Close
Duke shfaqur rezultatin -19 deri 0 prej 13
  1. #1

    Elez Isufi dhe"Levizja e marsit" 22 MARS 1922

    22 mars 1922 --- 87 vjete me pare dibranet dhe kryesishte zonat Rec e Dardhe me ne krye patriotet Elez IsufI Ndreu dhe Suf Xhelili Ndreu do ti drejtoheshin Tiranes kJO levizje do te quhej edhe levizja e marsit do te zhvilloheshi luftime per afro nje jave midis dibraneve dhe forcave qeveritare Konflikti midis dibraneve dhe qeveris me nderhyrjen e konsullit anglez te kohes nderpritet ne keto luftime u vra edhe Meleq Frasheri nje komandant i ushtrise, dhe per kete lufte dibranet do te te kendonin

    Elez aga i hipka atit
    Coi kabile(popullin) bahi gati
    Bahi gati,jam tuj ardhe
    Kam shemb Diber,Rec e Dardhe
    Elez aga e tunde malin
    Tash nantet vjet luftton me Krajlin
    Meleq Frasheri nje budalle
    Nuk ka njofte Rec e DARDHE
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga CEZARND : 22-03-2009 mė 20:14

  2. #2
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    08-10-2009
    Postime
    1
    Elez Isufi, Atdhetar dhe Udheheqes i Pamvarsise.

    Isuf Elezi, per Demokracine e Shqiperise, ka qene
    “Gjeneral,, dhe “Luani i maleve,,njeri i beses dhe i burreris per te miren e Shqiperise.
    SHQIPERIA;
    SHqipetaret,ne kuptimin termologjik ushtarak, nuk konsiderohen pale nderluftuese gjate LI-Ballkanike.
    Por duke gjykuar nga nje raste specifik, i rralle ushtarake, rezulton se ne dinamiken e qendreses kunder Aleances shoviniste, doli pale me vehte , pamvarsishte nga bashkepunim me ushtrine Turke,nedrejtimet kryesore te vetembrojtjes shqipetareParaqiteshin;

    -Ne veriperndim drejtimi kryesor ishte ai ibregdetare dhe liqenor, me gjersi fronti derdhja e Bunes, Hot ,Kelmend dhe ne thellsi deri ne Lezhe, flamurin e qendreses e mbante Ded Gjo Luli me shoke.
    -Ne veri mbroheshin drejtimet kryesore Peje,Berane,Bjellopoj me gjersi fronti Guci-Beran-Plevnje dhe thjellsi nga brama ne Gjakove.Udheheqja e qendres iu besua Bajram Currit me bashkeprijes te tjere.
    Drejtimi tjeter kryesore Sanxhak-Jenipazar , me gjersi Selenice-Jenipazar dhe ne thellsi nga Senica-Mitrovic mbulohej nga Isa Buletini.
    - Veri-Lindje,shquhej drejtimi i Llapit dhe Gollakut, me gjersi Permasine-Bujanoc dhe thellsi nga Merdari-Prishtin ,Komandimin e bente Idriz Seferi.
    -Ne Lindje, nga Presheva deri ne Shkup me gjersi Bujanoc-Gjystendil fronti me i gjate edhe me aktiv qe e drejtonin treshja , Hasan Pristina,Mehmet Derralla dhe
    Elez Isufi.
    Drejtimet mbuloheshin nga grupime te perzjera, kryesishte shqipetare dhe pjeserishte turq.Ne kuadrin e nje mbrojtje te shkallezuar, ne thellsi u perhapen vetem forca vullnetare.I tille qe Grupimi Luftarak qe mbulonte hasiren e bashkimit te Drinit te Bardhe e te Zi, qe komandohej nga Ramadan Zaskoku e Islam Spahia.
    Lidhja ballkanike i angazhonte dhe i bashkerendonte trupat pjesmares sipas nje plateforme politike.Kjo shprehej ne nje ndarje te peraferte te objektivave ushtarake.Por ndonje ide dhe plan ushtarak te 4-shtatmadhorive nuk gjendet.
    Pra Aleatet nuk paten nje plan te vetem operacioni, ato paten vetem mareveshje raste mbas rasti ndermjet shteteve kryesore dhe ne interest e tyre.
    Mali i Zi vendosi te drejtohet me nje armate nga Sanxhaku e tetra nga Shkodra.
    Bullgarise i interesonte pushtimi i Maqedonise e zaptimi i Selanikut.
    Serbija dergoj shumicen e fuqive te saja per te zaptuar luginen e Vardarit.
    Greqia pati qellim ,shkaterimin e armates turke ne Macedoni dhe marja Epirit.
    Nisur nga fakti i larte permendur se Ali Riza Pasha (Kolonja) hyri ne historin ushtarake te Turqise,brenda se ciles vepronte grupi i Perendimit ku e komandon
    Ali Riza Kolonja,duke udhehequr 4-armata,qe formonin nje potencial te fuqishem perkrashi perqendrimeve te Aleances,ky fakte tregon nje ushtarak te zote e strateg ushtarak.Komandanti Ali R.Kolonja,drejtonte ne frontin kryesor strategjik,ne gjysmen e siperfaqes se Gadishullit.
    Nga me siper , ne lidhje me fuqite ,planet, zonat dhe udheheqjeve te tri paleve, Aleanca, Turqia dhe shqiperia , brenda te ciles vepronte Grupi i Perndimit ku Komandonte Ali Riza Pasha Kolonja..
    Nga faktet historike, del qarte se, ndermjet shtabit udheheqes shqipetare te kryengritjes se madhe e drejtuar nga Ismail Qemali, e ministri i tije i luftes Mehmet Pasha Derralles, dhe nga ana tjeter e Komandes se Grupimit Perndimore Turke qe e komandonte Gjeneral Ali Riza Pasha Kolonja, lindi bashkelidhja e ketyre Patrioteve gjate konfliktit ballkanik per te ardhmen qe priste Shqiperia memvetesin
    Kompromisi politik i udheheqjes shqipetare me Turqine, dhe raportet e ndersjellta shqipetare-turke, tani si aleat dhe jo si kundershtare, conin pa dyshim ,ne konkretizime ushtarake.
    Si te gjithe Shqipetaret ,Patriotet e vertete te Memes Shqiperi i ishte ngulitur thelle ne ndergjegje dhe ishte i bindur per tezen e Idologur dhe Burrit te Pare te Shtetit Shqipetare te Ismail Qemal Bej Vlores ku shprehej;-

    “Ne nje lufte......Shqipetaret duhen te jene te zote ,
    te ruajne vete-veten,vendin e tyre ,
    te mos varen me Turqine e cila,
    nuk eshte e zonja per veten e saje,,.
    Pra Patriotet e Larte permendur,ishte te vendosur per mbrojtjen e Atdheut te vete dhe per realizimin e nje deshire te madhe te Shqiperise Etnike.

    Ali Riza Kolonja, dhe Elez Isufi, ne Luften per Mbrojtjen e Atdheut.
    Beogradi , ne serine e antishqiptarizmit, gjuante dobesite e shtetit shqipetare dhe nuk rreshte provokacionet per te penguar rimekembjen e shtetit tone.Si deshtoje me 1920 nxiti , organzoi dhe perkrahu trubullimat e reja ne Mirdite
    Gjon Marka Gjoni, pro serbe i shitur per vlere leku dhe kajpadaleku,kerkoj me 17-07-1921 nga bota e jashtme shpalljen “Republike te Mirdides,,. Qeveria Shqiptare mė 11 maj 1921 dėrgoi nė Beograd Gjeneralin -Ali Riza Pashė Kolonja m,e nje note zyrtare paqedashese por Beogradi e hodhi poshtė notėn e Tiranės zyrtare dhe misioni i Ali Rizait dėshtoi plotėsisht.
    Komanda Jugosllave grumbulloj komita rus, dhe sulmuan forcat e pakta tonat me pretendimin e bekimit te petkut fetare .
    Qeveria Shqipetare u vu ne nje prove te rende.Pas hedhjes poshte te notes Zyrtare ,Shteti mori masa te shpejta duke formuar nje Komande operacioni me Gjeneral Ali Riza Kolonjen.Konflikti serbo-separtist me Shqiperine ishte rasti i trete qe po perballesh Gjeneral-Kolonja se bashku me Isuf Elezin. Si vitin 1913,1920 dhe tani me 1921 keta u dergun me pergjegjesi ne veri lindje.
    Ndersa si udheheqesa ushtarak ia kishin pervetesuar anet e forta dhe te dobta te artit dhe taktikave te serbeve.Ato dite Elez Isufi, kudo i gjendur per fatet e Atdheut, u shkruante deputetve te Dibres;
    „Per te zen pozitat mbrojtese ne kufijte e 1913-es eshte nisur Gjeneral Ali Rizai..,,
    (shenim;kryetari Komisjonit te Kufijve ka qene Gjenerali e jo kapteri qe ka ardhur ne shqiperi me 1919 sipas dekumentit te V.Kasapit monografia A.R.Kosova 1996)
    Gjeneral Kolonja njihet me Patriotin Elez Isufin qe ne Kryengritjen e viteve 1908-1912 ku planin e veprimeve ushtarake i drejtonte nje komandante turke i quajtur Ali Riza Pasha Kolonja.
    Gjendjen e pergjithshme e rendonte edhe nje fakte domethenes.banoret e malesive , ne teresi se dinin c;fare eshte shteti Shqipetare,Qeveria e pare Demokratike si dhe Tirana Kryeqytet i nje Republike,dhe jo i disa Republikave qe i mashtronin feudo-fetaret e zones se malsise.
    Kryekomandanti Gjeneral Ali Riza Kolonja, ne konfliktin e sepastrizmit te mirdites se bashku me Luanin e Maleve Gjeneral Elez Isufin u permbajte me fanatizem divizes,ku porosisnin si vartesit edhe ushtaret;
    *Qe mos te behet asnje operacion kunder kryengritesve,se jane te genjyer,dhe pritet me be nje marveshje me kryengritesit.
    Qeveria do dergoj ne Mirdite nje fuqi te rregullt ushtarake,do te bebet thirje bajraktarve dhe popullit per falje te pergjithshme dhe jo …ndjekje me rreptesi, por te ndiqet udha me e pelqyeshme politike duke biseduar me popullin urte,me te mire dhe pa egersi,*
    Si rezultat i afrimit ,bisedimit me popullin e Mirdites dhe s’qarimi me durim i tyre ,u shmangen hakmarjet dhe gjakederdhjet civile, dhe u arit qetesimi i situates deri ne pushimin e kundershtimeve me arme.
    C’eshtja e Mirdites mori nje rendesi te madhe,raportimet nga Rubiku mbi luften qe po zhvillohej u njoftua se fuqia luftuese u plotesua me shume banore vullnetare dhe situata ishte e kontrollueshme,kurse xhandarmerine e Oroshit e shkaterua, kurse komanda e Ali Efendiut gjendet nga ura e Vezirit.
    Respekti i popullit te Mirdites tani Gjeneral Ali Kolonjen nuk po e quante me Komandante- Aliu , por i vendosen edhe mbieemrin e ures duke e cilesuar
    Ali Efendiu.
    Trupat Serbe u shtrine nga Tropojane Kukes, dhe nga Peshkopia deri ne Pogradec.
    Ata veshtruan me furi dhe te etur per te rrafshuar gjithcka,por qendresa popullore me trimeri, ia uli vrullin armikut –serb duke e dobesuar rende.
    Populli Dibran si kurdohere ne fushen e betejes tregoje se ishte nje kocke e forte e nuk thyesh kollaj.
    Lufta e Lane – Lures ku bashke drejtuan dhe komanduan cifti Patriotesh i atdheut Etnik Shqipetare Dibrani i paharuar Elez Isufi dhe Gjenerali Kosovare Ali Kolonja
    ne nje betej te pergjakshme midis trupave jugosllave dhe ato shqipetare,qe luftuan me heroizem te madhe, duke e shkaterua armikun, duke e demtuar shume rende, dhe e detyruan te terhiqej ne brigjet lindore te Drinit te Zi eshte trimeri e rralle.
    Kjo fitore pati rrjedhoja pozitive edhe ne arenen nderkombetare,Koferenca e Ambasadorve kundershtoj kerkesen e qeverise jugosllave per te vendosur kufirin me Shqiperine ne *Vijen strategjike*, Jugosllavia u detyrua te terhiqte trupat nga
    Tokat e pushtuara me 10 dhjetor 1921 ne Ballte, fshat ne afersi te kufirit te vitit 1913 dhe aty u ngrite Flamuri Shqipetare.
    Nje pergjethsim ngjethes te genocidit serbomadh ,neper kete lufte na i jepe artikulli me titull:*Veprat Barbare te Serbise*Disa fragmente;
    =Serbet nuk lane asgje pa bere me qellim prishjen e Shtetit Shqipetare.
    =Serbia.Komandantet e saje pergenjenin ushtaret e vete dhe popullin e tyre se; Sa te hyme ne Lure,do te bashkohemi me Elez Isufin dhe pasi ta emeronin Komandantin e tyre Elezin do te shkonin per te Pushtuar Tiranen.
    =Serbia zotohet 1 500 -Napolona flori per te vrare Gjeneral Ali Riza Kolonjen dhe Sul Xhelilin.
    Nuk ka rendesi se cfare kerkonte dhe pretendoonte Serbia,
    per Gjeneral –Ali Riza Kolonjen, Gjeneral Elez Isufin dhe trimin Sul Xhelilin ,e rendesishme ishte, se cerdhja e bajraktarizmit klasik dhe separatizmi shqipetare i Mirdites u shkaterua edhe nga motoja :
    Kujdes ! Popullaten e genjyer;
    Asnje ndeshkim mos te perdoret ne popull;
    Perpiquni ti beni per vete, dhe i afroni me Qeverine e vertet te Popullit.
    Keshtu e drejtuan Luften jo vetem ne aspektin taktik strategjik Lutarake por ne lufte fitorja vjen edhe e diplomacise ushtarake me pake armiq dhe shume bashkeluftetare per vete.
    Malesoret e priten Gjeneralin Ali Kolonja,me besen e burrit sikur vinte ngaKosova heroike dhe jo nga Tirana.
    .
    Serbia nga humbja qe pesoj per here te trete qe eshte perballur me Gjeneral-Ali Kolonjen dhe Isuf Elezin, si ne vitin 1913, 1920 dhe me 1921. per tja aritur qellimit te saje ne Gazeten ‚“Politika,, e Beogradit ne artikull theksonte se: “Shqipetarin Ali Riza Kolonja, e zume rrobe,e thote se kemi ardhur per te zene jo vetem kufijte e 1913 por edhe ato zona qe na keni mare me 1913 dhe keshtu do te ngreme popullin shqipetare kunder Serbise,,.
    Lajmi i zenijes robe te Ali Riza Kolonjes ishte i rreme .Ne rradhe te pare, kjo gazete –Politika, iu pergjigj thirjes se Serbis qe zotua per
    1 500 -Napolona flori per te vrare Gjeneral Ali Riza Kolonjen dhe Sul Xhelilin.
    Ne rradhe te dyte, me qellimin kryesor,qe te prekte ndjenjat shqipetare, te shkaketonte nje peshtjellim sidomos midis Kosovarve.
    Nderhyrja e jashtme jugosllave u menjanua dhe rebelimi i brendeshem ushtarake u mposhte.Republika e Mirdites u shtyp.shteti shqipetare mori fryme lirishte per te realizuar programin modeste te ndertimit te shtetit me fryme Evropiane.
    Ushtria e re , e vogel por e bindur ,per ndjenja kombetare, merituan urimet e kombit dhe falinderimet e Qeverise.

    VELLAI I MADHE SULMON TE VOGELIN.

    Edhe Revolucioni i Qershorit,Revolucioni demokratik per here te pare ne nje Shtet te ri me parlament u munde nga tradhetia e vellait te madhe, Ahmet Zogut.
    Ministri i Shqipėrisė nė Beograd, Ali Riza Kolonja, mė 13 dhjetor 1924, lajmėroi Tiranėn se Zogu ishte gati tė sulmonte Shqipėrinė nga Prizreni me forcat ushtarake tė Jugosllavisė. Po valle ke Qeveri njoftoj! C’fare do bente Noli ..? Sikur ishte vetem Zogu,ai jo vetem ishte siguruar nga gjoja “Patriotet Shqipetare,, te shitur, kishte edhe ushtrine jugosllave pro, sepse hallet e shtetit tone varreshin nga komshiu,problemet nuk munde te zgjidhnin vella me vella.E Cuditeshme ?........
    Por nga e gjithe kjo Histori dikush fitoj,u be edhe Krytare Republike me1-02-1925.
    Ambicjet e tije per pushtet vazhdonin, por si vazhdonin !
    Jo se ishte i madhe ne moshe dhe sulmonte vellezerit me te vegjel,por ishte nje fare e tradhetise ,ishte pjelle e races se tradhetarve qe nga viti 1914, tradhetine e kishte ne gjake,nga e jema se vite nga dera e Tradhetarve te Shqiperise e Toptanve.
    Dhe cfare ndodhi me ardhjen e Ahmet Zogut si Kryetare Republike!Vetem vrasje.
    Me 22-prill 1924,vritet Avni Rustemi.Me 24-dhjetore 1924,vriten Isuf Elezi dhe Sule Xhelili, ne Gazermat e Peshkopise qe komandonte Ali Riza Topalli, (mos e ngateroni me Ali Riza Kosoven,) Me 2-marse1925,Luigj Gurakuqi.Me 29 mars -1925 Bajram Curri, ndiqej edhe Hasan Prishtina, nuk vonoj , me 14 gushte 1933.Dhe te tjere pritej qe te eleminoheshin.Te gjithe keta trima,qe u perballen me qindra luftera,per pamvarsine dhe vazhdimesine e Shtetit shqipetare.nuk kishte armik ti plagoste , kurse Ahmet Zogu ia ariti qellimit ne nje kohe rekorde.
    Vellai i madhe kur mer’ka Pushtet, qenka shume i rrezikeshem e sulmon te vogelin dhe e munde ate.
    Por historia nuk munde te zhduket sepse eshte e dokumentuar,dhe e shkruar;ku,
    Eqrem Bej Vlora: ne Kujtime (13) shkruan;
    Pasi u largua nga Tirana mė 10 qershor 1924, bashkė mė njerėzit e vet, Ahmet Zogu u vendos nė Homesh tė Dibrės, me qėllim qė tė dilte nė Jugosllavi. Rrugėn pėr kėtė ia kishte hapur kunati i tij Ceno bej Kryeziu nga Gjakova, i vetmi shqiptar nė Kosovėn e pushtuar qė e kishte mirė me autoritetet jugosllave.
    Mė 15 dhjetor 1924 u sulmua kazerma ushtarake e Peshkopisė e mbrojtur nga njė oficer i ri, kapiteni kosovar Ali Riza Topalli.
    Ky shkrim historike,vertetoj.
    (Me 26-dhjetore 1924 se bashku Elez Isufi dhe Sul Xhelili aty vriten si ka mundesi qe paskan qene te beses me Ali Riza Topallin)
    Gazeta ,dielli,nr-2861 12maje 1925 ,shkruan;
    “Fuqite tona nen kryesin e kap.Ali Riza Topallit(jo Ali Riza Kosoves)te goditura nga tri anet dhe se brendeshmi, pas nje lufte tri oresh,u rrethuan ne Peshkopi dhe u shternguan te dorezohen,,,keshtu me 13 te muajit, ra Peshkopia me gjithe qarqet pertej Drinit me e Serbeve.
    S.Vllamasi,veper e cituar ne faqe-276. nder te tjera shkruan:
    “Isuf Elezi, doli ne oborr te kazermes(-VK) dhe atehere ne nje menyre misterrioze mori dy plumba mbas shpine,nga nje fuqi civile qe ishte bashkuar me ushtrine… Jusuf Xhelili hipi ne mure te kazermes per te hyre ne oborr,por edhe ky mori nje plumbe ne koke,nga vija e frontit dhe mbeti i vdekur.,,
    Kurse ne monografie Ali Riza Kosova,Vangjel Kasapi e kundershton vrasjen e Elez Isufit ,dhe ne piken e peste ne faqe-157, shkruan nuk munde te akuzohet Aliu per faktet se qe te dy iu permbajten njeri –tjeterit me burreri dhe prova, jo ne nje raste por ne disa:1912-1913,1920 etj vite.
    Vangjel Kasapin une e kundershtoj per kete hamedje, se s’ka dore Ali Riza Topalli.
    Eshte e drejta e tije te shkruaj dhe te faktoj, por jo te kundershtoj edhe shkrimet e veta historike, per faktin,qe thote se kane dhene prova burrerije Ali Riza Topalli me Elez Isufin ne vitet 1912-1913 dhe 1920,kjo nuk eshte e vertete se Ali Riza Topalli ne Shqiperi, ka ardhur me 1919 po te besojme shkrimin po vete te tije,faktikisht ne
    faqen -95 .Monografia Ali Riza Kosova e Botuar me 1996 ne Shkoder.
    Per vrasjen e Elez Isufit dhe te Jusuf Xhelilit.
    Ali Riza Topalli eshte nje besnike i Ahmet Zogut edhe pse nuk gjuajti vete, se nuk eshte vertetuar, por deri sa keta dy Heronje te Shqiperise u vrane ne oborrin qe komandonte Ali RizaTopalli, ka pergjjegjesi te madhe per vrasjen e tyre,heshtja ,qe nuk vertetohen vrasesit e vertete,tregon se ai ka pasur dijeni te plote ne kete komplot zogizte per te eliminuar trimat e shqiperise.
    Dhe dekurimi per cfare iu dha nga Zogu,c’fare ka bere me 1920 -1928 qe u dekurua.Historikishte ne Gazermat e tije u vrane Patriotet e nderuar te Shqiperise.
    ALI RIZA TOPALLI,Dekurimin qe titullohet,
    “Commandature della Corona S’Italia,, me dt-04-08-1929 .
    E meriton se se bashku me Zogun ishin pro Italise dhe se bashku ,kur erdhi Italia me 1939 a e di ku ndodheshin pasi la ushtrine ne Vlore sic la zogu Shqiperine!
    Kurse vlersimi i Vecante ,nderi i Vecante e mertoj me dekurimin :
    “Oficer i Urdherit te Beses,, me dt 15-02-1936 per faktin se qe me te vertet besnik , si ne Peshkopi ne Vrasjen e Patrioteve Elez Isufin dhe Sul Xhelilit ,kurse ne Fier Ali Riza Topalli si Kryetare Gjygji nuk hoqi qafe, rregjimit zogiste tani dy veta por , 530 persona. Nė grupin e parė bėnin pjesė 11 xhandarėt e postės sė Fierit. Pas njė seance qė zgjati 3 orė, ata u konsideruan fajtorė dhe u pushkatuan menjėherė pranė sheshit te nėnprefekturės. Gjykimet e tjera kishin tė bėnin me elementet civilė qė kishin marrė pjesė nė kryengritjekunder rregjimit zogiste. Pėr kėta gjyqi dha 42 dėnime me vdekje, dhe 160 dėnime me burgim tė pėrjetshėm. Midis personave tė dėnuar figuronin edhe anėtarėt e disa familjeve tė dėgjuara dhe me influencės siē ishin familjet: Vrioni, Dibra dhe Vlora.kjo do te thote se Zogu, duke u ndihmuar nga tradhetaret e vendit qe shiteshin per poste,ai ariti qellimit te tije ambicioz qe duke mos pasur me kunndershtare te forte ne ideal dhe bese per te miren e shqiperise te shpallet edhe vete mbret me dt-01 shtatore 1928.

    Trashgimtari i Gjeneral Ali Riza Kolonja
    Tomor Ali Kolonja.

  3. #3
    ...po sot i bie 87 vjet me pare

  4. #4
    i/e regjistruar Maska e fegi
    Anėtarėsuar
    29-05-2009
    Postime
    5,767
    “Nė tan’ Evropėn ka shkue fjala se qe nandė vjet luftojmė me krala”

    Nga Halil RAMA & Beqir SINA
    Sllovė - Peshkopi : Elez Isufi u shndėrrua nė simbol tė trimėrisė, besės , bujarisė, thjeshtėsisė, fjalės sė menēur e me peshė tė maleve tė Dibrės, karakter i pa epur njerėzor, njeriu qė dinte tė respektonte mikun dhe tė urrente armikun, pabesinė dhe trdhėtinė…Shtėpia e Elez Isufit ishte shtėpi bujare. Aty do tė hynin e tė dilnin burrat me emėr si Bajram Curri, Hasan Prishtina, Isa Boletini, Islam Spahia, Ismail Strazimiri, Murat Kaloshi, Dine Hoxha, Halit Lleshi, Sulė Shehu, Hysni Dema, Ali Maliqi, Fiqiri Dinja e shumė tė tjerė. Do tė vinin nė kėtė shtėpi edhe tė huaj, duke filluar nga Fullci, zonja Angleze Sibil Llojdi, ambasadorė, konsuj, gazetarė, shkrimtarė etj.
    Nė Tiranė, kėto ditė nė sallėn e Muzeut historik Kombetar, Shoqata Patriotike “Elez Isuf Ndreu”, organizoi njė takim pėrkujtimor me rastin e 80-vjetorit tė vdekjes sė dy patriotėve, udhėheqėsve dhe luftėtarėve tė shquar tė Dibrės, Elez Isufi dhe Isuf Xhelili, tė cilėt luftuan me pėrkushtim e trimėri pėrgjatė viteve 1911-1925 nė mbrojtje tė tėrėsisė tokėsore dhe ēlirimit kombėtar nga pushtuesit e huaj .
    ISUF XHELILI
    Isuf Xhelili
    Nė fjalėn e hapjes kryetari i shoqatės “Elez Isuf Ndreu”. gjeologu Nexhat Hysa pėrshėndeti tė pranishmit nė kėtė aktivitet dhe paraqiti nė esencė rolin e kėtyre dy figurave legjendare me kontribut kombėtare. Mė pas drejtuesi i kėtij aktiviteti, i cili moderonte takimin, zoti Hajri Mandri, ia dha fjalėn pėr referatin kryesor doktorit tė shkencave historike, pedagogut tė Universitetit tė Shkodrės, zotit Bajram Xhafa, i cili u ndal nė veprimtarinė luftarake, rolin udhėheqės tė Elez Isufit dhe bashkėluftetarit tė tij, Isuf Xhelilit .
    Sdudiuesi Xhafer Martini, autor i monografisė Elez Isufi, u ndal nė koherencėn dhe kontekstin e librit tė tij duke shpjeguar madhėshtinė dhe elementet mė pikante tė figurės sė Elez Isufit …

    “Njiherė nji gjeneral serb shkon te shtėpia e Elez Isufit nė Dibėr pėr t’i ba disa propozime nė dam tė Shqipnisė. Atdhetari i flakė Elez Isufi i kundėrshtoi tė gjitha e, tue e pėrcjellė deri nė kufi, ndigjon disa fėmijė shkolle qė kėndonin kangė shqiptare.











    CEN ELEZI


    Cen Elezi
    - Shihni, zotni, - i tha atėherė plaku i Dibrės gjeneralit serb, - edhe me dashtė unė, plaku, me e tradhėtue Shqipninė, nuk mė lanė kėta fėmijė”.
    Intelektuali Eduard Ndreu foli mbi traditen patriotike tė fisit Ndreu dhe u ndal nė vlerat morale dhe frymėzuese qė edukuan breza tė tėrė, me frymėn e dashurisė pėr kombin dhe pėr lirinė e demokracinė shqiptare.

    Sali Shehu: Elez Isufi, krenaria e Dibrės

    Nė takimin pėrkujtimor me rastin e 80-vjetorit tė vdekjes sė patriotėve Elez Isufi e Isuf Xhelili, me interes u prit nga tė pranishmit fjala e deputetit dibran, Sali Shehu, i cili evokoi qendresėn dhe heroizmin e dibranėve si dhe rolin e Elez Isufit si organizator i lufėtrave dibrane pėr pavarėsi kombėtare. Deputeti demokrat Shehu shtroi nevojen e elaborimit tė historisė sė Dibrės, vlerave historiko-kulturore, pėr t’u pėrcjelle brezave mesazhe mbi vyrtytet e larta morale dhe kombėtare qė vijnė nga e kaluara si apel edhe pėr ditėt tona.

    Me interes nė kėtė takim u pritėn edhe diskutimet e zotit Hysen Selfo, zonjės Nurie Hajdari dhe studiuesit Bardhosh Gaēe i cili pėrshendeti nė emėr tė shoqatės “Ismail Qemali”. Ndėrsa studiuesit dibranė, Shaqir Skarra dhe Hysen Cera, sollėn mjaft fakte interesante qė ndriēojnė detaje nga veprimtaria e lufta e Elez Isufit dhe Isuf Xhelilit.
    Studiuesi Hysen Cera e hapi fjalėn e tij duke cituar historianin Sabri Godo: “Me bindje tė thellė e them se sikur Elez Isufi me nipin e tij Suf Xhelilin, e miqtė e tij Bajram Curri, Islam Spahiu, Ramiz Daci, Hoxhė Kadriu e tė tjerė tė mos kishin luftuar ashtu siē luftuan, sot, kufiri i Shqipėrisė mund tė ishte pėrtej Drinit, ndofta te Lumi i Matit”.
    Kėta burra tė mėdhenj tė kombit u bėnė simbol i odės dibrane si askush tjetėr. Populli i ka konsideruar si heronj legjendarė, janė shkruar dhjetra libra nga autorė tė ndryshėm, janė kėnduar mbi 40-tė kėngė para dhe pas vdekjes; janė mbledhur kujtime e mbresa nga analistė tė vendit dhe tė huaj.

    Simbol i trimėrisė, besės, bujarisė dhe thjeshtėsisė

    Elez Isufi u shndėrrua nė simbol tė trimėrisė, besės, bujarisė, thjeshtėsisė, fjalės sė menēur e me peshė tė maleve tė Dibrės, karakter i pa epur njerėzor, njeriu qė dinte tė respektonte mikun dhe tė urrente armikun, pabesinė dhe trdhėtinė…Elezi dhe Sufa ishin si dy luftėtarė binjakė, tė kompozuar pėr tė frymėzuar dhe udhėhequr mbarė forcat kryengritėse dibrane nė ballė tė ēdo lufte duke qenė vetė heronjtė qėluftonin pėrkrah luftėtarėve tė tjerė.
    Elez Isufi nuk shkonte sipas thėnjes “shtatė hile e njė trimni” por “shtatė trimni e pa asnjė hile”. Ai bėri njė punė kolosale duke dhėnė shembullin i pari nė pajtimin e gjaqeve . I zgjati dorėn e pajtimit Dacit, i dha besėn Islam Spahisė pėr t’i shkuar nė ndihmė, nė luftėn kundėr serbėve tė cilėt marshonin drejt Lumės. Lidhi besėn me Bajram Currin, Haqif Pashė Elbasanin, Selim Petrelėn, Hysen Krujėn, nė lėvizjen e Marsit, por i vetėm hyri nė Tiranė dhe tronditi regjimin e asaj kohe. Kapedani i Mirditės kėrkonte tė dorėzohej vetėm te Elez Isufi sepse e dinte qė nė besė tė tij do tė shpėtonte. Shtėpia e Elez Isufit ishte shtėpi bujare. Aty do tė hynin e tė dilnin burrat me emėr si Bajram Curri, Hasan Prishtina, Isa Boletini, Islam Spahia, Ismail Strazimiri, Murat Kaloshi, Dine Hoxha, Halit Lleshi, Sulė Shehu, Hysni Dema, Ali Maliqi, Fiqiri Dinja e shumė tė tjerė. Do tė vinin nė kėtė shtėpi edhe tė huaj, duke filluar nga Fullci, zonja Angleze Sibil Llojdi, ambasadorė, konsuj, gazetarė, shkrimtarė etj. Nė odat ku ishte Elez Isufi e SufėXhelili kėngėtarėt nuk guxonin tė kėndonin kėngė pėr trimėritė e tyre. Tė thjeshtė ishin e pa shkollė por ata kishin shkollėn e madhe tė odės dibrane ku bėhej testi i menēurisė.
    Nė Vjenė, nė takimin me kancelarin austriak, ky i fundit i kishte futur krahun dhe e kishte marrė pėr tė shetitur nė lulishten e tij. Ai kishte marrė edhe tė shoqen. Pėrkthyesi shqiptar tregonte se Elezi ja hoqi krahun kancelarit dhe doli nė krahun tjetėr, duke futur nė mes bashkėshorten e kancelarit, e nga kjo, kancelari, kishte mbetur i habitur.
    Nė kėtė takim ai i kishte kėrkuar Elezit qė populli shqiptar tė mbante ushtrinė austriake me bukė e ushqime dhe pėrgjigja e tij qe: “I thuaj perandorit, se shqiptarėt janė vrarė me turqit, se na kanė kėrkuar nizamė e xhelepe, dhe ne nuk ua dhamė; Jemi vra me Serbinė se na kanė kėrkuar tokėn, ushqime e veshmbathje, e nuk ua kemi dhėnė, prandaj pa u vra edhe me Ju, nuk do t’ju japim asgja sepse edhe nė dasha unė, nuk mė lanė 300 Elezat e tjerė qė janė nė Dibėr”.
    Diplomacia e Elez Isufit shkelqeu edhe nė takimin qė pati me Komisionin Ndėrkombėtarė nė Dibrėn e Madhe. Elez Isufi u kishte thėnė: “Ē’ashtė kjo ndarje e qytetit nga rrethi i vet. A jeton njeriu pa kokė?!”. Do tė ēuditej konsulli anglez Ayros, i cili qe ndėrmjetės nė takimin qė kishte Elez Isufi me Ahmet Zogun nė Lėvizjen e Marsit 1922. Nė kujtimet e tij, ai tregon se kishte mbetur i habitur se si ranė dakort kėto dy burra, njeri 26 vjeē e tjetri 60, pa protokoll zyrtar, vetėm duke i dhėnė dorėn njėri- tjetrit.
    Nė takimin qė pati me Shefqet Durgut Pashėn, i cili kishte ardhur me hu tė zjarrit nė dorė, pėr tė djegur Dibrėn, vetė Pasha do tė habitej, qė ky malėsor i thjeshtė dinte gjithēka pėr Portėn e Lartė, pėr opozitėn turke, pėr deputetėt e parlamentit turk, pėr xhonturqit e deri tek kundėrshtarėt e vetėTurgut Pashės.

    Populli i Dibrės i deshi me gjithė zemėr Elez Isufin e Sufė Xhelilin prandaj dhe u shkoj pas, jo pak por njė dekadė tė tėrė. Kur u rrethua nga serbėt shtepia e Elez Isufit, bashkėluftėtarėt e tij, pėr gjithė natėn, hapėn njė kanal nėntokėsorė dhe nxorrėn nė heshtje tė plotė 70 pjestarėt e familjes Ndreu, tė rrethuar nga ushtarėt serb, ku mbi 200 burra, i pėrcollėn nga Sllova e deri matanė Drinit. Kur u vra nė Peshkopi mė 26 dhjetor 1924 malėsorėt trima tė Reē e Dardhės e Ujė e m’Ujės, si njė vargan gjigand, sollėn heronjtė legjendarė nė vendlindjen e tyre.Pėr bėmat e patriotėve Elez Isufi e Sufė Xhelili folėn shumė historianė e bashkėkohės. Nė fund tė takimit, zoti Rremzi Ndreu i falenderoi tė pranishmit dhe i ftoi ata nė njė kokt

  5. #5
    i/e regjistruar Maska e derjansi
    Anėtarėsuar
    14-04-2005
    Postime
    6,730
    Citim Postuar mė parė nga CEZARND Lexo Postimin
    22 mars 1922 --- 87 vjete me pare dibranet dhe kryesishte zonat Rec e Dardhe me ne krye patriotet Elez IsufI Ndreu dhe Suf Xhelili Ndreu do ti drejtoheshin Tiranes kJO levizje do te quhej edhe levizja e marsit do te zhvilloheshi luftime per afro nje jave midis dibraneve dhe forcave qeveritare Konflikti midis dibraneve dhe qeveris me nderhyrjen e konsullit anglez te kohes nderpritet ne keto luftime u vra edhe Meleq Frasheri nje komandant i ushtrise, dhe per kete lufte dibranet do te te kendonin

    Elez aga i hipka atit
    Coi kabile(popullin) bahi gati
    Bahi gati,jam tuj ardhe
    Kam shemb Diber,Rec e Dardhe
    Elez aga e tunde malin
    Tash nantet vjet luftton me Krajlin
    Meleq Frasheri nje budalle
    Nuk ka njofte Rec e DARDHE

    e cila ishte arsyja e kti sulmi te dibranve ndaj qeveris? a ban me e dit

    dibra e atyne viteve njejt me Vloren e 97
    JO NEGOCIATA VETĖVENDOSJE

  6. #6
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    28-03-2003
    Vendndodhja
    Diku nėpėr Botė
    Postime
    528
    derjansi
    Citim:



    e cila ishte arsyja e kti sulmi te dibranve ndaj qeveris? a ban me e dit

    dibra e atyne viteve njejt me Vloren e 97


    ---------------------------------------------------------------


    Nė atė kohė ,shum kujt iu kishte zukatė miza tek veshi ( ėshtė fjala pėr lakmi personale ) si nė jug tė Shqipėrise pashtu edhe nė veri .

    Nė veri mė sė shumti Bajram Curit dhe Cen Elezit .

    Pra mendja e kėtyre ishte se Ahmet Zogu ( Kryeministėr apo ministėr i mbrendshėm atė kohė nuk- nuk mė kujtohet tani ) , nuk ishte i zoti pėr tė qeverisur ( nė Dibėr atė kohė Ameht Zogu ėshtė thirė me emėr pėrēmues si i biri i .......- nė emėr tė nėnės sė vet ,se nuk mė kujtuhet tani si e kan quajtuar atė .
    Dhe gjithashtu vėrtet Ahmet Zogu ishte shum i ri nė moshė- nėn moshėn 25 vjeēare ,mė duket .

    Nuk kanė qenur Dibranėt me Cenin , kundėr shtetit .Se Dibranėt janė ata qė e ndihmuan Ahmet Zogun tė kthehej nė Shqipėri nė 1924-trėn.
    Por ka qenur vetė Ceni me miqtė e tij familjar .
    Se Ceni kishte familje tė madhe ,diku mbi 40 vetėm meshkuj dhe po ti shtohen edhe femrat - pra del se Ceni ka qenur me krushqit e vet e kursesi me gjith dibranėt.

    Tani.
    Cen Elezi ,atė kohė as qė kam mundur me hyrė nė Tiranė pėr tė bėrė luftė ,por mbeti nė periferi -kodrave .
    Por Ahme Zogu si i menēur qė ishte ,pas ultimatumit qė ia bėri Cen Elezit pėr mos me hyrė me trupat e vetė nė Tiranė se do konfrontoheshte me forcat e xhandarmarisė - luftė ,ia la derėn hapur Cenit pėr njė takim personal .
    Tė cilin takim Ceni edhe e bėri .


    Nė atė takim Ahmet Zogu ,pėr mos me ia cėnuar sedrėn Cen Elezit i garnton qė trupat e tij tė mbajnė armėt ( pra nuk ia mori -ēarmatosi Cenit armėt ),duke u kthyr pėr nė Sllovė ( vendlindja e Cenit ) por nėse vetėm njė krismė ndėgjohet nga trupat e tij nė tėrheqje ,do e kenė tė gjithė xhandarmarinė ( se nė atė kohė Shqipėria nuk kishte ushtri ) nė shpinė duke i ndjekur .

    Me njė fjalė ,Cen Elezi u muar vesh me fjalė me Ahmet Zogun .
    Se Mati dhe Dibra kanė tė njetin mentalitet e kulturė .
    Ndėrsa Bajram Curi ,nuk hante pykė, deshte qė ai tė jetė i pari i Shqipėrisė .
    Dhe fundi i Bajram Curit dihet se si pėrfundoi .


    Kėshtu pra derjansi ,dibranėt nuk e dogjėn Shqipėrinė ,por luftuan me bura dhe gra pėr ta mbrojtur si nga turqit poashtu edhe nga sllavėt-sėrbėt.

  7. #7
    Citim Postuar mė parė nga DriniM Lexo Postimin
    derjansi
    Citim:



    e cila ishte arsyja e kti sulmi te dibranve ndaj qeveris? a ban me e dit

    dibra e atyne viteve njejt me Vloren e 97


    ---------------------------------------------------------------


    Nė atė kohė ,shum kujt iu kishte zukatė miza tek veshi ( ėshtė fjala pėr lakmi personale ) si nė jug tė Shqipėrise pashtu edhe nė veri .

    Nė veri mė sė shumti Bajram Curit dhe Cen Elezit .

    Pra mendja e kėtyre ishte se Ahmet Zogu ( Kryeministėr apo ministėr i mbrendshėm atė kohė nuk- nuk mė kujtohet tani ) , nuk ishte i zoti pėr tė qeverisur ( nė Dibėr atė kohė Ameht Zogu ėshtė thirė me emėr pėrēmues si i biri i .......- nė emėr tė nėnės sė vet ,se nuk mė kujtuhet tani si e kan quajtuar atė .
    Dhe gjithashtu vėrtet Ahmet Zogu ishte shum i ri nė moshė- nėn moshėn 25 vjeēare ,mė duket .

    Nuk kanė qenur Dibranėt me Cenin , kundėr shtetit .Se Dibranėt janė ata qė e ndihmuan Ahmet Zogun tė kthehej nė Shqipėri nė 1924-trėn.
    Por ka qenur vetė Ceni me miqtė e tij familjar .
    Se Ceni kishte familje tė madhe ,diku mbi 40 vetėm meshkuj dhe po ti shtohen edhe femrat - pra del se Ceni ka qenur me krushqit e vet e kursesi me gjith dibranėt.

    Tani.
    Cen Elezi ,atė kohė as qė kam mundur me hyrė nė Tiranė pėr tė bėrė luftė ,por mbeti nė periferi -kodrave .
    Por Ahme Zogu si i menēur qė ishte ,pas ultimatumit qė ia bėri Cen Elezit pėr mos me hyrė me trupat e vetė nė Tiranė se do konfrontoheshte me forcat e xhandarmarisė - luftė ,ia la derėn hapur Cenit pėr njė takim personal .
    Tė cilin takim Ceni edhe e bėri .


    Nė atė takim Ahmet Zogu ,pėr mos me ia cėnuar sedrėn Cen Elezit i garnton qė trupat e tij tė mbajnė armėt ( pra nuk ia mori -ēarmatosi Cenit armėt ),duke u kthyr pėr nė Sllovė ( vendlindja e Cenit ) por nėse vetėm njė krismė ndėgjohet nga trupat e tij nė tėrheqje ,do e kenė tė gjithė xhandarmarinė ( se nė atė kohė Shqipėria nuk kishte ushtri ) nė shpinė duke i ndjekur .

    Me njė fjalė ,Cen Elezi u muar vesh me fjalė me Ahmet Zogun .
    Se Mati dhe Dibra kanė tė njetin mentalitet e kulturė .
    Ndėrsa Bajram Curi ,nuk hante pykė, deshte qė ai tė jetė i pari i Shqipėrisė .
    Dhe fundi i Bajram Curit dihet se si pėrfundoi .


    Kėshtu pra derjansi ,dibranėt nuk e dogjėn Shqipėrinė ,por luftuan me bura dhe gra pėr ta mbrojtur si nga turqit poashtu edhe nga sllavėt-sėrbėt.

    e verteta eshte pak ndryshe.. e para Ceni eshte i biri i Elezit,
    Edyta nuk eshte ashtu sic e zbut ti edhe se dibranet dhe Elez isufi nuk eshte evertet qe kan ndenjur neper kodra
    por kan qene ne Tirane ,se edhe sote eshte nje vend ne tirane qe quhet Qoshja e ELEZIT,

    Sa per ate xhandarmeri ,asnje gje nuk mbeti pas ,pasi ata u bashkuan qyshe ne perpjekjen e pare tek urra e Tapizes\
    Nuk kishte per te cenuar sedren se ti duhet ta dishe ate shprehjen veshi kepucet
    thua se ELEZI ISHTE ME KRUSHQ ....dhe se dibera e priti me lule


    e para,,,, nuk eshte e vertet ,

    e dyta,,,,, po aty ku xixelloje ari ,dolen edhe e priten

    Per me shume i formacion lexo LIBRIN E SHKRIMTARES AMERIKANE TE ATYRE

    KOHERAVE MISS ROSSE: "MAJAT E SHALES" OSE S.BEJ VLOREN dhe e sheh ne cfar kodrash kan ndenjte..
    sa per ate mentalitet qe thua ti jane shume large
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga CEZARND : 23-03-2010 mė 23:07

  8. #8
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    28-03-2003
    Vendndodhja
    Diku nėpėr Botė
    Postime
    528
    O Cezar Ndreu .
    T veē mbimerin e paske Ndreu ,se tjetėr gjė po mė duket se jo .

    I bėn tė fala Shkėlzenit nėse e sheh ,apo nėse bisedon me te .


    E para .
    Nipat e Cenit ( qė janė ritur e lindur kampeve tė pėrqėndrimit tė dullės ) i kam kushėri tė parė .
    Por ,mė shum kam pasė tė bėj me Isain nga tė juajtė .

    E dyta , gjyshėt e mi ( nga baba dhe nėna ) gjithashtu ka qenur pjesmarės nė ngjarjet e atėhershme - qė nga rethimi i Shkodrės e deri - deri sa u vranė duke shpėrthyer burgjet e dullės nė Peshkopi .


    E treta .
    Ne shkrimin e Beqir Sinės ,pėrmenden kushėrijt e mi ,dajat e mi dhe poashtu dajėt e Dajve .

    A more vesh tani .

    Ti vetė e pėrmende ;- se edhe sote eshte nje vend ne tirane qe quhet Qoshja e ELEZIT

    Pra ,nuk ka hyrė nė Tirane me luftė ,por u ndalua nga ultimatumi i Zogut .



    Hajt me shnet ,njėherė .

  9. #9
    Shkelzenit ,,,i bej une te fala

    .....por nuk di si ti them se vec emrin ta di , po i them se ke te fala nga DRIN M...

    nuk mora vesh nje gje me te birin e Fatimes c far bie.....
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga CEZARND : 24-03-2010 mė 00:54

  10. #10
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    28-03-2003
    Vendndodhja
    Diku nėpėr Botė
    Postime
    528
    Me tė birin e Fatimės ,nuk kam asgjė fare - bile bile edhe e urej .
    Por njė fjalė e urtė tthotė :- trimin vrae ,por hakun mos ja ha .
    Megjithatė Zogu ( i biri i Fatimės ) duhet pėrshėndetur pėr dy gjėra :-
    a. Ishte ma i menēur se tė tanėt ,prandaj edhe mori pushtetin sa u bė edhe mbret .
    E tė tanėt brithnin me mend .
    dhe
    b. Ishte ai qė i vuri themelet e Shqipėrisė si shtet - na ndau nga anadollaku .
    I vendosi Shqipėrisė themelet bashkokohore - Europjane

    Nė kėtė i ndihmuan edhe tė tanėt ,ia dhanė hakun .


    Tani.
    Njė tregim humoristik por i vėrtetė pėr familjen Ndreu ( Cenit - Elezit ) ,qė ma ka treguar vetė Isai .

    Si familje e madhe me mashkulli tė madhe ,nuk mundeshin kėta tė rijnė pėr ēdo ditė nė Dibėr nėpėr diqanetet e trezije-robaqepėsve nė atė kohė.Se Sllova me Dibrėn janė koxha largė .
    Prandaj kishin vendosur qė tė marin njė terzi-robaqepės nga Galiēani ( maqedon pra ) nė kullat e tyre pėr tiu prerė tirqi,jakuce, xhubleta e ēka kanė qenur tė nevojshme mbathje pėr anėtarėt e familjes .

    Intermexo.

    Ėshtė karakteristike qė nė Dibėr ,terzijtė - robaqepėsit pėr veshjet tona Kombėtare kanė qenur vetėm maqedonė .Kėtė e kam mbrirė-pėrjetuar edhe vetė ,kur i kam prerė teshat e mia Kombėtare nga qasha ( materiali i leshtė ) atė kohė .
    Ēudi !Ama , asnjė robaqepės i veshjeve kombėtare shqiptare nė Dibėr nuk ka qenur Shqiptar , por maqedons tė pastėr .

    Tani ,Ndrejet kėtė robaqepėsin e kanė mbajtur nė shtėpinė e zjarit - pra shtėpia ku gatuhej ushqimi .
    Por si gjithkund mes kunatash-nuseve ,ka pasur mosmarėveshje .
    Se tek kėta nuk ka pėrgaditur vetėm njė grua ,por pesė a gjashtė gra bashkaritsht -se familje e madhe .

    Njė ditė gatueset ishin hėngėr ndėr vete dhe nuk kishin folur njera me tjetrėn .
    Kėshtu gjella ,duke u zier nė kazan nė shtėpinė e pėrgaditjes ,gratė kush kishte ardhur ,ia kishte qitur nga njė grusht kripė ( se mbasi nuk kishin folur mes vete , nuk kanė ditur se a i ka qitur kush krip gjellės ) .
    Terziu-robaqepėsi , duke qepur tirqi e sende tė tjera ,sheh dhe veprimet e grave .
    Por ai i ri nė familjen Ndreu ,duke mos ditur gjė , ēohet edhe ai e ia fut njė grusht tė madh krype gjellės - klluq .
    Kur njera nga gratė e sheh dhe i thotė - ēbėre ashtu ?!
    E, ai i kthen :- Unė mendova se e keni adet kėshtu ,kush hyn nė dhomė ia qent nga njė grusht kripe gjellės .

    Gjella u bė zeher me krypė as qė ishte hėngėr mė .

    Kam edhe shum e shum kėsi pika humoristike tė vėrteta pėr kėtė familje .

  11. #11
    ,,,ato gjelle edhe kur ndodhnin ashtu si thua ti ,,ne nuk i hidhnim posht .. ato lloje gjellrashe u a hidhnim qenve te stanit,pasi thone qe edhe qen kishim pas shume .

  12. #12
    Citim Postuar mė parė nga DriniM Lexo Postimin
    Me tė birin e Fatimės ,nuk kam asgjė fare - bile bile edhe e urej .
    Por njė fjalė e urtė tthotė :- trimin vrae ,por hakun mos ja ha .
    Megjithatė Zogu ( i biri i Fatimės ) duhet pėrshėndetur pėr dy gjėra :-
    a. Ishte ma i menēur se tė tanėt ,prandaj edhe mori pushtetin sa u bė edhe mbret .
    E tė tanėt brithnin me mend .
    dhe
    b. Ishte ai qė i vuri themelet e Shqipėrisė si shtet - na ndau nga anadollaku .
    I vendosi Shqipėrisė themelet bashkokohore - Europjane

    Nė kėtė i ndihmuan edhe tė tanėt ,ia dhanė hakun .


    Tani.
    Njė tregim humoristik por i vėrtetė pėr familjen Ndreu ( Cenit - Elezit ) ,qė ma ka treguar vetė Isai .

    Si familje e madhe me mashkulli tė madhe ,nuk mundeshin kėta tė rijnė pėr ēdo ditė nė Dibėr nėpėr diqanetet e trezije-robaqepėsve nė atė kohė.Se Sllova me Dibrėn janė koxha largė .
    Prandaj kishin vendosur qė tė marin njė terzi-robaqepės nga Galiēani ( maqedon pra ) nė kullat e tyre pėr tiu prerė tirqi,jakuce, xhubleta e ēka kanė qenur tė nevojshme mbathje pėr anėtarėt e familjes .

    Intermexo.

    Ėshtė karakteristike qė nė Dibėr ,terzijtė - robaqepėsit pėr veshjet tona Kombėtare kanė qenur vetėm maqedonė .Kėtė e kam mbrirė-pėrjetuar edhe vetė ,kur i kam prerė teshat e mia Kombėtare nga qasha ( materiali i leshtė ) atė kohė .
    Ēudi !Ama , asnjė robaqepės i veshjeve kombėtare shqiptare nė Dibėr nuk ka qenur Shqiptar , por maqedons tė pastėr .

    Tani ,Ndrejet kėtė robaqepėsin e kanė mbajtur nė shtėpinė e zjarit - pra shtėpia ku gatuhej ushqimi .
    Por si gjithkund mes kunatash-nuseve ,ka pasur mosmarėveshje .
    Se tek kėta nuk ka pėrgaditur vetėm njė grua ,por pesė a gjashtė gra bashkaritsht -se familje e madhe .

    Njė ditė gatueset ishin hėngėr ndėr vete dhe nuk kishin folur njera me tjetrėn .
    Kėshtu gjella ,duke u zier nė kazan nė shtėpinė e pėrgaditjes ,gratė kush kishte ardhur ,ia kishte qitur nga njė grusht kripė ( se mbasi nuk kishin folur mes vete , nuk kanė ditur se a i ka qitur kush krip gjellės ) .
    Terziu-robaqepėsi , duke qepur tirqi e sende tė tjera ,sheh dhe veprimet e grave .
    Por ai i ri nė familjen Ndreu ,duke mos ditur gjė , ēohet edhe ai e ia fut njė grusht tė madh krype gjellės - klluq .
    Kur njera nga gratė e sheh dhe i thotė - ēbėre ashtu ?!
    E, ai i kthen :- Unė mendova se e keni adet kėshtu ,kush hyn nė dhomė ia qent nga njė grusht kripe gjellės .

    Gjella u bė zeher me krypė as qė ishte hėngėr mė .

    Kam edhe shum e shum kėsi pika humoristike tė vėrteta pėr kėtė familje .
    Je edhe burre i vjeter dhe te gjitha c far ti shkruane ketu te tjeret mendojne se jane te verteta.
    Ne familjen Ndreu nuk eshte e vertet qe terzia ka qene maqedonass por ka qen shqiptar biles po nga Sllova edhe ai quhej Mustaf Cala
    Edhe qenke edhe mik i kesaj familje ti ,,,,mik i Kadri Hazbiut po po jo mik i Ndreve

    Ja edhe e verteta e atyre viteve (per ato dajat e tu )edhe per Elez Isufin


    Quhet Rose Wilder Lane dhe ka shkruar nje liber te tere mbi Shqiperine, ku spikat portreti i Ahmet Zogut. I cili i propozoi gazetares amerikane te martohej me te.



    Eshte nje liber plot emocion, qe lindi ashtu papritur nga udhetimet e reporteres dhe shkrimtares se njohur amerikane Rose Wilder Lane neper Shqiperi. Ndersa gjendej ne Mal te Zi, ne vitin 1921, ajo shikon nje disa njerez me veshje dhe sjellje te cuditshme. Pyet per ta dhe kerkon t'i takoje. "Jane shqiptare dhe eshte me rrezik te udhetosh ne vendin e tyre". Kjo ishte pergjigja qe i dhane shoqeruesit malazeze, por terheqja nga e panjohura ishte me e forte. Se bashku me mikeshen e saj, fotografen franceze Annette Marquis dhe shoqeruesin e saj shqiptar, Rrok Perolli, Lane shetiti per rreth shtate vjet neper Shqiperi, ku perjetoi aventura nga me te cuditshmet. Deri nje propozim per martese nga vete Ahmet Zogu, ne vitin 1922, i cili sipas zakonit shqiptar i nisi nje leter prinderve te amerikanes per t'i kerkuar doren e vajzes se tyre te bukur.

    Rose Wilder Lane, e cila lindi ne vitin 1886 dhe vdiq me 1968, vinte nga nje familje e njohur amerikane, me origjine angleze. Nena e saj ishte gjithashtu nje shkrimtare e njohur, ndersa vete Rose botoi edhe shume libra dhe raporte te tjera gjate jetes se saj.

    Libri i saj per Shqiperine, "The Peaks of Shala" (Majat e Shales), brenda pak koheve u ribotua tri here ne Angli, France dhe Amerike. Shtypi i kohes, ai amerikan dhe anglez e percolli vepren me tituj si "Nje shkrimtare amerikane thote se mendja e shqiptareve kur te zhviollohet do te beje cudira", "Rose W. Lane i tregon botes fisnikerine e shqipatreve", etj. Me mjeshteri te madhe, autorja pershkruan ngjarje te ndryshme, historine dhe prehistorine e shqiptareve, jeten, zakonet, virtytet e tyre; adhurohet besa, nderi i femres, liridashja, trimeria, guximi i shqiptareve te Shqiperise se Veriut, bukuria natyrale e tyre.

    Por nga pjeset me interesante te librit eshte portreti i Prijesit te atehershem te Matit, Ahmet Zogu, me te cilin autorja e librit ishte takuar dhe kishte biseduar disa here. Sipas amerikanes, "zgjuarsia dhe trimeria e fajkoit te Matit shpetoi Shqiperine dhe Ballkanin nga lufta ballkanike". Pershkrimi i figures se Zogut eshte mjaft interesant dhe nga te rrallet qe i eshte bere atij perpara se te behej mbret. Fragmenti qe kemi shkeputur ben fjale pikerisht per periudhen e marsit 1922, kur kryengritja e disa prijesave te veriut u drejtua ndaj Ahmet Zogut qe ne ate kohe mbante postin me te rendesishem ne qeverine e Xhaferr Ypit. Sipas versioneve te ndryshme, kryengritja e malesoreve te veriut, erdhi si pasoje e nje vendimi te Zogut per t'u mbledhur atyre armet. Ata pane tek ky vendim nje perpjekje per shtypjen e lirise se tyre dhe nje perpjekje te Zogut per te ecur ne gjurmet e Esat Pashes. Sipas historianit Bernd Fischer, ne fund te shkurtit 1922, Hasan Prishtina dhe disa mbeshtetes te tij, Bajram Curri, Zija Dibra dhe Elez Isufi vendosen ta permbysin me force Zogun duke rekrutuar nje ushtri te madhe ne numer dhe e kercenuan Tiranen ne tre drejtime. Kryeministri Ypi, shumica e qeverise dhe deputeteve, perfshi edhe Nolin u larguan te trembur ne drejtim te Elbasanit. Tirana u mbrojt vetem prej Zogut dhe disa pasuesve te tij, te cilet ishin mbyllur ne zyrat e qeverise. Pikerisht keto dite te veshtira pershkruan amerikanja Lane, e cila qendronte ngjitur me Godinen qeveritare dhe ndqite hap pas hapi konfliktin e armatosur. Por ndryshe nga Fischer, ajo hedh versionin se kryengritja ndaj Zogut, vec reagimit te malesoreve dhe luftes per pushtet mes prijesave shqiptare, mund te ishte gjithashtu e organizuar nga italianet. Dhe per kete sjell si argument edhe tentativen e Hamit bej Toptanit, vellait te Esatit, per te sulmuar Tiranen pasi kishte marre Durresin. Lane ngre disa pikepyetje mbi koordinimin e ketij sulmi me ate te malesoreve, per ta futur Tiranen mes dy zjarreve. Gjithsesi Zogu ia doli mbane. Fillimisht duke thyer sulmin e veriut mbi Tiranen. Sipas Fischer, ai perdori perfaqesuesin britanik ne Tirane, ministrin e plotfuqishem Harry Eyres, per te bindur dibranet te terhiqeshin. Eyres, i cili kishte qene me pare ne Stamboll kishte pervoje te madhe ne Ballkan dhe ishte njekohesisht mik i besuar i kreut te kryengritjes, dibranit Elez Isufi. Rrefimin e Eyres per negociatat mes Elezit dhe Zogut e sjell te plote ne librin e saj, Rose Wilder Lane, qe ne ate kohe ishte mikeshe e britanikut. Terheqja e Elez Isufit, largoi rrezikun e pare dhe Zogu shpartalloi pjesen tjeter te forcave rebele. Ne kete menyre, Eyres, shpetoi jo vetem qeverine, por ndoshta edhe vete jeten e Zogut. Ky i fundit e ngriti ministrin britanik ne postin e keshilltarit personal, post qe do ta gezonin me pas te gjithe perfaqesuesit britanike te akredituar ne Shqiperi.

    Pas ketij episodi, Zogu fitoi prestigj te madh, pasi shqiptaret vleresuan shume qendrimin e tij heroik, ndersa pjesa tjeter e qeverise ia kish mbathur. Autoriteti i tij u rrit dhe ai ndermori nje vale spastrimesh dhe represioni qe ndikoi ne vendosjen e rendit dhe qetesise. Megjithese qeveria ishte diskretituar, Zogu riktheu ne fuqi Ypin dhe vetem nente muaj me vone, me 16 dhjetor 1922, si pasoje e krizes ku po hynte vendi dhe paaftesise se qeverise, Zogu zevendesoi Ypin ne postin e kryeministrit. Ne ate kohe vetem 27 vjecar, te gjithe ishin dakort se ai ishte i vetmi qe mund te mbante ne kembe strukturen e brishte te demokracise shqiptare.

    Te gjitha keto momente i ka jetuar pra, ore pas ore edhe Rose Wilder Lane, e cila u njoh me Ahmet Zogun, ndersa trokiti ne zyren e tij te ministrit te Brendshem per t'i kerkuar nje leje per te udhetuar ne malesite e veriut. Dhe mbeti e impresionuar.

    Pata intervistuar pa entusiazem te vecante cdo anetar te kabinetit shqiptar me perjashtim te Ahmetit, fajkoit, prijesit te Matit. Nga ato qe dija e kisha degjuar prisja te isha mjaft entusiaste nga Ahmet Bej Mati, megjithese me duhet te pranoj se nuk impresionohesha kollaj si nga burrat e shtetit ashtu edhe nga ushtaraket. Gjithsej gjashte shkencetare dhe biznesmene ishin heronjte e mi. Por pse valle vetem pas tre minutash bisede me Ahmet Bej Matin une i shtova kesaj listes sime te vogel kete prijes malesh te fiseve gjysem te zbutura, i cili me siguri nuk dinte asgje si nga shkenca ashtu dhe nga biznesi modern?

    Une u futa ne zyren e Ahmet Beut e pergatitur te shkembej format e perpunuara te kortezise se malit dhe te shoh Ahmetin. Asgje me teper. Zyra ishte e zhveshur. Nuk kishte mobilje te renda, po keshtu as qilima. Aty ishte nje dysheme e ftohte, mure te bosh, nje tavoline druri e palyer dhe Ahmeti. Ai ishte i mprehte, depertues, energjik, kontrollonte mjaft mire veten e tij dhe imponues. Kjo ishte pershtypja e pare. Pershtypja e dyte ishte se ai ishte burri i veshur me mire, ne nje kendveshtrim europian, qe kisha pare ndonjehere. Ishte veshur si nje biznesmen i suksesshem amerikan, i cili i jepte kartabianke nje rrobaqepesi te mire dhe nuk interesohej me per veshjen. Ai u ngrit dhe me tha: "tungjatjeta" dhe ndersa tha kete me pa mua ashtu si nje shkencetar shikon ne gypin e mikroskopit. Pastaj me ofroi nje karrike, u ul dhe shtoi: "A mund te jem ne sherbimin tuaj zonje?"

    U shokova aq shume sa m'u erresua mendja. Pastaj i thashe se doja te vizitoja Matin dhe Mirditen dhe se kisha ardhur ne ministrine e Brendeshme per te me ndihmuar per kete. Ahmeti me ofroi nje cigare dhe ma ndezi ate, ndersa mendja ime u mobilizua mjaft pasi pashe se ai kerkonte kohe per te dhene pergjigjen e tij. Syte tane u takuan kur e falenderova per cigaren dhe pashe se ai e kishte kuptuar qe une e dija pse ai ishte duke hezituar. Ne ato caste m'u duk vetja idiote dhe u perpoqa te nderroj temen e bisedimit. Por ai tha: "Tani Shqiperia po kalon nje kohe te veshtire zonje. Une nuk mund t'u them juve nese mund te shkoni ne male apo jo. Nuk mund te diskutoj me ju sot per veshtiresite tona. Pas dhjete ditesh ato do te mbyllen. Une do t'u kerkoj te prisni dhjete dite, ndoshta me pak, sigurisht jo me shume se dhjete dite. Pastaj, nese ju do te vini te me takoni perseri, atehere do t'u tregoj gjithcka qe deshironi te dini. Nese eshte e mundur qe ju te shkoni ne male, sigurisht do te shkoni si mike e qeverise shqiptare".

    Keshtu ai i kishte thene te gjitha. Me shoqeroi deri tek dera duke me thene: "Jete te gjate! Pac nje udhetim te mbare!" dhe e mbajti deren hapur qe une te dilja dhe ne te njejten kohe te hynte vizitori tjeter. Dera u mbyll. Ndersa une thashe: "Ky eshte nje nga burrat e paket te medhenj qe kam takuar". Gjate gjithe asaj dite, here pas here sillja ne mendje ate takim dhe mahnitesha. Si kishte arritur aq lart ai burre duke patur parasysh te kaluaren? Nga bisedimet aluduese, te papercaktuara dhe te ngeshme te maleve, nga dinakerite e sterholluara te oborrit te Sulltan Abdyl Hamitit? Ku e kishte gjetur ate force drejtuese dhe ate mendjemprehtesi? Mendova se ai ishte nje gjeni dhe asgje tjeter. Pastaj vajta me tej duke pyetur: "A eshte Ahmet Beu nje patriot?" Ne qofte se jo, atehere sigurisht ai ishte nje nga burrat me te rrezikshem ne Shqiperi. Pastaj mora vesh se ai ishte nip i Esad Pashes, i cili kishte shitur Shqiperine tek Serbia per te marre titullin mbret dhe ishte vrare nga shqiptaret ne Paris. Po keshtu me thane se Ahmeti u kishte dhene te drejten italianeve per te shitur lenden drusore te Matit, por me vone e kishte anulluar kete shitje. Gjithashtu me thane se ishte nje burre shume i pasur dhe se kishte ne duart e tij dyzet mije luftetare te Matit. Po keshtu me thane se serbet ne nje nga sulmet e tyre ajrore ne 1921 kishin djegur Shtepine e Madhe ne Mat, shtepia ne te cilen familja e tij kishte jetuar per pese shekuj.

    Duke shetitur ate mbremje ne gjithe Tiranen gjate perendimit te diellit, ne (Lane dhe mikesha e saj franceze, fotografja Annette Marquis, ndr) u befasuam kur pame ushtaret te grumbulluar rreth zjarreve ne oborret e kazermave te tyre dhe keta nuk ishin po ata ushtare qe kishin qene aty nje nate me pare. Ishin te rinj, rekrute dhe nga modeli i pantallonave te tyre dukeshin qe vinin nga fushat e jugut. Asnjeri prej tyre nuk mbante pushke mbi shpine dhe disa pushke qe ne pame mbaheshin me pertese nga duar te pastervitura. Padyshim qe kishte nje fluks konstant te rekruteve ne Tirane, por ndersa qeveria carmatoste malesoret, ajo ne te njejten kohe perpiqej te ndertonte nje ushtri qytetare te stervitur sipas nje plani zviceran. Duke pare pikerisht mungesen e kesaj ushtrie, pra te ushtareve sezonale, na u krijua pershtypja se nje lufte ose nje rrezik lufte trokiste diku ne Shqiperi dhe ata ishin derguar atje.

    E pabesueshme! Ndersa ne ecnim per ne shtepite tona, nen henen e bardhe, pikerisht ne kete nate pranvere, njerezit mund te ishin duke u vrare me njeri- tjetrin. Dera e drunjte, e gjate dhe e gdhendur e oborrit tone dukej romantike ne hijen e Shtepise Qeveritare. Shtepia jone e vogel ishte piktoreske, me hije te zeza mbi suvane e bardhe; gjithcka ishte magjepsese.

    "Cfare eshte ajo? Mos eshte nje mi?", tha Annette ne erresiren ku qendronim zgjuar duke vrojtuar driten e henes mbi mure dhe duke thithur ajrin e embel pranveror. Mbajtem vesh. Asgje. "M'u duk sikur degjova dicka, si zhurma e nje krisjeje te lehte", tha Annette. Pas nje gjysem ore zhurma u perserit. Me se fundi kurioziteti na detyroi te ngrihemi nga shtrati. Me kemisha nate dhe pantofla dolem ne oborr. Zhurma vinte nga nje motorr, motorri qe ushqente dinamon e Godines se Qeverise. Cdo dritare ndriconte nga drita elektrike. I shikonim ato me habi, pame oret tona te brezit ne driten e henes. Ishte ora 10. U kthyem per te hyre brenda, kur hija e murit prane nesh levizi dhe foli. "Tungjatjeta Zonja! Do te ishte shume mire nese do te ktheheshit ne shtepite tuaja". "Por hena eshte shume e bukur", thashe une ndersa pashe te shndrise nen driten e saj nje tyte pushke. "Perse Godina e Qeverise eshte e ndricuar? Pse ndodheni ne oborrin tone?". "Kemi urdher, u pergjigj burri, nga Ahmet Bej Mati. Zonjat amerikane duhet te shkojne ne shtepite e tyre".

    Ai nuk mund te thoshte asgje me teper dhe me te vertete s'mbetej tjeter vecse te largoheshim. Zhurma qe na ngriti nga jasteku edhe nje here ishte nje zhurme qe nuk do ta harroj kurre dhe besoj se nuk do ta degjoj perseri. Ajo erdhi neper erresire si nje gje e mbinatyrshme, e nje fuqie te paperballueshme te furise dhe urrejtjes. Nuk arritem te kuptonim se c'ishte ajo, e degjuam me nje agoni frike, pa vullnetin tone, pa kontroll, si dhembja e nje nervi te tendosur. Tani e kujtoj ate moment dhe perjetesi kohe duke mos e perballuar dot. Nuk e kisha ditur se edhe ne ankth mund te bije ne humnera te tilla te shpirtit njerezor. Pastaj Tirana u duk sikur shpertheu si nje tufe gjigande krisma armesh dhe me nje clirim te tille qe nuk mund ta pershkruaj thirra:

    "Pushke! Ata po marrin Tiranen!". Kercyem nga shtreterit tane dhe kerkuam me rrembim ne erresire rrobat tona.

    Krisma e pushkeve e shumefishuar mijera here nga jehona e mureve te oborrit mbytej, duke na krijuar mundesine te degjonim nje zhurme tjeter, e cila mezi shquhej ne ate potere. "Kjo nuk eshte gje tjeter vecse thirrja e tyre per lufte", folem ne me ze te ulet me njera- tjetren. "Jane malesoret qe po luftojne. Kjo eshte e gjitha". E kaluara u kthye ne mendjet tona. "Kjo eshte Dibra", thashe une. "Dibranet dhe refugjatet kosovare kane ardhur t'u marrin qeverine toskeve".

    Pjesa tjeter e asaj nate nuk pati gje tjeter per t'u shenuar. Vetem hutim. Te lodhura dhe te ftohura, u kthyem ne shtepine tone ne oren tre te mengjesit. Plumbat fishkellenin duke shperndare suva te bardhe, duke thyer tjegulla. Por xhamite dhe minaret, rrugicat, ura e gurte e harkuar, uji qe gurgullonte, ishin ne paqe ne driten e henes. Nuk dukej asnje krijese e gjalle njerezore, me perjashtim te ne te dyjave, qe endeshim si fantazma te braktisura neper zhurmen e llahtarshme.

    Ne rrezet e diellit te mengjesit Tirana ishte ne paqe. Gomeret e ngarkuar me dege qitroje hidhnin kembet e tyre ne kalldremet e crregullta, grate me djepat e lyera gezueshem te hedhura mbi shpinat e tyre ecnin me zor pas gomereve. Rosat po laheshin ne buze te kanaleve. Shoqeruesi yne, Rrok Perolli qendroi ne prag te deres se Hotel Europes duke shijuar ajrin e pranveres.

    Elez Jusufi, prijesi i Dibres, me peseqind burra pati luftuar gjate rruges se tij dhe kishte hyre ne Tirane, na tha ai. Qeveria shqiptare kishte shkuar ne Elbasan. Elez Jusufi ishte strehuar ne lagjen pas xhamise, nje labirinth shtepish dhe oborre te mbyllura me mure ku mund te hyje vetem nepermjet dy rrugesh. Per arsye te panjohura ai nuk kishte shkuar ne Godinen e Qeverise. "Ahmeti ka shkuar ne Elbasan?". Tmerri i zerit tim me befasoi edhe mua.

    Jo, ai ishte ende ne Tirane. Ne fakt, ligjerisht ai ishte qeveria, pasi sipas ligjit, kur nje minister largohet nga qyteti, atehere detyra e tij kalon tek nje nga ministrat e mbetur ne qytet. Ahmeti ishte i vetmi qe kish mbetur, me perjashtim te ministrit te kote te Puneve Publike. Por c'mund te bente ai? Elez Jusufi ishte ne kryeqytet me peseqind luftetare dibrane. Ahmeti kishte me pak se dyqind burra, rekrute te rinj nga fshatrat e jugut. Por si ndodhi qe ushtria nuk u ndodh ate nate? Dalengadale informacioni sa vinte e shtohej. Para dy ditesh, Bajram Curri, nje prijes geg shqiptar i fiseve te Malit te Zi, i cili ishte furnizuar me arme nga D'Annunzio in Fiume, kishte marshuar ne Shkoder. Shkodra pati cuar fjale se do te luftonte dhe me urgjence i beri Tiranes apel per ndihme. Pikerisht ketu kishin shkuar trupat e rregullta te Tiranes. Kishte ndodhur edhe nje sulm i Dibres ndaj Elbasanit dhe luftetaret e Elbasanit i kishin mundur ata, por vazhdonin te qendronin atje pa mundur t'i vinin ne ndihme Tiranes. Pikerisht ne kete moment, kryengritja e Elez Jusufit ishte organizuar dhe furnizuar me arme dhe te holla nga jashte Shqiperise. Ishte e qarte, kryeqyteti kishte humbur. Qeveria ishte larguar. Linjat telefonike ishin prere. Shqiperia ishte coptuar perseri ne fiset e saj te ndryshme, e disintegruar ne pjese te vogla qe mbaheshin se bashku vetem nga nje shpirt i perbashket, i cili nuk mund te ekzistonte per shume kohe. Pas gjithe atyre viteve lufte dhe bllokade, gjithe triumfeve te deshperuara te Versajes dhe Gjeneves, ketu ishin perseri ne kaos ne prani te pushtuesve te rinj.

    Kjo tragjedi ndodhte pas perdes se qetesise, e cila izolonte Shqiperine nga bota. Ajo zhvillohej ne erresire, e panjohur. Kjo do te thoshte ndoshta nje lufte tjeter ne Ballkan, fitili i luftes ne Europe. Pergjate njemije miljesh mund te hapej nje front i ri dhe urrejtjet e vjetra mund te shperthenin nje lufte ne Ballkan. Italia mund te kalonte perseri Adriatikun, c'mund te thoshte Jugosllavia per kete? Serbia mund te zbriste me force poshte nga veriu dhe a kishte mundesi qe Kroacia, Bosnja, Dalmacia, Mali i Zi, te mos perfitonin nga shansi per te ngritur krye ndaj Serbise? Gjithe Ballkani dhe Europa Qendrore jane sot te ndjeshme ndaj cdo shkendie. Ashtu si dhe ne 1914.

    Ahmeti do te beje dicka, por si do te mund te veproje ai? Burrat e Dibres jane ne Tirane dhe ai nuk ka ushtare. Ai do te beje dicka, sepse duhet ta beje. Ndersa mendoja keto nje automobil erdhi me zhurme duke ecur ne rrugen e kalldremte. Ky solli Harry Charles Augustus Eyres, ministrin britanik ne Shqiperi. Ne hengrem dreke se bashku ne shtepine e Kryqit te Kuq. I holle, i thate, me sy humoristike, floke ngjyre gri, i teri nje person tipik anglez, ai foli per psikologjine e popujve te lindjes. Ai jetonte ne Durres dhe ate mengjes kishte marre nje mesazh telefonik, jo nga Ahmeti, qe i propozonte te nderhynte per situaten ne Tirane. "Me duhet te shkoj dhe te shoh mikun tim te vjeter Elezin", tha ai. Kjo ishte referenca e tij e vetme per situaten imediate. Me pas ai u pa duke shkuar ne Shtepine e Qeverise dhe ne darke na tha se negociatat, mes Ahmetit dhe Elezit ishin hapur. "Nje gje e cuditeshme kjo historia e Elez Jusufit", tha ai me vone, duke treguar versionin qe kish degjuar prej tij. Elez Jusufi kur erdhi u shpreh i habitur ta gjente veten ne pozicionin e nje rebeli kunder qeverise shqiptare. Sipas tij, ai kishte ardhur ne Tirane me synimin per te folur me qeverine. Parlamenti ishte mbledhur kur serbet mbanin gjithe Dibren dhe keshtu perfaqesuesit e Dibres ishin zgjedhur nga refugjatet kosovare. Per kete aresye, parlamenti nuk kishte pranuar qe ata te uleshin ne sallen e parlamentit, perderisa ata nuk ishin zgjedhur ne rruge te rregullt. Kjo e la Dibren pa perfaqesues ne keshillin e prijesave, kishte thene Elezi. Sigurisht qe eshte e rregullt qe prijesi i Dibres duhej te vinte ne Tirane qe te fliste per Dibren me qeverine. Gjate rruges takoi miqte e tij Zija Dibra dhe Mustafa Kruja, se bashku me skortat e tyre. Ata erdhen se bashku dhe nje ore larg Tiranes ndeshen me nje trupe me 60 ushtare qeveritare qe hapen zjarr. Nje histori e cuditeshme", tha ministri britanik. "Une nuk e di se c'do te behet me te. Besoj se ky eshte miku me i sinqerte ne jeten time". Ne fjetem duke sjelle ndermend keto ngjarje. Elez Jusufi ishte ende ne Tirane, Ahmeti ende ne Godinen e Qeverise. Dinamoja punonte gjate gjithe nates.

    Mengjesin tjeter kishte me shume lajme ne kafene. Ahmeti po kerkonte qe Elez Jusufi te leshonte armet dhe te dorezohej. Po keshtu kerkonte edhe dorezimin e Mustafa Krujes dhe Zija Dibres, qe i akuzoi per tradheti. Elezi u pergjigj se ishte fyerje t'i kerkoje nje dibrani te dorezonte armet, kur ai ishte gjalle. Nese Mati mendonte t'i bente kete turp Dibres, atehere pushket e dibraneve do u jepnin fund bisedimeve. Mustafa Kruja ishte zhdukur gjate nates dhe njerezit e tij kishin mbetur pa udheheqje, ndersa Zija Dibra ishte ende aty. Sipas atyre qe thuheshin ne kafene Mustafa Kruja dhe Zija Dibra ishin te paguar nga Italia, ndersa Elez Jusufi ishte i corientuar, i mashtruar prej tyre.

    Ne oren tre papritur erdhi pergjigja. Nje shperthim i te shtenave me pushke, nje bresheri e mitrolozave dhe rruget u zbrazen nga njerezit ne sekonde, dritaret u mbyllen ndersa dyerve iu vu llozi. Duke degjuar krismat e armeve ne thame se ky ishte fundi. Pastaj kuptuam se gjate bisedimeve, Ahmeti kishte fituar kohe te mjaftueshme per te sjelle malsoret.

    Ne oren shtate te mengjesit tjeter ai ende vazhdonte te luftonte. Pesembedhjete ore pa nderprerje dhe Elez Jusufi ishte ende gjalle dhe ne Tirane. Kur zjarri pushoi ne mengjesin e shndritshem, ne dolem duke kaluar neper muret me qerpic te prishura, mbi kalldremet e gjakosura, prane shtepive te cilave vende- vende u kishte rene suvaja nga goditja e plumbave. Ne mes te ketij shkaterrimi, Elez Jusufi vazhdonte te mbahej. Ne oren dhjete u degjua nje daulle ne rrugen para Xhamise ku ishin shtrire burrat e vrare dhe nje turme degjonte thirrjen e tellallit te qeverise qe njoftonte. Ai therriste se ne oren dymbedhjete Ahmet Beu do te digjte lagjen qe kishte strehuar Elez Jusufin. Qytetaret qe kishin shtepite aty kishin dy ore ne dispozicion per te larguar pasurine e tyre te levizshme. "Degjoni mire! Ne oren dymbedhjete mitralozet do te fillojne te qellojne dhe lagja do te digjet. Pas ores dymbedhjete asnjeri nuk do te mbetet i gjalle. Ky eshte urdheri i Ahmet Bej Matit".

    Eshte e pamundur te pershkruhet ndjenja qe mbizoteronte ate dite ne Tirane. Ishte si nje dare gjigande qe shterngonte zemren, ngadale, pa meshire. Vdekje. Ne oren dymbedhjete mitralozet do te qellojne dhe lagja do te digjet. Asnje nuk do te dale i gjalle prej andej. Ne pyetem "A do ta beje Ahmeti kete?" dhe vazhdimisht merrnim te njejten pergjigje "Po". Njerezit nuk flisnin shume ate dite, ata vetem thonin "Po".

    Procesioni filloi. Grate kerruseshin nen peshen e sendeve, batanije, qylyme, karrike, nje tigan, nje loder femije. Femijet ecnin para tyre duke terhequr me veshtiresi furken e tjerrjes. Me te vegjelit pengoheshin dhe mbaheshin tek fundet e nenave te tyre. Ora dymbedhjete pa dhjete. Mitralozi i fundit kakariste mbi kalldremet. Ora dymbedhjete pa gjashte minuta. Radhe burrash me bidona benzine qe ecnin ne rruge. Ora dymbedhjete pa kater minuta dhe rruget u boshatisen per t'ua lene vendin atyre qe vinin te armatosur. Ora dymbedhjete pa tre minuta dhe u degjua goditja e daulles. Sheshi i hapur para Xhamise ishte nje mase trupash, nje mbytje e frymemarrjeve te mbajtura.

    "Degjoni mire o popull i Tiranes! Elez Jusufi kerkon kohe. Nje keshill eshte duke biseduar. Ne oren dy do te fillojne mitrolozet dhe lagja do te digjet. Ne oren dy. Me urdher te Ahmet Bej Matit". Dukej sikur shtrengimi i asaj dare gjigande mund te lehtesohej, por ajo vazhdonte te shterngonte ngadale, minute pas minute. Ajo vazhdoi te shterngoje edhe kur ne oren dy pa kater minuta tellalli lajmeroi se keshilli ende vazhdonte bisedimet dhe se ne oren kater do te ishte urdheri i trete dhe i fundit. Ne oren kater pa gjashte minuta njerezit po ecnin me pishtare te ndezur, benzina ishte derdhur dhe shperndareset e drunjta e kishin hedhur ate mbi catite. Ne oren kater pa pese minuta u degjua zhurma e nje automobili neper rruge dhe u pa Elez Jusufi qe po shkonte ne Godinen e Qeverise me nje makine angleze. Zoti Eyres qendronte prane tij. Tirana i ndoqi ata deri tek dera e hyrjes me nje turme njerezish, qe ngadalesoi, u vertit para portes dhe ndaloi. U duk se koha ndaloi bashke me te.

    Ora kater e dhjete minuta dhe Elez Jusufi se bashku me zotin Eyres kishin mberritur para portes. Elez Jusufi qendronte drejt dhe krenar, nje malesor i vjeter, i mrekullueshem, i veshur me jelek Skenderbe dhe zinxhire te argjendte, duke pare tej turmes, sikur kjo te mos ishte aty. Tirana po merrte fryme lirisht, ashtu sic psheretin nje burre i lodhur.

    Ne u ulem ne sallen e ngrenies te lyer me gelqere te Shkolles Teknike duke pire caj. Syte e zotit Eyres pasqyronin lodhjen. Ai nuk mund ta harronte takimin ndermjet Elezit dhe Ahmetit. "Ahmeti eshte nje burre i forte. Ndonese pak i ri, pikerisht 26 vjec, me kane thene. Por koha do ta rregulloje ate. Elezi ishte bindur te shkonte ne Godinen e Qeverise te takohej dhe te bisedonte me Ahmetin. Me te vertete nje burre i vecante Elezi. Ai nuk kishte pare kurre automobil deri ne ato caste. Ai hipi dhe u ul ne te sikur te kishte udhetuar me nje te tille gjate gjithe jetes se tij, nuk i beri fare pershtypje. Mbase ka qene disi i tensionuar pas gjithe asaj qe ndodhi. Ai i tha Ahmetit se kishte folur me njerezit e tij. Ata nuk mund t'i dorezonin pushket. Nese do te kerkohej qe ata te dorezonin pushket, atehere Elezi do te kthehej tek njerezit e tij dhe ata do te vdisnin duke luftuar. Ahmeti tha: "Mustafa Kruja do te varet kur ne ta gjejme ate. Zija Dibra duhet te lere Shqiperine pergjithmone. Ndersa ti me jep besen e paqes dhe kthehuni ne Diber me pushket tuaja". Elezi qendroi ne heshtje per nje moment dhe pastaj i dha besen. "Dibra, tha ai, do t'i jete besnike e Qeverise Kushtetuese te Shqiperise sa te jete gjalle dhe deri sa bijt e bijve te tij do te drejtonin Dibren". Ai pershendeti, Ahmeti gjithashtu pershendeti, takimi zyrtar kishte perfunduar. Me te vertete dicka dramatike ndermjet ketyre djelmoshave. Ata vepruan sic thane. Pa pallavra, pa firmosur letra. Nuk ishte nevoja, dhe Ahmeti e di kete. Elezi do te pritet copa- copa nese thyen besen. Keta burra jane per t'u admiruar me veprimet e tyre. Ndersa po largohej Elezi u kthye per te folur perseri me Ahmetin. Dibra dhe Mati kane qene armiq te vjeter, tha ai. Nuk ka patur miqesi ndermjet tyre qe nga koha e Skenderbeut. A nuk ishte kjo kohe per te harruar ate armiqesi te vjeter? Ne malet e saj Dibra nuk e kishte kuptuar Qeverine e Tiranes. Gjate atyre tre diteve te qendrimit ne Tirane, Elezi tha se kishte mesuar shume gjera te reja. Ai tani besonte se Ahmet Mati po luftonte per Shqiperine. A mund te bashkohej Ahmeti me te ne nje bese per paqe ndermjet Matit dhe Dibres. Kjo ishte e tera e papritur", tha zoti Eyres. Sidoqofte Ahmeti nuk u befasua aspak. Ai dhe Elezi dhane besen e paqes.

    Takimi kishte perfunduar dhe bashke me te edhe kriza. Ne thame se Shqiperia edhe kete radhe kishte shpetuar. Nese trazira kishte qene,- e kush mund ta thote kete,- nje komplot italian, atehere Italia kishte deshtuar perseri. Keshtu tani nuk do te kishte shperthim te ri lufte ne Ballkan dhe ne ate ballance te pasigurte te gjithe politikave evropiane, ballanca ballkanike nuk kishte ndryshuar. Ndersa ne po thonim kete, pikerisht ne ate kohe na erdhi goditja e dyte: Hamid Bej Toptani, vellai i Esat Pashes, kishte marre Durresin dhe ishte nje ore larg Tiranes. "Ky duket si nje plan i organizuar mire", thame ne. Shkodra u sulmua, Elbasani u sulmua, Durresi u mor, Tirana u sulmua nga perendimi dhe nga lindja. Nje komplot ku vetem nje gje e vogel nuk kishte shkuar mire. A mos ishte mashtruar Elez Jusufi nga dy miqte e tij, Mustafa Kruja dhe Zija Dibra qe te hynte para kohe ne Tirane? A mos valle ata synonin te sillnin burrat e Dibres nga lindja kur Hamid Bej Toptani erdhi nga perendimi? A mos ishte ky gabimi i planit kur ata nxiten Elez Jusufin te qendronte ne llogore ne Tirane, ndersa shpresonin se Toptani mund te vinte ne kohe ne ndihme per te marre Godinen e Qeverise? Ose, a kishin ardhur ne kohe dibranet dhe Toptani ishte vonuar me qellim per t'ua lene luften e ashper te Tiranes dibraneve? Pyetje te kota sepse ne nuk i dinim pergjigjet e tyre. Dhe mendimet tona vajten tek Ahmeti, tre dite e nete rresht pa fjetur apo pushuar, njeriu i vetem i cili ishte qeveria, qe qendronte i vetmuar ne Godinen e Qeverise me tablone e kesaj situate para tij. Sa mire i kishte levizur ai gjerat! Duke ftuar ministrin britanik si ndermjetes, per te fituar kohe te sillte luftetaret e tij.

    Nderkohe, dy kuaj ecen duke galopuar lehte pas dritareve te dhomes se ngrenies. Ne pame qe nga porta e oborrit nje kalores me kostum matjan qe drejtonte nje kale te dobet. Nepermjet portes u fut ne Godinen e Qeverise dhe ne moment u rishfaq perseri. Mbi kale qendronte Ahmet Beu. Kishte veshur po ato rroba me te cilat e kisha pare kur e takova, te zhubravitura pak, duke treguar keshtu netet pa gjume, ndersa fytyra e tij ishte e bardhe nga lodhja. Ne koke kishte nje feste astrakani, mbi supe nje rrip qe mbante pushken, perreth mesit kishte gjerdanin me fisheke, ndersa nje rryp mbante revolverin dhe thikat te veshura me argjend. Nje figure e cuditeshme, me kostum biznesi te prere nga nje mjeshter, qe ecte kaluar mbi nje kale te dobet rrugeve te Tiranes. Pas tij vinin me hapin e gjate dhe te lekundur te malesoreve, rreth 60 matjane.

    "Tungjatjeta zonja!" tha ai, duke prekur festen prej astragani ne shenje pershendetjeje.

    "Tungjatjeta Ahmet Mati!".

    Ende nuk kishte lajme nga lufta. Me nje ton te cuditshem njerezit peshperisnin "Ahmet Bej Mati". Pjeserisht te habitur, pjeserisht te frikesuar, pjeserisht te shokuar. Ata thane "Ahmet Bej Mati", por afishet qe po ngjiteshin ne qepariset e vdekjes firmosnin thjesht, Ahmet Zogu. Ai nuk e quante me veten be; ai nuk perdorte me edhe titullin turk qe i ishte dhene familjes se tij kur vdiq Skenderbeu dhe familja e tij u be muhamedane, por titullin qe ndryshoi emrin e vjeter nga Zogolli ne Zogu. Afishet thonin se Tirana ishte nen ligjin ushtarak, gjithe dyqanet dhe kafenete duhej te mbylleshin dhe asnjeri te mos levizte neper rruge pas ores nente. Firmosur, Ahmet Zogu. Ne ora nente asnje drite nuk dukej ne rruge dhe nuk degjohej ndonje ecje kembesori mbi kalldrem. Ahmet Bej Mati ishte shnderruar ne nje figure te padukshme te frikeshme, nje lloj si nje fuqi e pakapshme, e pakufizuar qe mbizoteronte ne erresire mbi Tirane.

    Nderkohe erdhi lajmi se forcat e Hamit Beut ishin shpartalluar dhe ishin shperndare, familja e tij ishte larguar me nje anije lufte italiane dhe Hamid Beu po ndiqej ne drejtim te veriut neper male. Tre burra u varen ne Shijak dhe hani i atjeshem, i cili kishte qene selia e Hamid Beut, u dogj. Durresi nuk i kishte bere atij rezistence dhe per kete Ahmeti e gjobiti me pese mije napoleona. Gjobiti edhe Tiranen me pese mije napolona pse nuk kishte ndihmuar qeverine kur u futen dibranet. Arrestoi 29 burra, te cilet do te coheshin para gjyqit per tradheti. Pasuria e Hamid Beut u konfiskua dhe shtepia e tij ne fshat duhej te digjej. Shkodra nuk ishte sulmuar. Zija Dibra do te cohej te nesermen ne Durres per t'u vendosur ne nje avullore per ne Konstandinopoje. Gjithe Shqiperia ishte e qete.

    Ky ishte fundi i rebelimit te marsit 1922, i cili per nje jave ishte nje nga kapsollat ndezese ne depon e barotit te Europes. Kjo ishte shmangur nga nje prijes i malesoreve te Matit, ne Shqiperi. Nje vend i vogel te cilin nuk e njihte njeri. Nuk ka me per kete histori. Udhetimi yne ne male nuk eshte pjese e saj. Kur kujtoj ato dite ne Tirane me vjen ndermend figura e Ahmet Zogut, duke ngare kalin e lodhur ne krye te matjaneve te tij, mes nje turme te heshtur e cila qetesisht i hapte rruge qe te kalonte. Pushka dhe revolveri, thikat dhe gjerdani i fishekeve ishin hequr. Kostumi ngjyre gri i biznesit ishte i pastruar dhe hekurosur. Nje fytyre e bardhe dhe rrathet e zinj poshte syve te tij qe shohin direkt deri ne fund te gjerave. Pas tij, i mbuluar nga nje shtrese pluhuri dhe i sperkatur me balte, automobili i zbrazur i qeverise shqiptare, i cili kishte bere dyzet milje deri ne Durres per te marre Ahmetin por ishte kthyer bosh pasi ai donte te vinte kaluar ne krye te njerezve te tij.

    Me kujtohet Ahmetit ne shtepine e tij, ne nje kolltuk Louis XVI, poshte nje tavani turk te zbukuruar. Pesedhjete pushke, pjese muzeale, ishin zgjedhur prej tij dhe ishin sjelle ne Tirane, kur fiset malesore ishin carmatosur. Pas tyre, ai na priti. Me kujtohen fjalet e tij: "Shqiperia ka nevoje per burra, ka nevoje per burra te mesuar. Cfare jam une, megjithe fuqine ne duart e mia, te cilen nuk mund ta perdor sepse jam i paditur? Une nuk njoh Evropen, Ameriken. Tirana ka nevoje per fabrika, Shqiperia ka nevoje per industri. Njerezit jane duke vdekur urie dhe te rraskapitur, ata ecin me kembet zbathur mbi token, e cila mbulon fatet e tyre. Ne kemi nevoje per zhvillim kapitalist, jo pas njeqind vjetesh, por tani".

    Dhe gjithnje me vjen ndermend nje imazh i njohur per ata qe e njohin Tiranen. Ora e perendimit te diellit, kur gjithe Tirana del jashte duke shetitur ne ajrin e kendshem te mbremjes. Kabineti i Ministrave te Shqiperise ecen duke shetitur ne rresht, serioz, me duar mbrapa dhe ne mes qendron Ahmet Zogu, i zgjedhur nga parlamenti kryeminister i Shqiperise. Gjashte hapa prapa ecen eskorta e tyre, nje rresht i vetem ushtaresh. Malet lindore jane duke kapur driten e fundit te diellit duke u bere magjike, ndersa ajri eshte disi i arte mbi fushat e gjelbra ku malsoret mblidhen si gjithnje mbremjeve, si shume kohe me pare, atehere kur Athina nuk ishte ndertuar ende.

  13. #13
    TIRANE 25 NANDUER 1931
    ISMAIL STRAZIMIRI

    Pushtimi i DIBRĖS prej ushtrisė Serbe herėn e parė dhe tė dytėn

    Mėnyra e pushtimit

    Nė luftėn Ballkanike qė u hap nė mes tė Turqisė e tė shteteve aleate tė Ballkanit, mbasi u pushtue Shkupi, Manastiri, Tetova, Gostivari, Perlepi, Kerēova, Ohri e Struga q’ishin kufitarė me Dibrėn dhe mbasi disa qytetarė e katundarė Dibranė luftuen nja dhjetė ditė nė grykėn e [Radikės] me komitėt e udhėheqėsit Sėrbe, gjithė ashtu mbasi Elez Jusufi nga Dardha e Dibrės, me nji fuqi qė mundi me mbledhė, luftoi burrnisht e trimnisht nė qafė tė Kolosjanit tė Lumės kundėr Serbėve, tė cileve u dha shumė tė vdekun, si edhe mbasi prej as ndonji anė nuk priteshe asnjė dobi e shprese, me 27 Nanduer 1912 populli i Dibrės u shtrėngue t’i dorzohej ushtrisė sė rregullshme tė Serbisė me qenė se s’kishe mbetė ma tjetėr rrugė shpėtimi dhe me kondita qė tė mos cėnohej nderi, pasunija dhe jeta e njeriut.

    Po nė kėtė ditė tė kobshme Dibra zgjodh dhe ēoi si pėrfaqėsuesin e vet z. Myfti Vehbine pėr tė marrė pjesė nė Kongresin historik qė do tė shpallte indipendencėn e Shqipnisė.

    Mėnyra e administrimit tė qeverisė Serbe

    Qeveria Serbe, herė mbas here, i bahej barrė popullit me taksa tė randa dhe i binte nė qafė tue i shkaktue ngjarje t’ ashtuquejtuna politike. Drejtimi politik i administratės serbe me kėtė mėnyre aprovohesh prej katėr a pesė krenėve tė Dibrės, tė cilėt ishin stėrvitė me i sigurue interesat e tyne nė dam t’ interesave tė pėrgjithshme. Kėta njerėz pėr fat tė keq, kishin arri ta sakrifikojnė edhe shtefnin e vet pėr intersa personale.

    Veē kėsaj, gjithė jetėn e kishin kalue tue ba mizorina e krime tė ndryshme dhe mbasi s’kishin kurajo civile, me qėllim qė tė shpėtojnė nga bajonetat serbe, i bindeshin ēdo urdhėri qė epte qeveria serbe dhe sikur t’ishte ai nė dėm e mjerim tė gjithė popullit.

    Si konsekuencė e kėsaj administrate tė keqe mund tė rrėfehet levizja fatale e Malesisė sė Dibres sė Madhe, e cila pėrfundoj me mjerim tė plotė tė banorėve. Njė patrollė serbe shkoi nė katundin Mazhiē dhe pa asnje shkak ose arsye ligjore grabiti bagėtinė e Osman Ēokut.
    Ai natyrisht kundėrshton dhe banorėt e katundit i vinė nė ndihme. Mbrenda pak kohe gjithė krahina alarmohet dhe i venė pushkėn ushtrisė serbe. Nė kėtė mėnyrė ngjarja muarr ngjyrėn e njė kryengritje serioze. Qeveria serbe menjeherė ēoi fuqina tė mėdha ushtarake kundėr tyne dhe mbasi u banė lufta tė rrepta e tė pėrgjakshme nė mes t’ushtrisė e t’popullit, u dogj gati krejt krahina, u vranė me qindra njerėz, u grabit pasunija dhe bagėtija, gjith’ ashtu u cenue nderi dhe u shue jeta e atyne rrezikzive, qė s’mundėn me ikė. Kuptohet vetvetiu se deri nė kėtė ditė populli i Dibres kaloi nje jetė sa pėr sy e faqe, tė qetė, por tė mėrzitshme nga shkaku i robnisė sė mėnishme.

    Si u afruan Dibranet me Esat Pashe Toptanin

    Me qe qeveria dhe populli i Shkodrės, sa plasi lufta Ballkanike kėrkojshin ndihmė, Jusuf Bej Hysen Agolli nga Dibra e Vogėl dhe Elez Jusufi nga Dardha, mblodhėn nja tremije Dibrane dhe u nisėn pėr nė Shkoder. Nė njė kohė kur batalioni i Elez Jusufit, n’udhėtim e sipėr, ndodhej nė Mat, ushtria serbe nga ana e Prizerenit po marshojshin drejt Lumės, punė tė cilin e muarr vesh Elez Jusufi.

    Elez Aga muerr me vete gjysmėn e kėsaj fuqije dhe u nis pėr nat’anė. Me qenė se Ali Bej Zajmi, rastėsht pat ndodhė n’atė batalion e komandoj fuqinė e mbetun prej Elez Jusufit, vetvetiu u hap shtegu pėr me u afrue ke Esat Pasha. Esat Pasha tue dijte fare mirė se sa do t’i vlejshin Dibranėt n ‘arritjen e qėllimeve tė vet, i perkrahu dhe nderoi pėrmbi tė gjithė sa kohė qė ndejtėn nė Shkodėr. Me kėtė mėnyrė i tėrhoq nga vetja Dibranėt. Kėtu nuk due tė rrėfej shėrbimet qi ka ba Esat Pasha nė Shkodėr, as edhe nuk dua tė flas pėr vrasjen tragjike tė Hasan Riza Pashės, i cili duket me siguri se u ba viktimė e ambicjes sė Esatit qė donte me e marrė nė dorė fuqinė. Por dua tė ēfaq dyshimin mbi nje ēėshtje: Si u dorzue Shkodra. A me tė vėrtetė qe shtrėngue nga mungesa e mjeteve luftarake, e ushqimeve dhe ndihmave, apo u ba viktima e ambicjes personale t’ Esatit, mbasi Shkodra me gjithė sulmet e pareshtuna tė Malaziasve sikur flitej nė ato ditė, kishte ushqim e fuqi pėr me qėndrue edhe katėr- pesė ditė, me qenė se edhe demostratat detare tė fuqive tė mėdha ishin nė favor tė saj. Pėrgjigjen e kėsaj pyetje ja le t’a apin kompetentėt.
    Nė kėtė kaptine, ma fort se ēdo gja tjetėr, due tė shpjegoj se si disa Dibranė u gabuen e u banė vegla e Esatit dhe me kėtė mėnyre, dua ti veēoj nga Dibranėt e tjerė pėr mos randue faji mbi tė gjithė. Mbasi e dorzoi Esat Pasha Shkodrėn, ai duel me tė gjithė ushtrinė e vet prej andej i percjellun prej princit tė Malit tė Zi dhe i nderuar deri nė Lezhė prej ushtrisė Malaziase. Malsorėt e Dibrės, tė cilėt pėrbajshin njė pjesė t’ushtrisė s’Esatit u habitėn nga kjo pėrcjellje e nga ky nderim i madh q’iu ba Esatit. Ato besuen se Esat Pasha me tė vėrtetet ishte njeri i menēėm, ushtar i mbaruem dhe besnik i atdheut. Kur erdhi Esat Pasha nė Tiranė, i nderoi edhe ma tepėr Dibranėt, tė cilėt i grishte nė gostina dhe me nė fund i siguroj se do t’ua lironte Dibrėn e pushtueme prej Serbėve…..
    Batalionet e Turqisė qė i kishte sjellė nga Shkodra nė Tirane dhe qė mė vonė u largun mbas shtrėngimit tė Austo Hungarise, nji kohe i mbajti me qėllim qė ti pėrdorte pėr tė pėrmbushė ambicjet e veta. Banda muzikore tė kėsaj ushtrie herė mbas here u bijshin pjesė tė zgjedhuna, nė pallat t’ Esatit, i cili me kėtė mėnyrė deshti t’i api tė kuptojė popullit se vetėm ai ishte i meritueshėm pėr tu ba Princ i Shqiperisė. Ndėrkohe ,qė u ba lėvizja e Malėsive sė Dibrės sė Madhe q’u pėrmend ma nalt. Me qenė se paria e malėsisė tė Dibrės kishin ardhė nė Tiranė, Esati pėrfitoj nga rasa, i muarr besėn, pėrpos Elez Jusufit, parėsise sė Dibrės se do ti ndihmonte nė ēdo rastė. Aso kohe, nė Vlone ndodhej Myftiu i Pėrgjithshem z.Vehbiu. Nė njė letėr qė i pat ēue Esat Pasha kėtij, tėrthorazi i jep tė kuptoje se sa zotėsi e fuqi ushtarake ka, se si komandant i ushtrive otomane qė ishte, nuk mundė tė ndahej nga fuqija. Esati, veē kėsaj i kishte thanė Mustafa Krujės se Toskėnia e Gegėnia lypsej tė punojnė veēmas. Kėto mendime ia pat shprehe Mustafa Krujes, sjellėsit tė letrės pėr me ia thanė Myftiut gojarisht. Shkurt, Esati qysh aso kohe kishte nisė me u pėrgatit pėr t’u ba Princ i Shqipnisė.

    Si u shkaktue kryengritja e Dibrės dhe perfundimet e kobshme tė saj
    Me 21 Shtator 1913 njė katundari nga fisi Xhedik i Dardhės i quejtun Selahedin, tregėtari i katundit, njė vllah, i ra nji shpullė, pėr kėtė shkak katundari e vrau tregetarin. Kjo ngjarje ordinere qė muer trajtėn e njė kryengritje u konsiderue si kryengritje prej qendrės sė prefekturės Serbe, e cila burgosi tridhjet e gjashtė vetė nga paria e qytetit tė Dibrės sė Madhe, tė cilėve u thoshte se do t’i vriste po tė mos dilshin me e ndalue Isa Buletinin. Simbas mendimit tė tyne, ai kishte marshue me njė fuqi tė madhe drejt qytetit. Nė realitet s’kishte kurrgja qė t’i tmerronte Serbėt. Autori i kėsaj vepre ato dite ndodhej nė katundin Maqellare afėr qytetit . U takue me Halil Kaloshin e Selman Aline, prinjsa tė kryengritjes, tė cilėt i pyeti mbi kryengritjen e fillueme. Pėrgjigja e tyne qe helmatuese, sepse ata, tė mėrzitun nga pėrdhunimet e administratės Serbe dhe t’inkurajuem nga premtimi i pėrkrahjes me fuqi te Esat Toptanit, nė njė raste tė tillė, i kishin kundėrshtue armikut. Kjo ishte nji katastrofė pėr gjithė Dibrėn, sepse kėta burra trima por injorant o naive, tė mbėshtetun nė premtimet gėnjeshtare t’Esatit kishin dashtė t’ja kthejnė vendit lirinė e grabitun, por mjerisht e plandosėn nė humnerėn e tmershme ku veproi ēnjerėzimi, padrejtėsija, paburrnija a mjerimi dhe vdekja. Ushtria Serbė po prapsej rregullisht. Malėsorėt qė s’ishin ma shumė se dyqind vete tue luftue heroikisht me ushtrinė serbe po sulmojshin dhe po pushtonin qytetin e Dibrės sė Madhe.

    Ndėrkohe, serbėt vunė nė plumb tridhjet e gjashte vetėt qė kishin burgosė. Ndėrkohe, u vranė Sheh Hysen Kuci, Sadulla Strazimiri, Ramiz Bej Allabegija, Safet Bej Kodra dhe Cane Liman Hasani. Sa u lirue qyteti prej ushtrive serbe, u formue nje komision pėr adminisrimin e vendit. Njė pjesė e malėsorėve bashkė me qytetarėt e ndoqėn ushtrin serbe qi po ikte e shkatrrueme dhe e mundur plotėsisht drejt grykės sė Radikės. Shtatėmbedhjet topa, disa mitraloza e njė sasi e madhe municioni mbet nė duart tė shqiptarėve prej ish fuqive zotnuese tė kėtij vendi. Fuqit popullore apo kombėtare patėn pėrparue nga ana e Shkupit deri ke hanet e Zdunjes afėr Gostivarit, nga ana e Manastirit deri ke mali i Petrinės qė ashte ndėrmjet Ohrit e Resnes dhe nga ana e Kerēoves deri nė malet e James.

    Komisioni i formuar pėr administrimin e vendit me nje anė ēonte ndėr ballina ushqim e forca ndihmėse dhe mbanė tjetėr hynte nė korespondencė me qeverin e pėrkohshme tė Shqipnis nė Vlore, prej sė cilės kėrkonte ndihme. Por pėr fat tė keq prej kėrkundi nuk mirte ndihmė, vetėm njani nga kryetarėt e Komitetit Maqedonas i quejtun Miladon, q’aso kohe kishte ndodhė n’Elbasan arrin nė Dibėr dhe u dha kushtrimin, Maqedonasit tė Qarkut. Por si mbas zakonit tradicional malėsorėt u vunė nė plaēkitje, qytetarėt duke mendue pėrfundimin e kobshėm tė kėsaj aventure tė rrezikshme zunė me i ngritė familjet dhe nuk po shkojshin ma nė ballė tė luftės. Selman Alia nga Qidhna qė thoshte se Serbin do ta dėbojme deri nė Beligrad u shkėput nga balli i luftes tue thanė se do tė shkonte me mbledhė fuqina tė reja dhe i vellai i tij Fejzi Alij po kthehesh nė shtėpi me njė tufė bagėti q’i kishte rrėmbye andej.

    Aso kohe pat ardhė nga Tirana nė Dibėr Ali Bej Zajmi. Ky tha se nė qoftė se Komisioni i formuar nė Dibėr, i shkuen Esat Pashės, ai ka pėr t’arri me ndihmė me fuqi tė madhe. Shtonte se edhe Esat Pasha e kishte njoftue popullin me anė tė kacnecėve qė tė rrinte gati pėr me shkue nė ndihmė tė Dibrės e tė mblidhesh me njė herė, po sa tė ndėgjoj krizmėn e topit qė do tė zbrazej nė rasė nevoje. Mbasandaj qe marrė vesh se Esati kėtė fuqi nė vėnd qė ta niste nė ndihmė tė Dibrės e ēoi nga ana e Lushnjes me qėllim qė tė rrėzonte qeverinė e pėrkoshme t’Ismail Qemalit. Ali Beu mund e kishte dijeni mbi lidhjen pansllave tė bėrė nė Shkodėr ndėrmjet Esatit e shteteve fqinj. Mėnyra e lidhjes meriton tė thellohet; pėrsa kemi ndegjue lidhja ishte kjo: ‘Serbėt merrshin krejt Prefekturėn e Dibrės dhe ngjiteshin deri nė Qaf - Bullė e Qafe Murrė, Shkodra i lėshohej Malit tė Zi, Kthella e Mirditės deri n’uje tė Malit do tė pėrbajshin njė farė principate, e cila do tė sundohej prej Preng Bib Dod Pashės, Shqiperia e Jugut coptohej nė pjesė tė vogla kantonesh dhe tė gjitha kėto do tė lidheshin me Shqipnin e mesme, e cila do tė ishte si kryeprincipate dhe Esat Pasha Princ.
    Ali Bej Zajmi fliste pa pra pėr patriotizmin e pashoqe t’Esat Toptanit dhe perpiqesh me i tėrheqė e zemrat e Dibranėve kah Esat Pasha.
    Suksesin e parė e siguroi me kėtė mėnyrė: Mbas insistimit tė tij iu shkrue letra Esatit. Kjo iu dėrgue me anė tė Hafuz Hysni Kerliut, i cili u ngarkue qė tė sjellė edhe municion nga Tirana. Me gjithe qė nė Tiranė ndodhej njė sasi e madhe armėsh dhe shumė municion, kuajt e dėrguem u kthyen zbrazėt, sepse Pasha kishte qenė i okupuar me ekspeditėn qė bante nė drejtim tė Lushnjes kundėr qeverisė sė pėrkohshme tė Vlonės.Veē kėsaj, Pasha shkaktoj edhe vonesėn e nisjes pė nė Dibėr t’Ahmet Bej Zogut i cili ma nė fund arrini nė ndihmė me njė fuqi.

    Serbėt suallėn fuqina tė mėdha ushtarake pėr me e shtypė kryengritjen e Dibrės. Fuqit tona kombėtare nga ana e Gostivarit u thyen. Po sa u muer vesh ky lajm, komisini kombėtar ngarkoi Ali Bej Zajmin, Kurt Hoxhėn nga Muhrri dhe autorin e kėsaj vepre me shkue nė ballėt e luftės por me i rregullue fuqit dhe me rifillue nga veprimet luftarake. Na, mbas disa pėrpjekjeve te vogla qė bamė nė disa vise, u kthyem prap dhe erdhėm nė mal mbi qytet tė Dibrės.
    Nata e fundme e katastrofės qe me 1. Gusht 1913. Ishim rreth qytetit dhe nė brigjet e katundit Radiēiēė. Atė natė Ahmet Bej Zogu na kishte ardhė nė ndihmė me nja njiqindė e pesėdhjet Matjane. Kėtė fuqi e vendosi ndėr pozicione pėr qėndresė. Qytetarėt atė natė po emigroshin dhe me lot ndėr sy e me helm nė zemėr, po i thojshin lamtumirė prehjes, pasunisė dhe vendlindjes qė po lejshin mrapa.
    Serbėt po i diqshin katundet qė pushtojshin. Tymi dhe flaka ngjitej deri nė qiell. Ma nė fund dogjėn Shadrinjen dhe Kosovrasin.
    Tė nesėrmen, kosovrasasit, pėr herė tė fundme, i vunė pushkėn ushtrisė Serbe qė po djergesh nėpėr grykė tė Radikės, por pa dobi. Ahmet Beu i dha urdhen fuqisė qė tė prapsej, sepse qyteti ishte zbrazė, municionet , ushqimet dhe ndima mungojshin.

    Aso kohe Elez Jusufi ndodhej nė Shkoder. Mbas lajmit qė merr prej Vlores me nje herė u nis dhe erth nė Diber me nji shpejti tė madhe. Ky mblodhi nja pes a gjashtėqind vetė prej Kalisi, Dardhė e Reēi dhe vrapoj e shkoi deri te malet e Mavrovės, por ishte tepėr vonė mbasi ushtrit serbe ishin djergė poshtė dhe populli ishte arratisė. Shpedita e Elez Jusufit nuk i vlejti ēėshtjes, por u zbraps si tė tjerat Ushtrit Serbe therėn e masakruen nė Gostivar nja pesėdhjete e gjashtė Dibrane ndėr tė cilėt Riza Elmas Hiskun, Idris Etehem Prapanikun e Muharrem Bajram Prapanikun qė u ndodhėn aty pėr pune private.Gjithashtu ushtria serbe qė vinte nga Manastiri kundėr Dibres sė robnueme mbyti nė Resne tue i varrue pėr sė gjalli kėto Dibrane qė ndeshi nė Manastire; Sherif Ibrahim Dacin, Murat Jahja Dacin, Shyqri Qapen, Fuat Hajredin Hoxhe Imeri ,Rakip Pitarken dhe Vehbi Ali Fishekun.Veē kėtyne fuqit Serbe vranė nė rrugė ndėmjet Ohrit e Strugės edhe Hamit Hajredin Haxhi Ymerin, Uko Prapanikun, Mustafa Prapanikun dhe Behxhet Hoxhmedin Prapanikun, tė cilėt i mbyti tue i lidhė pėr fyti me tela telefoni dhe i gropuen nė nje grumbull plehni.
    Shaqir Bej Jegeni q’aso kohe pat qellue nė Manastir qe arrestue prej autoriteteve Serbe dhe qe nise pėr nė Diber nėn nje roje tė forte. Mbas nje udhėtimi tė gjatė dhe kur arrin afėr Trebenishtes sė Strugės ia prenė kryet me bajonetė dhe e hudhėn nė nje greminė.
    Tė gjithė kėto viktima qenė nga qyteti i Dibres sė Madhe dhe shumė ma para se tė plaste kryengritja patėn shkue nė viset e pėrmendura pėr tregėti e pune private. Shumica e kėtyne martirve qenė djeme te rinj qė s’e kishin kalue moshėn njezet e pes vjeēare dhe tė gjithė tė pafajshėm, s’kishin asnjė dije as lidhje me kryengritjen e kobėshme.
    Malėsorėt nė luftė e sipėr patėn zenė rob nja treqind serbe, banorėt e qytetit tė Dibres sė Madhe i mbajtėn fare mire kėta, e jo vetėm qė i ushqyen e i sheruen ata qė ishin te plagosun, por nuk banė as ndonji vepėr qė tua cėnont shtefnin personale ose sedrėn kombėtare. Pėr kėtė arsye ata qenė ma se mire njoftės prej kėti honsiptaliteti, punė tė cilėn e ēfaqėn, kur u kthyen ushtrit serbe dhe e ripushtuan Dibrėn.
    Gati tė gjithe banorėt e qyteti sikurse tė krahinave qė pėrfshin Dibra qenė arratisė e emigrue. As nje e njezeta e qytetarėve s’kishte mbetė nė Diber dhe kėta perbajshin nje turmė pleqsh, tė shumtėt tė gjymtuem e tė sėmurė. Megjithė kėtė qė tė gjithė kishin dale para ushtrisė serbe qė po futesh nė qytet, ngadhnjyese. Por bashkė me keta fatzinj kishin dalė pėrpara edhe treqind e disa serbe tė robnuem prej malėsoreve qė ishin hospitalizue fare mire prej qytetarėve. Kėta serb qė kishin njė farė detyrimi moral kundrejt Dibraneve, i u lutėn komandantit serb qė tė mos cėnohesh qytetarėve e drejta e jetės dhe e pasunisė mbasi ata jetėn e vet ua detyroshin kėtyne. Lutjet e tyne s’ban as me tė vogli efekt. Komandanti serb sa hyni nė qytet vrau me plumb kryetarin e Bashkis Behxhet Xhemal Agollin, Kurtish Erebaren, Reshit Kusarin, Gani Reshit Bojaxhin, Selim Kodren, Nexhmedin Kodrėn qė kishin dale me i pritė nė shenjė nderimi e bindjeje. Disa nga ata qė kishin dale me pritė si Hysni Halil Qilafku, Reshit Pocesta, e shoqja e Tahir Trepces, Dudija, tė gjallė u futėn e u mbytėn ndėr puse.
    Qyteti i Dibrės u plaēkit krejt mobilet e kushtueshme u ēuan nė Beligrad. Edhe Luma tue pandeh se kryengritja e Dibres ishte e pėrgatitun muer pjesė edhe i ndoq serbet deri nė Zhur, afėr Prizerenit, pėr kėtė shkak edhe ata pėsuan dėme tė mbėdha; Edhe atje si nė Diber u dogjėn me mija shtėpi dhe u vranė me mija njerėz.
    Qytetarėt e Dibres sė Madhe pėsuan ma shumė dėme, sepse shumė zotnij s’qenė tė zotėt me i marrė tė hollat nga kasat dhe shumė zonja s’mundėn me i marrė stolit e kushtueshme qė kishin ndėr arka, pėr arsye se ikja u ba befas dhe tmerri i armikut tė pamėshirshėm qė ma i madh se sa vlefta e tė hollave dhe gjanave tė kushtueshme.

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •