nga ana tjetėr, kam idenė qė vuajtjet nuk harrohen lehtė. Na kujtoni diēka nga internimet e para tė familjes suaj.
    Tė gjithė jetėn e kam kaluar nė internim, e jo vetėm tė njė lloji. Internimi i parė ėshtė ai i Himarės, mė pas ishte radha e periudhės sė Italisė, ku na ēuan nė ’40-ėn. Mandej, gjatė periudhės sė luftės italo-greke na kanė nisur nė Brindisi, ku ndenjėm pėr pak kohė nė burg. Ishte kohė bombardimesh, duhet tė rrinim tė izoluar. Mė vonė na ēuan nė Siena, ku ndenjėm deri nė ’42-shin. Mė pas na larguan.
    Pse ēfarė ndryshoi?
    Asgjė nuk ndryshoi, ishte strategji e tyre pėr tė pėrdorur babain nė rast se ai do tė pranonte tė bėnte kompromise me Italinė, nė dobi tė luftės. Por e panė qė kjo gjė nuk ndodhi dhe na ēuan nė Gjirokastėr.
    Pėrveē transferimeve gjeografike, ē’ndjesi ju sjell ajo kohė?
    Nė fakt, nuk na ka munguar trajtimi i mirė nga ana e qytetarėve italianė. Ata na shihnin si familje politikani e pėr pasojė na nderonin. Ishin tė tjera koncepte nga ana e tyre, ndryshe nga shqiptarėt, pėr trajtimin e njė familjeje me emėr. Pėr mė tepėr, pavarėsisht politikave, ēmonin veprimtarinė e tim eti dhe na ndihmonin me sa mundeshin. Kam bėrė atje klasėn e parė, por nga gjuha ka mbetur aq sa pėr tė kuptuar e pėr t’u marrė vesh. Gjithaq nga kujtimet. Njė fėmijė i vogėl nuk mund tė ruajė shumė gjėra nė kujtesė, edhe sepse vuajtjet e mėdha do tė vinin mė vonė.
    Megjithatė nuk besoj qė ju trajtuan po kaq mirė edhe kur ju kthyen?
    Kur shkuam nė Gjirokastėr isha 9 vjeē. Mė kujtohet tmerri qė kam parė e dėgjuar nė sytė e nėnės, kur pa burgjet nė kalanė e Gjirokastrės, ku duhet tė strehoheshim. Ishin ndėrtesa tė vjetra mesjetare tė kohės sė Ali Pashės. Ajo kėrkonte vazhdimisht, e pėrlotur, tė na hiqnin prej andej. Si mund tė rrinte aty njė grua krejt e vetme me fėmijėt e vegjėl?! Mė pas na hoqėn, zumė vend pėr njė farė kohe nė hotel. Ishte Dr.Sazani, qė mė vonė u pushkatua, qė na mori e na strehoi te shtėpia e vet, ku ndenjėm pėr 1 vit e gjysmė. Edhe kjo fazė, krahasuar me tė mėvonshmen, ishte deri diku njerėzore, sepse doktori na ēmonte e na vlerėsonte ashtu siē bėnin edhe pse jo nė mėnyrė demonstrative, qytetarėt e Gjirokastrės.
    Babai ku ishte ndėrkaq?
    Baba ishte nė mal. Nė kohėn e luftės kundėr gjermanėve, ai ishte kryesori nė luftėn e Krujės. Ndėrsa ai luftonte, gratė rrinin ilegalisht nė tė afėrm e miq tė babait, nė Mat, Martanesh, ku ka qenė edhe zona e influencės sė babės. Kėtu nisi periudha e errėt. Bėnim ecejake maleve, netėve, pėr t’ju shpėtuar gjermanėve. Shkonim sa nė njėrėn shtėpi nė tjetrėn, ku ishim tė mirėpritur nga miqtė e babait, gjithnjė fshehtas.
    Kėto kanė zgjatur deri nė ’44-ėn, ē’u bė mandej me tė gjithė ju?
    Im atė bashkė me dy vėllezėrit u arratisėn drejt Italisė me njė barkė, nė kushte tė mjerueshme qė nuk dihej do mund tė kalonin nga bregu tjetėr apo jo. Dhe nė fakt, nuk do mundeshin nėse miku i tij, misionari anglez Julian Amery nuk do kishte organizuar shpėtimin e tij pėr tė mos rėnė nė duar tė komunistėve. Mėsuam mė vonė qė udhėtimi kishte qenė i rrezikshėm, do ishin mbytur tė tre nėse nuk do t’i kishin shpėtuar.
    Ndėrsa ju....
    Ne u hodhėm nė kampin e madh komunist. Na internuan fillimisht nė Tepelenė e rrugės pėr atje nisėn fatkeqėsitė qė nuk do kishin tė sosur. Gjatė transferimit tė kampit tė Beratit pėr Tepelenė, ra makina me tė internuarit nė Grykėn e Kėlcyrės. Atje vdiq ime motėr Maja bashkė me tė shoqin, Fadil Petrelėn, duke lėnė 4 fėmijė jetim. Nga tė gjihtė pasagjerėt, kanė vdekur vetėm ata tė dy. As pėr t’i varrosur nuk i lanė, askush nuk bėri as lėvizjen mė tė vogėl. Tė internuarit hapėn dy gropa aty ku ishim e i varrosėn. Njėrin prej fėmijėve, atė mė tė voglin, ime motėr e kishte nė krah, ishte cudi dhe fat se si arriti tė mbijetonte.
    Tė gjitha kėto skena ju i shihnit me sy?
    Sa njerėz kanė vdekur e janė zvarritur nė sy tė tė afėrmve. Mė mirė tė burgoseshe, e dije qė vuaje vetė, por tė shihje njerėzit e familjes tė jepnin jetėn pėrpara syve tė tu, qė ecnin tė kėrrusur nga uria e nga kėmbėt qė gati u thyheshin.
    Nė kėtė periudhė ju ishit rritur, duhet tė keni kujtime mė tė plota?
    Jo vetėm sepse isha rritur, isha thuajse 16 vjeē, por sepse koha e Tepelenės ka qenė mė e tmerrshmja, jashtė cdo parafytyrimi njerėzor. As nėpėr mend nuk na kishte shkuar qė do tė jetonim ndonjėherė nėpėr ato kazerma ushtrie, tė rrethuar me tela dhe roje. Familjet njėra nga tjetra ndaheshin me perde. Tepelena kishte klimė shumė tė ashpėr, ishte i ftohtė therės. Veshje nuk kishte, ishin tejet tė konsumuara, aq sa ka ndodhur qė ju janė grisur femrave nė trup (pėr ato ishte mė e vėshtirė) dhe kanė sajuar batanije pėr t’u veshur. Mė kujtohet si tani kur njėrės nga bashkėvuajtėset i ra fustani nga konsumi, duke ecur e u desh ta mbėshtillnin. Hanim vetėm bullgur me krimba ose fasule. Pėr dreq, uji i tepelenės ishte shumė tretės e ushqimi nuk rezistonte gjatė. Por a mund tė mbaheshe nė kėmbė me kėto, pas njė dite tė tėrė pune?! M’u desh t’i ēoja njė mikeshės sime tė sėmurė racionin e ushqimit e kur e shoh tė mbushur sipėrfaqen tė gjithėn me krimba u lemerisa, ē’ti ēoja. U pėrpoqa qė ta heq atė shtresė tė frikshme e t’i shpija vetėm lėngun e nė mos ndonjė kokėrr tė fasuleve.
    Ku punonit, me cfarė merreshit?
    Punonim nė malin e Lazaratit, qė ishte 2 orė larg nė kėmbė nga kampi ku jetonim. Ngarkoheshim me dru nė kurriz, qė t’ua ēonim oficerėve dhe familjarėve tė tyre, ishin ata qė na ruanin, pėr t’u ngrohur. Mė kujtohet njėherė qė tek ikja, mė sheh njė polic qė iu duka mė pak e ngarkuar se ‘norma’ dhe mė hedh edhe disa drunj tė tjerė, duke mė thėnė: E meriton ti, je vajza e Abaz Kupit. Im vėlla qėlloi aty e u kacafyt me policin, duke i thėnė qė unė as nuk e njihja babanė. Vetėm kisha dėgjuar pėr tė.
    Sa po kuptoj, Tepelena ka qenė koha mė e vėshtirė..
    Uri e skajshme, i ftohtė therės, e pashpjegueshme me fjalė. Pėrveē kėtyre, ngjarjet tragjike ndiqnin njėra- tjetrėn. Njė nėne mirditore, pasi u kthye nga mali ku kishte shkarkuar drutė, nuk kishte qumėsht gjiri tė ushqente dy fėmijėt e saj binjakė qė i vdiqėn nė krahė nga uria. Pas kėsaj ngjarjejr ajo u ēmend deri sa vdiq edhe vetė fare pak kohė mė pas. Tjetėr rast ishte i gruas sė Muharrem Bajraktarit, njė grua e moshuar qė vdiq edhe ajo nga uria e vazhdueshme. Mua vetė, mė kujtohet, tek ecja njė ditė me kėmbėt qė gati po mė kėputeshin dhe e uritur deri nė kufijtė e masės, po i lutesha Zotit duke i thėnė: A do arrij tė ngopem ndonjėherė me bukė dhe tė mos mė dhembin kėmbėt? Dhimbja shtohej edhe pėr shkak tė opingave qė mbathnim, ishin tė lagėshta, uji depėrtonte nė kėmbė, e pėr mė tepėr vėshtirėsonin ecjen.
    Thirrja e kėsaj periudhe paska qenė vetėm ‘Bukė”. Kur pėrfundoi ky tmerr?
    Mua mė ndanė nga familja mė pas. Ndėrsa ime mė qė kishte kaluar moshėn e punės, me motrat vazhduan tė vuanin nė atė skėterrė, mua mė cuan gjetkė. Ishte njė grup njerėzish qė dėrguan nė Vlorė pėr tė ndėrtuar burgun e ri tė Vlorės. Aty kam pėrgatitur burgun e kunatit tim tė ardhshėm, Lekės, sic do tė mėsoja mė vonė. Tė burgosurit bėnin burgun e tė burgosurve. Imagjinoni vajza tė reja qė punonin me llaē e tulla tė ndėrtonin muret qė do izolonin njerėzit. Pas ‘realizimit tė planit’ po kėtė grup e transferuan pėr pak kohė nė Tiranė, pėr ndėrtimin e fabrikės sė tullave. Mandej, disa vendime tė reja zbutėn disi situatėn.
    Cilat ishin kėto vendime?
    Nė fund tė ’53-shit, fillim ’54- ės, me njė vendim tė ri tė qeverisė ndryshoi trajtimi i tė internuarve. Me vdekjen e Stalinit, u zbutėn disi keqtrajtimet, e para e vuri nė zbatim Hungaria, por u duk ndryshimi edhe nė vendet e tjera. Nga kampet me tela, i transferuan pothuajse tė gjithė nė Lushnje, tė shpėrndarė nė sektorė tė ndryshėm tė fermės sė Lushnjės. Ndryshuan edhe kushtet, punonim si punėtorė ferme, megjithėse diskriminimi ishte i dukshėm. Por krahasuar me kohėn e Tepelenės, kėto nuk binin nė sy. Kishte lodhje natyrisht, po kushtet nuk ishin mė aq tė mjerueshme. Uria nuk ishte mė ajo e mėparshmja.
    Pėrveē ndryshimit tė kushteve, edhe ju ishit nė fazė ndryshimi. Nga njė vajzė e vogėl me shpinėn e lodhur prej druve, ishit bėrė njė zonjushė tashmė. Dalin nė dritė ndjesi tė reja...
    Ėndrrat e mendimet pėr mundėsi mė tė mira nuk tė pushtonin shpesh nė ato kohė, sepse gjetkė rrihte mendja. Ishe njė luftė e vazhdueshme pėr mbijetesė, ishte shumė madje qė kishim arritur tė pėrmirėsonim disi jetesėn. Por nga ana tjetėr nuk e dinim sa do mund tė zgjaste, njė vendim i ri mund tė pėrmbyste gjithēka e situata tė kthehej si kishte qenė. Nė kėtė kohė, ishim bėrė njė grup familjesh qė jetonim bashkė si Dosti, Mustafa Kruja, Kaloshi, Mulleti, Pervizi. Krijuan pėr ne, si familjet mė tė mirėpėrmendura, njė kamp tė ri nė thellėsi tė fushės sė Myzeqesė.
    Kėtu nisėn kryqėzimet e para tė shikimeve me Viktorin?
    Ishte e rastėsishme qė vėllai im Bardhi, kishte qenė nė burg me Viktorin dhe e donin shumė njėri-tjetrin. Nė sajė tė vlerėsimeve tė familjeve njėra me tjetrėn krijoheshin edhe krushqirat. Megjithėse unė nuk dua ta mohoj qė kam pasur simpati pėr Viktorin dhe e kam veēuar gjithnjė nga tė tjerėt. Kėshtu, nė atė vorbull vuajtjesh e mundimesh, lindi pėr herė tė parė njė ndjenjė e trazuar, ndryshe nga ēdo pėrjetim i mėparshėm, qė shumė shpejt do tė merrte formė tė plotė e do tė kurorėzohej me martesė.
    Mė thoni nėse ėshtė e tepėrt pyetja pėr ndonjė ceremoni tė vogėl, sa pėr ta kujtuar atė ditė ndryshe nga tė tjerat?
    Nuk flitej pėr ceremonira, as pėr detaje tė cfarėdolloji qofshin qė ta bėnin tė dukej si njė ditė e vecantė. Madje as nuk mund t’i mendonim.
    Dhimbja e mundimet sikur zbehen, kur ke me kė i ndan... Gjithēka shihet e pėrjetohet ndryshe..
    Ėshtė e vėrtetė, dhe jo vetėm pėr mua por edhe pėr familjen e Viktorit, qė kishte kaluar fatkeqėsi nga mė tė rėndat, sepse nėna dhe xhaxhai iu vra nga gjermanėt, vėllezėrit ishin tė shpėrndarė nėpėr burgje e kampe, babai, Hasan Dosti ishte arratisur. Pra, pėr tė gjithė kjo martesė ishte si njė ripėrtėritje. U bė bėrthama e njė familjeje tė re, ku do tė vinin mė pas tė tjerėt qė kishin qenė tė burgosur. Ishte pra streha e tė gjithėve. Mirėsi kjo qė u shtua edhe mė tepėr me lindjen e fėmijėve tanė.
    Megjithatė pėrfytyroj qė binte prapė barra mbi ju, sepse duhet tė ndiqnit pas vėllezėrit e bashkėshortit pėr t’i ndihmuar, apo qoftė edhe tuajt?
    Padyshim qė mė duhet ta bėja. Shkoja nė Burrel, nė Laē ku ishin tė burgosur vėllezėrit e Viktorit. Njė herė, kur shkoja tė vizitoja vėllamė tim nėpėr ato rrugė tė shkatėrruara, mendova qė meqėnėse mė shkoi mirė rruga kėsaj here, ideja ishte qė shpėtova gjallė, udhėtimin tjetėr po marr edhe vajzėn me vete. Edhe nė rast se makina do pėrmbysej, mė mirė tė iknim bashkė nga kjo botė se pėrndryshe kujt t’ia lija. Nuk doja qė ajo tė kalonte e vetme vuajtjet qė kisha kaluar unė. Sepse fati i burrave tė shtėpisė nuk dihej.
    Nė gjithė kėto vite, kishit lajme nga vėllezėrit e arratisur e babai, ē’ishte bėrė me ta?
    Kishim njė korrenspondencė fare tė lehtė me vėllezėrit, po me babanė kurrė. Nėpėrmjet adresave tė fshehta pėrpiqeshim tė shkėmbenim dy radhė letėr, por shumė rrallė, edhe ato herė vinin e herė jo.
    Prej sa kohėsh s’e kishit takuar?
    Ka qenė njė takim i vetėm nė mal, pasi u liruam nga Gjirokastra. Babai dėshironte tė prezantonte familjen me mikun e tij Julianin dhe na mblodhi. Parafytyroni njė fėmijė natėn nėpėr male me frikėn e pėrhershme se mos vrisnin babanė, sa mund tė kujtojė nga e gjithė kjo. Mbaj mend qė shihesha me time motėr nė sy, tė frikėsuara, duke u fshehur, e duke u pėrpjekur me aq sa tė kuptonim tė ruanim babanė. Ai ishte takimi i parė dhe i fundit me tė.
    Si vijoi mė pas jetesa nė Lushnjė?
    Pas vitit ’74, gjėrat herė shtrėngoheshin e herė liroheshin. Filloi njė valė arrestimesh qė na bėnte edhe gjatė verės tė shkonim me xhup nė punė nga frika se mos na arrestonin e tė kishim me ē’tė mbėshtilleshim nė birucė. Nė kėtė kohė arrestojnė edhe tim vėlla, Bardhin, duke i lėnė vetėm fėmijėt me gruan, tė cilėt duhet t’i ndihmoja me sa mundesha. Nuk ishte ndonjė ndihmė e madhe sepse arrija tė kurseja me zor, edhe paratė e udhėtimit, por tė paktėn shkoja.
    Po nė rast se kishit nevojė pėr shėrbim shėndetėsor, mund ta kishit?
    Ishte i kufizuar, shpėrfillės. Rasti mė i keq ka qenė lindja e vajzės, Artės. U gjenda tek im vėlla dhe materniteti i kėtij sektori nuk mė pranoi. Duhet tė shkoja nė Lushnjė. Nuk arrita sepse linda rrugės, pa ndihmėn e askujt, nė praninė e tim vėllai dhe tim shoqi. Po nga ana tjetėr edhe mjekėt kanė qenė nė presion tė vazhdueshėm pėr tė ofruar ndihmė. Mė vonė, e shtrova vajzėn me verdhėz nė spital ku Dr. Ēabej u kujdes tė trajtohej mirė. Kėtė trajtim tė njė fėmije 3 vjeē, e konsideruan favor pėr tė deklasuarit dhe i bėnė mbledhje demaskuese.
    Ia priste kujt mendja qė ishit nė prag tė lirisė?
    Mė kujtohet njė herė qė qaja tek shihja time bijė, vetėm 14 vjeē qė punonte nė pamundėsi fizike. Po kur mė sheh ashtu tė dėshpėruar, mė thotė ‘Mami mos u mėrzit se unė edhe 5 vjet do punoj”. Thėnia e tė voglės time qėlloi njė profeci.
    U lidhėt me tė afėrmit tuaj pas rėnies sė regjimit?
    Shkova nė Amerikė, por gjeta vetėm vėllezėrit. Babai kishte vdekur gjatė njė operacioni nė ’76-ėn. Secili prej tyre kishte krijuar familje atje, tashmė ka shkuar edhe im bir. Mė pas, nė ’92-shin erdhi vėllai i Viktorit nga Amerika. Pėr fat tė keq as ata nuk e takuan tė atin. Arritėn t’i dėgjojnė vetėm zėrit njėri-tjetrit, sepse ai vdiq nė ’91-shin. Mė pas, u bėnė vizita reciproke sepse edhe vėllezėrit e mi kishin nevojė tė vinin.
    Pjesėn mė tė madhe tė njerėzve e paskeni jashtė..
    Po, vetėm njėrėn nga vajzat kam kėtu. Po edhe unė shkoj shpesh, qėndroj 2 apo 3 muaj andej, por kthehem pėrsėri. Rrėnjėt i kam kėtu. Ama kam mundėsinė, qė tė shkoj gjithkund dua...


    --------------------------------------------------------------------------------

    Kush ėshtė Abaz Kupi



    Abaz Kupi (Bazi i Canes), lindi nė Krujė mė 1891 dhe u edukua me ndjenja patriotike. Me formimin e qeverisė kombėtare tė Lushnjės, sė bashku me Bajram Currin e Ahmet Zogun, ai mori pjesė nė luftėn kundėr malazezeve nė Koplik. Shėrbeu si komandant i xhandarmerisė nė Krujė me gradėn e kapitenit. Mė vonė u gradua major dhe shėrbeu nė Durrės. Nė ditėt e agresionit fashist italian kundėr vendit tonė, mė 7 prill 1939, Kupi udhėhoqi qėndresėn e repartit ushtarak te Durrėsit. Me pushtimin e Shqipėrisė, u largua nė Turqi. Me ndihmėn e njė oficeri anglez shkoi nė Jugosllavi pėr tė formuar Frontin e Rezistencės me pėrkrahjen e Ambasadės Angleze nė Beograd. Pas pushtimit tė Jugosllavisė nga gjermanet, sė bashku me Gani Kryeziun e Mustafa Gjinishin, Kupi u rikthye nė Shqipėri pėr tė organizuar qėndresėn kundėr pushtuesit. Abaz Kupi ishte njė nder organizatorėt dhe pjesėmarrėsit kryesorė tė Konferencės sė Pezės, tė mbajtur mė 16 shtator 1942 dhe u zgjodh anėtar i KANC. Me idenė e zgjerimit dhe tė forcimit tė frontit tė pėrbashkėt tė luftės antifashiste, ai u bė nismėtari i Konferencės sė Mukjes tė mbajtur nė datat 1-2 gusht 1943 pėr tė arritur bashkėpunimin midis Frontit Nacional Ēlirimtar dhe Ballit Kombėtar. Kur E. Hoxha hodhi poshtė Marrėveshjen e Mukjes, Abaz Kupi u largua nga Fronti dhe nė nėntor 1943 formoi Legalitetin. Pas kėsaj udhėheqja e PKSH urdhėroi asgjėsimin fizik tė Abaz Kupit. Megjithatė ai iu shmang luftės civile tė nxitur nga komunistėt. Nė fillim te nėntorit 1944, u largua nga atdheu. Nė emigracion u aktivizua ne komitetin “Shqipėria e Lire”.

    http://www.panorama.com.al/panorama/...sti%20kupi.jpg

    ANI JAUPAJ
    http://www.panorama.com.al/panorama/...sti%20kupi.jpg
    http://www.panorama.com.al/panorama/...e%20dosti2.jpg


    ---------------------------------------------------------------------------------------------------

    I nerumi Brari, keto histori jan te dhimbesheme,qe populli shqyptar nuk duhet ti harron. interesanet ashete Burrat si Abaz Kupi, Hysni Lepenica, Xhem Hasa, Mehmet Gradica e te gjithe basheke Luftaret e tyne, urreheshin njete si nga shkiet titista ashtu dhe nga bishat enveriste ! u ben basheke shkiet titist enverist, iu versulen ajkes kombetare i vran burrat me nam, me pastaj per iu versulen popullates shqyptare kudo qe flitej gjuha shqype ,ne shqypni, Kosove Yllirid, bishat partizano cetniko titisto-enveriste bene gerdin ne gra e femi, nuk lan 1 burr shqyptar me kembe. e poshtruan shqyptarin ku do qe preku dora vrastare partizano titisto-enveriste, masakra kudo! sot disa qirren dite e nate gjoja se nuk rrespeketohen DESHMMORET, te vjen te pelcasesh, kur shikon se kush qiren e bertasin , deri dje ju kan kendu tito-enverave ,partizanve, te nejtet monstra qe dje se lan gje pa thene! sot bertasin deshmoret, e festojen dite lindejen e diktatorit monster!!! rrespeket nga plaku qe na frymezon e mban gjalle me histori
    vertete paster shqyptare.
    deshmoret e Kombit duet te nderohen e te rrespektohen qe nga krijimi Kombit Shqyptar dhe historia duhet te shkruhet drejte.
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga PLAKU : 22-11-2010 mė 01:21
    Pa Kosovė e Ēamėri nuk ka Shqipėri

  3. #3
    i/e regjistruar Maska e saura
    Anėtarėsuar
    07-09-2008
    Vendndodhja
    Itali
    Postime
    3,498
    Zonja Hyrije eshte nje zonje me plot kuptimin e fjales ,kam respektin me te madh per kete femer e per kete familje si nga babai ,ashtu dhe nga i shoqi ...
    Jam me fat qe jane te njohurit e mi....
    L'invidia e la forma piu sincera di ammmmirazione.

  4. #4
    Atdhetar Maska e Dasius
    Anėtarėsuar
    21-07-2010
    Vendndodhja
    Tiranė
    Postime
    288
    Per Hyrijen me vjen keq. Skish pse ti vuante ajo poshteriste e te atit. Ndersa Bazi duhet te kishte shkuar ne plumb.
    Atdheu mbi tė gjitha
    Tradhtarėt nė tė s'ėmės

  5. #5
    Kalorės i Lirisė Maska e BlueBaron
    Anėtarėsuar
    29-04-2002
    Vendndodhja
    Nė Tironėn e Ondrrave
    Postime
    5,046
    Cfare vuajtjesh !!! Cfare poshterimi !!! Cfare genocidi !!!



    Nuk duhet humbur kujtesa ...
    Mund tė shkėpusėsh Ēunat nga TIRONA, por kurrė nuk mund tė shkėpusėsh TIRONĖN nga zemra e Ēunave !!!

  6. #6
    Perjashtuar
    Anėtarėsuar
    17-05-2009
    Vendndodhja
    Dallas Texas
    Postime
    751
    Nuk ka me te poshter e te pa meshirshem, se komunistet super kriminel te shqiperise, kush ka degjuar e lexuar i njef mire ata.

    Keta kupajt u larguan ne amerik qe ne 91/92 nga greqia, djali i abazit vet shkoj te merte mipin e tij sokolin.

    Abazin erdhen anglezet dhe e moren me nendetse, por nje gje me habit se si ky la femijet e tij aty dhe ja mbathi.Personalisht do pranoja te vritesha ne frontin tim, se sa te largohesha duke lene femijet, apo te bija ne dore te komunistve.

    I fort paska qene se si e ka kapercy ate kafshate .
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Mr Zeid : 04-02-2011 mė 22:04

  7. #7
    Ju keni fituar 1 pik Maska e naqeta
    Anėtarėsuar
    05-10-2007
    Vendndodhja
    Ne toke !
    Postime
    439
    Citim Postuar mė parė nga Mr Zeid Lexo Postimin
    Nuk ka me te poshter e te pa meshirshem, se komunistet super kriminel te shqiperise, kush ka degjuar e lexuar i njef mire ata.

    Keta kupajt u larguan ne amerik qe ne 91/92 nga greqia, djali i abazit vet shkoj te merte mipin e tij sokolin.

    Abazin erdhen anglezet dhe e moren me nendetse, por nje gje me habit se si ky la femijet e tij aty dhe ja mbathi.Personalisht do pranoja te vritesha ne frontin tim, se sa te largohesha duke lene femijet, apo te bija ne dore te komunistve.

    I fort paska qene se si e ka kapercy ate kafshate .


    AI luftonte per te shporrurr komunizmin ,nuk mund ta dinte se ato halera do jetonin kaq vjet.
    NJerezit qe luftojne per idealet duhen vleresuar ,bota ka ndryshuar pikerisht nga keto tipe njerezish ,me lutje nuk vjen liria .
    A don, e s'din, a din e s'don !

  8. Anetarėt mė poshtė kanė falenderuar naqeta pėr postimin:

    Maqellarjot (02-09-2015)

  9. #8
    AKA-MANO Maska e Maqellarjot
    Anėtarėsuar
    16-06-2011
    Vendndodhja
    USA
    Postime
    972

    Pėr: Tregon e bija e Abaz Kupit

    Citim Postuar mė parė nga Dasius Lexo Postimin
    Per Hyrijen me vjen keq. Skish pse ti vuante ajo poshteriste e te atit. Ndersa Bazi duhet te kishte shkuar ne plumb.
    Dasius...

    Cfar idiotesirash lexon njeriu...cfar di ti rreth Abaz Kupit mer.... qe i thua meritonte plumbin. Mor njerez mizor me ADN barbaresh te cilet edhe pse sot jetoni ne nje bote ku informacioni per te gjetur te verteten eshte gjithandej zgjidhni te jetoni me koke ne rere. Zoti na ruajt!!!

    Emri:  1234037_547712721943625_640217276_n.jpg

Shikime: 424

Madhėsia:  37.6 KB
    Ne kohe e rrethana kritike, si individi, ashtu edhe nji popull japin proven e forces morale te tyne

  10. #9
    AKA-MANO Maska e Maqellarjot
    Anėtarėsuar
    16-06-2011
    Vendndodhja
    USA
    Postime
    972

    Pėr: Tregon e bija e Abaz Kupit

    Citim Postuar mė parė nga Mr Zeid Lexo Postimin
    Nuk ka me te poshter e te pa meshirshem, se komunistet super kriminel te shqiperise, kush ka degjuar e lexuar i njef mire ata.

    Keta kupajt u larguan ne amerik qe ne 91/92 nga greqia, djali i abazit vet shkoj te merte mipin e tij sokolin.

    Abazin erdhen anglezet dhe e moren me nendetse, por nje gje me habit se si ky la femijet e tij aty dhe ja mbathi.Personalisht do pranoja te vritesha ne frontin tim, se sa te largohesha duke lene femijet, apo te bija ne dore te komunistve.

    I fort paska qene se si e ka kapercy ate kafshate .
    Nuk ishte i vetmi ai qe hiku nga shqiperia ne ate kohe. E ben shume te tjere. Nuk ja 'mbathen' me qellim qe te len familjet aty pergjithmone. Hiken me shpres se do te mobilizoheshin jasht shtetit dhe do te rrezonin komunizmin. Sepse te kishin hikur me qellim qe te mos ktheheshin me do te kishin marr dhe familjet sepse e kishin shume te lehte ta benin kete gje ne ate kohe. Por nuk ja kishte marre mendja asnjerit se enveri do te rrinte aq gjate ne pushtet. Ishin kohe te tjera ato ku nacionalistet si Abazi e shume te tjere u vun ne loje te poshter nga aleatet. Fati i shqiperise ishte i vulosur vite perpara clirimit dicka qe anglezet dhe amerikanet e dinin shume mire por vazhduan lojen e poshter sepse hyn ne krevat me stalinin i cili e donte shqiperine per vete, si baze ushtarake prandaj aleatet gjoja ndihmonin nacionalistet ne nje kohe qe ne te vertet e dinin shume mire se mbas luftes partia komuniste ishte ajo qe do instalohej ne pushtet. Cdo gje ishte e finalizuar ishte vetem ceshtje kohe. Nacionalistet si Abaz Kupi u braktisen nga te gjithe sepse ata kerkonin shqiperine etnike kurse europa me ne krye angline e pengonte kete gje me te gjitha forcat sepse favorizonin greket dhe serbet.
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Maqellarjot : 02-09-2015 mė 20:19
    Ne kohe e rrethana kritike, si individi, ashtu edhe nji popull japin proven e forces morale te tyne

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •