Fjala “Gur” në tekstet biblike në një lashtësi marramëndëse, para 29 shekujve

[RaPSouL]

Fjala shqipe “Gur” dokumentohet në tekstet biblike në një lashtësi marramëndëse, përpara 29 shekujve.



ilologët dhe studjuesit e ndryshëm kanë treguar se në tekstet më të vjetra të njerëzimit mund të gjesh thërrmija filologjike prej ari të gjuhës shqipe. Një tronditje e madhe në botën shkencore qe zbërthimi i shkrimit linear B të Kretës nga M. Ventris, në disa tabela bronxi të para 37 shekujve ku gjëndeshin dhe emra ilirë që korespondonin me antroponiminë ilire si emra të tillë “Dasi”, ”Gent” etj. Këto emra ilirë janë ngjallur më vonë por shpesh etimologia e tyre ka mbetur e pazbërthyer. Në veprat madhështore të Homerit sidomos tek “Odiseja” (vargjet 500, 501, 507), përmëndet edhe një dyfjalësh si: “Gyraien Petren”, që zbërthehet si “Gurin e gurtë”.



Në eposin e Homerit tregohet se si heroi Ajaks mbas rënies së Trojës udhëtonte në det dhe arriti tek një ishull i quajtur “Guras Petras”. Aty Ajaksin , hyu i detrave Poseidoni e goditi me trifurk, një pjesë e ishullit u zhyt nga goditja, duke marrë me vete në thellësi edhe udhëtarin e kobshëm. Në fakt ky subjekt lidhet me një ishull të kultizuar mes detit me emrin “Guras Petras”,që do të thotë “Guri gur” është një emërtim i dyfishtë . Sipas filologut patriarkut Spiro Kondës, emri i mëparshëm i ishullit ka qënë “Gur”, një emër përpara grekërve të vjetër, kështu më pas detarët grekë të vjetër e kanë quajtur ishullin “Guras Petras” duke bërë kështu një tautologji dhe ky emërtim i stërlashtë helenik ruan përjetësishtë emrin shumë më të stërvjetër ilir “Gur”,që është shumë përpara epeve të Homerit si emërtim. Në se pranojmë që Homeri ka ekzistuar në shekullin e VII para erës sonë atëhere duhet të themi se fjala “Gur” përdorur nga pellazgët, nga ilirët dhe që është akoma edhe sot një fjalë esenciale e gjuhës shqipe, dokumentohet si fjala më e herëshme e gjuhës sonë në një monumënt letrar madhështor të njërëzimit siç është krijimtaria homerike. Edhe më vonë autorë të tjerë si poeti i madh grek Arkiloku përmëndet dyfjalëshi tautologjik iliro-grek në formën “Gurai petras”.

Në 1920 në gërmimet arkeologjike të bëra në Dodonë u zbulua dhe një tabelë bronxi me emër njëriu Guras. Ky emër ilir gjendet si toponim edhe në Kretë, në Kylkadë dhe Tesali. Historiani antik Arriani, në librin e tijë kushtuar Aleksandrit të madh (4,23) thotë se:”Aleksandri marshoi nëpërmjet një vëndi të quajtur “Guraioi”, ku kishte dhe një lumë me të njëjtin emër”, gjatë fushatës së Aleksandrit të madh në Indi. Duke studiuar me kujdes Biblën e Shenjtë, kemi gjetur papritur një dëshmi unike gati dy shekuj më të vjetër se sa tekstet e Homerit ku përmendet fjala ilire shqipe “Gur”.

Vendëndodhja e kësajë dëshmie është në:”Libri i dytë i Mbretërve” (9,27). Aty tregohet episodi sesi Jehu bëri kryengritje dhe vrau Akzarin, duke u bërë vetë mbret i Judesë dhe Izraelit. Unë konsultova disa tekste të botimeve të Biblës së Shenjtë në gjuhën shqipe. Në Biblën e Shenjtë (Diodadi i ri) përkthim i vitit 1991, 1994 shtypur në Brindisi në vitin 1995 në faqen 424 thuhet: “Dhe e gjuajtën (Akazian) në të përpjetën e Gurit që është afër Iblehamit“. Në versionin e Biblës së Shenjtë shtypur në Jongloed, viti 1993 në faqen 398, përkthimi shqip është : “pranë vëndit ku rruga është drejt Gurit e kthen për në drejtim të Jiblamit”. Në versionin e Biblës së Shenjtë në shqip botuar nga nga “The Albanian Bible Society” Firence 1995 faqe 722 thuhet: ”E gjuajtën në të përpjetën e Gurit që është afër Iblemit”. Të tërheq vëmëndjen se ndërsa për toponimin Ibleam shqipërohët edhe në formën Jiblam, osë Iblami, në të gjitha rastet e mësiperme, toponimi i vëndit i quajtur “Guri” jepet korrekt. Për ta konkretizuar vërtetësinë e toponimit “Gur” pashë variantët e Biblave në greqisht dhe latinisht, kur në të dy rastet ky toponim është në formën “Gur”. Në “Holy Bible”, në “International version“, botuar nga “International Bible Society”, në 1984 në faqen 267 pasazhi “on the way up to Gur near Ibleam” Në “La Bible”, “Nouvelle edition revue” Paris, (përkthim nga origjinali hebraisht dhe greqisht)në faqën 440 thuhet : “à la montée de Gour près Yivleim”.

Pra del qartë se në variantet e dy gjuhëve kryesore të njërëzimit të Biblave të autorizuara në anglisht dhe frëngjisht toponinimi quhet konkretisht “Gur”. Vërtetohet kështu që fjala shqipe gur është përcjellë si toponom dhe ka mbëtur e fiksuar në :”Librin e dytë të mbretërve” që dihet është shkruar në shekullin e IX përpara Krishtit. Madje saktësia e përmendjes së toponimit “Gur” mund të arrihet deri në kronologjinë e vitit kur ka ndodhur ngjarja e rebelimit të Jehut, i cili vrau Akazin. Kjo ngjarje ka ndodhur në vitin 841 përpara Krishtit. Mbas kësaj vrasje Jehu u bë mbret i Judesë dhe Izraelit në vitet 841- 814 përpara Krishtit. Duke parë përkthimin madhështor në gjuhën shqipe “Besëlidhja e vjetër dhe Besëlidhja e re“ nga Dom Simon Filipaj, botuar më 1994, në Ferizaj që është kryevepër filologjike e shqipërimeve shqipe në të gjitha kohërat, në faqën 448 në postshënimin nr 27 jepet një shpjegim gjeografik i vëndit ku Jehu vrau Akazian. Kështu Ibleami quhet sot Tel Belame dhe është në jug të Jeninit, gati dhjetë km në jug të Jezrahelit në rrugën drejt Jeruzalemit. Kjo do të thotë që edhe vëndi i quajtur “Gur” nuk është shumë larg Qytetit të shenjtë Jeruzalem. Do të ishte një kërkim i frytëshëm për të parë nëse ka mbijetuar toponimi “Gur” apo është ndryshuar.

Ajo që është esencialisht e rëndësishme për ne shqipëtarët është se fjala shqipe “Gur” dokumentohet në tekstet biblike në një lashtësi marramendëse, përpara 29 shekujvë pra perpara 2900 vjetëve. Kjo është dëshmia më e vjetër e një fjale në gjuhën shqipe deri më sot. Nuk është aspak një zbulim i thjeshtë dhe për të nuk mund të këtë më asnjë lloj skepticismi. Miku im Petro Zheji në librin e tijë “Shqipja Dhe Sanskritishtja” botuar më 1996 flet gjerësisht për fjalën “Gur” dhe e quan një nga fjalët më të lashta të njërëzimit, një fjalë operatore që ka ndikuar në shumë gjuhë të botës, që gjendët në sanskrishten në formën “Giri” apo në latinishtën “Gravis” (i rëndë) në sllavisht “Gora” (mal) “Granica” (kufi),apo në gjermanishten “Gral” (guri i shenjtë), në greqishten “Aguridhe” (rrush i pabërë, i fortë si gur). Madje Petro Zheji krijon ekuacione etimologjike që kanë në thelb fjalën “Gur”, edhe tek emri i Gorgonës (shikimi i të cilës kthën gjithçka në gur), madje ka zbuluar se varri i Timurlenit në Samarkandë quhet “Gur – i - mirë”. Sipas Zhejit fjala “Gur” shtrihet që nga India e vjetër dhe e largët deri në skajet më veriorë të europës. Kjo është një fjalë që e kanë patur pellazgët që e kanë trashëguar ilirët dhe që është akoma një fjalë e gjallë vetëm tek një popull në botë, vetëm tek ne shqipëtarët. Madje fjala “Gur”, fjalë njërrokëshe hyn tek fjalët e para të njërëzimit dhe me konceptin e gurit lidhet dhe subjekti kozmogonik apo miti i Deuklaonit dhe të gruas së tijë Pyrras që mbijetuan mbas një katastrofe dhe për të krijuar njërëzimin hodhën pas shpine eshtrat e tokës, që janë gurët. Nga gurët që hodhi burri lindën burra, dhe nga gurët që hodhi gruaja lindën gra. Ky koncept që jeta del nga guri ka mbijetuar tek miti i hyjnisë Mithra , që gjoja ka dalë nga brëndësia e një shkëmbi (Petra Genetri).

Interesante është që në kryeveprën poetike të poetit të madh romak Lukani (shek.I-rë pas Krishtit) të quajtur “Farsala” libri i VI po tregohet beteja historike në qytetin e Durrësit midis Cesarit dhe Pompeut, përmendet në një varg edhe emri i shkëmbit të madh i quajtur sot “shkëmbi i Kavajës” . Lukani thotë shprehimisht që “banori taulant e quan Petra”. Në fakt “Petra” është greqëzimi i toponimit “Gur”. Kaq e vërtetë është kjo sa që në dokumentet mesjetare përmendet kisha e Shën Kollit (Nikollës) e “Gurit” që më vonë në gojën e shqipëtarëve ka vënë emrin e fshatit “Shkallnur” (Shën Kolli i gurit = Shkallnur). Kjo do të thotë që emri “Gur” i këtij shkëmbi në jug të qytetit të stërlashtë të Durrësit ka mbijetuar në të gjitha kohërat pamvarësishtë nga kronikanët latinë apo grekë që kanë përdorur fjalë të ndryshme ose emra të tjerë për këtë shkëmb të madh, është trashëguar emri fillestar nga thellësitë e kohërave.

Madje edhe emri i ishullit të Sazanit pranë Karaburunit lidhet me latinishtën vulgare “Saso” , që do të thotë “Gur”. Kjo do të thotë që në herëshmëri ishulli i Sazanit është quajtur ishulli “Gur”. Ky fakt ndërlidh ishullin e Shqipërisë me atë subjektin homerik të “Guras Petras”, që kemi folur më sipër. Është e njejta llogjikë emërtimi ku për parësi ka emri i stërvjetër “Gur” . Siç u shpreha më sipër fjala shqipe “Gur” është emblema më e vjetër gjuhësore e gjuhës shqipe në të gjitha kohërat.

Ppu

[D@mian]

Nuk kane fund budallalleqet!

[javan]

Lere, se e kane shkruar nen frymen e Petro Zhejit.

Zberthimi etimologjik i fjales origjinale per -gur- qe nuk gjendet askund, ja u kane dhene ne kete forum - FREE.

Tani po deshet (ri)zbuloni ligjin e gravitetit...

[detiad]

Kjo mund te jet shum e vertete, po te lexoni librin Greqia ose zgjidhja e nje enigme do te shihni se ka fjal shqipe qe jan perdorur ne kohen e moisiut.

[zerbina]

Interesante është që në kryeveprën poetike të poetit të madh romak Lukani (shek.I-rë pas Krishtit) të quajtur “Farsala” libri i VI po tregohet beteja historike në qytetin e Durrësit midis Cesarit dhe Pompeut, përmendet në një varg edhe emri i shkëmbit të madh i quajtur sot “shkëmbi i Kavajës” . Lukani thotë shprehimisht që “banori taulant e quan Petra”. Në fakt “Petra” është greqëzimi i toponimit “Gur”. Kaq e vërtetë është kjo sa që në dokumentet mesjetare përmendet kisha e Shën Kollit (Nikollës) e “Gurit” që më vonë në gojën e shqipëtarëve ka vënë emrin e fshatit “Shkallnur” (Shën Kolli i gurit = Shkallnur). Kjo do të thotë që emri “Gur” i këtij shkëmbi në jug të qytetit të stërlashtë të Durrësit ka mbijetuar në të gjitha kohërat pamvarësishtë nga kronikanët latinë apo grekë që kanë përdorur fjalë të ndryshme ose emra të tjerë për këtë shkëmb të madh, është trashëguar emri fillestar nga thellësitë e kohërave.

Madje edhe emri i ishullit të Sazanit pranë Karaburunit lidhet me latinishtën vulgare “Saso” , që do të thotë “Gur”. Kjo do të thotë që në herëshmëri ishulli i Sazanit është quajtur ishulli “Gur”. Ky fakt ndërlidh ishullin e Shqipërisë me atë subjektin homerik të “Guras Petras”, që kemi folur më sipër. Është e njejta llogjikë emërtimi ku për parësi ka emri i stërvjetër “Gur” . Siç u shpreha më sipër fjala shqipe “Gur” është emblema më e vjetër gjuhësore e gjuhës shqipe në të gjitha kohërat.

Krejt pa lidhje.. Do ti cmendim femijet tane me keto fantazira. Ka rritur koha tu vihet fund ketyre marrezirave mbi lashtesine.

Para ca ditesh degjova nje kenge labe qe thoshte:

Jemi ilire dhe ariane
Pse duhet ta leme vatane

Ja deri ku ka rritur marrezia kolektive shqiptare, qe inspirohet nga ca pseudo-patriote dhe pseudo-historiane.

[javan]

Krejt pa lidhje.. Do ti cmendim femijet tane me keto fantazira. Ka rritur koha tu vihet fund ketyre marrezirave mbi lashtesine.

Para ca ditesh degjova nje kenge labe qe thoshte:

Jemi ilire dhe ariane
Pse duhet ta leme vatane

Ja deri ku ka rritur marrezia kolektive shqiptare, qe inspirohet nga ca pseudo-patriote dhe pseudo-historiane.

Turqit le te flasin per sentimentet turke.

[chino]

..

Para ca ditesh degjova nje kenge labe qe thoshte:

Jemi ilire dhe ariane
Pse duhet ta leme vatane

Ja deri ku ka rritur marrezia kolektive shqiptare, qe inspirohet nga ca pseudo-patriote dhe pseudo-historiane.

E sheh sa lehte tregohet dallimi ne mes te turqeve dhe shqiptareve. Dy vargje mjaftojne. Shqiptareve u rrah zemra per gjera te tilla, kurse turqit tremben nga to. Njejte si ti do te trembej edhe nje serb apo grek nga keto rreshta.


*

[alfeko sukaraku]

fjala "gur" eshte nje fjale e vjeter e shqipes e cila eshte njohur ne shume mbishkrime pellazge ashtu si edhe shume fjale te tjera shqipe pellazge.

Fjala "gur" nuk perben asnje vecanti ne gjuhen shqipe pellazge ,ndersa vete fjalet qe kane buruar nga kjo fjale tregojn edhe perdorimin e saj te gjere ne gjuhen shqipe.
Gurazeze-Gurakuqi-Gurez-gurgullon -gurmuradh(kalaja ne arberisht).Zemergur.

Kjo fjale vjen nga koha e Pellazgeve autokton edhe nuk lidhet absolutisht me huazim nga jashte.

qytetet e lashta me emrin "Gorti=gurti" jane qytete te ndertuara ne zona gurore..a perben kjo rastesi per gjuhen shqipe?

Ne se dikush ka dokumente qe vertetojn te kunderten ..te na i sjellin.

[alfeko sukaraku]

Krejt pa lidhje.. Do ti cmendim femijet tane me keto fantazira. Ka rritur koha tu vihet fund ketyre marrezirave mbi lashtesine.

Para ca ditesh degjova nje kenge labe qe thoshte:

Jemi ilire dhe ariane
Pse duhet ta leme vatane

Ja deri ku ka rritur marrezia kolektive shqiptare, qe inspirohet nga ca pseudo-patriote dhe pseudo-historiane.

na i shpjegoni te kunderten.Une mendoj se qe te kundershtoni dicka , duhet te dini se si duhet te jete e kunderta.

ndryshe perrallat me pseudoshkenctare apo "llogjik kalamanjesh" nuk i sherbejn bashkbisedimit te qytetruar....urdheroni edhe na tregoni te kunderten

[Testim]

Pse nuk thoni "mjaft me marrëzira të tilla" për marrëzirat që janë bërë deri më sot, se si ilirët nuk paskan ditur të shkruanin, se si ilirët paskan qenë të egër, dhe vetëm grekërit paskan bërë qytetërim? Pra për këto duhet të thuhet, mjaft me marrëzira të këtilla. Dhe jo për një frymë të re optimiste e cila posa ka filluar. Dhe mqns posa ka filluar, dikujt po i pengon, kjo tregon aromë/erë turkeshe.

[CURRIELI]

E püranoj kete mendim se fjala Guri eshte fjale shume e vjeter Ilire dhe se nga kjo fjale vijn fjalet tjera qe shume logjikshem lidhen me kete emer.Ne radhe te pere fjala Muri!
Fjala gardh, Gurre, Garde ,gardian ,garderobe ,gardine dhe pavaresisht se ne cilken gjuhe perdoren ruajn kuptimin e njejte .Kuptimin e fortesise ,mbrojtjes ,kuptimin qe del pikrisht nga cilesit e GURIT !
Ndoshta eshte nje nder fjalet e rralla qe ka ruajt autoktonine dhe kupotimin deri sot!

[ZANOR]

Nuk kane fund budallalleqet!

D@mian, kjo është përgjegja ma e lehtë e ma e dobët, që mund ta thotë edhe një fëmij - por a mund ta justifikosh ti atë përgjegje, apo thjeshtë atë fjalë? Një gjë dihet se ti me ata si mendimi yt, patjetër e pakontestueshëm është e vërtetë se o ato shkrime të Petro Zhejit janë, o ti je një budalla i kategorisë së rëndë!

Po si ore ju disa miopë, sielleni kështu kaq të paskrupulltë, me shkrimet shqipe?

Pa, skjarona, pse ato shkrime tëPetroZhejit, janë budallaqe pa fund?

A ke ti fuqi diturie, të kundërshtosh me fakte? Apo, vetëm me një fjalë, si fëmiu, aposi dikush krejt tjetër, qënuk don të shohë shkrime shqiptare?

Po presim diturinë tuaj, D@mian!

[dias10]

Une e kam te veshtire te flas me siguri per gjuhen para 29 shekujsh, por une do te tregoj nje fjale qe gjendet dhe ne shqip dhe ne disa gjuhe neolatine.

Shqip----------i sigurte, siguri, sigurisht
Italisht--------sicuro, sicurezza, sicuramente

Natyrisht, qe keto jane fjale te transmetuara nga njera gjuhe tek tjetra, po le te shohim ne cile gjuhe ato kane kuptim.

Ne shqip fjala sigurte do te thote: ashtu si guri, pra e forte, e sigurte(ne varesi te konteksit)
Ne italisht ajo mund te jete bashkim i shume fjaleve(ne varesi te copetimit) por me nje kuptim pa lidhje me semantiken e fjales qe po shqyrtojme psh si(po??)+ cura(kujdes???).

Fjala siguri ka nje sinonim solid(h) ku guri dhe lidh(th) jane sinonime ne dy gjuhe te ndryshme, perkatesisht ne shqip dhe ""greqisht"".
Kjo e perforcon me shume mundesine, qe fjala te kete buruar nga shqipja, ne semantiken e percaktuar me siper.

[ZANOR]

Krejt pa lidhje.. Do ti cmendim femijet tane me keto fantazira. Ka rritur koha tu vihet fund ketyre marrezirave mbi lashtesine.

Para ca ditesh degjova nje kenge labe qe thoshte:

Jemi ilire dhe ariane
Pse duhet ta leme vatane

Ja deri ku ka rritur marrezia kolektive shqiptare, qe inspirohet nga ca pseudo-patriote dhe pseudo-historiane.

A mund te na thuash dicka me lidhje ti,e ti e qian edhe 'marrezi kolektive' apo ndonje inat personal e ben vetiu marrezi, tok me ate grekun?

Keshtu e ka kur shqipfolesit shprehen gjoja shqip!

[alfeko sukaraku]

nga lashtesia njohim "zeusin guraps" ...ndersa ne etruri ne mbishkrimet e pllakave te arta te Pyrgit kemi edhe fjalen "gur var=gur varri".Po keshtu edhe ne gjuhen shumere te shpjeguar nga Thomopulo 1933 fjala "gure" eshte njohur si male..vargmal-maje mali.Kudo qe ishin pellazget autokton eshte me se e llogjiksheme qe te kete ekzistuar kjo fjale.

Ne shqip ne kemi shume fjale qe lidhen me gurin...gure-grryej-gervish-germoj-guron-ngurte etje

[land]

Une e kam te veshtire te flas me siguri per gjuhen para 29 shekujsh, por une do te tregoj nje fjale qe gjendet dhe ne shqip dhe ne disa gjuhe neolatine.

Shqip----------i sigurte, siguri, sigurisht
Italisht--------sicuro, sicurezza, sicuramente

Natyrisht, qe keto jane fjale te transmetuara nga njera gjuhe tek tjetra, po le te shohim ne cile gjuhe ato kane kuptim.

Ne shqip fjala sigurte do te thote: ashtu si guri, pra e forte, e sigurte(ne varesi te konteksit)
Ne italisht ajo mund te jete bashkim i shume fjaleve(ne varesi te copetimit) por me nje kuptim pa lidhje me semantiken e fjales qe po shqyrtojme psh si(po??)+ cura(kujdes???).

Fjala siguri ka nje sinonim solid(h) ku guri dhe lidh(th) jane sinonime ne dy gjuhe te ndryshme, perkatesisht ne shqip dhe ""greqisht"".
Kjo e perforcon me shume mundesine, qe fjala te kete buruar nga shqipja, ne semantiken e percaktuar me siper.

Sicuro rrjedh nga securus(latinisht),dhe perbehet nga dy pjese...se ne sens disxhuntiv njelloj si ne se-jungere=dis-giungere,si dhe pjesa cura qe nuk ka te beje aspak me gurin


persa i perket titullit te temes

Fjala “Gur” në tekstet biblike në një lashtësi marramëndëse, para 29 etc

Gjuha shqipe nuk ka asnje lidhje me gjuhet semitike

Nuk kane fund budallalleqet!

Dhe nuk do te kene

[alfeko sukaraku]

nuk munde te nxjerrim kaq lehte perfundime per gjuhen shqipe per arsyen e thjeshte qe dega e albanogjis ne tirane sapo ka mbaruar vitin e pare te jetes se saj.Kur te dalin dijetare nga kjo shkolle edhe me kalimin e koheve do mundemi te kemi nje mendim me te drejt per gjuhen shqipe.

[javan]

nuk munde te nxjerrim kaq lehte perfundime per gjuhen shqipe per arsyen e thjeshte qe dega e albanogjis ne tirane sapo ka mbaruar vitin e pare te jetes se saj.Kur te dalin dijetare nga kjo shkolle edhe me kalimin e koheve do mundemi te kemi nje mendim me te drejt per gjuhen shqipe.

Me fjale te tjera, kjo perkthehet se qe nga viti kaluar e deri pas 4 vjetesh (kur te dale kjo klasa pare nga shkolla) tere studimet mbi kete fushe jane uje ne havan.

Harrova te pyes, kush e meson kete klase? Amatoret?

[alfeko sukaraku]

Me fjale te tjera, kjo perkthehet se qe nga viti kaluar e deri pas 4 vjetesh (kur te dale kjo klasa pare nga shkolla) tere studimet mbi kete fushe jane uje ne havan.

Harrova te pyes, kush e meson kete klase? Amatoret?

fola per perfundimet

edhe jo qe tju mbyllim gojen kerkuesve te ceshtjes.

Perfundimet per gjuhen shqipe sigurisht qe duhet ti japin shkolla shqipe e ceshtjes e cila fatkeqsisht sapo u hap

nuk e di se kush meson ne ate klase..sigurisht qe jo profesionistet ....ndaj edhe permenda "me kalimin e koheve".

[hoteli]

Fjala Gur ashte e vjeter shume e vjeter ,5 200 vjet, e dyta Gjuha SHQIPE nuke ashte INDO EUROPIANE,dhe kete e dine krejte EUROPA perpose SHQIPETAREVE,