Kjo eshte per 'te rinjte", qe skam pas njolla ne pantallona...
Myfarete- Laze: Gjyshi i pushkatuar mė la njollė nė biografi
Datė: Jul 05, 2009
Aimona Vogli
Me zėrin e saj tė veēantė ka bėrė pėr vete breza tė tėrė shqiptarėsh, tė cilėt e kanė duar trokitur pafund kur ka qenė nė skenė. E pikėrisht skena ėshtė vendi prej tė cilit nuk do tė donte tė shkėputej kurrė. Nė njė rrėfim pėr "Summer Pages", Myfarete Laze, kėngėtarja e cila ka triumfuar me 13 ēmime nė festivale, vjen me jetėn e saj, e cila ėshtė e lidhur pashmangshmėrisht me kėngėn. Plot doza humori karakteristik shkodran, por dhe me shumė momente prekėse, kėngėtarja tregon pėr familjen e saj me "njollė" nė biografi dhe pasojat qė erdhėn prej saj; pėr tė atin qė u pushua tri herė nga puna, pėr tė ėmėn qė punonte pėr tė mbajtur familjen, pėr fillimet nė kėngė, pėr fėmijėrinė ēapkėne, dhe pėr Shkodrėn, qytet me tė cilin ėshtė e lidhur ekzistenca e saj. E mė tej nė njė udhėtim nėpėr kohė, ajo rrėfen pėr jetėn e saj artistike, pėr njohjen me bashkėshortin, pėr vajzat si dhe pėr punėn e saj, pranė Drejtorisė sė Pėrgjithshme tė Burgjeve, pėr pjesėn e aktiviteteve tė ndryshme letraro-artistike etj.
Ēfarė mund tė na tregoni pėr origjinėn e familjes suaj?
Njė ēift i ri i sapomartuar dėbohen nga vendlindja sė bashku me tė gjithė familjen qė pėrbėhej nga nėna, vėllai dhjetėvjeēar, pasi babain ia pushkatuan. Kėshtu, fillon jeta e prindėrve tė mi. Tė sapomartuar dhe njėkohėsisht tė dėbuar. Ku do t'i ēonin? Ku do tė jetonin? Si do t'ia bėnin nė njė qytet qė nuk e njihnin e s'kishin asnjė tė njohur? Njė qytet qė kurrė s'e kishin parė, por kishin dėgjuar nga prindėrit pėr njė farė Dan Hasani, me tė cilin familja kishte bėrė tregti, por qė tashmė ishte shkatėrruar si tė gjithė pronarėt e tregtarėt nė mbarė Shqipėrinė, Dematėt, Plakajt, Takajt, Lazajt e sipėrm e tė poshtėm. Ku? Ku? Se dinin as se ēfarė ishte bėrė me pjesėtarėt e tjerė tė fisit. Gjithēka ndodhi brenda njė nate. Por, gjithė kėto tė kėqija kishin dhe njė tė mirė mbrapa. Erdhėn nė Shkodėr. Nė qytetin qė nuk i quajti kurrė tė persekutuar apo kulakė, ēifligarė, por zotėrinjtė qė nuk i do Enveri. Nė qytetin e kėngės, humorit, barsoletave. Dhimbja zbutej nga fjala e ėmbėl, nga ngrohtėsia qė ky qytet i fali jabanxhinjve, qė asnjėherė s'e ndjenė veten tė huaj. Por, jeta kishte rezervuar shumė tė papritura, e jo fort tė kėndshme, pasi lufta e klasave sido qė ishte ekzistonte edhe nė Shkodėr.
Sa i rėndoi kjo "njollė nė biografi" prindėrve tuaj dhe si jeni ndjerė ju si fėmijė?
Babai im u pushua pėr herė tė tretė nga puna, nė 1972 dhe nga ēdo punė shtetėrore dhe vdiq pa vėnė firmė nė bordero pėr 13 vjet rresht. Ai vdiq nė vitin 1985, ishte shumė i ri. Mbaj mend kur isha e vogėl dhe kėndoja nėpėr shtėpi, ai kėndonte e kėrcente bashkė me mua. Lumturohej, sepse unė isha plot humor dhe gėzimi i shtėpisė. Paēka se nganjėherė vinin komshinjtė e ankoheshin se unė ju kisha marrė kumbulla, mana, fiq, qershi (qesh) Po unė fėmijė apartamenti isha, e sė bashku me vėllanė, u bėnim nga njė vizitė bahēeve tė lagjes (qesh).
Dukeni se keni qenė qė nė atė kohė njė natyrė ēapkėne, si e kujtoni fėmijėrinė tuaj? Po fillimet nė kėngė?
Qyteti i kėngės mė rriti, edukoi, mė zgjoi humorin dhe mė fali sė bashku me ēfarė mė dhuruan prindėrit e mi, skenėn. Nė atė vend tė shenjtė tė artit dhe tė kėngės, qė pėr mua fillon qė nga festivali i yllkave e deri tek ai pėr tė rritur. Vetėm me pėrkrahjen e shpirtit artdashės tė Shkodrės, kapėrceva dhe murin e hekurt biografik. Dola nė festivalin e kėngės pėr tė rritur. Fitova ēmim tė parė dhe tė tretė, me shumė sukses e dashamirėsi nga kompozitorėt e drejtuesit e festivalit. Edhe publiku me duartrokitjet e tij mė mbajti nė rrugėn e kėngės. Por, jo gjithēka mė shkoi vaj. Pata shumė pengesa rrugės Kalova shumė vėshtirėsi, por ja dola, i kalova Isha nė Shkodėr. Jeta artistike mė mbushi jetėn me gėzim e vlerėsim, jo vetėm mua, por gjithė familjes. Isha mė e vogla, mė e pėrkėdhelura, isha kanarina e babės, pasi nėnėn e shikoja shumė pak, sepse ishte gjithmonė nė punė. Punonte tė mbante tė gjithėve familjen, e kurrė nuk e pashė tė gėzonte pėr veten. Gėzimet e fėmijėve, ishin lumturia pėr tė. Babai na mėsonte, na rrinte mbi kokė, ndaj ishim nxėnės tė mirė tė tre dhe tė gjithė pėrfunduam studimet e larta.
Pavarėsisht se ishit tashmė njė kėngėtare e cila kishte shkelur skenėn e festivalit dhe kishte fituar ēmime, ju nuk keni vazhduar studimet pėr kanto, por nė degėn e gjuhės dhe letėrsisė. Mund tė na shpjegoni pėrse?
Mė ka mbetur peng qė nuk vazhdova pėr kanto, pasi isha njė soprano shumė e mirė. Shumė vonė e kam marrė veten si unė, prindėrit, ashtu dhe profesori i kantos, z.Ferit Bala, qė aq shumė ju pėrkushtua talentit tim. Me hir e me pahir, pėr tė mos mbetur pa shkollė, pasi isha nxėnėse shumė e mirė, mė dha dega pėr Gjuhė-Letėrsi dhe kjo falė dashamirėsisė qė dha Shkodra, se pėr atė kohė nuk e meritoja, isha me njollė nė biografi. S'e kuptoj as sot, unė po, por le ta lexojnė tė rinjtė. Isha kėngėtarja fituese e festivalit nė Radio-Televizion dhe s'mė lejohej tė vazhdoja pėr kanto...
Ēfarė kujtoni nga vitet kur ishit nė kulmin e karrierės pėr muzikėn e asaj kohe?
Kam pasur fatin tė bashkėpunoj me kompozitorėt dhe poetėt mė tė mirė tė vendit, ndoshta kėtė dhe pėr veēantinė e zėrit tim, i cili lejonte, pėr vetė regjistrin e zėrit, komoditet pėr ta. Kompozitorėt e mi kanė qenė Agim Prodani, Kujtim Laro, Tish Daia, Avni Mula, Flamur Shehu, Limoz Dizdari dhe poetėt Zhuljana Jorgaxhi, Gjok Beci, Xhevahir Spahiu, Agim Doēi, etj. Kam marrė pjesė nė 17 festivale dhe kam fituar 13 ēmime, kam qenė pjesėtare e Koncerteve tė Pranverės, nė Festivalin e Interpretuesve dhe gjithmonė jam vlerėsuar nga juritė. Jam nderuar me ēmimin "Ēesk Zadeja", "Naim Frashėri", por do kem kohė tė marr edhe tė tjerė. (qesh). Edhe sot krijimtaria dhe spektaklet e Ardit Gjebresė, krijimtaria e bukur e Edmond Zhulalit, Adi Hilės, Shpėtim Saraēit na mban gjallė jo vetėm ne artistėve, por edhe publikun tonė artdashės aq tė mrekullueshėm, qė na ka ndjekur e duartrokitur nėpėr spektakle. Kėta krijues janė njė vlerė e madhe pėr artin shqiptar.
Ju artistėt kishit mundėsinė, ndryshe nga tė gjithė shqiptarėt, qė tė shkonit me turne jashtė vendit, si ndiheshit kur shikonit vendet e tjera?
Kam pasur fatin tė interpretoj kėngėn tonė nė skena tė ndryshme brenda e jashtė vendit. Nuk mund tė lė pa pėrmendur turnetė e para jashtė shtetit, ku habiteshim e bėnim gafa nga mė tė ndryshmet, sepse shumė gjėra nuk i njihnim e nuk dinim se ēfarė ishin. Kėto turne kthehen nė humor sa herė qė mblidhemi.
A mund tė na tregoni paska pėr familje tuaj, pėr njohjen me bashkėshortin dhe pėr dy vajzat?
U dashurova me Nelin, bashkėshortin tim, babain e dy vajzave qė janė gėzimi i syve tanė. Jemi tė kundėrt nė tip, nė profesion, por plotėsuam dhe mbėshtetėm shumė njėri-tjetrin. Si nė fizikė, ku polet e kundėrta tėrhiqen. Neli, trajner basketbolli shumė i suksesshėm, ka mė shumė trofe se unė, por s'doli kurrė nė televizor Ndėrsa, unė isha ēdo natė nė tė gjitha familjet shqiptare, edhe kur kishin gėzim, edhe kur griheshin, pra isha pjesė e jetės sė tyre. Mė kanė duruar gati pėr natė pėr 30 vjet rresht, i falenderoj. (qesh).
Krahas muzikės, a jeni e angazhuar me diēka tjetėr?
Jam aktivizuar jo vetėm si kėngėtare, por kam organizuar e ideuar shumė aktivitete. Njė prej tyre, qė tashmė ėshtė kthyer nė traditė nė qytetin tim, ėshtė "Dita e luleve". Nė kėtė aktivitet, qė zhvillohet qė prej katėr vitesh, bashkė me grupin e punės qė pėrbėhet nga Isa Alibali, Ritvan Karakaqi, Ahmet Osja, kemi ēuar nė kalanė e Rozafės plot 100 pemė e lule, piktura tė tė gjitha grupmoshave, si dhe janė kėnduar kėngė pėr lulet. Kjo, pasi qyteti i Shkodrės ka 150 kėngė pėr lulet... Kėto kėngė janė shoqėruar dhe me albumin trepjesėsh; "Mes lulesh me kėngė e pikturė", i cili ėshtė vlerėsuar dhe me ēmim nė Holandė. Pra, jeta ime artistike ka pasur dhe ka larmi dhe nė Tiranė. Nė qendrėn "Arbnori" kam organizuar disa aktivitete: "Dita e jetimėve", ku pėrveē organizimit tė aktivitetit artistik, u janė hapur libreza kursimi 5 (pesė) fėmijėve. Koncert me pjesė tė zgjedhura nga Prenk Jakova, konkursi i grupeve korale, koncert simfonik, muzikė popullore dhe tė lehtė, promovime tė librave tė rinj, ekspozita pikture, etj.
Jetoni nė Tiranė, por duket se njė pjesė tė Shkodrės e mbani gjithmonė me vete?
Tani qė banojmė nė Tiranė, nė shtėpinė tonė sė bashku me vajzat kemi krijuar njė dhomė me tė gjitha karakteristikat e odės shkodrane dhe kujtime e foto nga jetėt tona sportive e artistike, qė kuptohet, ėshtė e lidhur me ēdo gjė tė bukur si: vlerėsime, rinia, e tashmė mesomosha. Por, unė pėrsėri kujdesem pėr veten, bėj makijazh dhe dal e bukur, por nė krahasimi me origjinalin e djeshėm... Por, jam dhe ndihem e vlerėsuar nga tė gjithė artdashėsit shqiptarė, nderohem dhe ftohem nė aktivitete tė mėdha tė skenės e tė kėngės. Vazhdoj tė kėndoj dhe mė me shpirt se kuptohet, tani ana profesionale e lirshmėria skenike ėshtė pjesė e imja.
Na tregoni pak mė shumė pėr vajzat, dhe a ka trashėguar ndonjėra prej tyre talentin tuaj?
Vajza e madhe, Resana mbaroi shkollėn e lartė pėr Ekonomi-Financė dhe punon nė bankėn BKT nė Tiranė, ndėrsa e dyta, Erida, studion nė vit tė fundit pėr Gjuhėn Franceze, si tė thuash atė qė nuk realizova, unė e plotėsoi ajo. Ka qenė njė ėndėrr e rinisė time. Tani mė vjen mirė, sepse mė parė mė vinte shumė keq qė vajzat nuk kishin prirje pėr muzikė. Sepse, do tė ishin bėrė larg qoftė, si kėto fotokopjet, qė po e prishin muzikėn e artin e tė kėnduarit. Por, ndoshta unė gaboj, se ato mund tė ishin bėrė si Manjola, Eranda, Rovena, Rosela, Juliana, Enejda, Jonida, Mariza, Anjeza dhe unė do tė ndjehesha shumė krenare. Sepse, janė vlera tė vėrteta, prandaj kam besim se arti i kėngės do ecė shumė, sepse e kam lėnė nė artiste tė vėrteta, jo vetėm tė skenės, por dhe nė jetė.
Edhe pse vazhdoni tė kėndoni nėpėr aktivitete, tashmė mund tė themi se punoni dhe njė fushė tjetėr, nė atė socialen?
Po, ėshtė e vėrtetė, nė DPB (Drejtoria e Pėrgjithshme e Burgjeve). Organizoj aktivitete tė ndryshme letraro-artistike e sportive. Sė bashku me vajzat psikologe e sociologe, organizojmė gjithēka pėr njerėzit qė vuajnė dėnimin nė burgje.
A jeni e kėnaqur?
Sigurisht qė po. Nga stafi drejtues kemi mbėshtetje tė plotė pėr organizimin e "Ditėve ndryshe" qė t'jua lehtėsojmė sado pak periudhėn e vendimit penal, t'i pėrgatisim e tė ndjehen tė vlerėsuar, jo tė harruar tė gjithė ata qė vuajnė dėnimin. Jam e kėnaqur, kjo ėshtė fusha ime, artisti fal ngrohtėsi, gėzim, rrezaton mirėsi e afrimitet, vetėm me praninė e tij nė kėto institucione. Falė koordinimit shumė tė mirė tė psikologeve e sociologeve, plotėsojnė shumė mirė njėra-tjetrėn dhe puna ecėn shumė mirė dhe me hapin e kėrkesat bashkėkohore.
Kjo do tė thotė se jeni larguar nga skena?
Nuk them se jam larguar krejtėsisht nga skena, s'e di, por veē nė mė lėntė ajo (qesh). Jo, jo, ajo ėshtė njė pjesė e mirė e jetės sime qė s'mund ta largoj, mė do dhe e dua. I kam qėndruar kohės, ndryshimeve dhe shijes, e kam publikun tim qė mė mirėpret dhe kėrkon akoma nga unė, e unė s'i kam zhgėnjyer asnjėherė. I jam pėrshtatur zhvillimit tė kėngės nė kohė dhe kam bėrė bashkėpunime shumė tė suksesshme, qė janė mirėpritur nga publiku. Kėto mė japin siguri e pėrgjegjėsi pėr arritje tė reja. Thonė; "Njeriu plaket nga shpirti e prej kėsaj ", artisti nuk plaket kurrė. Artisti veē krijon e gjen tė bukurėn, gėzon publikun dhe ėshtė njėsh me tė gjatė gjithė jetės.
gsh.
Krijoni Kontakt