Radio Tirana

[Brari]

Shekulli:


Punonjës të Radio Tiranës para togës së pushkatimit


Skifter Këlliçi

Një pasdite nëntori të nëntë viteve të shhkuara ndodhesha në shtëpinë e aktores së njohur Behije Levonja (Çela), ish-bashkëpunëtore e emisioneve artistike dhe muzikore te Radio Tiranës, në vitet 40-të, për t’u njohur me ngjarje e të dhëna që do të më vlenin për të shkruar kapitujt e parë të “Historisë së Radio Tiranës”, që sapo kisha nisur ta përvijoja. Kisha dëgjuar për një aventurë tragjikomike, që kishte kaluar në janar të vitit 1944, kur një grup i vogël ushtarësh gjermanë ia kishin behur pa pritur e pa kujtuar në mjediset e Radio Tiranës, por ato që më rrëfeu ajo, kaluan çdo parashikim timin. Dhe unë do t’jua rrëfej, pikëpërpikë, ashtu siç ma rrëfeu ajo:
“Atë paradite të këndshme, pak javë pasi kishte kapitulluar Italia fashiste dhe vendin e tyre e kishin zënë nazistët gjermanë,- zuri të fliste Behija, me atë të folmen e saj të veçantë gegërishto-toskërishte,- u ndodha në Radio, kur bamp, ia behu në oborrin e vogël të Radios një kamion, nga i cili zbritën turravrap një kapiten dhe tre ushtarë me automatikë, surratngrysur e buzëqepur.
Sa të hapësh e të mbyllësh sytë unë e pas meje katër a pesë të tjerë, të shtyrë nga ushtarët që na rrinin si xhebrailë mbi kokë, e pamë veten majë kamionit. Pas ca dekikash pamë kapitenin gjerman që zbriti shkallët e godinës me drejtorin, Gjegj Bubanin. Edhe ai u ndodh midis nesh. Me t’u futur në kabinë kamioni, duke lëshuar ca gërvima veshçjerrësë, u shkund e mori me revan përpara.Vetëm atëherë pashë se tok me mua sipër kamionit, veç drejtorit, ishin tre italianë, që të tre punonjës të Radios, që kishin mbetur aty pas kapitullimit të fashistëve: Mario Etore, pianist; Umberto Rampi, dirigjent orkestre dhe Antonio Galeaci, inxhinier radioteknik. Ishin dhe nja dy punonjës të tjerë të rinj, që nuk i njihja dhe një biçim pijaneci, të cilin e kisha parë dhe nja dy herë të tjera para godinës së Radios, në gjueti të shefit të kuadrit, siç duket për ndonjë punë; ishte dhe Pjetër Gjini nga Shkodra, muzikant, këngëtar dhe aktor komik i “Orës gazmore”. Të tërë, veç drejtorit, dukeshin pikë e vrer. Me që e kisha pranë, me një fijë zëri që po më këputej, siç po këputesha vetë, e pyeta: “Ku po na çojnë, Pjetër?”. “Mos e prish terezinë, se me siguri diku për ndonji koncert. A nuk e shef se kam me vedi edhe kitarën?”. Me të dëgjuar këto fjalë, të tre italianëve u shkoi buza vesh më vesh. Ç’është e vërteta, ushtarakët italianë na kishin ftuar disa herë për koncerte në reparte ushtarake, ku ishim të detyruar të shkonim. Ndaj dhe unë u besova fjalëve të Pjetrit, që kurrë nuk e bënte qejfin qeder. Kurse pijetari pranë nesh, që siç duket kishte rrëkëllyer më shumë gota se herët e tjera, pyeti si pa të keq, duke kruar hundën si domate e tejetpjekur: “Si djallin nuk qenka këtu, ai shefi i kuadrit që plasa duke e kërkuar?”. Nja dy punonjës të tjerë të Radios, ca më tutje, rrinin si të nemitur. Kur kamioni mori kthesën nga rruga e Durrësit dhe që andej bëri drejt Burgut të vjetër, nuk m’u durua pa i thënë prapë Pjetrit, po këtë radhë me gjysmën e fijes së zërit që më kishte mbetur: “Mos do të na rrasin mrena?”. Po Pjetri gjithnjë havazin e tij: “Të thashë pra, në koncert po shkojmë.” E vërteta unë këngatare, Pjetri edhe ai këngëtar, instrumentist, pale gaztor i pashoq, Mario, që të bënte të qaje në piano, e Rampi drejtues orkestre, që luante majë gishtash edhe disa vegla të tjera, e nxirrnim si pa të keq një koncert. “Po këta të tjerët, që nuk janë artistë, ç’duan me ne?”,- e pyeta rishtas Pjetrin. “Kan me kenë si të ftuem në koncert”,- ma priti ai.
Kur kamioni kaloi dhe Burgun e Ri, atëherë e fjeta mendjen se ne nuk do të na kallnin në burg dhe se fjalët e Pjetër hokatarit, që me ato mustaqe spic e kokën tullë, e cila i përndriste si poçe kristali nën rrezet e diellit, nuk ishin pa vend. Dhe, ja kamioni ndali në një shesh të shkretë, jo shumë larg lumit të Tiranës. Kapiteni, me të dalë nga kabina na urdhëroi të zbrisnim të tërë. Dhe ne ashtu bëmë, të rrethuar nga tre ushtarët gjermanë.
Pa humbur kohë, kapiteni, një burrë me fytyrë të rreshkët e sy si të maces, m’u afrua mua, që po më drisheshin leqet e këmbëve dhe më dërdëlliti ca fjalë, nga të cilat në formë pyetjeje, unë kuptova llafin e fundit: “...komunist?”. Ja si qenkesh puna... Ai më pyste në isha apo nuk isha komuniste. “Najn,- u përgjigja aty për aty. Unë (dhe vura dorën në gjoks), zinger, la...la ..la”. Ai tundi kokën dhe iu drejtua Marios me të njëjtën pyetje: “Komunist?”. “Najn,- qe përgjigja e Marios, që duke u rekur të buzëqeshte, ngriti dy duart në hava e nisi të lëvrinte gishtërinjtë. “Unë pianist... Betoven. da...da ...da...”,- duke belbëzuar kësisoj tinguj nga Sinfonia e 9-të... Gjermanit nuk i lëvizi qerpiku dhe iu kthye Rampit, prapë me atë pyetje: “...Komunist?”. Si Mario ashtu dhe ky nuk donin të dëshmonin kurrsesi se ishin italianë, se atyre gjeramnët si aleatë të humbur nuk ua bënin të gjatë, ndaj, pasi i shpëtoi krejt pa dashur një “...dirixhente...”, kur pa që nemci rrotulloi me habi qoklat e syve, ia priti: “Konduktorist” dhe lëvizi duart gjasme sikur po drejtonte orkestrën. “Ja...ja.”, hungëroi nemci dhe bëri një të kthyer nga pijaneci hundëdomate, me të njëjtën pyetje. Sarhoshi sajoi një biçim buzëqeshjeje dhe ia ktheu nemces me rimë “ Rakist, rakist”, dhe u mat të rraste dorën në xhepin e majtë të setrës dalëboje. Kapiteni vrikthi i mbërtheu dorën me shputën e tij sa të një ariu, ndërsa ushtari i mbështeti në grykë rrezikziut tytën e automatikut. Atëbotë hunda e kuqe erdhi e u bë verdhacuke, si ato specat që nuk piqen kurrë e sytë iu shqyen sa një filxhan. Në këto e sipër, kapiteni i futi dorën në xhep, ku me sa duket priste të gjente ndonjë patllake, por mbet i zhgënjym, se nxori prej andej një faqore. “Unë ...shshshnaaapist”, bërbëliti i gjori sarhosh tek e shihte veten me një këmbë në tokë e tjetrën në parajsë a ferr dreqi e di. Pasi i mori erë, kapiteni ia la faqoren në dorë sarhoshit dhe uluriu me një zë të veshçjerrës: “Ku janë komunistët?”.
Atëherë Gjergj Bubani, drejtori i Radios, iu afrua e diç foli me të me një zë të qetë frengjisht a gjermanisht, këtë nuk e mora vesh, por siç na tregoi më vonë, i kishte lënë të kuptonte se në Radio nuk kishte komunistë. Kapiteni e kqyrte me dyshim. Kaluan kështu disa minuta. Rampi me dorën që i dridhej na tregoi një gropë dhe belbëzoi “Ja gropa jonë e përbashkët”. “Kaq e patëm,”,- psherëtiva unë, po Pjetri hokatar edhe në ato mçaste sqaroi se ajo qe gropë e shkaktueme nga ndonji bombë. “Po dheu është fresko- fresko”,- vazhdoi Rampi me zërin e tij qaravitës… Mirëpo Pjetri si Pjetri: “Gjermanët e duan natyrën dhe e kanë zgjanue, se duen me mbjellë ndonji pemë të madhe sa gazepi”. Na pëlqente t’u besojshim fjalëve të Pjetrit, kur tamam jeta jonë varej në fije të penit. Pa le po edhe sarhoshi, që na ishte bërë esëll e mbështeti Pjetrin. “Tamam ashtu është, ata kanë ndjenja delikate”,- tha ai duke na bërë të kthejmë kokat nga ai. “Po ti t’ia kishe mbyllur kapakun asaj shisheje or burrë, se të qeka derdhë rakia e të ka ba helaq”. “Ah, po s’është rakia or vëlla, më shpëtoi ajo dreq shurrë”. Për të qarë e për të qeshur, po hajde qesh po deshe... Ai kapiteni shihte orën, sikur diç priste, ndërsa ushtari vendosi mitrolozin trikëmbësh përballë nesh dhe po merrte shënjestër, më duket italianët. Në veshët e mi ushëtuan krisma pa fund... të parët u rrukullisën italianët, pastaj sarhoshi i pshurrur, plumba ranë edhe mbi mua, por unë vazhdoja të qëndroja më këmbë. Përpëlita sytë,i mbylla e i hapa disa herë dhe më së fundi kuptova se shihja ëndërr me sy hapur; të gjithë ishin gjallë e në pritje të mënxyrës që na priste... Papritmas, një veturë u shfaq e tërhoqi vëmendjen e të gjithëve, tonën e të gjermanëve. Zbriti Mihal Zallari, bashkëpunëtor dhe përkthyes i gjermanëve, po edhe i njohur i drejtorit të Radios. Nuk u mor vesh nëse kapiteni priste përkthyesin apo drejtori e kishte lajmëruar Mihalin me telefon, por është fakt se ai na shpëtoi: diçka foli me zë të ulët me kapitenin, që tundte kokën në shenjë pohimi, duke folur edhe ai, po tashmë me qetësi, ndërkohë që Mihali na dha lajmin se ishim të lirë...
Një vit më pas, kur Shqipëria ishte çliruar dhe shumë gjëra ishin ndryshuar, tek shihja Todo Bojdanin, Muharrem Pirdenin, Hysen Pelingun, SpiroQirkon, TasiKanxherin, Nazim Batallin, Kaliopi Priftin e të tjerë, që kishim qenë në prag të vdekjes atë ditë, u thosha: “T’ja dimë për nder Gjergj Bubanit, se prej atij jemi gjallë”. Dhe ata pohonin me dhembshuri dhe e treguan këtë edhe me vepra: Dëshmuan në gjyqin special ( ku ish-drejtori akuzohej padrejtësisht si bashkëpunëtor i pushtuesve), se ai kishte shpëtuar nga ekzekutimi celulën komuniste që vepronte në Radio në ato vite të vështira. Nuk di sa ndikoi dëshmia e ish-komunistëve, sepse Gjergj Bubani u dënua me 15 vjet burg, që më pas iu kthye në 6 dhe sapo doli nga burgu ai vdiq,- përfundoi rrëfimin e saj tragjikomik Behije Çela (Levonja).




01/12/2003
------------------------

[ChuChu]

Na ishte njëherë Radio Tirana...

Nga Brikena Demiras @ SPEKTRI

Në 28 nëntor radioja e parë shqiptare u zgjua 65 vjeç. Si u krijua radioja? Cilat janë disa nga kujtimet e zërave të njohur të mikrofonit?



Misteri që i vesh spikerët e radiove përballë dëgjuesve është zëri. Është po ai që i bën të njohur dhe të dashur. I tillë ka mbetur edhe zëri i saj. I dashur, i qetë, me një ngjyrë të shkëlqyeshme, si vetë ngrohtësia njerëzore. Liljana Shanto, një nga spikeret e viteve '70 në Radio Tirana vazhdon të mbetet e tillë. Edhe pse koha sa vjen dhe zvogëlohet, për një vit e gjysmë ajo do të dalë në pension, në zërin, në fytyrën dhe në shpirtin e saj jeton pasioni. Pasion, për një profesion, për një fjalë të thënë, për një mesazh që t'i ngrohë dhe t'i ndihmojë njerëzit. Kështu fillon tregon pak e nga pak një nga spikeret më të vjetëra të Radio Tiranës, radios që këtë vit mbush 65 vjetorin e krijimit të saj, duke u përpjekur të risjellë pas kaq shumë vitesh emocione të hershme.
Një kafe me Liljanën
"Kam sjellë në radio zërat e fëmijëve nga e gjithë Shqipëria",- fillon ajo të shfletojë faqet e kujtimeve. Vitet e para të punës, në 1971-in, punonte në radio Reshat Arbana, Nasi Lera,
Shpresa Vreto e shumë të tjerë, të cilët e mësuan të ecte. "U ndjeva mjaft mirë, sepse ishte një kolektiv i përgatitur. Më ndihmuan të kuptoja se ç'ishte radioja. Edhe pse ishte koha e monizmit dhe radio i jepte përparësi propagandës, sesa anës artistike, përsëri mbetej e mrekullueshme", - kujton ajo. Radio ishte shkolla e parë. "Shumë nga ne ky intensitet pune i ndihmoi të bëheshin shkrimtarë, edhe mua", - vazhdon të rrëfejë Liljana. Radio për të është pasion, dashuri, por dhe përgjegjësi e madhe. "Mijëra njerëz të dëgjojnë, me një të shtypur butoni, ndaj është përgjegjësi t'u thuash atyre diçka të mençur, diçka që t'i tërheqë, një fjalë që t'i bëjë ta duan më shumë jetën, t'i ndihmojë, një fjalë që t'u ndriçojë mendjen", - dhe me xhestet e duarve të saj të mëndafshta, mundohet të shprehë më qartë atë që i thotë shpirti. Të gjithë i thonë: "Sa e re që je!" dhe këtë ajo ia dedikon jo vetëm genit, por edhe punës. Më pas, në vitet '90, Liljana e gjeti veten në një emision kulturor "Paralele artistike". "Artet e bukura, kinematografia, letërsia, muzika klasike ishin katër paraletet që në fakt ndërthuren me njëri-tjetrin në mënyrë të dukshme", - vazhdon të flasë dhe shpjegon se qëllimi ishte të tregonte se "...demokracia është një universitet dhe ishim ende në fillore, ndaj që të shkonim në demokraci duhet të mbusheshim me kulturë". Rastiste që punonte një javë që nga mëngjesi deri në darkë, për të dhënë vetëm 22 minuta emision. E megjithatë gjithmonë pati probleme me atë emision. "Pse bën si komuniste e devotshme, që punon pa para? Kështu më thanë. Mua vetëm pasioni më shtynte, se doja të thoja që nuk mund ta mësonim përnjëherë demokracinë. Kudo dëgjohet vetëm zëri i babait, nëna nuk çmohet aq sa duhet, mentaliteti do disa qindra vjet që të shkojmë atje ku duhet. Ne kujtuam se ndryshuam një sistem dhe gjithçka u bë me çelës. Asgjë nuk bëhet me çelës". Filloi emisionin tjetër "Dy orë me ju", një emision më i thjeshtë, por me fjalë të urta, që ishin "...gjithësia e mbledhur në një pikë ujë". Ndërsa në '99 ishte redaktorja e parë në radionovelën "Rruga me pisha". "Krahasimi i jep vlerë çdo gjëje dhe ne na vlerësoi BBC-ja. Kështu kuptova që isha në rrugë të drejtë gjë që shpesh nuk ta thonë kolegët e tu".

Me Suzana Zyrakën
"Ndjehem e lindur për këtë profesion", - shprehet Suzana, një nga spikeret e vjetra të Departamentit të Programeve për shqiptarët jashtë atdheut. "Tërë jetën kam intervistuar njerëz",- thotë dhe për të mbetet e freskët dita kur për herë të parë nisi punë në Radio Tirana. Ndjeu se të komunikuarit me dëgjuesit ishte një gjë krejt ndryshe nga të shkruarit në shtyp, ku ajo kishte filluar më herët. "Nuk ishte e lehtë të hyje në Radio në ato vite, afër 20 vjet më parë. Përdoreshin testime shumë të vështira dhe duhet të kishe vlera që të hyje", - kujton. Është diplomuar për gazetari dhe që në fillimet e punës së saj atë do ta ndihmonin shumë përveç pasionit dhe arti i komunikimit me njerëzit dhe temperamenti i veçantë. "Është një emision që e kam ndjekur që fëmijë, pa menduar se një ditë do t'u flisja vetë bashkëatdhetarëve me zërin tim", - thotë ajo. Prej disa vitesh Suzana realizon programin e përditshëm kulturor-argëtues, "Bashkë me ju", që është i konceptuar si një sofër argëtuese për mërgimtarët shqiptarë. E gjallë dhe gjithnjë kërkuese mbetet ajo në mikrofon. "Mikrofoni është i shenjtë. Kur hyj në studio lë jashtë derës çdo lloj emocioni që mund të më ketë ngacmuar gjatë ditës. Studioja më përfshin me magjinë e saj", - tregon. "Kush kërkon gjen", - përsërit shpesh herë dhe ajo është shumë kërkuese, asnjë nga të ftuarit e ditës, që edhe pse ndokush mund ta ketë njohur për herë të parë, nuk ka mundur t'i thotë jo ftesës së saj. Suzanës i pëlqen ta cilësojë veten si një shpirt gruaje me shumë jetë njerëzish brenda, të mbledhura sa andej-këtej nëpër udhëtimet që ka bërë, sidomos jashtë vendit. Është e prirur për temat shoqërore dhe për të qëmtuar jetë njerëzish dhe ka një memorie të fortë sa edhe vetë njerëzit që ajo ka takuar nuk i mbajnë aq mirë mend ato që I kanë thënë. Kur flet në mikrofon ajo i mendon dëgjuesit sikur janë në dhomën përballë saj. Me këtë shpjegohet edhe e e folura e saj me xhestikulacione, tamam si një spikere televizioni. "Në kuadrin e festës së 65-vjetorit të radios ndjehem e mikluar nga fati, që jam gazetare e Radio Tiranës, e kësaj shkolle të madhe. Kënaqësinë më të madhe e kam ndier kur ne ishim i vetmi zë komunikimi me bashkëatdhetarët tanë kosovarë, të cilët ishin të mbyllur nga dhuna serbe. Letrat pirg dhe telefonatat e tyre ishin një lutje e heshtur që të merrnin vesh se çfarë bëhej në Kosovë, në atdhe, në Shqipëri. Ky ishte obligimi ynë moral", - tregon ajo. Ajo ka publikuar edhe disa libra me intervista dhe jetë njerëzish, me të cilët është njohur gjatë udhëtimeve të shumta, jetë personalitetesh me jetë shqiptare dhe intimitete që asnjëherë nuk kanë ngurruar t'ia thonë hapur, si një mikeje të mirë.

Radio Tirana sot në sytë e spikereve
"Më duket se tani jemi kthyer në një Radio Tirana që na dëgjon vetëm Tirana. Ne nuk arrijmë të sjellim shqetësimet e të gjithë njerëzve në mikrofonin tonë. Ne mundoheshim atëherë t'i përcillnim dëgjuesit atë që duhet thënë në shumë pak minuta. Ndërsa, e ndjenim veten me përgjegjësi të madhe, sot ta lenë mikrofonin edhe për tetë orë dhe të thonë ta mbushësh, po çfarë mund t'u thuash njerëzve për tetë orë me radhë? Unë vë re që tani çmohet shumë e reja dhe jam dakort, sepse është prurje idesh, por eksperiencën nuk ta mëson askush. Atë e fiton ngadalë në jetën tënde. Emision pas emisioni, ne kemi mbushuar atë që ne e quajmë arshivën e radios. Unë e dua shumë radion dhe më vjen keq të them se arshiva është katandisur pak keq. Të mendosh që është ajka, është "A-ja" e radios. Kemi këngë të kënduara nga njerëz që sot nuk janë më, por që kanë qenë brilantë. Kemi zërin e Naim Frashërit e të të tjerëve. Dëgjuesit kanë nevojë për gjëra që i vlejnë, jo për telefonata pa fund të mbushura e dokra. Është shumë e rëndësishme atë që mund të japë një radio dhe unë shoh që sot ka një shkapërdredhje. Ka shumë prurje, ka sasi, por cilësia mungon. Që të merresh dhe të bësh diçka cilësore do kohë dhe do shumë punë", - tregon Liljana Shanto. Të njëjtën shije i ka lënë radioja edhe Suzanës, e cila shton se nganjëherë në radio gjen edhe njerëz që nuk e kanë fare vendin aty. "Sot ka njerëz të papunë që hyjnë në radio, sa për t'u marrë me një punë. Por gazetaria është profesionalizëm, art, pasion", thotë Suzana.

Si u krijua radioja e parë shqiptare në 1938
Më 28 nëntor 1938 u përurua radioja e parë shqiptare. Drejtori i parë i radios shqiptare ka qenë Gjergj Bubani, i cili u thirr në Tiranë në vitin 1936, së pari si kryeredaktor i gazetës së përdishme "Drita", me drejtor Zoi Xoxen. Radioja kishte në fillim vetëm dy dhoma të vogla brenda ndërtesës së Bashkisë. Fillimisht u krijua kori i vajzave, mes të cilave Nermin Vlora, Viktori Xhaçka, Nafije Rivanteri (Poradeci), Bardhyle Katundi, Evanthi Zoraqi. Jorgji Truja drejtonte korin dhe këndoi në mikrofonin e Radio-Tiranës në ditën e përurimit, së bashku me Marije Krajën. Emisione të tjera ishin "Ora gazmore", drejtuar nga humoristi Pjetër Gjini, "Këshillat e mjekut", me mjekun Sulçebegu, "Ora letrare", e drejtuar nga Myzafer Xhaxhiu, "Emisioni i fëmijve", ku transmetoheshin përralla popullore. Por një nga emisionet më të preferuara të radios ishte kënga popullore, me kërkesa dhe letra të dërguara nga dëgjuesit. Qëllimi ishte i thjeshtë, të përhapej dhe të njihej kënga shqiptare. Në mikrofonin e radios kënduan ata që do të bëheshin më vonë idhuj për talentin dhe zërin e tyre. Ndër më të njohurit Tefta Tashko, Kristaq Koço, Merita Sokoli, Viktori Xhaxhka, Fifi Ishmi, Liza Vorfi, Zihni Berati, Behije Çela, të shoqëruara në piano nga Lola Gjoka.
Sipas kujtimeve të njerëzve që kanë jetuar në atë kohë radioja shpërndante gjithandej muzikë poullore dhe ishte një moment delikat pasi fashistët italianë pushtuan Shqipërinë. Drejtori në atë kohë dha dorëheqjen, por sërish u detyrua të kthehej në postin e tij dhe të sillte në Shqipëri edhe familjen, që ndodhej në Bukuresht. Kur Shqipëria u pushtua nga nazistët gjermanë, gestapoja e kuptoi se Radio-Tirana ishte kthyer në një strehë të antifashistëve dhe më 18 tetor 1943 arrestoi gjithë personelin e Radio-Tiranës. Personeli do t'i dorëzohej skuadrës së pushkatimit, por në çastin e fundit, u la që ky problem të zgjidhej më vonë. Ndërtesa e Radio-Tiranës, në atë kohë ndodhej atje ku sot është Instituti i Kulturës Popullore, në rrugën e Kavajës.

Kush ishte zonja e parë e radios shqiptare?
Kaliopi Nushi e kishte emrin, por të gjithë e thërrisnin Zonja. Lindi në Vuno, në vitin 1905. Kishte emigruar në Francë shumë e vogël. Në moshën 18- vjeçare, familja e saj u kthye në Shqipëri. Shkon në Vlorë, ku punon me disa misionare franceze dhe njihet me bashkëshortin e saj, Nesti Plasarin. Shkuan në Korçë, ku ajo punonte si mësuese në shkollën fillore. Pas disa vjetësh u rikthyen në Tiranë. Dhe më 28 nëntor 1938, ajo ishte gruaja e parë që u vendos para një mikrofoni për të përshëndetur në radio. "Mirëdita, kjo është Radio-Tirana", kështu e mbajnë mend bashkëkohësit, si një grua me timbër të veçantë të zërit të saj, ishte një spikere e shkëlqyer. Vazhdoi të jepte lajme në radio edhe gjatë pushtimit italian dhe atij gjerman. Në rolin e spikeres, ajo vazhdoi deri në korrikun e vitit 1943, kur shau gjermanët dhe pas asaj fjalie, ajo u largua nga radioja. Ajo u rikthye në Tiranë vetëm pas mbarimit të luftës. Por nuk ishte folësja që raportoi çlirimin e Tiranës. Iu rikthye punës në radio, ku të gjithë i thërrisnin "Zonja" dhe më të rinjtë besonin se ajo quhej "Zonjë" dhe jo se thirrej kështu për respekt. Ajo ishte spikerja kryesore e lajmeve deri në vitet '60-të. Më pas, pasi puna u shtua, ajo vazhdoi të ishte spikere e lajmeve në frëngjisht, derisa doli në pension.