Postuar mė parė nga
Lenc Bukuroshi
E kuptova gabimin vetem kur e pashe.
Po ju 'ngjis' nje perkthim qe bera para 1 jave nga nje artikull italian,ne lidhje me temen.Thjesht nese ndonjeri ka deshire ta lexoje per qejf.
Perseris,qe te gjitha diskutimet behen thjesht per te pasuruar veten me pikepamje te ndryshme.
Pikepamjet e shkencetareve te quajtur rraciste.
Cristopher Brand ishte krenar i tė qenit rracist.Jo njė rracist i keq,njė i ēmendur qė fuste bomba ne kutitė postare tė aziatikėve apo njė maniak qė sulmonte zezaket nė rrugė.Brand ishte njė rracist shkencor.Nuk ėshtė njė njeri qė mendon qė rraca me ngjyrė te zezė ėshtė mė pak inteligjente se rraca e bardhė:ai e di kėtė gjė.Nė librin e tij Faktori G ai e ka ilusturar idene e tij me grafiqe,diagrame,tabela dhe te dhėna reale.Kritikėt e ndryshėm fillimisht e pėrshendėten librin si njė ese kritike tė mirė argumentuar tė shkruar nga njė njeri mjaft te njohur pėr kontributet e tij nė kėrkimet shkencore dhe nė debatet mbi inteligjencen dhe personalitetin.Mė vonė,Brand (profesor ne Universitetin e Edinburgut),nė njė gazetė britanike i shtyu mė shumė idetė e tij duke thėnė se nėnat single duhet te ēiftezohen me meshkuj me kuocient intelektiv mė tė lartė pėr tė rritur pasurine gjenetike te rracės.
Tė indinjuar nga kėto deklarata trupi studentor,i mbėshtetur nga rektori i Universitetit te Edinburgut,votoi largimin e Brand nga posti i tij i profesorit duke i konsideruar fjalėt e tij si false dhe te urryera.Brand u godit rėndė por nuk u mposht.Ne botėn e vogel por te zhurmshme akademike tė shkencetareve tė rracave-ata qė besojnė nė ekzistencėn tė njė lidhjeje gjenetike midis rracės dhe inteligjences,nė tė dyja anet e Atlantikut-eksperienca e Brandit shihet si njė ceremoni e perfeksionimit te artit te krijimit tė njė ideje kontroverse,ndaj sė cilės mė pas do e quaj veten viktime.
Kėta shkencetare janė nje grup i kufizuar,qė ndjekin ngushtė punen e njėri tjetrit,qe komunikojnė shpesh sė bashku,dhe qė intonojne ne kor njė neveri ne media,ndaj atyre qė i akuzojnė pėr dhėnien e dinjitetit akademik miteve te vjetėr rraciste."Mitologjia e martirit tek shkencėtarėt e rracės ėshtė aq i fortė sa me shumė mundėsi ata si kuptojne pasojat e rėnda qė mund te sjellin teorite e tyre shkruan Marek Kohn autor i The Race GaIIery: The Retum of racial Science.
Mė ekstremisti nga tė gjithė ėshtė$ anglezi Roger Pearson,qė mbart bindjen se popujt nordike janė forma mė e zhvilluar e jetės qė natyra ka prodhuar ndonjėherė dhe ka zhvilluar nje teori te njė super gjenerate,njė rracė padrone te krijuar nga inxhinieria gjenetike.Ne vitin 1982 Pearson mori nje letėr urimesh nga presidenti amerikan Ronald Regan pėr kontributin e dhėnė ndaj kauzes sė konservatorėve.
Mė pas eshte profesori i psikologjisė Richard Lynn,sot nė pension,i Universitetit
Tė Ulsterit,nė Irlanden e Veriut.Ashtu si Brand edhe Lynn e quan veten njė rracist shkencor.Ai ka mbledhur tė dhėna nga shumė teste inteligjence tė bėra ne Afrike nėpėrmjet sė cilave ka arritur ne perfundimin se gjysma e popullsisė se zezė ėshtė e vonuar mendėrisht.
Nė nje rrugė tė mesme ndodhet Jean Philippe Rushton, profesor psikologjie ne Universitetin e Ontarios perendimore,ne Kanada.Pėr tė Kohn thotė se ai sdo ta pėrshkruante kurre veten si rracist.Ndėr tė tjerash Rushton mendon se truri i njerezve me ngjyrė ėshtė mė i vogėl se i tė tjerėve,gjė qė i ēon ata drejt tė qenit mė tė projektuar ndaj agresivitetit.Rushton e amplifikoi versionin e tij tė shkencės rraciste nė njė libėr te quajtur Race, Evolution and Behaviour qė Arthur Jensen, psikolog i Universitetit te Kalifornise ne Berkeley e lavdėroi duke e konsideruar "brilant".
Jensen pėrshkruhet si prifti i madh i shkencetareve rraciste dhe nuk ka menduar gjithmonė se ekzistonte njė ndryshim gjenetik nė inteligjence."Kuocienti intelektiv mesatar mė i ulet tek njerėzit me ngjyre te zezė i detyrohet faktoreve ambientale mė shumė se sa rracialeshkruante ai nė 1967.Dy vjet me vonė nderroi mendim dhe bėri tė lindte njė stuhi qė vazhdon tė shfryje akoma.Bėhej fjalė pėr artikullin mė eksploziv tė historise sė psikologjisė amerikane qė provokoi njė nga kunder-rrymat shkencore mė tė forta qė nga koha e Darėinit dhe e katapultoi nga njė erresirė relative nė prominence kombėtare sipas Ėilliam H. Tucker, autor i The Science and Politics of Raciai Research.
Jensen shkruante se pjesa mė e madhe e zezakėve mund tė bėnte njė jetė te dobishme nga ana sociale,por do tė rrinte biologjikisht inferior ndaj te bardhėve pėr nga inteligjenca."Kjo shkaktoi nje ragim shume te madh dhe Jensen u detyrua te merrte roje personale per tu mbrojtur.Supozimi kryesor i ndarė nga tė gjithė shkencetaret e rraces ėshtė qė kuocienti intelektiv i popullsise sė zezė ėshtė mė i ulet 15 pikė nga ai i te bardhėve dhe kjo gjė smund te shpjegohet nga faktore sociale por eshte ne genet e tyre.Pjesa mė e madhe e shkencetareve rraciste beson edhe te nje tabele periodike tė inteligjences mbi baza etnike,tė cilen Lynn e perkufizon si gradienti oriental-kaukazik-zezak.Sipas tij,orientalet kane nje kuocient intelektiv mė tė lartė se kaukaziket,tė cilėt e kanė kuocientin mė tė lartė se popullsia e zeze.
Ne kundėrshtim me tė gjitha kto teori,profesor Steven Rose,njė neurolog i rėndesishėm,drejtor i nje grupi kėrkimi mbi trurin dhe sjelljen ne Open University thotė: "Nėse testet kanė tė bėjnė me inteligjencėn,apo janė lojra idiote me numra,varet nga teoria sipas sė cilės ekziston nje tip faktori,qe ata e quajne g qe dmth inteligjence e kristalizuar dhe e matshme".
Rose beson se zhvillimi i teorise shkencore i ka bere keto opininone siperfaqėsore:Biologėt e kanė refuzuar prej kohesh konceptin e rracės.Ndryshimet gjenetike pėrbrenda cfarėdo rrace,tė identifikuar nga ana sociale,janė mė tė mėdha se sa ndermjet rracave te ndryshme".
Krijoni Kontakt