Naim Frashëri

[Acid_Burn]

nje sqarim

Muarren doren --- i dhane doren

do te thote qe e pranuan per Prijes dhe i dhane besen. tek arabet dhenia e fjales behej me shterngimin e dores... prs sa here te shikoni "i mori doren i moren doren etj" ta keni parasysh qe behet fjale per premtim.

vazhdo White se na knaqe

[White_Angel]

Barrene siper ja shtune
Aliut me te perdhune.
P'ay s'e doj madherine
kish te beje me Perendine,
Gjithnje ne kete jete
Ishte me Zotn' e vertet,
Kishte mik farferine,
E kish t'ulete shtepine,
Madherine nuk e donte,
Perpara njeriu s'shkonte,
Makuterin' e perzinte,
Lakmimete s'i dinte,
Te varferit kujtonte
Edhe qant' e aferonte
Ne prak te tij kushdo shkelte,
Duar thate nuk delte;
E prishte gjen'e shtepine,
Per t'ushqyer varferine,
Dhe shpirtine t'i kerkonin,
"kurre" jo, nuke degjonin,
Nje te dij qe s'ha nje dite,
S'vinte ne goje kafshit;
Kujdo i flit me te mire
Dhe me shume mebelsire,
Njeriu edhe ta shante,
Kurr'ay meri s'i mbante;
Gjithe c'eshte njerezija
Ishte femijez e tija;
Per cdo njeri kish meshire,
Dhe kujdo i bente mire
Armik kurre nuku kishte,
Me gjithe boten mik ishte,
Punonte per Perendine,
Duke dashur njerine;
Perendine atje e gjente
Ajo udhe i pelqente.
Dituria, njerezija
Miqesija, dashurija,
Urtesite, miresite
Te gjitha ishin te tite,
Ashtu edhe trimerija
Ish e tere e tija.
Djallezite, ligesite,
Pabesite, marrezite
Kurre afere s'i shkonin,
Engjellite ja mergonin,
Thua q'ish zot' i vertet
Cfaqure ne kete jete.
Aliu kishte deshire
Qe te bij diten e mire,
Te vij lige* njerezine
Edhe urtesine
Mendj' e tij ish shum' e larte
Nuke shkruhet ne karte!
Po njerezit' e Mervanit
Fara e fis e Syjanit,
Persiper e kishin marre,
Sicili ish ber' i pare,
Gjithkush mbret ishte bere,
Edhe te rende te tere
Pa njeri nuku peshonin,
E fjale nuke degjonin.
Po m'i lik edhe m'i ndyre
Dhe me djall' e me mynxyre
Gjithe ligesija vete,
Qe s'kishte gje te vertete,
Qe permbysi miresine,
La perjete djallezine
Ishte i bir' i Syfjanit,
M'i dashuri i Mervanit,
Mavijeja paste neme
Qe ishte mynxyr e gjeme!
Ish i lik e i pabese,
Prej njerezije s'kish pjese;
Djalli vete ish faqeziu
Me fytyre prej njeriu!
Popo! e madhe mynxyre!



Lige*--- Ligj

[White_Angel]

Aliu ish e verteta,
Qe mbahete soje jeta,
Ishte vete njerezija,
Q'atje eshte perendija;
Mavijeja nj' egersire,
Shpirterret e pa meshire,
Ish i rend' e i merzitur,
I paushe' e i manhnitur,
S'donte te shih njeri i mire,
Per te liga kish deshire
Ket' armikun' e Perendise
Demetar' e njerezise,
Kush e nxorri prej sketerre?
Zoti i math, ti pse ta lere,
Kush e pru , q'ish i perzene?
Ti , o shtig', o moj e thene!
Zot i madh e i vertet
Dem i math u be ne jete!
Mavijeja marrezite,
Dhelperit' e ligesite,
Dhe djajte te gjithe i mblodhi
Punene ne mes e hodhi,
Pa ata te tere c'qene
Nje nga mezi e gjene!
U ngrit far e Syfjanit
Kerkonin gjakn' e Osmait,
Thoshin Aliun ta marre
Andaj e vume te pare.
Nuk e donine Aline
Se s'e vrau njerezine!
Gjaku nga kush duhej marre?
Ke te vrisnine me pare?
Mavijejene dhe Mervane
Q'e ngatarruan Osmane,
Ata qe dy djajt' e ndyre
E prune ate mynxyre!
Ne shtek ish gjaku i shkrete,
Pa nuk ish fjal' e vertet
Se syfjanasit e vrane,
Edhe pune' e tij , Osmane.
Aliu njerez te mire,
Me ment shume' e me meshire,
Zgjodhi e i vu ne pune,
Po te shumtet ju perzune!
Se fare turp s'kishte mbetur,
I vertet kishte vdekur!
Genjeshtra mbreteronte,
Dhe djallezija gjykonte;
Bota u be e pa bese
Per shtepit e Fatimese!
Shume te keqija u bene
Popo, mos u qofte thene!


----

[White_Angel]

Pas vdekjes se Hadixhese,
Nga vashat e Medinese
Muhameti punembare
Dhe gra te tjera kish marre,
Nje ng' ato ish Ajisheja,
Q'e genjeu Mavijeja;
M'e rend ish nga gjithe grate,
Eba-Beqir' e pat ate.
Fatimeja kishte shkuar,
Pas t'et me s'kishte shkuar,
Gjalljen pas ati* s'e deshi
Dhe me buza nuk i qeshi!
I la femijene krere*
Zonj' e madh' e shum' e ndjere,
Ate breng' aqe te gjate
Ta hiq dita , behej nate!
Dhe e dinte Fatimeja
C'do te bente Mavijeja!
Aliu per Fatimene
Dhe Hasani me Hysene,
Qante gjithe njerezija,
Pa jeten e mbuloj zija!
O mema jon' e vertet,
Te qofshim fale perjete!
C'zemere te bardhe pate,
Te keqen e baltes sate!
Ate q'e do, Perendija
I ep shume te keqija!
Shih Ibrahimn' e Musane,
Dhe Mejremen , dhe Isane,
Isufne edhe Jakupne,
E te varferin Ejupne,
Dhe Dautn' e Sylejmane,
Zeqirjane e Jahjane,
Dhe Mensur e Nesimine,
E Myhjdin Arabine;
Per njerine u perpoqne,
Nga njeriu brenge hoqne!
S'ja merr mendja njerezise
Punerat e Perendise!
Ish martuar tjatre here
Aliu dhe djem te tjere
Kishte, si Abas Aline,
Si Muhamet Hanifine
Edhe te tjer' e te tjere
Burra te mir' e te ndjere.
Ngrihet atje djallezija,
E gjette nga Perendija!
Merr fytyren e Nymanit
Edhe fjalet e Mervanit,
La qytetn' e Medinese,
I derdhete Mavijese,
Vate n'ate Shamt te shkrete
Djallezija vet' e qete
Merr dhe linjen' e osmanit,
Ja sjell te birt te Syfjanit!
Linjene ne shesht e nxjerrin,
E te rreme shume tjerrin,
Nden linjene e Osmanit
Vete i bir ' i Syfjanit,
Dhe ze e levdon Osmane
Edhe shoket' e Mervane,
Bota qajne' e me s'ushtojne!
Edhe gjakn' e tij kerkojne!
Pa i dergon Ajishese
Nj'a dy a tre te pabese.
Si e mesoj Mavijeja
Del ne Meqe Ajisheja
Edhe xegit njerezine
Bint te ter' ata qe s'dine,
Dhe kerkon gjakn' e Osmanit!
Si tha i bir i Syfjanit!
Ngrihete djalli me kembe
E ha njerezit me dhembe!



ati*-- atij
krere*-- radhe- radhe

[White_Angel]

Edhe Telhaj me Zybere,
Me dy-tre shoke te tjere,
Ikne nga Medineja,
Ashtu u tha Mavijeja,
Ane Basre ngrihen e vene,
Marrene dhe Ajishene;
Lene besene menjane
Edhe fjalen qe dhane!
Po ajo zemera trime
S'bije fare ne shtrengime,
As prishete , as ngushtohet,
Nga njerezija s'mergohet.
Eshte ngritur rremeti,
Sicili hiqet si mbreti,
Kane zene marrezine,
Leftojne me Perendine!
Aliu nuke leftonte,
Me urtesi doj' t'i shtronte
Po armikete s'degjonin,
Urtesine nuk e donin.
Ay kish shume deshire
Ti vij ne udhe te mire,
Po ishine te pabese
Gjith miqt' e Mavijese
E kishine me te dhene
Me te marr' e me te ngrene,
Me te rrjepur varferine,
Andaj se donin Aline
Ay i mbante si shoke,
edhe miq e permbi koke,
Ata e kishin me frike,
edhe me kordh' e me thike!
Mavijeja njeri s'donte,
e njeri nuke peshonte
Po ng'ay qen' i pabese
Te liqt kishine shprese!
Gjithe bota u mahnine,
Kerkonin roberine
I vane pas Mavijese
Qe s'kish njerezije pjese!
Njeriu le njerezine
Edhe zjedh makuterine,
Merr te ligen, le te miren
Le driten , merr erresiren,
Keto i nisi Mervani
Q'e e vuri me pun' osmani.
Ay ishte i perzene,
Se tradhetor kishte qene,
S'bene mire qe e prune
E ne punera e vune.
Foshnjat, kur litnin qemoti,
Ja sillnine ati Zoti,
Qe vu lig' e bes' e shprese,
Edhe ligesivet lese,
E punoj per njerezine,
Ndritoj gjithe arabine,
I ati i Fatimese,
Q'i pru njerezija bese*
I perkedhelt' e i donte,
I kendont' e i uronte.
Kur lindi, edhe Mervane
Ja pru e ema me t'ane,
Ta kendont' e ta uronte,
T'an' e t'emen t'i gezonte.
Po me te pare Mervane,
Thirri:" Mos ma qasni prane!
Se ky eshte djalli vete
Q'eshte cfaqure ne jete,
Ligesi do te punonje,
Jetene do t'a shkretojn!"
E njohu ngaha fytyra,
Qe ishte vete mynxyra.


Bese*--- i besoi

[White_Angel]

# 3

Ajisheja me Telhane
Ne Basre u ngjin' e vane,
Muarre edhe Zybere
Me pake shoke te tjere
Atje mblodhe ushterine,
Te leftojne me Aline.
Djalli vete ishte ngritur,
Edhe bota ish mahnitur,
Paresi e vegjelija,
Sicili qellimn' e tija,
Nuke kish mbetur bese
Ne ditet e mavijese
Njeriu hante njerine,
Te huajne dhe te tine
Aliu me shok' e pane,
Q'u ndez zajrri me cdo ane,
I* la Sehlin Medinese,
Jasemn' i dergoj Meqese,
Dhe vet' u nis me nje mije,
Te vere punet me vije.
Ajisheja me te tjere,
Me Telhan; e me Zybere,
Me nje vent posa arriti,
Fjal' e te shoqt' mahniti,
Se atje i lehne qente,
Dhe pa perhapure dhente,
Fjala q'i kish then' i dolli;
Vendi ne mendje ja solli,
Ja kish thene dhe me pare
Kete qe kish perte ngjare
Fajn' e njohu menjere
Dhe la Telhane e zybere
U tha:" Une do te kthehem,
Pasketaj nuke genjehem"
Po ata prap e genjyen,
Edhe me vehte u kthyhen
Ajisheja me Telhane,
E me te tjerete vane
Barsese ju aferuan,
Nje njeri brenda derguan
U thane:" Neve leftojme,
Gjakn' e Osmanit kerkojne,
n'u befshi me ne, u qasim
Ne mos u befshi, u vrasim".
Basrasit me dysh u ndane
Gjysmet vane me Telhane,
Thane:" Aliu pa marre
Gjakne , s'e bejme te pare".
Te tjerete deshn' Aline
dhe njohen paresine.
Aliu kish derguar
Ne Basret te mallkuar
osman Hanife q'ish burre
e te rreme s'thoshte kurre,
U tha gjithe njerezise:
"Mos hiqni pas djallezise
se kjo ne kurth do t'ju shtjere
Te mos dilni tjater here,
Behuni me Perendine
Edhe degjoni Aline,
Q'ishte mbret i urtesise,
Njeriu i Perendise,
Mos ju falni Mavijese
Q'eshte i lik e i pabese".
Basrasit e gjor' u cane
E me dy gjysma u ndane
Ca u bene me Aline
e ca me Telha fatzine,
Harithi qe doj Aline,
s'doj Mavije faqezine,
I tha Telhajt e Zyberit;
"Mos i shtini vlejten nderit;
Ju, pa lene Mehdinene,
Zute dor' e bete bene,
Dh' e bet Aline e pare
Punen e patte* te mbare,
Te vertetene e njohte,
Tani perse u perndahte?
Nje njeri , qe po dha fjale,
Nga besa qysh mund te dale?
Ju te dy s'na kishit shkruar?
Njerez s'na kishit derguar?
S'mbani ment qe na kerkonit
E gjithnje na shtrengonit,
Qe ta nxirrnim ne Osmane
E ta perzinim mervane?
Tani doni gjakn' e tija
S'kini turp nga Perndija,
Gruan e te parit tene
Perpara e kini vene.
E kini bere si shtrige
Dhe te pabese e te lige;
Juve, deshte me kurore
Beki nje grua kembore,
e shkelte me kembe ndere,
Dh' e shpini dere me dere,
S'kini turp te turperoji,
pa mblidhni ment e mejtoji".
Harithit i tha Zyberi:
"Me pahir Maliq* Eshteri
Na vu e muarrme dore,
Se na kish gjetur te gjore".
Harithit keto i thane
Zyber plaku me Telhane.



I* --- Kjo ne origjinal mungon
patte* --- pate
Maliq* ---- Malik ( ne origjinal)

[White_Angel]

Dhane e dhan' edhe gje s'bene
Djalli zihjen u kish shtene
u nda biri me t'ane
E vellaj la vellane,
Kishte vlefte djallezija
Pa nder s'gjente urtesija;
Bene shume fjal' e pune,
Po nonj'udhe nuke vune
Muarr armete ner duar,
U zun luft' e mallekuar;
Ushterit aqe luftuan
Sa njerezit u shuan,
U shua gjithe qyteti
Thua se njeri me s'mbeti!
Osman i Hanifit iku,
se shoket ja shoj armiku;
Tek vij mb'udh' , Aline gjeti,
U turperua e mbati,
Po Aliu m'embelsire,
Me te mir' e me meshir'
E pyeti gjer' e gjate
I mesoji gjithe te rate,
Punete q'ishin bere
Edhe luftene te tere.
Pasandaj Osman' i mjere
Itha:"Telhja me Zybere
S'vine n'udhe me te mire,
Me paqe e me meshire
Fjal' ata nuke degjojne,
Jane gati te leftojne,
Esht' e madhe djallezija
Pa s'shkon fare urtesija!
Asaj udhe kane dale
Nuke binden me fjale
Po me lufte do t'a ndani!"
Keto fjale tha Osmani.
Aliu pak u mendua,
osmanit i tha:"S'me thua!
Keta mos jane te marre?
S'jane ata q'ishin me pare?"
Kshu tha dh'e ngrin' ushterine
Si ndenjn' e hanger e pine.
Pastaj ne Pikar vent zune,
Ushterin' atje e shpune,
E tek do dergoj te pare,
Te mbledhe ushetare
Dergoj Mehmen' e Xhaferrit,
Pastaj Maliqn' e eshterit,
Ne Qofe edhe te tjere,
Van'e erdhen disa here,
Po te gjithe ata, qe vane,
Nuk'e bitne ebu-Musane,
Qe ish atje i pare,
I pa udhe e i marre,
Sicili donte te vinte
Po ay s'donte t'i linte,
Kerkonte gjakn' e Osmanit
Ishte nga an' e Syfjanit.
Me pastaj dergoj Hasane,
Me Amare te dy vane,
Amar' i bir' i Jasirit
I mir'i bir'i te mirit,
U zu me Ebu-Musane,
U shan' e nga dish' u vrane,
Po Hasane me te mire
Me paq' e me embelsire,
Djal' i urt'i Fatimese,
Qendroj ne mes te Qofese,
Bindi gjithe njerezine,
U rrefeu urtesine,
Dhe me vehte duke marre
Shtate mije ushtetare,
U ngrit erdhi tek i ati
Me gjithe ushterit qe pati;
Maliqi me shoke vate,
Hyri ne Qofe ndaj nate
Ebu_Musan' e perzune,
Nje tjatre te pare vune;
Telha plaku me Zybere'
Ajisheja e te tjere
E ngrehne ne Basre frone
Te rreme shume po thone!
E xegitim njerezine
Te leftojne me Aline!


-----

[White_Angel]

Aliu njerez dergonte,
Vellazerine kerkonte,
Shume t 'urta fjal' u thote,
Po te gjitha dem e kote!
Fjalete perdit i kthenin
E kerkonin ta genjenin.
Aliu me ushrtine
Ngrihen e ne basre vine,
Dy ushteri kundrejt vane,
Nje me njan' e nje me njane.
Me neseret qemenate
Aliu merr shoke shtate,
Edhe ne shesht duke dale,
Ndenji hipure me kale,
Kerkoj Zybere e Telhane,
Ata te dy bashke i vane
Aliu si ish me kale
Zu e u tha keto fjale:
"Vellezere, pa me thoni
C'jane keto qe punoni?
Juve te pare me vute
Pastaj tjater ushe zute?
Pa me thoni c'u kam bere
Qe u mblodhte kshu te tere?
Keshtu eshte njerezija?
Perse humbi miqesija?
S'ishim kurdohere shoke,
Dhe miq perjet' e per koke?
Te zihemi ne mest tene?
S'e mbani ment c'kini qene?
Bota nesh do te mesonte,
Perjet' ashtu te punonte;
Kur bejme ne marrezine
C'do te thone ata qe vine?
Te heqe nesh njerezija,
Na ndjen valle Perendija?
Per ate Zon' e vertete,
Kjo pun' eshte shume e mete!
Qe tani mire mntohi,
Se pastaj do te pendohi;
Keto pune foshnjore jane,
Miresi me vehte s'kane;
Per njereit e vertete
Nuk i vlen keto kjo jete,
Gjer me sot per Perendine
Dhe me gjithe njerezine
Jemi perpjekur te tere,
Sot tjatre pune eshte bere!"
Keshtu u tha zot'i ndjere
Pa tha Telhaj me Zybere:
"Gjakn' e Osmanit kerkojme!
Kurre nuk'e harrojme!"
Ay th:" Ata q'e vrane
Dhe meje mallekim kane,
Nga vrasj' e tij, as me thua
Valle nesh kush u gezua?
I lutemi Perendise,
Ne mesthit te njerezise
Te jete i mallekuar
Ay qe eshte gezuar".
Telhaj fjalen' e degjojti'
Unji kryet e pushojti!
Keto fjale si i thane
Te dy bashke me Telhane.


-----

[White_Angel]

Aliu pyet Zybene,
I tha:" E mba ment , nje here,
Me ty bashke Muhameti
C'erth ne shtepi e me gjeti,
Edhe posa me pa mua,
Qeshi pak e u gezua?
Ti i the pse me Aline
E ke kaqe miqesine.
Te tha ty duke uruar,
Ay zot' i zoteruar,
"Shih ta kesh vellazerine
Perjete ti me Aline
Edhe ti do qe te bjere
Ti ta kesh mik kurdohere".
Keto fjal' i tha Zyberit
Ati zemera te mjerit
J'u droth! pa duke mejtuar
I tha:" E paskam harruar!"
Pastaj lotte curk' i vane,
Mi leshrat e kalit rane!
Tha, "Ti genjeshtere s'thua,
Tani m'erth ne ment dhe mua"
Keto fjale atje thane,
Pastaj ikn' e u ndane.
Vate n'ushterit Zyberi,
Dhe i th Telhaj i mjeri:
"Une s'leftonj me Aline,
Nuk e benj dot marrezine".
Zyberit Telhaj i thote:
"Qeshemi ne gjithe bote,
Te shkuarat ti harrojme
Dhe neser te leftojme!"
Punene kshu e vendosne
edhe fjaletet i sosne
Ata mije plot tridhjete
Aliu kish dhet'e tete*
Lufta dhe nuk ishte zene
E shigjeta s'ishte shtene
Aliu mbledh njerezine
Porositi ushterine
Utha:" Ne vellezer jemi
E te ndare nuke kemi;
Tani hyri djallezija
Pa u prish vellazerija
Ne leftojme djallezine
Po s'e merzitim njerine.
Keto zoterinj qe shini
Te gjithe fort mir' i njihni
Qe jane miqthe tane,
Dhe shume te mire jane!
Pa kemi qene njehere
Shoke me keta te mjere!
Kur patem te parin tene,
Vellezer kemi qene!
Pa tani ka hyre djalli
E te varferit i talli!
Ju mos u beni te marre,
Mos u bini per te vrare,
Po vetem sa te mburohi,
Se ndryshe do te pendohi
Mos i ndiqni, mos i vritni,
Per vdekje mos i goditni!
Jane vellezerit tane,
Vret i vellaj te vellane?"




dhet'e tete* ---- tetembedhjete mije ushtare .

[White_Angel]

Keshtu u tha paresise,
Edhe gjithe ushterise;
Luft' e zeze me te zene,
S'qen ata qe kishin qene!
U ndez aqe luft' e shkrete
Sa u be gjaku kenete!
U plagos Telhaj i mjere,
Dha shpirtin me nje ferre!
M'ane tjatre ca te tjere
Vrane dhe Zyber e mjere!
Aliut van' i thane
Duke levduar q'e vrane!
U tha: "Neme do kete
Nga Zot' i madh i vertet
Dhe mallekim kurdohere
Ay qe vrau Zybere!"
Se ata q'e kishin vrare
S'bene si u tha me pare,
Po u rane e i vrane,
Dhe Zyber edhe Telhane.
Aliu me lot i qau.
Mervani me shok' i vrau
Te shtonte armikerine,
Pastaj te bente te tine!
Keta te dy duke vrare
Me nuke lane te pare,
Nd'arke Ajishen e shpune,
E mbi kamilat* e vune
Me hekura e mbuluan,
Pas soje gjithe u leshuan,
Aliu tha:" Mos u bini,
Po kamilene te zini",
Dhe dergoj Maliq Eshtere
me pake shoke te tjere,
Ata u derdhe ta zene,
Po armikete s'i lene,
Dhe me shigjeta u shtun*
Keta perpara i vune.
Maliqi, trim i vertet
I pret atje shtat a tete,
Papo me vrap u leshua,
Kamiles ju aferua,
Gjithe armikete i theu
Edhe frene e rrembeu
Shokete gjith u shperndane,
Vetem Ajishen' s'e lane.
Kamila s'donte te vinte
Vendine qe kish s'e linte,
Maliqi nje kordh' i bije,
Si lisne mbe dhe e shtije!
Aliu dergoj Mehmene
Qe ta mirrte Ajishene
Pa shih c'punoj djallezija,
E gjette nga Perendija!
Ajisheja me Mehmene
Moter dhe vella qene.
Kesaj lufte anembane
Luft' e Kamiles* i thane.
Shigjete Aliu s'shturi,
E dore ne kordhe s'vuri
Kur e gjet vrare Telhane
E qau si te vellane,
Ajishene Basr' e shpune,
Dhe ne nje shtepi e vune
Aliu me miqt' e tjere
Ja beri si duhej ndere,
E faj asaj nuk i shtune,
Po atyre qe e vune,
S'nemi Aliu Osmane
As Zybere, as Telhane
S'e mallekoj dh'Ajishene
Po Mervan e Mavijene
Q'i prune me ate dite
E i hodh ne rreshkite;
Se Ay ish zot i mire,
Kishte te madhe meshire,
Pa dhe kete kishin pjese
Ne punet te Mavijese.
Pastaj Ajisheja dolli
Zoti Ali e percolli
Pa i dhe edhe Mehmene
Edhe Hasan e Hysene;
Ata ne Meqe e shpune
Kshu u mbarua kjo pune
Aliu i ndjen fajtoret,
Ngushellohen edhe te gjoret,
Te palgosurit i shtrojti
Te vdekurit i mbulojti.
Ndenj ne Basre edhe caze
Pa la Abdullah Abaze,
Vete vat' e zu Qofene
Te sill m'udhe Mavijene.


kamilat*---- gamile, deve
shtun*--- i qelluan
Luft' e Kamiles*---- Lufta e Gamileve

[White_Angel]

# 4


I dashur' i Perendise,
Qish miku i njerezise
Kart' i dergoj Mavijese
Asaj bushtre te pabese
Po i bir i Syfjanit
S'ju pergjigj t'et te Hasanit
Amr' i Asit i pabese
Ish armiku i Mavijese
Ish njeri i mallekuar
E fort shume i djallezuar
S'kish nga njerezija pjese,
Po desh t'i vij Mavijese,
Te bijt' e tij nuk e lane
Te dy menjehere i thane:
"Mos u bej me Mavijene
Qe ka rrjepur memedhene,
Te behemi me Aline
Qe eshte me Perendine".
Amri u tha:" Mavijese
Do t'i vet' e te marr pjese
Nga c'ka marre e do te marre
Kete pune shoh te mbare!"
Mavijeja e pat bere
kete, q'sihte djall i tere
Shume te math e te pare,
Se po shum' i kishte ngjare,
E pyetne dhe degjonte
Pune pa ate s'punonte.
I thote:" Tani c'te bejme
E c'ngaje valle te gjejme?"
Kshu tha i bir' I Syfjanit.
Ay tha: "gjakn' e Osmanit!
Ate neve te kerkojme
Kurrete mos e harrojme
Linjene me gjak ta nxjerim
E ijet tona t'i cjerrim
Duke thirrur nate e dite
Dhe me te dhen' e me mite
T'i xegitim mbreterine".
Keto punera punuan,
Njerezine e marruan
Kushdo q'ishte i pabese,
I vate pas mavijese
Ca me frike, ca me mite,
I mbaruan djallezite
Humbi fare urtesija,
E drejta e njerezija!
C'erdhi nje e zeza dite
Qe s'vlenine miresite
Aliu lufte po s'donte
Po keto gjith i mesonte
U dergoj fjale te vine
Edhe mblodhi ushterine,
Prej Meq' e prej Medineje
Prej Basre e prej Qofeje
Papo j'u derth Mavijese
Asaj dhelpre se pabese.
O moj dhelpera dinake!
Te vertetene e flake
Edhe te rremene e prure
E ne vent' t'asaj e vure!
Njerezine e shkretove
Dhe besen e truperove!
Syfjanisite u ngrine*
Mblodhe gjithe ushterine
Mavijeja vu te pare
Amrine mi ushtare.
Amri, nga ata qe mblodhi,
Nje mije te forte zgjodhi
Mbi ata vuri Verdane,
Edhe i dergoj menjane
Pas ati dhe Amri vete
U nis me mije tridhjet;
Pas atij dhe Mavijeja
Dolli me rremet si reja!
Aliu nis Kambere
me dy-tri mije te tjere
Vu mbi te tjer' ushtetare
Te bir' e Nasirt te pare,
Dhe i nxori nga qyteti
Vete me te tjere mbeti
Pastaj dhe vete s'qendrojti,
Nga ur' e Beskese shkojti
Mavijeja dhe te tjere
Dergoj me Ebu-Avere!
Aliu kundrejt Averit
Nisi te bir' e Eshterit
Kete trimne vu te pare
Permbi gjithe ushtetare.



u ngrine*---- u ngriten

[White_Angel]

Nga nj'ane vinte Averi,
Nga tjatra Maliq-Eshteri
Papo te dy ushterite
U aferuan nje dite
Nje me nj'ane e nje me nj'ane
Pertej e perketej rane
Neper bregore u hodhe
Ndenje nje dite e u clodhe
Dergoj i bir i Eshterit
Nje kart' e i shkroj Averit;
"Nuke ardhme te leftojme
Kemi asrdhur te gjykojme,
Njerezija te mos vritet
Gjaku te mos perseritet;
Nuk' i do Zot' i vertete
Te keqijat ne jete
Ka besuar Perendine
Ay qe e do Aline;
Ne dashte bota t'i mbese
Kejo pune Mavijese
Edhe neve ndryshe s'themi
E nga erthme prape vemi,
Po njerezija e dine
Nuk e ckembejme Aline,
Gjithekush po do te shohe
Te drejten do ta njohe."
Maliq-Eshteri kshu shkrojti
Shpejt kartene ja dergojti
Aliu u kishte thene,
Lufte kurre te mos zene
Po te dergojn' e ta thrresin
Te qendrojne e ta presin
Ay luftene s'e donte
Gjak e dem nuke kerkonte
I vij keq per njerezine
E kish te tine te tine.
Ja dhane kartene Averit
Pa i shkroj Maliq- Eshterit;
"Neve erthme te leftojme
Pa te ketila s'degjojme
Duan lufte, nuku fjale
Kush eshte burre, te dale!
Maliqi duke kenduar
Kartene i zemeruar
Me vrap e nisi nje djale
Averit i dergoj fjale:
"Ne te mos vim'e te vemi
Keto sy per sy t'i themi"
Averi kete se deshi
Degjoj fjalene dhe qeshi
Ahere u ashpersua
Hipi dhe u aferua
Maliq' I bir i Eshterit
Papo i thirri Averit:
"Del, i tha , del te leftojme
Ne te dy mos menojme,
Se kam turp nga Perndija
Te vritene njerezija,
Jane vellezerit tane
Keta neve faj s'na kane."
Keshtu tha Maliq-Eshteri.


----

[White_Angel]

Birruni, thirri Averi
Averi i venger ishte
Mendjen te verber e kishte
Gjith ushtaret qe qene
Si grerat u perzjene
U ther', u prene , u vrane
Me mijera te vrare rane!
Maliqi kordhene e hoqi
Armikete gjith i ndoqi
Te shumet syresh i preu
Dhe te tjeret i theu
Burr', o i bir' i Eshterit!
C'i dhe derrmene Averit!
Averi domosdo iku
Se me s'qendroj dot armiku
Ne siffin vate Averi Aty mbet Maliq-Eshteri
Averi me shoke vene
Gjen' atje Mavijene
Aliu duke arritur
E nga kali duke zbritur
I dergoj fjale ta prese
Me nje djale Mavijese.
Po Mavijeja s'degjonte
Ne jete njeri s'peshonte
Ushteri e Mavijese
Balt' e Shamit e pabese
Ane lumit kishte rene
Ujete e kishin zene
Shoket e Aliut vane
Dhe pertej atyre rane
U be e madhe rremuje
Se s'donin t'u epin uje!
Keta per uje po vinin
Ata s'donine t'i linin!
Aliu te gjith' i mblodhi
Paresin' e pleqte zgjodhi
Pa ja dergoj Mavijese
Tha:" Ujet te mos e prese
Ketu as ay , as une
Nuke erthme per kete pune;
Ne mest tane gjgj kemi
Po armike nuke jemi
Ne mest tene s'ka te ndare
Dhe te pastajm' e te pare*
Pleqesija le ta ngjejne
Te zgjedhne ke te pelqeje
Neve s'erthme per rremuje
E te zihemi per uje;
S'vuajme per vehten tene
Se keshtu s'na kane thene
Po vetem per njerezine
Se besojme Perendine;
Per udhet te Perendise
Pas ligjes se urtesise
Per komb'* e per memedhene
Per bes' e per Muhamene
Mavije zemereguri
Pleqesine e perzuri
U tha; "Prape te mos vini
Uje nga une ju s'kini!"



Dhe pastajm' e te pare *----- Jemi te barabarte
Komb*--- ne origjinal Komp'

[White_Angel]

Kshu tha djall' i mallekuar!
Maliqi me te degjuar
Kete fjal', u ashpersua
Dhe u be posi dragua
S'kishte nge per te mejtuar
Se ish shum' i zemeruar
Hoqi kordhen, u leshua
Mi armiket si fajkua
I ndoqi si shqipja* zokne,
Me s'e pane shoku shokne
Te gjithe ne arme erdhe
Shume gjakera u derdhne!
Armikete i perzune
Edhe perpara i vune
Maliqi ujet e zuri
Ushterin atje e shpuri
Keta etjen e shuan
U prehne u qetuan
Ushteri e Mavijese
Mbeti pa uj' e shprese
Mavijeja pleqesine
E dergoj dhe pa Aline
Perpara soje qendruan
Edhe uje i kerkuan
Aliu tha:"Le te vine
Te maren' uj e te pine,
Neve ujete se zeme
Pa ate juve su leme
Uji eshte i Perndsie
Nuk' eshte i njerezise
C'bete ju neve s'e bejme
Se ate lig' e gjejme
Nje qe beson Perendine
S'e mundon kurre njerine
Shithin' e shtijeni vete
Lumen' e bejen rrekete
Lumi qe vjen vale-vale
Edhe can fushen e male
Del te nginje njerezine
Dhe kafshet e bagetine
Edhe ay zogth i qete
Pi e ngre syte perpjete
Po ju le ta kujtoni
Kurre te mos e harroni!"
Me te thene kete fjale
Lott' i vane posi vale!
Pa veshtroj* Fyran e shkrete*
Edhe tha: Zot i vertet!
Se atje tek ay lume
Do te ngjasin pune shume!
Fyrati rrjedh dhe tanine
Njerezit ven' e s'vine
Po te drejten te themi
Si ay dhe neve vemi;
Ay vet' e vjen ne det
Edhe ne tek i verteti:
Sikunder nuke shtron* lumi
Kshu dhe njeri brengeshumi!
Lum kush eshte zemreqeruar
Posi kume i kulluar
Mjere kush vete i ngarkuar
Si lumi i turbulluar.



shqipja*---- ne origjinal : shqipia
veshtroj*----- ne origjinal : veshtoj
Fyratn'*------ lumin Eufrat me tej e gjejme : Frat
shtron*----- qetesohet

[White_Angel]

Katr' a pese dite shkuan
Qe ndenjn' e nuke luftuan
Aliu nisi Beshere
Me shtat' a tete te tjere,
Keta pleq te mire vane
E Mavijese i thane:
" C'po ben kshu ti , o i gjore?
Pendohu dhe hiq dore
Se te Zoti kur te vemi
Ne te mjerete s't'i themi?
Pa nuke do Perendija
Te vritete njerezija
Te rrish pak e te mentohesh
Nga keto do te pendohesh
Ti te zihesh me Aline
E te mundosh njerezine!
S'ke frike nga Perendija
Edhe turp nga njerezija?"
Kshu i thane pleqt' e ndjere
Ay kthehet me njehere:
"Duame gjakn' e Osmanit!"
U thot ' i bir' i Syfjanit!
P'ati i thote Besheri:
"Dhelperite tani leri,
Jak' u bej mik me Aline
Hidhe poshte djallezine
Pa ay gjyq do te shihet
Dh'e verteta do te njihet"
Si ja zune gjithe shtigjet
Mavijeja u pergjigjet:
"Duame gjakn' e Osmanit!"
Kshu tha i bir' i Syfjanit!
Pa tha :"Kordha do ta ndanje,
Gjaku gjakne do ta lanje!"
Kjo fjal' e zemroj plakne
Tha : "Nga kush kerkon gjakne?"
"Ate le ta gjenj Aliu"
Tha Mavija faqeziu
Kete fjale e degjuan
Pleqte, dhe s'ndennje po shkuan
Alit van' i thane:
"Qellim per paq' ata s'kane;
Gjithe duan te leftojne
Dhe se dine c'gje kerkojne!"
Pas kesaj luftene zune.


--------

[White_Angel]

Opopo! e madhe pune!
Perpiqeshin ushterite
E leftonine per dite!
U vran ' u theren , u prene
U shuane e me s'bene*
Kater muaj ushterite
Leftonin nat' e dite
Qene tetedhjet' e shtate
Luftera, me te mbedhate
Aliu luften e preu
Prape pleqesin e kreu
Van' i thane Mavijese:
"Ne ke Perendi e bese!
Fjalet e te parit tene
Nuk i mban ment , qe te ka thene?
Ti c'kerkon ne kete jete
Duke qen'Aliu vete?
Pa hiqu per Perendine!
Mos e vra keshu njerezine!"
Kshu i thane Mavijese
Pleqte e urte pacin ndjese!
Mavijeja u tha:"mua
Valle me pandehe grua
Apo te mitur e djale
Te me genjeni me fjale?"
Pleqte Aliut i vane
Te gjitha c'u tha ja thane
Aliu tha:"Une donja
Keto pune t'i drejtonja
Me fjale e me te mire
Per lufte s'kisha deshire
Me mire le paresine
Se te shuanj njerezine
Po e shoh qe qenka thene
Dhe s'eshte ne doren tene
Nuk e le dot Mavijene
Qe ta prishi memedhene.
Ja rrefej gjakn' e Osmanit
Une te birt te Syfjanit"
Kshu tha, pa zu luft' e zeze
Vdekja zbriti posi reze
Leftonin dit' e nate
Mbreteront' e shkreta shpate
Gjersa vane dhe Amare
Plakn' e urte, kordhetare!
Dolli edhe fjal' e thene
E ati parit tene:
"Ana qe te vras'Amare
Nemen e ka per te marre"
Oh! c'u vra Amar Jasiri*
Ra i vdekure i miri!
Amar e doj Muhameti
Aliu dhe rremeti
Aliu kur pa Amare
Plakn' e varfere te vrare
Qau shum' e psheretiti
Dhe syte perpjet i ngriti
Deti p'an u turbullua
Edhe shume u ashpersua!
Tha:"Kordhe s'donja te zinja
E mi djemt' e mi te shtinja
Po me qaf' i paste' armiku!
Se zemere ma pshiku"





Bene- mbene- mbeten
Amar Jasiri*----- Iasiri

[White_Angel]

#5


Me neseret me te gdhire
U ngrit ay zot i mire
U fal me Zotn'e vertete
Dhe hipi e dolli vete.
Kal' i tij kur hingelliti
Gjithesine'e trenditi!
U tremb shume nga dyldyli*
Mavije zemerfyli
Se s'e kish pare me pare
Permbi krye Zylfikare!
aqe shume ju tremb syri
Sa brenda ne tendet hyri
Dhjete mije e rrethuan
Me kordhe ne dore' e ruan
"Sillni, tha kalen te hipenj
Se me s'ri dot, pa do t'i ikenj!
Si lepuri ishte bere
Edhe po dridhej i tere
Amri prej krahu e zuri
E me vrap ne vent e vuri
I tha:"Pa qendro njehere
Aliu s'vjen te na bjere".
Mavijeja u qetua
Aliu u aferua
Tha:"Pa i thoni te dale
Se dua t'i them dy fjale:
Ku esht'i bir i Syfjanit
Qe kerkon gjakn'e Osmanit?"
Armikete ze si bene
S'gjenin fjale per te thene
"Del, tha , pa del, o Mavije!
Se une me tjater s'shtije.
Neve te dy leftojme
Njerezine ta shpetojme
Se s'na ka faj njerezija
A e gjec nga Perendija"!
Mavijeja vdiq nga frika
S'u pergjigj i ra pika
Dyldyli i ashperua
U ngjeth u harbua
Dy-tri here hingelliti
Papo me vrap u leshua
Armiku u temerrua!
Gjithe shokete u derdhe
Bashke me Aline erdhe
Edhe hyn' e u perzjene
Aliu do Mavijene
Pa Maliqi me Avere
Dhe te tjere u there!
Ate dit' e ate nate
Mbreteroj lufta me shpate
Sa u be vendi kenete!
Thoshnje bije gjak nga rete!
Me nesert duke gdhire
U ndez prape lufta mire,
Ushteri e mavijese
Me nuke kishin shprese;


dyldyli*--- kali

[White_Angel]

vazhdojme per dashamiresit e Naim Frasherit mbas nje shkeputje te gjate ........


Iken e muarren dhene
Edh' e lane Mavijene,
Pesedhjet mij' u vrane
Te Mavijese m'at ane,
Dhe ketej njezet e pese
Mije rane , miq me bese.
Mavijeja ish qetuar
Rrij si lepur i mbuluar
Amrit i thote: Na zune!
Nga te ikim ti dhe une?
Nga te rejme te mejtojme
Mase me ate shpetojme!"
Amri thirri shtare,
Ne na kane per te vrare!
Po lini shigjet' e palle
Se po na zene te gjalle!
Vini me ushta Kurane
Se te shumete na lane!
Ata kuranete vune
Dhe ulerimat zune!
Se ish ahere kurani
Q'e pat mbledhure Osmani
Keta e pane kurane
Edhe lufterat i lane!
Thane:"Ky le te ndanje
Edhe te likne ta shanje!
Ati ne i prume bese
Zihjen ay le ta prese!"*
Aliu tha:"O te marre,
Pse se benine me pare?
Ket' e bene si munte
Edh' e pane te lik funtne
Ketu s'ka gje te vertet
Esht' e rreme kjo e shkrete
Sa gjakera u derdhe
Punet gjer ketu sa erdhe!
Ne me fjale po kerkonim
Edhe ne gjygj te mbaronim
Ata luftene zune,
Me kete shkalle e prune
Tani genjeshtere gjene
Si e pane qe me s'mbene
I besoni Mavijese!
Ka ay fe edhe bese
Te rremen Amri e gjeti
Juve mbi ata po pshteti;
E bene sa te shpetojne
Po prape do te leftojne
Keta juve u genjejne
E te tilla u rrefejne
Po juve mos i besoni
Ngrini me vrap e leftoni
Doni fjalen e vertet?
Njeriu eshte kuran vete
Besa eshte ne krahruar
Nuk ' eshte ne karte e shkruar!"


Zihjen ay le ta prese*-- Ta ndaloj grindjen , luften

[White_Angel]

Kshu njeriu i vertete
Tha, dhe hodhi nje shigjete
Po shoket u zemeruan
Dhe gjithe' u ngrene' e ndaluan
Po u tha :"Qenki te marre,
Te tille njerez s'kam pare
Mezi punen e mbaruam
Pa menjeher' e rrezuam,"
Keshtu u tha. Ata thane:
"S'e godijme dot kurane."
Thirre dhe Maliq-Eshtere
T'i ler' e te mos u bjere
Kshu thane, se djallezite
Ua kalle ate dite
A moj djallezite e shkrete
Te shofte Zot' i vertet!
Maliqi dhe po leftonte
Te rremete s'i degjonte
Keta gjithe u zemeruan
Dhe Maliqne e ndaluan
Popo , tha Maliqi-Eshteri:
"Me shpetoj nga dura derri
do ta zinja Mavijene
e ta ngorthnja posi qene",
Maliqi vjen dhe u thote:
"A u turperuat ne bote
Si i vram' e si vrane
pastaj nxuarre kurane!
Une gjall s'e kisha lene!
C'bet' a mos u qofte thene!
Derthme gjak edhe leftuam
Me se fundi gje s'fituam!
Njerezin' e gjor' e vrame
E fajtorete i lame!
Qysh u mundi dhelperija
E u humbi marrezija!"
Kshu u tha Maliq-Eshteri
E me lot qau i mjeri!
Ata tjatre fjale s'thane
Po " S'e godijme Kurane
Keta tani po u fale
Ta gjejme punen me fjale!"
Maliqi tha: "Qenka thene
S'qenka ne doret tene!
T'i ben Zoti, s'me haj malli
Po jane pune prej djalli"
Kshu tha trimi dhe pushojti
Prane Aliut qendrojti
Kshu u mahnit ushterija
Se i hyri djallezija
Njeri me nuke degjonin
Punene s'e kupetonin
Genjeshtres' i prune bese
Dhe Amrit e Mavijese!

****

[White_Angel]

Aliu nis pleqerine
Ta pyese faqezine
Punete si do ta bejne
E c'menyre do te gjejne
"Kurani qysh dot i ndanje
E te keqijat t'i lanje
Dhe fjala ku do te mbese?"
Kshu i thane Mavijese
Mavijeja tha: "Ne jemi
Vellezer' e nuke kemi
Armiqesi ne mes tene
Po kjo pune kshu ish thene!
Tani dy njerez te veme
Dhe ne doret t'ua leme
Te atyre kete pune
papo Amrine ve une
Vini dhe ju ke doni
Po nxitoni mos menoni!"
Pleqte u kthyen e vane
Aliut keto fjale i thane
Ata q'ishin te kthyer
Dy te marre e te genjyer
Menjehere gjithe thane:
"Te veme Ebu-Musane!"
Aliu tha :"Ju te tere
At ' e dini c'na ka bere!"
Po ata me perdhune
Prape Ebu-Musane vune!
Hyri ne mest t'ushterise
Marrezi e djallezise!
Njeri me nuke degjonin
Benine sinderkur donin!
E lidhe fjalen' e thane:
"Amri me Ebu-Musane
Edhe gjithe pleqt e tjere
Qe jane t'urt e te ndjere
Pas dhjete muajsh te mblidhen
Ne Xhendel gjithe te hidhen
Ata te dy te gjykojne
Te tjerete te degjojne
Ata te dy si ta gjejne
Te tjerete ta pelqejne"
Maliqi me shoket s'donin
Po te marrete s'degjonin
Aliu tha:"Kur e thoni
Le te behete si te doni
Se une per ju perpiqem
Mundimite nuk i hiqem
Po, ta dini : kete pune
Nuk' e pelqejne kurre une"
Keto bene e keshtu thane
Edhe me pastaj u ndane
Ne Qofe erdhi Aliu
Ne Shame vate faqeziu
Aliu shoket i ndjeu
Edhe grate i perdelleu
Qe qanine e s'pushonin
Se te vrarete kujtonin
Kush te bir' e cila t'ane
Kush te shoqne a te vellane
njeri mikn' a kusherine
E sicilido te tine!
Po ca nga ata q'u kthyen
Nga te marret q'u genjyen
Si erdh' aty u pendohne
Fajne pas kohe e njohne
Vin' e Aline e shtrengojne
Dhe duane te leftojne
Edhe i thone te dale!
Aliu tha:"Dhame fjale
Tani nuke ben ta kthejme
E marrezi te rrefejme
Une per mire s'e pashe
Dhe qe ahere u thashe
E bete me te perdhune
Tani si t'ua benj une!




.......


: