Kryeministri shqiptar ka premtuar qe perpara 30 qershorit te ketij viti, do t'i thyeje bjeshket dhe do t'i afroje shqiptaret si kurre me pare gjate historise. Ka premtuar qe "mezi po pret" ta vizitoje Kosoven serish, sapo rruga e re te behet e kalueshme. Tupanet e vertete per Berishen, do te bien ate dite.
Nga Berat Buzhala dhe Ilir Mirena
Kur President i Shteteve te Bashkuara te Amerikes ishte republikani Ronald Regan, nje kongresiste demokrate e pat quajtur ate "Teflon President". Prej atehere, titullin "teflon", mediat e rezervojne per ata politikane, ose fytyra publike, qe jane imune ndaj shkrimeve dhe kritikave. Opinioni, per arsye te panjohura, i dashuron disa personalitete.
Perndryshe, tefloni eshte nje material kimik sintetik, qe mes tjerash, perdoret tek enet e kuzhines dhe mundeson qe ushqimet e ferguara, aty te mos ngjiten.
Per kryeministrin e Shqiperise, Sali Berisha, nuk ka pasur kurre shume kritika ne raport me Kosoven. Por, edhe ato qe kane qene, opinioni publik i Kosoves nuk i ka perfillur.
Shqiptaret e Kosoves me Sali Berishen jane ne muaj te mjaltit, qe per gati 20 vjet. E kane dashur, kur ka qene ai President i Shqiperise, kur ka qene lider i opozites, dhe vazhdojne ta duan me intensitet te shtuar tani qe eshte kryeminister. Pavaresisht temave qe hapen ne Shqiperi.
Por, prisni... se kjo eshte marredhenie interesante. Kalon prej raporteve shume te mira, ne raporte te shkelqyeshme.
Ky burre qe ka lindur vetem tri kilometra pertej kufirit te Kosoves, ne Tropoje, deri tani vendin tone e ka vizituar dy here, gjate vitit 2006.
Ne vitin 2000, ndonese u nis per ne Kosove, u detyrua te kthehej prapa ne kufi, sepse shefi i atehershem i UNMIK'ut, Bernard Kouchner, e shpiku nje arsye per ta penguar. I tha se nuk kishte kerkuar leje paraprakisht. Shumekush ne Kosove, kete arsyetim e ka konsideruar si teper cinik.
Kryeministri i Shqiperise priti dite me te mira per te realizuar viziten e tij. Por, ndonjehere historia di te beje lojera te ndyra, dhe Berisha u detyrua te shkelte ketu per mort. Heren e pare, erdhi ne Kosove per te marre pjese ne varrimin e Presidentit Ibrahim Rugova, me te cilin ndante kujtime, me shume te mira sesa te keqija per plot 16 vjet.
Pasi e kishte mesuar rrugen, nuk shkoi as 6 muaj dhe erdhi prape. Tash, i ftuar institucionalisht. Mori disa cmime prej institucioneve te Kosoves dhe kudo qe shkonte pritej me tupane.
Kryeministri shqiptar ka premtuar qe perpara 30 qershorit te ketij viti, do t'i thyeje bjeshket dhe do t'i afroje shqiptaret si kurre me pare gjate historise. Ka premtuar qe "mezi po pret" ta vizitoje Kosoven serish, sapo rruga e re te behet e kalueshme. Tupanet e vertete per Berishen, do te bien ate dite.
Kryeministri i Shqiperise, Sali Berisha, i ka dhene nje interviste te gjate gazetes "Express". Eshte kjo nje prej intervistave shume te rralla qe Berisha jep per mediat e shkruara. Ai ka folur per lidhjet e tij me Kosoven, prej kur ka filluar te mbaje mend.
Prej politikaneve te Shqiperise, pa dyshim se jeni me i popullarizuari ne Kosove. Ju kane pare me simpati edhe kur keni qene President i Shqiperise, edhe lider i opozites, edhe tash si kryeminister. Cka ka thene Kosova per ju?
Vendi ku kam lindur une, eshte vetem dy-tre kilometra larg prej Kosoves. Kam jetuar afer Ponashecit, Morines dhe fshatrave te tjera andej kufirit. Kosova, ndoshta ka qene tema e vetme politike per cfare eshte folur tek ne. Lidhje familjare te aferta me Kosoven nuk kam, por shume te tjere te rrethit tim kane. Une kam percjell me interesim shume te madh zhvillimet qe filluan te ndodhin ne Kosove ne vitet '60. Mirepo, nje rol negativ ne kete drejtim luante regjimi komunist shqiptar, qe pothuajse zyrtarisht i ka kerkuar elites politike ne Kosove, qe te mos pranonin statusin e Republikes, sepse nuk duhet te kishte dy shtete shqiptare. E verteta ishte shume djallezore. Regjimi ne Shqiperi e dinte se nje Republike e Kosoves, me te drejta me te medha, qe do te ishte me e hapur, do ta demtonte shume Shqiperine. Normalisht, kjo teze u shkonte shume per shtat serbeve. Por, kjo nuk eshte se nuk ka qene nje teze e shtruar per diskutim, ne mes te autoriteteve te Kosoves dhe atyre te Shqiperise ne vitet '70.
A ekziston e deshmuar diku kjo gje? Pra, qe autoritetet e Kosoves dhe ato te Shqiperise, kane folur per kete teme?
Takimet jane mbajtur ketu ne Tirane. Ne Fakultetin e Historise.
Kush eshte njeriu i pare nga Kosova qe keni njohur?
Nuk e di cili ka qene i pari. Por, treva ku une kam lindur njihet si Malesia e Gjakoves. Kam pasur miq ne Kosove.
Ju nuk keni qene ne Kosove deri pas perfundimit te luftes... ?
Asnjehere. As edhe nje here nuk kam qene. Koleget e mi vinin, por nuk kam bere asnje perpjekje, sepse ndoshta do te vija. E percillja nga ketu.
Pas permbysjes se komunizmit, Kuvendi i Shqiperise pati njohur pavaresine e Kosoves. A besonit ju asokohe se vertet do te beheshim nje dite shtet, apo kjo ishte vetem sa per t'iu thene shqiptareve se po benit maksimumin?
Une, para se te vendosja perfundimisht te futesha ne politike, bisedova me studentet qe kisha. Kisha dileme, nese duhej te lija profesionin e mjekut apo te futesha ne politike. Ne fund, vendosa per politiken. Ishin dy arsye; per te drejtat e njeriut dhe ceshtja e Kosoves. Regjimi i Ramiz Alise ne ate kohe, i kishte shkrire te gjitha marredheniet me Sllobodan Millosheviqin. Ka qene nje situate e rende per Kosoven. Njesite gjysme terroriste ne Shqiperi, deshironin ta vrisnin Ibrahim Rugoven ne vitin 1991.
Kush deshironte ta vriste Rugoven?
Shqiptaret e Ramiz Alise. Ekzistojne dokumente per kete. Kane dashur ta vrasin ate dhe mua ne Vile, ne vitin 1991 me arsyetimin se po flisnim kunder Enver Hoxhes.
Si eshte e mundur kjo, kur ne vitin 1991 Ramiz Alia u kishte mundesuar te rinjve shqiptare qe te vinin ne Shqiperi dhe te ushtroheshin per lufte. Nje grup ishte stervitur ketu. Kishte nje marreveshje...
Ishte grupi i pare qe erdhi per stervitje ne ate kohe dhe te gjithe ata perfunduan ne burgje, kur u kthyen ne Kosove. Te gjithe u arrestuan per nje nate. Dikush nga ketu, ua dergoi listat autoriteteve serbe. E pergatiten, qe te binin te gjithe ne duart e policise sekrete serbe. Mund te behet nje kontroll i arkivit. Rane te gjithe dhe u merzita shume.
Ju fajesoni qeverine e Ramiz Alise?
Po kush, ke te fajesoj une? Si shkuan ata? U sterviten ketu dhe shkuan qe te gjithe aty, rane njeri pas tjetrit. I kane torturuar ne menyren me cnjerezore. I di une qe te gjitha, sepse i ndiqja. Per kete aspekt, ju them une. Ky regjim ne Tirane per 45 vjet, gjahun e pare, e kane pasur mbi kosovaret te cilet ishin armiq, ishin titiste. Dhe burgjet, po te marresh perqindjen e te burgosurve politike ne Shqiperi dhe perqindjen e kosovareve ne Shqiperi, ata ishin perqindja e pare. Udheheqja politike e Tiranes, ka pasur nje shqiptaro-fobi ndaj shqiptareve te Kosoves. Ne demonstrata e 81-shit nuk paten cka t'u bejne, sepse fillimisht ishin teresisht kunder tyre.
Por, per keto demonstrata regjimi ne Tirane e beri nje ndryshim. Reagoi pas nje jave...?
Erdhi Bije Vokshi, e cila solli mesazhin per keto demonstrata. Ajo erdhi me nje kredibilitet, sepse kishin respekt per te. Por, ditet e para Tirana zyrtare nuk ka pasur asnje deklarate per levizjen. Heshti nje jave, sepse nuk vazhdoi dot, se vazhduan demonstratat. Ky eshte realiteti i tyre. Regjimi komunist kishte krijuar nje klime shume te disfavorshme per Kosoven. Edhe me tej ajo klime vazhdoi, ideja se mos Kosova, po na demton ne. Por, ajo nuk shkoi ne ate menyre, ajo ishte nje ceshtje kombetare, Kosova nuk ishte nje ceshtje e huaj, ishte ceshtje e cdo shqiptari. I kam takuar keta te LPK-se ne Zvicer, para mandatit tim i takoja, me dhimbseshin, i doja. Kishin perkushtim, nuk mund te mohoj perkushtimin e tyre. I gjeja duke jetuar ne kushte te mjera, por me nje perkushtim total. Ishin njerez te perkushtuar.
Ke provuar t'i bindesh per regjimin e Enver Hoxhes?
Prit, prit... Kur u hap shteti shqiptar, i thashe te ndjerit Presidentit Rugova, se duhet te takohesh me ta. Kishte mbrapshtine ne mes tyre, eshte tjeter ajo, por ama ata ishin njerez qe sakrifikonin. Vershonin nga e gjithe Evropa per t'u mbledhur ne Gjeneve. Ato klube dhe ato organizata qe i kishin, i perdornin ne funksion. Sapo fitova zgjedhjet, i kam pritur, kam kerkuar edhe nga z. Rugova, qe ata te integroheshin ne jeten politike. Kjo eshte e vertete. Besimi i tyre te Enver Hoxha ishte i gabuar, por perkushtimi i tyre per Kosoven, ishte per t'u vleresuar.
Kur ishte takimi juaj i pare me Ibrahim Rugoven, cili ka qene mendimi i tij per regjimin?
Si nje politikan kryesor kosovar, ishte teresisht pro levizjes demokratike. Por natyrisht, derisa regjimi ishte ne fuqi, ai e kishte nje sens qe duhej te fliste edhe me regjimin, mirepo ka qene i pa ekuivok ne mbeshtetje te levizjes demokratike. Dhe kjo ishte njera prej arsyeve, qe donin ta ekzekutonin ne vile.
Prej vitit 1992-1996, Presidenti Rugova ne te gjitha vizitat qe ka bere jashte Kosoves, ka ndaluar ne Tirane. Ka pasur nje hapesire te madhe mediale ketu. Ka qene nje bashkepunim i jashtezakonshem me ju, por pastaj ndodhi nje ftohje. Pse?
Gjerat duhen pare ne teresi. Rugova, i cili e meshiroi ne nje, politikanin dhe misionarin. Misionarin, pothuajse ne kuptimin religjioz dhe mistik te fjales. Rugova ne karrieren e tij politike dhe ne personalitetin e tij, ka disa merita te paperseritshme ne historine e kombit, jo vetem per Kosove, por per mbare kombin. Njera prej tyre eshte se ai paraqiti me te pabesueshmin per shqiptarin -Gandin. Teresisht jashte filozofise sone. Qindra mijera here mendoja se si ka mundesi qe e gjeti kete durim. E mori Kosoven nga barakat, ku ishte selia e Lidhjes Demokratike, dhe e dergoi ne Shtepine e Bardhe, ne zyren e Bill Clintonit. Thosha, cka do te ndodhte po te ishte dikush tjeter ne vendin e tij? Ka qene nje periudhe kur Beogradi u ngrit ne kembe per ta rrezuar Milloshevicin, ne vitin 1996. Une e konsideroja Milloshevicin si te keqen me te madhe. Pra, ka qene kjo periudhe qe kam menduar qe kur u ngrit Beogradi kunder Milloshevicit, te ngrihej edhe Kosova, por nuk kam pasur asnje problem tjeter me Rugoven.
E konsideroni te ngutshme kete tendence tuajen per te marre pjese ne demonstrata per rrezimin e Milloshevicit ne vitin 1996, gje e cila u kundershtua me force prej Ibrahim Rugoves?
E verteta eshte se ne ate kohe Milloshevicit ishte forcuar tej mase, sepse kishte marre fuqi pas nenshkrimit te marreveshjes se Dejtonit. Nuk mund te them se cka do te ndodhte po te ngrihej Kosova, por une isha kunder cfaredo lidhje tjeter te Kosoves me Serbine, pervec qe te organizoheshin demonstratat paqesore. Me demonstrata mendova se mund te lekundej Milloshevicit, por faktikisht ndoshta Rugova pati te drejte, sepse me vone u pa se ato demonstrata nuk e dhane ate qe pritej. Milloshevici ia doli ne nje menyre prej demoni te jape nje zgjidhje politike dhe ta perdore ate per vete. Te ndjerit Gjingjic i dha Beogradin, por e rrezoi. Ishte nje situate krejt tjeter. Ne pikat tjera kemi qene te ngjashem me Rugoven. Disa here te une kane ardhur boshnjaket dhe kroatet qe kerkonin ta nisnin nje front te ri lufte ne Kosove. Mendonin se po te hapej edhe ne Kosove fronti, do te mundej Serbia. Une kam qene kunder, Rugova ka qene kunder, kemi pasur ide te njejta. Rugova ishte nje lider unik. Ai e themeloi partine e pare anti-komuniste ne Ballkan dhe arriti ta shtyje idene e tij. Ibrahim Rugova, edhe perkunder qendrimeve te tij per luften dhe UCK-ne, por fakti qe miku im nuk e tradhtoi kurre veten, e beri ate te jashtezakonshem. Ishte konsistent ne linjen e tij paqesore. Askush nuk mund ta qortoje. Nje njeri qe qendroi vetja e tij. Eshte unik, arriti t'i kundervihet luftes dhe do te zgjidhej ne menyre plebishitare po te votohej per President pas luftes. Cfare pati? Gradualisht u shnderrua ne simbol besimi dhe nuk hoqi dore kurre nga pavaresia.
Ju ne ate kohe, ne vitin 1996, kishit lidhje me Adem Demacin. Edhe ai ne nje fare forme, ishte per demonstratat e vitit 1996, mandej ai kishte ardhur ne Shqiperi per t'ju mbeshtetur juve per ndryshimin e Kushtetutes ne Shqiperi?
Berisha: Une e kam pasur mik Demacin. Ai qe ne fillim erdhi ne Shqiperi dhe u pendua se kishte gabuar ne raport me Enver Hoxhen. Por jo vetem une, edhe ata qe po luftonin per lirine e Kosoves, i dhane atij nje pozicion shume te rendesishem. Dhe kjo gje nuk ishte pa leverdi, sepse kishte nevoje per figura te rendesishme. Me duket se ai nuk ishte ne nivelin qe u prit prej tij. Arsyen nuk e di.
Kur filloi lufta ne Kosove, ne vitin 1997, ju ishit ne opozite. Ne anen tjeter, shteti shqiptar ishte buze kolapsit. Ka teori qe thone se lufta e Kosoves dhe trazirat e Shqiperise kane nje lidhje. U hapen depot dhe numri me i madh i tyre kaluan ne Kosove. A besoni qe ka nje lidhje ne mes te ketyre dy ngjarjeve?
Tani... armet do te kalonin ne Kosove, me depo apo pa depo, nuk ka asnje dyshim. Por, a pat gisht Beogradi ne skemat piramidale, te dhenat e mia thone se po. Sa per armet, nuk jane problem i nje lufte me komplekse....
Si eshte e mundur z. Berisha qe ne kohen kur nisi lufta, kufirin Kosove - Shqiperi e kalonin ne kembe mijera veta, kurse Serbia nuk merrte asnje hap per ta stopuar sjelljen e armeve ne Kosove. Me vone, kjo gje ishte bere gati e pamundshme. Pra, pse shteti serb, fillimisht lejoi qe ne Kosove te futeshin arme?
Berisha: Gjate gjithe kohes Milloshevici e ka pasur nje qellim, ndarjen e Kosoves. Nuk ka menduar kurre qe ta kete tere Kosoven. Mendonte ne nje ndarje qe do te ishte shume e dhimbshme dhe fatale per shqiptaret. Milloshevicit mendoi qe ne proces e siper do ta realizoje kete gje. Ndaj edhe ai, nuk them se nuk e mirepriti por as nuk e keqpriti sulmin e shqiptareve ne kete moment. Sepse ai mendonte se Kosova mund te ndahej vetem me lufte. Per vite te tera, ai u perpoq me cdo kusht, mobilizoi shume faktore nderkombetare. Hartat vinin e shkonin. Ai mendoi se nepermjet frontit do te mund ta ndante. Por, e beri nje kalkulim fatal.
A eshte e vertete se nje numer i armeve ka kaluar ne Kosove prej shtepise suaj ne Tropoje?
E verteta eshte se shtepia ku kam lindur, me aprovimin tim, ishte shnderruar ne baze te UCK-se.
E keni pasur me lehte sepse keni qene ne opozite?
Berisha: Jo, jo. Ne ate kohe kishte ardhur Paddy Ashdown, si perfaqesues i Tony Blair, dhe ne mes te tjerash me tha: "Te te pyes dicka hapur: A je ti komandant i UCK-se?". I thashe - jo. Me pyeti 'po shtepia jote qe eshte shnderruar ne shtab te UCK-se', e une i thashe se shtepia eshte e hapur per miq dhe e kemi zakon t'i presim. Mandej me tha se cfare t'i thoshte kryeministri Blair. I thashe, thuaj 'le t'i ndihmoje UCK-se sa te mundet'.
A eshte e vertete se nuk keni qene shume optimist per nenshkrimin e Marreveshjes se Rambujese?
Jo, e verteta eshte keshtu: Dola ne konference per shtyp dhe thashe se ruset kane paraqitur nje dokument te cilin nuk ka shqiptare qe mund ta nenshkruaje...
A keni pasur kontakte me Delegacionin ne Rambuje?
Te vazhdueshme...
Dhe...?
Dhe... une deklarova se cdo njeri qe do ta firmoste ate dokument, do te mbetet me damken e tradhtise kombetare. Pastaj, sec ndodhi dhe u terhoq dokumenti. Por, c'ndodhi pastaj? Ideologjikisht dhe jo ideologjikisht u shpalla si njeri qe shtyva firmosjen. Por, ai dokument ishte nje tradhti kombetare. Po te beje ate, ishte si te firmosje kapitullimin. Bera nje formulim dhe natyrisht akuzova ambasadorin e pales ruse.
Partia Socialiste, qe eshte partia e dyte me e madhe ne Shqiperi, nuk e fitoi dot simpatine e kosovareve. Megjithate, ishte nje kryeminister i Shqiperise, gjate kohes se luftes, Pandeli Majko, i cili eshte i vetmi qe ne Kosove shihet me simpati. Si e vleresoni ju rolin e tij gjate luftes?
Teresisht pozitiv. Fillimisht argumentet ishin te ndryshme. Ekzistonin fobi nga me te ndryshmet. Por, ky, per aq sa ishte Kryeminister, ishte nga me pozitivet qe do te kishin. Me kerkuan edhe mua qe te formulonim disa teza te perbashketa te luftes, me te cilat ne fillim nuk isha pajtuar, meqe shprehnin disa pikepamje antikombetare. Me vone, me ta, ne firmosem nje platforme te perbashket, dhe kete e beme ne Hotel Rogner.
Fatin e tij nuk e ka pasur Fatos Nano, ne Kosove. Ai kishte pasur nje takimi ne vitin 1997 me Sllobodan Milloshevicin ne Krete. Ndoshta eshte fajtori kryesor pse socialiste shqiptare dhe lideret e tyre asnjehere nuk kane mundur te kene doza simpatie ne Kosove? Si e vleresoni ate takim? Aty, ai edhe kishte bere nje deklarate te pamatur?
Po, jam dakord. Ishte nje deklarate e pamatur, ne ndikim te te tjereve. Ne qofte se Fatosi do te takohej me te, me miratimin e udheheqjes politike te Kosoves, kjo perbente ndryshim. Por, qe te takohej me te, pa kete miratim, ishte nje gabim. Pa diskutim, ishte nje gabim.
Eshte nje vizite e parealizuar juaja ne vitin 2000, ne Kosove. U bllokuat per arsye te panjohura deri me tash. Thuhet se pergjigjes per kete ndalim ishte Ministri i Jashtem i Frances, Bernard Kouchner, i cili asokohe ishte Kryeadministrator i Kosoves. A jeni takuar me Z. Kouchner, a e keni diskutuar kete ceshtje bashke?
Berisha: Kouchner eshte mik i vjeter. E kam takuar dhe e takoj. Por, nuk e kam diskutuar ate problem ndonjehere. Une e kam takuar shume miqesisht. Bernard Kouchner mbetet nder miqte me te shquar te kombit shqiptar dhe mik imi. Ai me shume ndjenja, me shume dashuri, punoi per Kosoven. Qe nje moment konjukture, dikush ia kerkoi. Ka mundesi shume qe ishte Tirana zyrtare, sepse kishin shume frike. Ka shume mundesi t`ia kete kerkuar Tirana Zyrtare. Por, kjo nuk ka lekundur ndjenjat e mia ndaj tij, sepse ai qe fat i madh qe qe i derguari i pare i Perendimit ne Kosove. Dhe e mbylli me shume nder misionin e tij.
Nje moment tjeter interesant eshte nje vit para shpalljes se pavaresise. Vizita e Presidentit Bush me 2007. Prape nje dhurate e madhe per ju. Vjen Presidenti i SHBA-ve dhe i kenaq te gjithe ata qe kane menduar vazhdimisht se Shqiperia ka rol mbi Kosoven. Vjen dhe e deklaron Pavaresine e Kosoves, ne Tirane... ?
Pavaresia e Kosoves po komplikohej. Mendoj se Shqiperia ia doli te luaje rolin e vet, duke e mbrojtur ne menyre te palekundur kete.
Ju e kishit mik edhe Bushin Plak...?
Ai ka filluar i pari bisedat per Kosoven...
Kur u takuat per here te pare, apo jo?
Kur jam takuar me Bushin Plak, ne korrik te vitit 1992, ne takimin pare, ka filluar te flase per Kosoven, e jo per Shqiperine. Mori atllasin dhe me tha: "Me thuaj si eshte puna me Kosoven?". I shpjegova qe Serbia ka synim ndaj Kosoven, dhe ky synim eshte fatal. I thashe se duhet te behet cdo gje, qe ata te mbeten ne shtepite e tyre. Tutje, Bushi Plak i percaktoi nje kufi Milloshevicit, se ne qofte se zbret ushtrine ne Kosove - do te perballej me te gjithe bombarduesit, perpos nukleareve.
Po takimi me Bushin e Ri? Cila ishte gjeja me e vecante? A dha indikacione kur do te shpallet, sepse u mbajt pak sekrete kjo gje?
Momenti me i vecante i takimit ishte kur me tha: "Une dua mendimin tend. A do ti dy jave, apo sa, per shpalljen e pavaresise se Kosoves?". Ata te Administrates, qe ishin aty, u shtangen. Une i thashe: Merre kohen tende, aq sa te duhet ty.
E percollet kete mesazh ne Kosove?
Po, i takova.
C'raporte keni me Kryeministrin Hashim Thaci?
Shume te mira, absolutisht shume te mira. Edhe me Presidentin, edhe me Kryeministrin.
Ka vetem nje vit qyshse Qeveria e Kosoves ka kompetenca me te plota, meqe nga pas lufta ishim nen administrimin e UNMIK-ut. Cilen rruge duhet ta ndjeke Kosova, si shtet i ri, sipas jush?
Mendoj se Qeveria e Kosoves realisht po i pergjigjet stadit ne te cilen ndodhet. Mendoj se po tregojne pjekuri dhe maturi te jashtezakonshme, e cila eshte e domosdoshme. Mendoj se po bejne perpjeke serioze per te terhequr investimet. Per te valorizuar burimet qe ekzistojne. Kam informacion se ka nje disipline doganore, disipline fiskale. Jane ne nje presion te njohjeve, normale eshte, por edhe per te ece - ka ecur. Por duhet te jemi realiste, perderisa Rusia ka bllokuar Keshillin e Sigurimit, rruga eshte zgjatur. Ama eshte ne nje rruge e pakthyeshme. Ka nevoje qe te jemi shume aktive te gjithe. Qeveria e Kosoves, Qeveria e Shqiperise. Por, eshte nje rruge e pakthyeshme.
Pra, mendoni se Qeveria e Kosoves po ecen ne rrugen e duhur?
Po. Per mendimin tim, po. Edhe Kosova po ecen ne rrugen e duhur, ne tersi. Edhe opozita po ecen e rrugen e duhur.
Shume shpejt do te inaugurohet rruga qe lidh Kosoven me Shqiperine. Sa do te ndikoje kjo ekonomikisht, pos tjerash?
Berisha: Une mendoj se ka nje ndikim te jashtezakonshem, jo vetem ekonomik por ne te gjitha aspektet. Ajo i jep Kosoves akses ne Evrope. Eshte nje gje e jashtezakonshme. Ka nje rendesi shume te madhe jo vetem per Kosoven, por edhe per Shqiperine.
Ju keni thene se do ta ndertoni edhe nje rruge tjeter?
Absolutisht, po. Kam premtuar se do t'i ndertoj akset e shkurtra. Nese shqiptaret do te me votojne ne mandatin tjeter, do te bej te gjitha akset e shkurta. Keshtu distanca Tirane - Shkup do te jete per 100 kilometra me e shkurter. Do te jete rruga bregut te Drinit nga Fierza ne Koman qe do te shkurtoje 120 kilometra Kosoven Perendimore. Do te afroj Saranden 100 e ca kilometra me Tiranen...
Ndertimi i largpercuesit, ndertimi i portit per Kosoven, jane kontribute te jashtezakonshme per Kosoven...?
Po, po shkrihet Muri i Berlinit midis shqiptareve.
A do te vini kur do te inaugurohet rruga per Kosoven?
Po, pa diskutim. Ate po e pres.
Me ne fund, Shqiperia po hyn ne NATO. Ne e dime cfare do te thote kjo per Shqiperine, por cfare do te thote kjo per Kosoven?
Shpirti i kombit eshte nje. Nuk ndahet me asgje. Eshte nje gje historike per cdo shqiptar.
Tani pavaresia eshte mbyllur, nderkohe debati per identitetin kosovar vazhdon. C'mendim keni ku per kete? A keni ju problem ta kuptoni, per shembull, gjuhen qe e flasin kosovaret?
Identitet kombetar u perpoqen te krijojne serbet, por deshtuan... Eshte absolutisht e domosdoshme te rishqyrtohet problemi i gjuhes, sepse gjuha po varferohet, po dalin fjale jashte perdorimit me shpejtesi te madhe. Po del fondi fjalor i saj nga korniza teper e ngushte, u perjashtua gjuha liturgjike teresisht prej saj, qe eshte shqipja me e rrjedhshme. Ata duhet te kene kuraje. I dhane nje kontribut vendit me drejtshkrimin, nuk e mohoj. Nuk ka asnje rendesi a eshte ky apo ai dialekt... Po te jete puna per ne gegerishte, gjuha e nobilitietit eshte e Shkodres. Por, nuk them se duhet te jete. E rendesishme eshte qe te hapen kanalet. Me rendesi jane prurjet. Une nuk jam qe te vihet as dialekti shkodran. Megjithese aq sa kane pasur fisnikeri shqiptaret, aty ne ate dialekt ka nje fjalor fisnikerie. Por, u larguam teresisht nga liturgjia. S'kishte pse te largohej, duhej te merrnin nga ajo anet pozitive. Shko ne nje kishe dhe degjo gjuhen qe flitet aty, eshte shume e bukur, tingellon aq bukur. Jane bere shume gjera absurde. Duhet te korrigjohen.
Kush duhet ta beje kete?
Akademiket.
Shqiptaret e Kosoves kane nje kompleks se kur flasin nuk kuptohen mire...?
Berisha: Jo, jo, kuptohen shume mire. Nuk ka pse te kompleksohen. Por, problemi i rishqyrtimit te disa normave standarde ne gjuhe, eshte i domosdoshem. Sepse gjuha jone po varferohet, eshte gjuhe shume e pasur, shume e bukur. Ketu eshte e gjithe ceshtja.
Edhe nje pyetje te fundit: A do te largoheshit prej skenes politike, nese i humbni zgjedhjet qe po vijne?
Ne menyre absolute do ta respektoj verdiktin e shqiptareve. Por, sic me thote parandjenja ime dhe sic e thashe edhe ne Parlament, le te pergatiten qe Sali Berisha do te mbetet edhe per 35 vjet ne politike, nese nuk me therret i Gjithefuqishmi. Por, shqiptaret e kane ndermend te me mandatojne edhe nje here.
* Intervista publikohet e plote, njekohesisht me te perditshmen "Express" ne Prishtine
Krijoni Kontakt