Atropina eshte nji nga ilacet me te nevojshem per organizmin e njeriut
cfare efektesh kane po jua paraqes me poshte




ATROPINA

VETITE FARMAKOLOGJIKE
• Atropina ėshtė njė alkaloid i beladonės, prototip i barnave antimuskarinikė, antagonist kompetitiv selektiv i receptorėve M kolinergjikė.
• Receptorėt M tė gjėndrave bronkiale, tė pėshtymės dhe tė djersės, tė ndjekur nga receptorėt e ndodhur nė sy dhe zemėr janė shumė tė ndjeshėm ndaj atropinės. Mė pak tė ndjeshėm janė receptorėt M tė ndodhur nė traktin gastrointestinal.
INDIKIMET
• Bradikardi sinusale, bllok AV
• Trajtim i helmimit nga insekticidet fosforo-organike
• Trajtim i dhimbjeve spazmodike tė traktit gastrointestinal ose urogenital
• Premedikim
KUNDERINDIKIMET DHE KUJDESI GJATE PERDORIMIT
• Atropina kundėrindikohet tek pacientėt me mbindjeshmėri ndaj saj, pasi mund tė shfaqen reaksione alergjike, pėrfshi edhe anafilaksinė. Skuqja e fytyrės dhe trungut (15-20 minuta pas injeksionit IM), qė vėrehet sidomos tek fėmijėt, nuk ėshtė e rrezikshme dhe nuk duhet ngatėrruar me reaksionet alergjike.
• Atropina kundėrindikohet tek tė sėmurėt me glaukomė me kėnd tė ngushtė, dhe duhet pėrdorur me shumė kujdes nė format e tjera tė glaukomės. Ajo duke tharė sekrecionet (lotėt) mund tė vėshtirėsojė mbajtjen e lenteve tė kontaktit.
• Atropina ėshtė e kundėrindikuar tek pacientėt me hipertrofi beninje tė prostatės apo nė forma tė tjera tė obstruksionit tė traktit urinar, pasi rėndon retensionin e urinės.
• Atropina ėshtė e kundėrindikuar nė obstruksionet e traktit gastrointestinal pasi mund tė shkaktojė ileus paralitik. Ajo duhet tė pėrdoret me shumė kujdes tek tė sėmurėt me kolit ulceroz, atoni intestinale ose me infeksione gastrointestinale (p.sh diarrhe infektive) pasi mund tė pengojė eleminimin e bakterieve dhe/ose toksinave nga organizmi.
• Atropina kundėrindikohet tek pacientėt me takikardi nga insuficienca kardiake, tirotoksikoza apo hemorragjia. Ajo duhet pėrdorur me shumė kujdes tek tė sėmurėt me infarkt akut tė miokardit pasi mund tė shkaktojė takikardi ose tė rėndojė aritminė.
• Atropina kundėrindikohet tek tė sėmurėt qė vuajnė nga miastenia gravis.
EFEKTET ANESORE
Efektet anėsore tė atropinės janė tė shumta dhe zakonisht kanė lidhje me veprimet farmakologjike tė saj.
• Tharja e gojės (xerostomia), pasojė e frenimit tė sekretimit tė pėshtymės, ėshtė njė efekt anėsor i shpeshtė i atropinės.
• Efekt anėsor i shpeshtė gjithashtu ėshtė ērregullimi i pamjes. Atropina shkakton cikloplegji (paralizė tė akomodimit), midriazė dhe rritje tė presionit intraokular, pavarėsisht nga rruga e administrimit.
• Atropina mund tė shkaktojė konstipacion dhe retension urinar.
• Atropina nė doza tė vogla (0.4-0.6mg) shkakton bradikardi, ndėrsa nė doza mbi 1-2 mg, jep takikardi.
• Pasojė e veprimeve tė atropinės nė SNQ, sidomos nė doza tė mėdha, janė dhimbja e kokės, nervoziteti, ataksia, ēorientimi, pagjumėsia, eksitimi, agjitimi, konfuzioni, halucinacionet, deliri, koma.
• Gjatė pėrdorimit tė atropinės janė vėrejtur urtikaria, skuqje e lėkurės e shoqėruar me ndjenjė nxehtėsie, fotofobi, nauze, tė vjella, leukocitozė, ethe, dhe rrallė sindroma Stevens-Johnson.
NDERVEPRIMET MEDIKAMENTOZE
• Veprimet M-kolinolitike tė atropinės mund tė shtohen kur ajo kombinohet me barna tė cilėt gjithshtu kanė efekte antimuskarinike (bromfeniraminė, klorfeniraminė, klemastinė, dimenhidrinat, prometazinė, tioridazinė, mesoridazinė, amitriptilinė, klomipraminė, amoksapinė, klozapinė, dizopiramid).
• Pėrdorimi i njėkohshėm i atropinės me agonistė tė opiateve, p.sh me morfinė (por jo me petidinė) fuqizon efektet anėsore mbi traktin gastrointestinal dhe urogenital.
• Kur pėrdoret atropinė dhe levodopa njėkohėsisht, duhet modifikuar (ulur) doza e levodopės.
• Barnat kolinomimetike dhe frenuesit e kolinesterazės antagonizojnė efektet e atropinės.
• Atropina, duke rritur pH gastrik, mund tė modifikojė pėrthithjen orale tė ketokonazolit.
PERDORIMI GJATE SHTATZENISE
• Tė evitohet pėrdorimi (Kategoria C)
PERDORIMI GJATE USHQYERJES ME GJI
• Tė evitohet pėrdorimi (mund tė frenojė laktacionin, mund tė shfaqen veprime antikolinergjike tek latanti).
DOZA DHE MENYRA E ADMINISTRIMIT
Me rrugė IV ose IM
• Pėr trajtimin e bradikardisė dhe bllokut AV
Tek tė rriturit pėrdoret me doza 0.5-1 mg IV qė mund tė pėrsėritet nė rast nevoje ēdo 4-6 orė.
Tek fėmijėt jepet me dozė 0.01 mg/kg IV qė mund tė pėrsėritet nė rast nevoje ēdo 4-6 orė, deri nė arritjen e dozės maksimale 0.4 mg.
• Nė helmimet nga fosforo-organiket
Tek tė rriturit pėrdoret nė dozė 1-2 mg. doza mund tė pėrsėritet deri nė zhdukjen e simptomave.
Tek fėmijėt pėrdoret 0.05 mg/kg. Kjo dozė mund tė pėrsėritet ēdo 10-30 minuta deri nė zhdukjen e simptomave.
• Trajtimi i dhimbjeve spazmodike tė traktit gastrointestinal ose urogenital
Tek tė rriturit pėrdoret 0.5 mg IM, IV ose nga goja, ēdo 6-8 orė.
Tek fėmijėt pėrdoret 0.01-0.02 mg/kg IM, IV ose nga goja, ēdo 8 orė.
• Pėr premedikim
Pėrdoret 0.2-1 mg IM ose SC (doza e zakonshme ėshtė 0.4 mg), 30-60 minuta para anestezisė.
PREPARATET E REGJISTRUARA
solucion injektabėl 0.1%-1.0 mL ATROPIN



















































BUTILSKOPOLAMINA

VETITE FARMAKOLOGJIKE
• Butilskopolamina ėshtė njė alkaloid kuaternar, i ngjashėm me atropinėn, qė vepron si antagonist kompetitiv i acetilkolinės nė receptorėt muskarinikė, sidomos nė nivelin e lidhjes neuroefektore parasimpatike.
• Efektet qėndrore tė butilskopolaminės mungojnė, pasi struktura kuaternare e saj nuk lejon kalimin e barrierės hematoencefalike.
• Veprimi kryesor farmakologjik ėshtė relaksimi i muskulaturės sė lėmuar tė traktit gastrointestinal.
• Nė pėrgjithėsi, efektet antikolinergjike periferike tė butilskopolaminės janė mė pak tė shprehura dhe zgjasin pėr njė kohė mė tė shkurtėr se sa ato tė atropinės.
INDIKIMET
• Spazmė gastrointestinale dhe biliare
• Spazmė e traktit urogenital
• Sindromė e zorrės sė irrituar
• Dismenorrhe spazmodike
• Ekzaminime radiologjike dhe endoskopike
KUNDERINDIKIMET DHE KUJDESI GJATE PERDORIMIT
• Butilskopolamina ėshtė e kundėrindikuar tek tė sėmurėt me glaukomė. Ajo, pėr shkak tė veprimit midriatik, mund tė rrisė presionin intraokular.
• Butilskopolamina pakėson tonusin dhe motilitetin dhe, pėr kėto arsye, ėshtė e kundėrindikuar nė ileusin paralitik, sidomos postoperator, dhe nė rastet me stenozė tė theksuar tė pilorit.
• Hipertrofia beninje e prostatės pėrbėn kundėrindikacion pasi nga pėrdorimi i butilskopolaminės mund tė precipitojė retensioni urinar.
• Miastenia grave pėrbėn kundėrindikacion relativ.
• Butilskopolamina duhet tė pėrdoret me kujdes tek fėmijėt dhe tė moshuarit.
• Butilskopolamina duhet tė pėrdoret me kujdes nė kushtet e infarktit tė miokardit, hipertensionit, insuficiencės kardiake, hipertiroidizmit.
• Kujdes i veēantė nevojitet gjatė pėrdorimit tek pacientėt qė vuajnė nga ezofagiti i refluksit, diarrhea, koliti ulceroz.
• Duhet tė evitohet pėrdorimi i butilskopolaminės nė rastet kur temperatura trupore ėshtė e rritur (pengon djersitjen) dhe tek personat me sindromė Down.
• Kur injektohet nė venė mund tė shkaktojė njė rritje tė lehtė tė pulsit.
EFEKTET ANESORE
• Efektet anėsore tė butilskopolaminės, nė pėrgjithėsi, lidhen me veprimin parasimpatolitik tė saj dhe janė tė lehta dhe kalimtare. Ajo, edhe kur ėshtė pėrdorur nė doza tė mėdha, nuk ka shkaktuar efekte tė rrezikshme pėr jetėn.
• Efektet anėsore mė tė shpeshta janė tharja e gojės, takikardia, zgjėrimi i pupilės (fotofobi) dhe ērregullimet e pamjes, pasojė e paralizės sė akomodimit.
• Gjithashtu mund tė vėrehet konstipacion, palpitacione dhe aritmi, pakėsim tė sekrecioneve bronkiale, retension urinar dhe tharje tė lėkurės.
NDERVEPRIMET MEDIKAMENTOZE
• Veprimet parasimpatolitike tė butilskopolaminės mund tė shtohen kur ajo kombinohet me barna qė kanė efekte antimuskarinike (bromfeniraminė, klorfeniraminė, klemastinė, dimenhidrinat, prometazinė, amitriptilinė, klomipraminė, tioridazinė, dizopiramid).
• Barnat kolinomimetike dhe frenuesit e kolinesterazės antagonizojnė efektet e butilskopolaminės.
• Butilskopolamina, duke rritur pH gastrik dhe duke zgjatur kohėn e zbrazjes sė stomakut, mund tė modifikojė pėrthithjen orale tė barnave tė tjerė.
PERDORIMI GJATE SHTATZENISE
• Tė evitohet pėrdorimi (Kategoria C).
PERDORIMI GJATE USHQYERJES ME GJI
• Tė evitohet pėrdorimi. Nuk ka informacion nė lidhje me sigurinė.
DOZA DHE MENYRA E ADMINISTRIMIT
Me rrugė orale
• Tek tė rriturit pėrdoret me doza 10-20 mg dhėnė 4 herė nė ditė (40-80 mg/ditė).
• Tek fėmijėt 6-12 vjet jepet me doza 5-10 mg 3 herė nė ditė (15-30 mg/ditė).
Me rrugė intramuskulare ose intravenoze
• Pėr trajtimin e spazmave akute dhe pėrpara ekzaminimeve radiologjike ose endoskopike, jepen 20 mg. Kjo dozė mund tė pėrsėritet mbas 30 minutash.
PREPARATET E REGJISTRUARA
tabletė 10 mg BUSCOL, BUSCOPAN
solucion injektabėl 20 mg/ml BUSCOPAN
suposte 10 mg BUSCOPAN
suposte 7.5 mg BUSCOPAN

METOKLOPRAMIDI

VETITE FARMAKOLOGJIKE
• Metoklopramdi ėshtė njė substancė me veprim antiemetik dhe antinauze qėndror. Kėto efekte janė pasojė e veprimit antagonist mbi receptorėt dopaminergjikė tė tipit D2.
• Veprimet e tij nė traktin gastrointestinal janė komplekse. Metoklopramidi rrit motilitetin gastrik, por pa rritur sekrecionet. Ky veprim nuk influencohet as nga vagotomia, as nga trajtimi paraprak me atropinė. Metoklopramidi, duke rritur tonusin e sfinkterit tė poshtėm ezofageal dhe duke nxitur zbrazjen gastrike, vepron duke pakėsuar refluksin gastroezofageal.
INDIKIMET
• Parandalimi i nauzesė dhe tė vjellave post-operatore dhe atyre tė shkaktuara nga kemoterapia antikanceroze
• Gastroparezė diabetike
• Refluks gastroezofageal
KUNDERINDIKIMET DHE KUJDESI GJATE PERDORIMIT
• Kundėrindikohet nė tė sėmurėt me mbindjeshmėri ndaj barit ose pėrbėrėsve.
• Metoklopramidi kundėrindikohet nė tė sėmurėt me obstruksion, ileus apo perforim gastrointestinal.
• Nuk duhet tė pėrdoret nė feokromocitomė, pasi mund tė stimulojė ēlirimin e katekolaminave. Pėr tė njėjtėn arsye ai duhet pėrdorur me shumė kujdes nė pacientėt me hipertension.
• Nuk duhet tė pėrdoret nė tė sėmurėt me epilepsi ose Parkinson.
• Kujdes duhet tė tregohet kur pėrdoret nė tė moshuar por edhe nė fėmijė dhe adoleshentė.
• Ai duhet pėrdorur me kujdes tek ata me hiperndjeshmėri ndaj prokainamidit.
• Duhet tė pėrdoret me kujdes nė pacientėt me hemorragji gastrointestinale.
• Metoklopramidi nxit ēlirimin e prolaktinės, ndaj duhet pėrdorur me shumė kujdes nė pacientėt me histori pėr kancer tė gjirit.
EFEKTET ANESORE
• Mė tė shpeshtat janė efektet mbi SNQ, qė vėrehen nė rreth 10% tė pacientėve. Ketu pėrfshihen pėrgjumja, ndjenja e lodhjes dhe mė rrallė vėrehen konfuzioni, depresioni, dhimbja e kokės dhe halucinacionet. Ndonjėherė vėrehen edhe efekte ekstrapiramidale dhe/ose reaksione distonike. Ndėr efektet piramidale pėrmendim akatizinė, grimasat faciale, krizat okuloxhire, tortikolin, trizmusin. Mund tė zhvillohet edhe njė pseudoparkinsonizėm.
• Metoklopramidi shkakton efekte kolinomimetike, si rritje e motilitetit gastrointestinal, i cili mund tė shkaktojė nauze ose diarrhe.
• Ai nxit ēlirimin e prolaktinės, ndaj mund tė vėrehet zhvillimi i hiperprolaktinemisė si nė femra ashtu edhe nė meshkuj duke shkaktuar gjinekomasti, impotencė tek meshkujt, zmadhim tė gjoksit, ērregullime menstruale tek femrat, galaktorrhe.
• Efekte tė tjera anėsore shumė tė rralla pėrfshijnė ato kardiovaskulare (bllok atrioventrikular, hipotension, bradikardi sinusale, takikardi supraventrikulare), reaksione mbindjeshmėrie (rash kutan, angioedemė, urtikarie, bronkospazmė), efekte mbi aparatin urinar si inkontinencė urinare dhe urinim tė shpeshtė.
NDERVEPRIMET MEDIKAMENTOZE.
• Metoklopramidi rrit shkallėn e pėrthithjes sė paracetamolit, aspirinės, diazepamit, litiumit dhe tetraciklinės, ndėrsa ul shkallėn e pėrthithjes sė digoksinės.
• Anksiolitikėt, sedativėt dhe hipnotikėt fuqizojnė pėrgjumjen e shkaktuar nga metoklopramidi.
• Efektet e metoklopramidit nė traktin gastrointestinal mund antagonizohen nga barnat me efekte antikolinergjike, si atropina, benztropina, glikopirrolati, propantelina, oksibutinina, skopolamina, trihekifenidili, klorpromazina, tioridazina, promazina, amitriptilina, doxepina.
• Efektet e metoklopramidit nė traktin gastrointestinal mund tė antagonizohen edhe nga loperamidi, difenoksilati, agonistėt e opiateve si dhe disa kalcibllokues si diltiazemi dhe verapamili.
• Metoklopramidi mund tė ulė biodisponibilitetin e ciklosporinės deri nė 30%.
• Metoklopramidi mund tė antagonizojė veprimet e agonistėve tė receptorėve tė dopaminės si amantadinės, bromokriptinės, levodopės, pergolidit, pramipexolit dhe ropiniroliti.
• Metoklopramidi mund tė alterojė nivelin e glukozės nė gjak tek diabetikėt, si pasojė e rritjes sė shpejtėsisė sė zbrazjes sė stomakut.
PERDORIMI GJATE SHTATZENISE
• Mund tė pėrdoret (Kategoria B).
PERDORIMI GJATE USHQYERJES ME GJI
• Tė evitohet pėrdorimi. Nuk ka informacion nė lidhje me sigurinė.
DOZA DHE MENYRA E ADMINISTRIMIT
Me rrugė orale, injeksion intramuskular ose me injeksion intravenoz
• Tek tė rriturit
Pėrdoret me dozė 30 mg/ditė, tė ndarė nė 3 marrje.
• Tek tė rinjtė nga 15-19 vjeē me peshė nėn 60 kg
Pėrdoret me dozė ditore 15 mg, tė ndarė nė 3 marrje.
• Tek fėmijėt
Tek fėmijėt deri 1 vjeē (me peshė deri 10 kg) jepet 2 mg/ditė, tė ndara nė 2 marrje
Tek fėmijėt 1-3 vjeē (nga 10-14 kg) pėrdoret 2-3 mg/ditė ndarė nė 2-3 marrje
Tek fėmijėt 3-5 vjeē (15-19 kg) jepet 4-6 mg/ditė, ndarė nė 2-3 marrje;
Tek fėmijėt 5-9 vjeē (20-29 kg) pėrdoret 7.5 mg/ditė, e ndarė nė 3 marrje
Tek fėmijėt 9-14 vjeē (mbi 30 kg) jepet 15 mg/ditė, e ndarė nė 3 marrje.
Doza ditore e metoklopramidit nuk duhet tė jetė mė e madhe se 0.5 mg/kg, sidomos tek fėmijėt.
PREPARATET E REGJISTRUARA
solucion injektabėl 10 mg/2ml REGLAN
solucion oral 5 mg/5ml REGLAN
tabletė 10 mg ELITAN, REGLAN



















































NISTATINA

VETITE FARMAKOLOGJIKE
• Nistatina ėshtė njė antimykotik pėr pėrdorim lokal. Ajo bėn pjesė nė klasėn e antimykotikėve polienikė dhe nga struktura ėshtė shumė e ngjashme me amfotericinėn B.
• Nistatina nuk pėrdoret pėr mjekimin e infeksioneve mykotike sistemike, sepse nuk pėrthithet kur jepet nga goja dhe, gjithashtu, tregon efekte tė rėndėsishme toksike.
• Nistatina vepron duke dėmtuar membranat. Nistatina vepron vetėm kundėr mykeve dhe, konkretisht, kundėr atyre tė llojit Candida.
INDIKIMET
• Kandidiazė orofaringeale
• Kandidiazė intestinale
KUNDERINDIKIMET DHE KUJDESI GJATE PERDORIMIT
• Duhet pėrdorur me kujdes nė pacientėt me hiperndjeshmėri ndaj preparatit ose pėrbėrsve tė tij sidomos ndaj parabenit.
• Kujdes kur pėrdoret nė pacientėt me diabet mellit, pasi suspensioni i nistatinės pėrmban sasi tė konsiderueshme sukroze.
EFEKTET ANESORE
• Efektet anėsore tė saj janė tė rralla. Dozat e mėdha, tė dhėna nga goja, mund tė shkaktojnė nauze e tė vjella, diarrhe dhe dhimbje abdominale, qė nė pėrgjithėsi janė tė lehta dhe kalimtare.
• Rrallėherė mund tė vėrehet hiperglicemi.
NDERVEPRIMET MEDIKAMENTOZE
• Nuk janė vėrejtur ndėrveprime tė rėndėsishme klinike me kėtė medikament.
PERDORIMI GJATE SHTATZENISE
• Mund tė pėrdoret (Kategoria B).
PERDORIMI GJATE USHQYERJES ME GJI
• Mund tė pėrdoret.
DOZA DHE MENYRA E ADMINISTRIMIT
Me rrugė orale
Tek tė rriturit
• Profilaksia e kandidiazės
Pėrdoret 1 milion IU njė herė nė ditė (nga goja).
• Trajtimi i kandidiazės orofaringeale dhe intestinale
Jepen 500.000 IU nga goja, mbas ushqimit, tė ndara nė 4 marrje, pėr 7-14 ditė (tė paktėn edhe 2 ditė pas shėrimit). Doza mund tė dyfishohet nė infeksionet e rėnda.
Tek fėmijėt
Jepen 100.000-200.000 IU ēdo 6 orė, pėr 7-14 ditė. Doza mund tė dyfishohet nė infeksionet e rėnda.
PREPARATET E REGJISTRUARA
shurup 100.000 IU/ml NYSTATINA
solucion oral 100.000 IU/ml NISTATINA, NYSTATIN
tabletė 500.000 IU NISTATINA, NYSTATIN



LOPERAMIDI

VETITE FARMAKOLOGJIKE
• Loperamidi merret nga goja pėr mbajtjen nėn kontroll dhe pėrmirėsimin e diarrhesė akute jospecifike dhe tė diarrhesė kronike tė shoqėruar me sėmundje inflamatore tė zorrės. Pėr nga efikasiteti, ai ėshtė i krahasueshėm me difenoksilatin.
• Loperamidi vepron direkt mbi muskujt rrethorė dhe gjatėsorė tė murit tė zorrės, duke ulur peristaltikėn, si dhe frenon sekretimin e ujit dhe elektrolitėve dhe rrit absorbimin e ujit nga zorrėt. Tė gjitha kėto ēojnė nė reduktimin e volumit fekal dhe humbjes sė likideve dhe elektrolitėve nga trupi.
• Megjithėse ėshtė kimikisht i ngjashėm me opiatet, nuk paraqet efekte analgjezike. Nuk vėrehet zhvillimi i tolerancės ndaj efektit antidiarrheik apo i dipendencės fizike nga pėrdorimi i loperamidit.
INDIKIMET
• Diarrhe akute tek tė rriturit dhe fėmijėt mbi 4 vjeē
• Diarrhe kronike tek tė rriturit
KUNDERINDIKIMET DHE KUJDESI GJATE PERDORIMIT
• Loperamidi kundėrindikohet nė rastet me diarrhe tė shkaktuara nga koliti pseudomembranoz. Diarrhea e shkaktuar nga helmime ose nga infeksione me bakterie qė prodhojnė enterotoksina, pėrbėn njė kundėrindikim relativ tė loperamidit.
• Kundėrindikohet nė tė sėmurėt me dizenteri akute.
• Nuk rekomandohet pėrdorimi i tij nė fėmijėt nėn 2 vjeē.
• Duhet tė tregohet kujdes nė pacientėt me kolit ulcerativ qė marrin loperamid, pasi ky i fundit mund tė shkaktojė megakolon toksik nė kėto subjekte.
• Pacientėt me patologji hepatike qė marrin loperamid, duhen kontrolluar vazhdimisht pėr toksicitet mbi SNQ.
EFEKTET ANESORE.
• Loperamidi nė pėrgjithėsi tolerohet mirė dhe efektet anėsore zakonisht janė vetėkufizuese. Ndonjėherė ėshtė e vėshtirė tė dallohen efektet anėsore tė barit nga problemet e lidhura me diarrhenė. Megjithatė efektet mė tė zakonshme anėsore tė terapisė me loperamid janė: dhimbja abdominale dhe epigastrike, distensioni abdominal, konstipacioni, pėrgjumja, tharja e gojės, ndjenjė lodhjeje, nauze e tė vjella e mė rrallė ilues paralitik.
• Efektet anėsore alergjike janė tė rralla, kėtu pėrmendim: reaksione anafilaktoide, rash buloz, nekrolizė epidermale toksike.
NDERVEPRIMET MEDIKAMENTOZE
• Kolestiramina mund tė frenojė efektin e loperamidit.
• Mund tė ndodhin ndėrveprime farmakodinamike midis loperamidit dhe barnave tė tjerė me veprim nxitės sė peristaltikės. Rekomandohet tė evitohet pėrdorimi i loperamidit nė pacientėt qė pėrdorin betanekol, cisapride, metoklopramid.
PERDORIMI GJATE SHTATZENISE
• Mund tė pėrdoret (Kategoria B).
PERDORIMI GJATE USHQYERJES ME GJI
• Mund tė pėrdoret.
DOZA DHE MENYRA E ADMINISTRIMIT
Me rrugė orale
Tek tė rriturit
• Pėr trajtimin e diarrhesė akute fillohet me 4 mg, pasuar nga administrimi i 2 mg mbas ēdo defekimi diarrheik. Doza e zakonshme ditore 4-8 mg/ditė. Doza maksimal 16 mg/ditė. Mjekimi mund tė vazhdojė deri 5 ditė
• Diarrhea kronike tek tė rriturit trajtohet fillimisht me 4-8 mg/ditė tė ndara nė disa marrje. Mė pas doza rregullohet nė vartėsi tė pėrgjigjes. Doza ditore ndahet nė 2 marrje. Doza maksimale ditore 16 mg.
Tek fėmijėt
• 4-8 vjeē pėrdoret me dozė 3-4 mg/ditė, tė ndara nė 3-4 marrje, jo mė shumė se 3 ditė.
• 9-12 vjeē jepen deri 8 mg/ditė, tė ndara nė 4 marrje, pėr maksimumi 5 ditė.
Nuk rekomandohet pėrdorimi tek fėmijėt nėn 4 vjeē.
PREPARATET E REGJISTRUARA
kapsulė 2 mg IMODIUM
solucion oral 2 mg/ml LOPERIUM









HEPARINA

VETITE FARMAKOLOGJIKE
• Heparina (e pafraksionuar - me peshė molekulare 5.000-30.000) ėshtė njė antikoagulant parenteral qė pėrdoret gjėrėsisht nė praktikėn klinike. Ajo pėrftohet nga kau ose derri dhe tregtohet nė formėn e kripės sė natriumit, ose kalciumit.
• Heparina ushtron veprim antikoagulant kryesisht nėpėrmjet shtimit tė aktivitetit tė antitrombinės III (ATIII). Kompleksi ATIII-heparinė ka aktivitet rreth 1.000 herė mė tė madh kundėr faktorėve IIa (trombina), IXa dhe Xa se sa vetėm antitrombina III.
• Efekti antikoagulant i heparinės matet nėpėrmjet kohės aPTT.
INDIKIMET
• Trajtim dhe parandalim i trombozės sė venave tė thella
• Trajtim dhe parandalim tromboembolisė pulmonare
• Trajtim dhe parandalim i trombozės arteriale
• Anginė e paqėndrueshme
• Infarkt akut i miokardit
• Profilaksi gjatė ndėrhyrjeve kirurgjikale me rrezik pėr komplikacione trombotike
KUNDERINDIKIMET DHE KUJDESI GJATE PERDORIMIT
• Kundėrindikohet administrimi i barnave me rrugė IM tek personat qė marrin heparinė.
• Heparina kundėrindikohet tek pacientėt me hemorragji tė pakontrolluar, apo me hemorragji gastrointestinale evidente.
• Heparina kundėrindikohet tek personat me mbindjeshmėri ndaj proteinave tė derrit ose kaut.
• Incidenca e komplikacioneve hemorragjike ėshtė mė e lartė tek femrat dhe tek tė moshuarit.
• Heparina duhet pėrdorur me kujdes tek pacientėt, tė cilėt gjatė pėrdorimeve tė mėparshme tė saj, kanė shfaqur trombocitopeni.
• Pėrpara administrimit tė heparinės duhen pėrjashtuar patologjitė e koagulimit.
• Heparina duhet pėrdorur me kujdes tek pacientėt me sėmundje qė shtojnė rrezikun pėr hemorragji (endokardit infektiv, aneurizėm disekante e aortės, ulēer peptike, divertikulit, sėmundje inflamatore tė zorrėve, hemofili, trombocitopeni, menstruacione, rrezik aborti, sėmundje hepatike, hipertension, dėmtime tė syrit, trurit ose medulės spinale, anestezi spinale).
EFEKTET ANESORE
• Efekti anėsor mė serioz i heparinės ėshtė hemorragjia, e cila mund tė paraqitet me forma nga mė tė lehtat (gjakderdhje nga gingivat, ose hematuri) deri tek mė tė rėndat (hemorragji). Hemorragjitė mund tė paraqiten nė formėn e epistaksis, hematomave, purpurave, menstruacioneve tė shumta, gjakderdhjeve tė zgjatura nga plagėt ose vendet e prera, hemorragjive gastrointestinale, intraokulare, dhe forma tė tjera tė hemorragjive tė brendshme. Nė rastet serioze heparina ndėrpritet dhe administrohet protaminė.
• Trombocitopenia ėshtė njė tjetėr komplikacion i heparinės, qė vėrehet nė 15% tė pacientėve qė pėrdorin heparinė me origjinė nga kau, dhe 6% tė atyre qė pėrdorin heparinė mė origjinė nga derri. Ajo mund tė jetė e hershme (me mekanizėm joimunitar) ose e vonuar (me mekanizėm imunitar).
Trombocitopenia e hershme ėshtė e formės sė lehtė dhe shfaqet ditėn e dytė deri tė katėrt. Trombocitopenia e vonshme ėshtė serioze pasi shoqėrohet me rritje tė agregimit trombocitar dhe shtim tė komplikacioneve trombotike.
• Reaksionet alergjike sistemike mund tė shfaqen me ethe, urtikaria, bronkospazmė, rhinit, konjuktivit, takipne, takikardi sinusale, edemė angioneurotike, shok anafilaktik.
• Personat qė marrin heparinė mbi 1 muaj, mund tė shfaqin osteoporozė. Rreziku pėr fraktura ėshtė i vogėl (mė pak se 2%), ndonėse rreth 30% e grave shfaqin osteoporozė subklinike.
• Dėmtimet e lėkurės ndodhin zakonisht pranė vendit tė injektimit dhe paraqiten me lezione urtikariale, papula eritematoze dhe nekrozė tė lėkurės.
NDERVEPRIMET MEDIKAMENTOZE
• Kombinimi i heparinės me ACE inhibitorė mund tė shkaktojė hiperkalemi tė theksuar.
• Pėrdorimi i njėkohshėm i heparinės me antiagregantėt (aspirinė), trombolitikėt (streptokinazė), apo antikoagulantėt oralė (warfarinė), megjithėse shoqėrohet me shtim tė rrezikut pėr hemorragji, pėrdoret gjėrėsisht, pasi shtohen avantazhet terapeutike.
• Pėrdorimi i njėkohshėm me antiinflamatorėt josteroidė rrit rrezikun pėr hemorragji.
• Kombinimi i heparinės me barna qė shkaktojnė hypoprotrombinemi (cefalosporinat, acidi valproik, antitiroidienėt e sintezės), rrit rrezikun pėr hemorragji.
• Barnat qė shkaktojnė trombocitopeni (p.sh klorokina), duhen pėrdorur me kujdes tek tė sėmurėt qė marrin heparinė dhe anasjelltas.
• Nitroglicerina intravenoze mund tė antagonizojė efektin antikoagulant tė heparinės.
• Probenecidi mund tė shtojė dhe zgjasė efektin antikoagulant tė heparinės.
PERDORIMI GJATE SHTATZENISE
• Tė evitohet pėrdorimi (klasa C).
PERDORIMI GJATE USHQYERJES ME GJI
• Mund tė pėrdoret.
DOZA DHE MENYRA E ADMINISTRIMIT
• Pėr trajtimin e trombozave tė thella venoze, embolisė pulmonare, tromboembolizmit arterial dhe anginės sė paqėndrueshme, heparina administrohet me injeksion IV.
Fillohet me njė dozė ngopėse prej 5.000 UI (10.000 UI nė rastet e rėnda).
Vazhdohet me infuzion IV, 1.000-2.000 UI/orė, ose me injeksion SC, 15.000 UI ēdo 12 orė.
Tė kryhen, mundėsisht ēdo ditė, analizat laboratorike tė vlefshme pėr monitorizimin e terapisė dhe mė pas tė bėhet rregullimi i dozės.
Tek fėmijėt pėrdoren doza ngopėse mė tė vogla. Terapia vazhdohet me 15-25 UI/kg nė orė, admnistruar me infuzion IV, ose me 250 UI/kg ēdo 12 orė, me injeksion SC.
• Pėr profilaksi nė ndėrhyrjet kirurgjikale
Heparina administrohet 2 orė para interventit, me rrugė SC, 5.000 UI, dhe vazhdohet me 5.000 UI ēdo 8-12 orė, pėr 7 ditė.
PREPARATET E REGJISTRUARA
Heparin Calcium
solucion injektabėl 5000 IU/0.2ml CALCIPARINE, HEPARINA ROVI
solucion injektabėl 7500 IU/0.3ml CALCIPARINE, HEPARINA ROVI
solucion injektabėl 17500 IU/0.7ml HEPARINA ROVI
solucion injektabėl 12500 IU/0.5ml CALCIPARINE
solucion injektabėl 25000 IU/1ml CALCIPARINE, HEPARINA ROVI
Heparin Sodium
solucion injektabėl 1000 IU/1ml HEPARINA ROVI
solucion injektabėl 5000 IU/1ml HEPARIN, HEPARINA ROVI, HEPARIN RICHTER










































MANITOLI

VETITE FARMAKOLOGJIKE
• Manitoli ėshtė njė diuretik osmotik pėr pėrdorim parenteral.
• Pas administrimit intravenoz tė manitolit, vėrehet rritje e osmolaritetit tė plazmės dhe shtim i gradientit osmotik ndėrmjet plazmės dhe indeve. Si rezultat, kemi njė shtim tė fluksit tė ujit nga indet drejt intersticiumit dhe plazmės. Meqenėse manitoli nuk pėrthithet nga veshka, presioni osmotik i urinės rritet, gjė qė shkakton frenimin e pėrthithjes sė ujit dhe shtim tė diurezės.
INDIKIMET
• Parandalim i nekrozės tubulare akute dhe trajtim i oligurisė nė terren tė IRA
• Edemė cerebrale, rritje e presionit intrakranial
• Rritje e presionit intraokular (glaukomė)
• Trajtim simptomatik i intoksikimeve (rritje e diurezės)
KUNDERINDIKIMET DHE KUJDESI GJATE PERDORIMIT
• Kundėrindikohet nė tė sėmurėt me kongjestion tė rėndė pulmonar, edemė pulmonare dhe insuficiencė kardiake kongjestive tė rėndė.
• Kundėrindikohet nė rastet me hemorragji intrakraniale aktive.
• Kundėrindikohet nė pacientėt me anuri nga dėmtimi i rėndė i fuksionit renal, qė nuk i pėrgjigjet dozės test tė barit. Ai kundėrindikohet edhe nė rastet me dehidrim tė theksuar.
• Nuk duhet administruar pa vlerėsuar paraprakisht funksionin renal tė pacientit dhe fluksin urinar nėpėrmjet njė doze test.
• Gjatė terapisė me manitol duhet monitorizuar ekuilibri elektrolitik i pacientit.
EFEKTET ANESORE.
• Akumulimi i manitolit mund tė ēojė nė mbingarkesė cirkulatore, gjė qė mund tė ēojė nė edemė pulmonare dhe insuficiencė kardiake kongjestive.
• Efektet anėsore mbi SNQ pėrmbledhin: dhimbje koke, turbullim tė shikimit, konvulsione.
• Ndėr efektet gastrointestinale pėrfshihen: nauzea, tė vjellat dhe diarrea.
• Prishja e ekuilibrit elektrolitik ėshtė tjetėr efekt anėsor i manitolit. Shenjat dhe simptomat mė kryesore tė prishjes sė ekuilibrit elektrolitik (hiponatremi, hipokalemi, etj,) pėrfshijnė: krampet muskulare, parestezi, konfuzion, epilepsi, kontraksione ventrikulare premature, dhimbje koke.
• Efektet anėsore kardiovaskulare pėrfaqėsohen nga: hipotensioni, hipertensioni, takikardia sinusale dhe angina.
• Ekstravazimi i manitolit mund tė ēojė nė edemė lokale dhe nekrozė kutane.
• Tė tjera efekte anėsore janė: hipovolemia, acidoza metabolike, tharja e gojės, ethe, polidipsia, poliuria, insuficiencė renale, rhinit, flebit, retension urinar dhe urtikarie.
NDERVEPRIMET MEDIKAMENTOZE
• Manitoli rrit eliminimin urinar tė litiumit, salicilateve, barbiturateve, imipraminės dhe bromideve.
• Manitoli mund tė shkaktojė hipokalemi, ndaj, kur kombinohet sė bashku me digoksinėn, ai mund tė rritė toksicitetin e kėsaj tė fundit.
• Manitoli mund tė fuqizojė efektin e diuretikėve tė tjerė, kur pėrdoret njėkohėsisht me ta. Ai mund tė fuqizojė edhe efektin e frenuesve tė anhidrazės karbonike mbi presionin intraokular, kur jepet sė bashku me to.
PERDORIMI GJATE SHTATZENISE
• Tė evitohet pėrdorimi. Nuk ka informacion nė lidhje me sigurinė.
PERDORIMI GJATE USHQYERJES ME GJI
• Tė evitohet pėrdorimi. Nuk ka informacion nė lidhje me sigurinė.
DOZA DHE MENYRA E ADMINISTRIMIT
• Parandalim i nekrozės tubulare akute dhe trajtim i oligurisė nė terren tė IRA
Fillimisht provohet njė dozė test prej 200 mg/kg, e administruar me infuzion tė ngadaltė IV. Nė rast pėrgjigje pėrdoret me dozė 50-200 gram, nė formėn e solucionit 5-25%, administruar me infuzion IV, duke patur si objektiv mbajtjen e njė fluksi urinar prej 30-50 mL/orė.Tek fėmijėt pėrdoret 0.25-2 gram/kg (solucion 15-25%) pėrgjatė 2-6 orėve.
• Edemė cerebrale, rritje e presionit intrakranial, rritje e presionit intraokular
Pėrdoret me dozė 0.25-2 gram/kg, nė formė solucioni 15-25%, e administruar me infuzion tė shpejtė (30-60 minuta) intravenoz.
• Trajtim simptomatik i intoksikimeve (rritje e diurezės)
Jepen me infuzion intravenoz 50-200 gram (fėmijėt 2 gram/kg) me objektiv mbajtjen e njė fluksi urinar prej 100-500 mL/orė.
PREPARATET E REGJISTRUARA
solucion pėr infuzion 10% OSMOFUNDINE
solucion pėr infuzion 20% MANNITOL








ADRENALINA

VETITE FARMAKOLOGJIKE
• Adrenalina ėshtė njė katekolaminė endogjene, agonist i fuqishėm i receptorėve alfa dhe beta adrenergjikė.
• Stimulimi i alfa1 receptorėve tė enėve tė gjakut shkakton vazokonstriksion arteriolar (lėkurė, mukoza dhe organet e brendėshme), ndėrsa stimulimi i beta1 receptorėve ėshtė pėrgjegjės pėr efektet kardiake tė adrenalinės.
• Adrenalina shton frekuencėn kardiake, rrit fuqinė kontraktuese tė miokardit, rrit presionin arterial, shton eksitabilitetin dhe automatizmin e miokardit.
• Adrenalina ėshtė nxitės i fuqishėm i receptorėve beta2 adrenergjikė, veprim ky qė shpjegon veprimet bronkodilatatore, vazodilatatore mbi arteriolat e muskujve tė skeletit dhe efektin hiperglicemiant.
INDIKIMET
• Reaksione alergjike (urtikaria, angioedema, anafilaksia)
• Bronkospazmė, astmė bronkiale, status astmatik
• Ringjallje zemėr-mushkėri
KUNDERINDIKIMET DHE KUJDESI GJATE PERDORIMIT
• Adrenalina ėshtė e kundėrindikuar nė tė gjitha format e shokut, me pėrjashtim tė atij anafilaktik.
• Duhet tė evitohet pėrdorimi i adrenalinės tek tė sėmurėt me sėmundje organike tė zemrės, sėmundje tė koronareve, kardiomiopati (forma e dilatuar), aritmi kardiake.
• Adrenalinė ėshtė e kundėrindikuar tek pacientėt me glaukomė me kėnd tė ngushtė (por indikohet tek glaukoma me kėnd tė hapur).
• Adrenalina kundėrindikohet tė administrohet nė ekstremitete (gishtat e duarve, gishtat e kėmbėve, hundė, organe gjenitale).
• Ajo ėshtė e kundėrindikuar nė fazėn aktive tė lindjes pasi e pengon atė.
• Adrenalina ėshtė e kundėrindikuar tė jepet gjatė anestezisė sė pėrgjithshme me ciklopropan, kloroform, trikloretilen.
• Adrenalina ėshtė relativisht e kundėrindikuar tek tė sėmurėt me arteriosklerozė cerebrale apo sėmundje organike tė trurit.
• Adrenalina ėshtė relativisht e kundėrindikuar tek tė sėmurėt me hipertension arterial, hipertiroidizėm dhe diabet melit.
• Kundėrindikohet pėrdorimi i adrenalinės pėr trajtimin e hypotensionit tė shkaktuar nga fenotiazinat.
• Gabimet gjatė administrimit tė adrenalinės mund tė jenė fatale, prandaj mė parė duhet tė sigurohemi lidhur me indikacionin, dozėn, pėrqendrimin e solucionit dhe rrugėn e administrimit.
EFEKTET ANESORE
• Administrimi sistemik i adrenalinės mund tė shkaktojė stimulim tė SNQ tė shprehur me frikė, ankth, nervozitet, pagjumėsi, agjitim psikomotor, dizorientim. Kėto janė mė tė shprehura tek tė sėmurėt me ērregullime paraprake psikiatrike.
• Adrenalina mund tė shkaktojė nauze, tė vjella, zbehje, djerėsitje, distres respirator, apne.
• Nė zemėr adrenalina mund tė shkaktojė kontraksione premature (ekstrasistola) ventrikulare, takikardi sinusale, palpitacione, hipertension, aritmi tė rėnda ventrikulare, ndryshime nė EKG, anginė, dispne.
• Ekstravazati i adrenalinės mund tė shkaktojė nekrozė indore. Nė kėto raste duhen injektuar lokalisht 5-10 mg fentolaminė, tė tretura nė 10-15 mL solucion fiziologjik.
NDERVEPRIMET MEDIKAMENTOZE
• Adrenalina dhe adrenomimetikėt e tjerė, nė pėrgjithėsi, kanė efekte aditive. Ajo duhet pėrdorur me kujdes tek tė sėmurėt qė ndėrkohė kanė pėrdorur dobutaminė, dopaminė, isoproterenol, metaproterenol, noradrenalinė, fenilefrinė, fenilpropanolaminė, pseudoefedrinė, ritodrinė, salbutamol, salmeterol, terbutalinė.
• Adrenalina kundėrshton efektet kardiovaskulare tė beta-adrenobllokuesve. Administrimi, qoftė edhe i sasive tė vogla, tė adrenalinės tek pacientėt qė marrin beta-adrenobllokues jo selektivė (propranolol) mund tė shkaktojė rritje tė theksuar tė presionit arterial.
• Efektet presore alfa-adrenergjike tė adrenalinės mund tė kundėrshtohen nga doksazosina, prazosina, terazosina, fenoksibenzamina, fentolamina, alkaloidėt e ergotit (dihidroergotamina).
• Anestetikėt e pėrgjithshėm (halotan, ciklopropan), glukozidėt kardiakė dhe hormonet e tiroides rrisin ndjeshmėrinė e miokardit ndaj veprimit tė adrenalinės.
• Kokaina, antidepresivėt triciklikė, frenuesit e MAO (duke frenuar rikapjen) dhe bretiliumi, guanetidina, rezerpina (duke rritur ndjeshmėrinė e receptorėve) rrisin ndjeshmėrinė e indeve ndaj adrenalinės.
• Dhėnia e njėkohshme e adrenalinės me barna oksitocikė mund tė shkaktojė hipertension tė theksuar dhe tė zgjatur.
PERDORIMI GJATE SHTATZENISE
• Tė evitohet pėrdorimi (Kategoria C).
PERDORIMI GJATE USHQYERJES ME GJI
• Tė evitohet pėrdorimi. Nuk ka informacion lidhur me sigurinė.
DOZA DHE MENYRA E ADMINISTRIMIT
Adrenalina mund tė administrohet me rrugė subkutane (SC), intramuskulare (IM) ose intravenoze (IV). Injektimet IM preferohen tė kryhen nė m.deltoid ose nė m.vastus lateralis (pjesa e pėrparme e kofshės), por jo nė m.gluteus. Injektimi IV bėhet pėrgjatė 5-10 minuta tek tė rriturit dhe 1-3 minuta tek fėmijėt.
• Pėr trajtimin e bronkospazmės, manifestimeve respiratore tė anafilaksisė ose acarimeve tė astmės
Tek tė rriturit adrenalina perdoret me doza 0.3-0.5 mg SC ose IM, qė mund tė pėrsėriten nėse ėshtė e nevojshme, ēdo 10-20 minuta apo mė tepėr, nė vartėsi tė pėrgjigjes. Nė rastet e rėnda me shok anafilaktik duhet pėrdorur rruga IV me doza 0.1-0.25 mg (solucion i holluar 1:10 000) qė administrohen pėrgjatė 5-10 minutave. Kjo dozė mund tė pėrsėritet ēdo 5-15 minuta. Mjekimi vazhdohet me infuzion IV 1-4 mikrogram/minutė.
Tek fėmijėt pėrdoret 0.01 mg/kg, dozė kjo qė mund tė pėrsėritet nė rast nevoje me intervale 20 minuta-4 orė. Mjekimi mund tė bėhet edhe me doza 0.1 mg tė administruara IV me ngadalė, pėrgjatė 5-10 minutave (si solucion i holluar 1:100 000), i pasuar nga infuzion IV prej 0.1-1.5 mikrogram/kg/minutė.
• Trajtimi akut i rasteve tė rėnda me urtikarie ose angioedemė me shenja sistemike
Tek tė rriturit pėrdoren doza parenterale 0.3-0.5 mg SC ose IM, qė nė rast nevoje pėrsėritet ēdo 1-2 orė.
Tek fėmijėt pėrdoren doza parenterale 0.01 mg/kg SC ose IM.
• Pėr ringjalljen zemėr-mushkėri
Tek tė rriturit pėrdoret 1 mg IV, qė mund tė rritet nė rast nevoje.
Tek fėmijėt pėrdoret fillimisht me 0.01 mg/kg dhe mandej vazhdohet me 0.1 mg/kg IV qė mund tė pėrsėriten nė rast nevoje, ēdo 3-5 minuta.
Administrimi intrakardiak rezervohet pėr urgjencat ekstreme.
Tek tė rriturit doza pėr administrim intrakardiak ėshtė 0.1-1 mg.
Tek fėmijėt 0.005-0.01 mg/kg.
PREPARATET E REGJISTRUARA
solucion injektabėl 0.1%-1ml ADRENALIN

































NITROGLICERINA

VETITE FARMAKOLOGJIKE
• Nitroglicerina ėshtė vazodilatator i grupit tė nitrateve, qė gjen pėrdorim tė veēantė nė trajtimin e angina pektoris.
• Nitroglicerina sublingual vazhdon tė jetė bar i zgjedhur pėr trajtimin akut tė anginės (krizės anginoze), pasi veprimi fillon shpejt, efikasiteti ėshtė i provuar dhe kushton pak.
• Nitratet nėpėrmjet vazodilatacionit rritin kapacitancėn venoze dhe ulin rezistencėn arteriolare dhe, pėr pasojė, pakėsojnė kėrkesėn e miokardit pėr oksigjen. Tek tė sėmurėt me anginė, nitroglicerina nuk e rrit fluksin koronar tė gjakut, por bėn njė rishpėrndarje tė tij, nė favor tė zonave ishemike.
INDIKIMET
• Angina pektoris, trajtim i krizės
• Angina pektoris, profilaksi
KUNDERINDIKIMET DHE KUJDESI GJATE PERDORIMIT
• Nitroglicerina kundėrindikohet tek pacientėt me hipertension kranial (p.sh nga trauma e kokės) apo me hemorragji intrakraniale.
• Nitroglicerina kundėrindikohet tek pacientėt me hypovolemi (rrezik pėr hypotension) dhe me anemi tė formės sė rėndė (pėr shkak tė methemoglobinemisė).
• Administrimi IV ėshtė i kundėrindikuar tek pacientėt me perikardit konstriktiv ose me likid nė perikard.
• Gjatė mjekimit me nitroglicerinė pėrdorimi i sildenafilit (Viagra) ėshtė i kundėrindikuar.
• Hipertiroidizmi pėrbėn kundėrindikacion relativ.
• Nitroglicerina duhet pėrdorur me kujdes tek tė sėmurėt me glaukomė.
• Nitroglicerina duhet pėrdorur me kujdes tek tė sėmurėt me infarkt miokardi tė freskėt, pasi hypotensioni dhe takikardia reflektore mund tė pėrkeqėsojnė isheminė.
• Efikasiteti dhe siguria e nitroglicerinės tek fėmijėt nuk ėshtė pėrcaktuar pėrfundimisht.
EFEKTET ANESORE
• Gjatė trajtimit me nitroglicerinė, shpesh, vėrehet dhimbje pulsuese persistente e kokės. Ndonėse dhimbja e kokės kalon vetė, kur ėshtė e nevojshme pėr ta qetėsuar, mund tė pėrdoret aspirinė.
• Pėrdorimi i dozave tė mėdha, ose marrja nė pozicionin “nė kėmbė” mund tė shkatojė hypotension dhe takikardi sinusale reflektore. Nė kėto raste i sėmuri duhet vėnė nė pozicion Trendelenburg.
• Mė rrallė mund tė vėrehen nauze, tė vjella, tharje goje, therje (djegje) nėn gjuhė.
• Methemoglobinemia ėshtė njė efekt anėsor i rrallė, qė vėrehet sidomos gjatė mbidozimit, dhe mund tė shfaqet me cianozė, nauze, tė vjella, shok dhe koma.
• Pėrdorimi i dozave tė mėdha, ose nė intervale tė shkurtėra mund tė shkaktojė tolerancė ndaj veprimit tė nitroglicerinės.
NDERVEPRIMET MEDIKAMENTOZE
• Nitroglicerina mund tė shtojė klirensin hepatik tė alteplazės dhe tė pakėsojė efektin trombolitik tė saj.
• Nitroglicerina, kur pėrdoret njėkohėsisht me antihipertensivėt, vazodilatatorėt, antidepresantėt, fenotiazinat, benzodiazepinat, agonistėt e opiateve, mund tė shtojė efektin hypotensiv tė tyre.
• Teorikisht pėrdorimi i alkoolit gjatė mjekimit me nitroglicerinė mund tė shtojė veprimin vazodilatator.
• Alkaloidet e ergotit mund tė kundėrshtojnė efektin vazodilatator tė nitroglicerinės.
• Simpatomimetikėt mund tė antagonizojnė efektin antianginoz tė nitroglicerinės.
• Acetilkolina, noradrenalina dhe histamina janė antagonistė funksionalė tė nitroglicerinės.
• Gjatė mjekimit me nitroglicerinė pėrdorimi i sildenafilit (Viagra) ėshtė i kundėrindikuar.
PERDORIMI GJATE SHTATZENISE
• Tė evitohet pėrdorimi (Kategoria C).
PERDORIMI GJATE USHQYERJES ME GJI
• Mund tė pėrdoret.
DOZA DHE MENYRA E ADMINISTRIMIT
• Pėr profilaksinė dhe trajtimin e atakut tė anginės, nitroglicerina jepet me rrugė sublinguale me dozė 0.3-1 mg, qė mund tė pėrsėritet sipas nevojės.
• Nė rastet e rėnda, ajo mund tė administrohet edhe me infuzion IV, me dozė 10-200 mikrogram/ditė.
PREPARATET E REGJISTRUARA
tabletė 2,6 mg NITRODYL
tabletė 6,5 mg NITRODYL
sistem 25, 50, 75 mg NITRODERM TTS








FUROSEMIDI

VETITE FARMAKOLOGJIKE
• Furosemidi ėshtė njė diuretik i fuqishėm. Ai vepron kryesisht nė pjesėn e trashė ngjitėse tė ansės sė Henleit, duke frenuar kotransportin e natriumit, kaliumit dhe klorit dhe, pėr pasojė, shkakton ekskretimin e sasive tė mėdha tė natriumit, klorit dhe ujit.
• Gjatė pėrdorimit tė tij vėrehet rritje e ekskretimit tė kaliumit, kalciumit dhe magnezit dhe rritje e pH tė urinės, qė ėshtė rrjedhojė e shtimit tė bikarbonateve.
• Furosemidi ruan efikasitetin e tij edhe kur fluksi glomerular pėson rėnie tė theksuar.
INDIKIMET
• Edemė, e shkaktuar nga
- insuficienca kardiake kongjestive
- patologji renale (insuficienca renale, sindroma nefrotike)
- patologji hepatike (asciti)
• Hipertension arterial
• Oliguri nė terrenin e insuficiencės renale
KUNDERINDIKIMET DHE KUJDESI GJATE PERDORIMIT
• Furosemidi kundėrindikohet nė rastet e ērregullimeve tė theksuara tė elektrolitėve nė gjak si : hyponatremi, hypokalemi, hypokalcemi, hypokloremi dhe hypomagnezemi.
• Furosemidi kundėrindikohet nė komėn hepatike, ndėrsa duhet pėrdorur me shumė kujdes tek tė sėmurėt cirrotikė.
• Ai duhet pėrdorur me kujdes tek tė sėmurėt diabetikė dhe niveli i glukozės duhet minitorizuar.
• Hypokalemia qė shkaton furosemidi, mund tė rėndojė aritmitė ventrikulare dhe insuficiencėn kardiake dhe mund tė shtojė pasojat negative tė diarrhesė, hiperaldosteronizmit, apo nefropatisė hypokalemike.
• Pėrdorimi i furosemidit tek tė sėmurėt me infarkt akut tė miokardit duhet tė jetė i kujdeshėm, pasi diureza e theksuar mund tė precipitojė shokun.
• Furosemidi ruan efikasitetin e tij nė shumė forma tė dėmtimit renal, por duhet patur kujdes pasi hypovolemia e shkaktuar nga diureza e theksuar mund tė precipitojė azoteminė. Nė anuri ai nuk duhet pėrdorur.
• Furosemidi mund tė pėrkeqėsojė podagrėn dhe lupusin eritematoz sistemik.
• Furosemidi duhet pėrdorur me kujdes tek tė sėmurėt me dėmtime paraprake tė dėgjimit apo me anamnezė pėr pankreatit.
• Tė moshuarit janė shumė tė ndjeshėm ndaj efekteve diuretike dhe hypotensive tė furosemidit.
EFEKTET ANESORE
• Furosemidi mund tė shkaktojė humbje tė theksuar tė lėngjeve (dehidrim) dhe elektrolitėve (hyponatremi, hypokalemi, hypokalcemi, hypokloremi, hypomagnezemi), qė klinikisht shprehen me kėputje, lodhje, konfuzion mendor, marrje medsh, krampe muskulare, dhimbje koke, parestezi, takikardi, aritmi, etje tė shtuar, anoreksi, nauze, tė vjella. Kėto janė mė shpeshta tek tė sėmurėt kronikė kardiakė, cirrotikė, nefrotikė dhe tek tė moshuarit.
• Furosemidi mund tė shkaktojė hiperuricemi, sidomos nė kushtet e dehidrimit.
• Furosemidi dėmton tolerancėn e glukozės dhe mund tė shkaktojė hiperglicemi dhe glukozuri.
• Ai mund tė shkaktojė ērregullime tė profilit lipidik (hiperkolesterolemi, hipertrigliceridemi, rritje tė LDL).
• Administrimi i shpejtė, intravenoz, i dozave tė mėdha tė furosemidit mund tė shkaktojė ototoksicitet, i cili manifestohet me zhurmė nė vesh dhe dėmtim tė rikthyeshėm tė dėgjimit.
• Efektet anėsore mė tė zakonshme nė SNQ pėrmbledhin : marrje mendsh, vertigo, dhimbje koke, errėsim tė pamjes, ksantopsi, parestezi.
• Efektet anėsore hematologjike pėrfshijnė : aneminė, aneminė hemolitike, aneminė aplastike, pancitopeninė, leukopeninė, neutropeninė, trombocitopeninė dhe agranulocitozėn.
• Gjatė mjekimit mund tė vėrehet dermatit dhe fotosensibilitet.
• Janė raportuar raste me pankreatit nga furosemidi. Kjo situatė e rėndė duhet dyshuar kur pacienti ankon pėr dhimbje tė fortė abdominale, tė shoqėruara me nauze ose tė vjella.
NDERVEPRIMET MEDIKAMENTOZE
• Hypokalemia dhe hypomagnezemia e shkaktuar nga furosemidi predispozon pėr aritmi nga digitali.
• Kombinimi me diuretikėt tiazidikė mund tė shkaktojė humbje tė theksuara tė ujit dhe elektrolitėve.
• Amiloridi, triamtereni dhe spirolaktoni kundėrshtojnė hypokaleminė e shkaktuar nga furosemidi, ndėrsa hypomagnezemia kundėrshtohet vetėm nga amiloridi dhe triamtereni.
• Kombinimi me antihipertensivė tė tjerė ( pėrfshi dhe nitroglicerinėn) shton efektin hypotensiv.
• Kombinimi i furosemidit me glukokortikoidėt, amfotericinėn B, cisplatinėn, diuretikėt tiazidikė, shakton humbje tė rėndėsishme tė kaliumit dhe magnezit nga organizmi.
• Kolestiramina dhe kolestipoli pakėsojnė efektin diuretik tė furosemidit.
• Indometacina dhe antiinflamatorėt e tjerė josteroidė pakėsojnė efektin diuretik dhe antihipertensiv tė furosemidit.
• Duhet evituar pėrdorimi njėkohshėm i furosemidit me barna ototoksikė si : kapreomicinė, karboplatinė, cisplatinė, klorokinė, hidroksiklorokinė, deferoksaminė, eritromicinė, vankomicinė, salicilate.
• Duhet evituar pėrdorimi njėkohshėm i furosemidit me barna nefrotoksikė si : aciklovir, amfotericinė B, aminoglikozidė, cisplatinė, ciklosporinė, disa cefalosporina, vankomicinė.
• Fenitoina pakėson pėrthithjen orale tė furosemidit.
• Furosemidi rrit pėrqendrimin plazmatik tė metforminės, ndėrsa metformina pakėson pėrqendrimin plazmatik tė furosemidit.
PERDORIMI GJATE SHTATZENISE
• Tė evitohet pėrdorimi (kategoria C).
PERDORIMI GJATE USHQYERJES ME GJI
• Tė evitohet pėrdorimi.
DOZA DHE MENYRA E ADMINISTRIMIT
Me rrugė orale
• Pėr trajtimin e edemave
Tek tė rriturit mjekimi fillohet me 20-80 mg si dozė e vetme. Nė rast nevoje doza mund tė rritet me 20-40 mg dhe jepet ēdo 6-8 orė, derisa tė merret pėrgjigjia e dėshiruar. Pasi pėrcaktohet doza individuale, ajo jepet si dozė e vetme ditore, apo e ndarė nė 2-3 marrje. Doza maksimale e rekomanduar 600 mg/ditė, por nė insuficiencė renale kronike janė pėrdorur deri 4 gram/ditė.
Tek fėmijėt mjekimi fillohet me 0.5-1.5 mg/kg, doze e cila mund tė jepet e dyfishuar, ēdo 6-8 orė deri nė arritjen e efektit. Doza mund tė rritet deri nė njė maksimum prej 6 mg/kg/ditė.
• Pėr trajtimin e hipertensionit
Pėrdoret me dozė 80 mg/ditė, e ndarė nė 2 marrje. Mė pas doza rregullohet nė varėsi tė pėrgjigjes. Kur mungon pėrgjigja e dėshiruar, shtohen antihipertensivė tė tjerė.
Me injeksion intramuskular ose injeksion tė ngadaltė intravenoz
• Tek tė rriturit pėr mjekimin e edemave (efekt diuretic) fillohet me dozė 20-40 mg,. Kjo doze e shtuar me 20 mg mund tė pėrsėritetpas dy orėsh deri nė marrjen e efektit. Trajtimi i krizės hipertensive kėrkon 40-80 mg IV, ndėrsa kur kjo shoqėrohet me edemė pulmonare ose insuficiencė renale acute mund tė nevojiten doza 100-200 mg. Nė rastet me insuficiencė renale acute janė pėrdorur deri 6 gram nė ditė.
• Tek fėmijėt mjekimi fillohet me 1mg/kg, doze e cila mund tė jepet e dyfishuar, ēdo 2 orė deri nė arritjen e efektit. Doza, mund tė rritet deri nė njė maksimum prej 6 mg/kg/ditė.
Me infuzion intravenoz
• Nė oliguri fillohet me 250 mg pėrgjatė 1 ore dhe, nėse diureza e pėrftuar brėnda 1 ore nga administrimi nuk ėshtė e kėnaqshme, vazhdohet me 500 mg pėrgjatė 2 orėve dhe, nėse pėrsėri diureza nuk ėshtė e kėnaqshme, jepet edhe 1 gram pėrgjatė 4 orėve. Dozat efektive mund tė pėrsėriten ēdo 24 orė.
PREPARATET E REGJISTRUARA
tabletė 25 mg FUROSEMIDE
tabletė 40 mg FUROSEMID, FUROSEMIDE, LASIX
solucion injektabėl 1%-2ml FUROSEMID


































BETAMETAZONI

VETITE FARMAKOLOGJIKE
• Betametazoni ėshtė njė glukokortikoid steroid me veti tė fuqishme antiinflamatore dhe imunosupresore.
• Kripėrat e tij, betametazon natrium fosfat dhe betametazon acetat, pėrdoren pėr trajtimin e patologjive sistemike, ndėrsa betametazon benzoati, betametazon dipropionati dhe betametazon valerati pėrdoren lokalisht pėr trajtimin e dermatozave, qė i pėrgjigjen terapisė me glukokortikoidė.
INDIKIMET
• Patologji inflamatore dhe/ose alergjike sistemike
• Hiperplazi kongenitale e gjendrės mbiveshkore
• Edemė cerebrale.
• Patologji inflamatore tė rėnda tė lėkurės (p.sh. ekzema, psoriaza), qė nuk i janė pėrgjigjur terapisė me kortikosteroidė mė pak tė fuqishėm.
KUNDERINDIKIMET DHE KUJDESI GJATE PERDORIMIT
• Kundėrindikohet nė tė sėmurėt me infeksione fungale sistemike.
• Betametazoni mund tė maskojė shenjat e infeksionit ndaj nuk duhet pėrdorur nė rastet me infeksion viral ose bakterial tė pakontrolluara nga terapia antiinfektive. Ai nuk duhet pėrdorur nė rastet me tuberkuloz ose me infeksion nga herpes.
• Tė evitohet pėrdorimi i zgjatur i betametazonit dhe i kortikosteroideve nė fėmijėt pasi mund tė vonojė rritjen kockore.
• Pėrdorimi i kortikosteroideve nė pacientėt me Kushing duhet evituar.
• Betametazoni duhet pėrdorur me kujdes nė pacientėt me infarkt tė freskėt miokardi, me insuficience kardiake kongestive, hipertension dhe nė ata me koagulopati ose sėmundje tromboembolike.
• Kujdes gjatė pėrdorimit nė tė sėmurėt me glaukomė.
• Ai duhet pėrdorur me kujdes nė tė sėmurėt me patologji gastrointestinale, divertikulit, anastomozė intestinale, cirrhozė.
• Kujdes i veēantė duhet treguar gatė pėrdorimit tė tij nė tė sėmurė me psikoza, paqėndrueshmėri emocionale, patologji renale, osteoporozė, diabet melit, konvulsione, myasteni gravis, pasi betametazoni mund tė rėndojė gjendjen e kėtyre sėmundjeve.
• Ndėrprerja e mjekimit tė zgjatur me betametazon duhet bėrė gradualisht.
EFEKTET ANESORE
• Administrimi i zgjatur i dozave fiziologjike (terapi zėvendėsuese) tė glukokortikoideve zakonisht nuk shkakton efekte anėsore. Efektet anėsore vėrehen gjatė pėrdorimit tė zgjatur tė dozave farmakologjike tė kortikosteroideve dhe intensiteti i tyre rritet me kohėzgjatjen e mjekimit dhe shpeshtėsinė e administrimit.
• Betametazoni shkakton njė sėrė efektesh anėsore muskuloskeletike si miopati, vonim tė shėrimit tė plagėve, osteoporozė, fraktura kockore, nerozė avasuare tė femorit ose kokave tė humerusit. Kėto efekte vėrehen mė shpesh nė tė moshuarit. Injektimet intraartikulare mund tė shkaktojnė artropati tė ngjashme me atė tė Charcot. Gjithashtu nė disa raste mund tė ndodhė atropi nė vendin e injektimit.
• Betametazoni mund tė shkaktojnė hipertension okular, neurit optik, dėmtime tė shikimit dhe nė raste tė rralla katarakt subkapsular posterior.
• Pėrdorimi i zgjatur i betametazonit mund tė shkaktojė edemė dhe hipertension.
• Ndėr efektet anėsore endokrine pėrmendim: hiperkortiēizmin (sindrom Kushing), ērregullimet menstruale, hipergliceminė.
• Nė traktin gastrointestinal mund tė shkaktojė, nauze e tė vjella, anoreksi, diarrhe, konstipacion, dhimbje abdominale, ulceracione ezofageale, gastrit dhe pankreatit.
• Nė SNQ mund tė shkaktojė pagjumėsi, marrje mendsh, dhimbje koke, neuropati periferike ishemike, konvulsione, ērregullime mentale me paqėndrueshmėri tė humorit, depresion, ankth, eufori, ndryshime tė personalitetit dhe psikozė.
• Betametazoni mund tė shkaktojė njė sėrė efektesh anėsore dermatologjike si atrofi kutane, akne vulgaris, eritemė faciale, strie, petekie, hirsutizėm, ekimoza, reaksione mbindjeshmėrie si dermatit alergjik, urtikarie, angioedemė. Mund tė vėrehen edhe hypo ose hiper pigmentime kutane.
• Dozat farmakologjike tė pėrdorura pėr njė kohė tė gjatė mund tė shkaktojnė frenim tė boshtit hipotala-hipofizė-mbiveshkore.
• Tė tjera efekte anėsore tė betametazonit janė: hiperkolesterolemia, ateroskleroza, tromboembolizmi, tromboflebiti, trombocitopenia, palpitacionet, takikardia sinusale, inkontinenca urinare.
NDERVEPRIMET MEDIKAMENTOZE
Ndėrveprimet e mėposhtme i referohen betametazonit tė pėrdorur me rrugė sistemike. Nuk njihen ndėrveprime tė betametazonit tė pėrdorur me rrugė lokale dhe barnave tė tjera.
• Barnat qė nxitin enzimat mikrozomale hepatike si barbituratet, fenitoina, rifabutina dhe rifampina mund tė rrisin metabolizmin e glukokortikoideve.
• Estrogjenet mund tė rritin pėrqėndrimin e transkortinės, duke reduktuar kėshtu fraksionin e lirė tė betametazonit nė plazėm. Estrogjenet ulin edhe klirensin e betametazonit.
• Kombinimi i antiinflamatorėve josteroide me betametazonin rrit rrezikun e ulcerimeve gastrointestinale.
• Kombinimi i betametazonit me diuretikėt tiazidikė, furosemidin, acidin etakrinik dhe amfotericinėn B rrit rrezikun e hipokalemisė.
• Efikasiteti i antikolinesterazikėve nė trajtimin e miastenisė gravis mund tė reduktohet nga betametazoni.
• Efikasiteti i antidiabetikėve orale mund tė reduktohet nga betametazoni.
• Pėrdorimi i njėkohshėm i digoksinės me betametazonin rrit rrezikun pėr aritmi nga hipokalemia e shkaktuar nga glukokortikoidi.
• Hipokalemia e shkaktuar nga glukokortikoidi mund tė potencojė efektin e miorelaksantėve jodepolarizues.
• Pėrdorimi i njėkohshėm i betametazonit me izoproterenolin tek astmatikėt, mund tė rrisė toksicitetin kardiak tė kėtij tė fundit.
PERDORIMI GJATE SHTATZENISE
• Tė evitohet pėrdorimi (Kategoria C).
PERDORIMI GJATE USHQYERJES ME GJI
• Tė evitohet pėrdorimi. Nuk ka informacion nė lidhje me sigurinė.
DOZA DHE MENYRA E ADMINISTRIMIT
• Gjatė pėrdorimit sistemik
Tek tė rriturit, kur pėrdoret nga goja, doza ditore luhatet nga 0.5-5 mg/ditė. Kur pėrdoret me injeksion IM ose me injeksion apo infuzion tė ngadaltė IV, pėrdoren doza 4-20 mg tė cilat mund tė pėrsėriten deri nė 4 herė brenda 24 orėve.
Tek fėmijėt administrohet me injeksion IV tė ngadaltė dhe pėrdoret: me dozė 1 mg pėr fėmijėt deri 1 vjeē; 2 mg pėr fėmijėt 1-5 vjeē; 4 mg pėr fėmijėt me moshė 6-12 vjeē
PREPARATET E REGJISTRUARA
Betamethasone Dipropionat
solucion injektabėl 7 mg/ml FLOSTERON













































DEKSAMETAZONI

VETITE FARMAKOLOGJIKE
• Deksametazoni dhe kripėrat e tij, deksametazon sodium fosfat dhe deksametazon acetat, janė glukokortikoidė sintetikė me veti tė fuqishme antiinflamatore dhe imunosupresore.
• Deksametazoni ėshtė ndėr glukokortikoidėt me veprim mė tė zgjatur dhe pothuajse nuk ka veprim mineralkortikoid.
• Ai ėshtė glukokortiokoid i zgjedhur nė trajtimin e edemės cerebrale, sepse depėrton nė SNQ mė mirė se tė tjerėt.
• Deksametazoni ėshtė rreth 20-30 herė mė i fuqishėm se hidrokortizoni dhe 5-7 herė mė i fuqishėm se prednizoni.
INDIKIMET
• Insuficiencė tė gjendrės mbiveshkore
• Diagnozė e sėmundjes Cushing
• Hiperplazi kongenitale e gjendres mbiveshkore.
• Patologji autoimune
• Patologji inflamatore dhe/ose alergjike
• Sėmundje reumatizmale
• Patologji inflamatore tė lėkurės
• Shok anafilaktik
• Edemė cerebrale
• Terapi plotėsuese nė kemoterapi
• Trajtim i nauzesė dhe tė vjellave tė shkaktuara nga kemoterapia.
KUNDERINDIKIMET DHE KUJDESI GJATE PERDORIMIT
• Kortikosteroidėt mund tė maskojnė simptomat e infeksionit dhe nuk duhet tė pėrdoren tek pacientėt me infeksione bakteriale, virale ose mykotike, tė cilėt nuk kontrollohen dot nga barnat antiinfektivė.
• Kortikosteroidėt nuk duhet tė pėrdoren tek pacientėt me anamnezė pėr tuberkuloz, po qe se nuk marrin trajtim profilaktik, pasi mund ta riaktivizojnė atė.
• Pacientėt qė marrin doza imunosupresive tė deksametazonit, duhet tė evitojnė ekspozimin ndaj tė sėmurėve me fruth ose varicelė.
• Kortikosteroidėt duhen evituar tek tė sėmurėt me infeksion herpetik aktiv.
• Deksametazoni duhet pėrdorur me shumė kujdes tek pacientėt me infarkt akut tė miokardit, pasi rrezikon tė shkaktojė rupturė tė paretit ventrikular.
• Kortikosteroidėt duhet tė pėrdoren me kujdes tek pacientėt me hipertension arterial ose insuficiencė kardiake kongjestive, pasi retensioni hidrosodik i rėndon kėto situata.
• Kortikosteroidėt duhet tė pėrdoren me kujdes tek tė sėmurėt me sėmundje gastrointestinale, divertikulit, anastomoza intestinale, pėr shkak tė mundėsisė sė perforimit tė kėtyre organeve.
• Pacientėt me hypotiroidizėm dhe sėmundje hepatike, qė shkaktojnė hypoalbuminemi (p.sh cirroza), tregojnė pėrgjigje tė ekzagjeruara ndaj kortikosteroidėve.
• Kortikosteroidėt mund tė pėrdoren tek tė sėmurėt me uleėr peptike vetėm nė situata qė kėrcėnojnė jetėn.
• Deksametazoni duhet pėrdorur me kujdes tek pacientėt me psikoza, paqendrueshmėri emocionale, infeksione herpetike okulare, sėmundje renale, osteoporozė, diabet mellit, konvulsione ose epilepsi, pasi mund t’i rėndojė ato.
• Glukokortikoidėt duhet tė pėrdoren me shumė kujdes tek tė sėmurėt me miasteni grave, qė mjekohen me antikolinesterazikė.
• Nė raste tė rralla, kortikosteroidėt mud tė rritin vetitė koaguluese tė gjakut (mund tė shkaktojnė trombozė, tromboembolizėm, apo tromboflebit) dhe duhen pėrdorur me kujdes tek pacientėt me anamnezė ose predispozitė pėr sėmundje tromboembolike.
• Kortikosteroidėt duhen pėrdorur me kujdes tek pacientėt me glaukomė ose me ērregullime tė shikimit, pasi trajtimi afatgjatė shoqėrohet me katarakte subkapsulare posteriore dhe glaukomė si dhe rritet mundėsia e shfaqjes sė infeksioneve sekondare me origjinė virale ose mykotike.
• Kur deksametazoni jepet me doza ekuivalente me 20 mg/ditė prednizolon, rrezikon sigurinė e imunizimit me vaksina tė gjalla. Pacientėt e imunizuar gjatė mjekimit me glukokortikoid ose deri 2 javė pėrpara fillimit tė mjekimit duhen konsideruar tė paimunizuar. Ri-imunizimi me virus tė gjallė mund tė bėhet ose 2 javė para fillimit tė terapisė me deksametazon ose 3 muaj pas ndėrprerjes sė saj. Terapia sistemike aftashkurtėr (mė pak se 2 javė) dhe me doza tė vogla deri tė mesme, dhėnia e dozave fiziologjike (terapi zevendėsuese) si dhe aplikimi me rrugė lokale, nuk pėrbėn kundėrindikacion pėr vaksinimin me viruse tė gjallė.
• Pėrdorimi i kortikosteroidėve tek fėmijėt duhet evituar, pasi vonohet rritja kockore si dhe shtohet tendenca pėr infeksione. Infeksionet e zakonshme mund tė kenė dekurs tė rėndė dhe fatal.
• Ndėrprerja e menjėhershme e mjekimit tė zgjatur me deksametazon mund tė precipitojė insuficiencėn surenale akute, e cila mund tė jetė edhe fatale. Ndėrpreja e mjekimit duhet bėrė gjithmonė gradualisht. Frenimi i boshtit hypotalam-hypofizė-surenale mund tė persistojė deri 12 muaj pas ndėrprerjes sė mjekimit. Njė gjė e tillė duhet patur parasysh edhe tek tė porsalindurit e nėnave qė gjatė shtatzėnisė kanė pėrdorur kortikosteroidė.
• Duhet evituar pėrdorimi i deksametazonit tek tė sėmurėt me sėmundje Cushing.
EFEKTET ANESORE
• Pėrdorimi i dozave fiziologjike gjatė terapisė zevendėsuese nuk shoqėrohet me efekte anėsore.
• Efektet anėsore vėrehen gjatė pėrdorimit tė dozave farmakologjike dhe janė nė varėsi tė dozės sė pėrdorur dhe kohėzgjatjes sė mjekimit. Pėrdorimi i dozave tė mėdha pėr njė kohė tė shkurtėr (pak ditė) zakonisht nuk shoqėrohet me efekte anėsore.
• Efektet nazofaringeale gjatė administrimit me inhalacion oral shprehen kryesisht me tharje goje, ngjirje tė zėrit, irritim tė gjuhės dhe mukozave, ērregullime tė shijes dhe kandidiazė orale.
• Gjatė administrimit intranazal mė shpesh vėrehet irritim dhe tharje e mukozės nazale.
• Administrimi i preparateve oftalmike tė deksametazonit mund tė shkaktojė rritje tė presionit intraokular, madhėsia e tė cilit varet nga doza e pėrdorur dhe kohėzgjatja e mjekimit. Ky efekt, si rregull, zhduket me ndėrprerjen e mjekimit.
• Pėrdorimi dermatologjik i deksametazonit mund tė shoqėrohet me kruarje, kserozė, irritmi, folikulit, rash akneiform, hipertrikozė, hypopigmentim, dermatit perioral, dermatit alregjik kontakti, atrofi tė lėkurės, strie etj.
• Kortikosteroidėt, veēanėrisht kur jepen me rrugė sistemike, frenojnė boshtin hypotalam-hypofizė-surenale. Ky frenim varet nga doza dhe kohėzgjatja e trajtimit, por mund tė reduktohet nga marrja e deksametazonit njė herė nė dy ditė. Frenimi i boshtit mund tė zgjasė deri 12 muaj pas ndėrprerjes sė mjekimit.
• Gjatė pėrdorimit tė deksametazonit mund tė vėrehen miopati (mialgi, atrofi e muskujve, dobėsi muskulore), vonesė nė shėrimin e plagėve, atrofi e matriksit kockor (osteoporozė), fraktura tė kockave tė gjata dhe vertebrave, nekrozė avaskulare e kokave tė femurit ose humerit.
• Osteoporoza lidhet kryesisht me frenimin e sintezės sė osteoblasteve, ndėrhyrjen nė metabolizmin e kalciumit dhe ėshtė mė i shprehur tek gratė nė menopauzė dhe tek moshat e vjetra.
• Kortikosteroidėt pengojnė rritjen kockore dhe mund tė vonojnė rritjen nė pėrgjithėsi. Terapia inhalatore orale ose intranazale me deksametazon gjithashtu mund tė frenojė rritjen kockore tek fėmijėt.
• Kortikosteroidėt mund tė shkaktojnė ekzoftalmi, katarakte subkapsulare posteriore, retinopati, rritje tė presionit intraokular, glaukomė, neurit optik dhe dėmtime tė tjera tė nervit okular. Pėrdorimi okular i deksametazonit shkakton vonesė nė shėrimin e ulceracioneve korneale dhe, rrallė, mund tė shoqėrohet edhe me katarakt subkapsular posterior.
• Pėrdorimi i zgjatur i deksametazonit mund tė shkaktojė edemė dhe hipertension arterial. Tek tė sėmurėt e predispozuar mund tė precipitojė insuficiencėn kardiake.
• Mjekimi i zgjatur me kortikosteroidė mund tė shkaktojė hiperkorticizėm (sindromė Cushing), ērregullime tė menstruacioneve (dismenorrhe, amenorrhe), hiperglicemi dhe rėndim tė diabetit mellit.
• Efektet anėsore gastrointestinale pėrmbledhin nauze, tė vjella, anoreksi (rėnie nė peshė), mė rrallė stimulim i oreksit (shtim nė peshė), diarrhe, konstipacion, dhimbje abdominale, ulceracione ezofageale, gastrit. Kortikosteroidėt nuk shkaktojnė ulcer peptikė, por mund ta riaktivizojnė atė.
• Efektet anėsore neuropsikike pėrmbledhin dhimbje koke, pagjumėsi, vertigo, nervozizėm, neuropati periferike, konvulsione, ndryshime nė EEG, luhatje tė humorit, depresion, ankth, eufori, ndryshime tė personalitetit, psikoza.
• Efektet anėsore dermatologjike mė tė shpeshta janė atrofia e lėkurės, akne, djersitje, vonim i mbylljes sė plagėve, strie, eritemė e fytyrės, hirsutizėm, petekie, ekimoza, reaksione mbindjeshmėrie (dermatit, urtikaria, angioedemė, ndryshime tė pigmentimit, reaksione lokale nė vendn e injektimit, etj.
• Kortikosteroidėt shkaktojnė njė rishpėrndarje tė yndyrnave nė organizėm. Ato shkaktojnė hiperkolesterolemi, e cila mund tė shoqėrohet me aterosklerozė dhe emboli yndyrore.
• Mė rrallė vėrehen palpitacione, takikardi, trombocitopeni, glosit, stomatit, ērregullime tė urinimit.
NDERVEPRIMET MEDIKAMENTOZE
• Barbituratet, fenitoina, karbamazepina dhe rifampina shtojnė biotransformimin e glukokortikoidėve.
• Estrogjenėt pakėsojnė metabolizimin e deksametazonit dhe, pėr pasojė, shton efektet e tij.
• Kombinimi me barna antiinflamatorė josteroidė shton rrezikun pėr gastrit dhe ulcerime tė traktit GI.
• Kombinimi me diuretikė tiazidikė, furosemid, acid etakrinik, amfotericinė B rrit mundėsinė e shfaqjes sė hypokalemisė dhe pasojave tė saj gjatė pėrdorimit tė deksametazonit.
• Glukokortikoidėt mund tė bashkėveprojnė me neostigminėn, piridostigminėn dhe ambenoniumin, duke provokuar njė dobėsim tė theksuar tė forcės muskulare tek tė sėmurėt me miasteni grave.
• Vaksinat me agjentė tė inaktivizuar apo tė ngordhur nuk paraqesin rrezik pėr personat me imunitet tė komprometuar nga deksametazoni, por efikasiteti t tyre mund tė jetė suboptimal (jo i plotė). Vaksinat me virus tė gjallė nuk duhet tė pėrdoren gjatė kohės qė i sėmuri pėrdor kortikosteroidė.
• Ndonėse rrallė deksametazoni mund tė pakėsojė efektin klinik tė heparinės ose antikoagulantėve oralė.
• Gjatė pėrdorimit tė njėkohshėm me glukokortikoidėt doza e antidiabetikėve duhet pėrshtatur, ndėrsa metformina duhet monitorizuar ,pasi shtohet rreziku pėr acidozė laktike.
• Kortikosteroidėt pėr shkak tė hypokalemisė mund tė rritin toksicitetin e glukozidėve kardiakė.
• Gjatė administrimit tė njėkohshėm tė glukokortikoidėv (ose metilksantinave) tėk tė sėmurėt astmatikė qė pėrdorin izoproterenol, toksiciteti kardiak i kėtij tė fundit mund tė shtohet.
• Kortikosteroidėt mund tė pakėsojnė pėrqendrimin plazmatik tė vitaminave C dhe A.
PERDORIMI GJATE SHTATZENISE
• Tė evitohet pėrdorimi (Kategoria C)
PERDORIMI GJATE USHQYERJES ME GJI
• Tė evitohet pėrdorimi. Nuk ka informacion nė lidhje me sigurinė.
DOZA DHE MENYRA E ADMINISTRIMIT
Me rrugė orale
• Tek tė rriturit administrohet zakonisht nė doza 0.5-10 mg/ditė.
• Tek fėmijėt jepet me dozė 0.1-0.4 mg/kg/ditė.
Me injeksion IM ose injeksion apo infuzion tė ngadaltė IV
• Tek tė rriturit pėrdoret me dozė 0.5-20 mg, ndėrsa tek fėmijėt jepet me dozė 0.1-0.3 mg/kg/ditė.
• Pėr mjekimin e edemės cerebrale fillohet me dozė 10 mg administruar me injeksion IV dhe mandej jepet me injeksion IM nė doza 4 mg ēdo 6 orė pėr njė periudhė nga 2-10 ditė (sipas rastit).
PREPARATET E REGJISTRUARA
solucion injektabėl 4 mg/1ml DEXAFAR, DEXAMED, DEXAMETHASON
tabletė 0.5 mg DEXAMETHASON
























































PREDNIZOLONI

VETITE FARMAKOLOGJIKE
• Prednizoloni ėshtė ndėr glukosteroidėt e parė sintetikė tė pėrdorur nė praktikėn mjekėsore. Efektet farmakologjike tė tij janė tė ngjashme me ato tė kortizolit (glukokortikoidi natyral endogjen), por, ndryshe nga ky i fundit, efektet mineralkortikoide janė mė tė dobėta, ndėrsa efektet antiinflamatore dhe imunosupresore janė mė tė fuqishme.
• Pėr shkak tė profilit farmakodinamik ai konsiderohet si ndėr glukokortikoidėt mė tė sigurt nė pėrdorim. Mekanizmi i veprimit tė tij ėshtė i ngjashėm me atė tė glukokortikoidėve tė tjerė.
INDIKIMET
• Patologji inflamatore dhe/ose alergjike
• Patologji autoimune
• Parandalim i flakjes sė transplantit
• Terapi plotėsuese nė kemoterapi.
• Patologji reumatizmale
• Patologji inflamatore tė zorrėve
KUNDERINDIKIMET DHE KUJDESI GJATE PERDORIMIT
• Kundėrindikohet nė tė sėmurėt me infeksione fungale sistemike.
• Prednizoloni mund tė maskojė shenjat e infeksionit, ndaj nuk duhet pėrdorur nė rastet me infeksion viral ose bakterial tė pakontrolluara nga terapia antiinfektive. Ai nuk duhet pėrdorur nė rastet me tuberkuloz ose me infeksion nga herpes.
• Tė evitohet pėrdorimi i zgjatur i prednizolonit dhe i kortikosteroideve nė fėmijėt pasi mund tė vonojė rritjen kockore.
• Pėrdorimi i kortikosteroideve nė pacientėt me Kushing duhet evituar.
• Prednizoloni duhet pėrdorur me kujdes nė pacientėt me infarkt tė freskėt miokardi, me insuficience kardiake kongestive, hipertension dhe nė ata me koagulopati ose sėmundje tromboembolike.
• Kujdes gjatė pėrdorimit nė tė sėmurėt me glaukomė.
• Ai duhet pėrdorur me kujdes nė tė sėmurėt me patologji gastrointestinale, divertikulit, anastomozė intestinale, cirrozė.
• Kujdes i veēantė duhet treguar gjatė pėrdorimit tė tij nė tė sėmurėt me psikoza, paqėndrueshmėri emocionale, patologji renale, osteoporozė, diabet melit, konvulsione, myasteni gravis, pasi prednizoloni mund tė rėndojė gjendjen e kėtyre sėmundjeve.
• Ndėrprerja e mjekimit tė zgjatur me prednizolon duhet bėrė gradualisht.
EFEKTET ANESORE
• Administrimi i zgjatur i dozave fiziologjike (terapi zėvendėsuese) tė glukokortikoideve zakonisht nuk shkakton efekte anėsore. Efektet anėsore vėrehen gjatė pėrdorimit tė zgjatur tė dozave farmakologjike tė kortikosteroideve dhe intensiteti i tyre rritet me kohėzgjatjen e mjekimit dhe shpeshtėsinė e administrimit.
• Prednizoloni shkakton njė sėrė efektesh anėsore muskuloskeletike, si: miopati, vonim tė shėrimit tė plagėve, osteoporozė, fraktura kockore, nekrozė avaskulare tė femorit ose kokave tė humerusit. Kėto efekte vėrehen me shpesh nė tė moshuarit. Injektimet intraartikulare mund tė shkaktojnė artropati tė ngjashme me atė tė Charcot. Gjithashtu, nė disa raste mund tė ndodhė atropi nė vendin e injektimit.
• Prednizoloni mund tė shkaktojnė hipertension okular, neurit optik, dėmtime tė shikimit dhe nė raste tė rralla katarakt subkapsular posterior.
• Pėrdorimi i zgjatur i prednizolonit mund tė shkaktojė edemė dhe hipertension.
• Ndėr efektet anėsore endokrine pėrmendim: hiperkorticizmin (sindrom Kushing), ērregullimet menstruale, hipergliceminė.
• Nė traktin gastrointestinal mund tė shkaktojė nauze e tė vjella, anoreksi, diarrhe, konstipacion, dhimbje abdominale, ulceracione ezofageale, gastrit dhe pankreatit.
• Nė SNQ mund tė shkaktojė pagjumėsi, marrje mendsh, dhimbje koke, neuropati periferike ishemike, konvulsione, ērregullime mentale me paqėndrueshmėri tė humorit, depresion, ankth, eufori, ndryshime tė personalitetit dhe psikozė.
• Prednizoloni mund tė shkaktojė njė sėrė efektesh anėsore dermatologjike, si: atrofi kutane, akne vulgaris, eritemė faciale, strie, petekie, hirsutizėm, ekimoza; reaksione mbindjeshmėrie, si; dermatit alergjik, urtikarie, angioedemė. Mund tė vėrehen edhe hipo ose hiper pigmentime kutane.
• Dozat farmakologjike tė pėrdorura pėr njė kohė tė gjatė mund tė shkaktojnė frenim tė boshtit hipotala-hipofizė-mbiveshkore.
• Tė tjera efekte anėsore tė prednizolonit janė: hiperkolesterolemia, ateroskleroza, tromboembolizmi, tromboflebiti, trombocitopenia, palpitacionet, takikardia sinusale, inkontinenca urinare.
NDERVEPRIMET MEDIKAMENTOZE
• Barnat qė nxitin enzimat mikrozomale hepatike si barbituratet, fenitoina, rifabutina dhe rifampina mund tė rrisin metabolizmin e glukokortikoideve.
• Estrogjenet mund tė rritin pėrqendrimin e transkortinės, duke reduktuar kėshtu fraksionin e lirė tė prednizolonit nė plazėm. Estrogjenet ulin edhe klirensin e prednizolonit.
• Kombinimi i antiinflamatorėve josteroidė me prednizolonin rrit rrezikun e ulcerimeve gastrointestinale.
• Kombinimi i prednizolonit me diuretikėt tiazidikė, furosemidin, acidin etakrinik dhe amfotericinėn B, rrit rrezikun e hipokalemisė.
• Efikasiteti i antikolinesterazikėve nė myasteninė gravis mund tė reduktohet nga prednizoloni.
• Efikasiteti i antidiabetikėve oralė mund tė reduktohet nga prednizoloni.
• Pėrdorimi i njėkohshėm i digoksinės me prednizolonin rrit rrezikun pėr aritmi nga hipokalemia e shkaktuar nga glukokortikoidi.
• Hipokalemia e shkaktuar nga glukokortikoidi mund tė potencojė efektin e miorelaksantėve jodepolarizues.
• Pėrdorimi i njėkohshėm i prednizolonit me izoproterenolin tek astmatikėt, mund tė rrisė toksicitetin kardiak tė kėtij tė fundit.
• Mifepristoni mund tė antagonizojė efektet e glukokortikoideve.
PERDORIMI GJATE SHTATZENISE
• Tė evitohet pėrdorimi (Kategoria C).
PERDORIMI GJATE USHQYERJES ME GJI
• Tė evitohet pėrdorimi.
DOZA DHE MENYRA E ADMINISTRIMIT
Me rrugė orale
Tek tė rriturit
• Mjekimi fillohet me dozė deri 10-20 mg/ditė (nė patologji serioze deri 60 mg/ditė, nė riakutizimet e sklerozės multiple deri 200 mg/ditė gjatė javės sė parė), qė rekomandohet tė merret nė mėngjes mbas ushqimit. Doza maksimale ditore 250 mg.
• Doza mbajtėse zakonisht luhatet nga 2.5 mg-15 mg/ditė, por shpesh nevojiten doza mė tė larta.
• Efektet anėsore kushingoide shfaqen mė tepėr nė doza mbi 7.5 mg/ditė.
Tek fėmijėt
• Pėr trajtimin e insuficiencės surenale jepet 0.14 mg/kg/ditė (4 mg/m2/ditė), tė ndara nė tre marrje.
• Pėr indikimet e tjera pėrdoret 0.5-2 mg/kg/ditė, tė ndara nė 3-4 marrje.
Me injeksion intramuskular
• Pėrdoret si prednizolon acetat me dozė 4-60 mg/ditė, ose si prednizolon sodium fosfat 4-60 mg/ditė (0.2-2 mg/kg/ditė tek fėmijėt).
PREPARATET E REGJISTRUARA
pluhur pėr injekesion 25 mg SOLU DECORTIN H 25, ULTRACORTEN-H




































DIKLOFENAKU

VETITE FARMAKOLOGJIKE
• Diklofenaku ėshtė njė substancė antiinflamatore josteroide, derivat i acidit acetik. Veprimi antiinflamator i tij lidhet me frenimin e sintezės sė prostaglandinave dhe ėshtė pasojė e frenimit tė enzimės ciklooksigjenazė.
• Ai gjithashtu zotėron veprim antipiretik dhe analgjezik periferik.
• Kripa sodike e diklofenakut, kur jepet nga goja, ēlirohet dhe pėrthithet me ngadalė dhe pėrdoret kryesisht nė trajtimin e osteoartritit, artritit reumatoid dhe spondilitit ankilozant.
• Kripa potasike, kur jepet nga goja, ēlirohet dhe pėrthithet shpejt dhe pėrdoret kryesisht nė trajtimin e dhimbjeve tė ndryshme dhe dismenorresė.
INDIKIMET
• Sėmundje reumatizmale dhe patologji muskuloskeletike, kryesisht artrit reumatoid, osteoartrit, spondilit ankilozant
• Dismenorrhe
• Dhimbje koke dhe migrenė
KUNDERINDIKIMET DHE KUJDESI GJATE PERDORIMIT
• Diklofenaku ėshtė i kundėrindikuar tek pacientėt me diskrazi tė gjakut, apo me frenim tė funksionit tė palcės sė kockės.
• Diklofenaku ėshtė i kundėrindikuar tek pacientėt me mbindjeshmėri ndaj salicilateve, qė klinikisht ėshtė shprehur me angioedemė, bronkospazmė ose shok. Mė tė rrezikuar janė pacientėt tek tė cilėt aspirina ka shkaktuar polipe nazale, astmė dhe urtikaria. Reaksionet e formave tė lehta nuk pėrbėjnė kundėrindikacion.
• Pėrdoruesi kronik i diklofenakut, veēanėrisht nė qoftė se konsumon duhan dhe alkool, duhet monitorizuar pėr pėr ulceracione, me ose pa perforime dhe gjakderdhje nga trakti gastrointestinal.
• Diklofenaku duhet pėrdorur me shumė kujdes tek tė sėmurėt me koagulopati ose hemofili, si dhe tek ata qė pėrdorin kemioterapi mielosupresive.
• Diklofenaku, kur jepet nga goja, mund tė shkaktojė komplikacione hepatike, qė janė mė tė shprehura tek tė sėmurėt me dėmtime pre-ekzistuese tė funksionit hepatik. Ai duhet ndėrprerė nė rastet e alterimit persistent tė testeve te funksionit hepatik. Diklofenaku duhet evituar tek pacientėt me porfiri hepatike.
• Pėrdorimi i diklofenakut tek tė sėmurėt me dėmtime renale shton rrezikun e shfaqjes sė nefrotoksicitetit.
• Diklofenaku nuk duhet tė pėrdoret lokalisht mbi plagė tė hapura, lėkurė tė infektuar apo mbi sipėrfaqet e dėmtuara nga dermatiti eksfoliativ.
EFEKTET ANESORE
• Efektet anėsore gastrointestinale tė formės sė lehtė si: nauze, tė vjella, dhimbje abdominale, konstipacion, dispepsi, diarre, vėrehen nė 3-9% tė pacientėve. Efektet anėsore tė formave tė rėnda (ulēer peptike, perforim ose hemorragji gastrointestinale) vėrehen nė mė pak se 2% tė rasteve.
• Rritja e enzimave hepatike vėrehet deri nė 15% tė rasteve, ndėrsa hepatiti dhe ikteri (mund tė jenė edhe fatalė) janė raportuar nė mė pak se 1% tė pacientėve qė pėrdorin diklofenak.
• Ērregullimet hematologjike (agranulocitozė, hemolizė, purpura, pancitopeni, anemi aplastike) vėrehen nė mė pak se 1% tė rasteve.
• Ndėr pacientėt qė pėrdorin dikofenak, 3-9% ankojnė pėr dhimbje koke, 1-3% pėr marrje mendsh dhe 3% pėr zhurmė nė vesh.
• Edema periferike vėrehet nė 3-9% tė sėmurėve qė trajtohen me diklofenak, ndėrsa nė mė pak se 1% tė pacientėve mund tė precipitohet insuficienca kardiake kongjestive. Ērregullimet renale (azotemi, nefrit intersticial, insuficiencė renale akute, sindromė nefrotike, hematuri, proteinuri) takohen me frekuencė nėn 1%.
• Ndėr pacientėt nė trajtim me diklofenak, 1-3% mund tė shfaqin rash makulopapular dhe urtikaria. Reaksionet e tjera dermatologjike ndodhin shumė mė rrallė.
NDERVEPRIMET MEDIKAMENTOZE
• Diklofenaku shton mundėsinė pėr shfaqje tė efekteve anėsore gastrointestinale, kur jepet sė bashku me antiinflamatorė josteroidė, kortikosteroidė, aspirinė ose alkool.
• Diklofenaku shton efektin e aspirinės, antikoagulantėve dhe barnave trombolitike mbi kohėn e hemorragjisė dhe hemostazėn.
• Diklofenaku mund tė rrisė pėrqendrimet dhe toksicitetin e litiumit.
• Diklofenaku munt tė rrisė pėrqendrimet dhe toksicitetin e digoksinės.
• Efekti diuretik, natriuretik dhe antihipertensiv i diuretikėve mund tė pakėsohet nga diklofenaku.
• Pėrdorimi i njėkohshėm me triamterenin rrit rrezikun e nefrotoksicitetit ndėrsa, kur kombinohet me diuretikėt qė kursejnė kaliumin, shtohet rreziku i hiperkalemisė.
• Diklofenaku pakėson efektin antihipertensiv tė beta- bllokuesve dhe frenuesve tė enzimės sė konversionit (ACE inhibitorėve).
• Diklofenaku mund tė rrisė pėrqendrimet dhe toksicitetin e metotreksatit.
• Diklofenaku mund tė rrisė toksicitetin renal tė ciklosporinės.
PERDORIMI GJATE SHTATZENISE
• Kundėrindikohet pėrdorimi gjatė tremestrit tė parė dhe tė tretė (Kategoria D).
PERDORIMI GJATE USHQYERJES ME GJI
• Tė evitohet pėrdorimi.
DOZA DHE MENYRAT E ADMINISTRIMIT
• Nga goja pėrdoret me dozė 75-150 mg/ditė, e ndarė nė 2-3 marrje, mundėsisht mbas ushqimit.
• Me injeksion IM pėrdoret me dozė 75 mg njė herė nė ditė (nė raste tė rėnda 2 herė nė ditė nga 75 mg).
• Me rrugė rektale pėrdoret me dozė 75-150 mg/ditė, e ndarė nė disa marrje.
• Doza ditore maksimale, pavarėsisht nga rruga e administrimit, ėshtė 150 mg/ditė.
• Tek fėmijėt 1-12 vjeē pėrdoren doza 1-3 mg/kg/ditė, tė dhėnė nga goja ose nga rektumi, tė ndara nė disa marrje.
PREPARATET E REGJISTRUARA
solucion injektabėl 75 mg/3ml ALMIRAL, ARTROFENAC, DICLOFENAC,
FLOGOFENAC, NAKLOFEN, RUVOMINOX, VOLTAREN
solucion injektabėl 75 mg/5ml RHEUMAVEC
kapsulė retard 100 mg FLOGOFENAC
tabletė 25 mg DICLOFENAC, EVINOPON, FELORAN, REMETHAN,
RUVOMINOX, VOLTAREN, VURDON
tabletė 50 mg ALMIRAL, DICLOFENAC, DICLOTAL-D.T.,
DIFENAC, DIFISAL, NAKLOFEN, REMETHAN, RUVOMINOX, TAKS, VOLTAREN
tabletė retard 75 mg VOLTAREN retard
tabletė retard 100 mg DICLOFENAC retard, DIFISAL-SR, FELORAN,
NAKLOFEN, REMETHAN, VOLTAREN retard, VURDON
supostė 50 mg ALMIRAL, DICLOFENAC, NAKLOFEN
supostė 100 mg ALMIRAL, DICLOFENAC, FLOGOFENAC, VOLTAREN
xhel 1% ALMIRAL, FELORAN, FLOGOFENAC, RUVOMINOX,












































MORFINA

VETITE FARMAKOLOGJIKE
• Morfina ėshtė njė analgjezik i fuqishėm qė pėrftohet nga Papaver somniferum. Morfina ėshtė njė agonist i receptorėve µ, stimulimi i tė cilėve shkakton analgjezi, eufori, frenim tė frymėmarrjes, miozė, pakėsim tė motilitetit gastrointestinal dhe vartėsi fizike.
• Morfina nuk ndryshon as pragun e dhimbjes as pėrēimin e impulseve pėrgjatė nervave periferikė, por ul perceptimin e dhimbjes nė medulėn spinale dhe nivele tė tjera mė tė larta tė SNQ. Ajo, gjithashtu, ndryshon pėrgjigjen emotive qė shoqėron dhimbjen.
• Morfina ėshtė analgjeziku i zgjedhur nė kontrollin e dhimbjes qė shoqėron infarktin akut tė miokardit dhe kancerin.
INDIKIMET
• Qetėsim i dhimbjeve mesatare deri tė rėnda qė nuk mund tė kontrollohen nga analgjezikėt e tjerė
KUNDERINDIKIMET DHE KUJDESI GJATE PERDORIMIT
• Kundėrindikohet nė pacientė me ileus paralitik dhe nė ata me diarrhe sekondare, nga helmimi ose infeksione.
• Nuk duhet pėrdorur nė rastet me mbindjeshmėri ndaj morfinės.
• Tė evitohet pėrdorimi i morfinės nė pacientė me patologji tė rėnda pulmonare si astmė, akute ose kronike, obstruksion tė rrugėve tė sipėrme tė frymėmarrjes dhe me frenim tė rėndėsishėm tė frymėmarrjes.
• Tė evitohet ndėrpreja e menjėhershme e terapisė afatgjatė me morfinė, pasi mund tė manifestohen shenja tė abstinencės.
• Pėrdorimi i morfinės me rrugė epidurale ose intratekale kundėrindikohet nė rast infeksioni nė vendin e injektimit, bakteremie, ērregullimi tė funksionit trombocitar, trombocitopenie (<100000), nė rast rritjeje tė kohės sė hemorragjisė, koagulopatie ose nė rast mjekimi mė antikoagulantė.
• Morfina duhet pėrdorur me kujdes nė tė sėmurė me patologji gastrointestinale si obstruksion gastrointestinal, ileus, kolit ulcerativ, konstipacion. Morfina duhet pėrdorur me kujdes edhe nė tė sėmurėt me patologji tė rrugėve biliare si dhe nė ata qė do ti nėnshtrohen ndėrhyrjeve kirurgjikale nė traktin biliar.
• Kujdes duhet treguar gjatė pėrdorimit tė morfinės nė tė sėmurėt me trauma kraniale, me presion intrakranial tė rritur, me epilepsi, nė ata me aritmi kardiake, hipotension ose hipovolemi.
• Duhet pėrdorur me kujdes nė pacientė me dėmtim tė funksionit renal ose nė ata me patologji hepatike pasi mund tė ndodhė akumulim i barit nė organizėm ose zgjatje e kohės sė veprimit.
• Kujdes gjatė pėrdorimit nė fėmijė dhe nė tė moshuar, pasi janė mė tė ndjeshėm ndaj veprimit frenues tė morfinės nė qendrėn e frymėmarrjes.
• Tė informohen pacientėt tė tregojnė kujdes, kur drejtojnė makineri qė kėrkojnė pėrqendrim pasi morfina shkakton pėrgjumje.
EFEKTET ANESORE
• Efekti mė i rėndėsishėm anėsor i morfinės ėshtė frenimi i frymėmarrjes qė vjen si pasojė e uljes sė ndjeshmėrisė sė qendrės sė frymėmarrjes ndaj dioksidit tė karbonit. Ky efekt ėshtė mė i shpeshtė nė tė moshuarit dhe kur pėrdoret e kombinuar me barna qė frenojnė aktivitetin e SNQ ose kur administrohet me rrugė intravenoze.
• Morfina nė SNQ shkakton sedacion, konfuzion, frenim tė aktivitetit tė SNQ dhe mė rrallė dhimbje koke, nervozizėm, ērregullime gjumi, disfori, eufori, ērregullime tė humorit, ankth e halucinacione.
• Nė traktin gastrointestinal vėrehen kryesisht nauzea e tė vjella dhe konstipacion. Analgjezikėt opioide mund tė shkaktojnė spazėm tė sfinkteer Oddi me hiperamilazemi dhe hiperlipazemi sekondare. Nė raste shumė tė rralla mund tė shkaktojė gastrit dhe hepatotoksicitet.
• Ndėr efektet anėsore kardiovaskulare pėrmendim bradikardinė ose takikardinė sinusale, palpitacionet, hipertensionin, hipotensionin, diaforezėn dhe sinkopin.
• Morfina shkakton efekte anėsore edhe nė sistemin endokrin si pakėsim tė libidos, amenorrhe, frenim tė clirimit tė hormoneve tė tiroides, nxitje tė ēlirimit tė vazopresinės.
• Gjatė pėrdorimit kronik tė opiateve mund tė zhvillohet vartėsi psikologjike ndaj barit dhe tolerancė ndaj efekteve tė agonistit opioid pėrfshi edhe efektin analgjezik. Ndėrprerja e menjėhershme e mjekimit tė zgjatur me morfinė ose barna tė ngjashėm me tė mund tė shkaktojė shfaqjen e simptomave tė abstinencės.
• Efekte tė tjera anėsore tė morfinės janė: pruriti, efektet antikolinergjike me tharje goje, retension urinar etj, miozė (midriazė nė raste mbidozimesh), miokloni dhe rrallėherė hiperalgjezi.
NDERVEPRIMET MEDIKAMENTOZE
• Pėrdorimi i njėkohshėm me antidiarrheikė mund tė shkaktojė konstipacion.
• Kur morfina, e administruar me rrugė epidurale, kombinohet me anestetikė lokalė, vėrehet potencim i analgjezisė.
• Efekti i antihipertensivėve mund tė ekzagjerohet kur pėrdoren njėkohėsisht me analgjezikėt opioidė.
• Kombinimi i morfinės me barna qė frenojnė aktivitetin e SNQ frenimi i frymėmarrjes i shkaktuar nga morfina potencohet. Barna tė tillė janė: barbituratet, benzodiazepinat, anestetikėt e pėrgjithshėm, antihistaminikėt H1 me efekte sedative tė rėndėsishme, fenotiazinat, antidepresivėt triciklikė, etanoli, miorelaksantėt, tramadoli.
• Cimetidina, kur pėrdoret sė bashku me analgjezikėt opioidė, mund tė shkaktojė konfuzion, apne, dizorientim ose konvulsione si pasojė e frenimit tė frymėmarrjes dhe dėmtimit tė funksionit tė SNQ.
• Analgjezikėt opioidė, kur kombinohen me M-kolinilitikė mund tė shkaktojnė ileus paralitik.
• Ritonaviri mund tė rrisė pėrqendrimet plazmatike tė agonistėve opioidė.
• Antagonistėt opioidė, si: naloksoni, nalmefeni, naltreksoni, bllokojnė veprimet e morfinės, kur pėrdoren sė bashku me tė. Nė pacientėt qė mjekohen pėr njė kohė tė gjatė me analgjezikė opioidė, administrimi i antagonistėve opioidė mund tė shkaktojė shfaqjen e shėnjave tė abstinencės.
PERDORIMI GJATE SHTATZENISE
• Kundėrindikohet pėrdorimi tremestrin e fundit (Kategoria D).
PERDORIMI GJATE USHQYERJES ME GJI
• Tė evitohet pėrdorimi.
DOZA DHE MENYRA E ADMINISTRIMIT
• Pėr qetėsimin e dhimbjeve akute pėrdoret
Me injektim subkutan ose intramuskular
Tek tė rriturit jepet me dozė 10 mg, e cila, nė rast nevoje, administrohet ēdo 4 orė. Nė personat me peshė trupore tė madhe pėrdoret me dozė 15 mg.
Fėmijėt deri 1 muaj mjekohen me 150 mikrogram/kg;
Fėmijėt 1-12 muaj mjekohen me 200 mikrogram/kg,
Fėmijėt 1-5 vjeē trajtohen me 2.5-5 mg
Fėmijėt 6-12 vjeē marrin 5-10 mg.
Dozat pėrsėriten disa herė nė ditė sipas nevojės.
Me injeksion intravenoz
Pėrdoret me doza sa ¼ - ½ e dozės intramuskulare.
• Pėr mjekimin e dhimbjeve kronike
Me rrugė orale, injeksion subkutan ose me injeksion intramuskular
Pėrdoret me doza 5-20 mg, qė pėrsėriten rregullisht ēdo 4 orė. Doza, nė vartėsi tė pėrgjigjes, mund tė rritet mė tej. Doza orale duhet tė jetė afėrsisht sa dyfishi i dozės intramuskulare.
Me rrugė rektale
Pėrdoret nė formė supostesh nė doza 15-30 mg, qė pėrsėriten ēdo 4 orė.
• Pėr analgjezinė perioperatore
Me injektim subkutan ose intramuskular
Tek tė rriturit administrohet deri 10 mg, 60-90 minuta para interventit.
Tek fėmijėt jepet me rruge intramuskulare, me dozė 150 mikrogram/kg.
PREPARATET E REGJISTRUARA
solucion oral 10 mg/5ml ORAMORPH
solucion oral 30 mg/5ml ORAMORPH
solucion oral 100 mg/5ml ORAMORPH
kapsulė 30 mg MXL
kapsulė 60 mg MXL
kapsulė 120 mg MXL
tabletė 10 mg DOLTARD, MST Continus, ORAMORPH
tabletė 30 mg DOLTARD, MST Continus
tabletė 60 mg DOLTARD, MST Continus
tabletė 100 mg DOLTARD, MST Continus
supost 30 mg MS CONTIN
supost 60 mg MS CONTIN
supost 100 mg MS CONTIN
solucion injektabėl 10 mg/5ml ORAMORPH
solucion injektabėl 20 mg/1ml ORAMORPH, MORFINE





















METAMIZOLI (ANALGINA)

VETITE FARMAKOLOGJIKE
• Analgina ėshtė njė substancė antiinflamatore jo steroide e grupit tė pirazolonės, kimikisht shumė e ngjashme me piramidonin. Ajo vepron duke frenuar sintezėn e prostaglandinave me njė mekanizėm tė ngjashėm me antiinflamatorėt e tjerė jo steroidė.
• Ndonėse metamizoli ėshtė efikas nė trajtimin e dhimbjeve tė forta dhe uljen e temperaturės sė rritur tė trupi, pėrdorimi i tij duhet tė jetė i kufizuar pėr shkak tė rrezikut tė efekteve anėsore serioze. Ndėr kėto efekte mė fatali ėshtė agranulocitoza, ndonėse frekuenca e saj varet shumė nga popullata.
• Duke qenė se frekuenca e agranulocitozės tė shkaktuar nga analgina nė popullatėn tonė nuk njihet, pėrdorimi i saj rekomandohet vetėm kur nuk ka alternativė tjetėr tė disponueshme apo mė tė pėrshtatshme.
INDIKIMET
• Dhimbje tė forta ose rebele, kur nuk disponohet asnjė alternativė tjetėr ose kur mjekimi alternativ ėshtė i papėrshtatshėm.
KUNDERINDIKIMET DHE KUJDESI GJATE PERDORIMIT
• Metamizoli ėshtė i kundėrindikuar nė rastet me mbindjeshmėri ndaj derivateve tė pirazolonės. Ata janė tė kundėrindikuar edhe nė rastet me mbindjeshmėri ndaj aspirinės dhe antiinflamatorėve josteroidė nė pėrgjithėsi. Tek personat e predispozuar metamizoli mund tė precipitojė atakun astmatik.
• Trajtimi me metamizol mbart rrezik pėr shfaqjen e agranulocitozės. Pėr kėtė arsye metamizoli ėshtė i kundėrindikuar nė tė sėmurėt me anamnezė pozitive pėr agranulocitozė ose qė vuajnė nga agranulocitoza. Agranulocitoza mund tė shfaqet nė mėnyrė tė papritur, qoftė edhe nga marrja e njė doze tė vetme. Kjo gjendje duhet tė dyshohet sa herė qė pacienti papritmas ankon pė dhimbje fyti, rritje tė temperaturės, ulceracione nė gojė, etj. Mortaliteti i agranulocitozės, edhe nė kushtet e reanimimit hematologjik modern, kalon shifrėn e 10%.
• Metamizoli ėshtė i kundėrindikuar nė rastet me porfiri hepatike.
• Ai gjithashtu ėshtė i kuindėrindikuar nė rastet me pamjaftueshmėri tė enzimės G-6-P dehidrogenazė.
• Metamizoli duhet tė pėrdoret me kujdes tek fėmijėt, ndėrsa tek latantėt nuk duhet tė pėrdoret.
EFEKTET ANESORE
• Efektet anėsore kryesore kanė lidhje me mbindjeshmėrinė ndaj barit. Mė tė rėndėsishmit prej tyre janė ndryshimet nė elementėt e gjakut (agranulocitozė, leukopeni dhe trombocitopeni) dhe shoku. Kėto efekte, pėr fat, shfaqen shumė rrallė.
• Nė pacientėt me sėmundje veshkash ose pas pėrdorimit tė dozave tė larta mund tė shfaqen ērregullime kalimtare tė funksionit tė veshkave, qė shoqėrohen me oliguri, poliuri, proteinuri dhe nefrit intersticial.
• Nė raste tė rralla janė konstatuar reaksione tė mbindjeshmėrisė mukokutane, tė cilat mund tė bėhen tė rrezikshme pėr jetėn kur shfaqen me elementė bulozė (sindroma Stevens-Johnson dhe sindroma Lyell).
• Gjatė pėrdorimit tė metamizolit nė mėnyrė tė rastėsishme mund tė shfaqen edhe ērregullime gastrointestinale.
• Tė sėmurėve qė vuajnė nga astma mund t’u shfaqen kriza astmatike.
• Gjatė mjekimit me metamizol, urina, veēanėrisht kur pH ėshtė acid, mund tė marrė ngjyrė tė kuqe.
NDERVEPRIMET MEDIKAMENTOZE
• Mundėsi e ndėrveprimeve medikamentoze tė metamizolit, pėr sa kohė qė ai pėrdoret pėr periudha tė shkurtėra dhe nė raste tė veēanta, ėshtė e vogėl.
• Kujdes duhet trguar tek pacientė qė pėrdorin ciklosporinė, pasi metamizoli mund tė ulė pėrqendrimet plazmatike tė saj.
• Nuk rekomandohet pėrdorimi i njėkohshėm i alkoolit.
PERDORIMI GJATE SHTATZENISE
• Tė evitohet pėrdorimi.
PERDORIMI GJATE USHQYERJES ME GJI
• Kundėrindikohet. Metamizoli sekretohet nė qumėshtin e gjirit.
DOZA DHE MENYRA E ADMINISTRIMIT
• Me rrugė orale
Metamizoli mund tė pėrdoret me dozė 0.5-4 gram/ditė, tė ndara nė disa marrje. Nė kushte spitalore janė pėrdorur doza deri 15 gram/ditė.
• Me injeksion IM ose IV tė ngadaltė
Rruga parenterale nuk ėshtė e pėrshtatshme pėr trajtim kronik. Nė rast nevojė mund tė injektohen 0.5-2 gram.
PREPARATET E REGJISTRUARA
solucion injektabėl 500 mg/2ml ANALGIN, NOVALGIN
tabletė 500 mg ANALGIN, NOVALGIN








PARACETAMOLI

VETITE FARMAKOLOGJIKE
• Paracetamoli ėshtė njė substancė me veti analgjezike dhe antipiretike, tė ngjashme me aspirinėn. Ndryshe nga aspirina, ai nuk zotėron efekt antiinflamator dhe nuk influencon nė funksionin e trombociteve.
• Ndryshe nga antiinflamatorėt jo steroidė, paracetamoli vepron duke frenuar sintezėn e prostaglandinave vetėm nė SNQ. Ky frenim shoqėrohet me rritje tė pragut tė perceptimit tė dhimbjes dhe me bllokim tė veprimit tė pirogjenit endogjen.
INDIKIMET
• Dhimbje me intensitet tė lehtė deri mesatare, si : mialgjia, artralgjia, dismenorrhea, dhimbja e dhėmbėve dhe e kokės, dhimbja nė osteoartrit, etj.
• Gjendje febrile
KUNDERINDIKIMET DHE KUJDESI GJATE PERDORIMIT
• Paracetamoli nuk duhet tė pėrdoret pėr vetėmjekim nga pacientė qė konsumojnė nė mėnyrė tė rregullt sasi tė mėdha alkooli. Pacientėt me patologji hepatike nga alkooli, ata me hepatit viral ose alkoolizėm janė nėn rrisk pėr hepatotoksicitet tė shkaktuar nga paracetamoli, ndaj duhet t'a pėrdorin me kujdes atė.
• Tė evitohet pėrdorimi kronik i paracetamolit nė pacientė me patologji renale ekzistuese, ndonėse paracetamoli ėshtė bari i zgjedhur pėr mjekimin e dhimbjeve episodike nė kėta pacientė.
• Kujdes gjatė pėrdorimit nė fėmijė me kequshqyerje, pasi rrisku pėr hepatotoksicitet nė kėto raste ėshtė i lartė.
• Duhet pėrdorur me kujdes nė pacientėt me astmė bronkiale, tė cilėt vuajnė nga mbindjeshmėria ndaj salicilateve.
• Nė tė sėmurėt me frenim tė hemopoezės, paracetamoli mund tė maskojė simptomat e njė infeksioni akut.
• Disa formulime tė paracetamolit pėrmbajnė aspartam, ndaj ato nuk duhet tė pėrdoren nė pacientėt me fenilketonuri.
• Vetėmjekimi i dhimbjes nuk duhet tė zgjatet me shumė se 5 ditė nė fėmijėt dhe mė shumė se 10 ditė nė tė rriturit. Paracetamoli nuk duhet pėrdorur nga pacientėt, pa u konsultuar me mjekun, pėr mjekimin e gjendjeve febrile pėr mė shumė se 3 ditė.
EFEKTET ANESORE
• Paracetamoli mund tė jetė hepatoksik, vecanėrisht kur pėrdoret nė doza tė larta. Hepatotoksiciteti mund tė shfaqet si nekrozė hepatike, ikter, hemorragji dhe encefalopati. Mė tė riskuarit pėr hepatotoksicitet janė fėmijėt. Trajtimi i mbidozimit tė paracetamolit bėhet me N-acetilcisteinė.
• Paracetamoli mund tė shkaktojė nekrozė tubulare renale akute dhe nefropati analgjezike kronike qė karakterizohet nga nefriti intersticial dhe nekroza papilare renale. Nė raste tė rralla mund tė shkaktojė insuficiencė renale akute qė ndodh gjithmonė pas shfaqjes sė hepatotoksicitetit.
• Mbas mbidozimit tė paracetamolit mund tė shfaqet methemoglobinemia e cila mund tė shkaktojė anemi hemolitike. Mund tė shfaqen edhe reaksione tė tjera hematologjike si neutropeni, leukopeni, trombocitopeni dhe pancitopeni.
• Tė tjera efekte anėsore janė reaksionet e mbindjeshmėrisė si urtikaria, eritema, rash kutan dhe ethe.
NDERVEPRIMET MEDIKAMENTOZE
• Antiacidet dhe ushqimi mund tė vonojnė dhe pakėsojnė pėrthithjen gastrointestinale tė paracetamolit.
• Pėrdorimi i njėkohshėm i paracetamolit, tė dhėnė nė doza tė larta, me fenotiazinat mund tė shkaktojė hipotermi, nėse pacienti ekspozohet ndaj temperaturave tė ulėta ambientale.
• Etanoli rrit rrezikun e hepatotoksicitetit kur pėrdoret njėkohėsisht me paracetamolin.
• Barnat qė nxitin enzimat hepatike mund tė rrisin rrezikun e hepatotoksicitetit nga paracetamoli. Tė tilla barna janė: izoniazidi, barbituratet, karbamazepina, fenitoina, sulfinpirazoni, rifampina dhe ritonaviri.
• Paracetamoli mund tė pakėsojė klirensin e busulfanit.
• Pėrqendrimet plazmatike tė paracetamolit rriten kur kombinohet me diflunizalin.
PERDORIMI GJATE SHTATZENISE
• Mund tė pėrdoret (Kategoria B).
PERDORIMI GJATE USHQYERJES ME GJI
• Mund tė pėrdoret. Sasia qė kalon nė qumėsht ėshtė minimale.
DOZA DHE MENYRA E ADMINISTRIMIT
Me rrugė orale
Tek tė rriturit
• Mund tė pėrdoret 325-500 mg ēdo 3 orė.
• Mund tė pėrdoret 325-650 mg ēdo 4 orė.
• Mund tė pėrdoret 0.5-1 gram, ēdo 6 orė.
• Doza maksimale gjatė trajtimit afatshkurtėr (nėn 10 ditė) 4 gram nė ditė.
• Doza maksimale gjatė trajtimit afatgjatė 2,6 gram nė ditė.
Tek fėmijėt
• Fėmijėt deri 3 muajpėrdorin 40 mg ēdo 4 orė, sipas nevojės.
• Fėmijėt 4 deri 12 muaj pėrdorin 80 mg ēdo 4 orė, sipas nevojės.
• Fėmijėt 1 deri 2 vjeē pėrdorin 120 mg ēdo 4 orė, sipas nevojės.
• Fėmijėt 2 deri 4 vjeē pėrdorin 160 mg ēdo 4 orė, sipas nevojės.
• Fėmijėt 4 deri 6 vjeē pėrdorin 240 mg ēdo 4 orė, sipas nevojės.
• Fėmijėt 6 deri 9 vjeē pėrdorin 320 mg ēdo 4 orė, sipas nevojės.
• Fėmijėt 9 deri 11 vjeē pėrdorin 320 deri 400 mg ēdo 4 orė, sipas nevojės. Fėmijėt 11deri 12 vjeē, pėrdorin 320 deri 480 mg, ēdo 4 orė, sipas nevojės.
• Fėmijėt nėn 12 vjeē nuk duhet ta pėrdorin medikamentin mė tepėr se 5 herė nė ditė.
Me rrugė rektale
Tek tė rriturit
• Mund tė pėrdoret 325-500 mg ēdo 3 orė.
• Mund tė pėrdoret 325-650 mg ēdo 4 orė.
• Mund tė pėrdoret 0.5-1 gram, ēdo 6 orė.
Tek fėmijėt
• Tek fėmijėt nėn 2 vjeē doza individualizohet, sipas nevojės
• Fėmijėt 2 deri 4 vjeē pėrdorin 160 mg ēdo 4 orė, sipas nevojės.
• Fėmijėt 4 deri 6 vjeē pėrdorin 240 mg ēdo 4 orė, sipas nevojės.
• Fėmijėt 6 deri 9 vjeē pėrdorin 320 mg ēdo 4 orė, sipas nevojės.
• Fėmijėt 9 deri 11 vjeē pėrdorin 320 deri 400 mg ēdo 4 orė, sipas nevojės. Fėmijėt 11deri 12 vjeē, pėrdorin 320 deri 480 mg, ēdo 4 orė, sipas nevojės.
• Fėmijėt nėn 12 vjeē nuk duhet ta pėrdorin medikamentin mė tepėr se 5 herė nė ditė.
PREPARATET E REGJISTRUARA
tabletė 500 mg CODIPAR, DEMOL, FEBREX, LEKADOL,
NERUPOL, PANADON, PARACETAMOL,
PARACETEM, PARALGET
tabletė eferveshente 500 mg EFFERALGAN ( DAFALGAN)
pluhur oral 80, 150 mg EFFERALGAN
solucion oral 3% EFFERALGAN
shurup 120 mg/5ml PANADON, PARACETAMOL
shurup 125 mg/5ml FEBREX
shurup 200 mg/5ml MEXALEN
shurup 250 mg/5ml FEBREX
suposte 80, 150, 300, 600 mg DAFALGAN, EFFERALGAN
suposte 100 mg PARACETAMOL
suposte 120 mg CETAL
suposte 125 mg ARFEN, CALPOL, MEXALEN,
PARACETAMOLO, REMEDOL
suposte 250 mg ARFEN, CODIPAR, MEXALEN, PAMOL,
PARACETAMOLO
suposte 500 mg ARFEN, MEXALEN
suposte 1000 mg ARFEN, MEXALEN





























FENOBARBITALI

VETITE FARMAKOLOGJIKE
• Fenobarbitali ėshtė pėrfaqėsuesi i barbiturateve. Ai zotėron veti antikonvulsive, veprim sedativ dhe hipnotik, veprim i cili ėshtė mė i zgjatur nė krahasim me barbituratet e tjerė.
• Fenobarbitali ushtron njė efekt deprimues joselektiv mbi tė gjithė SNQ.
• Veprimi antikonvulsivant lidhet me rritjen e pragut tė konvulsioneve dhe me frenimin e pėrhapjes sė aktivitetit elektrik anormal.
• Fenobarbitali ėshtė njė nxitės i fuqishėm i enzimave mikrozomale tė heparit.
INDIKIMET
• Epilepsi (parciale, mioklonike dhe toniko-klonike, me pėrjashtim tė absencės)
• Status epileptik
KUNDERINDIKIMET DHE KUJDESI GJATE PERDORIMIT
• Fenobarbitali nuk duhet pėrdorur nė tė sėmurėt me mbindjeshmėri ndaj barbiturateve.
• Ai kundėrindikohet nė pacientėt me porfiri intermitente.
• Tė evitohet ekstravazimi gjatė injektimeve parenterale.
• Duhet pėrdorur me kujdes nė pacientėt me depresion dhe tendenca vetėvrasėse, nė tė sėmurėt me dėmtim tė funksionit renal dhe hepatik, sidomos nė tė moshuarit.
• Kujdes gjatė administrimit parenteral nė tė sėmurė me hipotension, patologji pulmonare, shok ose patologji kardiovaskulare.
• Duhet pėrdorur me kujdes nė ata qė ngasin makinėn ose punojnė me makineri tė rrezikshme.
EFEKTET ANESORE
• Mė tė zakonshmet janė efektet frenuese tė SNQ si pėrgjumje, marrje mendsh, depresion, ankth, dhimbje koke. Dozat gjumėdhėnėse mund tė shkaktojnė sedacion rezidual, ērregullime tė humorit dhe tė veprimtarisė mendore.
• Gjatė terapisė me fenobarbital vėrehet edhe frenim i frymėmarrjes, bronkospazėm, hipotension, bradikardi sinusale dhe vazodilatacion.
• Ndėr efektet dermatologjike pėrmendim urtikarie, rash makulopapuloz, dermatit eksfoliativ, rash buloz, sindrom Stevens-Johnson, nekrolizė epidermale toksike si dhe fotondjeshmėri, rash akneiform dhe purpura. Mund tė vėrehen edhe reaksione nė vendin e injektimit, si p.sh. flebit.
• Fenobarbitali shakton edhe efekte tė tjera anėsore si: nauze e tė vjella, diarrhe ose konstipacion, osteopeni, miozė, nistagmus dhe ērregullime seksuale, si impotencė e ulje tė lidibos.
NDERVEPRIMET MEDIKAMENTOZE.
• Mjekimi kronik me barbiturate mund tė rritė metabolizmin dhe tė ulė efikasitetin e paracetamolit.
• Barbituratet mund tė rritin klirensin hepatik tė karbamazepinės, klonazepamit dhe fenitoinės. Acidi valproik frenon metabolizmin dhe rrit efikasitetin e fenobarbitalit.
• Efikasiteti i betabllokuesve, kryesisht metoprololit, pindololit, propranololit, timololit dhe labetalolit, mund tė reduktohet gjatė pėrdorimit tė barbiturateve si pasojė e rritjes sė metabolizimit.
• Barbituratet rritin katabolizmin e hormoneve tė tiroides.
• Fenobarbitali rrit metabolizmin e kloramfenikolit, ndėrsa ky i fundit rrit pėrqendrimet plazmatike tė fenobarbitalit.
• Efikasiteti i glukokortikoideve mund tė reduktohet kur pėrdoren njėkohėsisht me barbituratet.
• Gjysmė jeta plazmatike e doksiciklinės zvogėlohet nga fenobarbitali.
• Barbituratet mund tė rrisin klirensin hepatik tė estrogjenėve.
• Frenimi i SNQ i shkaktuar nga barbituratet potencohet kur kėto tė fundit pėrdoren sė bashku me benzodiazepinat, butorfanolin, etanolin, antihistaminikėt H1 me efekte sedative, agonistėt opioidė, antidepresivėt triciklikė dhe anksiolitikė e sedativo-hipnotikė tė tjerė.
• Pėrdorimi i njėkohshėm i fenobarbitalit me barnat antihipertensivė mund tė shkaktojė hipotension. Bėjnė pėrjashtim kalēibllokuesit, klirensi hepatik i tė cilėve rritet nga barbituratet.
• Pėrqendrimet plazmatike tė kinidinės dhe dizopiramidit mund tė ulen, kur kombinohen me fenobarbitalin.
• Metabolizmi i ksantinave rritet nga barbituratet, ndėrkohė qė efekti hipnotik i barbiturateve reduktohet nga pėrdorimi i kafeinės ose teofilinės.
• Efikasiteti i varfarinės reduktohet kur pėrdoret sė bashku me barbituratet.
PERDORIMI GJATE SHTATZENISE
• Kundėrindikohet pėrdorimi nė tremestrin e pare dhe tė tretė (Kategoria D). Mund tė shkaktojė malformacione kongenitale dhe rritje tė rrezikut pėr hemorragji neonatale. Tė pėrdoret vetėm kur nuk ka alternativė tjetėr.
PERDORIMI GJATE USHQYERJES ME GJI
• Tė evitohet pėrdorimi.
DOZA DHE MENYRA E ADMINISTRIMIT
Me rrugė orale
• Tek tė rriturit
Pėrdoret me dozė 60-180 mg njė herė nė ditė nė darkė para gjumit.
• Tek fėmijėt
Pėrdoret me dozė 5-8 mg/kg/ditė.
Me injeksion intramuskular
• Tek tė rriturit
Pėrdoret nė dozėn 200 mg, e cila nė rast nevoje mund tė pėrsėritet mbas 6 orėsh.
• Tek fėmijėt
Pėrdoret me dozė 15 mg/kg.
Me injeksion intravenoz
Nė statusin epileptik, administrohet (hollohet 1:10 nė ujė pėr injeksion) nė dozėn 10 mg/kg me njė shpejtėsi jo mė tė madhe se 100 mg/minutė; doza maksimale 1 gram.
PREPARATET E REGJISTRUARA
tabletė 15, 60 mg LUMINAL
solucion injektabėl 10%-2ml LUMINAL