Close
Faqja 0 prej 2 FillimFillim 12 FunditFundit
Duke shfaqur rezultatin -19 deri 0 prej 26
  1. #1
    God Bless You Maska e _Mersin_
    Anėtarėsuar
    21-05-2008
    Vendndodhja
    ne nota humori
    Postime
    2,593

    Sa prifterinj paguan Serbia dhe sa kisha nderton ajo?

    Teme per kundra teme.Bieri ti biem se moderatoret dhe admin nuk dine te moderojne.
    "Shoku Mjekesise"

  2. #2
    God Bless You Maska e _Mersin_
    Anėtarėsuar
    21-05-2008
    Vendndodhja
    ne nota humori
    Postime
    2,593
    22. 2. 2000

    SHQIPTARĖT-"CAPER EXPIATORIUS" NĖ "PĖRQAFIMIN" VATIKAN-PATRIARKANĖ


    Nė njė nga paralajmėrimet mė tė mprehta nė histori, Hajnrih Hajne ėshtė shprehur se nuk duhet nėnvlerėsuar forca e vėrtetė e ideve: idetė e pėrpunuara nėpėr katedra apo tubime studiuesish mund tė shndėrrohen nė armė tė pėrgjakura qė shkatėrrojnė vende dhe qytetėrime tė tėra. Ky paralajmėrim i Hajnes mė sillej ndėrmend ndėrsa ndiqja seancat e Simpoziumit "Krishtėrimi ndėr shqiptarė", i zhvilluar nė Tiranė nga data 15 deri nė 19 nėntor 1999 dhe i organizuar nga Konferenca Ipeshkvnore e Shqipėrisė.

    Para se t'i hyj njė analize tė hollėsishme tė kėtyre lloj ideve tė paraqitura nė simpoziumin e sipėrthėnė, e gjej tė domosdoshme qė nė frymėn e titullit tė kėtij shkrimi tė ndėrtoj tablonė pjesė e sė cilės ato janė. Ndryshe ėshtė e pamundur qė tė kapet sinjifikimi i plotė i kėtyre ideve. Pėrfundimi i Luftės sė Ftohtė autentike midis bllokut komunist dhe atij kapitalist, u pasua nga njė tjetėr "luftė e ftohtė" qė diku u shndėrrua edhe nė tė nxehtė, midis katolivizmit dhe ortodoksisė. Fronti i kėsaj lufte kalonte pėrgjatė vijės "tektonike" qė ndante dy kishat, duke nisur nga Balltiku nė adriatik. Tė dy palėt synonin tė zgjeroheshin nė arealin e njėra-tjetrės. Ortodoksia kishte piketuar sidomos Ballkanin Perėndimor dhe posaēėrisht Shqipėrinė, Kroacinė, Bosnje-Hercegovinėn, vende kėto qė disa ishin plotėsisht nė arealin katolik (Kroacia), ndėrsa tė tjerat pjesėrisht (Nosnja-Hercegovina dhe Shqipėria).

    Nga ana e tij, katolicizmi synonte qė tė shkėpuste pjesėn mė tė madhe tė Kroacisė (ose tė gjithėn nėse ishte e mundur) njė pjesė tė madhe tė Hercegovinės si dhe tė ruante pozitat e tij nė Shqipėri e nė Kosovė (nė kėto dy tė fundit synonte qė tė bėnte edhe ndonjė prozelit midis myslimanėve). Katolicizmi kishte plane tė mėdha edhe jashtė Ballkanit dhe posaēėrisht nė ish-Bashkimin Sovjetik ku nė nisje tė viteve tė nėndhjeta, Papa Vojtila nisi njė veprim ungjillzues nė frymėn e mesazhit tė Fatimasė. Nė kėto rrethana, relatat midis tė dy kishave u tendosėn aq sa replikat midis krerėve tė tyre tė nxirrnin mallin e retorikės sė ashpėr qė kėmbenin Uashingtoni dhe Moska nė ditėt e akullta tė Luftės sė Ftohtė. Kėshtu, Vatikani e akuzonte Patriarkanėn ruse si nxitėse tė pėrndjekjes sė katolikėve dhe uniatėve nė ish-Bashkimin Sovjetik (atėherė nė prag tė shpėrbėrjes), ndėrsa Patriarkana ruse e paralajmėronte ashpėr Vatikanin qė tė mos merrej me gjueti tė paligjshme fetare (bėrje prozelitėsh) nė arealin e saj. Nėn kėtė erė tė akullt u ngritėn gjuhėt e flakėve tė Luftės nė Ish-Jugosllavi. Akti i dytė i kėsaj tragjedie (akti i parė ishte lufta e shkurtėr nė Slloveni), lufta nė Kroaci, pėr nga mėnyra se si u zhvillua bėnte asosacion me Kryqėzatėn e Katėrt (luftėn midis Katolicizmit dhe Ortodoksisė). Kroatėt dhe serbėt paraqitnin nė media me bujė tė madhe kishat dhe manastiret e tyre tė shkatėrruara apo tė dhunuara nga pala tjetėr. Vatikani, mė aktiv se kurrė nė diplomaci qė nga koha e Luftės Tridhjetėvjeēare, ishte krejtėsisht nė anėn e kroatėve dhe pėrdori gjithė ndikimin e tij qė atyre t'u jepeshin armė si dhe qė ēėshtja e tyre tė gjente mbėshtetje nė kancelaritė dhe forumet ndėrkombėtare.

    Natyrisht qė e gjithė ortodoksia ndėrkombėtare me Patriarkanėn Ekumenike dhe atė tė Moskės sė krye ishte nė anėn e serbėve. Serbėt, tė cilėt ishin sgresorėt nė luftėn nė Kroaci, e akuzuan Vatikanin pa terma gjysmake, se ishte sponsorizuesi i njė kryqėzate katolike si ajo e vitit 1204, kundėr Serbisė ortodokse. Kjo akuzė u amplifikua nga forumet e larta tė ortodoksisė ndėrkombėtare.

    Tė gjitha kėto bėnė qė relatat midis Vatikanit dhe dy forumeve relevante tė ortodoksisė, Patriarkanės Ekumenike tė Konstandinopolit dhe Patriarkanės ruse tė mbeten tė ftohta pėrgjatė gjithė viteve tė nėntėdhjeta. Mjaftonte njė ngjarje nė dukje pa shumė peshė qė tė nisnin ngacmimet. Tė dy palėt e ndiqnin me shumė dyshim njėra-tjetrėn.

    Kjo situartė qė pas tė gjitha gjasave do tė ketė lumturuar shumė Samuel Hantingtonin, pasiqė ajo e ilustronte nė mėnyrė tė pėrkryer teorinė e tij tė paraqitur nė librin e bujshėm "Pėrplasja e qytetėrimeve" nuk i interesonte mė Vatikanit. Kjo jo pėr ndonjė resentiment ekumenik, se sa pėr arsye pragmatike politike. Gjatė luftės nė ish-Jugosllavi Vatikani shfaqi ambicje tė qarta pėr tė fituar peshė nė politikėn ndėrkombėtare, ashtu siē e ka patur traditėn qė nė Mesjetė kur stabilizonte tė ashtuquajturėn "pax dei". Kėtė ambicie tė Vatikanit e denoncoi Shtėpia e Bardhė gjatė luftės nė Kosovė, kur nė kufirin e skajshėm tė taktit tė domosdoshėm nė raste tė tilla, i bėri me dije papės qė tė shihte punėt e tij dhe tė mos shkelte nė sferėn qė "i pėrket Cezarit".

    Pajtimi me ortodoksinė ishte "karta fituese" qė do tė hidhte Vatikani nė lojėn e tij politike. Qendrat vendimmarrėse ndėrkombėtare do tė ishin tė detyruara qė ta konsideronin mė ndryshe diplomacinė pontifikale nė kushtet e njė kombinimi tė tillė. Aq mė tepėr kur dihet ndikimi i fesė mbi politikėn nė vendet ortodokse. Sa i sinqertė do tė ishte pajtimi kjo do tė shihet. Por Ortodoksia ishte mjaft e zemėruar me Vatikanin, sidomos qė prej luftės nė Kroaci. Qė tė bėhej "pėrqafimi mes Vatikanit dhe Patriarkanės, duhej njė "caper expiatorius" (cjapi biblik i flijuar pėr tė larė mėkatet) dhe si i tillė u gjend kombi shqiptar. Fillimisht Vatikani ia nisi duke ndihmuar qė tė arrinte sukses dhe tė kamuflohej kryqata ortodokse e vitit 1997 nė Shqipėri. Komuniteti i san Exhidios nė Romė (njė institucion misterioz jezuit qė shėrben si instrument politik i Vatikanit) i mblodhi politikanėt shqiptarė tė pozitės qė po kalonte nė opozitė (PD-sė) dhe tė opozitės qė po kalonte nė pozitė (PS-sė) pėr tė nėnshkruar njė pakt luajaliteti qė rezultoi tė ishte njė simbil i kipokrizisė sė famshme jezuite. Tė njėjtėn formulė u orvat qė ta zbatonte kjo qendėr politike jezuite edhe nė relatat Serbi-Kosovė me paktin midis Rugovės dhe Millosheviēit pėr arsimin, i cili synonte qė tė pengonte aksionin e pritshėm tė NATO-s kundėr Serbisė.

    Ndėrsa nė rastin e parė Vatikani ia doli qė ta ēonte "caper expiatorius-in" shqiptar nėn thikėn e therrtarit ortodoks, nė rastin e dytė gjėrat nuk shkuan pikėrisht ashtu siē ishte parashikuar, sepse vullneti i bashkėsisė ndėrkombėtare dhe nė radhė tė parė i SHBA-ve pėr tė mos lejuar qė Kosova tė flijohej nė altarin sllavo-ortodoks, ishte shumė mė i fortė se nė rastin e parė, kjo pėr arsye qė vetėm pėrlitazi janė subjekt i kėtij shkrimi, diku mė poshtė.

    Nisjen e fushatės ajrore kundėr Serbisė, Vatikani e pa si njė rast tė ardhur nga qielli (nė sensin qė prej andej binin bombat), pėr tė dėshmuar mbėshtetjen e tij pėr Prtodoksinė, e cila natyrisht qė ishte e gjitha nė anėn e serbėve. Termat e ashpra nė tė cilat u shpreh Vojtila kundėr fushatės ajrore tė NATO-s ishin tė paprecedent nė fjalorin e diplomacisė pontifikale tė shekullit XX, gjithherė skajshmėrisht diskrete. Me deklaratat e tij tė pėrditshme, vojtila u shndėrrua praktikisht nė njė nga politikanėt mė aktivė tė frontit Anti-NATO sė bashku me Jelcinin, presidentin kinez Xe Ming dhe liderėt e politikės greke. Papa kėrkonte ndalimin e fushatės ajrore pa shpjeguar se si do tė ndalonte pas kėsaj genocidi serb nė Kosovė. Personalitetet e tjera tė larta tė Vatikanit ishin nė garė me shefin e tyre pėr tė artikuluar formulime cinike. Ndoshta mė tipiku ėshtė rasti i kardinalit Tonini, njė prej persoaliteteve mė autoritare nė Vatikan, i cili kur ishte i ftuar nė talk-shoė-un "Moby Dik" tė emetuar nga Italia 1 mė 10 prill 1999 dhe qė i kushtohej luftės nė Kosovė, pyeti duke iu referuar fushatės ajrore tė NATO-s: "Pėrse shėrbeu kjo luftė kur nė vend tė Serbisė sė Madhe do tė kemi Shqipėrinė e Madhe ?".

    Kjo ėshtė njėlloj sikur tė thuash "pėrse shėrbeu lufta kundėr Hitlerit, kur nė vend tė Gjermanisė sė Madhe patėm Poloninė e Madhe ? A nuk u zgjerua Polonia nė dėm tė Gjermanisė deri nė Oder-Najse ? Nė kėtė rast do tė na duhej qė tė mos konsideronim genocidin nazist kundėr hebrejve. Nė mėnyrė tė ngjashme, edhe Eminenca e tij Tonini nuk e konsideronte fare genocidin serb kundėr shqiptarėve, njėlloj si ai inkuizitori mesjetar, i cili kur e pyetėn se ē'duhet tė bėnin me 6000 albigezėt e prezumuar si heretikė, u pėrgjigj "Vrajini tė gjithė. Le t'ia lėmė Zotit tė gjykojė se cili ėshtė fajtor".

    Nė kėtė rast, Tonini u paraqit edhe si zėdhėnės i tezave serbe, duke i akuzuar SHBA-tė se nė Kosovė nuk po mbronin tė drejtat njerėzore, sepse donin tė krijonin tė ashtuquajturėn "Shqipėri tė Madhe". Sikur tė bėhet top-lista e deklaratave keqdashėse dhe paranoiake tė bėra gjatė kėsaj lufte, me siguri qė kjo e Toninit do tė kapė vendin e parė si mė cinikja. Nė tė njėjtin talk-shoė, Tonini bėri njė krahasim nė stilin e propagandės sė dikurshme sovjetike pėr NATO-n. duke hequr njė paralele historike, ai aludoi se ashtu si nė Athinė qė e ekzaltuar pas fitores mbi persėt iu drejtua me njė kėrkesė ultimative pėr nėnshtrim njė ishulli fare tė vogėl, ashtu edhe SHBA-tė tė ekzaltuara nga fitorja nė Luftėn e Ftohtė i ishin kthyer tash Serbisė dhe i kėrkonin qė tė nėnshtrohej.

    Pėr Toninin, Serbia ishte po aq e pafajshme sa ky ishull i vogėl qė kishte patur fatin e keq tė zgjonte lakminė e Athinės. I zhytur nė historinė antike, Tonini kishte harruar tė katėr luftėrat e viteve nėntėdhjetė nė tė cilat Serbia kishte qenė agresor si dhe genocidin e ushtruar gjatė tyre, genocid qė vazhdonte edhe nė kohėn kur Tonini thoshte kėto fjalė. Sigurisht qė SHBA-tė nuk e meritonin kėtė cilėsim. Mė 1945, kur Armata e Kuqe arriti nė Trieste dhe shumėkush e besonte se shpejt ajo do tė dilte nė Atlantik, papa dhe kardinalėt fshiheshin prapa tankeve amerikane dhe i luteshin nė heshtje Zotit qė t'i ndihmonte ato. Ndėrsa nė 1999 "L'Oservatore romano" shkruante se "ēdo luftė ėshtė njė fyerje ndaj Zotit" duke aluduar se e tillė ishte edhe fushata ajrore e NATO-s kundėr Serbisė. Por disa muaj mė pas Vatikani nuk e quajti asfare fyerje ndaj Zotit luftėn e popullit katolik tė Timorit Lindor pėr pavarėsi. Papa iu drejtua bashkėsisė ndėrkombėtare me njė apel nė tė cilin shprehej se ajo duhej tė impenjohej qė tė pėrmbushej aspirata legjitime e popullit tė Timorit Lindor pėr pavarėsi. Pėr Vatikanin kishte dy standarte, njėri pėr Kosovėn myslimane dhe tjetri pėr Timorin Lindor katolik. Ēfarė shembulli i qartė i "moralit absolut katolik" !

    Pėr pezmatimin e madh tė Vatikanit, SHBA-tė nuk lejuan qė Kosova tė flijohej. Por gjithsesi, Vatikani gjeti njė sadisfaksion nė atė ēka ndodhi. Vatikani dhe Patriarkanat Ortodokse tė Kostandinopolit, Moskės, Beogradit dhe Athinės u "pėrqafuan" falė bashkėndarjes sė kauzės antishqiptare. Nė rrethana tė tilla, nė nėntor 1999, kur relatat midis Vatikanit dhe qendrave relevante ortodokse ishin mė tė ngrohta se kurrherė gjatė viteve tė nėntėdhjeta, u zhvillua nė Tiranė Simpoziumi Ndėrkombėtar "Krishtėrimi ndėr Shqiptarė" i organizuar nga Konferenca Ipeshkvnore shqiptare. Nė kėtė simpozium para rastin (pas atyre qė dėgjova aty nuk mund tė them rastin e lumtur) qė tė marr pjesė edhe unė si i ftuar falė njė libri qė kam shkruar. I gjithė simpoziumi ishte konceptuar si njė spektakėl, nėpėrmjet tė cilit Vatikani i thoshte Patriarkanės ekumenike dhe posaēėrisht Kishės greke dhe mėkėmbėsit tė saj nė Tiranė Janullatosit, se kombin shqiptar nė tė dy anėt e kufirit vazhdonte qė ta shihte si njė "caper ezpiratorius" nė marrėdhėniet e tė dy kishave.

    Qė gjėrat tė shkonin siē duhet, si president i simpoziumit qė zgjedhur jo njė shqiptar, por italiani Anxhelo Masafra, primati faktik i Kishės Katolike Shqiptare, ndryshe "Janullatosi katolik", i cili gjendet nė krye tė Arqipeshkvisė sė Shkodrės. Si ndihmės kryesor i tij ishte Dom Nikė Ukgjini, famullitari i Shkrelit, njė ithtar i jezuitit racist antishqiptar Fulvio Cordignano. Janullatosi nuk asistoi nė seancėn plenare, me gjasė sepse priste tė shihte se si do tė shkonin gjėrat. Duhet qė ta ketė qetėsuar fjala e hapjes e Kryetarit tė Konferencės Ipeshkvnore Shqiptare Arqipeshkvit tė Tiranės e durrėsit Rrok Mirdita, i cili saktėsoi se Vija e Teodosit mbetet njė realitet nė Shqipėri, si pėr tė dashur t'i thoshte Janullatosit se katolikėt dakordoheshin me projektin grek qė ortodoksia tė zgjerohej deri nė Mat (tashmė projekt zyrtar i shtetit grek i shprehur publikisht edhe nga ambasadori grek nė Tiranė Prevenduraqis mė 5 prill 1998 nė gazetėn "Republika"), sigurisht, me kusht qė ortodoksėt tė lenė ndonjė kishė katolike nė jug tė kėsaj vije, pėrfshirė edhe selinė e Rrok Mirditės. Kėtė Janullatosi ėshtė gati ta bėjė nė emėr tė tolerancės fetare. Pėr tė pėrshėndetur nė emėr tė Kishės Ortodokse (tė vasalizuar) shqiptare, Janullatosi dėrgoi mitropolitin e Korēės Johan Belushi, alias Fatmir Belushi, mysliman i grekoortodoksizuar nė SHBA-tė. Me kėtė sikur donte t'u thoshte katolikėve se vetėm ai Janullatosi e ka monopolin e fekthimit nė Shqipėri, sė paku nė jug tė Vijės. Simpoziumi nuk i zhgėnjey asfare shpresat e Janullatosit, madje mund tė thuhet pa drojė se i kapėrceu ato.

    Nė seancėn e parė tė simpoziumit, ish-kryeministri shqiptar Aleksandėr Meksi, kėtė herė nė versionin e historianit referoi mbi temėn "Aspektet e organizimit kishtar gjatė Mesjetės". Ndonėse fjala ishte pėr Mesjetėn, Meksi kishte bėrė objekt tė kumtesės sė tij vetėm trevat brenda Republikės sė Shqipėrisė. Kur dikush ia vuri nė dukje kėtė, Meksi u shfajėsua se ai kishte studiuar vetėm kėtė "aspekt" tė organizimit kishtar, ndėrsa gjatė viteve tė nėntėdhjeta nuk kishte patur kohė qė t'i zgjeronte studimet e tij. Mbeti mister nėse organizuesit e simpoziumit ishin nė dijeni tė kėtij fakti qėkurse u dakorduan me Meksin qė ai tė referonte mbi kėtė temė, gjė qė ndodhi disa muaj para simpoziumit.

    Nė seancėn e parė nuk referoi zėvendėsministri i Jashtėm Pėllumb Xhufi, i cili kishte kumtesėn e rėndėsishme "Kisha romake nė Shqipėri nė shekullin VI-XVI". Organizuesit thanė se ai mungoi pėr arsye qė kishin tė bėnin me detyrėn e tij, por siē u konstatua kur ai referoi mė pas, mė tepėr ka gjasa qė ai tė ketė munguar sepse shefi i tij, "historiani" Paskal Milo ishte duke shqyrtuar temėn e vartėsit tė tij.

    Nė seancėn e dytė, Gottfried Schramm nga Gjermania mbajti kumtesėn "Krishtėrimi nė shekullin VI-X dhe marrėdhėniet shqiptaro-rumune". Pėrse ishte zgjedhur kjo temė kaq irrelevante historikisht ? Ėshtė e vėshtirė tė besosh qė nė kėtė periudhė tė ketė patur relata tė dendura shqiptaro-rumune. Kėto ekzistojnė vetėm nė fantazinė e atyre qė duan t'i paraqesin vllehėt si njė etni tė lashtė nė Shqipėri dhe qė pėrdorin si buratinė studiues tė tipit Schramm. Nė kėtė seancė, dy malazezė, Bozidar Sekularac dhe Branislav Kovaēeviē referuan mbi temėn "Kryeipeshkvia e Durrėsit nė kohėn e Karl Topisė (shekulli XIV)".

    Kėta dy malazezė do tė ishte mė mirė tė kishin referuar pėr Arqipeshkvinė e Tivarit, e cila nė kėtė kohė ishte duke lulėzuar falė mbėshtetjes sė Balshajve. Por nėse do tė kishte ndodhur kėshtu, simpoziumi do tė privohej nga paradokset ironike tė tij: studiuesi nga Republika e Shqipėrisė Aleksandėr Meksi thoshte se nuk ishte kompetent pėr tė referuar mbi organizimin kishtar tė trevave shqiptare pėrtej kufijve tė 13-ės, ndėrsa dy malazezė ishin kompetentė pėr tė referuar mbi Arqipeshkvinė e Durrėsit ! O tempora, o mores ! Organizuesit duartrokisnin.

    Mendova se me kaq morėn fund ēuditė e kėsaj seance, por isha gabuar. Pas referimit tė studiuesit gjerman Peter Bartl mbi raportet e vizitatorėve katolikė gjatė periudhės turke, Don Marian Ukaj, famullitar i Velipojės iu drejtuar studiuesit gjerman me pyetjen se si e sheh ai faktin qė nė marrėdhėniet dypalėshe dhe zyrtare Shqipėri-Turqi pėrdoret termi "populli vėlla turk", kur dihet se Turqia na ka mbajtur tė pushtuar pėr 500 vjet. Si mund tė quhet vėlla njė popull qė tė ka shtypur kaq kohė, pėrfundoi Dom Ukaj.

    Nėse zoti Bartl do tė kishte sens deontologjik profesional, do t'i thoshte pyetjebėrėsit se pėr kėtė gjė do tė ishte mė mirė tė pyeste ata qė pėrdorin kėtė shprehje. Por zoti Bartl, pa pikėn e drojes, u shpreh se shqiptarėt kur ndėrruan fenė dhe u konvertuan nė myslimanė, u shndėrruan nė turq. Nuk iu besova veshėve ! Unė qė isha mysliman, na paskėsha qenė turk dhe nuk e kisha ditur ! Sipas logjikės sė zotit Bartl, gjermanėt kur pranuan fenė katolike u bėnė latinė.

    Nė seancėn e tretė ishin rezervuar disa surpriza. Sė pari, kumtesa e profesorit nga Italia Roberto Morocco della Rocca "Bashkėsitė fetare nė Shqipėrinė e 1900-ės". Kumtesa ishte njė sintezė e librit tė Morozzo della Rocca-s botuar edhe nė Shqipėri me financimin e Sorosit "Kombėsia dhe feja nė Shqipėri 1920-1944". Ky autor ėshtė njė krijesė e shkollės Cordignano-kėtė tė fundit ai e citon shpesh. Qė nė faqen e parė tė kėtij libri ai shkruan se shqiptarėt erdhėn nė Kosovė pas luftės austro-turke tė vitit 1690, duke kapėrcyer kėshtu edhe pjesėn mė tė madhe tė historianėve serbė, tė cilėt thonė se kjo gjė ka ndodhur pas betejės sė Fushė-Kosovės tė vitit 1389.

    Pyetjes sime se si ėshtė e mundur qė Fondacioni Soros nė Tiranė i cili ka shpallur si mision tė tijin instalimin nė mentalitetin shqiptar tė paradigmės sė Shoqėrisė sė Hapur, ka financuar botimin e librit tė tij nė Shqipėri, kur dihet se sipas ideuesit dhe pėrpunuesit tė paradigmės sė Shoqėrisė sė hapur, Karl Popperit, fetė janė elemente tė njė shoqėrie tė mbyllur ? Studiuesi italian iu pėrgjigj se ai nuk ishte nė dijeni tė faktit se si ishte botuar libri i tij nė Shqipėri.

    Por kjo pėrgjigje nuk e hidhte poshtė faktin qė drejtuesit e Sorosit nė Tiranė e kishin gjetur konvenues librin e tij. Sigurisht, jo nė kontekstin e Shoqėrisė sė Hapur, por nė atė kontekst qė kishin botuar librin "Historia e Bizantit" tė N. Ostrogorskit, duke vėnė nė kopertinėn e tij njė hartė qė paraqet Shqipėrinė e vitit 1214 tė ndarė midis Despotatit tė Epirit (i cili kishte arritur deri nė Mat) dhe Mbretėrisė Serbe. Nga qindra harta tė periudhės njėmijėvjeēare bizantine, u zgjodh pikėrisht ko ! Jo rastėsisht. Libri botohet nė kolanėn "Libra pėr njė Shoqėri tė Hapur" dhe kapaku i tij tregon nė mėnyrė simbolike se shtrirja e Greqisė deri nė Mat ėshtė kompatibile me vizionin e Shoqėrisė sė Hapur. Edhe Popperi po tė ngrihej nga varri do tė mahnitej me kėtė bėmė tė fondamentalistėve greko-ortodoksė qė kontrollojnė fondacionin Soros nė Tiranė. Kjo seancė mė kishte rezervuar edhe njė surprizė tjetėr. Kur po diskutohej mbi nacionalitetin e njėrit prej ndėrtuesve tė kishės sė manastirit tė Deēanit, Dom Vital Ēuēit, i cili ka lėnė tė gdhendur edhe emrin e tij tek arkitrau i kėsaj kishe, Dom Viēenc Malaj nga trevat shqiptare tė Malit tė Zi (mė duhet tė them i ndjeri Dom Viēen Malaj, sepse nė ndėrkohė ka vdekur) u shpreh se ndonėse ka tė dhėna qė Vital Ēuēi ėshtė shqiptar, ai nuk e ka pėrmendur si tė tillė nė studimet qė ka botuar, pasiqė ai, Dom Viēenc Malaj, nuk do qė ta marrin pėr shqiptaromadh.

    O Zoti im ! El Greko i bėri pikturat e tij nė Spanjė dhe grekėt e mbajnė pėr tė tyrin, pa patur drojė se mund t'i quajnė grekomėdhenj, aq mė tepėr kur dihet se spanja ėshtė mjaft larg Greqisė, ndėrsa Deēani brenda Kosovės shqiptare.

    Surpriza e parafundit e kėsaj seance ishte kumtesa e Pėllumb Xhufit, i cili mė nė fund u lirua nga obligimet e tij politike. Kumtesa e tij ishte njė koleksion i trillimeve apo gjysėm tė vėrtetave historike nė pjesėn mė tė madhe me prejardhje nga historiografia greke, mbi shtrirjen e ortodoksisė nė Shqipėri gjatė mesjetės. Pas kėsaj kumtese u bė njė pushim, i cili nisur nga ēka ndodhi mė pas, duhet tė ketė qenė i llogaritur. Them kėshtu, sepse me tė rifilluar seanca, hyri nė sallė kurrkush tjetėr pos Fortlumturisė sė tij (Fortdėshpėruesit tė kombit shqiptar) Anasatas Janullatos, i cili u prit me nderime tė mėdha nga kerėt katolikė. Janullatosi nuk erdhi rastėsisht pas kėsaj kumtese, me tė cilėn ai, sipas tė gjitha gjasave, ndante autorėsinė. Ai kishte pamjen e njė triumfatori.

    Nė pėrfundim tė kėsaj seance, dekania e Fakultetit tė Historisė tė Universitetit tė Tiranės Valentina duka mbajti kumtesėn "Konferenca e Paqes e Parisit dhe kleri katolik shqiptar". Ajo la pa pėrmendur njė gjė shumė tė rėndėsishme. Atė qė Imzot Luigj Bumēi, nė cilėsinė e kryetarit tė delegacionit shqiptar nė Konferencė, kėrkoi qė SHBA-ve t'u jepej mandati i administrimit tė trevave shqiptare tė mbetura jashtė kufijve tė 13-tės. Nė shtėpinė e tė varurit nuk bėn tė pėrmendet litari. Ishim nė vitin 1999 kur Vatikani bėri tė pamundurėn qė NATO-ja dhe nė radhė tė parė SHBA-tė tė ndėrprisnin fushatėn ajrore kundėr Serbisė dhe tė mos hynin nė Kosovė. Pastak kjo gjė nuk do t'i pėlqente as mikut tė nderuar grek, Janullatos, i cili kishte qenė haptazi nė anėn e serbėve kundėr NATO-s. Dhe ortodoksja Duka u kujdes qė tė mos e vinte nė vėshtirėsi liderin e vet shpirtėror.

    Nė seancėn e katėrt, kur po diskutohej mbi qėndrimin e klerit katolik shqiptar nė vitet 1911-1913, dom Simon Jubani tha se shqiptarėt nuk u sollėn siē duhet gjatė Luftės Ballkanike tė vitit 1912, pasiqė ata nuk luftuan kundėr Turqisė. "Ne shqiptarėt qė mbahemi si tė pushkės, nuk ia bėmė bam atėherė kur duhej" tha ai duke aluduar se pėr faktin qė nacioni shqiptar u copėtua si mozomakeq, fajin e ka patur kurrkush tjetėr pos shqiptarėve. Ai nuk sqaroi se nėse shqiptarėt do tė kishin luftuar nė krah tė fqinjėve serbė, grekė, bullgarė dhe malazezė kundėr Turqisė, a do t'i nulifikonin fqinjėt paktet e fshehta pėr copėtimin e trevave shqiptare qė kishin bėrė para se tė niste Lufta Ballkanike ? Dhe nuk ėshtė se shqiptarėt nuk qitėn pushkė gjatė kėsaj lufte. Qitėn sa i dėgjoi Evropa mbarė. A ka dėgjuar Dom Simon Jubani pėr pushkėt e topat qė qiti Shkodra e tij pėr t'u mbrojtur nga mėsymja malazezo-serbe ? Pėr pushkėt qė qiti Janina pėr t'u mbrojtur nga grekėt apo Kosova pėr t'u mbrojtur nga serbėt ? Apo ai donte qė shqiptarėt tė qitnin pushkė pėr kurorėn e Karagjorgjeviqėve ? Kėshtu qė s'do tė kishte mė Kosovė shqiptare dhe papa i tij plak s'do tė mundohej mė 1999 pėr tė mbrojtur sundimin serb mbi tė ? Nė pėrfundim tė seancės sė fundit e cila i ishte kushtuar letėrsisė dhe muzikės kristiane, e mori fjalėn Janullatosi, por jo pėr tė folur mbi kėto tema. Ai bėri pėrshėndetjen qė normalisht do tė duhej ta kishte lexuar nė seancėn plenare nė nisje tė Simpoziumit. Pra ai, duke i thyer rregullat e tubimeve tė kėtij lloji nė mėnyrėn mė brutale, pėrshėndeti vetėm pasi i vrojtoi zhvillimet e simpoziumit dhe gjėrat i rezultuan tė pėlqyeshme. Kėtė fyerje e duroi e gjithė salla me pėrjashtimin tim, qė u ēova dhe ika sapo ai nisi tė fliste. Ka njė kufi edhe durimi apo jo ?

    Kėshtu pėrfundoi ky simpozium, kumtesat e tė cilit shqiptarėt sė shpejti do tė kenė fatin t'i gjejnė tė botuara nė njė libėr tė posaēėm. Nė pėrfundim tė tij mė erdhi ndėrmend rishtaz shprehja e Hajnes qė e solla nė nisje tė kėtij shkrimi dhe pyetja vetėn: po vetė kėta njerėz a e dinė se idetė e tyre mund tė kthehen nė "armė tė pėrgjakura" tė kryqatės ortodokse kundėr shqiptarėve ? Kėtė pyetje nuk isha nė gjendje ta ndaja deri ditėn kur njė mėngjes nė kėtė fillimviti duke ecur pėrgjatė Bulevardit "Dėshmorėt e Kombit" u gjenda (nė sheshin para piramidės" pėrballė njė blloku betoni prerė nė krejt hapėsirėn e tij nga konfiguracion i ēuditshėm. Nė sfondin e kėtij masivi ishte vėnė e famshmja "kėmbanė e paqes" me citatin e Rexhep Meidanit. Duke ecur nė rrugėn e hekurt qė tė ēonte nėn kėtė kėmbanė, e gjeta dhe pėrgjigjen pėr pyetjen time. Po, ata njerėz qė e organizuan simpoziumin janė tė vetėdijshėm se idetė e tyre mund tė shndėrrohen nė armė tė pėrgjakura kundėr shqiptarėve. Kjo kėmbanė e derdhur nga gėzhojat e armėve me tė cilat u krye revolucioni bolshevik i 1997-ės, ndryshe kryqata ortodokse, e dėshmon kėtė. Ajo simbolizon konsakrimin e armėve me tė cilat u krye kryqata ortodokse. Kisha Ortodokse nuk mund ta bėnte atė kėmbanė dhe ta vinte nė mes tė Tiranės, sepse kėshtu do tė dilte fare hapur. E bėnė katolikėt pėr llogari tė saj. Aty poshtė kėmbanės, duke lexuar citatin e Rexhep Meidanit "Paqja ka emrin e fėmijėve, le t'i shėrbejmė asaj ashtu si edhe fėmijėve" nėnqesha, sepse mė erdhi ndėrmend se ku e kishte gjetur presidenti ynė qė nuk ėshtė i fortė tė artikulime retorike tė kėtij lloji, citatin nė fjalė. Atė e ka thėnė kryetari i Partisė Komuniste Franceze Marsel Kashen nė Kongresin e Paqes organizuar nga Kominterni mė 1937. I mbetet presidentit tė gjejė se nė ē'mėnyrė citati kaloi nga arkivat e ish-Institutit tė Studimeve Marksiste Leniniste (ku ruhej gjithė pasuria retorike e komunizmit ndėrkombėtar) pėr nė tryezėn e tij, qė tė pėrfundonte pastaj i gdhendur nė kėmbanėn e paqes. Po Rrok Mirdita, di diēka rreth kėsaj ? A nuk ka arritur qė tė kuptojė se citati nė thelb nuk ėshtė gjė tjetėr veēse njė eufemizėm tipik i idolatrisė marksiste ? Nė konceptin religjioz, paqja ka emrin e Zotit. Ndėrsa nė konceptim ateist marksist ajo ka gjithfarė emrash, duke nisur nga populli, qė pėr marksistėt ėshtė Zoti dhe deri tek fėmijėt, si ajo pjesė e popullit me tė cilėn marksistėt kanė parapėlqyer gjithherė qė tė krijojnė eufemizma mallėngjyese. E pra, Rrok Mirditės i falet mbase qė tė gabojė nė politikė, sepse fusha e tij ėshtė teologjia. Por kur bėn "gabime teologjike" nė politikė, kėtu ka diēka tė ndėrlikuar. Nė kėtė rast provohet maksima e njohur se politika ėshtė njė kėshilltare e keqe pėr fenė, madje edhe nė rastin kur kėshillat e saj i pėrsjell me anė tė diplomacisė. Nėse ėshtė e vėrtetė ajo qė thuhet, se kjo historia e kėmbanės ka nisur pas njė propozimi tė ish-ambasadores sė SHBA-ve nė Tianė Mariza Lio bėrė kreut tė katolicizmit shqiptar, atėherė kėmbana na del edhe simboli i diēkaje tjetėr. Ajo simbolizon atė aspekt paranoiak tė politikės amerikane, e cila lejon qė lobi grek nė Amerikė tė dominojė dhe tė pilotojė kėtė politikė nė Tiranė, pėr llogari tė interesave greke, pėr tė cilat nuk bėn ndonjė zbulim tė madh po tė thuash se janė krejt nė kundėrshtim me interesat amerikane nė rajon dhe nė sintoni me ato serbo-ruso-knieze. Nėsedo tė perifrazojmė titullin e librit tė Heminguejit "Pėr kė bien kėmbanat", do tė thoshim se kjo kėmbanė bie nė mėnyrė funebėr pėr interesat amerikane nė Shqipėri dhe nė rajon. Nėse amerikanėt nuk e kuptojnė kėtė, atėherė do tė ikin nga Evropa Juglindore (Ballkani siē vazhdojnė ta quajnė me kryeneēėsi grekėt) "bag and baggage", ashtu si dikur nga Indokina dhe askujt s'do t'i vijė keq pėr ta pėrpos shqiptarėve, duke pėrjashtuar natyrisht beniaminėt e tyre socialistė helenofonė. Qui vivra verra (kush do tė rrojė do tė shikojė).

    Nuk rrija dot mė poshtė asaj kambane, sepse mė ngjante me kėmbanėn e poezisė sė famshme tė Gėtes, e cila i ndiqte fėmijėt pėr t'i zėnė brenda. Ndryshe nga ē'thotė Meidani nė citatin e tij, kjo kėmbanė nuk ėshtė simbol i paqes pėr fėmijėt shqiptarė, por simbol i maktheve qė po u pėgatiten atyre nė Shqiėprinė politike dhe nė Kosovė. Ashtu si kėmbana-kurth e Gėtes, ajo kėrkon tė zėrė brenda kombin shqiptar pėr llogari tė gjeopolitikės greko-serbo-ruse-kineze. Midis asaj kėmbane dhe bllokut tė betonit nisa ta ndjej veten si mes Shillės dhe Karibdės. Megjithatė nuk ika pa u pėrpjekur tė zbuloja kuptimin e konfiguracionit tė habitshėm qė ishte paraqitur nė masivin prej betoni qė i rrinte si sfond kėmbanės. Sa mė tepėr e kėqyrja, aq mė absurd mė dukej. Mė ngjante sikur aty ishte paraqitur nė mėnyrė simbolike bėrja e shqiptarėve "caper expiatorius" i "pajtimit" katoliko-ortodoks. Fjalėn pajtim e shkruaj nė thonjėza, sepse nuk besoj se ky "pajtim" pragmatik ėshtė i sinqertė. Nuk kam dėgjuar qė papa tė ketė quajtur tė mbyllur historinė e mesazhit tė Fatimasė pėr ungjillėzimin katolik tė Lindjes. Gjithsesi, konfiguracioni nė njė sens tė sigurt simbolizon moralin relativ qė Vatikani, tempulli i miralit absolut ėshtė duke dėshmuar ndaj shqiptarėve.

    U largova nga platforma poshtė kėmbanės pėr tė mos u kthyer kurrė mė aty. Duke kaluar pėrgjatė bulevardit mė shkuan sytė tek katedralja e pambaruar katolike, mė erdhi ndėr mend historia e ndėshkimit tė katedrales ortodokse nė qendėr tė Tiranės dhe vendosa qė ta mbyll kėtė shkrim me kėto vargje tė Hajnes qė nė njė sens tė sigurtė kanė vlerė edhe pėr ne sot:


    "Por pa shiko-atje, nėn shkėlqim hėne

    njė mike e vjetėr na ngrihet pėrpjetė:

    Ėshtė Katedralja e Kėlnit

    E zezė sterrė si djalli vetė !


    Dinakėt e Papės nė fillim fare

    Si njė Bastijė shpirti e menduan

    Do dergjej nė tė gjykimi gjerman

    Si nė njė burg vigan-Por u gabuan !


    Se erdh' Martin Luteri dhe tha "Ndal"

    Ish urdhėr ky dhe jo shaka

    Sakaq ndėrtimi i katedrales

    Pėrgjysėm na u la.


    Sa mirė nuk u mbraua

    Se kjo e bėri monument

    Tė Gjermanisė protestante

    Njė forcė qė tė lė pa mend !
    "Shoku Mjekesise"

  3. #3
    God Bless You Maska e _Mersin_
    Anėtarėsuar
    21-05-2008
    Vendndodhja
    ne nota humori
    Postime
    2,593
    DEKOROHET LOBISTI PROSERB ITALIAN SELVA


    Kėto ditė shqiptarėt nė Suedi po pėrpgatiten tė demonstrojnė pakėnaqėsinė e tyre ndaj Akademisė Suedeze qė i dha ēmimin Nobel pėr letėrsi dramaturgut anglez Pinter qė politikisht ka lobuar nė mbrojtje tė politikės serbe nė Kosovė dhe kundėr politikės sė Perėndimit e NATO-s pėr ndėrhyrje tė armatosur dhe dėrgimin e Millosheviēit nė Gjykatėn e Hagės.
    Po kėto ditė nė Tiranė iu dhanė dy dekorata njė lobisti tjetėr proserb, italianit Gustavo Selva. Natyrisht nė Tiranė nuk pritet tė organizohen protesta shqiptarėsh.
    Politika italiane nė pėrgjithėsi ėshtė rreshtuar krahas politikės serbe dhe kundėr pavarėsisė sė Kosovės nga Serbia. E majta italiane ka pas organizuar protesta tė rėndėsishme kundėr ndėrhyrjes sė NATO-s dhe politikės sė Perėndimit ndaj Serbisė. E djathta italiane ėshtė shprehur hapur, mė hapur se gjithė vendet e tjera, kundėr pavarėsisė sė Kosovės dhe pro autonomisė. Derisa shumica e shteteve europiane mbajnė ende qėndrimin se tė gjitha opsionet pėr statusin e ardhshėm tė Kosovės mbeten tė hapura, qeveria italiane, pėrmes zėdhėnsit tė qeverisė, dhe minsitrit tė jashtėm, Fini, ėshtė shprehur hapur se ėshtė pėr autonomi dhe kundėr pavarėsisė.
    Njė nga protagonistėt e kėsaj politike ėshtė edhe Gustavo Selva, si kryetar i Komisionit tė politikės sė jashtme nė legjislativin italian. Selva bėn pjesė nė ata politikan europian dhe italian qė politika serbe i konsideron si miq tė saj. Selva ka treguar njė afinitet tė veēantė nga kolegėt e tjerė europian ndaj politikė serbe nė Kosovė.
    Kėshtu p.sh. gjatė vizitės sė Selvės dhe kolegėve tė tij nga Britania e Madhe, Franca, Gjermania dhe SHBA, vetėm Selva dhe shoqėruesit e tij italian u ndanė dhe morėn takim me peshkopin Artemije tė Rashkės-Prizrenit. Takimi mund tė legjitimohet me ndjeshmėrinė e Selvės ndaj tė drejtave universale tė pakicave etj., etj. Por nuk mund tė besohet lehtė se kolegėt e tij europian dhe amerikan janė mė pak tė ndjeshėm ndaj tė drejtave tė pakicave, nė kėtė rats tė pakicės serbe. Edhe nė qoftė kėshtu, kjo vetėm pėrforėcon pikėpamjen se Selva ka pikėrisht njė afinitet tė veēantė ndaj serbėve dhe kulturės sė tyre.
    Njoftimet qė jep propaganda serbe dėshmojnė se takimi i Selvės me Artemijen nuk ka qenė thjeshtė pėr infomim, por se informatat e dhėna nga Artemije i ka pranuar nė mėnyrė jokritike dhe i ka pėrdorė pėr tė ushtruar trysni mbi Presidentin Rugova dhe pėr tė nxitė parlamentarėt italian nė mbrotje tė pikėpamjeve tė Artemijes: “Gjatė takimit qė zgjati njė orė peshkopi i informoj parlamentarėt lidhur me pasojat katastrofike tė pogromit tė muajve tė fundit kundėr popullsisė serbe dhe pozitėn e vėshtirė tė serbėve nė Kosovė e Metohi gjatė pesė viteve tė misionit ndėrkombėtar... Gjatė pesė viteve tė sė ashtuquajturės paqė, nėn mbikqyrjen ndėrkombėtare, janė vrarė rreth 1.300 serbė; njė numėr i njėjtė ka qenė rrėmbyer; rreth 115 kisha dhe manastire kristiane ortodokse janė djegė e shkatėrru; rreth 250.000 njerėz janė pėrzėnė nga shtėpitė e tyre; ... ē’ka ndodhė me 17-19 mars ėshtė vetėm kulmimi i dhunės... Pėrgjegjėsia kryesore pėr gjithēka qė ka ndodhė bie, nė radhė tė parė, mbi UNMIK... nė mėnyrė qė tė shkohet pėrpara ėshtė e domsodoshme tė arrestohen kriminelėt qė kryen krimet e pėrmendura, nė tė dyja, periudhėn 17-19 mars dhe gjatė ecurisė sė pesė viteve tė fundit. Sa kohė qė ata janė tė lirė, s’mund tė ketė liri pėr ne...” Mbas kėsaj ekspozeje “peshkopi i dha bashkėbiseduesit disa kopje tė CD-ve me njė numėr tė madh fotografishė tė shtėpive dhe kishave serbe tė shkatėrruara e tė djegura... Peshkopi i tha se veē kthimit tė serbėve dhe riparimit tė shtėpive tė shkatėrruara, dioēeza do tė ngulė kėmbė po ashtu qė gjithė riparimi i kishave tė financohet nga vet shqiptarėt e Kosovės...Sa kohė kriminelėt janė tė lirė, s’mund tė ketė dialog”. Selva dhe shoqėruesit e tij “i premtuan menjėherė se do t’i kėrkojnė Presidentit tė Kosovės Ibrahim Rugova t’i shoh CD bashkė me ta dhe tė jap njė shpjegim lidhur me pėrgjegjėsitė e institucioneve tė Kosovės”. Po ashtu, kritik ndaj politikės sė UNMIK, Selva dhe shoqėruesit premtuan se “do tė bėjnė gjithēka qė ėshtė nė fuqinė e tyre
    tė realizojnė korigjimin e politikės sė pesė vjetėve tė shkuara tė bashkėsisė ndėrkombėtare lidhur me Kosovėn, dhe thanė se gjithė mesazhet e peshkopit Artemije do t’ia pėrcjellin parlamentit italian” (ERP KIM Info Service Gracanica, April 10, 2004). Selva dhe shoqėruesit nuk del, qė pėr paanėsi, t’i kenė shfaqė peshkopit Artemije dokumentar me krimet serb, shkatrrimet, djegiet dhe varret masive e t’i kėrkojnė shpjegim se cila ėshtė pėrgjegjėsia e institucioneve serbe dhe, veēanėrisht, kishės kristiane ortodokse serbe si njė nga nxitėset, bėshtetėset dhe projektueset kryesore tė politikė sė Millosheviqit. As nuk del, qė pėr paanėsi dhe luftėn kundėr ēdo krimi, tė kenė shprehė mendimin se pėrgjegjėsia pėr krimet e kryera nė Kosovė, nuk ka pse shtrihet vetėm nė pesė vitet e fundit nėn UNMIK, por edhe mė pėrpara, gjatė regjimit serb. Nuk del se, pėr paanėsi, Selva i kishte premtuar dikujt nė Kosovė se do tė shfaqė nė parlamentin italian ndonjė dokumentar me krimet genocidale serbe ndaj shqiptarėve. Nuk del se, pėr paanėsi, Selva... Por del kudo anėsia e Selvės nė krah tė serbėve. Nuk dihet nėse Selva e mori drejtpėrdrejtė dhe pa e peshuar me tė dhėnat e kundėrta materialin e Artemijes dhe e vuri Rugovėn nė bankėn e tė akuzuarit. Por gjashtė muaj mė vonė, Selva e mbajti fjalėn dhėnė Artemijes dhe shfaqi nė parlamentin italian para antarėve tė parlamentit njė dokumentar pėr shkatrrimin e kulturės serbe nga shqiptarėt nė Kosovė. Ėshtė fjala pėr flimin “Enklavat e Kosovės” me njė grup ndėrkombėtra gjirimi, tė kryesuar nga filoserbja Elisabetta Valgiusti, me dėshmi tė Nebojsha Ēoviēit, At Ksenofonit, Emir Kusturicės dhe... Gustavo Selvės etj. Filmi ėshtė realizuar nė pėrputhje me standartet qė bėjnė kombet e ndryshme pėr ta shpėrndarė si mjet propagande politike nga ambasadat nėpėr vende tė ndryshme. Sipas Darko Tanaskoviqit, ambasador i Serbi-Mali i Zi nė Vatikan, “’Enklavat e Kosovės’ ėshtė gjėja mė e mirė qė ėshtė bėrė deri tani mbi tragjedinė e Kosovės. Nė njė pohim pėr ‘Veēernje Novosti’ ky ekspert i shquar nė kėtė fushė tė specializuar theksoi se ‘filmi i Elisabetta Valgiusti ėshtė jashtėzakonisht bashkėkohor, mbi tė gjitha sepse nuk e shikon tragjedinė e popullit serb nė Kosovė e Metohi si njė rast tė izoluar, por e konsideron kėtė temė brenda njė kuadri mė tė gjėrė, duke e parė nga kėndvėshtrimi i njė tragjedie kristiane”. Pra vlera e filmit ėshtė se qėndron nė pėrputhje me propagandėn serbe, dhe qė thotė, ashtu si ngulė kėmbė Tanaskoviē se nė Kosovė po luhet tragjedia ndėrmjet kristianizmit dhe islamizmit e jo njė konflikt shekullor nacional. Mė tej “Tanaskoviq beson se prandaj ėshtė e domosdoshme qė tė bėhet gjithēka e mundur qė ky fim tė shpėrndahet nė njė rrejt tė gjėrė tė vendeve tė Europės dhe SHBA” (Vecernje Novosti daily, Belgrade October 21, 2004). Tanaskoviq nuk gjeti miq tė serbėve nė parlamentet europiane dhe as nė SHBA qė tė mbledhin parlamentarėt e tyre dhe t’u shfaqin filma pėr tragjedinė kristiane qė po luhet nė Kosovė. Filmi arriti tė shfaqet vetėm nė parlamentin italian, sepse aty kishin mikun e tyre kristian, Gustavo selva: “mbas prezantimit nė pallatin Marini nė Romė tė dokumentarit Enclavo Kosovo tė Elisabetta Valgiusti kushtuar trashigimisė artistike fetare kosovare Kryetari i Komisionit tė Jashtėm tė Dhomės, i nderuauri Gustavo Selva, lėshoi njė thirrje tė fortė e qė bėn presion ndaj bashkėsisė ndėrkombėtare pėr njė mobilizim nė mbrojtje tė manastireve ortodokse serbe nė Kosovė”. ( Pėr shkak tė italishtes time tė dobėt, po e jap lajmin nė origjinal sipas shtypit italian: “Un forte e pressante appello alla comunitą internazionale per una mobilitazione in difesa dei monasteri serbo-ortodossi del Kosovo č stato fatto dal Presidente della Commissione Esteri della Camera, on. Gustavo Selva, dopo la presentazione a Palazzo Marini a Roma del documentario ENCLAVE KOSOVO di Elisabetta Valgiusti, dedicato al patrimonio artistico-religioso kosovaro” Comunicato, 14 ottobre 2004).
    Tė dhėnat qė kemi nė dispozicion nuk lejojnė tė nxirret pėrfundimi se Selva udhėhiqet nga norma universale tė mbrojtjes sė trashigimisė kulturore-historike e fetare tė popujve, sė paku jo edhe tė shqiptarėve, mbasi kurrė nuk ka shfaqė ndonjė brengė si kėto pėr shkatėrrimin e trashigimisė artistike, historike e fetare tė shqiptarėve nga serbėt, si p.sh. xhamia themeluese e Gjakovės, disa shekullore dhe me vlera artistike e historike tė mėdha, kompleksin monumental tė Lidhjes sė Prizerenit etj. Veprimtaria e Selvės ka qenė e pėrfshirė nė njė fushatė: “pafuqia e bashėksisė ndėrkombėtare, me 18 mijė trupat e veta, me i mbrojtė kishat dhe manastiret serbe nė Kosovė, dhe indiferenca e medias e cila i kushtoj shumė pak mbulim desakrimit tė kėtyre thesareve tė ēmuara mesjetare na ka mbushė me dhimbje; rrjedhimisht si qytetarė tė lirė ne filluam fushatėn e Kosovės ‘Shpėtoni Manastiret”, tha drejtoresha e filmit Elisabetta Valgiusti. Si pjesė tė kėsaj pėrpjekje ajo filmoi dokumentarin e gjatė njė orė tė quajtur ‘Enklavat e Kosovės’” (Vecernje Novosti daily, Belgrade October 21, 2004) Njė falenderim tė veēantė pėr kėtė i kushton edhe Gustavo Selvės.
    Selva krenohet qė Shqipėria i dha diplomėn nė gazetari. Por ėshtė parim i parė i gazetarisė objektiviteti dhe paanshmėria. Selva ėshtė pėrpjekė jo tė informojė parlamentarėt italian, por t’i manipulojė me mjetet e propagandės politike tė pėrgatitura pėr t’u shpėrndarė nga ambasadat serbe. Paanshmėria dhe informimi do tė kėrkonin qė Selva tė shfaqte edhe njė film pėr rrėnimin e kulturės shqiptare nga serbėt etj. Sjellja e Selvės ėshtė nė kundėrshtim me parimet themelore e fillestare tė medias sė lirė, gazetarisė dhe informimit si formė komunikimi. Prandaj nuk e meritonte qė Shqipėria t’i japė diplomė gazetarie (apo gazetaria shqiptare ėshtė pikėrisht e tillė, e njėanshme dhe proserbe). Por kėtu nuk do tė hyhet nė analiza. Nuk besoj se ka njeri qė nuk e ka kuptuar angazhimin e Selvės nė anėn serbe – tani me diplomė shqiptare gazetarie dhe titullin doktor ndėri i Universitetit tė Tiranės e me njė dekoratė presidenciale nė gjoks.
    "Shoku Mjekesise"

  4. #4
    God Bless You Maska e _Mersin_
    Anėtarėsuar
    21-05-2008
    Vendndodhja
    ne nota humori
    Postime
    2,593
    Hollandezet Kristiane bashkepunojne me serbet per vrasjen e 8 mije burrave muslimane ne Sebrenice.
    "Shoku Mjekesise"

  5. #5
    God Bless You Maska e _Mersin_
    Anėtarėsuar
    21-05-2008
    Vendndodhja
    ne nota humori
    Postime
    2,593



    ALEANCA E PASHENJTĖ
    Greqia dhe Serbia e Millosheviēit
    Autori: Takis Mihas
    Pėrktheu: Virgjil Muēi
    Gjini: Publicistikė
    263 f. : me foto 900 l
    Aleanca mes Greqisė dhe Jugosllavisė ėshtė nė qendėr
    tė kėtij libri, tė shkruar nga njė autor grek qė denoncon
    intrigat historike mes kėtyre shteteve nė dėm tė shqiptarėve
    si nė Shqipėri ashtu edhe nė Kosovė. Libri ndalet
    nė kohėn e diktatorit Milloshevic dhe mbėshtetjen qė ai
    gjeti tek qeveritė greke pėr tė shtypur Kosovėn.Libri gjithashtu flet per rolin e prifterinjve dhe bashkepunimin e tyre me serbet.
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga _Mersin_ : 14-04-2009 mė 04:26
    "Shoku Mjekesise"

  6. #6
    Xp Maska e Vista
    Anėtarėsuar
    30-01-2008
    Vendndodhja
    Mbi dhe
    Postime
    582
    FAKT !

    Kisha Katolike e Kosoves , mban takime me Kishen ortodokse Serbe dhe kete askush nuk e permend.
    Pse kreu katolik i Kosoves takohet me kreun ortodoks serb, perderisa ata nuk kan kerkuar falje per masakrat ne Kosov , por akoma kerkojn luft ?

    Pse organizatat nacionaliste greke finansojn ndertimin e kishave ne Shqiperi ? Pse Janullatos eshte ne krye te K.O.SH-it (kosh) ?
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Vista : 14-04-2009 mė 04:57
    E Verteta ėshtė e Perkryer,ajo nuk ka dy fytyra (anė)

  7. #7
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    14-01-2009
    Postime
    3,262
    sa interesant jeni edhe ju,po futjani more se sja vlen te humbet kohe duke u mare me tuliar cobani,ne kemi shqiptaret ne maqedoni qe kan qen te besimit ortodoks krejt jan asimilu,sdin shqip me,krejt shkije jan ber,thon feja na lidh,e tani na e shurdhojn neve ketu duke na then arab,sepaku ne gjuhen ton e mbajm te paster ndersa arabishten ekemi plus qe e dijm,sa per serbi dhe kishat dhe shqiptaret sdo merem me ket ceshtje sepse mjaft ka shkruar vista,edhe mjeksia le te pergjigjen njeher ata qe din tani shohem

    janatullosin edhe keta nuk e duan vete po kan ngelur se sdin cti bejn

  8. #8
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    19-06-2008
    Postime
    3,176
    Mjekesia dhe vista, nuk keni kuptuar akoma qe menyra ne te cilen ju shkruani nuk eshte korrekte.
    Katoliket italian dhe jo kane ndihmuar ne disa raste vellezerit e tyre katolike por me shume myslymane ne Shqiperi dhe ne Kosove.
    Eshte drejt qe edhe ortodokset t'i ndihmojne vellezerit e tyre ne fene.
    E nese ju e hedhni nje dyshim, nje fjale per kete, edhe une ju pyes:
    "Ne Shqiperi dhe ne Kosove sa Xhami kane ndertuar kombet arabe?> e duke sjellur edhe punetore per ta ndertuar, per shembull ne Shkoder?"
    Pse keni ndertuar me shume se 3000 Xhami dhe nuk i kemi ushqyer vellezerit tuaj ne momentet e veshtire? 1991-3; 1997.1998; 1999...
    Mos i idhni fjalet e kota dhe te keqija. Duam faktet.

    Torrkerry

  9. #9
    Xp Maska e Vista
    Anėtarėsuar
    30-01-2008
    Vendndodhja
    Mbi dhe
    Postime
    582
    Citim Postuar mė parė nga torrkerry Lexo Postimin
    Mjekesia dhe vista, nuk keni kuptuar akoma qe menyra ne te cilen ju shkruani nuk eshte korrekte.
    Katoliket italian dhe jo kane ndihmuar ne disa raste vellezerit e tyre katolike por me shume myslymane ne Shqiperi dhe ne Kosove.
    Eshte drejt qe edhe ortodokset t'i ndihmojne vellezerit e tyre ne fene.
    E nese ju e hedhni nje dyshim, nje fjale per kete, edhe une ju pyes:
    "Ne Shqiperi dhe ne Kosove sa Xhami kane ndertuar kombet arabe?> e duke sjellur edhe punetore per ta ndertuar, per shembull ne Shkoder?"
    Pse keni ndertuar me shume se 3000 Xhami dhe nuk i kemi ushqyer vellezerit tuaj ne momentet e veshtire? 1991-3; 1997.1998; 1999...
    Mos i idhni fjalet e kota dhe te keqija. Duam faktet.

    Torrkerry
    Fakt eshte se Dod Gjergji ka then se mbajn takime private me kreun ortodoks serb , por se takime zyrtare eshte e veshtir te mbahen . Pyet pse esht e veshtir ?
    Sepse dot kuptoheshte se ata jan kunder muslimaneve te Kosoves.

    Ndoshta edhe 3000 xhami i ndertojm , pse jo , kemi besimtar , ... ju nese ndertoni 3000 kisha , i bie qe per cdo katolik te ket nga nje kish , se aq jeni ne numer , por ju nuk pritoni te ndertoni kisha edhe pse skeni besimtar , ndersa kerkoni nga muslimanet mos me ndertu xhami , se populli qenka ne gjendje te veshtir ekonomike.
    E Verteta ėshtė e Perkryer,ajo nuk ka dy fytyra (anė)

  10. #10
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    31-03-2009
    Postime
    12
    Citim Postuar mė parė nga Vista Lexo Postimin
    FAKT !

    Kisha Katolike e Kosoves , mban takime me Kishen ortodokse Serbe dhe kete askush nuk e permend.
    Pse kreu katolik i Kosoves takohet me kreun ortodoks serb, perderisa ata nuk kan kerkuar falje per masakrat ne Kosov , por akoma kerkojn luft ?

    Pse organizatat nacionaliste greke finansojn ndertimin e kishave ne Shqiperi ? Pse Janullatos eshte ne krye te K.O.SH-it (kosh) ?
    jam gjergj shqiperia qe te shkruaj me emer adrese te kolegut tim.

    Po e shoh injorancen, dhe pagesen qe po ja bene serbia.
    Duhet ta dallosh kishen Katolike prej Ortodokses.
    Po ashtu Kishen Katolike, prej Protestantes!
    Te mungon niveli ja bene hop pa e ditur se ke realitet tjeter.
    Ne kete shkrim me se miri e ke tregu se sa paguhesh nga armiqet tone.

  11. #11
    i/e regjistruar Maska e Rroni01
    Anėtarėsuar
    19-03-2009
    Postime
    355
    Citim Postuar mė parė nga Vista Lexo Postimin
    Fakt eshte se Dod Gjergji ka then se mbajn takime private me kreun ortodoks serb , por se takime zyrtare eshte e veshtir te mbahen . Pyet pse esht e veshtir ?
    Sepse dot kuptoheshte se ata jan kunder muslimaneve te Kosoves.

    Ndoshta edhe 3000 xhami i ndertojm , pse jo , kemi besimtar , ... ju nese ndertoni 3000 kisha , i bie qe per cdo katolik te ket nga nje kish , se aq jeni ne numer , por ju nuk pritoni te ndertoni kisha edhe pse skeni besimtar , ndersa kerkoni nga muslimanet mos me ndertu xhami , se populli qenka ne gjendje te veshtir ekonomike.
    O Vista,
    po ngucakeq qe qenke.
    tamam si femi i llastuar.
    por, ke taman stil fondamentilisti.
    kujdes se kjo te shpien te beshe vetvrasje dhe vellavrasje.
    KUjdes e rri urt.
    Por, mundohu me debatu e jo me u perqa.
    lexo studjo e mos e ler djallin me vepru ne ty.
    mos u bo nxenes i djallit.

  12. #12
    VISTA PER TY DHE PER RANGUN E NJEREZVE QE JANE TE PAGUAR SI TI, SHKIJOI ETO SHKRIME EDHE PASTAJ MUNDESH ME I KRITIKU PRIFTAT KATOLIKE, NESE DO TE KESH GUXIM, SEPSE E DIJ QE PAGUHESH DHE JE NJE IDIOT QE TE NJOH.







    Pjetėr Bogdani

    E Vjetėr


    E Bejtexhinjve

    E Rilindjes

    E Pavarėsisė

    Moderne

    Antike Greke





    Shkruaj nė forum
    pėr kėtė autor




    Autorėt e kėsaj periudhe

    Marin Barleti


    Gjon Buzuku


    Pjetėr Bogdani


    Pjetėr Budi


    Frang Bardhi







    Hyrje
    Pjetėr Bogdani ėshtė figura mė e shquar e letėrsisė sė vjetėr shqiptare. Ai shquhet jo vetėm si klerik i lartė, por edhe si atdhetar, me njė dashuri tė pakufi pėr gjuhėn shqipe e pėr popullin shqiptar, por edhe si dijetar e letrar, si luftėtar i paepur pėr ēlirimin e vendit nga zgjedha osmane dhe pėr zhvillimin e pėrparimin e tij kulturor. Me veprimtarinė e tij politike 40-vjeēare, sidomos me rolin qė luajti si udhėheqės i kryengritjes ēlirimtare tė vitit 1689 dhe me veprėn e vet "Ēeta e profetėve", Pjetėr Bogdani me tė drejtė ėshtė quajtur pararendės i hershėm i lėvizjes sė Rilindjes sonė Kombėtare. Lindi nė Gur tė Hasit, njė fshat i Kukėsit, rreth vitit 1625, Ungji i tij Andrea Bogdani, edhe ai klerik i lartė (kryepeshkop i shkupit), ishte marrė me lėvrimin e gjuhės sonė, kishte hartuar nė gjuhėn shqipe edhe njė gramatikė tė latinishtes, madje kishte mbajtur nė Kosovė edhe njė shkollė ku mėsohej gjuha shqipe.
    Mbasi kreu studimet e mesme fetare nė Kolegjin e Loretos dhe punoi disa kohė si meshtar nė Pult e Prizeren, me shpenzimet e tė ungjit kreu edhe studimet e larta nė Kolegjin e Propaganda Fides dhe nė 1655 mori dy dekorata, njerėn nė filozofi dhe tjetrėn nė teologji, ēka ishte gjė e rrallė sidomos asokohe pėr njė tė ri shqiptar.
    Mė 1656, nė moshėn 31-vjeēare, emėrohet peshkop i Shkodrės ku shėrben pėr 21 vjet (1657-1677), duke qenė i ngarkuar njėkohėsisht edhe me administrimin e kryepeshkopatės sė Tivarit, 12 vjetėt e fundit tė jetės sė tij i kaloi si kryepeshkop i Shkupit.
    Atij ju desh tė luftonte njėherazi nė tri fronte kryesore: edhe kundėr zgjedhės sė huaj, qė nė mesin e shekullit XVII ishte rėnduar shumė, edhe kundėr kishės ortodokse dhe sidomos patriarkanės serbo-ortodokse tė Pejės, qė i kishte shtuar pėrpjekjet e vjetra pėr tė mos lejuar shpėrthimin e kryengritjeve antiosmanene dioqezat e saj, edhe kundėr politikės qė ndiqte vetė kisha katolike e Romės nė Ballkan.
    Kudo qė punoi , qoftė si peshkop i Shkodrės dhe administrator i kryepeshkopatės sė Tivarit, qoftė si kryepeshkop i Shkupit, tė gjitha kėto detyra Bogdani i kreu jo vetėm si klerik, por edhe si patriot. Bashkė me predikimin fetar dhe nėn petkun e klerikut ai edukonte te besimtarėt edhe ndjenjėn e dashurisė pėr liri e pėr atdhe dhe urrejtjen ndaj pushtuesėve osmane, nxiste dhe organizonte qėndresėn kundėr tyre dhe, jo rrallėherė, ka marrė pjesė drejtėpėrdrejt nė kryengritjet antiosmane qė shperthyen nė atė kohė.
    Gjatė luftės turko-veneciane (1664-1669), ai u pėrpoq qė tė organizonte veprime tė pėrbashkėta me venecianėt kundėr pushtuesve osmane. Po kėshtu edhe nė konfliktin turko-austriak (1689) Pjetėr Bogdani mori malin pėr tė organizuar kryengritjen e armatosur, dhe, kur forcat austriake hynė nė Prishtinė, me ta u bashkuan edhe rreth 500 luftėtarė tė cilėt kronisti austriak i cilėson "arnautė", d.m.th. shqiptarė. Bogdani ishte faktori vendimtar i kėtij bashkėveprimi, aq sa kronisti i mėsipėrm, kur vdiq, mė 6 dhjetor 1689, nė mėnyrė lakonike shkruan se "me vdekjen e Pjetėr Bogdanit iku edhe fati ynė nė tokė". Dhe me tė vėrtetė, ushtria austriake filloi tė pėsonte disfata tė pėrditshme. Frytet e punės politike tė Bogdanit pėr afrimin e shqiptarėve myslimane e katolike kundėr zgjedhės shekullore, sidomos simpatinė qė gėzonte ai tek shqiptarėt myslimanė, e dėshmon edhe suksesi qė pati mė 1680, kur pajtoi brenda tri orėve fiset e Krasniqit dhe tė Gashit, qė ishin nė gjakmarrje.
    Pėr t'u shpėtuar kėtyre ndjekjeve, atij i ėshtė dashur shpeshherė tė merrte udhėt e maleve. Madje edhe sot nėpėr vendet ku ka kaluar ka shpella qė mbajnė emrin e tij e qė tregojnė se ai ėshtė fshehur nė to pėr t'u shpėtuar operacioneve ushtarake turke. Gjatė kėtyre arratisjeve, me sa duket, ai merrte me vete biblotekėn personale, ose , tė paktėn, dorėshkrimet e vyera, sepse sikurse e thotė vetė me keqardhje, gjatė kėtyre shtegtimeve tė detyrueshme atij i humbi (hupi si krypa nd'ujėt-shkruan ai) dorėshkrimi i gramatikės sė tė ungjit.
    Pjetėr Bogdani ka hyrė nė historinė e patriotizmit shqiptar dhe tė kulturės shqiptare jo vetėm me veprimtarinė e vet kombėtare pėr tė organizuar kryengritjen e pėrgjithshme antiosmane, por edhe me veprėn e tij diturore-letrare "Ēeta e profetėve" (Cuneus profhetarum), qė e botoi nė Padovė, mė 1635 me ndihmėn e njė miku tė vet.
    Me kulturėn e tij tė gjerė enciklopedike, me mendimet e tij pėrparimtare iluministe e atdhetare, me punėn e gjatė kėmbėngulėse mė se tridhjetėvjeēare, Bogdani i dha letėrsisė shqiptare dhe popullit shqiptar njė vepėr madhore, qė kurorėzoi traditėn e mėparshme letrare e kulturore dhe qė paralajmėroi njė periudhe tė re tė zgjimit gjithkombėtar.
    Bogdani ėshtė njė njeri erudit. Nga leximi i veprės sė tij mėsojmė se pėrveē gjuhės amtare, ai dinte edhe italishten, latinishten, kroatishten, armenishten, greqishten, arabishten, hebraishten, dhe sirishten.
    Por mė tepėr se doktorata qė mori edhe gjuhėt qė dinte, pėr vlerat e shquara tė Bogdanit flet vepra e tij, " Ēeta e profeteve„ ėshtė shkruar me njė kulturė tė gjerė, nė tė ka informacion tė pasur nga historia e popullit tonė, nga filozofia dhe shkencat e natyrės. Vepra e tij nuk ėshtė pėrkthim. Legjendat biblike qė janė nė themel tė saj, ai i ka pėrpunuar nė mėnyrė tė lirė dhe herė pas here fut ide, arsyetime dhe argumentime me karakter filozofik, historik, politik, shkencor-natyror etj, qė s'kanė tė bėjnė fare me legjendat biblike dhe qė i japin asaj karakter origjinal. Vepra e Bogdanit nuk ėshtė thjesht njė tekst pėr shėrbesat fetare, as pėr mėsimin e fesė, siē ishin veprat e Buzukut e Budit. Ajo ėshtė njė vepėr teologjike-filozofike, me elemente tė shumta enciklopedike qė pėrshkrohet fund e krye nga dashuria e madhe pėr popullin shqiptar dhe gjuhėn shqipe, nga dėshira pėr tė ndihmuar zhvillimin dhe pėrparimin e kulturės shqiptare dhe nga urrejtja pėr pushtuesin. Vepra pėrbėhet nga dy pjesė. Nė pjesėn e parė trajtohen probleme teologjike e filozofike tė doktrinės sė krishtere, kurse nė pjesėn e dytė jetėshkrimi i Krishtit. Po autori del jashtė ketyre caqeve. Nė pjesėn e parė trajtohen edhe shumė probleme tė shkencave natyrore, si tė gjeografisė, astronomisė, fizikės, matematikės etj, por edhe tė shkencave shoqėrore si tė teorisė sė letėrsisė etj. Duke goditur besimet e kota, ai nė veprėn e tij shpjegon, psh., si formohet shiu, vesa, breshri, bora, vetėtima etj., ē'janė tėrmeti, eklipset e diellit e tė hėnės, baticat e zbaticat, flet pėr njohjen e botės nėpėrmjet shqisave etj Meritė e tij ėshtė se gjithcka e trajton nė nivelin e mendimit mė tė pėrparuar tė kohės kur jetoi. Nė pjesėn e dytė, duke pėrshkruar jetėn e Krishtit etj., ai solli nė letėrsinė tonė llojin e jetėshkrimit, realizmin nė pėrshkrimin edhe vizatimin e figurave biblike, duke pėrdorur me mjeshtėri rrėfimin artistik nė njerėz tė ndryshėm. Ndihmesa e tij ėshtė e rėndėsishme sidomos nė formimin e prozės shkencore shqiptare.
    Me interes tė veēantė janė idetė e tij patriotike qė parashtron jo vetėm nė parathėnien e veprės, por edhe gjatė shtjellimit tė materialit. Sa herė i bėhet e mundshme, ai gjen rast tė pėrmendė qėndresėn burrėrore tė shqiptarėve. Me admirim flet p.sh., pėr qėndresėn e kelmendasve "Kush mundetė me i ra mboh se ma i vobekje Vuca Pasha, i silli pėr tė mbledhė njė ushtri 12.000 vetėsh, nuk i mjaftuan shumė milion ar, se kelmendasit tanė, tė sijtė, me nji zan. "Eja kush ashtė trim„ mbledhunė afėr 500 vetė, vranė Vuca Pashėn, vjetit tė Krishtit 1639„ …etj.
    Bogdani njeh mirė historinė e Shqipėrisė dhe shkrimet e pėr tė prandaj, kur i vjen rasti, ai pėrmend me krenari vlerėsime pozitive qė kanė bėrė historianė tė huaj pėr vendin dhe popullin tonė. Diku ai pėrmend thėnien e Herodotit: Cezar Augusti "Dėshironte fort me pasun ndė ushtritė tinė t'arbėreshėtė. Pėrse thonj pėsonjėnė shumė e nuk druhen pėr hu e pėr het, se janė mė zemėrorė se tė tjerėtė„ .
    Karakteristike tjetėr e personalitetit tė Bogdanit ėshtė mendimi i tij iluminist. Nėpėrmjet pėrhapjes nė popull tė dijes dhe kulturės nė gjuhėn shqipe, ai shikonte njė nga rrugėt pėr tė shpėtuar nga zgjedha e huaj. Paditurinė (nė parathėnien e veprės sė vet) ai e quan njė nga shkaqet kryesore tė mjerimit dhe tė skllavėrisė sė popullit.
    "Prashtu dergjet e dheu ndė robi t'errėtė e verbuem me dy palė niegulla tė zeza mbi faqe, qė janė mkati i tė paditunitė, perse u dvua dieja e urteja. E tue kjanė dheu i Arbėnit ndė mjedistė t'pafevet„ …
    Pra, autorit i qan zemra qė populli i tij dergjet nėn zgjedhė tė huaj dhe ndodhet i verbuar me dy palė mjergulla, qė janė mėkati e padituria. Dhe kjo, sepse dheu i Arbėrit ndodhet mes tė tė pafeve, d.m.th. tė pushtuesve osmanė.
    Lėnda qė trajton Bogdani nė veprėn e tij, ėshtė e vėshtirė, sepse pėrmban koncepte e nocione abstrakte tė fushave tė ndryshme tė dijes. Prozės shqiptare nė atė kohė i mungonte tradita pėr tė shprehur kėto nocione. Por Bogdani asnjėherė nuk u pėrkul e nuk u ligėshtua para vėshtirėsive, sepse kishte besim tek thesari i pasur i gjuhės shqipe. Me pėrpjekje kėmbėngulėse, duke mbledhur me kujdes fjalė tė lashta e tė rralla nga visari i gjuhės popullore e duke i pėrdorur ato me kuptim tė drejtpėrdrejtė ose tė figurshėm, ai e ngriti gjuhėn shqipe nė nivele tė reja, tregoi aftėsitė e saj pėr tė fituar mundėsi tė larta shprehjeje e stili. Ai ėshtė i vetėdijshėm se nė kėtė punė mund tė ketė edhe tė meta e mangės , prandaj ne fjalėt e fundit tė parathėnies sė veprės ai i drejtohet lexuesit: "Tė lutemi pra, litari em i urtė, tė mė ndijeēė nė gjeē fjalėzė, qė tė trazon veshėtė. Pėrse as dielli pa hije as hėna pa mjegullore mbi faqe nuk anshtė..."
    "Ēeta e profetėve„ pėrmban edhe disa vjersha, shkruar nga vetė autori ose nga tė tjerė. Nga kėto, me interes tė veēantė si pėr formėn, ashtu edhe pėr idetė e saj, ėshtė njė vjershė e Lukė Bogdanit. Ajo na sjell tė gjallė deri nė ditėt tona kujtimin pėr Skėnderbeun dhe mbresat e autorit pėr bukurinė dhe madhėshtinė e vendlindjes sė poetit dhe veēanėrisht tė viseve ku ka jetuar e punuar poeti.
    Me sa duket, me kėrkesė tė Vatikanit (ndoshta pėr tė kontrolluar pėrmbajtjen para se tė jepej leja e botimit), Bogdanit iu desh qė veprėn e tij ta pėrkthente nė gjuhėn italiane. Nė kėtė mėnyrė shqipja ballafaqohet me njė gjuhė evropiane tė zhvilluar pėr kohėn dhe veprės se Bogdanit i takon fati qė tė jetė e para vepėr e pėrkthyer nga shqipja nė njė gjuhė tjetėr, dhe autorit merita qė tė jetė i pari pėrkthyes i letėrsisė shqiptare nė gjuhė tė huaj. Vepra e Bogdanit me pėrmbajtjen dhe me gjuhėn e saj e ēoi shumė pėrpara traditėn e shkrimit tė shqipes e sidomos tė lėvrimit tė prozės origjinale. Me veprimtarinė e tij patriotike, duke bashkuar ndjenjėn fetare me ndjenjėn kombėtare, me personalitetin dhe me veprėn e tij, Pjetėr Bogdani i siguroi vetes njė vend tė veēantė nė historinė e patriotizmit shqiptar e tė kulturės sonė kombėtare.

  13. #13
    Marin Barleti

    E Vjetėr


    E Bejtexhinjve

    E Rilindjes

    E Pavarėsisė

    Moderne

    Antike Greke





    Shkruaj nė forum
    pėr kėtė autor




    Autorėt e kėsaj periudhe

    Marin Barleti


    Gjon Buzuku


    Pjetėr Bogdani


    Pjetėr Budi


    Frang Bardhi







    Hyrje
    Historiani i shquar Marin Barleti ėshtė figura mė e madhe e lėvizjes sė humanistėve shqiptarė tė shekujve XV-XVI. Ai lindi rreth vitit 1460 nė Shkodėr. Fare i ri, mė 1478, mori pjesė me armė nė luftėn pėr mbrojtjen e qytetit tė lindjes nga rrethimi i forcave osmane. Heroizmi i bashkatdhetarėve i mbeti nė sy e nė mendje, derisa e pėrjetėsoi nė veprat e tij historike kushtuar luftrave pėr tė mbrojtur atdheun "nga kujtimi i tė cilit,- shkruan ai,- tani pėrtėrihem si pėr mrekulli, por edhe pėr tė cilin s'mund tė shkruaj pa lot nė sy". Rėnia e Shkodrės, qė ishte njė nga kalatė e fundit tė qėndresės shqiptare pas vdekjes sė Skėnderbeut, e detyroi Barletin, si shumė tė tjerė, tė mėrgonte nė Venedik me 1504. Por vepra qė i dha emėr Barletit nė kulturėn shqiptare dhe nė botė ishte "Historia e jetės dhe e bėmave tė Skėnderbeut", shkruar nė latinisht dhe e botuar nė Romė rreth viteve 1508-10. Kjo vepėr nė kohėn e vet u ribotua latisht tri herė, u pėrkthye nė shumė gjuhė evropiane dhe u bė burim i njė literature tė gjerė pėr heroin tonė kombėtar, tė shkruar nė gjuhė tė ndryshme tė botės, qė nga italishtja, spanjishtja, rusishtja, frengjishtja, greqishtja e deri nė japonisht. F.S.Noli ka shkruar me tė drejtė se vepra e Barletit "fitoi kėndonjės anembanė botės dhe e bėri tė pavdekshėm kujtimin e Skėnderbeut nė Evropė".
    Popullariteti i madh qė gėzoi vepra shpjegohet me dy arsye: e para lidhet me subjektin qė trajton, me figurėn e Skėnderbeut, e cila u bė e njohur dhe legjendare qysh nė kohėn e vet; e dyta qėndron nė forcėn dhe bukurinė e stilit me tė cilin ajo ėshtė shkruar, njė stil qė tė rrėmben.
    Historia e jetės dhe e bėmave tė Skėnderbeut ėshtė, nė rradhė tė parė, njė vepėr historike, por e shkruar nga njė dorė mjeshtri. Stili i gjallė dhe elegant me tė cilin e ka shkruar Barleti, e bėjnė atė njė vepėr edhe me vlerė letrare. Kėto vlera qėndrojnė nė gjuhėn e pasur dhe nė figuracionin e pasur, nė mjeshtėrinė plastike tė vizatimit tė figurės sė Skėnderbeut, nė frymėn patetike dhe vrullin tronditės qė pėrshkon tregimin, si dhe nė bukurinė, gjerėsine dhe lehtėsinė e frazės. Vepra e Barletit pėrshkruan historinė e luftrave heroike tė shqiptarėve, tė udhėhequr nga Skėnderbeu, kundėr hordhive osmane. Atė e pėrshkon nga fillimi nė fund ndjenja atdhetare, krenaria e autorit pėr vetitė luftarake tė popullit tė vet, dashuria dhe adhurimi pėr heroin, qė i dha emrin njė epoke tė tėrė nė historinė e popullit shqiptar.
    Vlera mė e ēmuar qė gjen Barleti te bashkatdhetarėt e vet, ėshtė dashuria pėr lirinė, pėr trojet amtare, vendosmėria pėr tė dhėnė edhe jetėn pėr mbrojtjen e tyre.
    Nuk ka gjė mė tė ēmuar pėr njeriun sesa atdheu, nuk ka detyrė mė tė shenjtė sesa lufta pėr ta mbrojtur atė nga i huaji. Kjo ėshtė njė nga idetė e mėdha tė veprės. Kryeni detyrėn ndaj atdheut, pėr tė cilin asnjėherė nuk duhet kujtuar se ėshtė derdhur gjak, se ėshtė luftuar sa duhet, sepse dashuria pėr tė ia kalon ēdo dashurie tjetėr, shkruan Barleti.
    Duke folur pėr qėndresėn e shqiptarėve gjatė shekullit XV, Barleti ka vėnė nė qendėr tė veprės sė vet protagonistin dhe heroin e saj qendror Gjergj Kastriotin. Kjo figurė ėshtė vizatuar me dashuri e ngjyra tė gjalla; ajo ėshtė dhėnė me tiparet qė ia njeh historia, pra gjithmonė nė frymėn e humanizmit e tė konceptit humanist pėr njeriun dhe luftėtarin e lirisė.
    Barleti e jep Skėnderbeun si personifikim tė heroit qė mishėron forcėn e njeriut, aftėsinė dhe bukurinė fizike e morale tė kėsaj krijese tė mrekullueshme, sipas botėkuptimit humanist. Figura e tij del madhėshtore, si njė hero legjendar, simbol i ēlirimtarit dhe i mbrojtėsit tė lirisė, prijės i njė populli luftėtar e trim , tė dashuruar deri nė dhembje me trojet e veta dhe me lirinė.
    Luftėtar i ashpėr dhe prijės me njė zemėr tė madhe njerėzore, madhėshtor dhe legjendar - e tillė tė mbetet nė mendje figura e heroi , skalitur si me daltė nga pena e Barletit.
    Nė veprėn "Historia e jetės dhe e bėmave tė Skėnderbeut„ autori mbron tė drejtėn e njė populli pėr tė jetuar i lirė, himnizon njeriun dhe forcėn e tij, heroizmin njerėzor dhe dashurinė e natyrshme pėr trojet e tė parėve.
    Duke qenė njė vepėr historike, libri i Barletit ka rėndėsinė pėr tė dhėnat dhe faktet qė sjell. Pa kėtė vepėr historiografisė pėr Skėnderbeun do t'i mungonin burimet e para, qė e kanė ushqyer dhe vazhdojnė t'a ushqejnė edhe sot. Nė disa raste, i rrėmbyer nga entuziazmi qė i shkakton kujtimi i ngjarjeve heroike qė pėrshkruan edhe urrejtja pėr pushtuesin, Barleti i zmadhon ngjarjet e‚ sidomos ndryshon shifrat e pjesėmarrėsve nė luftime. Por, prapėseprapė, nė thelb dhe nė frymėn e saj tė pėrgjithshme vepra i pėrmbahet sė vėrtetės historike.
    Me librin e tij Marin Barleti qėndron nė fillimet e letėrsisė shqiptare, e cila e nis udhėn e saj me njė vepėr tė pėrmasave tė mėdha. Kjo vepėr ėshtė shkruar nė latinisht, qė asokohe ishte gjuha e kulturės nė Evropė, por ajo i pėrket kulturės shqiptare, jo vetėm se ėshtė shkruar nga njė shqiptar, por se ėshtė bota shqiptare qė i ka dhėnė jetė kėtij argumenti madhėshtor tė kulturės sė hershme tė kėtij populli tė lashtė.

  14. #14
    i/e regjistruar Maska e ILMGAP
    Anėtarėsuar
    10-04-2009
    Vendndodhja
    In
    Postime
    2,791
    Sa prifterinj paguan Serbia dhe sa kisha nderton ajo?

    Sa hoxhallare paguan Serbia, dhe sa Xhamij i nderton Serbia!

    Qfar jeni duke bėrė ?

  15. #15
    Gjon Buzuku

    E Vjetėr


    E Bejtexhinjve

    E Rilindjes

    E Pavarėsisė

    Moderne

    Antike Greke





    Shkruaj nė forum
    pėr kėtė autor




    Autorėt e kėsaj periudhe

    Marin Barleti


    Gjon Buzuku


    Pjetėr Bogdani


    Pjetėr Budi


    Frang Bardhi







    Hyrje
    Gjon Buzuku ėshtė autori i parė i njohur deri mė sot i letėrsisė shqiptare. Veprat nė gjuhėn shqipe gjatė shekujve tė parė tė pushtimit osman janė tė pakta. Mė e vjetra prej tyre qė ka mbėritur deri nė ditėt tona, ėshtė "Meshari„ i Gjon Buzukut (1555). Kush ishte autori, nga ishte, ku punoi, mbi ē'baza arriti ta shkruante e ta botonte librin e vet, janė pyetje qė ende nuk kanė gjetur njė pėrgjigjje tė plotė. ndonjė gjė tė paktė qė dimė pėr jetėn e autorit, pėr vėshtirėsinė qė hasi, pėr punėn, qėllimin dhe pėr kohėn kur e shkroi ose e botoi veprėn e vet e mėsojmė vetėm nga pasthėnia e librit. Gjon Buzuku ishte njė prift katolik, njė famulltar i thjeshtė, qė, me sa duket, punoi nė Shqipėrinė e Veriut, jo larg vendit ku e botoi veprėn e tij ndoshta nė trevėn e Ulqinit e tė Tivarit. Siē na thotė vetė, veprėn e filloi mė 20 mars 1554
    Dhe e mbaroi mė 5 janar tė 1555, koha qė punoi pėr shqipėrimin, ose pėr botimin e saj nuk del e qartė.
    Libri, ashtu siē ėshtė sot, ka 188 faqe, i mungojnė 16 faqet e para, por edhe disa tė tjera nėpėr mes. Kėshtu qė, duke mos pasur as kopertinė, as faqen e parė, nuk dimė as titullin e tij tė vėrtetė dhe as vendin e botimit etj. Ėshtė kjo njė fatkeqėsi apo fatmirėsi, s'mund ta themi dot. Ndoshta, po t'a kishte kopertinėn ose edhe faqen e parė, libri mund tė ishte zhdukur, sepse, me sa duket, ka qenė nė listėn e atyre librave qė kane qenė ndaluar nga kisha katolike e Romės.
    Kėshtu qė janė zhdukur nga qarkullimi tė gjitha kopjet e tij dhe mbeti vetėm kjo qė ėshtė e gjymtuar. Kjo , ndoshta ėshtė arsyeja qė ajo sot gjendet vetėm nė njė kopje, tė fshehur e tė harruar qė i ka shpėtuar syrit tė inkuizicionit.
    Kopja qė gjendet, me sa duket ka qenė pėrdorur shumė. Veē fletėve tė grisura, nė shumė faqe anash ka shėnime e emra priftėrinjsh qė, me sa duket , e kanė pasur nėpėr duar.
    Pėrmbajtja e librit ėshtė fetare dhe kryesisht me pjesė liturgjie, pjesė qė lexohen e recitohen vetėm prej klerikėve nė shėrbesat kishtare. Pėrkthim i njė libri latinisht i shkruar me alfabetin latin. Pėr disa disa tinguj tė shqipes, si: q, gj, th, dh, z, x, etj; qė nuk i ka gjuha latine, autori pėrdor pesė shkronja qė kanė pėrngjasim me disa shkronja tė alfabetit cirilik. Gjuha e veprės ėshtė ajo e dialektit tė Shqipėrisė Veriore e Perėndimore. Kėtė alfabet do ta pėrdorin edhe autorėt pas tij, me ndonjė ndryshim tė vogėl.
    Pėrmbajtja e veprės dėshmon pėr pėrdorimin e shqipes nė shėrbesat fetare. Jemi nė kohėn kur nė Evropė kishte shpėrthyer lėvizja pėr t'u shkėputur nga kisha katolike e Romės, lėvizja qė njihet me emrin protestantizėm. Njė nga kėrkesat kryesore tė kėsaj lėvizje ishte qė shėrbesat kishtare tė bėhen nė gjuhėn amtare. Edhe Buzuku, me sa duket, ecėn nė kėtė rrugė, edhe pse kjo ėshtė nė kundėrshtim me urdhėrat e Vatikanit. Nga ato qė thotė nė pasthėnie, duket se Buzuku nuk hyri rastėsisht nė kėtė rrugė.
    Nė rrethanat qė ishin krijuar nė Shqipėri nga pushtimi osman, kisha katolike e Romės ishte e detyruar tė bėnte lėshime pėr t'i vėnė fre islamizmit tė popullsisė shqiptare. Kėtė gjė e kuptoi dhe e shfrytėzoi Buzuku, i nisur jo vetėm nga qėllime fetare por edhe atdhetare.
    I ndikuar nga idetė e lėvizjes protestante, Buzuku iu vu punės qe besimtarėt shqiptare shkrimin e shenjtė ta merrnin drejtpėrdrejtė nė gjuhėn amtare. Nga ana tjetėr, si atdhetar, ai desh tė bėnte dicka pėr popullin e vet dhe ėshtė i vetėdijshėm se me punėn e tij do t'i shėrbente popullit tė vet, jo vetėm pėr tė dėgjuar e kuptuar pėrmbajtjen e disa ceremonive kishtare, por edhe se ajo pėrbėn pikėnisjen e shkrimit tė gjuhės shqipe drejtuar masave shqiptare. Me veprėn e tij ai mundohej tė afirmonte individualitetin shqiptar. Vepra e Buzukut nuk ka vetėm meritė letrare, por ėshtė edhe njė hap i guximshėm kulturor, qė bėn pjesė nė luftėn e popullit shqiptar pėr ēlirim e pėrparim. Kėto probleme e kanė munduar pėr njė kohė tė gjatė autorin, prandaj ai shkruan nė pasthėnie <<…U Doni Gjoni, biri i Bdek Buzukut , tue u kujtuom shumė herė se gjuha jonė nukė kish gjo tė tė ndigluom (qė tė jetė dėgjuar) nse shkruomit shenjtė, nse dashunit nse botėse, sanė, desha me u dedigune pėrsa mujta me ditune, me zbritunė (me ndriēue) pak mendetė e atyne qė ndiglojinė …>>
    Tė ndriēojmė mendjet e njerėzve, pra ky ka qenė edhe njeri nga qėllimet pėr tė cilin e shqipėroi dhe botoi Buzuku veprėn e tij. Madje Buzuku ecėn edhe mė pėrpara. Nė Mesharin e tij gjendet dhe kjo lutje qė nuk gjendet nė asnjė meshar tė botės: Gjithė popullsinė e krishtene, ndėr Arbanit ata n'mortajet largo, ty tė lusmė. O Zot. Te Arbėria, pra aty i rreh zemra Buzukut. Nga tė gjitha kėto del qartė se me veprėn e Buzukut kemi njė vazhdimėsi tė kulturės shqipėtare dhe nė kushtet e vėshtira tė pushtimit osman, kulturė qė te humanistet u pėrfaqėsua me vepra kryesisht nė gjuhėn latine, qė ishte gjuha e kulturės sė kohės dhe qė u pasurua mė vonė me veprat e Budit, Bardhit, Bogdanit et , nė gjuhėn shqipe.
    Qė nga botimi deri mė 1740, gati dy shekuj Meshari ishte njė vepėr e humbur, njė vepėr e panjohur. Mė 1740, atė e zbuloi nė Biblotekėn e Propaganda Fides afėr Romės autori gjakovar Gjon Kazazi. Ky zbulim bėri bujė tė madhe, sepse ėshtė libri i parė nė gjuhėn shqipe. Pas kėsaj ēėshtja mbeti pėrsėri nė heshtje edhe pėr mė tepėr se njė shekull deri mė 190 , kur e rizbuloi arbėreshi Pal Skiroi po jo mė nė Biblotekėn Propagada Fides, por nė Biblotekėn e Vatikanit, nė Romė, ku gjendet edhe sot. Me 1932 libri u fotokopjua nė tri kopje, njėra nga tė cilat gjendet nė Biblotekėn tonė Kombėtare. Mė 1968 gjuhėtari ynė i shquar Eqerem Cabej, bėri njė botim shkencor tė veprės sė Buzukut, duke e shoqėruar me njė studim mė tė gjerė pėr gjuhėn dhe meritat e autorit.
    Gjuha e pasur e librit dhe drejtėshkrimi pėrgjithėsisht i ngulitur dėshmojnė se kjo vepėr duhet te jetė mbėshtetur nė njė traditė tė mėparshme tė shkrimit tė shqipes kishėtare, traditė qė rrebeshet e kohėrave tė vėshtira qė kaloi vendi ynė, me sa duket e kanė marrė me vehte. Por edhe libri i Buzukut krijoji padyshim njė traditė pėr autorė qė erdhėn pas tij. Tė shkruaje nė shqip njė libėr fetar nė njė kohė kur kjo gjuhė nuk ishte lėvruar si gjuhė kulture, nuk ishte e lehtė. Buzuku ia doli mbane veē tė tjerash edhe pse shfrytėzoi pasurinė e gjuhės pupullore si dhe mjaft fjalė tė lashta, qė ndoshta, i pėrkisnin traditės sė shkrimit tė shqipes para tij.
    Gjuha e veprės ka nė bazė tė folmen e Shqipėrisė Verilindore, por tė bie nė sy pėrpjekja pėr ta ngritur atė mbi dialektin nga ėshtė nisur. Nė veprėn e Buzukut gjejmė ndonjėherė edhe pjesė tė njė proze tregimtare, tė njė proze me vlera letrare, qė dallohet pėr mjeshtėrinė e pėrdorimit tė fjalės, dhe sigurinė e ndėrtimeve gjuhėsore pak a shumė tė qėndrueshme. Meshari i Buzukut ka rėndėsi shumė tė madhe pėr historinė gjuhės sė shkruar shqipe. Duke krahasuar gjuhėn e Buzukut me shqipen e sotme, vėrehen zhvillime tė ndryshme qė ka pasur gjuha jonė qė nga shekulli XVI e deri mė sot, gati pėr pesė shekuj.

  16. #16
    Pjetėr Budi

    E Vjetėr


    E Bejtexhinjve

    E Rilindjes

    E Pavarėsisė

    Moderne

    Antike Greke





    Shkruaj nė forum
    pėr kėtė autor




    Autorėt e kėsaj periudhe

    Marin Barleti


    Gjon Buzuku


    Pjetėr Bogdani


    Pjetėr Budi


    Frang Bardhi







    Hyrje
    Pjetėr Budi ėshtė njė nga figurat mė tė shquara tė botės shqiptare pėr kohėn kur jetoi. Ai u pėrket atyre klerikėve, qė u dalluan pėr njė veprimtari tė dendur atdhetare. Ishte organizator dhe udhėheqės i masave popullore nė luftėn pėr ēlirim nga zgjedha osmane, pėrkthyes dhe krijues origjinal nė fushėn e letrave shqiptare pėr tė mbrojtur identitetin etnik e kulturor tė pupullit tonė. Pėr jetėn veprimtarinė dhe formimin e tij intelektual nuk kemi shumė tė dhėna tė drejtpėrdrejta. Edhe ato qė dimė, i nxjerrim kryesisht nga thėniet e veta nė librat qė botoi, veēanėrisht nga letra latinisht qė i dėrgoi mė 1621 njė kardinali tė quajtur Gocadin. Kjo letėr ėshtė njė dokument me rėndėsi tė veēantė jo vetėm pėr jetėn dhe personalitetin e autorit, por edhe pėr gjendjen e vendit nė atė kohė, dhe mbi tė gjitha ajo ėshtė njė program i plotė pėr organizimin dhe zhvillimin e luftės sė armatosur kundėr pushtuesit. Nė kėtė letėr Budi pas hyrjes bėn edhe njė autobiografi tė shkurtėr , nėpėrmjet sė cilės mėsojmė dicka tė sigurt pėr jetėn e tij.
    Lindi nė Gurė tė Bardhė tė Matit me 1566 nga njė familje e dėgjuar dhe e vjetėr. Mėsimet e para dhe formimin e tij intelektual e mori nė vend, pranė disa ipeshkevet tė ndryshėm, deri nė moshėn 21-vjeēare. Mė 1587 u caktua meshtar dhe shėrbeu si famulltar i thjeshtė pėr 12 vjet nė Kosovė dhe me vonė 17 vjet tė tjerė si zėvendės i pėrgjithshėm i dioqezave tė Serbisė. Gjatė viteve 1516-1522 bėri disa udhėtime nė Itali, kryesisht pėr qėllime atdhetare si dhe pėr tė botuar veprat e tij. U mbyt nė dhjetor tė vitit 1622 duke kaluar Drinin, por vdekja e tij nuk ndodhi aksidentalisht; atė e shkaktuan qarqet anti shqiptare, qė shikonin tek Budi njė atdhetar tė flaktė dhe njė nga organizatorėt e luftės sė popullit pėr ēlirim nga zgjedha e huaj. Kėtė e vėrteton mė sė miri aktakuza me tė cilėn hidhet nė gjyq personi qė thuhet se e shkaktoi kėtė vdekje dhe aktet e gjyqit pėrkatės. Nė kėtė mėnyrė Budi ėshtė njė nga martirėt e parė tė kulturės shqiptare.
    Gjatė 29 vjetėve qė shėrbeu nė vise tė ndryshme, i veshur me petkun e klerikut, Pjetėr Budi u shqua edhe pėr njė veprimtari tė dendur atdhetare. Ai gjithė jetėn dhe energjitė e tij ia kuhstoi ēlirimit tė vendit. Hartoi plane pėr dėbimin e pushtuesit dhe u pėrpoq tė siguronte edhe ndihma nga Vatikani e nga vende tė tjera. Ai bėnte pjesė nė atė shtresė tė klerikėve, qė u lidhėn me krerėt e fiseve shqiptare dhe iu kundėrvunė jo vetėm sundimit tė egėr osman, por edhe Vatikanit, kur ishte fjala pėr ēlirimin e vendit nga zgjedha e huaj dhe ruajtjen e vetėdijes kombėtare tė popullit shqiptar. Clirimin dhe shpėtimin e vendit Budi, e shikonte te fshatarėsia e lirė, sidomos te malėsorėt, tė cilėt nuk u pajtuan asnjėherė me pushtimin dhe e vazhduan me ngulm qėndresėn e tyre.
    Siē del nga letra qė i dėrgoi Gocadinit, misioni kryesor pėr tė cilin ai shkoi mė 1621nė Romė, ishte qė tė bėhej zėdhėnės i kėrkesave tė shqiptarėve dhe tė kėrkonte ndihma. Letra e tij ėshtė njė projekt i njė kryengritjeje tė armatosur qė njė klerik ia drejton njė kardianli dhe organeve tė administratės kishtare pėr tė kėrkuar ndihmė pėr popullin e tij, qė tė ēlirohej nga zgjedha e huaj. Ndėr tė tjera shkruan: "Kur u nisa prej kėtyre vendeve, fort m'u lutėn ata kryetarė fisesh, si dhe disa kryetarė myslymanė, qė t'ia shfaqja Papės ose ndonjė princi tjetėr kėtė dėshirė tė tyre e t'u lutesha qė tė na sigurojnė mbrojtje e ndihmė … pėr t'u ēliruar. Dhe jo vetėm tė krishterėt, por edhe tė parėt e myslimanėve… Tė gjithė duan tė dalin njė herė e mirė prej kėsaj gjendjeje tė mjeruar ose tė vdesin me armė nė dorė. Grushti qė do tė marrė Turqia kėtu, do tė jetė ndihmė edhe pėr polakėt„ .
    Por shpresat e tij, si gjithmonė, mbetėn tė zhgėnjyera. Megjithatė, ai asnjėherė nuk u ligėshtua. I dėshpėruar nga mosrealizimi i planeve tė tij, iu vu punės pėr tė pėrkthyer e botuar veprat e veta nė gjuhėn shqipe. Budi ėshtė i pari nga klerikėt qė do tė thotė se perėndia nuk e degjon atė qė i lutet nė gjuhė tė huaj, atė qė pėrsėrit vetėm fjalė boshe pa i kuptuar ato qė thotė. Me kėmbėngulje dhe pėrpjekje tė mėdha arriti qė mė 1618 tė botonte nė Romė veprėn e parė "Doktrina e krishtenė„ dhe mė 1621 dy veprat e tjera "Rituali roman" dhe "Pasqyra e tė rrėfyemit". Veprat e Budit janė kryesisht pėrkthime ose pėrshtatje tė lira tekstesh fetare, por qėllimi i botimit tė tyre ėshtė, nė radhė tė parė, qėllim komėtar. Ato do t'u shėrbenin klerikėve nė Shqipėri pėr ngritjen e tyre profesionale nė shėrbesat fetare, por mė tepėr do t'i shėrbenin ruajtjes sė gjuhės shqipe, qė shprehte nė atė kohė shtyllėn kryesore tė kombėsisė, do t'u shėrbenin pėrpjekjeve pėr ēlirimin e vendit, zhvillimit e pėrparimit tė arsimit dhe kulturės sė popullit shqiptar, qė ky tė mos mbetej mė prapa se popujt e tjerė. Pėr qėllimin dhe rėndėsinė e tyre autori ėshtė i vetėdijshėm kur thotė se librat shqip do t'i shėrbenin kur tė kthehej nė viset e Shqipėrisė pėr tė pregatitur kryengritjen e pėrgjithshme dhe pėr tė fhsehur nė sy tė pushtuesėve kėtė veprimtari tė lartė kombėtare. Po tė studjohen me kujdes veprat e Budit, duket qartė se shpesh herė ai del jashtė tekstit origjinal nga pėrkthen dhe pėrshkruan doke e zakone shqiptare, tė cilat janė krijime origjinale nė prozė. Kjo gjė bie mė tepėr nė sy nė veprėn "Pasqyra e tė rrėfyemit", qė ka njė rėndėsi tė veēantė edhe pėr historinė e etnografinė. Nė faqet e fundit tė veprės autori ka vendosur njė letėr tė gjatė, afro 70 faqe ku shkruan plot dashuri pėr atdheun e popullin dhe ankohet pėr mungesėn e shkollave dhe pėr klerin qė nuk pėrpiqej t'u hapte sytė bashkatdhetarėve. Deri mė sot letra ėshtė konsideruar si proza e parė origjinale nė letėrsinė shqiptare, qė buron drejtpėrdrejtė nga zemra e njė atdhetari. Kjo e bėn Budin shkrimtarin e parė tė letėrsisė shqiptare qė lėvroi prozėn origjinale. Nė kėtė letėr pasqyrohen elemente tė jetės shqiptare tė kohės dhe ndihet shqetėsimi i klerikut patriot pėr fatet e popullit e tė gjuhės sė tij amtare. Budi pėrshkruan traditat e zakone shqiptare, por, mbi tė gjitha, ndalet nė gjendjen e mjeruar ku e ka hedhur pushtimi i huaj dhe padija e popullit tė vet. Pėr kėtė gjendje ai akuzon edhe bashkėatdhetarėt e vet "djesitė„ e "leterotetė„ (dijetarėt e letrarėt), qė u vjen dore ta ndihmojnė popullin pėr tė dalė nga kjo gjendje, por qė nuk po bėjnė asgjė…
    Proza e Budit dėshmon jo vetėm pėr idetė pėrparimtare, por edhe pėr aftėsitė e tij letrare. Edhe pse nė tė ndihet ndikimi i leteraturės kishtare latine, ai ėshtė munduar t'i japė gjuhės shqipe njė shprehje e formė tė bukur, duke shfrytėzuar pasurinė e gjuhės popullore dhe frazeologjinė e saj tė pasur.
    Faqe me rėndėsi nė krijimtarinė e Budit pėrbėjnė vjershat e tij. Para tij njohim vetėm njė vjershė tė shkurtėr me 8 vargje, tė shkruajtur nga arbėreshi Matrėnga, kurse Budi na ka lėnė 23 vjersha me mbi 2.300 vargje, prandaj me tė drejtė ai mund tė quhet nismėtari i parė i vjershėrimit shqip.
    Vjershat e Budit kryesisht janė tė pėrshtatura nga latinishtja e italishtja, vetėm pak janė origjinale. Ėshtė e vėrtetė se nė hartimin e tyre nuk kemi njė frymėzim e teknikė tė lartė, por vihet re njė pėrpjekje serioze pėr ta pasuruar gjuhėn shqipe edhe me krijime qė synojnė tė shprehin nė vargje tė bukurėn nė artin e fjalės shqipe.
    Nė njėrėn prej tyre, nė formėn e njė pyetje retorike, poeti shpreh ndjenjėn e trishtimit dhe tė kotėsisė qė e pushton kur mendon se tė gjithė njerėzit i rrėmben vdekja:

    "Ku janė ata pleq bujarė,
    qė qenė pėrpara ne,
    e ata trima sqimatarė,
    tė shpejtė si rrufe?„

    Pengesė serioze pėr zhvillimin dhe pėrparimin e vendit dhe tė kulturės kombėtare, pėrveē pushtuesit osman, Budi, shikonte edhe klerikėt e huaj, qė shėrbenin nė famullitė shqiptare. Kėta, duke shpifur e duke pėrēmuar vlerat kombėtare tė popullit tonė, cėnonin sedrėn e shqiptarėve, mundoheshin t'i pėrēanin ata dhe tė dėmtonin pėrpjekjet e tyre pėr ēlirim. Nė kėto rrethana, Budit iu desh tė luftonte nė disa fronte: edhe kundėr pushtimit tė huaj, edhe kundėr Vatikanit e tė dėrguarve tė tij nė Shqipėri. Prandaj mė 1622 organizoi njė mbledhje tė tė gjithė klerikėve shqiptarė tė zonės sė Shkodrės, Zadrimės, e Lezhės dhe i bėri tė betoheshin e tė nėnshkruanin njė vendim se nuk do tė pranonin kurrė klerikė tė huaj. Rrjedhimet e kėtij vendimi tė guximshėm u dukėn shpejt. Forcat kundėrshtare u bashkuan nė njė front tė pėrbashkėt, duke pėrdorur si mjet valėt e rrėmbyeshme tė Drinit, pėr ta eleminuar Budin nė njė ditė tė dhjetorit tė vitit 1622.
    Jeta e Budit ėshtė njė jetė kushtuar fund e krye ēėshtjes shqiptare. Programi fisnik i gjithė kėsaj veprimtarie atdhetare mund tė pėrmblidhen nė kėto fjalė qė shkroi me dorėn e tij: "…aqė sa munda luftova me gjithė zemėr jo pėr qishdo lakmi e lavdi tė mrazėt, po me njė tė madh dėshirė pėr ndihmė tė patries e tė gjuhės sonė„ .
    Figura e Pjetėr Budit ngrihet si shembull heroizmi e vetėmohimi pėr vendin dhe popullin e vet, duke u bėrė nė disa drejtime pararendės i rilindėsve.

  17. #17
    Frang Bardhi

    E Vjetėr


    E Bejtexhinjve

    E Rilindjes

    E Pavarėsisė

    Moderne

    Antike Greke





    Shkruaj nė forum
    pėr kėtė autor




    Autorėt e kėsaj periudhe

    Marin Barleti


    Gjon Buzuku


    Pjetėr Bogdani


    Pjetėr Budi


    Frang Bardhi







    Hyrje
    Autori i tretė i rėndėsishėm i letėrsisė sė vjetėr shqiptare ėshtė Frang Bardhi. Midis autorėve tė tjerė tė kėsaj periudhe, Bardhi zė njė vend tė vecantė. Duke ndjekur vazhdėn e paraardhėsve nė veprimtarinė atdhetare, nė fushėn e krijimtarisė letrare i kalon caqet e pėrkthimeve fetare. Ai kishte interesa mė tė gjera. Bardhi bėri edhe pėrkthime fetare, por ato mbeten tė pabotuara dhe
    humbėn, prandaj ai ka hyrė nė historinė e kulturės sonė kombėtare si leksikografi i parė shqiptar, si historian, folklorist e etnograf. Bardhi studiohet nė historine e letėrsisė sonė me dy vepra oigjinale: "Fjalori latinisht-shqip„ dhe "Apologjia e Skėnderbeut„. Kėto vepra e lidhin atė mė tepėr me humanizmin shqiptar sesa me traditėn e letėrsisė fetare tė shekujve XVI-XVII.
    Edhe pėr jetėn e Bardhit dhe pėr veprimtarinė e tij kemi pak tė dhėna. Lindi nė Kallmet tė Zadrimės mė 1606. Ai sikurse edhe Budi, krenohej qė i perkiste njė familjeje pjestarėt e sė cilės nuk u rreshtuan me pushtuesit.
    Studimet i kreu nė Itali, nė kolegjin e Loretos dhe pastaj nė atė tė Propaganda Fides. Me 1635 u emėrua peshkop i Sapes ( Zadrimė ). Nė veprimtarinė e tij politike Bardhi do te jetė nė rradhėt e para tė atdhetarėve qė i pėrkushtohen luftės pėr t'u cliruar nga zgjedha e huaj, zhvillimit dhe pėrparimit tė vendit dhe tė gjuhės shqipe.
    Gjendja e mjeruar e popullit nėn sundimin e egėr osman, dėshira dhe pėrpjekjet pėr t'a ndihmuar atė qė tė shpėtonte nga kjo robėri, ishin shqetėsime qė e mundonin vazhdimisht Bardhin. Kjo duket edhe nė relacionet qė i dėrgonte herė pas here Papės. Ja si shprehet nė relacionin e vitit 1641 pėr rėndimet dhe poshtėrimet qė u bėheshin fshatarėve shqiptarė, sidomos tė krishterėve, nga arbitrariteti i feudalėve turq: "Dhjetė ose pesėmbėdhjetė turq bashkohen dhe kalojnė nėpėr shtėpitė e krishterėve dhe hanė e pinė sa tė kenė oreks, gjithė ditėn gjithė natėn pa paguar asgjė. Ai i shkreti nuk mund tė thotė se nuk ka bukė, verė, mish e tagji pėr kuajt e tyre, sepse ia pėrmbysin shtėpinė dhe e rrahin egėrsisht. Po nuk pati, duhėt tė lerė peng rrobat e trupit pėr tė ngopur lakmitė e tyre tė mbrapshta …"
    Relacionet e tij kanė edhe mė shumė tė dhėna tė tjera pėr gjendjen shpirtėrore tė popullit, pėr zakonet, traditėn e tij etj. Ashtu si edhe Budi, madje qė nė hapat e parė tė jetės sė vet, si misionar i fesė, Bardhi hyri nė konflikt tė hapur me klerin e huaj, madje edhe me ungjin e vet, Gjergj Bardhin, tė cilin edhe do ta padise si njė nga shkaktarėt e vullnetshėm tė mbytjes sė Budit. Konflikti do tė ishte aq i ashpėr sa me njė letėr drejtuar Vatikanit vetėm 4-5 vjet pasi kishte ardhur nė Zadrimė, do tė shkruante: "Nė qoftė se do tė shpėtoj i gjallė nga telashet qė mė shkakton kryepeshkopi, qoftė ai vetė, qoftė me anėn e zotėrinjve turq, do tė vij nė Romė, pėr t'i treguar tė gjitha dhe pėr tė kėrkuar ndihmė.
    Bardhi e shikonte detyrėn e peshkopit jo thjesht si tė njė misionari kishėtar, por edhe tė pregatiste tė rinj shqiptarė tė shkolluar e t'i vinte fre dėrgimit tė misionarėve tė huaj nė viset shqiptare. Ai kėrkonte klerikė tė arsimuar
    shqiptarė, qė t'u hiqeshin nga duart misionarėve tė huaj shkollat qė ishin hapur nė vendin tonė pėr qėllimet e tyre tė mbrapshta. Ai vetė, kishte nxitur dhe dėrguar pėr studime nė Itali, klerikė tė vendit, tė cilėt do tė merrnin dorė drejtimin e kėtyre shkollave.
    Vitet e fundit tė jetės sė Bardhit nė vend qė tė ishin vite pune nė lėmin e gjuhėsisė e tė letėrsisė shqipe dhe tė lėvizjes shqiptare pėr t'u ēliruar, siē pritej prej hartuesit tė fjalorit tė parė tė shqipes, pėrmbledhėsit tė parė tė folklorit tė parė tė shqipes, prej mbledhėsit tė parė tė folklorit tonė dhe prej mbrojtėsit erudit tė shqiptarisė sė Skėnderbeut, ishin vite lufte kundėr pushtimit tė huaj, ashtu edhe kundėr synimeve tė kishės katolike tė Romės, vite qė e lodhėn shumė. Duke u gjendur nė pellgun e kundėrshtimeve dhe tė intrigave qė u thurren kundėr tij mė nė fund u dorėzua, nė mos drejpėrdrejt, tėrthorazi. Vdiq fare i ri, nė moshėn 37-vjeēare, nė njė kohė kur mund tė ndihmonte shumė pėr zhvillimin dhe pėrparimin e vendit e tė kulturės shqiptare.
    Megjithatė Bardhi mbetet njė nga figurat mė tė shquara tė kulturės shqiptare pėr kohėn kur jetoi. Ai na la trashėgim dy vepra madhore "Fjalorin latinisht-shqip„ dhe "Apologjja e Skėnderbeut„. "Fjalorin latisht-shqip„ Bardhi e shkroi qė kur ishte student dhe e botoi mė 1635 nė Romė. Autori thotė se e shkroi kėtė vepėr qė t'i ndihmonte "…gjuhės sonė qė po bdaret e po bastardhohet sa me parė tė ve …„ Bardhin e brente kėshtu shqetėsimi si ta ruante gjuhėn shqipe qė tė mos prishej e tė mos humbiste me tė kaluar tė kohės nė kushtet e pushtimit osman, dhe nga ana tjetėr t'u shėrbente edhe klerikėve katolike shqiptarė qė nuk dinin gjuhėn latine. Fjalori pėrmban rreth 2.500 fjalė shqipe. Krahas fjalėve, jepen edhe togfjalėsha qė tregojnė pėrdorimin e tyre. Nė kėtė fjalor pėr herė tė parė gjuha shqipe ballafaqohet me njė gjuhė tė pėrpunuar, siē ishte gjuha latine nė atė kohė.
    Pėrkthimi nė shqip mbėshtetet kryesisht nė gjuhėn popullore, nė fondin kryesor tė gjuhės sonė, por shpeshherė Bardhi sjell nė pėrdorim edhe shume fjalė tė lashta. Me kėtė vepėr zė fill leksikologjja shqiptare, ndaj me tė drejtė Bardhi quhet edhe leksikologu i parė nė historinė e gjuhės shqipe.
    Nė fund tė fjalorit, nė njė shtojcė, autori ka perfshirė edhe material gjuhėsor, si; emra mashkullore e femėrorė, emra farefisnie, emrat e qyteteve dhe tė kėshtjellave kryesore tė Shqiperisė, parafjalė, pasthirrma, disa mėnyra tė pėrshėndeturi si dhe njė dialog tė shkurtėr.
    Por kjo vepėr i hapi rrugė dhe njė dege tjetėr tė dijes shqiptare, folkloristikės sonė, sepse nė tė jane pėrfshirė edhe 113 proverba, shumica origjinale dhe vetėm pak tė pėrkthyera. Edhe nė zgjedhjen e tyre autori niset nga qėllime tė qarta patriotike. Ndėr kėto proverba, interes tė veēantė kanė ato qė dėshmojnė pėr vetitė e bukura morale tė popullit tonė, veēanėrisht ato qė shprehin urrejtjen pėr pushtuesin, si : "Tek shkel turku, nuk mbin bar„ etj.
    Nė fjalorin e tij ka pėrdorur alfabetin latin, pothuajse njėlloj si Buzuku e Budi, me ndonjė ndryshim tė vogėl, ēka tė bėn tė mendosh se duhet tė ketė njohur veprat e tyre.
    Vepra tjetėr e njohur e Bardhit ėshtė "Apologjia e Skėnderbeut", botuar latinisht nė Venedik mė 1636. Titulli i saj i plotė ėshtė: "Gjergj Kastrioti epirotas, i quajtur zakonisht Skėnderbe, princ trim mbi trima dhe i pathyeshem i shqiptareve, u kthehet bashkėatdhetarėve dhe atdheut tė tij prej Frang Bardhit". Vepra nė tė vėrtetė ėshtė njė apologji (mbrojtje) qė i bėn autori Skėnderbeut, si bir dhe hero i popullit shqiptar, prandaj edhe ėshtė quajtur Apologjia e Skėnderbeut. Kėtė vepėr autori e ka shkruar pėr 15 ditė, nė kulmin e zemėrimit, nė rrugė e sipėr, kur po kthehej nė Shqipėri pėr tė hedhur poshtė mendimet e pathemelta tė njė peshkopi boshnjak, qė i mohonte Skėnderbeut prejardhjen shqiptare. Mė 1631 boshnjaku Tomko Marnavici kishte botuar njė libėrth ku pretendonte se Skėnderbeu nuk ishte me origjinė shqiptare, por boshnjake, madje nga familja e Marnaviēėve. kjo rrethanė i jep veprės njė frymė tė mprehtė polemike dhe njė stil energjik.
    Kėtė falsifikim Bardhi e quan tė "kobshėm„ dhe ai iu vu punės pėr kėtė vepėr, se, po tė heshtte, i dukej sikur do tė tradhėtonte veten dhe atdheun. Pra , ėshtė ndjenja atdhetare ajo qė e bren pėrbrenda autorin. Por fuqia e mendjes dhe e punės sė tij bėhet mė e madhe kur kjo ndjenjė pėrkon me drejtėsinė e ēėshtjes qė mbron. Bardhi do t'i japė popullit tė vet atė qė i pėrket, duke pasur parasysh mė tepėr tė vėrtetėn se sa atdheun, ashtu sic nuk do t'i lejonte vetes tė rrėmbente njė populli tjetėr atė ēka i pėrket atij. Dashuria e tij pėr atdheun fisnikėrohet aq sa ėshtė e lartė edhe madhėshtore ideja dhe ndjenja e sė vėrtetės "Unė e mora pėrsipėr kėtė barrė, - thotė Bardhi, - jo pėr ndonjė arsye tjetėr, veē qė tė qes para syve tė tu
    (lexues) tė vėrtetėn lakuriqe, tė panjollosur, sepse kjo s'ka nevojė tė lyhet e tė stoliset me fjalė tė bukura edhe tė rrema".
    Dashuria pėr atdheun, pėr tė vėrtetėn, pėr popullin, pėr historinė dhe heroin e tij, pėr gjuhėn dhe traditat e larta janė idetė themelore qė pėrshkojnė fund e krye veprėn. Mendjemprehtėsia, kultura, horizonti i gjerė dhe aftėsia pėr t'i pėrdorur me mjeshtėri argumentet janė karakteristika dalluese tė veprės dhe tė vetė autorit.
    Pėr tė mbrojtur shqiptarėsinė e Skėnderbeut autori niset nga argumente tė sigurta dhe tė shumta historike, pa nėnēmuar gojėdhėnat. Ai zotėron plotėsisht metodėn e shkencės historike tė kohės dhe vlerėson e krahason nė mėnyrė kritike burimet historike. Pėrveē kaq e kaq historianėve nė zė qė sjell si argumente nė mbrojte tė tezės sė vet tė drejtė, Bardhi si njė njohės dhe mbledhės i i traditės gojore popullore, pėr tė vėrtetuar shqiptarėsinė e Skėnderbeut, shfrytėzon me mjeshtėri tė rrallė gojėdhėnat dhe faktin qė emri i Skėnderbeut dhe kujtimi i tij rrojnė tė gjalla nė ndėrgjegjen e popullit.
    "Vazhdimisht gjer nė ditėt e sotme, - shkruan autori, - bashkėkohėsit tanė flasin pėr tė dhe kėndojnė me zė tė lartė trimėrinė e tij nėpėr gostitė… dhe e quajnė Skėnderbeun tonė me emrin "Kuēedra e Arbrit", d.m.th. dragoi i Epirit. Dhe sa herė qė shqiptohen kėto fjalė, kuptohet vetėm Skėnderbeu".
    Ndjenja patriotike, dashuria pėr popullin dhe vendin e vet, krenaria pėr tė kaluarėn e tij tė lavdishme dhe admirimi pėr heroin qė ēuditi botėn me trimėrinė e tij pėrshkojnė gjithė veprėn. Kėto pėrcaktojnė edhe disa cilėsi tė stilit tė autori , si: patosin e ngritur, frazėn e gjatė dhe tė ngjeshur, gjuhėn e mprehte plot thumba, pėr tė hedhur poshtė fallsifikimet e kundėrshtarit etj. Kėto tipare e bėjnė veprėn jo thjesht njė polemikė historike, por njė libėr me vlera letrare. Njeri me kulturė tė gjerė dhe mendje tė mprehtė, Frang Bardhi, duke vazhduar traditėn e Barletit nė historiografinė shqiptare dhe duke hapur rrugė nė fushėn e leksikograisė e tė gjurmimeve etnografike, me veprėn e tij u bė njė figurė e shquar e kulturės shqiptare tė shekullit XVII.

  18. #18
    Martin Segoni - Njƫri Ndƫr Autorƫt E Parƫ Qƫ Shkroi Biografinƫ E Gj. K. Skƫnderbeut

    --------------------------------------------------------------------------------

    MARTIN SEGONI - NJĆ‹RI NDĆ‹R AUTORĆ‹T E PARĆ‹ QĆ‹ SHKROI BIOGRAFINĆ‹ E GJERGJ KASTRIOT SKĆ‹NDERBEUT NĆ‹ VITIN 1481

    Dorėshkrimet e M. Segonit i shfrytėzuan Barleti, Frangu, Biēikemi, Muzaka

    Anisa Papleka

    Pėr tė ndriēuar nė pėrgjithėsi, njė epokė tė caktuar apo njė personalitet tė veēantė, tė shquar nė histori, siē ėshtė Gjergj Kastrioti-Skėnderbeu, domosdo duhet mbėshtetur nė burime dokumentare qė ruhen nėpėr arkiva tė ndryshme, qofshin ato tė botuara, pjesėrisht tė botuara apo tė pabotuara; tė cilat janė si njė hallkė ndėrlidhėse nė mes historisė kombėtare shqiptare, me historinė e vendeve tė Ballkanit, Lindjes sė Afėrme dhe Evropės nė veēanti. Shumė herė, njė gjė e tillė ėshtė e pamundur, pėr shkak tė mungesės sė burimeve tė shkruara; por nė raste tė caktuara, edhe kur ato ekzistojnė, faktori njeri, me veprimet e tij, tė njėanshme, tendencioze dhe tė mbrapshta, ka bėrė qė shumė fakte, ngjarje e data, tė shtrembėrohen, tė keqinterpretohen, deri nė skajshmėri ekstreme, pėr qėllime tė caktuara.

    Ballafaqimi i studiuesve me raste tė tilla ėshtė i shpeshtė, shkakton vėshtirėsi tė shumta dhe herė-herė krijon rrėmujė tė vėrtetė, duke nxitur debate tė ashpra, pėr saktėsimin dhe vlerėsimin kritik tė njė burimi a dokumenti, i cili ėshtė botuar e ribotuar nė edicione tė ndryshme. Ć‹shtė tashmė e njohur se botimi i parė i njė burimi zakonisht shfrytėzohet, nga studiues e krijues tė fushave tė ndryshme, si akt i kryer, d.m.th., i saktė dhe preciz, pa pasur mundėsi qė tė konsultojnė burimin e dorės sė parė, pėrkatėsisht origjinalin, respektivisht tė krahasojnė dhe ballafaqojnė, atė qė u ėshtė servirur, me dorėshkrimin apo dokumentin e vėrtetė.

    Kohėve tė fundit ėshtė shkruar disa herė se janė zbuluar dorėshkrimet e Martin Segonit nga Agostino Petrusit! Pohime tė tilla kanė bėrė disa historianė, tė cilėt kanė shfrytėzuar burime tė tėrthorta, pa u thelluar nė studime dhe kėrkime shkencore, duke mos pasur nė dorė asnjė nga dorėshkrimet e M. Segonit, pos atyre gjėrave qė kanė botuar /servirur/ tė tjerėt dhe kryesisht sllavėt, duke u shtuar kėtyre edhe hipotezat e tyre fantastike, tė cilėve si duket u duhet treguar ajo pėrralla "e fėmijėve me dhėmbė tė arit".

    Dorėshkrimet e Martin Segonit kanė qenė tė njohura dhe tė botuara, kėshtu qė nuk kishte nevojė qė ato "tė zbuloheshin" nė ndonjė arkiv ose bibliotekė, ngase pėr to dihej, tė paktėn qė nga viti 1522, kur ato i boton nė veprėn e tij: Ioannis Cuspiniani, De Caesaribus atque Imperatoribus Romanis opus insigne..., Vienae: Ioannes Singrenius Chalcographus. Cum gratia et priuilegio Imperiali ac Regio. 1522; por me emėr tjetėr, pėrkatėsisht tė Felice Petantio, qė nė tė vėrtetė ėshtė kroati Feliks Petanēiq. Kroati F. Petanēiq boton me emrin e tij disa nga dorėshkrimet e Martin Segonit, me titull: "De Itineribus in Turciam libellus". Ndonjė historian, duke mos njohur F. Petanēiqin dhe veprat e tij, pohon se ai ishte austriak!!! Gjė qė ngatėrron edhe mė shumė tė vėrtetėn pėr dorėshkrimet e M. Segonit.


    Studimet dhe shkrimet e autorėve tė ndryshėm pėr M. Segonin mund tā€˜i kategorizojmė nė tre grupe, duke pasur pėr kriter qėndrimet e tyre, posaēėrisht ndaj dorėshkrimeve tė tij. Nė grupin e parė bėjnė pjesė tė gjithė ata autorė, tė cilėt nuk dėshirojnė tė pranojnė se dorėshkrimi i botuar nga Feliks Petanēiq ėshtė plagjiat, pėrkatėsisht pėrvetėsim i punės sė Segonit, duke fshirė vetėm emrin e autorit tė vėrtetė [M. Segonit] dhe duke vėnė emrin e tij; nė grupin e dytė mund tė llogarisim ata autorė, tė cilėt vėnė nė dyshim dorėshkrimet e M. Segonit, si p.sh., K. Frashėri nė veprėn e tij "Skėnderbeu", Tiranė, 2002, f. 11, referenca nr. 2, duke pohuar se: "prifti italian i fundit tė shek. XVI nuk ėshtė pėrkthyes /ėshtė fjala pėr S. Razzin/ por autor (...) dhe e ka hartuar pėrmbledhjen duke u mbėshtetur te M. Barleti, tė cilin na ka servirur si vepėr origjinale tė M. Segonit" e disa tė tjerėve, tė cilėt as nuk kanė arritur tė konsultojnė dorėshkrimet origjinale e as tė studiojnė literaturėn dhe studimet e botuara qė nga fillimi i shekullit XVI e deri mė sot; si dhe grupin e tretė, tė cilėt, duke shfrytėzuar dorėshkrimet origjinale dhe ato tė pėrkthyera, mbėshtesin autorėsinė e M. Segonit.

    Ć‹shtė menduar se studimi i Agostino Petrusit, "Martino Segono di Novo Brdo vescovo di Dulcigno. Un umanista serbo-dalmata del trado Quatrocento. Vita e opere", Romė, 1981, fasc. 128-130, tė "Studi Storici" i botuar post-mortum, pėrfundimisht i ka zgjidhur tė gjitha dilemat dhe problemet si pėr figurėn e ipeshkvit Martin Segoni, ashtu edhe pėr dorėshkrimet e tij! Megjithatė, A. Petrusi, pėrkundėr njė pune tė ēmuar, tė vėllimshme dhe mjaft serioze, duke pėrdorur kritere shkencore dhe metodat e reja hulumtuese kritike, nuk ka arritur tė bėjė shumė, pėrkatėsisht, nuk ka arritur tė zbėrthejė enigmėn e personalitetit tė Martin Segonit dhe veprės sė tij nė dorėshkrim. Ky ėshtė njėri nga shkaqet qė disa historianė, kryesisht shqiptarė dhe sllavė, nxjerrin pėrfundime tė gabuara si pėr M. Segonin, ashtu edhe pėr veprėn e tij.


    Kush ėshtė ipeshkvi i Ulqinit, dr. Martin Segoni dhe pėrkatėsia e tij kombėtare

    Pėr jetėn dhe veprėn e ipeshkvit Martin Segoni, nuk ka shumė tė dhėna. Nuk dihet me saktėsi viti i lindjes, por vendlindja ėshtė Novo Brda. Mund tė pohojmė me siguri se i ati tij quhej Joanini de Segonis dhe ishte banues nė Novo Brda tė Kosovės.

    Nė lidhje me pėrkatėsinė e tij kombėtare, Martin Segoni flet vetė dhe nuk lė vend pėr hamendėsime, edhe pse historianėt shqiptarė e serbė pėrpiqen qė ta pėrvetėsojnė atė si autor tė tyre. Nė dorėshkrimin origjinal autograf qė ruhet nė Bibliotekėn Ambrosiana tė Milanos, nė fillim tė dorėshkrimit ai shkruan: "Opusculum reverendi domini Domini Martini de Segonis natione Catharensis origine autem Serviani ex Novomontio aliter Novobardo dicto Dei gratia episcopi Olchinensis". (Mss. Q. 116, f. 157v). Nga ky pohim ėshtė e qartė qė ai ishte me prejardhje nga Kotorri, pra nuk ishte shqiptar. Nuk mund tė ishte as serb, sepse pėrndryshe do tė ishte i ritit ortodoks. As prindėrit e tij nuk mund tė kenė qenė tė ritit ortodoks, sepse po tė ishte kėshtu, sipas tė Drejtės Kanonike tė Kishės Katolike, ai nuk do tė mund tė bėnte karrierė kishtare. Si rezultat, Martin Segoni mbetet qė tė ketė qenė dalmatinas nga Kotorri. Nė favor tė kėtij pohimi shkon e dhėna tjetėr se nė asnjė nga regjistrat e ndryshėm tė regjistrimit popullsisė, ku gjejmė tė dhėna pėr Novo Brdan, nuk haset mbiemri Segoni, gjė qė tregon se ata ishin tė ardhur nė Novo Brda. Nga ana tjetėr, mbiemri Segoni ndeshet nė Kotorr nė shekullin e gjashtėmbėdhjetė, gjė qė pėrforcon idenė e prejardhjes sė tij nga Kotorri.

    Pėr sa i pėrket aktivitetit tė Martin Segonit, tė dhėnat mė tė hershme i kemi nga viti 1474, ku thuhet qė Segoni shėrbente tashmė si presbyter dhe kanonik nė kishėn e Shėn Mėrisė nė Novomonte (Novo Brdo). Nga ana tjetėr, po nė vitin 1474, pėrkatėsisht mė 11 qershor, ai pėrmendet se ishte ende student nė "Collegio Campionis" nė Padovė "Die XI Iunni 1474, presbitero Martino de Novomonte studenti in collegio Campionis civitatis Paduae", ndėrsa mė 18 shkurt tė vitit 1475 doktoron nė tė Drejtėn Kanonike: "Die sabbati XVII mensis Februarii in loco examinum consueto: Licentia privati examinis et publica doctoratus in iure canonico venerabilis ac doctissimi viri domini presbiteri Martini de Novomonte (...) canonici Sancte Marie de Novomonte". Temėn e mbron pėrpara: dominium Joannem de Roma; vicarium rectoris Joannis Scroffa, domino Angelo de Castro, domino Alexandro del Nexo, domino Batholomeo de Capitibusliste et domino Georgio de Priolis. [Arch. Cur. Acivesc. Padova dhe Petrusi]. Pas marrjes sė titullit tė doktoraturės, qėndroi pėr ca kohė nė Padovė dhe nė Venedik, pėr tā€˜u kthyer mė vonė nė Ulqin, ku shėrbeu si vikar i ipeshkvit tė Ulqinit, Paganinus (2. VI. 1441-26. V. 1481), i cili nė vitet e fundit tė shėrbimit tė tij, nuk qėndroi nė Ulqin, (Shuteriqi, Petrusi) nė selinė ipeshkvnore, por nė Bresha tė Italisė. Pas vdekjes sė Paganinus, Martin Segoni emėrohet ipeshkėv i Ulqinit mė 20 mars tė vitit 1482, nga papa Sixti IV. Vdiq nė Ulqin, nė tetor tė vitit 1485. (Eubel, Petrusi, Gams, Ahmeti, etj).

    Meqenėse Segoni ishte tashmė presbyter nė vitin 1474, mund tė llogarisim me pėrafėrsi vitin e lindjes sė tij, duke u mbėshtetur nė rregullat e tė Drejtės Kanonike tė Kishės Katolike qė ishin tė detyrueshme pėr emėrimet nė hierarkinė kishtare. Sipas Koncilit tė Katėrt Lateran (1215), rregullat e tė cilit ishin tė vlefshme deri nė Koncilin e Trentit (1545), pra edhe gjatė gjithė shekullit tė pesėmbėdhjetė, mosha minimale pėr tā€˜u emėruar presbyter ishte 30 vjeē. Nėse do tė supozojmė qė Martin Segoni ėshtė emėruar presbyter, mė sė voni nė vitin 1474, atėherė, sipas tė Drejtės Kanonike, nė kėtė vit ai duhet detyrimisht tė ketė qenė tė paktėn 30 vjeē. Nga njė llogaritje e thjeshtė, na del qė Martin Segoni duhet tė ketė lindur jo mė vonė se viti 1444. Nėse pranojmė qė ka lindur mė sė voni nė vitin 1444, atėherė del qė ai ka vdekur 41 vjeē, d.m.th., shumė i ri. Sido qė tė jetė, ėshtė e sigurt qė kur Skėnderbeu vdiq, Segoni ka qenė tė paktėn 24 vjeē. Koncepti i shkrimit pėr Skėnderbeun qė na ėshtė ruajtur nė pėrkthimin italisht nė katėr faqe ėshtė shkruar Segoni, i cili duhet tė ketė qenė pjesėmarrės i drejtpėrdrejtė i ngjarjeve dhe luftėrave tė Skėnderbeut.


    Vėllimet me dorėshkrime tė Martin Segonit qė ruhen nė biblioteka tė ndryshme tė Evropės: Budapest, Firence, Dubrovnik, Kotorr, Milano dhe Vjenė

    Deri mė sot, dorėshkrime origjinale /autografe/ tė njohura, tė ipeshkvit tė Ulqinit, Martin Segonit na janė ruajtur vetėm nė Bibliotekėn Ambrosiane tė Milanos, ndėrsa nė bibliotekat e tjera, kemi vetėm kopje tė dorėshkrimeve origjinale ose pėrkthime tė tyre.

    Pas botimit tė studimit tė A. Petrusit, nė vitet e fundit, kur na ėshtė dhėnė mundėsia, kemi bėrė hulumtime dhe kėrkime shkencore nė arkiva dhe biblioteka tė ndryshme, me qėllim tė kompletimit tė biografisė sė M. Segonit dhe informacioneve pėr dorėshkrimet e tij. Nuk kemi arritur tė bėjmė kėrkime vetėm nė Kotor, ku sipas njė informacioni tė njė kolegeje studiuese, atje nė njė arkiv ruhen dorėshkrimet origjinale, nė pergamenė, autografe tė Martin Segonit, tė cilat at Serafino Razzi i pėrktheu nga latinishtja, nė italisht nė vitin 1589.

    Ć‹shtė njė situatė tjetėr me dorėshkrimet e M. Segonit, pėr tė cilat ekzistojnė informacione pėr vendin ku ruhen, edhe pse jo tė sakta dhe me gabime tė shumta, qoftė pėr vendndodhjen e tyre, signaturat apo titujt dhe pėrshkrimin fizik si tė dorėshkrimeve, ashtu edhe tė vėllimeve ku ato ruhen.


    Dorėshkrimi nė italisht pėr Gjergj Kastriot Skėnderbeun qė ruhet nė Firence


    Fillimisht, dorėshkrimet e Martin Segonit kanė qenė tė shkruara nė latinisht, nė pergamenė dhe tė lidhura nė njė vėllim. Kėtė kodik [vėllim] nė pergamenė qė ruhej nė bibliotekėn e Giovanni Battista Drago [Gjon Drago], e kishte nė dorė Serafino Razzi, kur i pėrshkroi ato, nė Kotorr nė vitin 1589. Sot, dorėshkrimi i Serafino Razzi-t, ruhet nė Bibliotekėn Nacionale Qendrore tė Firences, nė signaturėn Conv.

    Dorėshkrimi ka kopertina kartoni gjysmė tė fortė, tė bardha. Nė kopertinėn e parė ka tė shėnuar: Angeli N. 1003. Tetė faqet e para janė boshe dhe tė papaginuara. Nė f. 1r ėshtė titulli: "Dellā€˜origine, della Miliziia e delle Costumi dei Turchi. Narrazioni de Monsg. Martino Segonii Vescovo di Dulcigno. Aā€˜Sixto quarto. Fatte di latine volgari da fra Serafino Razzi dellā€˜Ordine dei Predicatori, e Theologo, della Provincia Romana nell M.D.LXXXIX. /1589/".

    I tėrė dorėshkrimi ėshtė shkruar nga njė dorė, pėrkatėsisht ėshtė autograf i at Serafino Razzit. Paginimi pėrfundon nė f. 88r. Mirėpo tekst tė dorėshkrimit ka deri nė f. 85v. Ƈdo faqe ka nga 21 rreshta me shkrim lehtėsisht tė lexueshėm. I tėrė dorėshkrimi ėshtė nė italisht. Paginimi ėshtė lart nė tė djathtė, nė kėndin e sipėrm tė faqes recto.

    Meqenėse kemi pasur nė dorė tė gjitha dorėshkrimet e njohura deri me sot tė Martin Segonit, qofshin ato autograf, qofshin pėrshkrime apo pėrkthime, mendojmė se pėrkthimi nė italisht nga at Serafino Razzi nė vitin 1589, ėshtė mė i kompletuari, mė i sakti, i cili pothuajse ėshtė i njėjtė me dorėshkrimet autografe tė M. Segonit. Ne mendojmė se Agostino Petrusi ėshtė gabuar kur nuk ka marrė si tekst kryesor pėr botim kritik kėtė vėllim me dorėshkrime, por ėshtė shėrbyer me pjesė tė ndryshme, tė cilat, assesi nuk pėrbėjnė njė tėrėsi, sikurse dorėshkrimi i Firences. Pėrveē kėsaj, botimi i A. Petrusit vuan edhe nga gabime tė shumta, tė cilat i kemi vėnė nė dukje gjatė krahasimeve tė bėra me dorėshkrimet qė ai ka botuar. Kėsaj radhe nuk do merremi me kėto gabime-lėshime tė tij.

    Mesa na ėshtė e njohur deri mė sot, nėse nuk llogarisim informacionin qė kemi pėr kodikun me dorėshkrime autograf tė M. Segonit nė njėrin nga arkivat e Kotorrit, vėllimi me dorėshkrime i Firences ėshtė i vetmi qė ka njė skicė-studim pėr jetėn dhe bėmat e Gj. K. Skėnderbeut.

    Jemi plotėsisht tė sigurt se ky dorėshkrim ėshtė i Martin Segonit, jo vetėm prej pohimeve tė A. Petrusit, por prej analizave dhe krahasimeve tė bėra me dorėshkrimet e tjera tė njohura tė M. Segonit dhe tė atyre tė botuara nga autorėt e tjerė. Rezervat e shfaqura me kėtė rast pėr autorėsinė e kėtij teksti, se gjoja ėshtė i pėrkthyesit, janė qėllimkėqija, tendencioze dhe pa asnjė mbėshtetje, qoftė burimore, qoftė nga literatura apo nga ndonjė rrugė tjetėr. Pohime tė tilla janė si rezultat i mosnjohjes sė tėrėsishme tė krijimtarisė sė M. Segonit.


    Martin Segoni - njėri ndėr autorėt e parė qė shkroi biografinė e Gjergj Kastriot Skėnderbeut

    Biografia e Gj. K. Skėnderbeut e shkruar nga Martin Segoni, ėshtė njėra ndėr tė parat, por mė e sakta dhe pothuajse mė e kompletuara.

    Studimet dhe analizat e mėvonshme pėr kėtė shkrim tė Segonit pėr Skėnderbeun nga autorė eminentė si: Petrusi, Buda, Shuteriqi, Ahmeti, etj, kanė nxjerrė nė dritė mjaft momente interesante dhe tė dhėna me vlerė, tė cilat janė rezultat i studimeve krahasuese me shkrimet, librat dhe studimet e botuara mė vonė.

    Nuk ka fije dyshimi se Marin Barleti ka shfrytėzuar dorėshkrimet e Martin Segonit. Po ashtu, kėto dorėshkrime, natyrisht edhe atė pėr Gj. K. Skėnderbeun, i kanė shfrytėzuar autorėt shqiptarė si: Marin Beēikemi, Dhimitėr Frangu, Gjon Muzaka, etj., tė cilėt veprat e tyre i kanė shkruar nė mėrgim, ndėrsa M. Segoni, sipas tė gjitha gjasave, pjesėn mė tė madhe tė dorėshkrimeve tė tij e shkroi nė Ulqin e ndoshta edhe nė Novobėrdė. Ć‹shtė interesante se nga koha e Martin Segonit, ne kemi edhe inkunabulėn e parė nga territoret shqiptare tė njohur deri mė sot. Kjo inkunabulė nga ipeshkvi i Tivarit, Shtjefni /Stephanus, 1473-1485/ mban titullin: "Stephani archiepiscopi Antibarensis sermo habitus in materia fidei contra Turcorum persecutionem ex solennitate gloriosi apostoli et evangeliste Johannis". Ajo ėshtė botuar nė vitin 1481 dhe origjinali i saj ruhet nė Bibliotekėn Apostolike tė Vatikanit. Sot mban signaturėn: Incun. IV/543, int. 7.




    Tekstin origjinal tė pėrshkruar nė gjuhėn italiane dhe pėrkthimin nė gjuhėn shqipe po i sjellim nė vazhdim:


    TREGIM NGA TURQIT PĆ‹R GJERGJ KASTRIOTIN, NĆ‹ GJUHĆ‹N E TYRE I QUAJTUR SKANDER BEG, DOMETHĆ‹NĆ‹ ALEKSANDĆ‹R I MADH



    Gjergj Kastrioti, zot i Shqipėrisė, [qė ishte] pjesė e Maqedonisė nė detin Adriatik, lindi nga Gjoni. Ky zotėri, Gjoni, duke mos mundur tā€˜u qėndronte armėve turke, bėri paqe me Muratin me disa kushte, njėra prej tė cilave ishte, qė ai (Gjon) tā€˜i jepte djemtė e tij peng, e nė mes tyre edhe Skėnderbeun. Ky i fundit, i rritur nė oborrin e turkut, dhe i arsimuar nė literaturėn turke e nė ushtrimin e armėve, pėrfitoi kaq shumė saqė nė moshėn nėntėmbėdhjetėvjeēare u bė sanxhakbej, domethėnė udhėheqės i njė njėsiti kalorėsish.

    Meqė kishte njė pamje mbretėrore tė fytyrės, u pėlqye shumė nga Murati, i cili nė fillim e dėrgoi nė Azi, (pėr tė luftuar) kundėr mbretit tė Ƈiēilisė, nė tė cilėn luftė fitoi nam tė madh, duke luftuar trup me trup me njė tartar tė shquar tė cilin e vrau dhe me njė kalorės persian. Pas kėsaj, Murati bėri zakon tė pohonte publikisht qė ai (Skėnderbeu) ishte krahu i tij dhe syri i tij i djathtė, si dhe mbrojtėsi i papėrsėritshėm i shtetit tė tij.

    Ndėrkaq, pasi i erdhi vdekja tė atit tė tij, Gjonit, ushtritė turke pushtuan atė mbretėri, pėr tė cilėn Skėnderbeu i dėshpėruar u ngushėllua nga Murati me dhėnien e shpresės se sė shpejti do ta pajisė (investojė) personin e tij me tė, (mbretėrinė). Por, (Murati) duke mos bėrė asnjė veprim mė tej nė kėtė drejtim, pėrkundrazi, duke bėrė qė vėllezėrit e tij tė vdisnin tė helmuar, ai (Skėnderbeu) me shkathtėsi dhe letra tė falsifikuara, u kthye nė Shqipėri dhe u bė zot i disa kėshtjellave kryesore, pastaj, pasi u mblodhėn nė kuvend, popujt e provincės nė fjalė dhe tė tėrė Maqedonisė, u njoh prej tyre princ i ligjshėm dhe u quajt mbret. Pastaj, ai preu copė-copė ata turq qė nuk dėshiruan tė pagėzoheshin dhe kėshtu pati njė fitore tė famshme kundėr Muratit dhe tė birit, Mehmetit. Ai mundi shtatė pashallarė; si prijės, sė bashku me ushtrinė e tij shqiptare, i shkoi nė ndihmė Mbretit tė Napolit, Ferrantes, i cili ishte i sulmuar nga Anzhuinėt, dhe me dėshirėn e tij, e shpėtoi atė mbretėri duke mundur francezėt.

    shqip

  19. #19
    Ndryshe nga njė pjesė e historiografisė sė instrumentalizuar serbe e shek. XIX dhe shek.XX, kur i qaset trevės sė Kosovės sė sotme pėrdorė emėrtimin gjeopolitik “Stara Srbija”, shkrimtarėt dhe burimet e kohės, pas Betejės sė Kosovės, nuk e identifikuan asnjėherė Kosovėn dhe popullsinė arbėrore me vendin dhe tokėn serbe. Kėtej, humanisti arbėror i shek. XV Martin Segoni Novobėrdasi (bashkėkohės i Skėnderbeut), qė kishte njohur nga afėr realitetin etnik dhe gjeopolitik tė Kosovės, si novobėrdas dhe si ipeshkėv i Ulqinit, pėr tė theksuar mė mirė dallimin prej Rashės ose Skllavonisė, pėr Kosovė pėrdori emėrtimin Dardani10.

    Kur bėhet fjalė pėr Gjergj Kastriotin-Skėnderbeun dhe Kosovėn, gjithėsesi duhet spikatet fakti, se prijėsit e familjes Kastrioti qenė pothuaj protogonistėt kryesor nė dy betejat e Kosovės (mė 1389 dhe 1448). Nė Betejėn e Parė tė Kosovės, nė tė ashtuquajturin “koalicion ballkanik” i ngritur kundėr ekspansionit osman nė Ballkan, u gjendėn sė bashku me aleatėt boshnjakė, serbė e kroatė edhe kryezotėrinjtė shqiptarė Gjon Kastrioti (ose Gjergj Kastrioti, gjysh i Skėnderbeut), Gjergji II Balsha, Theodhor Muzaka e Dhimitėr Jonima. Madje, disa tė dhėna dėshmojnė se Gjon Kastrioti bėnte pjesė nė kėshillin luftarak tė “koalicion ballkanik”. Qė kėtej, edhe nė disa shėnime qė dalin nga kronika tė vonshme e literatura tė moēme serbe e shohim Gjon Kastriotin sė bashku me Lazar Grebelanin si udhėheqės e bartės tė luftės.

  20. #20
    Perjashtuar
    Anėtarėsuar
    18-09-2007
    Postime
    175
    Serbet ne kohen e luftes i djegnin xhamijat,dhe kishat nuk i preknin se ishin te shenjta per to,
    dhe nuk esht cudi qe serbet te ndertojne kisha ne kosove.

    "Pse kreu katolik i Kosoves takohet me kreun ortodoks serb, perderisa ata nuk kan kerkuar falje per masakrat ne Kosov , por akoma kerkojn luft ?" (nga vista) interesant?!

Faqja 0 prej 2 FillimFillim 12 FunditFundit

Tema tė Ngjashme

  1. Kosova: unjust politics
    Nga bqato nė forumin Problemet ndėrkombėtare
    Pėrgjigje: 1
    Postimi i Fundit: 06-10-2006, 08:07
  2. Expert Argues Why Serbia Would Be Better Off Without Kosovo
    Nga Leila nė forumin Historia shqiptare
    Pėrgjigje: 3
    Postimi i Fundit: 10-04-2005, 04:50
  3. Platform For The Resolution Of The Albanian National Question
    Nga saimiri-uk nė forumin Ēėshtja kombėtare
    Pėrgjigje: 0
    Postimi i Fundit: 06-02-2003, 15:52

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •