Intervista/ Mira Ēausholli, rrėfen pėr emisionin e saj mė tė ri nė "Vizion Plus" me titullin "Histori Dashurie". Cilėt janė personat qė do tė bėjnė publike sakrificat pėr tė pasur pranė atė qė donin?
Janė funde tė lumtura tė historive tė rralla tė dashurisė. Histori qė kanė kaluar gjysmė shekulli, por edhe pėr ato qė sapo kanė nisur.
Ėndrra pėr tė pasur pranė njėrin pėr tė cilin i ka rrahur zemra ka kaluar nė labirinthe vuajtjesh njerėzori, por pėrsėri ia kanė dal. Ia kanė dal, dhe fabulat e dashurisė sė tyre po rrėfehen e shkruhen nė kasetat filmike tė emisionit "Histori Dashurie" i cili transmetohet ēdo tė martė nė Vizion Plus.
Nė njė intervistė pėr Sh2-shin drejtuesja dhe ideatorja e kėtij emisioni, Mira Ēausholli rrėfen personazhet dhe historitė e njerėzve qė kanė pranuar tė ndajnė me publikun lidhjen e tyre.
Aty tregohet gjithēka, mbi njė ēift dhe mbi njė lidhje. Momenti kur e ke njohur, puthja e parė, dhurata e parė, grindjet, vėshtirėsitė, zemėrimet. Por janė histori qė mbyllen me fjalėn: Sot e kėsaj dite ata jetojnė tė lumtur!
Mira, ju jeni drejtuese e emisionit "Histori dashurie", pse zgjodhėt kėtė lloj formati pėr tė ardhur te publiku?
Dashuria ėshtė gjėja e parė qė pėrmendet nė bisedat tona. E para nė jetėn ton, ėshtė motiv, dhe pėrveē kėtyre qė sa po thashė, na bėnė tė mirė, na bėnė tė bukur. Dashuria, nė kuptimin klasik tė fjalės, ėshtė ajo mes njė burrė dhe njė gruaje.
Nga dy njerėz krejtėsisht tė panjohur, behėn aq tė afėrt me njeri-tjetrin deri nė pandashmėri. Veē kėsaj ėshtė format qė i mungon tregut, ekraneve shqiptare dhe fakti qė sjell me vete gjithė pozitivitetin qė mbart dashuria, mė lė mua pėrshtypjen qė programi do tė ketė suksese. Do flasim pėr dashurin, do tregojmė historitė tona, si kanė filluar, si kanė vazhduar.
Do premtojmė pėr vazhdimėsi tė kėtyre historive. Pa pėrjashtuar shoun nė kėtė program, i cili pastaj plotėson nė tėrėsi formatin. Aq e thjeshtė, e bukur, e rastėsishme, siē vjen dashuria le tė vijė ashtu edhe programi, thjeshtė dhe qartė se ēfarė do tė ndodhė.
Si ėshtė bėrė pėrzgjedhja e historive, ka pasur kritere apo preferenca?
Dua tė theksoj qė nė kėtė format, nuk ka njė pėrzgjedhje me kritere tė caktuara. Sepse me historitė njerėzore dhe pėr mė tepėr kur bėhet fjalė pėr dashurinė nuk mund tė ketė pėrzgjedhje. Ne tė gjithė jemi tė barabartė pėrpara dashurisė. Njė njeri i thjeshtė, njė mėsuese fshati, njė minator i Bulqizė, njė mėsues fiskulture, njė kamerier, njė punėtor, njė fshatar.
Kryeprokurorja, Kryeministri, Presidenti. Tė gjithė dashurojnė. Si e tillė unė nuk mund tė kem kritere tė pėrcaktuara qė do marr kėtė ēift dhe do lė kėtė tjetrin. Ftoj nė program tė gjithė njerėzit qė ndihen tė dashuruar.
Qė dashurinė e tyre e kanė tė shtrenjtė dhe tė bukur. Mund tė bėjmė njė pėrzgjedhje pėr ditėt, pėr t'i kombinuar sa mė mirė historitė, ku zakonisht do tė jetė njė histori vip dhe njė e thjesht. Kėtu po, punojmė qė tė kemi tė kombinuara shumė mirė. Por janė tė ftuar tė marrin pjesė tė gjithė.
Dakord pėr "vipat" qė njihen, po pėr historitė e njerėzve tė zakonshėm, si keni rėnė nė gjurmėt e tyre?
Ngaqė doja tė pėrfshija nė program tė gjithė llojit e shtresave tė njerėzve. Duke qenė se njerėz jemi, tė gjithė tė dashuruar. E kemi kėtė veēanti dhe thjeshtė mendova tė gjeja njė histori tė njė minatori Bulqizė. Duke menduar se si mund te dashurojė njė minator Bukqize. Si mund t'i thotė gruas se e do fort. Si mund t'ia shprehė bukur.
Ajo qė mė shkoi nė mendje, pa e takuar ende ketė personazh, ishte njė fakt shumė domethėnės qė nė momentin qė ai shkon nė punė ēdo mėngjes, jo me fjalė, por me veprimin dhe me idenė e vendit ku shkon pėr tė punuar dhe nga vėshtirėsitė qė ka ajo punė nuk mund tė kthehet nė drekė.
Dhe ai, nė njė mėnyrė apo nė njė tjetėr i thotė gruas: unė vdes pėr ty, duke shkuar nė punė. Dhe ėshtė i vetmi burrė qė ia thotė kėtė gjė, gruas dhe familjes sė tij ēdo ditė nėpėrmjet veprimit. Kjo gjė mė shtyu qė tė shkoj nė Bulqizė dhe tė kėrkoj njė histori, e cila fillon me fjalėn, unė vdes pėr ty.
Programi ka tėrėsisht autorėsinė tuaj?
Jemi njė skuadėr shumė e mirė. Vetėm puna nė grup, mund tė sjellė nė televizion prodhime dinjitoze dhe me standarde, jam e lumtur pėr skuadrėn time tė punės. Janė tė angazhuar nė maksimum pėr tė bėrė diēka tė bukur. Ndoshta ėshtė edhe lloj i programit qė tė frymėzon dhe tė sjell nė njė formė tė mirė pėr tė punuar fort.
Sa do tė zgjasė ky program dhe sa rrėfime do pėrmbajė?
Kemi programuar tė gjitha historitė qė do tė jenė pėr kėtė projekt pilot qė do tė vazhdojė deri nė fund tė korrikut. Por nuk mbarojnė kaq shpejt dashuritė. Pėr kėtė arsye programi do tė rifillojė nė vjeshtė. Mė njė afat kohor mė tė gjatė sigurisht qė do tė zgjasė deri nė dimėr.
Keni parė dhe dėgjuar historitė, na zbuloni disa detaje mbi to?
Nuk jam nė gjendje t'i ndaj se ēfarė ėshtė mė e bukur dhe mund tė mė ketė mbetur mua nė mėndje. Qė nė kėto momente jam gati tė filloj dhe tė tregoj tė gjitha historitė qė janė tė parashikuar pėr kėtė sezon, por dua thjesht tė them qė; specifikat qė ofrohen nga ēiftet janė nga mė tė bukurat, nga mė tė shumėllojshmet, mė tė zakonshmet, mė normalet, natyralet, mė tė jashtėzakonshmet, nga mė sublimet.
Ka histori qė kanė filluar bukur, kanė vazhduar bukur. Ka nga ato qė kanė filluar nė internime, ka histori 57-vjeēare dashurie qė i ka ndarė absurdi i kohės e i sistemit, por qė forca e zemrės dhe e ndjenjės i kanė bėrė qė tė presin dhe tė takohen njė ditė me njeri-tjetrin dhe sot janė bashkė. Ngjarjet janė tė bukura, emocionuese, janė si nėpėr filma.
Cila ėshtė ajo mė e vėshtira qė tė ka rėnė mė shumė nė sy?
Mund tė shkėpus, historinė e njė aktori shkodran, Gjosho Vasia, i cili ka pėr grua njė nga vajzat e familjes tiranisė tė vjetėr tė Kacelėve, sė cilės i pushkatojnė babain nė 51-shin dhe e internojnė.
E internojnė nė Skrapar, atje rastėsisht ishte edhe Gjosha. Nga Tepelena ku ishte internuar, shkon nė Ēorovodė pėr tė ndėrtuar degėn e brendshme me njė grup tė internuarish tė tjerė. Dhe atje tek burimi i vendit, takohen tė dy. Ajo mbushte ujė, pasi ishte vajza mė e madhe e familjes.
Ndėrsa ky mbushte ujė pėr shokėt dhe njihen atje. Ajo ishte vetėm 16 vjeē. Dhe sakrificat e tyre qė nuk kanė fund. Se si janė marrė nė pyetje dhe nuk lejoheshin tė komunikonin.
Se si ky i ēonte letrat tek burimi dhe merreshin vesh vetėm me shenja. Letrat nuk mund t'i ēonte dot mė, se herėn e tetė e spiunuan nga brenda kampit, se i ēonte letra vajzės. I thėrrasin tė dy dhe asnjėri nuk pranon qė kishin lidhje tė dy. Mbas njė viti, mbaron dega e brendshme dhe Gjosha kthehet nė Tepelenė, atje ku e kishin internuar.
Ajo qė rri gjashtė muaj, pa njeriun e saj tė shtrenjtė dhe tė madh dhe nuk duron dot dhe nė njė moment tė caktuar merr gėlqere dhe ia hedh fytyrės atje ku punonte. Kėtė e bėn duke menduar qė ta ēojnė nė Tiranė dhe kjo mund tė takojė Gjoshėn nė Tiranė. E sjellin nė spital, ajo rri njė javė, kurohet. Fatmirėsisht nuk pati probleme, apo shenja qė mund t'i kishin ngelur.
Rri njė javė nė dritare duke pritur tė takojė Gjoshėn. Pastaj tė dy, kanė njė amnisti, Gjosha kthehet dhe e gjen ku ėshtė. Atėherė ajo kishte mbushur gjithė shelgjet, gjithė pemėt e Skraparit me emrin e Gjoshės. Kam numėruar 100 pemė, thotė ai. Sakrifica pa fund tė lidhjes. Janė 57 vjet tani qė janė bashkė. Jetojnė tani nė Trieste tė lumtur me dy fėmijė.
Tė gjithė kėta e kanė dashur fort njėri-tjetrin, janė dashuri me funde tė lumtura?
Kjo ėshtė gjėja me interesante, se kjo vėrtetohet me histori tė gjalla dhe me personazhe tė vėrtetė tė kėtyre historive. Dhe vėrteto ekzistencėn e kėtyre dashurive, njė dashuri qė zgjatė pa fund.
Po na tregoni historitė e tė tjerėve. Po ju vetė keni njė histori dashurie?
Po, kam edhe unė njė histori me etapa tė ēuditshme. Ka filluar shumė bukur nė qytetin studenti. Ka pasur shumė momente.
Njė moment kulminant ka qenė dasma ime nė vitin 1997 ku bashkėshorti, ka ardhur dhe mė ka marrė nuse nė Korēė, nė kohėn mė tė vėshtirė dhe atje ku nuk kalonte asnjė makinė, ose ato qė kalonin do grabiteshin, do vriteshin, ju ndodhte njė fatkeqėsi.
Unė dua ta fshij nga memoria atė vit pėr atė ēka iu ka sjellė shqiptarėve, por nuk e fshij dot se ka qenė vit i dasmės sime, dhe disa muaj mė vonė i lindjes sė vajzės sė parė. Por do tė tregoj mė tepėr nė program pėr historinė time, premtoj.
Flasim pak pėr ju. Kur janė hapat e tua tė para nė profesionin e gazetarisė?
Kam mbaruar Gjuhė- Letėrsi. Kam punuar qė kur isha studente tek gazeta Koha Jonė. Fillimisht kam qenė gazetare politike.
Qė andej kam kaluar tek radio Klan, ku bėja dhe jepja lajmet. Mbas asaj, eksperiencė tjetėr shumė e mirė pėr mua, ka qenė Radio Tirana. Kur fillova me njė program tė drejtpėrdrejtė tė shtunave nė darkė, katėr orė. Ata e quaj shkollė.
Njė gazetar qė del nė ekran duhet se s'zben tė kalojė shkollėn e radios. Tė imposton zėrin, tė zhdėrvjelltėson tė folurėn, tė bėnė qė tė eliminosh lapsuset nga e shprehura. Dhe pastaj u ndjeva mirė tė kaloja nė televizion. Kalova me njė nga projektet qė e kisha rubrike nė radio. Bėra dokumentar pėr qytetet e Shqipėrisė pėr tė treguar gjithēka tė mirė qė ne shqiptarėt kemi.
Pastaj fillova me telereportazhe, kronika speciale. Kam provuar tė gjitha zhanret nė televizion, po kuptohet, jo duke konsumuar shumė imazhin tim. Jam pėrpjekur tė bėj gjera cilėsore dhe tė marr pjesė nė punė tė mira. Por nuk kam ngelur me kaq. Edhe ky emision qė po bėj tani ėshtė prodhuar nė njė qendėr prodhimesh televizive tė cilėn e kam ndėrtuar vetė. Nė shkurt tė kėtij viti, u themelua "Centerum Production".
Ėshtė njė sipėrmarrje qė ka gjithēka qė do tė duhet pėr tė prodhuar njė produkt televiziv. Me ndriēimin, foninė, skenografin... ėshtė hera e parė qė ngrihet njė qendėr e tillė nė Shqipėri. Ka pasur pėrpjekje nė vendin tonė pėr tė bėrė njė gjė tė tillė. Po them se e kompletova dhe mė pas e realizova. Filloj si aventurė dhe tashmė ėshtė themeluar dhe ėshtė nė punė tė pėrditshme.
Shekulli
Krijoni Kontakt