Koncepte ekonomike

[atropin]

prime- si koncept ekonomik?

Faleminderit paraprakisht.

[javan]

prime- si koncept ekonomik?

Faleminderit paraprakisht.

Prime kufizohet ne sensin monetar, nuk e kam hasur prime si koncept ekonomik. Prime Rate, eshte Interesi Baze si mund te thuash, me te cilin bankat u huajne bankave te tjera. Ky eshte cmimi me i ulet qe paguhet per te marre para hua. Institucioneve dhe individeve u huazohen para me nje perqindje shtese permbi kete (prime rate).

Per ta thjeshtezuar imagjino te blesh dradha wholesale (me shumice). Cmimi ne kete rast eshte me i uleti, ai qe partneret e biznesit i japin njeri tjetrit. Ne te tjeret qe blejme ne dyqan (retail) paguajme me shume se sa "prime rate".

[javan]

Dale te shtoj edhe kete.

Prime mortgages te cilat u bene katalizatore te krizes jane kredi leshuar personave me histori krediti te pamajftushme ose te keqe. Kjo do te thote qe keta persona ne te kaluaren nuk kane qene ne gjendje te shlyejne tere detyrimet financiare (zakonisht credit cards, fatura mujore, pagesa per makinen etj. si keto), kane te ardhura te pamjafstushme per te mbuluar kredine qe u eshte aprovuar per shtepi, ose nuk dihet se cfare kapaciteti financiar kane.

Thene ndryshe, keta nuk duhet te ishin aprovuar per kredi ne kushte normale te rregullimit te tregut. Ne se bankat kredi-dhenese do ta sherbenin vete kredine e huazuar gjate tere kohes (psh. 30 vjet) ato nuk do te kishin leshuar kurre nje kredi te tille. Por bankat e rishesin kredine tek bankat e tjera, kjo rishitje eshte komplet e parregulluar me ligj. Ne kete rast banken origjinatore nuk e vret kepuca se cfare problemesh do t'i dalin bankave te tjera nga mos-pagesa e individit qe mori kredi. Kur te tere filluan te mendojne ne te njejten menyre te pandergjeshme, tregu u mbush me kredi te keqija. Pra, bankat duke ja futur njera tjetres, i gjuajten vetes se tyre ne kembe si edhe tere konsumatoreve ne pergjithesi.

[tulipanonero]

Javan konceptin baze e mire po prime mortgages ose mutui subprime jane kredite per shtepite(mortgages) dhe keto kredi jane dhene personave te cilet ne te kaluaren kane pasur falimentime (dmth nuk kan eshlyer borxhet)

Politika qe ndoqen bankat ishte kjo: ato filluan te jipnin kredi pa kontrolluar personat te cileve ja jipnin kredine madje filluan te jipnin kredi dhe personave qe ishin te papune dh eketo credi ato benin portafogli(nuk e di termin ne shqip,por nenkupton qe i bashkonin ) ose si te them paketa me keto kredi ku ja shisnin grupeve qe blejne kredi(jo domesdodhmerisht dhe keto banka).

Problemi lindi se keto kredi nuk ishin te kontrolluara ne rradhe te pare
dhe keto kredi filluan te bliheshin perseri nga bankat,pra me pak fjale bankat trasferuan keto kredi qe ju kthyen po atyre

skeme : banka qe jep kredine 1
|
grupi qe blen kredine
|
bankat e tjera qe i blejne kredine ketij grupit
dhe ne kete menyre sistemi bankar shkoi ne krize

[Intense-girl]

.................................................. .....

[Kavir]

prime- si koncept ekonomik?

Faleminderit paraprakisht.

Kuptimi i fjales varet nga vendi ku perdoret, por "prim" nenkupton "shperblimi per riskun".
Qe te jem me i qarte. Investimi me i sigurte, dmth me risk 0, konsiderohet blerja e Bonove te Thesarit.
Nga blerja e bonove te thesarit perfiton psh 5% interes.
Nje investim me risk psh 4% jep interes 10%.
Realisht, risku qe ti merr persiper te sjell vetem 5% perfitim, (10%-5% nga investimi pa risk).
Ky +5% eshte Primi i riskut.

[baaroar]

Në përgjithësi primi është një term që përdoret kur flitet për bonon e thesarit si instrument borxhi qeveritar.
Mund të shprehet edhe në vlerë absolute kur i referohet një bonoje thesari me vlerë nominale të caktuar.
Kuptohet që investimi në bonot e thesarit është pa risk, prandaj kjo normë shpreh normën bazë të interesit, dhe llogaritja e kostos për kapitale merr në konsideratë këtë normë interesi.
Edhe investimi në obligacione shtetërore si obligacione shtetërore janë pothuajse pa risk, por për shkak të maturimit të tyre (kthimit të investimit) pas një periudhe relativisht shumë më të gjatë krahasuar me bonot e thesarit, norma e tyre e interesit nuk mund të përdoret për tu kuotur si normë bazë interesi (prim), ajo është më e lartë pë shkak të periudhës më të gjatë e jo se është një investim që shoqërohet me risk, qeveria e garanton kthimin e investimit në maturim në vlerë nominale, ose tregu i letrave me vlerë krijon mundësira pë tregtimin e tyre.
Të kthehemi tek primi.
Bonot e thesarit, shiten me zbritje, cfarë d.m.th. ?
p.sh.
Bono Thesari me maturim 12 muaj, interes 10%, vlera nominale 1.000 EUR

Blerësi i bonos (ai që i jep borxh qeverisë) paguan fillimisht 1.000 EUR
Fill pas ankandit ai e merr interesin paradhënie, për vlerën 90,91 EUR
(vlera ekzakte llogaritet me logaritëm)
Dhe ne maturim, pas 12 muajsh, i kthehet vlera e investuar 1.000 EUR

Primi për këtë Bono me vlerë nominale 1.000 EUR sipas këtyre termave
është 90,91 EUR dhe norma bazë e interesit është 10% në këtë shtet ku emetohet një bono thesari me këto terma.
(gjithmonë i referohet instrumentit me afat maturimi 12 mujor)


Quhet shitje me zbritje se e merr interesin paradhënie, në rastin e obligacionit ai do të merrte principalin bashkë me interesin në maturim.