Kah po shkon Kosova ?!
KOHA PĖR VENDIM
Shkruan: Besnik KRYEZIU
http://www.vendlindja.com/foto/besnik_kryeziu.JPG
07. XII. 2007
Ballkani dhe popujt e tij kanė pėsuar shumė tragjedi nga mungesa e marrjes sė vendimeve nė kohėn e duhur nga ana e bashkėsisė ndėrkombėtare. Kėtu kam parasysh, sidomos luftėrat e fundit tė shkaktuara nga politika hegjemoniste serbe nė tėrė hapėsirėn Ballkanike, si dhe mos guximin ndėrkombėtar e sidomos evropian, pėr tu pėrballur me vendime tė cilat do ti evitonin kėto tragjedi. Bilanci i mos marrjes sė vendimeve nė kohė ishte mė shumė se tragjik. E dimė tė gjithė se ēka ndodhi nė kėto hapėsira, sidomos nė Bosnje dhe Kosovė. E gjithė Bota demokratike i ka ende tė freskėta pamjet qė vinin nga Ballkani, ato pamje qė vonė, shumė vonė e zgjuan ndėrgjegjen e fjetur ndėrkombėtare. Vetėm pasi Ballkanit i doli flaka nga tė gjitha anėt dhe vetėm pasi vdekja u bė pėrditshmėri nė kėto hapėsira ata reaguan. Prirja e evropianeve qė nė kohorėt e vjetra e deri me sot pėr ti qitur njė kapak problemeve tė pazgjidhura nė Ballkan, fatkeqėsisht po vazhdon edhe sot . Thėnia Nėse nuk mėsojmė nga e kaluara, ajo mund tė na pėrsėritet, ėshtė shumė aktuale edhe nė ditėt e sodit. Nėse nuk merret vendimi i duhur dhe nė kohė ajo pa as mė tė voglin dyshim do tė na pėrsėritet, sidomos tani kur po zvarritet vendimi pėr njohjen ndėrkombėtare tė pavarėsisė sė Kosovės. Duke parė dhe analizuar procesin e deritanishėm tė bisedimeve Prishtinė Beograd nėn ndėrmjetėsimin ndėrkombėtar e shohim nė mėnyrė shumė tė ēartė se guximi pėr tė marrė vendime nuk mungoi vetėm dje por ai po mungon edhe sot dhe pėr ironi tė fatit ky mos guxim ėshtė tepėr i theksuar kur janė nė pyetje shqiptarėt dhe ēėshtja e pa zgjidhur e tyre.
Pse Evropa po e shtyn ēėshtjen e zgjidhjes sė statusit tė Kosovės ?
Ėshtė pyetje qė duhet tė shtrohet gjithsesi sepse ēėshtje tė tilla nacionale me rėndėsi ndėrkombėtare nuk shtrohen pėrditė pėr tu zgjidhur. Nė fillim duhet tė potencojmė se nuk kishte dhe nuk ka problem ““kosovar ““,(ky lloj problemi u shpik nga ata qė ēėshtjen e pazgjidhur shqiptare duhet ta vėnė pėrsėri nėn kapak), por kishte dhe ka problem tė pa zgjidhur shqiptar. Qasja e tanishme ndėrkombėtare pėr ta zgjidhur ““ēėshtjen ““ e Kosovės ėshtė qasje e padrejtė, ėshtė qasje qė nuk zgjidh probleme por hap probleme, ėshtė qasje qė Ballkanin nuk e qonė drejt paqes sė pėrhershme por nė njė paqe qė mund tė prishet shpejt nga konflikte te reja. Pėrpjekjet qė sa mė shumė ta largojnė Prishtinėn nga Tirana duke i perceptuar si dy kombe tė ndryshme janė tė kota dhe vetėm humbje kohe. Problemin shqiptar nė Ballkan e ka krijuar Evropa dhe ajo duhet ta zgjidh urgjentisht nė pėrputhje tė plotė me tė drejtėn natyrore qė ēdo popull tė jetojė i bashkuar nė trojet e veta. Jo vetėm qasja evropiane ėshtė e gabuar ndaj problemit tė pazgjidhur shqiptar por edhe vetė qasja e faktorit politik shqiptar ishte dhe ėshtė e gabuar.
Pse?
Sepse ky faktor politik asnjėherė nuk e shtroi ēėshtjen shqiptare si tėrėsi por e shtruan si ēėshtje tė parcializuar pėr tu zgjidhur. Deshėm apo nuk deshėm ta pranojmė, ky faktor e legjitimoi ndarjen e tokave shqiptare. Iluzionet se ashtu kėshtu nė tė ardhmen do tė integrohemi nė Evropė janė qesharake sepse integrimi nė Bashkimin Evropianė duhet tė ndodh si integrim i njė kombi tė bashkuar shqiptar e jo kėshtu tė ndarė si jemi. Koha do ta dėshmoj se faktori politik shqiptar nuk ishte nė harmoni me zhvillimet dhe ndryshimet nė Ballkan pas shpėrbėrjes sė krijesės artificiale tė quajtur Jugosllavi. Edhe bisedimet qė po zhvillohen me Serbinė, filluan krejt mbrapsht dhe pa asnjė plan paraprak. Delegacioni i Kosovės shkoj atje me opsionin e Kosovės brenda kufijve tė vitit 74 duke i harruar tkurrjet qė Serbia ju ka bė trojeve shqiptare. Ata harruan se deri ku shtriheshin trojet shqiptare andej nė Serbi. Sido qė tė jetė ky ishte dhe mbeti plani i vetėm pėr ta zgjidhur problemin serbo-shqiptar. Ne jemi dėshmitar qė Serbia disa herė po e pėrmend se nė Ballkan ekziston njė shtet shqiptar dhe nuk mund tė ekziston edhe njė tjetėr. As njėherė nuk erdhi kundėr pėrgjigja shqiptare e natyrshme se: nėse Evropa por edhe Serbia nuk i duan dy shtete shqiptare, atėherė le ta pranojnė njė shtet tė bashkuar shqiptar i cili nuk do tė krijohet nė tokat e huaja por do tė krijohet nė tokat e veta autoktone historike qė me bekimin e Evropės ia grabitėn shumė shtete fqinje. Alternativa e vetme dhe afatgjate qė Ballkani do ta qonte drejt paqes sė qėndrueshme ishte dhe mbetėt krijimi i shtetit tė bashkuar shqiptar.
T
rekėndėshi Moskė Beograd Teheran, rrezik pėr Kosovėn
Ky trekėndėsh dita ditės po bėhet rrezik pėr Kosovėn dhe shqiptarėt. Qėndrimi refuzues i Rusisė tani na ėshtė i njohur tė gjithėve. Rusia historikisht kishte njė pozicion kundėr -shqiptar, pozicion qė edhe pėr kundėr ndryshimeve tė shumta nė politikėn ndėrkombėtare e ka ruajtur dhe bile-bile kohėt e fundit e ka avancuar pėr tė keq. Rusia me kėrcėnimin e saj se do ta pėrdor veton nė Kėshillin e Sigurimit arriti ta pengojė kalimin e rezolutės pėr Kosovėn. Rusia me pėrkrahjen e vazhdueshme qė po i bėn Serbisė po i shkakton dėme tė mėdha paqes dhe stabilitetit rajonal. Qėndrimi Rusė ka ringjallur ndjenjėn e pėrhershme nacionaliste serbe se, megjithatė ata do ta mbajnė Kosovėn nėn sundimin e tyre edhe pse kurrė nuk ishte e tyre dhe pėr mė shumė e kanė humbur edhe me luftėn e fundit. Rusia po e pėrdor ēėshtjen e Kosovės pėr tė demonstruar rritjen e saj ekonomike dhe ringjalljen politike nė skenėn ndėrkombėtare. Ajo po sillet tani si superfuqi jo vetėm nė rastin e Kosovės por edhe nė rastet tjera globale. Shikuar nga kėndi i deritanishėm i zhvillimit tė ngjarjeve, Rusia ka pasur sukses nė pengimin e zgjidhjes sė Statusit tė Kosovės. Ajo arriti me sukses ta zgjat pėr edhe njė 120 ditė procesin e bisedimeve dhe arriti qė pėrfaqėsuesin e saj ta fut nė Treshen Ndėrkombėtare. Kėshtu ajo u bė palė pa tė cilėn nuk ka zgjidhje pėr Kosovėn, jo sikur nė rastin e bombardimeve tė NATO-s kur ajo mbeti nė margjina dhe nuk pyeti askush. Rusia dhe diplomacia e saj po e shfrytėzojnė nė maksimum luftėn nė Irak, si dhe gjendjen e acaruar ndėrmjet SHBA-sė dhe Iranit lidhur me programin bėrthamor tė kėtij tė fundit. Kur SHBA-ja dhe shtetet Perėndimore po e kėrcėnojnė edhe me luftė Iranin ,presidenti rusė Putin gjatė vizitės sė tij nė Iran jo vetėm qė i dha pėrkrahje por edhe nė mėnyrė tė hapur i kėrcėnojė tė gjithė, se askush nuk guxon ta sulmojė Iranin. Pėrqafimet qė i pamė gjatė kėsaj vizite e kanė shokuar botėn demokratike. Shumė gazeta tė njohura evropiane nė ballinat e tyre kėtė pėrqafim e cilėsuan tė rrezikshėm duke pyetur: Ēka po ndodh me Rusin dhe presidentin Putin? Ka po shkon Rusia? Ky pėrqafim e shqetėsoj edhe presidentin amerikan Bush i cili reagojė ashpėr duke thėnė se Irani po e rrezikon edhe luftėn e Tretė Botėrore.
Nga tė gjitha kėto zhvillime globale Rusia dhe Serbia po mundohen tė pėrfitojnė. Sepse nė rast tė njė lufte tė re nė Iran aleati ynė besnik, Amerika do tė vihej nė njė pozitė tė vėshtirė, pėr ta zgjidhur drejt dhe nė kohė Statusin e Kosovės sepse do tė pėrpallej me ēėshtje shumė mė tė mprehta dhe kur kemi parasysh edhe qėndrimin e luhatur tė Evropės kjo vėrtet do ta veshtėrsonte zgjidhjen e drejt. Diplomacia serbe ka filluar tė lėviz drejt pranimit tė planit tė Ahtisarit edhe pse jo plotėsisht. Ministri i Jashtėm serb Jeremiq tha ““Serbia ėshtė e gatshme qė ta pranojė vetėadministrimin e Kosovės deri nė 95 pėrqind por me kusht qė Serbia do ta mbaj administrimin e jashtėm dhe atė tė mbrojtjes ““. Serbia nė ditėt nė vijim do tė mundohet qė kėtė ta paraqet si lėvizje nga pozicioni i saj fillestar dhe qė tė fitojė pėrkrahjen e Evropianeve. Ėshtė pėr tė ardhur keq qė diplomacia shqiptare nuk po e luan rolin e saj nė kėtė drejtim por po mjaftohet duke thėnė se ata nuk janė aktor tė drejtpėrdrejt nė kėtė proces. Zėri i diplomacisė shqiptare duhet tė fuqizohet sepse nuk po bėhet fjalė pėr Afrikėn por pėr gjysmėn e kombit shqiptar.
Ēka duhet tė bėhet pas 10 Dhjetorit ?
Sa mė shumė qė po afrohet fundi i bisedimeve shtes aq mė shumė po rritet shqetsimi se ēfarė do tė ndodhė pas 10 Dhjetorit ? Duke i parė prononcimet e shumė diplomateve qė tani mund tė vijmė nė pėrfundim se edhe njėherė do tė zhgėnjehet populli shqiptar sepse edhe 10 Dhjetori i ““famshėm““ nuk do ta sjellė fundin e kėtij procesi tepėr tė lodhshėm dhe tė padobishėm ku kishte vetėm buzėqeshe cinike. Shpresat se me zgjatjen e kėtyre bisedimeve do tė unifikohet qėndrimi i shteteve evropiane si dhe qė politika serbe do ta pėrgatis popullin serb pėr humbjen e Kosovės, rezultuan tė pa suksesshme. Nė kėtė mes edhe faktori ndėrkombėtar nuk ka njė plan tė ēartė se si tė procedohet pas 10 Dhjetorit. Edhe faktori politik shqiptar, gjithashtu ėshtė i paqartė nė kėtė drejtim megjithėse ditėve tė fundit kemi disa lėvizje pozitive. Presidenti Sejdiu i cili nė njė ligjėratė tė mbajtur me studentėt e Fakultetit Juridik tė Universitetit tė Prishtinės tha se““Kuvendi i Kosovės do ta bėj punėn e vet duke e shpallur pavarsin e vendit““. Mbetet tė shihet se a ishte kjo vetėm njė deklaratė pėr konsumim tė brendshėm dhe nė funksion tė forcimit tė pozitės sė Tij nė zgjedhjet e 17 nėntorit. Sido qė tė jetė gjendja ėshtė duke shkuar drejt njė radikalizmi tė shpejt ku i gjithė procesi do tė rrezikohej tė dėshtojė. Sepse njerėzit e kanė humbur besimin se me bisedime maratonė do tė zgjidhet Statusi.
Dalja e AKSH-sė edhe publikisht tregon se njerėzit janė tė gatshėm qė edhe me luftė ta mbrojnė Kosovėn. Ėshtė tepėr imediate takimi i tėrė faktorit politik shqiptar pėr tė bashkėrenditur veprimet pas 10 Dhjetorit. Kėtu Tirana zyrtare patjetėr duhet ta luaj rolin e vetė. Miqve tanė duhet nė mėnyrė shumė miqėsore ti themi se ēdo shtyrje do ta rrezikon paqen edhe ashtu tė brishtė nė Ballkan dhe se ne shqiptarėt pėr kėtė pas 10 Dhjetorit nuk mbajmė pėrgjegjėsi. Nuk ka kuptim asnjė shtyrje sepse edhe njėmijė vjet Kosova dhe Serbia nuk do tė merren vesh, prandaj koha pėr vendim ėshtė sot dhe jo nesėr. Parlamenti i Kosovės pas 10 Dhjetorit nė mėnyrė solemne duhet ta shpallė ose ta rishpallė pavarsin e vendit dhe pėr kėtė paraprakisht ti njoftojė tė gjitha organizmat relevante ndėrkombėtar. Miqtė do tė jenė me ne ndėrsa armiqtė e pavarėsisė nėse jo me njėherė do tė pajtohen mė vonė me realitetin e ri. Kur NATO e bombardojė Serbinė pa miratimin e Kėshillit tė Sigurimit nuk u bė kiameti, edhe tash nuk do tė behet kiameti. Kosova nuk do tė rrezikohej nga Serbia ushtarakisht sepse NATO i ka trupat e saja kėtu dhe do tė kujdeset pėr kėtė. Gjithēka shkon nė favor pėr marrjen e vendimit pėr Kosovėn. Kuvendarė tė Kosovės merreni kėtė vendim dhe mos pritni qė dikush tjetėr ta bėjė kėtė. Bėjeni kėtė sepse nėse nuk e bėni do tė na pėrsėritet tragjedia dhe pėr kėtė dikush do tė mbajė pėrgjegjėsinė.
Krijoni Kontakt