Pershendetje dhe ty Iliria2
Arsyeja jote mund te jete e ngjashme arsyen e shume te tjereve qe hedhin postime ne kete forum dhe ne forume te tjere.
Po postoj dhe une nje shkrim tjeter, po ashtu ne vijim te temes.
-----------------------------------------------------
Intervista / Gjykimet
Për shumë vite është marrë me studimet e shkrimeve të vjetra, ku ka nxjerrë edhe mendimet e tij se shqiptarët janë autokton në Greqinë e lashtë, se ata janë helenasit e vjetër dhe jo grekët e sotëm. Këto mendime ai i mbështet në mbishkrimet e shkruara nëpër gurët dhe thëniet e historianëve të lashtë si Herodoti.
Shkrimet në gur na zbulojnë gjurmët më të hershme të shqipes
ARBEN LLALLAgazeta Shqiptare
Në përgjithësi për historinë e lashtë të popullit shqiptar kanë qenë të huajt që kanë shkruar dhe kanë sjellë vër tetime për lashtësinë tonë. Por, ka pasur edhe raste të studiuesve të huaj që këto vërtetime i kanë fshehur ose i kanë keqshpjeguar. Studiuesi grek me origjinë shqiptare, Niko Stilos para disa vitesh botoi në gjuhën shqipe librin HISTO-RIA E SHENJTË E ARVANITËVE, një libër që tregon për lashtësinë e gjuhës dhe shkrim-it shqip. Para një viti botoi FJALORIN e MARKO BOÇARIT dygjuhësh greqisht-shqip. Në moshën 19-vjeçare, më 1809, Markoja na solli fjalorin e parë greko-shqip (Fjalori dygjuhësh Greqisht dhe Shqipes së thjeshtë). Fjalori dygjuhësh përbëhej nga 111 faqe, 1494 fjalë shqipe, dhe 1701 fjalë greke. Origjinali i këtij fjalori gjendet sot në Muzeun Kombëtar të Parisit me kodin, Suplement Grec 251 numri 244 të faqes, dhe u dhurua në maj të vitit 1819 nga konsulli francez në Janinë, Pukëvilli. Studiuesi Niko Stilos është i lindur në një fshat të prefekturës të Prevezë nga prindër dygjuhësh, që flisnin gjuhën shqipe (arvanite) dhe greqisht. Ai ka rreth 30 vite që merret me studimet parahistorike rreth lashtësisë së gjuhëve të ndryshme europiane. Ai është i diplomuar në ekonomi, në universitetet italiane dhe më vonë emigroi në Gjermani ku ka mbi 35 vite atje. Për shumë vite është marrë me studimet e shkrimeve të vjetra, ku ka nxjerrë edhe mendimet e tij se shqiptarët janë autokton në Greqinë e lashtë, se ata janë helenasit e vjetër dhe jo grekët e sotëm. Këto mendime ai i mbështet në mbishkrimet e shkruara nëpër gurët dhe thëniet e historianëve të lashtë si Herodoti. Në këtë intervistë ai shpalos disa prej argumenteve të tij mbi lashtësinë e shqipes dhe faktin se shqiptarët janë autoktonë.
Në përgjithësi shqiptarët nuk kanë shumë njohuri mbi faktin se gjuha e vjetër e kohës antike është gjuha shqipe dhe që ka shkrime të vjetra në gjuhën shqipe.
Gjithmonë i është mëshuar faktit se gjuha dhe shkrimi i vjetër qe greqishtja. Ju çfarë mund të na thoni?
Çmund tju them! Shqiptarët kudo, edhe në Shqipëri nuk dinë mirë as historinë që
ishte përpara, le të themi 200, 300 apo 500 vite më parë. Në ato vite ka shumë libra të shkruar në gjuhën shqipe me shkronja toske, pra me shkronja greke. Kështu, propaganda antishqiptare nuk do që këto libra të dalin në dritë. Unë isha 25 vjeç dhe nuk e dija që shqiptarët kishin libra, kishin testament. Pra, nuk e dija që edhe Bibla ishte përkthyer në gjuhën shqipe dy herë. Një herë nga peshkop Grigori dhe njëherë nga Kostandin Kristoforidhi.
Pra, ju mendoni se ka libra të shkruar në gjuhën shqipe më përpara se vitit 1555, që njihet MESHARI?
Patjetër, mund të ketë libra edhe më përpara se MESHARI. Në Bibliotekën e Vatikanit p.sh, nuk lënë çdo njeri që të kërkojë këto libra. Mua p.sh., nuk mund të më lënë. Në Itali, rreth vitit 1200 një peshkop katolik nga Bari shkruan se shqiptarët kanë një tjetër gjuhë nga latinët, por librat e shqiptarëve janë të shkruar me shkronja latine. Këtë e thotë një peshkop katolik më 1200. Pra, ku shkuan ato libra?!
Kush i prishi? Ato libra janë diku, por nuk dimë ku janë.
Ka akademikë apo studiues në botë që po thonë se shqiptarët kanë ardhur nga Kaukazi...
Po. Ka studiues që thonë, por e vërteta është se shqiptarët janë më të vjetër se ky dheu këtu. Shqiptarët janë pellazgë. Po të studiojmë se kush janë shqiptarët, do të mësojmë se janë njerëz që nuk erdhën nga mali, por janë ata që shkruan këto gjërat antike. Erdhi koha që ti mësojë bota.
Kemi mësuar se grekët janë më të vjetrit, kanë Mitologjinë, vepra antike, Homerin etj. Do të rrëzohen këto mendime me shkencore ?
Unë punoj që të thyhet kjo tabu. Në botën e sotme moderne nuk e kërkon puna që vetëm të flasim. Duhen fakte për ta vërtetuar. Unë kam punuar 10 vite që njerëzit të lexojnë këto tekste të vjetra. Pra. ka tekste të kohës antike që lexohen vetëm në gjuhën shqipe. Në Kretë është gjetur një tekst i vjetër Dorjan në gur. Këtë tekst unë e kam punuar që të lexohet dhe them që është në dialektin dorisht, pra në gjuhën e arvanitasve toskë. Dialekti i toskëve, I arvanitasve, ka shumë fjalë greke. Ky tekst tregon për perëndinë Dionis. Unë them që Dorjanët janë shqiptarët toskë, pra arvanitasit. Ndërsa Jonët janë shqiptarët gegë. Jonët ishin shumë në lashtësi. Pra, gjuha shqipe kishte dhe ka dy dialekte. Jonët, që janë gegët e shkruanin me shkronja latine gjuhën shqipe. Po të kem kohë, këtë tekst do ta botoj në një libër. Për këtë tekst grekët, duke mos e kuptuar, thonë që është në gjuhën e vjetër greke, në dorisht. Por, unë e lexoj këtë tekst në gjuhën shqipe. E kupton se çfarë bëhet...
Mundet që studiuesit e tjerë tju kundërshtojnë?
Unë punoj që njerëzit të më kuptojnë edhe ti kuptojnë këto tekste. Është një gur i vjetër i gjetur në Peruxhia të Italisë, që i thonë Toskanë. Toskanë do të thotë ana e toskëve dhe atje flisnin në gjuhën e toskëve. Gurin e Peruxhias unë e kam deshifruar në gjuhën shqipe, në alfabetin latin dhe grek. Kur botova studimet e para vajta në Greqi, sepse unë jam shqiptar i Greqisë edhe dua që këto që shkruaj ti lexojnë shqiptarët e Greqisë (arvanitasit, shën.A.Llalla) dhe të shohin cilët janë shqiptarët. Duhet që ta largojnë turpin nga vetja ata më të shumtit, të cilët nuk thonë që janë shqiptarë, por grekë. Sepse në Greqi thonë se shqiptarët nuk kishin kulturë.
************************************************** ***********
KUSH ËSHTË NIKO STILOS?
Niko Stilos është një shqiptar nga Preveza e Greqisë. Ka lindur më 1946, në një fshat me emrin Aidonta dhe prej më shumë se 35 vite jeton dhe punon në Gjermani. Prindërit e tij flisnin në gjuhën shqipe në familje. Gjuhën greke Niko e mësoi në një moshë pak të rritur, gjatë kohës që filloi të ndiqte shkollën fillore, shkollën e letrave, siç i thoshin shqiptarët e Greqisë, gjuhës zyrtare greke vite të shkuara. Në krahinën e tij, njëri fshat dallonte nga fshati tjetër në gjuhë. Diku flitej shqip, diku greqisht edhe me tutje vllahisht.
Me idenë e një gjuhe të përbashkët, fanatikët të udhëhequr nga mësuesit e shkollave, gjetën terren për realizimin e qëllimeve të tyre. Mësuesit grekë numëronin fjalët e dëgjuara nga fëmijët që vinin nga familjet me origjinë shqiptare në gjuhën shqipe dhe i qëllonin me shkop në duar. Me gjithë kërkesat dhe metodat e rrepta për të mos folur gjuhën e prindërve, moshatarët e Niko Stilos e mësuan gjuhën e prindërve, shqipen dhe e flasim ende edhe sot. Sot fshati është prishur, jo në kuptimin e shkatërrimit, por është pothuajse i braktisur. Ikën të gjithë. Është një fshat malor dhe më të shumtit merreshin
me bagëti, ishin çobenj. Edhe babai i tij çoban ishte me dhi. Fshati sot quhet Aidon
ta, por më përpara quhej Ftin. Hahni dhe Kristoforidhi për fjalën Ftin thonë që ka
kuptimin e ngushticës. Dhe vërtetë fshati është me rrugë të ngushta. Në fshat gjen rreth 50-60 pleq të cilët kuvendojnë në gjuhën shqipe. Ndërsa të rinjtë nuk flasin shqip... Kur ishte në gjimnaz e mundonte pyetja se, çjanë këta shqiptarët, këta arvanitasit. Me vite, njëra-tjetra, librat, ambienti i ndryshëm nga ai familjar dhe shkollor etj, dhanë një përgjigje. Gjeti shkrime 500, 800 vite para Krishtit. Mësoi se ajo gjuha e vjetër është shqipja. Duke lexuar gramatikat më të lashta greke të mbijetuara, i bëri përshtypje që në 12 vjetët e shkollës nuk kishte dëgjuar qoftë edhe një fjalë për to. Duke u angazhuar gjithnjë e më tepër me temën e arvanitasve (shqiptarëve), gjeti fjalorin më të vjetër të gjuhës shqipe të Frang Bardhit Dictionarium Latino-Epiroticum. Arriti në përfundimin se librat me të cilat ishte informuar në shkollë, jo vetëm nuk shkruanin të vërtetën, por përpiqeshin edhe ta mbulonin atë. U njoh me epigrame të palexuara të pellgut Mesdhetar të shkruara me alfabetin grek, prej atyre që perëndimorët i quajnë etruske, e vetëm një pakicë studiuesish i konsiderojnë ato se bëhet fjalë për gjuhën e shqiptarëve Në shtator të vitit 2004 mori pjesë në Simpoziumin shkencor për arvanitasit si dhe për të botuar librin e tij të parë në gjuhën shqipe Historia e shenjtë e arvanitasve. Libri flet për historinë e shqiptarëve në kohë antike. Në veçanti, në libër shkruhet për mumien e Egjiptit që ndodhet në muzeun Zagrebit. Gjatë vizitës në Kosovë ai u emocionua shumë dhe falënderoi Kosovën që mblodhi bashkë në një vend arbëreshët, arvanitasit dhe shqiptarët, tri degët e një trungu në një takim, që më shumë ishte një takim mallëngjyes e njohës me realitetin në Kosovë.
Me alfabetin latin, që N.Stilos e quan alfabeti i dialektit geg
E UNDA TË TANNA LA REDHYRR
ANNE DJATHËRË LAU TËN DJELOINA.
MEMËT LA ASHUNAM SLË ELEO CARRU
TË DHAN SHUMË LE RITESËN MË TEIM
RA MËNEM I PA ANNA VEN NË AP ERË
XII DJELOI NË AO URA MARA MPERA
MËKENNU LËNNËLË E SKULË DHUKI EN
E PËLTUL ARU.
A ULEMI DJELOINA NA MARDHËN AL
KLENMI OP OI LË MËKUNA KENU
E PLËQË SHELI KLAROA LËMASHUNEM
KLE NOUN THULOE.
SHALAMË THIENN SHUM LE DJELOINA
VI NOA KAPE NNUNI KLET NNASUNA
PENDË MË NDAN KËDHËLOII SHALËMËT
DJELOINA VUTË NË AP ER PENEDHËM
NNASY AKNINA KLELË ASHUNA
DJELOINA NNË LE RËDHINIA INËT
ENNA NNERR KËNËLJ DJELOINA DHIAM
TESËNE E KA DJELOI NË AO URA
MË OA URA VELLUTESËN E NDAM NEKE
TESËN MË TEIM NDA MNEMË THINNO
MPELLOUTA MËKUNA ASHUNA NNENA
VEN NË AP ER KIKNËLLË VAREUTYME:
(Ne gjuhen dorike, nuk e postoj dot se ka karaktere te alfabetit grek-BARAT)
Krijoni Kontakt